Życie ze stwardnieniem rozsianym. Adaptacja osób dotkniętych chorobą do życia małżeńskiego, zawodowego i społecznego

Spis treści:

Wprowadzenie

Rozdział 1. Człowiek w sytuacji choroby

1.1. Człowiek w sytuacji
1.2. Doświadczenie stwardnienia rozsianego jako sytuacji trudnej
1.3. Sytuacja trudna i jej rodzaje
1.4. Pojęcie stresu i sposoby radzenia sobie z nim
1.5. Doświadczenie stwardnienia rozsianego jako sytuacji trudnej
1.5.1. Psychologiczna charakterystyka sytuacji osoby chorej
1.6. Sytuacja choroby – jej aspekty (obiektywny i subiektywny)
1.6.1. Czynniki obiektywne sytuacji człowieka chorego
1.6.2. Subiektywny aspekt sytuacji choroby
1.7. Model rozumienia kryzysu związanego z wystąpieniem choroby
1.8. Sytuacja choroby a zachowanie
1.9. Postawy wobec własnej choroby
1.10. Psychologiczne aspekty chorób przewlekłych oraz niepełnosprawności fizycznej
1.10.1. Psychologiczna charakterystyka sytuacji osób przewlekle chorych
1.10.2. Charakterystyka psychologiczna sytuacji osoby niepełnosprawnej ruchowo
1.10.3. Problemy chorych związane ze zmianą sytuacji społecznej
1.10.4. Akceptacja niepełnosprawności fizycznej

Rozdział 2. Medyczna i psychologiczna charakterystyka stwardnienia rozsianego

2.1. Stwardnienie rozsiane jako choroba neurologiczna  
2.2. Symptomatologia
2.3. Stwardnienie rozsiane a funkcjonowanie psychiczne chorych
2.4. Przebieg naturalny stwardnienia rozsianego
2.5. Postacie stwardnienia rozsianego: łagodne, pośrednie, złośliwe
2.6. Patogeneza. Sposoby leczenia
2.6.1. Farmakologiczne sposoby leczenia

Rozdział 3. Adaptacja: przystosowanie chorych na stwardnienie rozsiane do choroby, do życia zawodowego, towarzyskiego i małżeńskiego (rodzinnego)

3.1. Adaptacja
3.2. Mechanizmy adaptacyjne
3.2.1. Mechanizmy kompensacyjne
3.3. Fazy adaptacji
3.4. Kryteria przystosowania
3.5. Samoakceptacja a przystosowanie
3.6. Przystosowanie a psychologiczne problemy osób ze stwardnieniem rozsianym
3.7. Adaptacja do choroby
3.8. Osoby dotknięte stwardnieniem rozsianym a adaptacja zawodowa
3.9. Społeczne funkcjonowanie osób ze stwardnieniem rozsianym
3.9.1. Życie towarzyskie i publiczne osób ze stwardnieniem rozsianym
3.10. Przystosowanie rodzinne – życie rodzinne/małżeńskie osób ze stwardnieniem rozsianym
3.10.1. Rodzina a kształtowanie się roli chorego na SM
3.10.2. Reakcja dzieci na chorobę rodziców

Rozdział 4. Metodologia badań własnych

4.1. Przedstawienie problemu
4.2. Pytania badawcze
4.3. Model badawczy. Charakterystyka zmiennych
4.4. Opis metod
4.5. Teren badań
4.6. Charakterystyka osób badanych

Rozdział 5. Prezentacja i interpretacja wyników badań własnych

5.1. Osoba pierwsza
5.2. Osoba druga
5.3. Osoba trzecia
5.4. Osoba czwarta
5.5. Osoba piąta
5.6. Osoba szósta
5.7. Osoba siódma
5.8. Osoba ósma
5.9. Osoba dziewiąta
5.10. Osoba dziesiąta
5.11. Osoba jedenasta
5.12. Osoba dwunasta
5.13. Osoba trzynasta
5.14. Osoba czternasta
5.15. Osoba piętnasta  
5.16. Osoba szesnasta
5.17. Osoba siedemnasta
5.18. Osoba osiemnasta
5.19. Osoba dziewiętnasta
5.20. Osoba dwudziesta

