Znaczenie technik muzykoterapeutycznych we wsparciu rozwoju dziecka z autyzmem

Spis treści:

Wstęp

Rozdział 1. ISTOTA AUTYZMU

1.1. Pojęcie autyzmu oraz kryteria diagnostyczne
1.2. Przyczyny autyzmu oraz najważniejsze teorie etiologiczne autyzmu
1.2.1. Koncepcje  biologiczne
1.2.2. Koncepcje  poznawcze
1.2.3. Koncepcje behawioralne
1.2.4. Koncepcje psychoanalityczne oraz etologiczne
1.3. Podstawowe objawy oraz zaburzenia towarzyszące zaburzeniu ze spektrum autyzmu
1.3.1. Funkcjonowanie społeczne
1.3.2. Komunikacja
1.3.3. Działania stereotypowe, ograniczone wzorce zachowania, zaburzenia integracji sensorycznej oraz inne towarzyszące zaburzenia
1.4. Wczesne wykrywanie autyzmu i wczesne wspomaganie rozwoju oraz stosowane terapie
1.4.1. Wczesne wykrywanie i wczesne wspomaganie
1.4.2. Działania terapeutyczne i edukacyjne – prezentacja wybranych terapii stosowanych w autyzmie

Rozdział 2. MUZYKOTERAPIA

2.1. Rozważania terminologiczne oraz cele muzykoterapii
2.2. Założenia teoretyczne muzykoterapii i podejścia terapeutyczne
2.3. Klasyfikacja muzykoterapii – umiejscowienie muzyki w terapii i rola terapeuty
2.4. Modele i doświadczenia muzykoterapeutyczne
2.4.1. Muzykoterapia Nordoff–Robbins
2.4.2. Wizualizacja kierowana z muzyką (Guided Imagery and Music – GIM lub Bonny Method of Guided Imagery and Music – BMGIM)
2.4.3. Muzykoterapia zorientowana analitycznie (Analytical Music Therapy – AMT)
2.4.4. Muzykoterapia neurologiczna (Neurologic Music Therapy – NMT)
2.4.5. Muzykoterapia społecznościowa (Community Music Therapy – CoMT)
2.4.6. Portret Muzyczny (PM)
2.4.7. Mobilna Rekreacja Muzyczna (MRM)
2.4.8. Doświadczenia muzykoterapeutyczne
2.5. Muzykoterapia w autyzmie – praktyka
2.5.1. Muzykoterapia improwizacyjna
2.5.2. Muzykoterapia Kreatywna
2.5.3. Muzykoterapia strukturalna
2.6. Muzykoterapia w autyzmie – badania

Rozdział 3. METODOLOGIA BADAŃ WŁASNYCH

3.1. Muzykoterapia jako pole badań
3.2. Perspektywa badawcza
3.3. Przedmiot badań
3.4. Cele prowadzonych badań
3.5. Problemy badawcze
3.6. Metoda badań
3.7. Organizacja badania – model protokołu badawczego

Rozdział 4. ZNACZENIE TECHNIK MUZYKOTERAPEUTYCZNYCH WE WSPARCIU ROZWOJU DZIECKA Z AUTYZMEM – BADANIA WŁASNE

4.1. Analiza przypadków
4.1.1. Przypadek Piotra
4.1.2. Przypadek Julii
4.1.3. Przypadek Oskara
4.1.4. Przypadek Damiana
4.1.5. Przypadek Macieja
4.1.6. Przypadek Miłosza
4.1.7. Przypadek Natalii
4.1.8. Przypadek Alana
4.2. Podsumowanie

BIBLIOGRAFIA
ANEKSY
Załącznik 1A. Kategoria pożądane muzyczne
Załącznik 1B. Kategoria pożądane relacyjne muzyczne
Załącznik 1C. Kategoria niepożądane muzyczne
Załącznik 1D. Kategoria niepożądane relacyjne muzyczne
Załącznik 2. Autism Developmental Skillset Assessment (ADSA)
Załącznik 3. Kwestionariusz uzupełniający Autism Developmental Skillset Assessment (ADSA)
Załącznik 4. Skala obserwacji zachowania dziecka (SOZ-D)
Załącznik 5. Skala I: Relacja dziecko–terapeuta we wspólnym doświadczaniu muzycznym
Załącznik 6. Skala II: Muzyczna komunikatywność

WYKAZ TABEL, RYSUNKÓW, WYKRESÓW

Wstęp

Dr hab. Krzysztof Stachyra:

Ostatnie dekady pokazują systematyczny wzrost zainteresowania muzykoterapią, a jednocześnie znaczące braki w polskojęzycznych wydawnictwach z tego zakresu (…). Ważnym zadaniem jest promowanie publikacji wartościowych,  stanowiących istotny wkład w rozwój teorii i praktyki oraz ukazujących potencjał, jaki tkwi w różnych formach zastosowania muzyki i aktywności muzycznych w pracy z osobami z zaburzeniami o spektrum autyzmu. Za taką właśnie uznaję publikację Sary Knapik-Szweda. Autorka włożyła dużo staranności w rzetelne nakreślenie, czym są  zaburzenia o spektrum  autyzmu (ASD) oraz ukazanie szerokiej perspektywy możliwości, jakie daje muzykoterapia, jako forma wspierania rozwoju osób z ASD. (…) monografia jest wartościową i oczekiwaną na polskim rynku wydawniczym, będzie ona stanowić cenne źródło wiedzy dla wszystkich osób zainteresowanych możliwościami  wykorzystania muzykoterapii w pracy z osobami z zaburzeniami o spektrum autyzmu.

