Zmiana w polskim systemie penitencjarnym. Ograniczenia i możliwości

Spis treści:

Wykaz skrótów

Wprowadzenie

ROZDZIAŁ I. Społeczno-organizacyjne właściwości systemu więziennego

1.1. Cechy instytucji więzienia – ich stałość czy zmienność?
1.2. Budowa organizacji więziennictwa i autonomizacja jej elementów
1.3. Rozmieszczenie uprawnień decyzyjnych a realizacja zadań resocjalizacyjnych. Stan istniejący a wskazania teorii
1.3.1. Formalizacja organizacji systemu więziennego i jej możliwe następstwa
1.3.2. Stopień i sposób formalizacji i jego ważniejsze uzasadnienia
1.3.3. Sposób regulacji prawnej działalności zakładu karnego i jej sprawnościowe skutki
1.3.4. Legalizm i formalizm podstawą kontroli działalności wychowawczej a postawy zawodowe personelu
1.4. Istniejący i sprawnościowo pożądany sposób oceniania personelu więziennego

ROZDZIAŁ II. Społeczno-kulturowe ograniczenia rozwoju praktyki penitencjarnej

2.1. Ważniejsze czynniki ograniczające zmiany w więziennictwie
2.2. Rozwój i ewolucja więzienia
2.3. Humanizacja kary pozbawienia wolności, jej treść i granice
2.4. Krytyka i kryzys więzienia
2.5. Naukowe i kulturowe ograniczenia rozwoju praktyki resocjalizacji penitencjarnej

ROZDZIAŁ III. Próby doskonalących przeobrażeń więzienia w Polsce

3.1. Obszary i inspiracje innowacyjne
3.1.1. Innowacja i badanie eksperymentalne w Szczypiornie
3.1.2. Drugi etap eksperymentu szczypiorniańskiego
3.2. Niektóre inne próby i propozycje innowacyjne
3.2.1. System organizacyjno-wychowawczy zakładu karnego półotwartego w Gdańsku-Przeróbce
3.2.2. Opolska koncepcja „oddziałów wewnętrznych”
3.2.3 System ocen punktowych w Nysie i Rzeszowie
3.2.4. Innowacyjna koncepcja rozwiązań organizacyjnych i pedagogicznych zakładu karnego penitencjarystów rzeszowskich
3.3. „Oddział penitencjarny” – nowym elementem struktury zakładu karnego
3.3.1. Poszukiwania doskonalszej organizacji podstawowej jednostki więziennej
3.3.2. Oddział penitencjarny – oczekiwane efekty organizacyjne i resocjalizacyjne
3.3.3. Odział penitencjarny – ograniczenia, możliwości i perspektywy

ROZDZIAŁ IV. Przedmiot badań, ich cele, problematyka i zmienne

4.1. Wybór problematyki badawczej, jego uzasadnienie
4.1.1. Zmiana programowo-organizacyjna przedmiotem badań
4.1.2. Opór wobec zmiany głównym źródłem wyboru problemu badawczego
4.1.3. Innowacja czynnikiem sprawczym zmiany w organizacji
4.1.4. Bodziec eksperymentalny i jego wartość diagnostyczna
4.1.5. Cele badań
4.1.6. Problem badawczy, hipotezy i zmienne
4.1.7. Ograniczenia metodologiczne badań organizacji

ROZDZIAŁ V. Przyjęta metodologia badań

5.1. Badania w działaniu sposobem wywoływania i poznawania zmiany
5.2. Eksperyment terenowy w organizacji i jego ważniejsze właściwości
5.3. Szczególne właściwości badań organizacji więziennictwa
5.4. Badanie problematyki kryminologicznej i resocjalizacyjnej w organizacjach wymiaru sprawiedliwości
5.5. Eksperyment w więzieniu
5.6. Teoretyczne i praktyczne źródła innowacji
5.6.1. Ważniejsze metodologiczne czynniki wyboru bodźca eksperymentalnego
5.6.2. Przeciwdziałanie niektórym niedostatkom technologii oddziaływań na więźniów – jednym z celów innowacji
5.6.3. Praca zespołowa sposobem przygotowania i wdrożenia przedsięwzięcia innowacyjnego
5.6.4. Efekt synergii uzasadnieniem zespołowej pracy personelu i realizacji przedsięwzięcia
5.6.5. Praca zespołowa instrumentem zmiany i sposobem jej generowania

ROZDZIAŁ VI. Resocjalizacyjne podstawy oraz zmianotwórcze właściwości innowacji

6.1. Oceny punktowe – aspekty teoretyczne i metodyczno-organizacyjne
6.1.1. Potrzeby praktyki resocjalizacyjnej źródłem zastosowań teorii
6.1.2. Antyspołeczna postawa przestępców a niektóre środki wywierania wpływu na jej zmianę
6.2. Ocena w kształceniu i resocjalizacji
6.3. „Ekonomia punktowa” sposobem oceniania skazanych i instrumentem prospołecznej ich stymulacji
6.4. Ocenianie więźniów w polskim systemie penitencjarnym
6.5. Cele, zasady i sposoby i kryteria oceniania punktowego skazanych
6.6. Zmianotwórcze elementy i cechy innowacji

ROZDZIAŁ VII. Okoliczności, teren badań i ich przebieg

7.1. Sytuacja kadrowa, doświadczenia penitencjarne personelu a wybór miejsca i czasu badań
7.2. Prace przygotowawcze do wdrożenia innowacji
7.3. Innowacja po zmianie kadrowej najwyższej władzy więziennictwa
7.3. Realizacja projektu
7.4. Zmiana podłożem konfliktu w organizacji
7.5. Zachowanie się personelu zakładu w sytuacji deprecjonowania innowacji przez jednostki nadrzędne

ROZDZIAŁ VIII. Wyniki badań i zalecenia dla praktyki

Streszczenie

Literatura cytowana

Załączniki
 

prof. dr. hab. Mieczysław Ciosek:

(…) Zmiany instytucjonalne wywołują często u uczestników organizacji nieufność, a nawet lęk. Ten stan niepokoju świetnie oddają słowa Paulo Coelho, który napisał „Ludzie tęsknią za całkowitą odmianą a jednocześnie pragną, by wszystko pozostało takie jak dawniej”. Zdarzają się na szczęście odważni inicjatorzy i kontynuatorzy, którzy podejmują trudne wyzwania i realizują takie zmiany. Z głębokim przekonaniem powiedzieć mogę, że należy do nich Autor tej interesującej książki, który podjął próbę realizacji innowacji w szczególnym rodzaju organizacji, a mianowicie w zakładzie karnym. Instytucja więzienna niemal od samego początku swego istnienia wymuszała pytania o sens i rację jej bytu o skuteczność realizacji przypisywanych jej funkcji – przede wszystkim funkcji resocjalizacyjnej oraz potrzebę i możliwości zmian istniejącego stanu rzeczy.

Z recenzji prof. dr. hab. Kazimierza Szmyda:

Praca jest dziełem niewątpliwie wartościowym pod względem pewnej istotnej idei podjętej dla zmiany rzeczywistości penitencjarnej i resocjalizacyjnej w polskim więziennictwie, rzadko podejmowanym w takiej skali i z taką determinacją. Jest to praca erudycyjna, zadowalająca pod względem zamysłu metodologicznego eksperymentu, który został nie z winy Autora przerwany. Jej główna myśl wynika z krytycznej oceny dobrze znanej Autorowi rzeczywistości. Jest to więc ujęcie krytyczne, rzeczowe, odnoszące się do obecnego systemu organizacyjnego i pedagogicznego więziennictwa.