Złotouści i gołosłowni. Przywództwo performatywne w świetle wybranych przemówień politycznych po 1918 roku

Spis treści:

Wstęp

1. Kontekst
2. Cele i pytania
3. Metody i hipotezy
4. Przegląd literatury
5. Terminologia
 
CZĘŚĆ I. TEORIA

Rozdział I. Wielowymiarowość przywództwa

1. Trzy sposoby ujmowania przywództwa
1.1. Przywództwo jako atrybut
1.2. Przywództwo jako relacja
1.3. Przywództwo jako proces
2. Definicja przywództwa
3. Typologia przywództwa

Rozdział II. Przywództwo performatywne i przywództwo jako performans

1. Performatywność jako (metaforyczne) ujęcie przywództwa
2. Performatywność jako sposób badania przywództwa
3. Performatywność jako cecha dystynktywna przywództwa

Rozdział III. Przemówienia polityczne w procesie performatywnego przywództwa
 
1. Formy przekazu w przywództwie performatywnym
1.1. Przemówienie a mowa
1.2. Wystąpienie publiczne
1.3. Oświadczenie i orędzie
1.4. Exposé
1.5. Referat
2. Porównanie form przekazu w przywództwie perfomatywnym
3. Elementy kontekstowe przemówień w przywództwie performatywnym

CZĘŚĆ II. ANALIZA

Rozdział IV. Wprowadzenie metodologiczne

1. Przedmiot badań
2. Pytania badawcze i hipotezy
3. Paradygmat i metoda
4. Postscriptum – baza danych
 
Rozdział V. Opozycyjne przywództwo performatywne w świetle przemówień liderów obozu antysanacyjnego w II RP

1. Pole performatywne: dyskurs
1.1. Kontrolowanie dyskursu
1.2. Obiecywanie prawdy dyskursywnej
1.2.1. Szczerość intencji
1.2.2. Prawdziwość przekazu
2. Pole performatywne: przywódca
2.1. Odgrywanie dominacyjnych ról
2.2. Unikanie etykiet
2.3. Odwołanie do archetypów przywództwa
2.3.1. Bohaterowie
2.3.2. Symbole
3. Pole performatywne: przeciwnik
3.1. Ufikcyjnienie
3.2. Przypisanie do elity
3.3. Wytknięcie hipokryzji
3.4. Personifikacja wroga
3.5. Symulowanie konsensu
3.5.1. Fałszywa troska o przeciwnika
3.5.2. Fałszywa zgoda z przeciwnikiem
4. Pole performatywne: zwolennik
4.1. Zarządzanie strachem
4.2. Schlebianie publiczności
4.3. Diagnoza teraźniejszości – wizja przyszłości

Rozdział VI. Władcze przywództwo performatywne w świetle przemówień liderów obozu sanacyjnego w II RP

1. Pole performatywne: dyskurs
1.1. Kontrola nad dyskursem
1.2. Obiecywanie prawdy dyskursywnej
1.2.1. Szczerość intencji
1.2.2. Prawdziwość przekazu
2. Pole performatywne: przywódca
2.1. Odgrywanie dominacyjnych ról
2.2. Unikanie etykiet
2.3. Odwołanie do archetypów przywództwa
2.3.1. Bohaterowie
2.3.2. Symbole
2.4. Przypisanie odpowiedzialności
2.5. Pochwała racjonalności
3. Pole performatywne: przeciwnik
3.1. Ufikcyjnienie
3.2. Przypisanie do elity
3.3. Symulowanie konsensu
3.3.1. Fałszywa troska o przeciwnika
3.3.2. Fałszywa zgoda z przeciwnikiem
4. Pole performatywne: zwolennik
4.1. Zarządzanie strachem
4.2. Schlebianie publiczności
4.3. Diagnoza teraźniejszości – wizja przyszłości
 
Rozdział VII. Autokratyczne przywództwo performatywne w świetle przemówień Władysława Gomułki

1. Pole performatywne: dyskurs
1.1. Kontrola nad dyskursem
1.2. Obiecywanie prawdy dyskursywnej
1.2.1. Pochwała racjonalności
2. Pole performatywne: przywódca
2.1. Odgrywanie dominacyjnych ról
2.2.  Odwołanie do archetypów przywództwa
2.2.1. Bohaterowie i symbole
2.2.2. Przyjaciele
2.3. Przypisanie odpowiedzialności
3. Pole performatywne: przeciwnik
3.1. Dehumanizacja
3.2. Przypisanie do elity
3.3. Personifikacja wroga
3.4. Symulowanie konsensu
4. Pole performatywne: zwolennik
4.1. Zarządzanie strachem
4.2. Schlebianie publiczności
4.3. Diagnoza teraźniejszości – wizja przyszłości
 
CZĘŚĆ III. SUPLEMENT

Rozdział VIII. Raport z ankiety eksperckiej

1. Cele ankiety
2. Metodologia badania
2.1. Dobór próby
2.2. Charakterystyka próby
3. Wyniki
3.1. Przemówienia
3.2. Przemawiający
3.3. Istotne kategorie przemówień politycznych
3.4. Mówcy najlepsi oraz najgorsi
3.5. Opinie o wyznacznikach wpływowości przemówienia
3.6. Opinie o okolicznościach wygłaszania przemówień
3.7. Autorzy przemówień
 