Abrams B. 2016. HumanisticApproaches. W: MusicTherapyHandbook, B. Wheeler
(red.), Guilford Press, New York.
Aigen K. 2014. The Study of Music Therapy, Routledge Taylor & Francis Group, New
York–London.
Aleksandrowicz  J.W.  2005.  Psychopatologia zaburzeń nerwicowych i  osobowości,
Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków.
Alvin J., Warwick A. 1991. Music Therapy for the Autistic Child, Oxford University
Press, New York.
APA.  2013.  Diagnostic and Statistical Manual  of  Mental  Disorders,  Fifth  Edition,
American Psychiatric Association Publishing, Washington–London.
APA. 2015. Kryteriadiagnostycznez DSM-5. Desk reference, Edra Urban & Partner,
Wrocław.
Bailey A., Phillips W., Rutter M. 1996. Autism:towardsanintegrationofclinical,
genetic,neuropsychologicalandneurobiologicalperspectives, „Journal of Child
Psychology and Psychiatry” 1996, nr 37, s. 89–126.
Baron-Cohen  S.  1997.  Mindblindness: An Essay on Autism and Theory of Mind,
The MIT Press, Cambridge.
Baron-Cohen S. 2002. Theextrememalebraintheoryofautism, „Trends in Cogni-
tive Sciences”, nr 6 (6), s. 248–254.
Baron-Cohen S. 2009. Autism:TheEmpathizing-Systemizing(E-S)Theory, „The
Year in Cognitive Neuroscience” 2009, nr 1156, s. 68–80.
Baron-Cohen S., Bolton P. 1999. Autyzm.Fakty, Wydawnictwo Jak, Kraków.
Baron-Cohen S., Leslie A.M., Frith U. 1985. Doestheautisticchildhavea „theoryof
mind”?, „Cognition” 1985, nr 21 (1), s. 37–46.
Baron-Cohen S., Ring H., Wheelwright S., Bullmore E., Brammer M., Simmons A.,
Williams S. 1999. Socialintelligenceinthenormalandautisticbrain:anf-MRI
study, „European Journal of Neuroscience” 1999, nr 11, s. 1891–1898.
Baron-Cohen S., Scott F., Allison C., Williams J., Bolton P., Matthews F.E., Brayne C.
2009. Prevalenceofautism-spectrumconditions:UKschool-basedpopulation
study, „The British Journal of Psychiatry” 2009, nr 194, s. 500–509.
Baron-Cohen S., Wheelwright S., Hill S., Raste Y., Plumb I. 2001. The reading in
mindintheeyes.Testrevisedversion:a studywithnormaladultsandadults334 Bibliografia
withAspergersyndromeorhigh-functioningautism, „Journal of Child Psycho-
logy and Psychiatry” 2001, nr 42, s. 241–251.
Baron-Cohen S., Wheelwright S., Skinner R., Martin J., Cubley E. 2001. The autism
spectrum-quotient (AQ): evidence from Asperger syndrome/high-functioning
autism,malesandfemales,scientistsandmathematicians, „Journal of Autism
and Developmental Disorders” 2001, nr 31, s. 5–17.
Baxter H.T., Berghofer J.A., MacEwan L., Nelson J., Peters K., Roberts P. 2007. The
IndividualizedMusicTherapyAssessmentProfile , Jessica Kingsley Publishers,
London–Philadelpia.
Begeer S., Rieffe C., Terwogt M.M., Stockmann L. 2006. Attention to facial emotion
expressionsinchildrenwithautism, „Autism” 2006, nr 10, s. 37–51.
Błeszyński J.J. 2005. Rodzinajakośrodowiskoosóbz autyzmem.Aspektwychowaw-
czo-terapeutyczny, Wydawnictwo Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu,
Toruń.
Błeszyński J.J. 2009. Czyecholaliaw autyzmiejestproblememkomunikacyjnym?.
W: Autyzm.Nagranicyzrozumienia,B. Winczura (red.), Wydawnictwo Impuls,
Kraków.
Błeszyński J.J. 2011. Autyzma niepełnosprawnośćintelektualnai opóźnieniew roz-
woju.SkalaOcenyZachowańAutystycznych, Harmonia Universalis, Gdańsk.
Bobińska  K.,  Gałecki  P.,  Florkowski  A.  2010.  Autyzm a  upośledzenie umysłowe.
Zaburzenia psychiczne w  autyzmie.  W:  Autyzm – epidemiologia, diagnoza
i terapia, T. Pietras, A. Witusik, P. Gałecki (red.), Continuo, Warszawa.
Bobkowicz-Lewartowska L. 2011. Autyzmdziecięcy.Zagadnieniadiagnozyi tera-
pii, Wydawnictwo Impuls, Kraków.
Bogdanowicz M. 2000. Integracjapercepcyjno-motoryczna.Teoria,diagnoza,tera-
pia,CentrumMetodycznePomocyPsychologiczno-Pedagogicznej, Warszawa.
Bogdanowicz M. 2000. Skaleobserwacjizachowania(SOZ)dziecii rodzicówuczest-
niczącychw zajęciachruchurozwijającego WeronikiSherborne, Wydawnictwo
Fokus, Gdańsk.
Bogte H., Flamma B., Meere J. van der, Engeland H. van. 2008. Cognitiveflexibility 
inadults,withhigh-functioningautism, „Journal of Clinical and Experimental
Neuropsychology” 2008, nr 30, s. 33–41.
Brauner A., Brauner F. 1988. Dzieckozagubionew rzeczywistości.Historiaautyzmu
odczasówbaśnio wróżkach.Fikcjaliterackai rzeczywistośćkliniczna, WSiP,
Warszawa.
Briggs C. 1991. A model of understanding musical development, „Music Therapy”
1991, nr 10 (1), s. 1–21.
Briggs C. 2016. Developmental Approaches. W: MusicTherapyHandbook, B. Whe-
eler (red.), Guilford Press, New York.
Briggs  C.,  Bruscia  K.  Developmental models for understanding musical behavior,
praca zaprezentowana na The Joint Conference on the Creative Arts Therapies.335 Bibliografia
Brownell  M.D.,  Arbor  A.  2013.  Social Stories. Pairing the Story with Music.  W:
Early Childhood Music Therapy and Autism Spectrum Disorders. Developing
PotentialinYoungChildrenandtheirFamilies, P. Kern, M. Humpal (red.), Jes-
sica Kingsley Publishers, London–Philadelphia.
Bruscia K. 1995. Theboundariesofmusictherapyresearch. W: Music Therapy Rese-
arch:QuantitativeandQualitativePerspectives, B. Wheeler (red.), Barcelona
Publishers, Gilsum.
Bruscia  K.  1998.  An  introduction  to  music  psychotherapy.  W:  The  dynamics  of
music psychotherapy, K. Bruscia (red.), Barcelona Publishers, Gilsum.
Bruscia K. 1998. Defining MusicTherapy, Barcelona Publishers, Gilsum.
Bruscia K. 2006. TheFundamentalsofMusicTherapyPractice. W: Case studies in
music therapy, K. Bruscia (red.), Barcelona Publishers, Gilsum.
Bryndal  A.,  Procter  S.  2012.  Muzykoterapia Nordoff-Robbins.  W:  Modele, metody
i podejściaw muzykoterapii, K. Stachyra (red.), UMCS, Lublin.
Buday E.M. 1995. TheEffectsofSignedandSpokenWordsTaughtwithMusicon
SignandSpeechImitationbyChildrenwithAutism, „Journal of Music The-
rapy” 1995, nr 32 (3), s. 189–202.
Bukowska  A.  2012.  Muzykoterapia  neurologiczna.  W:  Modele, metody i  podejścia
w muzykoterapii, K. Stachyra (red.), UMCS, Lublin.
Burns  D.S.,  Masko  M.K.  2016.  Combining interpretivist with objectivist methods
inexplanatorysequentialdesigns. W: Music Therapy Research, Third Edition,
B. Wheeler, K.M. Murphy (red.), Barcelona Publishers, Gilsum.
Byrne  R.W.,  Russon  A.E.  1998.  Learning by imitation: a  hierarchical approach,
