Komentarz do Konstytucji RP art. 126, 127, 128, 129, 130

Spis treści:

Wykaz skrótów
Komentowane przepisy Konstytucji RP

Artykuł 126

1. Uregulowania w poprzednich konstytucjach
2. Uregulowania w innych państwach Unii Europejskiej
3. Ewolucja instytucji głowy państwa w II Rzeczypospolitej
3.1. Rządy Naczelnika Państwa
3.2. Prezydent w konstytucjach dwudziestolecia międzywojennego
4. Przywrócenie instytucji Prezydenta RP w 1989 r.
5. Konstytucyjna regulacja pozycji Prezydenta RP
6. Analiza treści przepisu
6.1. Kontekst ogólnokonstytucyjny
6.2. Prezydent RP jako najwyższy przedstawiciel państwa
6.3. Prezydent RP jako gwarant ciągłości władzy państwowej
6.4. Prezydent RP jako organ czuwający nad przestrzeganiem Konstytucji
6.5. Prezydent RP jako organ stojący na straży suwerenności i bezpieczeństwa państwa oraz nienaruszalności i niepodzielności terytorium

Artykuł 127

1. Uregulowania w poprzednich konstytucjach
2. Uregulowania w innych państwach Unii Europejskiej
3. Analiza treści przepisu
3.1. Uwagi ogólne
3.2. Konstytucyjne zasady wyboru Prezydenta RP
3.3. Bierne prawo wyborcze na urząd Prezydenta RP
3.4. Sposób wyboru Prezydenta RP
3.5. Problematyka ponownego głosowania
3.6. Kadencja Prezydenta RP
4. Krytyka wyboru Prezydenta RP w głosowaniu powszechnym

Artykuł 128

1. Uregulowania w poprzednich konstytucjach
2. Uregulowania w innych państwach Unii Europejskiej
3. Analiza treści przepisu
3.1. Początek kadencji Prezydenta RP
3.2. Zarządzenie wyborów
3.3. Termin wyborów

Artykuł 129

1. Uregulowania w poprzednich konstytucjach
2. Uregulowania w innych państwach Unii Europejskiej
3. Analiza treści przepisu
3.1. Kompetencja Sądu Najwyższego
3.2. Instytucja protestu wyborczego
3.3. Skutki stwierdzenia nieważności wyboru

Artykuł 130

1. Uregulowania w poprzednich konstytucjach
2. Uregulowania w innych państwach Unii Europejskiej
3. Analiza treści przepisu
3.1. Znaczenie złożenia przysięgi
3.2. Termin złożenia przysięgi
3.3. Dodatkowa formuła religijna przysięgi
3.4. Konsekwencje ewentualnych uchybień podczas składania przysięgi