Zakończenie
Bibliografia
Aneks
O autorze

Przeczytaj fragment

Bibliografia
Baza danych
Zimny R., Żukiewicz P., PolitOrator 1.0: Korpus przemówień politycznych z lat 1918–2018,
https://clarin-pl.eu/dspace/handle/11321/773
Źródła i wybory źródeł
Gomułka W., Artykuły i przemówienia, t. I, Książka i Wiedza, Warszawa 1962.
Gomułka W., Artykuły i przemówienia, t. II, Książka i Wiedza, Warszawa 1964.
Gomułka W., Przemówienia 1968, Książka i Wiedza, Warszawa 1969.
Gomułka W., Przemówienia, lipiec 1964 – grudzień 1966, Książka i Wiedza, Warszawa 1967.
Gomułka W., Przemówienia: październik 1956 – wrzesień 1957, Książka i Wiedza, War-
szawa 1957.
Gomułka W., Przemówienia: styczeń 1963 – lipiec 1964, Książka i Wiedza, Warszawa
1964.
Kellerman B. (wyb.), Political Leadership. A Source Book, University of Pittsburgh Press,
Pittsburgh 1986.
Rzepeccy T. i K., Sejm i Senat 1928–1933. Podręcznik zawierający wyniki wyborów w wo-
jewództwach, okręgach i powiatach, podobizny posłów sejmowych i senatorów, staty-
styki i mapy poglądowe, Wielkopolska Księgarnia Nakładowa Karola Rzepeckiego,
Poznań 1928.
Senat Rzeczypospolitej. Okres II. Sprawozdanie stenograficzne z 30 posiedzenia w dniu
12 marca 1930 roku.
Sprawozdanie stenograficzne z 1 posiedzenia Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia  
9 grudnia 1930 r.
Sprawozdanie stenograficzne z 110 posiedzenia Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia
5 lutego 1934 r. 204 | Bibliografia
Sprawozdanie stenograficzne z 18 posiedzenia Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia
3 marca 1931 r.
Sprawozdanie stenograficzne z 3 posiedzenia Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia
16 grudnia 1930 r.
Sprawozdanie stenograficzne z 62 posiedzenia Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia
5 grudnia 1929 r.
Sprawozdanie stenograficzne z 63 posiedzenia Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia
6 grudnia 1929 r.
Sprawozdanie stenograficzne z 66 posiedzenia Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia
10 stycznia 1930 r.
Sprawozdanie stenograficzne z 7 posiedzenia Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia
26–27 stycznia 1931 r.
Sprawozdanie stenograficzne z 85 posiedzenia Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia
14 marca 1930 r.
Sygit B., Exposé Premierów Polskich 1918–2009, Zapolex, Toruń 2010.
Ustawa  z  dnia  4  lutego  1994  r.  o  prawie  autorskim  i  prawach  pokrewnych,  Dz.  U.
z 1994 r. Nr 24, poz. 83 z późn. zm.
Zawadzki T. (wyb. i oprac.), Wielkie mowy historii, t. I– IV, Spółdzielnia Pracy Polityka,
Warszawa 2006.
Słowniki i leksykony
Antoszewski A., Herbut R., Leksykon politologii, Wydawnictwo Atla 2, Wrocław 1999.
Doroszewski W. (red.), Słownik języka polskiego, https://sjp.pwn.pl/doroszewski/lista
Kamińska-Szmaj I., Agresja językowa w życiu publicznym. Leksykon inwektyw politycz-
nych 1918–2000, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław 2007.
Kasińska-Metryka A., Wiszniowski R., Leksykon marketingu politycznego. Wybrane za-
gadnienia, Wydawnictwo Uniwersytetu Jana Kochanowskiego, Kielce 2014.
Phillips J. (red.), Oxford Wordpower. Słownik angielsko-polski z indeksem polsko-angiel-
skim, Oxford University Press, Oxford–New York, 1997.
Słownik Języka Polskiego PWN, https://sjp.pwn.pl/
Szałkiewicz W.K., Słownik polityczny IV RP, Oficyna Wydawnicza Atut, Wrocław 2007.
Zimny R., Nowak P., Słownik polszczyzny politycznej po roku 1989, Wydawnictwo Nau-
kowe PWN, Warszawa 2009.
Żmigrodzki P. (red.), Wielki słownik języka polskiego, https://wsjp.pl/ Bibliografia | 205
Monografie i rozprawy
Anioł  W.,  Trzecia  Rzeczpospolita  w  trzech  opowieściach:  wokół  polskich  przemian
1989–2019, Dom Wydawniczy Elipsa, Warszawa 2020.
Antkowiak  P.,  Szeffs  Ł.,  Teoria  i  praktyka  przywództwa  politycznego  na  przykładzie
bezpośrednich wyborów wójta, burmistrza i prezydenta miasta, Wydawnictwo Nau-
kowe  Wydziału  Nauk  Politycznych  i  Dziennikarstwa  Uniwersytetu  im.  Adama
Mickiewicza w Poznaniu, Poznań 2016.
Austin J.L., Mówienie i poznawanie. Rozprawy i wykłady filozoficzne, przeł. B. Chwedczuk,
Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1993.
Bartel K., Kilka uwag o praktyce parlamentarnej w Polsce, Drukarnia „Znicz”, Wilno 1929.
Bass B.M., Bass R., The Bass Handbook of Leadership. Theory, Research, and Managerial
Applicatons, Free Press, New York–London–Toronto–Sydney 2008.
Bass B., Leadership and performance beyond expectations, Free Press, New York 1985.
Baudrillard J., Ameryka, przeł. R. Lis, Wydawnictwo Sic!, Warszawa 2001.
Baudrillard J., Duch terroryzmu: requiem dla Twin Towers, przeł. R. Lis, Wydawnictwo
Sic!, Warszawa 2005.
Baudrillard  J.,  Symulakry  i  symulacja,  przeł.  S.  Królak,  Wydawnictwo  Sic!,  Warszawa
2005.
Bethell N., Gomulka. His Poland and His Communism, Penguin Books, London 1969.
Blondel J., Political Leadership: Towards a General Analysis, Sage Publications, London
1987.
Boal A., Legislative theatre. Using performance to make politics, Routledge, Basingstoke
2005.
Bodio T. (red.), Przywództwo, elity i transformacje w krajach WNP. Problemy metodologii
badań, Aspra-Jr, Warszawa 2011.
Bolechów B., Słowa w cieniu mieczy. „Dabiq” i narracja Państwa Islamskiego, Wydaw-
nictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław 2020.
Bourdieu P., Męska dominacja, przeł. L. Kopciewicz, Oficyna Naukowa, Warszawa 2004.
Bourdieu P., Wacquant L. J. D., Zaproszenie do socjologii refleksyjnej, przeł. A. Sawisz,
Oficyna Naukowa, Warszawa 2001.
Boyer  S.W.,  Biblical  Leadership  Development  Principles  for  Developing  Organizational
Leaders at Every Level, Palgrave Macmillan, Cham 2019.
https://doi.org/10.1007/978-3-030-00078-3
Bralczyk J., O języku polskiej polityki lat osiemdziesiątych i dziewięćdziesiątych, Wydaw-
nictwo Trio, Warszawa 2003.
Bralczyk J., O języku polskiej propagandy politycznej lat siedemdziesiątych, Wydawnictwo
Trio, Warszawa 2001. 206 | Bibliografia
Bromell D., Ethical Competencies for Public Leadership. Pluralist Democratic Politics in
Practice, Springer, Cham 2019. https://doi.org/10.1007/978-3-030-27943-1
Bryman A., Charisma and Leadership in Organizations, Sage, London 1992.
Brzoza C., Wielka historia Polski, t. 9: Polska w czasach niepodległości i II wojny światowej,
Fogra Oficyna Wydawnicza, Kraków 2001.
Burns J.M., Leadership, Harper & Row Publishers, New York 1978.
Butler  J.,  Walczące  słowa  i  polityka  performatywu,  przeł.  A.  Ostolski,  Wydawnictwo  
Krytyki Politycznej, Warszawa 2010.
Byrne C., Randall N., Theakston K.,  Disjunctive Prime Ministerial Leadership in British  
Politics. From Baldwin to Brexit, Palgrave Macmillan, Cham 2020.  
https://doi.org/10.1007/978-3-030-44911-7  
Carlyle T., Bohaterowie. Cześć dla bohaterów i pierwiastek bohaterstwa w historii: Odyn,
Mahomet, Dante, Szekspir, Luter, Knox, Johnson, Rousseau, Burns, Cromwell, Napoleon,
red. T. Macios, Wydawnictwo Zielona Sowa, Bydgoszcz 2006.
Charmaz K., Teoria ugruntowana. Praktyczny przewodnik po analizie jakościowej, przeł.
B. Komorowska, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2009.
Chojnowski A., Piłsudczycy u władzy. Dzieje bezpartyjnego Bloku Współpracy z Rządem,
Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław 1986.
Conger J.A., The charismatic leader. Behind the mystique of exceptional leadership, Jossey
Bass, San Francisco 1989.
Crines A.S., Heppell T., Dorey P., The Political Rhetoric and Oratory of Margaret Thatcher,
Palgrave Macmillan, London 2016. https://doi.org/10.1057/978-1-137-45384-6  
Czerwiński M., Nowak P., Przybylska R. (red.), Język IV Rzeczypospolitej, Wydawnictwo
Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin 2010.
Czubiński A., Centrolew: kształtowanie się i rozwój demokratycznej opozycji antysanacyj-
nej w Polsce w latach 1926–1930, Wydawnictwo Poznańskie, Poznań 1963.
Czyżewski M., Kowalski S., Piotrowski A. (red.), Rytualny chaos. Studium dyskursu pu-
blicznego, Aureus, Kraków 1997.
Debord G., Społeczeństwo spektaklu oraz Rozważania o społeczeństwie spektaklu, przeł.
M. Kwaterko, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 2016.