Rozdział 4. Podsumowanie wyników

6.1. Wpływ choroby przewlekłej na funkcjonowanie emocjonalne osób badanych
6.2. Adaptacja towarzyska: wpływ choroby na funkcjonowanie towarzyskie osób chorych na stwardnienie rozsiane
6.3. Adaptacja zawodowa: wpływ stwardnienia rozsianego na funkcjonowanie zawodowe chorych
6.4. Adaptacja małżeńska: wpływ choroby na funkcjonowanie chorych w małżeństwie

Podsumowanie
Bibliografia

Adamczyk K. (1991), Adaptacja rodzinna chorych na stwardnienie rozsiane, „Pro-
blemy Rodziny”, nr 3.
Adamczyk K. (1992b), Badanie nad psychospołeczną adaptacją chorych na stward-
nienie rozsiane, „Pielęgniarstwo Polskie”, nr 3.
Adamczyk K. (1992a), Psychospołeczna adaptacja chorych na stwardnienie rozsiane,
„Pielęgniarka i Położna”, nr 3.
Adamski F. (1982), Socjologia małżeństwa i rodziny, PWN, Warszawa.
Aronson S. (1987), Próby leczenia stwardnienia rozsianego, PZWL, Warszawa.
Braun-Gaukowska M., Steuden M. (1989–1990), Obraz rodziny u osób chorych na
stwardnienie rozsiane, „Roczniki Filozoficzne”, nr 4.
Brühl W., Brzozowski R. (1990), Vedemecum lekarz ogólnego, PZWL, Warszawa.
Brzeziński J., Kowalik S. (1993), Charakterystyka wybranych metod diagnozy kli-
nicznej, w: H. Sęk (red.), Społeczna psychologia kliniczna, PWN, Warszawa.
Brzeziński J. (1996), Metodologia badań psychologicznych, PWN, Warszawa.
Celmer Z. (1989), Małżeństwo, PZWL, Warszawa.
Cendrowski W. (1986), Choroby demielinizacyjne, PZWL, Warszawa.
Cendrowski W. (1993), Stwardnienie rozsiane, PZWL, Warszawa.
Cenin M. (1993), Trening psychologiczny. Analiza efektywności w trudnych sytu-
acjach zadaniowych, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław.
De Barbaro B. (1994), Wprowadzenie do systemowego rozumienia rodziny, Colle-
gium Medicum, UJ, Kraków.
Drabkowska-Kaczmarek A. (1986), Zatrudnienie chorych na stwardnienie rozsiane
w populacji Łodzi, „Neurologia i Neurochirurgia Polska”, nr 2.
Forsythe E. (1986), Jak żyć ze stwardnieniem rozsianym, PZWL, Warszawa.
Frączek A., Kofta M. (1979), Frustracja i stres psychologiczny, w: T. Tomaszewski
(red.), Psychologia, PWN, Warszawa.
Gapik L. (1985), Psychologiczne problemy układów partnerskich, w: M. Kozakiewicz
(red.), Wybrane zagadnienia poradnictwa małżeńskiego i rodzinnego, PZWL,
Warszawa.
Gerstmann S. (1974), Rozmowa i wywiad w psychologii, PWN, Warszawa.184 Bibliografia
Gorczycka E. (1981), Przystosowanie młodzieży ze schorzeniami narządu ruchu do
życia społecznego, PZWL, Warszawa.
Górnik  M.  (1994),  Dynamika  roszczeń  i  doświadczanie  niesprawiedliwości  wśród
ludzi chorych somatycznie, Wydawnictwo UŚ, Katowice.
Grochans E., Wieder-Huszla S., Jurczak A., Stanisławska M., Augustyniuk K. (2008),
Ocena wsparcia społecznego pacjentów ze stwardnieniem rozsianym, „Problemy
Higieny Epidemiologicznej”, nr 89(3).
Heszen-Klemens  I.  (1980),  Percepcja  własnej  sytuacji  przez  chorego  i    znaczenie
tego czynnika w regulacji zachowania się, w: Z. Ratajczak (red.), Psychologia