„The Behavioral and Brain Sciences” 1998, nr 21, s. 667–684.
Cafiero J.M. 2005. Meaningfulexchangesforpeoplewithautism:Anintroduction
to augumentative and alternative communication, Woodbine House, Bethesda.
Cantwell R., Cox J.L. 2003. Psychiatric disorders in pregnancy and the puerperium,
„Current Obstetrics & Gynaecology” 2003, nr 13, s. 7–13.
Castelli  F.  2005.  Understanding emotions from standardized facial expressions in
autism and normal development, „Autism” 2005, nr 9, s. 428–449.
Cheung P.P., Siu A.M. 2009. A comparison of patterns of sensory processing in chil-
drenwithandwithoutdevelopmentaldisabilities, „Research in Developmental
Disabilities” 2009, nr 30, s. 1468–1480.
Claassen M., Naude H., Pretorius E., Bosman M.C. 2008. Thecontributionofpre-
natalstresstothepathogenesisofautismasa neurobiologicaldevelopmental
disorder:a dizygotictwinstudy, „Early Child Development and Care” 2008, nr
178, s. 487–511.
Colombi C., Liebal K., Tomasello M., Young G., Warneken F., Rogers S.J 2009. Exa-
mining correlates of cooperation in autism. Imitation, joint attention and
understanding intentions, „Autism” 2009, nr 13, s. 143–163.336 Bibliografia
Cotugno A.J. 2010. Terapiagrupowadladzieciz zaburzeniamizespektrumauty-
zmu. Rozwijanie  kompetencji i  umiejętności społecznych,  Wydawnictwo
Fraszka Edukacyjna, Warszawa.
Crane J., Winsler A. 2008. Earlyautismdetection.Implicationsforpediatricprac-
ticeandpublicpolicy, „Journal of Disability Policy Studies” 2008, nr 18 (4),
s. 245–253.
Crane L., Goddard L., Pring L. 2009. Sensory processing in adults with autism spec-
trum disorders, „Autism” 2009, nr 13, s. 184–190.
Creswell J.W. 2013. Projektowaniebadańnaukowych.Metodyjakościowe,ilościowe
i mieszane, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków.
Cytowska  B.  2014.  Idea wczesnej interwencji i  wspomagania rozwoju małego
dziecka.  W:  Wczesna interwencja i  wspomaganie rozwoju małego dziecka,
B. Cytowska, B. Winczura (red.), Wydawnictwo Impuls, Kraków.
Czapiga A. 2009. Modelrozwojuw autyzmiei zaburzeniawspółwystępującez auty-
zmem. W: Autyzm.Nagranicyzrozumienia, B. Winczura (red.), Wydawnictwo
Impuls, Kraków.
Dawson G., Webb S., Schellenberg G.D., Dager S., Friedman S., Aylward E., Richards
T. 2002. Defining thebroaderphenotypeofautism:genetic,brain,andbehavio-
ral perspectives, „Development and Psychopathology” 2002, nr 14, s. 581–611.
Delacato  C.H.  1995.  Dziwne, niepojęte. Autystyczne dziecko,  Fundacja  Synapsis,
Warszawa.
Denzin N.K., Lincoln Y.S. (red.) 2005. TheSageHandbookofQualitativeResearch,
Third Edition, Sage Publications, London.
Dileo Ch. 1999. Introduction. W: Music therapy and medicine: Theoretical and cli-
nical applications, Ch. Dileo (red.), AMTA, Silver Spring.
Dileo Ch. 2013. A proposedmodelforidentifyingpractices:A contentanalysisof
thefirst4 yearsofMusicandMedicine, „Music and Medicine” 2013, nr 5 (2),
s. 110–118.
DiSalvo C.A., Oswald D.P. 2002. Peer-mediatedinterventionstoincreasethesocial
interactionofchildrenwithautism:Considerationsofpeerexpectancies, „Focus
on Autism and Other Developmental Disorders” 2002, nr 17 (4), s. 198–207.
Donnellan  A.M.,  Hill  D.A.  2013.  Rethinking  autism:  implications  of  sensory  and
movement differences for understanding and support, „Frontiers in Integrative
Neurosciences” 2013, nr 124 (6), s. 1–11.
Edgerton C. 1994. The Effect of Improvisational Music Therapy on the Communi-
cative Behaviors of Autistic Children, „Journal of Music Therapy” 1994, nr 31
(1), s. 31–62.
Elmer S. 2011. Humansinging:Towardsa developmentaltheory, „Psychomusico-
logy: Music, Mind and Brain” 2011, nr 21 (1–2), s. 13–30.
Favilli  E.,  Cavallo  F.  2017.  Opowieści na dobranoc dla młodych buntowniczek.
100 historiiniezwykłychkobiet, Wydawnictwo Debit, Katowice.337 Bibliografia
Flick U. 2013. Projektowaniebadaniajakościowego, Wydawnictwo Naukowe PWN,
Warszawa.
Franczyk A., Krajewska K. 2006. Skarbiecnauczyciela-terapeuty(nabaziewłasnych
doświadczeńz pracyterapeutycznej),czyliodprogramudorealizacji–propo-
zycjerozwiązańpracyterapeutycznejprowadzonejz dziećmiw wiekuprzed-
szkolnymo specyficznych i specjalnychpotrzebachedukacyjnych, Wydawnic-
two „Impuls”, Kraków.
Frith U. 2008. Autyzm.Wyjaśnienietajemnicy, GWP, Gdańsk.
Furman A. 2001. Youngchildrenwithautismspectrumdisorder, „Early Childhood
Connections” 2001, nr 7 (2), s. 43–49.
Galińska E. 1988. Kierunkirozwojowew polskiejmuzykoterapii, „Zeszyty Naukowe
Akademii Muzycznej we Wrocławiu” 1988, nr 45, s. 155–178.
Galińska E. 2005. Psychodrama. W: Psychoterapia.Teoria.Podręcznikakademicki,
t. 1, L. Grzesiuk (red.), Eneteia, Warszawa.
Galińska E. 2012. PortretMuzycznyjakoformapsychoterapii. W: Modele,metody
i podejściaw muzykoterapii, K. Stachyra (red.), UMCS, Lublin.
Gattino G.S., Riesgo dos Santos R., Longo D., Leite J.C.L., Faccini L.S. 2011. Effects
of Relational Music Therapy on Communication of Children with Autism.
A  Randomized Controlled Study,  „Nordic  Journal  of  Music  Therapy”  2011,
nr 20 (2), s. 142–154.
Geretsegger M., Elefant C., Mossler K.A., Gold Ch. 2014. Music Therapy for People
withAutismSpectrumDisorder.Review, „The Cochrane Library” 2014, nr 6,
s. 1–63.
Ghaziuddin  M.,  Gerstein  L.  1996.  Pedantic  speaking  style  differentiates  Asperger
syndromefromhighfunctioning-autism, „Journal of Autism and Developmen-
tal Disorders” 1996, nr 32, s. 585–595.
Gilroy A. 2009. Arteterapia–badaniai praktyka, AHE, Łódź.
Gooding L., Standley J.M. 2011. Musical Development and Learning Characteristics
ofStudents.A CompilationofKeyPointsfromtheResearchLiteratureOrga-
nized by Age,  „Update:  Applications  of  Research  in  Music  Education”  2011,
nr 30 (1), s. 32–45.
Graham J. 2006. IfYouCan’tBeatThem,JoinThem!Long-TermMusicTherapywith
an Autistic Savant Man, „Music Therapy Today” 2006, nr 7 (4), s. 892–912.
Grandin T., Panek R. 2016. Mózgautystyczny.Podróżw głąbniezwykłychumysłów,
Copernicus Center Press, Kraków.
Greenspan  S.L.,  Wieder  S.  2014.  Dotrzeć do dziecka z  autyzmem. Jak pomóc
dzieciom nawiązywać relacje, komunikować się i  myśleć. Metoda Floortime,
Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków.