Diman S., Bhagavad Gītā and Leadership. A Catalyst for Organizational Transformation,
Palgrave Macmillan, Cham 2019. https://doi.org/10.1007/978-3-319-67573-2
Drisko  J.W.,  Maschi  T.,  Content  Analysis,  Oxford  University  Press,  Oxford–New  York
2016.  
Duber P., Działalność polityczna Kazimierza Bartla w latach 1926–1930. Z dziejów „libe-
ralnego skrzydła” obozu sanacyjnego, Wydawnictwo Sejmowe, Warszawa 2014.
Duber P., Działalność polityczna Kazimierza Świtalskiego w latach 1926–1939, Wydaw-
nictwo Poznańskie, Poznań 2013. Bibliografia | 207
Dubisz S., Język i polityka. Szkice z historii stylu retorycznego, Dom Wydawniczy Elipsa,
Warszawa 1992.
Dziubka K., Obywatelskość jako virtú podmiotu demokracji, Wydawnictwo Uniwersytetu
Wrocławskiego, Wrocław 2008.
Eisler J., Siedmiu wspaniałych. Poczet pierwszych sekretarzy KC PZPR, Czerwone i Czarne,
Warszawa 2014.
Elgie  R.,  Political  Leadership  in  Liberal  Democracies,  Palgrave,  London  1995.
https://doi.org/10.1007/978-1-349-24216-0
Elgie R., Political Leadership. A Pragmatic Institutionalist Approach, Palgrave Macmillan,
London 2018. https://doi.org/10.1057/978-1-137-34622-3
Elgie R., Studying Political Leadership. Foundations and Contending Accounts, Palgrave
Macmillan, Basingstoke–New York 2015.
https://doi.org/10.1007/978-1-137-34708-4
Fairclough N., Analysing Discourse: Textual Analysis for Social Research, Routledge, Lon-
don 2003.
Fairholm  G.,  Real  Leaderhip.  How  Spiritual  Values  Give  Leadership  Meaning,  Praeger,
Santa Barbara–Denver–Oxford 2011.
Fairhurst G.T., Discursive leadership: in conversation with leadership psychology, Sage,
Thousand Oaks 2007.
Fairhurst J., Sarr R., The art of framing. Managing the language of leadership, Jossey-Bass,
San Francisco 1996.
Fairhurst J., The Power of Framing. Creating the Language of Leadership, Jossey-Bass
– John Willey & Sons, San Francisco 2011.
Fleischer M., Polska symbolika kolektywna, Dolnośląska Szkoła Wyższa Edukacji Towa-
rzystwa Wiedzy Powszechnej, Wrocław 2003.
Foley M., John Major, Tony Blair and a conflict of leadership: Collision course, Manchester
University Press, Manchester 2002.
Foley M., Political leadership: Themes, contexts, and critiques, Oxford University Press,
Oxford 2013.
Foucault M., Nadzorować i karać: narodziny więzienia, przeł. T. Komendant, Wydawnic-
two Aletheia, Warszawa 2009.
Foucault M., Rządzenie sobą i innymi, przeł. M. Herer, Wydawnictwo Naukowe PWN,
Warszawa 2018.
Foucault  M.,  Słowa  i  rzeczy:  archeologia  nauk  humanistycznych,  Wydawnictwo
Słowo/obraz terytoria, Gdańsk 2006.
Foucault  M.,  Trzeba  bronić  społeczeństwa.  Wykłady  w  Collège  de  France,  1976,  przeł.  
M. Kowalska, Wydawnictwo KR, Warszawa 1998.208 | Bibliografia
Fras J., Komunikacja polityczna. Wybrane zagadnienia gatunków i języka wypowiedzi,
Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław 2005.
Fromm E., Ucieczka od wolności, przeł. O. i A. Ziemilscy, Czytelnik, Warszawa 1999.
Gajdziński P., Gomułka. Dyktatura ciemniaków, Zysk i S-ka, Poznań 2017.
Glaser B.G., Strauss A.L.,  Odkrywanie teorii ugruntowanej.  Strategie badania jakościo-
wego, przeł. M. Gorzko, Zakład Wydawniczy NOMOS, Kraków 2009.
Glinka  K.,  Polityka  miejska  w  marketingu  prezydentów  największych  miast  Dolnego  
Śląska, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2020.
Głowiński M., Peereliada. Komentarze do słów 1976–1981, Państwowy Instytut Wydaw-
niczy, Warszawa 1993.
Goffman E., Framing analysis. An essay on the organization of experience, Harper & Row,
New York 1974.
Goleman D., Boyatzis R., McKee A., Naturalne przywództwo. Odkrywanie mocy inteligen-
cji  emocjonalnej,  przeł.  D.  Cieśla,  A.  Kamińska,  K.  Drozdowski,  Jacek  Santorski  
Wydawnictwa Biznesowe, Wrocław–Warszawa 2002.
Grint K., The Arts of Leadership, Oxford University Press, Oxford 2000.
Gulczyński  M.,  Nauka  o  polityce.  Podręcznik  akademicki,  ALMAMER  Wyższa  Szkoła  
Ekonomiczna, Warszawa 2007.
Habermas J., Faktyczność i obowiązywanie. Teoria dyskursu wobec zagadnień prawa i de-