Bibliografia opracowań naukowych

Bibliografia opracowań naukowych

Adamczyk M., Pastuszka S.J., Konstytucje polskie w rozwoju dziejowym 1791–1982, Warszawa 1985.
Antoszewski A., Forma rządu, [w:] A. Antoszewski, R. Herbut (red.), Demokracje Europy Środkowo-Wschodniej w perspektywie porównawczej, Wrocław 1997.
Balicki R., „Małe konstytucje” w polskim prawie konstytucyjnym, [w:] J. Trzciński, B. Banaszak (red.), Studia nad prawem konstytucyjnym. Dedykowane Profesorowi Kazimierzowi Działosze, „Acta Universitatis Wratislaviensis”,
Wrocław 1997.
Balicki R., Weto prezydenckie jako element postępowania legislacyjnego, „Przegląd Sejmowy” 1999, nr 3(32).
Balicki R., Relacje między organami władzy wykonawczej – na drodze do systemu kanclerskiego, [w:] B. Banaszak, M. Jabłoński (red.), Konieczne i pożądane zmiany Konstytucji RP z 2 kwietnia 1997 roku, Wrocław 2010.
Balicki R., Rozdział europejski w polskiej Konstytucji – rzecz o niezrealizowanym kompromisie konstytucyjnym z 2011 r., [w:] S. Dudzik, N. Półtorak (red.), Prawo Unii Europejskiej a prawo konstytucyjne państw członkowskich,
Warszawa 2013.
Balicki R., How reborn Poland became a republic, „Przegląd Prawa Konstytucyjnego” 2018, nr 6(46).
Balicki R., Głosowanie korespondencyjne w polskim porządku prawnym – zmienne dzieje regulacji, [w:] J. Ciapała, A. Pyrzyńska (red.), Dylematy polskiego prawa wyborczego, Warszawa 2021.
Balicki R., Weryfikacja ważności wyborów ogólnokrajowych w Polsce, „Przegląd Prawa Konstytucyjnego” 2021, nr 4(62).
Balicki R., Ławniczak A., Polska Ludowa jako przypadek prawno-polityczny, [w:] D. Makiłła, M. Wilczek-Karczewska (red.), Z historii ustroju i konstytucjonalizmu Polski. Księga Jubileuszowa dedykowana w osiemdziesiątą
rocznicę urodzin Profesora Mariana Kallasa, Warszawa 2018.
Banaszak B., Egzekutywa w Polsce – stan obecny i uwagi de lege fundamentali ferenda, „Przegląd Sejmowy” 2006, nr 3(74).
Bardach J., Leśnodorski B., Pietrzak M., Historia państwa i prawa polskiego, Warszawa 1987.
Baszkiewicz J., Powszechna historia ustrojów państwowych, Gdańsk 1998.
Boć J. (red.), Konstytucje Rzeczypospolitej oraz komentarz do Konstytucji RP z 1997 roku, Wrocław 1998.
Bożyk S., Zasady wyboru prezydenta w aktach konstytucyjnych Rzeczypospolitej Polskiej (1921–1997), [w:] M. Mikołajczyk i in. (red.), O prawie i jego dziejach księgi dwie. Studia ofiarowane profesorowi Adamowi Lityńskiemu w czterdziestopięciolecie pracy naukowej i siedemdziesięciolecie urodzin, Białystok 2010.
Broughton T.R., The Magistrates of the Roman Republic, New York 1951.
Buzek J., Projekt konstytucji państwa polskiego i ordynacji wyborczej sejmowej oraz uzasadnienie i porównanie projektu konstytucji państwa polskiego z innemi konstytucjami. Tom I–IV, Warszawa 1918.
Car S., Z zagadnień konstytucyjnych Polski. Istota i zakres władzy Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej. Państwowość polska w jej rozwoju historycznym, Warszawa 1924.
Car S., Stanowisko Prezydenta Rzeczypospolitej i jego wybór, [w:] S. Car (red.), Na drodze ku nowej konstytucji, Warszawa 1934.
Chmaj M., Komentarz do Konstytucji RP. Art. 131, 132, 133, Warszawa 2023.
Chmaj M., Prawo wyborcze w Polsce, Warszawa 2023.
Chmaj M., Skrzydło W., System wyborczy w Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 2008.
Chorążewska A., Model prezydentury w praktyce politycznej po wejściu w życie Konstytucji RP z 1997 r., Warszawa 2008.
Chruściak R. (red.), Projekty konstytucji 1993–1997. Cz. I i II, Warszawa 1997.
Ciapała J., Prezydent w systemie ustrojowym Polski (1989–1997), Warszawa 1999.
Czarny P., Komentarz do art. 126, [w:] P. Tuleja (red.), Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, Warszawa 2019.
Czubiński A., Miejsce i rola Józefa Piłsudskiego i obozu piłsudczykowskiego w odbudowie i rozwoju odrodzonego państwa polskiego, „Kwartalnik Historyczny” 1979, nr 2.
Dubiński K., Magdalenka: transakcja epoki. Notatki z poufnych spotkań Kiszczak– Wałęsa, Warszawa 1990.
Dudek A., Historia polityczna Polski. 1989–2012, Kraków 2013.