Gruna-Ożarowska  A.  2009.  Umysł niewspółodczuwający. Neurobiologia autyzmu.
W: Autyzm.Nagranicyzrozumienia,B. Winczura (red.), Wydawnictwo Impuls,
Kraków.338 Bibliografia
Guerrero N., Marcus D., Turry A. 2016. Nordoff-RobbinsMusicTherapy. W: Music
TherapyHandbook,B. Wheeler (red.), Guilford Press, New York.
Guerrero  N.,  Turry  A.  2013.  Nordoff-Robins Music Therapy. An Expressive and
DynamicApproachforYoungchildrenontheAutismSpectrum. W: Early Chil-
dhoodMusicTherapyandAutismSpectrumDisorders.DevelopingPotentialin
YoungChildrenandtheirFamilies, P. Kern, M. Humpal (red.), Jessica Kingsley
Publishers, London–Philadelphia.
Hamilton A.F., Brindley R., Frith U. 2009. Visual perspective taking impairment in
children with autistic spectrum disorder, „Cognition” 2009, nr 113, s. 37–44.
Hammersley M. 2008. Bricolage and Bricoleur. W: TheSAGEEncyclopediaofQuali-
tative Research Methods, L.M. Given, (red.), SAGE Publications, London.
Happe F., Frith U. 2006. Theweakcoherenceaccount:detail-focusedcognitivestyle
in  autism  spectrum  disorders,  „Journal  of  Autism  and  Developmental  Disor-
ders” 2006, nr 36, s. 5–25.
Happe F.G. 1995. Theroleofageandverbalabilityinthetheoryofmindtaskperfor-
manceofsubjectswithautism, „Child Development” 1995, nr 66, s. 843–855.
Hasser  S.  2016.  Cognitive-Behavioral Approaches.  W:  Music Therapy Handbook,
B. Wheeler (red.), Guilford Press, New York.
Herzyk A., Krukow P. 2009. Analizaneuropsychologicznazaburzeńemocjii osobo-
wościu pacjentówz dysfunkcjamimózgu. W: Podstawy neuropsychologii kli-
nicznej, Ł. Domańska, A.R. Borkowska (red.), UMCS, Lublin 2009.
Hintz M.R. 2013. Autism. W: M.R. Hintz, Guidelines for Music Therapy Practice in
DevelopmentalHealth, Barcelona Publishers, Gilsum.
Hirstein W., Iversen P., Ramachandran V.S. 2001. Autonomic responses of autistic
childrentopeopleandobjects, „Proceedings of the Royal Society B: Biological
Sciences” 2001, nr 268 (1479), s. 1883–1888.
Howlin P., Magiati I., Charman T. 2009. Systematicreviewofearlyintensivebeha-
vioral interventions for children with autism, „American Journal on Intellec-
tual and Developmental Disabilities” 2009, nr 114, s. 23–41.
Humpal M., Kern P. 2013. Evidence-basedPracticeforYoungChildrenwithAutism
SpectrumDisorders.ImplicationsforMusicTherapy. W: Early Childhood Music
TherapyandAutismSpectrumDisorders.DevelopingPotentialinYoungChil-
drenandtheirFamilies, P. Kern, M. Humpal (red.), Jessica Kingsley Publishers,
London–Philadelphia.
Hurt-Thaut C.P., Johnson S.B. 2016. Neurologic Music Therapy. W: Music Therapy
Handbook, B. Wheeler (red.), Guilford Press, New York.
Isenberg  C.  2016.  Psychodynamic  approaches.  W:  Music Therapy Handbook,
B. Wheeler (red.), Guilford Press, New York.
Jackson N.A. 2016. PhenomenologicalInquiry. W: Music Therapy Research, Third
Edition,B. Wheeler, K.M. Murphy (red.), Barcelona Publishers, Gilsum.339 Bibliografia
Jaklewicz H. 1994. Autyzmwczesnodziecięcy–próbawyróżnieniapostaciklinicz-
nych.  W:  Autyzm: kontrowersjei wyzwania,  W.  Dykcik  (red.),  Wydawnictwo
Eruditus, Poznań.
Jansiewicz E.M., Goldberg M.C., Newschaffer C.J., Denckla M.B., Landa R., Mosto-
fsky  S.  2006.  Motor signs distinguish children with high-functioning autism
and Asperger’s syndrome from controls, „Journal of Autism and Developmental
Disorders” 2006, nr 36, s. 613–621.
Kaczmarek  B.B.  2009.  Nie jak, ale dlaczego? O  własnym języku dzieci z  auty-
zmem. W: Autyzm.Nagranicyzrozumienia,B. Winczura (red.), Wydawnictwo
Impuls, Kraków.
Kaczmarek B.B. 2015. Obraznarzędziemkomunikacji–znakii strategiewizualne
w usprawnianiuspołecznegozrozumieniai komunikacjiosóbz ASD. W: Autyzm
i AAC.Alternatywnei wspomagającesposobyporozumiewaniasięw edukacji
osób z  autyzmem,  B.B.  Kaczmarek,  A.  Wojciechowska  (red.),  Wydawnictwo
Impuls, Kraków.
Kaczmarek B.B. 2015. Obraznarzędziemkomunikacji,B.B. Kaczmarek, A. Wojcie-
chowska (red.), Wydawnictwo Impuls, Kraków.
Kaczmarek  B.B.  2015.  Wstęp.  W:  Autyzm i  AAC. Alternatywne i  wspomagające
sposoby porozumiewania się w  edukacji osób z  autyzmem,  B.B.  Kaczmarek,
A. Wojciechowska (red.), Wydawnictwo Impuls, Kraków.
Kasari C., Freeman S.F.N., Paparella T. 2000. Earlyinterventioninautism:joint
attentionandsymbolicplay. W: International Review of Research in Mental
Retardation, L.M. Glidden (red.), Academic, San Diego.
Katagiri  J.  2009. TheEffectofBackgroundMusicandSongTextsontheEmotio-
nal Understanding of Children with Autism, „Journal of Music Therapy” 2009,
nr 46, s. 15–31.
Kawa  R.  2009.  Wybrane techniki rozwijania  umiejętności społecznych w  pracy
z dziećmiz autyzmemmetodąstosowanejanalizyzachowania. W: Wspomaganie
rozwojuosóbz autyzmem, M. Gambin, E. Łukowska (red.), WUW, Warszawa.
Kawa R. 2015. PictureExchangeCommunicationSystem(PECS)jakometodaroz-
wijania  umiejętności komunikowania się dzieci z  zaburzeniami ze spektrum
autyzmu. W: Autyzmi AAC.Alternatywnei wspomagającesposobyporozumie-
wania się w  edukacji osób z  autyzmem,  B.B.  Kaczmarek,  A.  Wojciechowska
(red.), Wydawnictwo Impuls, Kraków.
Kay L. 2015. ResearchasBricolage:Navigatingin/betweentheCreativeArtsDisci-
plines, „Music Therapy Perspectives” 2015, nr 34 (1), s. 26–32.
Kenny C.B. 1989. TheFieldofPlay.A GuidefortheTheoryandPractiseofMusic
Therapy, Ridgeview Publishing Company, Atascadero.
Kern J.K., Triverdi M.H., Grannemann B.D., Garver C.R., Johnson D.G., Andrews
A.A., Savla J.S., Mehta J.A., Schroeder J.L. 2006. The pattern of sensory proces-
singabnormalitiesinautism, „Autism” 2006, nr 10, s. 480–494.340 Bibliografia
Kern P. 2008. Singing our way through the day: Using music with young children
during daily routines, „Children and Families” 2008, nr 22 (2), s. 50–56.
Kern P. 2013. AutismSpectrumDisordersPrimer.Characteristics,Causes,Prevalence
and  Intervention.  W:  Early  Childhood  Music  Therapy  and  Autism  Spectrum
Disorders.DevelopingPotentialinYoungChildrenandtheirFamilies, P. Kern,
M. Humpal (red.), Jessica Kingsley Publishers, London–Philadelphia.
Kern P., Aldridge D. 2006. UsingEmbeddedMusicTherapyInterventionstoSupport
OutdoorPlayofYoungChildrenwithAutisminanInclusiveCommunity-Based
Child Care Program, „Journal of Music Therapy” 2006, nr 43 (4), s. 270–294.