mokratycznego państwa prawnego, przeł. A. Romaniuk, R. Marszałek, Wydawnictwo
Naukowe Scholar, Warszawa 2005.
Habermas  J.,  Racjonalność  działania  a  racjonalność  społeczna,  przeł.  A.M.  Kaniowski,
Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1999.
Hackman  M.,  Johnson  C.,  Leadership:  A  communication  perspective,  Waveland  Press,
Long Grove 2018.
Hartliński M. (red.), Przywództwo polityczne w Polsce i na świecie, Instytut Nauk Poli-
tycznych Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego, Olsztyn 2013.
Hartliński M., Przywództwo partyjne w Polsce, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń
2011.
Hartliński M., Przywództwo polityczne. Wprowadzenie, Instytut Nauk Politycznych Uni-
wersytetu Warmińsko-Mazurskiego, Olsztyn 2012.
Helms  L.  (red.),  Comparative  Political  Leadership,  Palgrave  Macmillan,  Basingstoke
2012.
Helms L., Presidents, prime ministers and chancellors: Executive leadership in western
democracies, Palgrave Macmillan, Basingstoke 2005.
Hieker C., Pringle J., The Future of Leadership Development. Disruption and the Impact  
of Megatrends, Palgrave Macmillan, Cham 2021.
https://doi.org/10.1007/978-3-030-53544-5 Bibliografia | 209
Hornik J., Język przemówień Václava Havla z lat 1989–1993, Energeia, Warszawa 1998.
Howarth D., Dyskurs, przeł. A. Gąsior-Niemiec, Oficyna Naukowa, Warszawa 2008.
Jeziński M., Język przemówień politycznych generała Wojciecha Jaruzelskiego w okresie
stanu wojennego, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Toruń
2009.
Kalbarczyk S., Kazimierz Bartel (1882–1941). Uczony w świecie polityki, Instytut Pamięci
Narodowej, Warszawa 2015.
Kamińska-Szmaj I., Judzi, zohydza, ze czci odziera: język propagandy politycznej w prasie
1919–1923, Towarzystwo Przyjaciół Polonistyki Wrocławskiej, Wrocław 1993.
Karwat M., Sztuka manipulacji politycznej, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2001.
Karwat M., Figuranctwo jako paradoks uczestnictwa. Eseje przewrotne, Dom Wydawni-
czy Elipsa, Warszawa 2004.
Karwat M., O demagogii, Wydawnictwo Sejmowe, Warszawa 2006.
Karwat M., O złośliwej dyskredytacji. Manipulowanie wizerunkiem przeciwnika, Wydaw-
nictwo Naukowe PWN, Warszawa 2006.
Karwat M., Akredytacja w życiu społecznym i politycznym, Oficyna Wydawnicza ASPRA-JR,
Warszawa 2009.
Kasińska-Metryka A. (red.), Studia nad przywództwem politycznym. Ustalenia metodolo-
giczne i praktyka, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2011.
Kasińska-Metryka A., Proces kreacji przywódcy politycznego. Od ujęcia tradycyjnego do
współczesnego, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Jana Kochanowskiego, Kielce
2012.
Kellerman B. (red.), Leadership. Multidisciplinary Perspectives, Prentice Hall, New Jersey
1984.
Kellerman B., The Political Presidency: Practice of Leadership, Oxford University Press,
Oxford 1984.
Kellerman B., Bad Leadership: What It Is, How It Happens, Why It Matters, Harvard Busi-
ness School Press, Boston 2004.
Kellerman B., Followership. How Followers Are Creating Change and Changing Leaders,
Harvard Business School Press, Boston 2008.
Kellerman B., The End of Leadership, Harper Collins, New York 2012.
Kennedy G.A., A New History of Classical Rhetoric, Princeton University Press, Princeton
1994.
Kłosińska K., Etyczny i pragmatyczny. Polskie dyskursy polityczne po 1989 roku, Naro-
dowe Centrum Kultury, Warszawa 2012.
Konecki K.T., Studia z metodologii badań jakościowych. Teoria ugruntowana, Wydawnic-
two Naukowe PWN, Warszawa 2000. 210 | Bibliografia
Koźmiński A.,  Ograniczone przywództwo. Studium empiryczne, Wydawnictwo Poltext,
Warszawa 2013.
Krippendorff K., Content Analysis. An Introduction to Its Methodology, Sage, Thousand
Oaks 2018.
Kulesza W. T., Koncepcje ideowo-polityczne obozu rządzącego w Polsce w latach 1926–
1935,  Zakład  Narodowy  im.  Ossolińskich,  Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk–
Łódź 1985.
Kurtulmuş  B.E.,  The  Dark  Side  of  Leadership.  An  Institutional  Perspective,  Palgrave
Macmillan, Cham 2019. https://doi.org/10.1007/978-3-030-02038-5