w służbie człowieka. Wybór materiałów XXIII Zjazdu Naukowego PTP, PWN,
Warszawa.
Heszen-Klemens I. (1979), Poznawcze uwarunkowania zachowania się wobec wła-
snej choroby, Ossolineum, Wrocław.
Heszen-Klemens I. (1983), Psychologia medyczna. Główne kierunki badań, Wydaw-
nictwo UŚ, Katowice.
Heszen-Niejodek I. (1990), Problemy psychologiczne i zadania psychologa w chi-
rurgii, w: I. Heszen-Niejodek (red.), Rola psychologa w diagnostyce i leczeniu
chorób somatycznych, PZWL, Warszawa.
Hobfoll  S.  E.  (1989),  Conservation  of  resorce:  A  new  attempt  At  conceptualizing
stress, “American Psychologist” nr 4.
Hobfoll S.E. (2006), Stres, kultura i społeczność. Psychologia i filozofia stresu , GWP,
Gdańsk.
Hrapkiewicz H. (1980), Metoda wywiadu i rozmowy, w: B. Czarnecki (red.), Metodo-
logia i metody badań psychologicznych, Wydawnictwo UŚ, Katowice.
https://ptsr.org.pl/stwardnienie_rozsiane,leczenie,105.asp [dostęp: 14.04.2020].
Ignatowiczowa Ł., Ignatowicz R., Michałowicz R. (1992), Ocena stanu psychicznego
u dzieci ze stwardnieniem rozsianym, „Psychiatria Polska”, nr 6.
Jabłoński  K.  (1985),  Inwalidztwo  –  problem  psychologiczny,  „Przegląd  Psycholo-
giczny”, nr 4.
Jabłoński  K.  (1990),  Praca  psychologa  na  oddziale  rehabilitacji  narządów  ruchu,
w: I. Heszen-Niejodek (red.), Rola psychologa w diagnostyce i leczeniu chorób
somatycznych, PZWL, Warszawa.
Jakimowicz W. (1973), Neurologia kliniczna w zarysie, PZWL, Warszawa.
Jankowski K. (1975), Człowiek i choroba, PWN, Warszawa.
Jarosz M. (1983), Psychologia lekarska, PZWL, Warszawa.
Jarosz M. (1992), Psychopatologia i syndromologia, w: A. Bilikiewicz, W. Strzyżewski
(red.), Psychiatria, PZWL, Warszawa.
Jaworska-Obój  Z.  (1985),  Studium  przypadku  jako  metoda  diagnozy  Klinicznej,
w:  E.  Paszkiewicz,  T.  Szustrowa  (red.),  Materiały  do  nauczania  psychologii,
seria III, t. 4, PWN, Warszawa.185 Bibliografia
Kirenko J. (1991), Psychospołeczne przystosowanie osób z paraplegią, Wydawnictwo
Uniwersytetu M. Curie-Skłodowskiej, Lublin.
Kondás  O. (1984), Psychologia kliniczna, PWN, Warszawa.
Kopaliński W. (1968), Słownik Wyrazów Obcych, Wiedza Powszechna, Warszawa.
Kossakowska M. (2008), Strategie radzenia sobie z chorobą przewlekłą w stwardnie-
niu rozsianym, „Postępy Psychiatrii i Neurologii”, nr 17(1).
Kowalik S. (1984), Werbalne techniki projekcyjne, w: H. Sęk (red.), Metody projek-
cyjne. Tradycja i współczesność, Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań.
Krajewski  S.,  Garczyński  W.,  Zawadka  M.,  Kowalewski  M.,  Jakimiec  R.,  Emert
M. (2014), Aktywność zawodowa chorych na stwardnienie rozsiane Occupa-
tional activity of patients suffering from multiple sclerosis, „Hygeia Public
Health”, 49(1).
Krantz W. (1993), Rodzina a proces formowania się roli chorego na stwardnienie
rozsiane, „Problemy Rodziny”, nr 5.
Lange E. (1995), Stwardnienie rozsiane. Charakterystyka choroby. Filioterapia i sport,
„Tematy”, nr 3.
Lange E. (1997), Życie zawodowe przy stwardnieniu rozsianym, „Tematy”, nr 9.