Kern P., Humpal M. 2008. CommonTechniques.SOSEarlyChildhood, 10 rocznica
konferencji AMTA, St. Louis.
Kern P., Humpal M. 2013. StrategiesandTechniques.MakingitHappenforYoung
Children with Autism Spectrum Disorders. W: Early Childhood Music Therapy
andAutismSpectrumDisorders.DevelopingPotentialinYoungChildrenand
theirFamilies, P. Kern, M. Humpal (red.), Jessica Kingsley Publishers, Lon-
don–Philadelphia.
Kern P., Wakeford L., Aldridge D. 2007. ImprovingthePerformanceofa YoungChild
with Autism During Self-Care Tasks Using Embedded Song Interventions:
A CaseStudy, „Music Therapy Perspectives” 2007, nr 25 (1), s. 43–51.
Kern P., Wolery M., Aldridge D. 2007. Use of Songs to Promote Independence in Mor-
ningGreetingRoutinesforYoungChildrenwithAutism, „Journal of Autism and
Developmental Disorders” 2007, nr 37 (7), s. 1264–1271.
Kierył  M.  2012.  Mobilna Rekreacja Muzyczna.  W:  Modele, metody i  podejścia
w muzykoterapii, K. Stachyra (red.), UMCS, Lublin.
Kim J., Wigram T., Gold Ch. 2008. The Effects of Improvisational Music Therapy on
JointAttentionBehaviorsinAutismChildren:A RandomizedControlledStudy,
„Journal of Autism and Developmental Disorders” 2008, nr 38, s. 1758–1766.
Kim  J.,  Wigram  T.,  Gold  Ch.  2009.  Emotional, Motivational and Interpersonal
Responsiveness  of  Children  with  Autism  in  Improvisational  Music  Therapy,
„Autism” 2009, nr 13 (4), s. 389–409.
Knapik-Szweda  S.  2016.  Proces muzykoterapeutyczny we wsparciu rozwoju sfery
komunikacyjneji społecznejdzieciz autyzmem. W: Językmuzykidlaosób(nie
tylko)zeświataautyzmu. Studia–refleksje –doświadczenia, B. Pazur (red.),
Wydawnictwo Polihymnia, Lublin.
Knapik-Szweda S. 2017. Zastosowaniemuzykiw terapiidziecii młodzieżyz auty-
zmem–przeglądbadań, „Psychiatria i Psychoterapia”, 2017, nr 13 (2), s. 20–34.
Konarzewski K. 2000. Jakuprawiaćbadaniaoświatowe.Metodologiapraktyczna,
WSiP, Warszawa.
Konieczna E.J. 2007. Arteterapiaw teoriii praktyce, Wydawnictwo Impuls, Kraków.
Konieczna-Nowak L. 2013. Wprowadzeniedomuzykoterapii, Wydawnictwo Impuls,
Kraków.341 Bibliografia
Koomar  J.,  Kranowitz  C.,  Szklut  S.,  Balzer-Martin  L.,  Haber  E.,  Sava  D.I.  2014.
Integracja sensoryczna. Odpowiedzi na pytania zadawane przez nauczycieli,
Harmonia Universalis, Gdańsk.
Kornas-Biela D. 2011. Okres prenatalny. W: Psychologiarozwojuczłowieka. Cha-
rakterystyka okresów życia człowieka,  B.  Harwas-Napierała,  J.  Trempała
(red.), Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Krasoń K., Konieczna-Nowak L. 2016. Sztuka,terapia,poznanie.W stronępodej-
ściaindywidualizującegow badaniachmuzykoterapeutycznych, Wydawnictwo
Naukowe PWN, Warszawa.
Krause  A.  2011.  Współczesne paradygmaty pedagogiki specjalnej,  Wydawnictwo
Impuls, Kraków.
Kruk-Lasocka J. 2001. AutyzmczyzespółAspergera?Wpływrozbieżnościdiagno-
stycznych na oddziaływania terapeutyczne.  W:  Autyzm  wyzwaniem  naszych
czasów,  T.  Gałkowski,  J.  Kossewska  (red.),  Wydawnictwo  Naukowe  Akademii
Pedagogicznej, Kraków.
Kruk-Lasocka J. 2009. Pedagogikadzieciz autyzmemi zespołamipsychozopodob-
nymi. W: Pedagogikaspecjalna, W. Dykcik (red.), UAM, Poznań.
Kruś K. 2016. Metodyniedyrektywnejakoalternatywaterapiiautyzmu. W: Język
muzykidlaosób(nietylko)zeświataautyzmu. Studia–refleksje –doświadcze-
nia, B. Pazur (red.), Wydawnictwo Polihymnia, Lublin.
Kutscher  L.M.,  Attwood  T.,  Wolff  R.R.  2007.  Dzieci z  zaburzeniami łączonymi.
ADHD,trudnościw nauce,zespółAspergera,zespółTouretta,depresjadwubie-
gunowai innezaburzenia, Wydawnictwo Liber, Warszawa.
Kuusikko S., Haapsamo H., Jansson-Verkasalo E., Hurtig T., Mattila M.L., Ebeling
H., Jussila K., Bolte S., Moilanen I. 2009. Emotion recognition in children and
adolescents with autism spectrum disorders, „Journal of Autism and Develop-
mental Disorders” 2009, nr 36, s. 938–945.
LaGasse B.A., 2014. Effectsofa MusicTherapyGroupInterventiononEnhancing
Social Skills in Children with Autism, „Journal of Music Therapy” 2014, nr 51
(3), s. 250–275.
Lam K.S., Bodfish J.W., Piven J. 2008. Evidenceforthreesubtypesofrepetitivebeha-
vior in autism that differ in familiality and association with other symptoms,
„Journal of Child Psychology and Psychiatry” 2008, nr 49, s. 1193–1200.
Ławicka  J.  2016.  Nie jestem kosmitą. Mam zespół Aspergera,  Fundacja  Prodeste,
Opole.
Lecourt E. 2008. Muzykoterapia,czylijakwykorzystaćsiłędźwięków, Videograf,
Katowice.
Leslie A.M. 1994. Pretendingandbelieving:IssueinthetheoryofToMM, „Cogni-
tion” 1994, nr 50, s. 211–238.
Leslie A.M., Friedman O., German T.P. 2004. Coremechanismsin„theoryofmind”,
„Trends in Cognitive Sciences” 2004, nr 8, s. 528–533.342 Bibliografia
Lim  H.A.  2010.  Effect  of  Developmental  Speech  and  Language  Training  Through
Music  on  Speech  Production  in  Children  with  Autism  Spectrum  Disorders,
„Journal of Music Therapy” 2010, nr 48 (1), s. 2–26.
Lim H.A., Draper E. 2011. The Effects of Music Therapy Incorporated with Applied
Behavior Analysis Verbal Behavior Approach for Children with Autism Spec-
trum Disorders, „Journal of Music Therapy” 2011, nr 48 (4), s. 532–550.
Lindell A., Notice K., Withers K. 2009. Reduced language processing asymmetry in
non-autistic individuals with high levels of autism traits,  „Laterality”  2009,
nr 14, s. 457–472.
Lord C., McGee J.P. (red.) 2001. Division of Behavioral and Social Science and Edu-
cation, National Academy Press, Washington.
Lord C., Schulman C., Dilavore P. 2004. Regression and word loss in autistic spec-
trum  disorders,  „Journal  of  Child  Psychology  and  Psychiatry”  2004,  nr  45,
s. 936–955.
Markiewicz K. 2004. Możliwościkomunikacyjnedzieciautystycznych, UMCS, Lublin.
Markiewicz K. 2015. Kompetencjei dysfunkcjekomunikacyjneosóbz ASD–ujęcie
rozwojowe. W: Autyzmi AAC.Alternatywnei wspomagającesposobyporozu-
miewaniasięw edukacjiosóbz autyzmem, B.B. Kaczmarek, A. Wojciechowska
(red.), Wydawnictwo Impuls, Kraków.
Materiały  szkoleniowe  z  Nordoff-Robbins  Summer  School  2015.  Possible musical
descriptors.
Mercier C., Mottron L., Belleville S. 2000. A psychosocial study on restricted inte-
rests in high-functioning persons with pervasive developmental disorders,
„Autism” 2000, nr 4, s. 406–425.