Larek M., Storytelling. Studium o sztuce projektowania angażujących opowieści, Wydaw-
nictwo Poznańskie Studia Polonistyczne, Poznań 2019.
Le Bon G., Psychologia tłumu, przeł. B. Kaprocki, Wydawnictwo Antyk, Kęty 2004.
Learmonth M., Morrell K., Critical Perspective on Leadership. The Language of Corporate
Power, Routledge, New York–London 2019.
Lipiński P., Gomułka. Władzy nie oddamy, Wydawnictwo Czarne, Warszawa 2019.
Lutschewitz C., Storytelling und Leadership: Inspirieren und motivieren durch Geschich-
ten, Springer Gabler, Wiesbaden 2020. https://doi.org/10.1007/978-3-658-29756-5
Łabędź K. (red.), Język polityków i jego patologie, Księgarnia Akademicka, Kraków 2013.
Machcewicz P., Władysław Gomułka, Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa
1995.
Machiavelli N., Książę, przeł. C. Nanke, Wydawnictwo Antyk, Kęty 2005.
Mai R., Akerson A., The leader as communicator, Amacom, New York 2003.
Marzęcki R., Styl uprawiania polityki. Kształtowanie i utrwalanie podziałów politycznych
we  współczesnej  Polsce,  Wydawnictwo  Naukowe  Uniwersytetu  Pedagogicznego,
Kraków 2013.
Menkes J., Inteligencja przywódcza, przeł. E. Czerwińska, Wydawnictwo Studio EMKA,
Warszawa 2007.
Miecznikowska  J.  (red.),  Politycy  europejscy  XXI  wieku,  Wydawnictwo  Mado,  Toruń
2013.
Nalewajko  E.,  Między  populistycznym  a  liberalnym.  Style  polityczne  w  Polsce  po  roku
1989, Instytut Studiów Politycznych Polskiej Akademii Nauk, Warszawa 2013.
Northouse P.G., Leadership Theory and Practice, Sage Publications, London 2004.
Nowakowski J.M., Walery Sławek (1879–1939): zarys biografii politycznej, Instytut Wy-
dawniczy Związków Zawodowych, Warszawa 1988.
Ożóg K., Język w służbie polityki. Językowy kształt kampanii wyborczych, Wydawnictwo
Uniwersytetu Rzeszowskiego, Rzeszów 2004.
Ożóg M.E., Władysław Gomułka. Biografia polityczna, t. I, Wydawnictwo Spółdzielcze,
Warszawa 1989. Bibliografia | 211
Peters L., The Simple Truths About Leadership. Creating a People-Centric Culture, Pal-
grave Macmillan, Cham 2019.
Phelan P., Unmarked. The Politics of Performance, Routledge, New York–London 1993.
Pieniążek M., Polonistyka performatywna. O humanistycznych technologiach wytwarza-
nia światów, Universitas, Kraków 2018.
Pierce J., Newstrom J., Leaders and the Leadership Process: Readings, Self-Assessments
& Applications, McGraw-Hill Education, Boston 2010.
Pierzchalski F., Morfogeneza przywództwa politycznego: pomiędzy strukturą a podmio-
towością sprawczą, Wydawnictwo Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego w Bydgosz-
czy, Bydgoszcz 2013.
Pisarek W., Polskie słowa sztandarowe i ich publiczność, Universitas, Kraków 2002.
Platon, Państwo, przeł. W. Witwicki, Wydawnictwo Antyk, Kęty 2003.
Pobóg-Malinowski  W.,  Najnowsza  historia  polityczna  Polski,  t.  2:  1914–1939,  Oficyna
Wydawnicza „Graf”, Gdańsk 1990.
Raina P., Władysław Gomułka. Życiorys polityczny, Polonia Book Fund, Londyn 1969.  
Rhodes R.A.W., ‘t Hart P. (red.),  The Oxford Handbook of  Political Leadership, Oxford
University Press, Oxford 2016.
Rost J.C., Leadership for the Twenty-First Century, Praeger Publishers, Westport 1993.
Samuś P., Walery Sławek: droga do niepodległej Polski, „Novum”, Płock 2002.
Sharma R.A. (red.), Indira Gandhi’s leadership, Raaj Prakashan, Dehli 1986.
Sielski J.,  Teoretyczne aspekty przywództwa  politycznego. Casus Polski, Wydawnictwo
Adam Marszałek, Toruń 2013.
Siewierska-Chmaj A., Język polskiej polityki: politologiczno-semantyczna analiza exposé
premierów  Polski  w  latach  1919–2004,  Wyższa  Szkoła  Informatyki  i  Zarządzania,
Rzeszów 2006.
Staniszkis J., O władzy i bezsilności, Wydawnictwo Literackie, Kraków 2006.
Strangio  P.,  ‘t  Hart  P.,  Walter  J.  (red.),  Understanding  Prime-Ministerial  Performance.
Comparative Perspective, Oxford University Press, Oxford 2013.
Szklarski B., Przywództwo symboliczne: pomiędzy rządzeniem a reprezentacją, Instytut
Studiów Politycznych Polskiej Akademii Nauk, Warszawa 2006.
Sztompka P., Zaufanie. Fundament społeczeństwa, Wydawnictwo Znak, Kraków 2007.