Dudek D., Prezydent w świetle projektu zmian konstytucji, [w:] R. Balicki, M. Masternak-Kubiak (red.), W służbie dobru wspólnemu. Księga jubileuszowa dedykowana profesorowi Januszowi Trzcińskiemu, Warszawa 2012.
Dudek D., Autorytet prezydenta a Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej, Lublin 2013.
Działocha K., Garlicki L., Sarnecki P., Sokolewicz W., Wyrzykowski M., Komentarz do Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 1995.
Florczak-Wątor M., Prewencyjna kontrola konstytucyjności ustaw, [w:] P. Czarny, et al. (red.), Konstytucja i sądowe gwarancje jej ochrony. Księga jubileuszowa profesora Pawła Sarneckiego, Kraków 2004.
Frankiewicz A., Czy Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej jest organem przedstawicielskim narodu?, [w:] R. Balicki, M. Masternak-Kubiak (red.), W służbie dobru wspólnemu. Księga jubileuszowa dedykowana profesorowi Januszowi
Trzcińskiemu, Warszawa 2012.
Geremek B., Żakowski J., Rok 1989. Bronisław Geremek opowiada, Jacek Żakowski pyta, Warszawa 1990.
Górecki D., Polskie naczelne władze państwowe na uchodźstwie w latach 1939–1990, Warszawa 2002.
Hoppe H.-H., Demokracja – Bóg, który zawiódł. Ekonomia i polityka demokracji, monarchii i ładu naturalnego, Chicago–Warszawa 2010.
Jackiewicz A., Głosowanie korespondencyjne oraz głosowanie przez pełnomocnika jako alternatywne metody głosowania w świetle polskiego Kodeksu wyborczego, „Białostockie Studia Prawnicze” 2016, vol. 20/A.
Jamróz A., Status konstytucyjny Prezydenta RP w świetle funkcji określonych w art. 126 Konstytucji (propozycje wykładni), [w:] S. Bożyk (red.), Aktualne problemy reform konstytucyjnych, Białystok 2013.
Juchniewicz J., Dąbrowski M., Kompetencyjny charakter art. 126 Konstytucji RP, „Przegląd Sejmowy” 2014, nr 4(123).
Kallas M., Lityński A., Historia ustroju i prawa Polski Ludowej, Warszawa 2000.
Kersten K., Narodziny systemu władzy, Polska 1943–1948, Poznań 1990.
Knebel J., Rząd pruski wobec sprawy polskiej w latach 1914–1918, Poznań 1963.
Komarnicki W., Ustrój państwowy Polski współczesnej. Geneza i system, (reprint dzieła opublikowanego w Wilnie w roku 1937), Kraków 2006.
Krukowski S., Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z 1921 r., [w:] M. Kallas (red.), Konstytucje Polski. Studia monograficzne z dziejów polskiego konstytucjonalizmu, Tom 2, Warszawa 1990.
Kukiel M., Dzieje Polski porozbiorowej 1795–1921, Paryż 1984.
Kulesza W.T., Nowela sierpniowa z 1926 r., „Przegląd Sejmowy” 2006, nr 4(75),
Kumaniecki K.W., Odbudowa państwowości polskiej. Najważniejsze dokumenty.
1912–styczeń 1924, Warszawa–Kraków 1924.
Maciaszek P., Znaczenie zawarcia w rocie ślubowania niektórych funkcjonariuszy publicznych słów „Tak mi dopomóż Bóg” w prawie polskim i prawie kanonicznym, „Przegląd Sejmowy” 2018, nr 2.
Małajny R.M., Trzy teorie podzielonej władzy, Katowice 2003.
Maroń G., Instytucja przysięgi prezydenta w polskim porządku prawnym, „Przegląd Prawa Konstytucyjnego” 2012, nr 2(10).
Materska-Sosnowska A., Okrągły Stół po dwudziestu latach. Stan dyskusji politycznej, „Studia Politologiczne” 2009, vol. 15.
Mojak R., Sobczak J., Zgromadzenie Narodowe, „Przegląd Sejmowy” 1994, nr 2,
Mojski W., Podstawowe domniemania w procesie weryfikacji wyborów w państwie demokratycznym, „Przegląd Prawa Konstytucyjnego” 2021, nr 4(62),
Nałęcz D., Relacje prezydenta Jaruzelskiego z ZSRR jako element wschodniej polityki Polski w latach 1989–1990, „Myśl Ekonomiczna i Polityczna” 2018, nr 1(60).
Pach M., Tuleja P., Komentarz do art. 10 Konstytucji, [w:] M. Safjan, L. Bosek (red.), Konstytucja RP. Tom I. Komentarz do art. 1–86, Warszawa 2016.
Patrzałek A., Z zagadnień weryfikacji wyborów parlamentarnych , „Acta Universitatis Wratislaviensis. Seria Prawo” 1972, vol. XXXVIII.
Piłsudski J., Pisma zbiorowe. Tom V, Warszawa 1937.
Popławska E., Instytucja prezydenta w systemie politycznym V Republiki Francuskiej, Warszawa 1995.
Rakowska A., Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej jako strażnik konstytucji, „Acta Universitatis Lodziensis. Folia Iuridica” 2023, vol. 104.156 Bibliografia