Merriam-Webster’sCollegiateDictionary. 2002. Merriam-Webster Inc, Springfield.
Międzynarodowa Statystyczna Klasyfikacja Chorób i Problemów Zdrowotnych. 2000.
Klasyfikacja  zaburzeń psychicznych i  zaburzeń zachowania w  ICD-10. Opisy
klinicznei wskazówkidiagnostyczne,  Uniwersyteckie  Wydawnictwo  Medyczne
Vesalius, Instytut Psychiatrii i Neurologii, Kraków–Warszawa.
Minczakiewicz E. 1994. Z badańnadrozwojemmowydzieciautystycznych. W: Autyzm:
kontrowersjei wyzwania, W. Dykcik (red.), Wydawnictwo Eruditus, Poznań.
Minczakiewicz E. 2009. Śpiewi muzykaw rozwijaniu aktywnościkomunikacyjnej
u  dzieci z  diagnozą autyzmu.  W:  Autyzm. Na granicy zrozumienia, B.  Win-
czura (red.), Wydawnictwo Impuls, Kraków.
Moor J. 2006. Śmiech,zabawai naukaz dziećmio profilu autystycznym, Wydaw-
nictwo Cyklady, Łódź–Warszawa.
Nason B. 2017. Porozmawiajmyo autyzmie, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagielloń-
skiego, Kraków.
Natanson  T.  1988.  Muzyczna profilaktyka, w  procesie nauczania-wychowania.
Wybrane refleksje, teoretyczne,  „Zeszyty  Naukowe  Akademii  Muzycznej  im.
Karola Lipińskiego we Wrocławiu” 1988, nr 45, s. 121–127.343 Bibliografia
National Autism Center. 2015. FindingsandConclusions.NationalStandardsPro-
ject. Addressing the Need for Evidence-Based Practice Guidelines for Autism
Spectrum Disorder, National Autism Center, Randolph.
Noens I., Berckelaer-Onnes I. van. 2004. Makingsenseina fragmentaryworldcom-
municationinpeoplewithautismandlearningdisability, „Autism” 2004, nr 8,
s. 197–218.
Nordoff P., Robbins C. 1971. Music Therapy in Special Education, The John Day
Company, New York.
Nordoff P., Robbins C. 2008. CreativeMusicTherapy.A GuidetoFosteringClinical
Musicianship, Barcelona Publishers, Gilsum.
Nordoff  P.,  Robbins  C.  2008.  Terapia muzyką w  pracy z  dziećmi niepełnospraw-
nymi.Historia,metodai praktyka, Wydawnictwo Impuls, Kraków.
O’Cathain  A.,  Murphy  E.,  Nicholl  J.  2008.  The quality of mixed methods studies
in health services research, „Journal of Health Services Research and Policy”
2008, nr 13 (2), s. 92–98.
Olechnowicz  H.  2004.  Wokół autyzmu. Fakty, skojarzenia, refleksje ,  WSiP,  War-
szawa.
Pasiali  V.,  LaGasse  A.B.,  Penn  L.S.  2014. The Effect of Musical Attention Control
Training(MACT)onAttentionSkillsofAdolescentswithNeurodevelopmental
Delays.A PilotStudy, „Journal of Music Therapy” 2014, nr 51 (4), s. 333–354.
Pavlicevic M. 2010. MusicTherapyinContext.Music,MeaningandRelationship,
Jessica Kingsley Publishers, London–Philadelphia.
Pietras T., Witusik A. 2010. Autyzm–pozycjanozologiczna,charakterystykakli-
nicznai diagnoza. W: Autyzm–epidemiologia,diagnozai terapia, T. Pietras,
A. Witusik, P. Gałecki (red.), Continuo, Warszawa.
Pilch T. 1998. Zasadybadańpedagogicznych, Wydawnictwo Akademickie Żak, War-
szawa.
Pisula  E.  2000.  Autyzm u  dzieci. Diagnoza, klasyfikacja, etiologia,  Wydawnictwo
Naukowe PWN, Warszawa.
Pisula E. 2005. Małedzieckoz autyzmem, GWP, Gdańsk.
Pisula E. 2012. Autyzm.Odbadańmózgudopraktykipsychologicznej, GWP, Sopot.
Płażewska B. 2009. Dylematydiagnostycznezwiązanez występowaniemsymptomów
zaburzeńłączonych.Historiadwóchmałychchłopców–długapodróżprzeznie-
znane. W: Autyzm.Nagranicyzrozumienia, B. Winczura (red.), Wydawnictwo
Impuls, Kraków.
Podeszewska-Mateńsko M. 2015. AAC–piktogramyw komunikacjii edukacjiosób
z autyzmem. W: Autyzmi AAC.Alternatywnei wspomagającesposobyporozu-
miewaniasięw edukacjiosóbz autyzmem, B.B. Kaczmarek, A. Wojciechowska
(red.), Wydawnictwo Impuls, Kraków.
Premack, D., Woodruff, G. Doesthechimpanzeehavea theoryofmind?, „ Behaviour
& Brain Sciences” 1978, nr 4 (1), s. 515–526.344 Bibliografia
Prickett C. 2005. PrinciplesofQuantitativeResearch. W: Music Therapy Research,
Second Edition, B. Wheeler (red.), Barcelona Publishers, Gilsum.
Procter  S.  2012.  Muzykoterapia społecznościowa.  W:  Modele, metody i  podejścia
w muzykoterapii, K. Stachyra (red.), UMCS, Lublin.
Raszewska  M.,  Kulesza  W.  2009.  Muzykaotwieranamświat– arkuszepostępów
dziecka autystycznego, Wydawnictwo Harmonia, Gdańsk.
Register D., Humpal M., 2007. Using musical transitions in early childhood clas-
srooms:Threecaseexamples, „Music Therapy Perspectives” 2007, nr 25 (1),
s. 25–31.
Reschke-Hernández  A.E.  2004,  The  Autism  Developmental  Skillset  Assessment
(ADSA), University of Missouri, Kansas City.
Ridder  H.M.,  Facher  J.  2016.  Objectivist case study research.  W:  Music  Therapy
Research,  Third  Edition, B.  Wheeler,  K.M.  Murphy  (red.),  Barcelona  Publi-
shers, Gilsum.
Ring  H.,  Woodbury-Smith  M.,  Watson  P.,  Wheelwright  S.,  Baron-Cohen  S.  2008.
Clinical heterogeneity among people with high-functioning autism spectrum
conditions:evidencefavouringa continuousseveritygradient, „Behavioral and
Brain Functions” 2008, nr 4, s. 1–6.
Rivera  N.,  Powers  M.  2012.  Muzykoterapia a  spektrum zaburzeń autystycznych:
działania o  charakterze interdyscyplinarnym w  Stanach Zjednoczonych.  W:
Podstawy muzykoterapii, K. Stachyra (red.), UMCS, Lublin.
Robledo J., Donnellan A.M., Strandt-Conroy K. 2012. Anexplorationofsensoryand
movement differences from the perspective of individuals with autism, „Fron-
tiers in Integrative Neurosciences” 2012, nr 107 (6), s. 1–13.
Rogers M. 2012. ContextualizingTheoriesandPracticesofBricolageResearch, „The
Qualitative Report” 2012, nr 17 (7), s. 5.
Rogers S.J., Dawson G., Vismara L.A. 2015. Metoda wczesnego startu dla dziecka
z autyzmem(ESDM).Jakwykorzystaćcodzienneaktywności,abypomócdzie-
ciom tworzyć więzi, komunikować się i  uczyć,  Wydawnictwo  Uniwersytetu
Jagiellońskiego, Kraków.
Rolvsjord R. 2010. Resource-orientedmusictherapyinmentalhealthcare, Barce-
lona Publishers, Gilsum.
Rozetti-Szymańska A., Wójcik J., Pietras T. 2010. Zarysterapiipedagogicznejdzieci
z autyzmem. W: Autyzm–epidemiologia,diagnozai terapia, T. Pietras, A. Witu-
sik, P. Gałecki (red.), Continuo, Warszawa.
Rutherford M.D., Towns M.A. 2008. Scan path differences and similarities during
emotion  perception  in  those  with  and  without  autism  spectrum  disorders,
„Journal of Autism and Developmental Disorders” 2008, nr 38, s. 1371–1381.
Ruud E. 1998. MusicTherapy,Improvisation,CommunicationandCulture, Barce-