Wasilewski J., Retoryka dominacji, Wydawnictwo Trio, Warszawa 2006.
Wasilewski J., Opowieści o Polsce. Retoryka narracji, Instytut Dziennikarstwa Uniwersy-
tetu Warszawskiego – Studio Headmade, Warszawa 2012.
Werblan A., Władysław Gomułka. Sekretarz generalny PPR, Książka i Wiedza, Warszawa
1988.
Wiatr  J.,  Przywództwo  polityczne.  Studium  politologiczne,  Wydawnictwo  Akademii
Humanistyczno-Ekonomicznej w Łodzi, Łódź 2008. 212 | Bibliografia
Wichmanowski  M.,  Myśl  polityczna  Polskiego  Stronnictwa  Ludowego  Piast:  1913/14–
1931, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin 2017.
Ziółkowski J., Autorytet polityczny. Geneza, ewolucja, symptomy kryzysu, Dom Wydawni-
czy Elipsa, Warszawa 2012.
Żukiewicz P., Liderzy polityczni w polskich  komisjach śledczych. Metody pozyskiwania
społecznej akredytacji, Dom Wydawniczy Duet, Toruń 2009.
Żukiewicz P., Przywództwo polityczne. Teoria i praktyka, Difin, Warszawa 2011.
Żukiewicz P., Przywództwo labilne. Mechanizm powrotu do władzy w świetle teorii przywódz-
twa politycznego, Centrum Analiz Systemów Politycznych, Wrocław–Poznań 2012.
https://repozytorium.uni.wroc.pl/dlibra/docmetadata?showContent=true&id=119317
Żukiewicz P., Przywództwo prezydenckie w państwach Europy Środkowej i Wschodniej po
1989 roku. Analiza porównawcza, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2013.
Artykuły i rozdziały
Ahuvia  A.,  Traditional,  interpretive,  and  reception  based  content  analyses:  Improving
the ability of content analysis to address issues of pragmatic and theoretical concern,
„Social Indicators Research”, t. 54, nr 2 (2001), s. 139–172.  
https://doi.org/10.1023/A:1011087813505
Alridge D.P., The Limits of Master Narratives in History Textbooks: An Analysis of Repre-
sentations of Martin Luther King, Jr., „Teachers College Record”, t. 108, nr 4 (2006),
s. 662–686.
Ammeter A. P. i in., Toward a political theory of leadership, „The Leadership Quarterly”,
t. 13, nr 6 (2002), s. 751–796. https://doi.org/10.1016/S1048-9843(02)00157-1
Andeweg R.B., Van Den Berg S.B., Linking Birth Order to Political Leadership: The Impact
of Parents or Siblings Interaction, „Political Psychology”, t. 24, nr 3 (2003), s. 605–623.
https://doi.org/10.1111/0162-895X.00343
Antonakis J., Leadership. What is and how it is implicated in strategic management,
„International  Journal  of  Management  Cases”,  t.  8,  nr  4  (2006),  s.  4–20.
http://www.hec.unil.ch/jantonakis/Antonakis%20IJMC.pdf
Ashkanasy N.M., O’connor C., Value congruence in leader-member exchange, „The Journal
of Social Psychology”, t. 137, nr 5 (1997), s. 647–662.
https://doi.org/10.1080/00224549709595486
Atkins  J.,  Finlayson  A.,  ‘…  A  40-Year-Old  Black  Man  Made  the  Point  to  Me’:  Everyday
Knowledge  and  the  Performance  of  Leadership  in  Contemporary  British  Politics,
„Political Studies”, t. 61 (2013), s. 161–177.  
https://doi.org/10.1111/j.1467-9248.2012.00953.x Bibliografia | 213
Augoustinos M., Garis S. de, ‘Too black or not black enough’: Social identity complexity in
the political rhetoric of Barack Obama, „European Journal of Social Psychology”, t. 42
(2012), s. 564–577. https://doi.org/10.1002/ejsp.1868
Bakardjieva M., Felt M., Dumitrica D., The mediatization of leadership: Grassroots digital
facilitators as organic intellectuals, sociometric stars and caretakers, „Information,
Communication & Society”, t. 21, nr 6 (2018), s. 899–914.  
https://doi.org/10.1080/1369118X.2018.1434556
Bennett W.L., The Personalization of Politics: Political Identity, Social Media, and Chang-
ing Patterns of Participation, „The ANNALS of the American Academy of Political and
Social Science”, t. 644, nr 1 (2012), s. 20–39.  
https://doi.org/10.1177/0002716212451428
Bieleń S., Przywództwo globalne Stanów Zjednoczonych Ameryki, (w:) E. Haliżak, R. Kuź-
niar (red.), Prawo, instytucje i polityka w procesie globalizacji, Wydawnictwo Nau-
kowe Scholar, Warszawa 2003, s. 391–407.
Biernat T., Przywództwo Lecha Wałęsy zaprzeczeniem teorii przywództwa, (w:) L. Rubisz,
K. Zuba (red.), Przywództwo polityczne. Teorie i rzeczywistość, Wydawnictwo Adam