Rulka M., Termin wyborów na urząd Prezydenta RP, „Państwo i Prawo” 2016, nr 8.
Salmonowicz W. (red.), Porozumienia Okrągłego stołu. Warszawa, 6 luty–5 kwietnia 1989 r., Olsztyn 1989.
Sanetra W., Ważność wyborów w świetle Konstytucji Rzeczpospolitej Polskiej, „Przegląd Sądowy” 2012, nr 7–8.
Sarnecki P., Władza wykonawcza w Małej Konstytucji, „Państwo i Prawo” 1995, nr 7.
Sarnecki P., Zasady ustrojowe odradzającej się Rzeczypospolitej, „Przegląd Sejmowy” 1998, nr 2(28).
Sarnecki P., Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz do przepisów, Kraków 2000.
Składowski K., Tryb zgłaszania kandydatów w wyborach na urząd Prezydenta RP, „Przegląd Prawa Konstytucyjnego” 2022, nr 6(70).
Słomka T., Prezydent Rzeczypospolitej po 1989 roku. Ujęcie porównawcze, Warszawa 2005.
Słomka T., Style prezydentury. Analiza porównawcza, „Przegląd Sejmowy” 2005, nr 6(71).
Sokolewicz W., Pomiędzy systemem parlamentarno-gabinetowym a systemem prezydencko-parlamentarnym:  prezydentura  ograniczona lecz aktywna w Polsce i Rumunii, „Przegląd Sejmowy” 1996, nr 3(15).
Stahl Z.H., Uwagi o władzy państwowej, Warszawa 1931.
Stokowski M.P., Powstanie i kulisy uchwalenia ustawy przechodniej z dnia 18 maja 1921 r. do Ustawy Konstytucyjnej z dnia 17 marca 1921 r. w sprawie czasowej organizacji władzy zwierzchniej Rzeczypospolitej, „Miscellanea
Historico-Iuridica” 2021, vol. 20, nr 2.
Suleja W., Próba budowy zrębów polskiej państwowości w okresie istnienia Tymczasowej Rady Stanu, Wrocław 1981.
Szczurowski B., Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej jako organ czuwający nad przestrzeganiem konstytucji, Warszawa 2016.
Szymczak T., Instytucja prezydenta (założenia ogólne), „Studia konstytucyjne” 1990, nr VIII.
Tokarski A., Funkcje prezydenta w polskiej tradycji ustrojowej, Radom 2022.
Tuleja P. (red.), Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, Warszawa 2019.Tuleja P., Kozłowski K., Komentarz do art. 126, [w:] M. Safjan, L. Bosek (red.), Konstytucja RP. Tom II. Komentarz do art. 97–243, Warszawa 2016.
Urbaniak K., Prawne i praktyczne aspekty obowiązku zbierania podpisów jako element prawa zgłaszania kandydata w wyborach prezydenckich. Uwagi de lege lata i de lege ferenda, „Studia Politologiczne” 2016, vol. 42.
Winczorek P., Komentarz do Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r., Warszawa 2000.
Winnicki Z.J., Rada Regencyjna Królestwa Polskiego i jej organy (1917–1918), Wrocław 2017.
Wiszowaty M.M., Relikt monarchii czy filar republiki? Refleksje na temat instytucji Prezydenta III RP na tle polskich i amerykańskich reminiscencji ustrojowych, [w:] D. Dudek (red.), Zmieniać Konstytucję Rzeczypospolitej
czy nie zmieniać? 58. Ogólnopolski Zjazd Katedr Prawa Konstytucyjnego Zamość, 2–4 czerwca 2016 r., Lublin 2017.
Wiszowaty M.M., Prawo łaski Prezydenta III RP jako realizacja funkcji przedstawiciela suwerennego narodu oraz strażnika bezpieczeństwa państwa. Uwagi po uchwale składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z dnia 31 maja 2017 r.  
(sygn. akt I KZP 4/17), „Gdańskie Studia Prawnicze” 2018, nr 4(40).
Witkowski Z., Model prezydentury polskiej w Konstytucji z 1997 r. w porównaniu z rozwiązaniami Francji, Niemiec i Włoch, [w:] E. Gdulewicz, H. Zięba-Załucka (red.), Dziesięć lat Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, Rzeszów 2007.
Wołpiuk W.J., Naczelnik państwa 1918–1922. Przedprezydencka forma władzy państwowej, „Przegląd Sejmowy” 2005, nr 6.
Woronicz J., Rzecz o monarchii i dynastyi w Polsce, Paris 1839.
Zawadzki S., Problemy teoretyczne prac nad zmianą konstytucji, „Państwo i Prawo” 1987, nr 10.
Zbieranek J., W stronę reformy procedur głosowania, „Analizy i Opinie ISP” 2005, nr 52.
Zbieranek J., Alternatywne procedury głosowania w polskim prawie wyborczym – gwarancja zasady powszechności wyborów czy mechanizm zwiększania frekwencji wyborczej?, Warszawa 2013.
Żukowski A., Światowe tendencje zmian w prawie wyborczym, [w:] J. Juchniewicz, M. Dąbrowski (red.), Problemy konstytucyjne, Olsztyn 2015.