lona Publishers, Gilsum.345 Bibliografia
Saint-Exupery A. de. 1990. MałyKsiążę, Instytut Wydawniczy Pax, Warszawa.
Schaffer H.R. 2013. Psychologia dziecka, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Scheiby  B.B.  2016.  Analytical  Music  Therapy.  W:  Music Therapy Handbook,
B. Wheeler (red.), Guilford Press, New York.
Schwartz E. 2008. Music,TherapyandEarlyChildhood.A DevelopmentalAppro-
ach, Barcelona Publishers, Gilsum.
Schwartzberg E., Silverman M. 2013. Effectsofmusic-basedsocialstoriesoncom-
prehension and generalization of social skills in children with autism spectrum
disorders:A randomizedeffectivenessstudy, „The Arts in Psychotherapy” 2013,
nr 40, s. 331–337.
Sekułowicz  M.  2017.  Materiały konferencyjne „Autyzm bez przemocy”,  Fundacja
Prodeste, Opole.
Shattock P., Whiteley P., Todd L. 2009. Autyzmjakozaburzeniemetabolizmu, Kra-
jowe Towarzystwo Autyzmu Oddział w Krakowie, Kraków.
Sigman  M.,  Dijamco  A.,  Gratier  M.,  Rozga  A.  2004.  Early detection of core defi-
cits in autism, „Mental Retardation and Developmental Disabilities Research
Reviews” 2004, nr 10, s. 221–233.
Silani G., Bird G., Brindley R., Singer T., Frith C., Frith U. 2008. Levels of emotio-
nal awareness and autism: an fMRI study, „Social Neuroscience” 2008, nr 3,
s. 97–112.
Simpson K., Keen D. 2010. TeachingYoungChildrenwithAutismGraphicSymbols
EmbeddedWithinanInteractiveSong, „Journal of Developmental and Physical
Disabilities” 2010, nr 20, s. 165–177.
Simpson K., Lamb D. 2013. The Use of Music to Engage Children with Autism in
a ReceptiveLabellingTask, „Research in Autism Spectrum Disorders” 2013, nr
7, s. 1489–1496.
Skórczyńska  M.  2009.  Wczesne diagnozowanie autyzmu – perspektywy i  dyle-
maty. W: Autyzm.Nagranicyzrozumienia, B. Winczura (red.), Wydawnictwo
Impuls, Kraków.
Sommers-Flanagan  J.  2007.  The development and evolution of person-centered
expressivearttherapy:A conversationwithNatalieRogers, „Journal of Counse-
ling and Development” 2007, nr 85 (1), s. 120–125.
Speer  L.L.,  Cook  A.E.,  McMahon  W.M.,  Clark  E.  2007.  Face processing in chil-
dren with autism: effects of stimulus contents and type, „Autism” 2007, nr 11,
s. 265–277.
Stachyra K. 2009. Muzykoterapiai wizualizacjaw rozwijaniu kompetencjiemocjo-
nalnychstudentówpedagogiki, UMCS, Lublin.
Stachyra K. 2012. Definiowanie i klasyfikacja muzykoterapii. W: Podstawy muzy-
koterapii, K. Stachyra (red.), UMCS, Lublin.346 Bibliografia
Stachyra K. 2012. Projektowaniei organizacjaprocesuterapii. W: Podstawy muzy-
koterapii, K. Stachyra (red.), UMCS, Lublin.
Stachyra K. 2016. Muzykoterapiaw pracynadrozwojemumiejętnościkomunika-
cyjnychosóbz autyzmem–zarysproblematyki. W: Językmuzykidlaosób(nie
tylko)zeświataautyzmu. Studia–refleksje –doświadczenia, B. Pazur (red.),
Wydawnictwo Polihymnia, Lublin.
Stegemann T., Hitzeler M., Blotevogel M. 2015. Arteterapiedladziecii młodzieży:
muzykoterapia,choreoterapia,terapiasztuką, Harmonia Universalis, Gdańsk.
Stige B. 2002. Culture-centeredMusicTherapy, Barcelona Publishers, Gilsum.
Stige B. 2016. Community Music Therapy. W: MusicTherapyHandbook, B. Whe-
eler (red.), Guilford Press, New York.
Strelau J., Doliński D. (red.) 2008. Psychologia.Podręcznikakademicki, T. 2, GWP,
Gdańsk.
Suchowierska M., Ostaszewski P., Bąbel P. 2012. Terapiabehawioralnadzieciz auty-
zmem.Teoria,badaniai praktykastosowanejanalizyzachowania, GWP, Sopot.
Sullivan M., Finelli J., Marvin A., Garrett-Mayer E., Bauman M., Landa R. 2007.
Responsetojointattentionintoddlersatriskforautismspectrumdisorders:
A prospectivestudy, „Journal of Autism and Developmental Disorders”, 2007,
nr 37, s. 37–48.
Swettenham J., Baron-Cohen S., Charman T., Cox A., Baird G., Drew A., Rees L.,
Wheelwright S. 1998. Thefrequencyanddistributionofspontaneousattention
shiftsbetweensocialandnonsocialstimuliinautistic,typicallydevelopingand
nonautistic developmentally delayed infants, „Journal of Child Psychology and
Psychiatry and Allied Disciplines” 1998, nr 39, s. 747–753.
Talarowska M., Florkowski A., Gałecki P., Zboralski K. 2009. Psychologiczne koncep-
cjerozwojuautyzmu. W: Autyzm.Nagranicyzrozumienia,B. Winczura (red.),
Wydawnictwo Impuls, Kraków.
Taylor  B.,  Miller  E.,  Farrington  C.P.,  Petropoulos  M.Ch.,  Favot-Mayaud  I.,  Li  J.,
Waight P.A. 1999. Autismandmeasles,mumps,andrubellavaccine:noepide-
miologicalevidencefora causalassociation, „The Lancet” 1999, nr 353 (9169),
s. 2026–2029.
Tesch  R.  1990.  Qualitative research: Analysis types and software tools,  Falmer
Press, New York.
Thaut M. 2000. A scientific modelofmusicintherapyandmedicine, IMP Press,
San Antonio.
Thompson G., McFerran K., Gold Ch. 2013. Family-centredmusictherapytopro-
mote social engagement in young children with severe autism spectrum disor-
der: a  randomized controlled study,  „Child:  Care,  Health  and  Development”
2013, nr 40 (6), s. 840–852.
Traczyk  W.  1989.  Fizjologia człowieka w  zarysie,  Państwowy  Zakład  Wydawnictw
Lekarskich, Warszawa.347 Bibliografia
Trevarthen C., Aitken K.J. 2001. Infantintersubjectivity:research,theoryandclini-
cal applications, „Journal of Child Psychology and Psychiatry and Allied Disci-
plines” 2001, nr 42, s. 3–48.
Tyszkowa M., Przetacznik-Gierowska M. 2011. Wybranekoncepcjei teorierozwoju
psychicznegoczłowieka, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Ubraniuk  J.  2009.  To, co jest niewidoczne dla oczu. Prozopagnozja w  diagnozie
dzieckazespektrumzaburzeńautystycznych. W: Autyzm.Nagranicyzrozu-
mienia,B. Winczura (red.), Wydawnictwo Impuls, Kraków.
Ventre M., McKinney C.H. 2016. The Bonny Method of Guided Imagery and Music.
W: MusicTherapyHandbook, B. Wheeler (red.), Guilford Press, New York.
Verney R., Ansdell G. 2010. ConversationsonNordoff-RobbinsMusicTherapy, Bar-
celona Publishers, Gilsum.
Walsh R., Vaughan F. 1993. Ontranspersonaldefinitions, „Journal of Transpersonal
Psychology” 1993, nr 25 (2), s. 125–182.
Walworth D.D. 2010. IncorporatingMusicintoDailyRoutines:FamilyEducation
and Integration, „Imagine” 2010, nr 1 (1), s. 28–31.
Watson L.R., Baranek G.T., Crais E.R. 2010. TheFirstYearInventory:Retrospective
parentresponsestoa questionnairedesignedtoidentifyone-year-oldsatriskfor