Larkowa H. (1980), Człowiek niepełnosprawny w sytuacji powodzenia I niepowo-
dzenia w przystosowaniu do pracy w środowisku przemysłowym, w: Z. Rataj-
czak (red.), Psychologia w służbie człowieka. Wybór materiałów XXIII Zjazdu
Naukowego PTP, PWN, Warszawa.
Lazarus R.S., Folkman S. (1984), Stress, appraisal, and coping, Springer, New York.
Lewicki A. (1972), Psychologia kliniczna, PWN, Warszawa.
Łukaszewski  W.  (2015),  Koncepcje  sytuacji  trudnych:  krok  naprzód,  czy  krok
wstecz?, „Czasopismo Psychologiczne – Psychological Journal”, t. 21, nr 1.
Łukaszewski W. (2015), Koncepcje sytuacji trudnych: krok naprzód, czy krok wstecz?,
„Czasopismo Psychologiczne – Psychological Journal”, t. 21, nr 1, s. 33–38.
Mika S. (1984), Psychologia społeczna, PWN, Warszawa.
Moos R.H., Schaefer J.A. (1968). The Crisis of Physical Illness, An Overview and
Conceptual Approach, w: R.H. Moos (red.), Coping with Physical Illness. 2 New
Perspectives, Plenum Medical Publishing Corporation, New York.
Nowak  K.  (2015),  Postawy  młodzieży  wobec  osób  niepełnosprawnych  ruchowo,
„Annale Suniversitatis Mariae Curie-Skłodowska Lublin-Polonia”, vol. XXVIII,
1 sectio J, s. 67–81.
Osińska K. (1983), Twórcza obecność chorych, PAX, Warszawa.
Pilch T. (1995), Zasady badań pedagogicznych, Wydawnictwo Żak, Warszawa.
Praszkier  R.  (1992),  Zmieniać  nie  zmieniając.  Ekologia  problemów  rodzinnych,
Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa.
Przetacznik-Gierowska M., Makiełło-Jarża G. (1989), Podstawy psychologii ogólnej,
Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa.186 Bibliografia
Ratajczak Z. (1996), Stres – radzenie sobie – koszty psychologiczne, w: I. Heszen-
-Niejodek, Z. Ratajczak (red.), Człowiek w sytuacji stresu, Wydawnictwo UŚ,
Katowice.
Reichman W. (1996), Niepełnosprawny w społeczeństwie-społeczeństwo z niepełno-
sprawnym, „Tematy”, nr 7–8.
Rembowski J. (1975), Metoda projekcyjna w psychologii dzieci i młodzieży, PWN,
Warszawa.
Rode D. (1994), Wybrane techniki werbalne i graficzne do badania dzieci w opinio -
dastwie sądowym, w: J.M. Stanik (red.), Wybrane metody diagnostyki i inter-
wencji psychologicznej w sądowych sprawach rodzinnych, Wydawnictwo UŚ,
Katowice.
Różycka J. (2019), Wyznaczniki wczesnej adaptacji do SM, „Polskie Forum Psycho-
logiczne”, t. 24, nr 3, s. 334–355.
Sadowski B., Chmurzyński J.A. (1989), Biologiczne mechanizmy Zachowania, PWN,
Warszawa.
Saj T., Szafraniec J. (1983), Poziom niepokoju neurotycznego u chorych Na stward-
nienie rozsiane według skali „N” Cattela, „Zdrowie Psychiczne”, nr 4.
Selye H.(1956), The stress of life. McGraw-Hill, New York.
Sęk H. (1984), Teoretyczne podstawy metod projekcyjnych, w: H. Sęk (red.), Metody
projekcyjne tradycja i współczesność, Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań.
Sękowska Z. (1976), Pedagogika w lecznictwie, PZWL, Warszawa.
Selmaj K. (2005), Stwardnienie rozsiane – kryteria diagnostyczne I naturalny prze-
bieg choroby, „Polski Przegląd Neurologiczny”, t. 1, 3, s. 99–105.
Ślotała T. (1991), Zdolność do pracy u chorych na stwardnienie rozsiane, „Lekarz
Wojskowy”, nr 11–12.
Stachowska M., Grabowska M., Szewczyczak M., Talarska D. (2013), Ocena jako-
ści życia chorych ze stwardnieniem rozsianym, „Pielęgniarstwo Polskie”, 4(50),
s. 257–261.
Stanik J.M. (1986), Psychologiczne metody poznawania człowieka, w: L. Tyszkiewicz
(red.), Wybrane zagadnienia psychologii dla prawników, Wydawnictwo Praw-
nicze, Warszawa.
Stemplewska-Żakowicz  K.,  Krejtz  K.  (2005),  Metoda  wywiadu  w  psychologii,  w:
Wywiad  psychologiczny  1,  wywiad  jako  postępowanie  badawcze,  Pracownia
Testów Psychologicznych PTP, Warszawa.
Stemplewska-Żakowicz  K.  (2005),  O  różnorodności  form  wywiadu  oraz  prób  jej
uporządkowania,  w:  K.  Stemplewska-Żakowicz,  K.  Krejtz,  Wywiad  psycholo-
giczny 1, wywiad jako postępowanie badawcze, Pracownia Testów Psychologicz-
nych PTP, Warszawa.
Steuden M. (1978), Niektóre cechy osobowości i intelektu chorych na stwardnienie
rozsiane, „Neurologia i Neurochirurgia Polska”, nr 6.187 Bibliografia
Świątek M. (1989), Stwardnienie rozsiane. Poradnik dla chorych i ich rodzin, Wydaw-
nictwo Pelikan, Warszawa.
Szafraniec L., Czernicki J., Jędrzejczyk A. (1995), Psychologiczne problemy chorych
na stwardnienie rozsiane, „Biuletyn Wojskowej Akademii Medycznej”, nr 1.
Szepiatowska E.M., Przybyło M. (2009), Poczucie alienacji i wsparcia społecznego
osób chorujących na stwardnienie rozsiane: są powodu do optymizmu, „Postępy
Psychiarii i Neurologii”, 18(2), s. 149–155.
Szewczuk W. (1985), Słownik psychologiczny, Wiedza Powszechna, Warszawa.
Taylor  S.  (1984),  Przystosowanie  do  zagrażających  wydarzeń,  „Nowiny  Psycholo-
giczne”, nr 6–7.
Tomaszewski T. (1979b), Człowiek i otoczenie, w: T. Tomaszewski (red.), Psychologia,
PWN, Warszawa.
Tomaszewski T. (1979a), Podstawowe formy organizacji i regulacji zachowania, w:
T. Tomaszewski (red.), Psychologia, PWN, Warszawa.
Trechcińska-Majewska  A.  (1986),  50  tysięcy  osób  choruje  na  SM.  Nadzieja,  nie-
wiara, „Polityka”, nr 6.
Turuk-Nowakowa T. (1990). Postępowanie psychologa w stosunku do chorych nie-
uleczalnie i opieka terminalna. w: I. Heszen-Niejodek (red.) Rola psychologa
w diagnostyce i leczeniu chorób somatycznych. PZWL, Warszawa
Tyszkiewicz  L.  (1997),  Kryminogeneza  w  ujęciu  kryminologii  humanistycznej,
Wydawnictwo UŚ, Katowice.
Walewski P. (1996), Wyrok w zawieszeniu, „Polityka”, nr 6.
Watson D., Clark L.A. (1998), Emocje, nastroje, cechy i temperament: rozważania
pojęciowe i wyniki badań, w: P. Ekman, R. Davidson (red.), Natura emocji. Pod-
stawowe zagadnienia, GWP, Gdańsk.
Wawak-Sobierajska  B.  (1995),  Proces  adaptacji  do  zagrażających  wydarzeń,  w:
I. Heszen-Niejodek (red.), Doświadczanie kryzysu: szansa rozwoju czy ryzyko
zaburzeń, Wydawnictwo UŚ, Katowice.
Wright B. (1965), Psychologiczne aspekty fizycznego inwalidztwa , PWN, Warszawa.
Ziemska M. (1979), Rodzina a osobowość, Wiedza Powszechna, Warszawa.