autism, „Journal of Autism and Developmental Disorders” 2010, nr 37, s. 49–61.
Wciórka J., Pużyński S. 2000. Klasyfikacja zaburzeńpsychicznychi zaburzeńzachowa-
niaw ICD-10.Opisyklinicznei wskazówkidiagnostyczne, Uniwersyteckie Wydaw-
nictwo Medyczne Vesalius, Instytut Psychiatrii i Neurologii, Kraków–Warszawa.
Wendorff J. 2010. Autyzma padaczka. W: Autyzm–epidemiologiadiagnozai terapia,
T. Pietras, A. Witusik, P. Gałecki (red.), Continuo, Warszawa.
Wheeler  B.  1983.  A  psychotherapeutic classification  of music therapy practices:
A continuumofprocedures, „Music Therapy Perspectives” 1983, nr 2, s. 8–12.
Wheeler B. 2005. Overview of Music Therapy Research. W: Music Therapy Rese-
arch, Second Edition, B. Wheeler (red.), Barcelona Publishers, Gilsum.
Wheeler B. 2012. Badaniaw dziedziniemuzykoterapii. W: Podstawy muzykotera-
pii, K. Stachyra (red.), UMCS, Lublin.
Wheeler  B.  2016.  Music therapy as a  profession.  W:  Music Therapy Handbook,
B. Wheeler (red.), Guilford Press, New York.
Wheeler B., Kenny C. 2005. PrinciplesofQualitativeResearch. W: Music Therapy
Research, Second Edition, B. Wheeler (red.), Barcelona Publishers, Gilsum.
Wheeler B.L., Shultis C.L., Polen D.W. 2005. Clinical Training Guide for the Stu-
dent Music Therapist, Barcelona Publishers, Gilsum.
Whipple  Ch.,  Gfeller  K.,  Driscoll  V.,  Oleson  J.,  McGregor  K.  2015.  Do Communi-
cationDisordersExtendtoMusicalMessages?AnAnswerfromChildrenwith
HearingLossorAutismSpectrumDisorders, „Journal of Music Therapy” 2015,
nr 52 (1), s. 78–116.348 Bibliografia
Whipple  J.  2004.  Music  in  Intervention  for  Children  and  Adolescents  with  ASD:
Meta-analysis, „Journal of Music Therapy” 2004, nr 41 (2), s. 90–106.
Wigram T. 2004. MethodsandTechniquesforMusicTherapyClinicians,Educators,
and Students, Jessica Kingsley Publishers, London.
Wigram T., Gold Ch. 2006. Music therapy in the assessment and treatment of auti-
stic spectrum disorder: clinical application and research evidence, „Child: Care,
Health and Development” 2006, nr 32 (5), s. 535–542.
Wigram T., Pendersen I.N., Bonde L.O. 2004. A Comprehensive Guide to Music The-
rapy.Theory,ClinicalPractice,ResearchandTraining, Jessica Kingsley Publi-
shers, London–Philadelphia.
Williams D. 2005. Niktnigdzie.Niezwykłaautobiografia autystycznejdziewczyny,
Wydawnictwo Fraszka Edukacyjna, Warszawa.
Wimpory D., Chadwick P., Nash S. 1995. Briefreport.MusicalInteractionTherapy
forChildrenwithAutism:AnEvaluativeCaseStudywithTwo-YearFollow-Up,
„Journal of Autism and Developmental Disorders” 1995, nr 25 (5), s. 541–552.
Winczura B. 2009. Zabawajakkomponentteoriiumysłuu dzieciz autyzmem. W:
Autyzm.Nagranicyzrozumienia,B. Winczura (red.), Wydawnictwo Impuls,
Kraków.
Winczura B. 2013. Dzieckoz autyzmem. W: Dziecichoreniepełnosprawnei z utrud-
nieniamiw rozwoju, B. Cytowska, B. Winczura, A. Stawarski (red.), Wydawnic-
two Impuls, Kraków.
Wing  L.,  Gould  J.  1979.  Severe  impairments  of  social  interaction  and  associated
abnormalitiesinchildren:Epidemiologyandclassification , „Journal of Autism
and Developmental Disorders” 1979, nr 9, s. 11–29.
Wojaczek K., Płatos M., Lipnicka M., Okruszek Ł. 2015. Zastosowanieprogramów
komputerowychw terapiiosóbz zaburzeniamizespektrumautyzmu, „Psychia-
tria i Psychoterapia” 2015, nr 11 (2), s. 21–37.
Wujcik R., Porzycka A., Witusik A., Pietras T. 2010. Neurorozwojowahipotezaauty-
zmu.  W:  Autyzm – epidemiologia, diagnoza i  terapia,  T.  Pietras,  A.  Witusik,
P. Gałecki (red.), Continuo, Warszawa.
Yeung-Courchesne R., Courchesne E. 1997. Fromimpassetoinsightinautismrese-
arch.Frombehavioralsymptomstobiologicalexplanations, „Development and
Psychopathology” 1997, nr 9, s. 389–419.
Zamkowska A. 2013. Osobyzdolnez niepełnosprawnościąwyzwaniemdlapedago-
gikispecjalnej, „Człowiek – Niepełnosprawność – Społeczeństwo” 2013, nr 2
(20), s. 27–45.
Zawidniak  N.  2015.  Behawioralna koncepcja nabywania języka oraz rozwijania 
mowy i  komunikacji u  osób z  autyzmem,  [w:]  Autyzm i  AAC. Alternatywne
i  wspomagające sposoby porozumiewania się w  edukacji osób z  autyzmem,
B.B. Kaczmarek, A. Wojciechowska (red.), Wydawnictwo Impuls, Kraków.
Zimbardo P. 1999. Psychologiai życie, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.349 Bibliografia
Źródła internetowe
Gold Ch., Wigram T., Elefant C. 2006. Music Therapy for Autistic Spectrum Disor-
der, „Cochrane Database of Systematic Reviews”, nr 2, http://onlinelibrary.wiley.
com/doi/10.1002/14651858.CD004381.pub3/full (data dostępu: 23.09.2017).
http://badabada.pl/pro/m-chat-r-f  –  narzędzie  M-CHAT-RF;  strona  internetowa  Pro-
gramu Wczesnego Wykrywania Autyzmu „Badabada” (data dostępu: 26.09.2019).
https://www.carautismroadmap.org/infant-toddler-checklist-itc/?print=pdf  –  narzę-
dzie  Infant  Toddler  Checklist  (ITC);  strona  internetowa  Center  for  Autism
Research (data dostępu: 12.06.2019).
http://www.adesse.pl/strona/ados-2-i-adi-r  –  ADOS-2  i  ADI-R;  strona  internetowa
Centrum  Adesse  poświęcona  wczesnemu  wykrywaniu  trudności  rozwojowych
(data dostępu: 12.06.2019).
http://www.proedinc.com/customer/productView.aspx?ID=4754  –  cars-2;  strona  inter-
netowa wydawnictwa Pro-ed (data dostępu: 12.06.2019)
http://sjp.pwn.pl/szukaj/animaloterapia.html – hasło „animaloterapia”; strona inter-
netowa SłownikajęzykapolskiegoPWN (data dostępu: 16.06.2019).
http://www.niepelnosprawni.pl/ledge/x/171065  –  metoda  Tomatisa;  strona  interne-
towa Niepełnosprawni.pl (data dostępu 16.06.2019).
https://www.musictherapy.org/about/musictherapy/  –  informacje  o  muzykoterapii;
strona internetowa Amerykańskiego Stowarzyszenia Muzykoterapeutów AMTA
(data dostępu: 03.08.2019).
Procter  S.  2002.  The Therapeutic, Musical Relationship: a  Two-Sided Affair,
„Voices”,  nr  2  (3),  https://voices.no/index.php/voices/article/view/102/79  (data
dostępu: 23.09.2017).
Vaiouli P., Schertz H. 2012. PromotingSocialEngagementforYoungChildrenwith
Autism: A  Music Therapy Approach,  Triennial  Conference  of  The  European
Society  for  the  Cognitive  Sciences  of  Music  2012,  s.  23–28,  http://icmpce-
scom2012.web.auth.gr/files/papers/1044_Proc.pdf (data dostępu: 23.09.2017).