Marszałek, Toruń 2004, s. 259–272.
Boje D.M., Rhodes C., The virtual leader construct: The mass mediatization and simula-
tion  of  transformational  leadership,  „Leadership”,  t.  1,  nr  4  (2005),  s.  407–428.
https://doi.org/10.1177/1742715005057232
Borowiec P., Odmiany teorii ugruntowanej jako metody wyjaśniania i zrozumienia poli-
tyki,  interdyscyplinarnego  przedmiotu  badań  naukowych,  „Studia  Politologiczne”,
t. 46 (2017), s. 29–47.
Bralczyk J., Język polityki i polityków, (w:) J. Miodek (red.), O zagrożeniach i bogactwie
polszczyzny,  Towarzystwo  Przyjaciół  Polonistyki  Wrocławskiej,  Wrocław  1996,
s. 121–134.
Brennan G., Brooks M., Rational Choice Approaches to Leadership, (w:) R. A. W. Rhodes,
P. ‘t Hart (red.), The Oxford Handbook of Political Leadership, Oxford University Press,
Oxford 2014, s. 161–175.
Brower H.H., Schoorman F.D., Tan H.H., A Model of Relational Leadership. The Integration
of  Trust  and  Leader–Member  Exchange,  „The  Leadership  Quarterly”,  t.  11,  nr  2
(2000), s. 227–250. https://doi.org/10.1016/S1048-9843(00)00040-0
Bryman A., Bresnen M., Beardworth A., Keil T., Qualitative research and the study of lead-
ership, „Human Relations”, t. 41, nr l (1988), s. 13–30.
https://doi.org/10.1177/001872678804100102
Campus D., Mediatization and personalization of politics in Italy and France: The cases of
Berlusconi  and  Sarkozy,  „The  international  journal  of  press/politics”,  t.  15,  nr  2
(2010), s. 219–235. https://doi.org/10.1177/1940161209358762 214 | Bibliografia
Casullo  M.E.,  How  to  Become  a  Leader:  Identifying  Global  Repertoires  for  Populist
Leadership, (w:) F. Stengel, D. MacDonald, D. Nabers (red.), Populism and World
Politics.  Global  Political  Sociology,  Palgrave  Macmillan,  Cham  2019,  s.  55–72.
https://doi.org/10.1007/978-3-030-04621-7_3
Caza A., Jackson B., Authentic Leadership, (w:) A. Bryman, D. Collinson, K. Grint, B. Jack-
son,  M.  Uhl-Bien  (red.),  The  SAGE  Handbook  of  Leadership,  London–Thousand  
Oaks–New Dehli–Singapore 2011, s. 352–364.  
Chevallard G., UN reform. A test of European leadership, „The International Spectator”,  
t. 40, nr 4 (2005), s. 19–29. https://doi.org/10.1080/03932720508457144
Chong D., Druckman J.N., Framing Theory, „Annual Review of Political Science”, t. 10
(2007), s. 103–126. https://doi.org/10.1146/annurev.polisci.10.072805.103054
Ciesek  B.,  Krytyczna  analiza  dyskursu  w  badaniach  nad  komunikacją,  (w:)  B.  Dobek-
-Ostrowska, W. Sobera (red.), Badania ilościowe i jakościowe w studiach nad komuni-
kowaniem, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław 2017, s. 138–155.
Cimek H., Antysanacyjna opozycja parlamentarna (1926–1939), „Rocznik Historyczny
Muzeum Historii Polskiego Ruchu Ludowego”, nr 33 (2017), s. 81–93.
Clarke  P.,  Margaret  Thatcher’s  Leadership  in  Historical  Perspective,  „Parliamentary  
Affairs”, t. 45, nr 1 (1992), s. 1–17.  
https://doi.org/10.1093/oxfordjournals.pa.a052335  
Cogburn D.L., Espinoza-Vasquez F.C., From Networked Nominee to Networked Nation:
Examining the Impact of Web 2.0 and Social Media on Political Participation and Civic
Engagement  in  the 2008 Obama Campaign, „Journal of Political Marketing”, t. 10,  
nr 1–2 (2011), s. 189–213. https://doi.org/10.1080/15377857.2011.540224
Collinson D., Rethinking followership: A post-structuralist analysis of follower identities,
„The Leadership Quarterly”, t. 17, nr 2 (2006), s. 179–189.  
https://doi.org/10.1016/j.leaqua.2005.12.005
Conger J.A., Charismatic Leadership, (w:) A. Bryman, D. Collinson, K. Grint, B. Jackson,  
M. Uhl-Bien (red.), The SAGE Handbook of Leadership, London–Thousand Oaks–New
Dehli–Singapore 2011, s. 86–102.
Cornelissen  L.,  We,  the  Peoples:  Populist  Leadership,  Neoliberalism  and  Decoloniality,  
„Araucaria. Revista Iberoamericana de Filosofía, Política, Humanidades y Relaciones
Internacionales”, r. 21, nr 42 (2019), s. 529–551.  
https://doi.org/10.12795/araucaria.2019.i42.23
Cyert R.M., Defining Leadership and Explicating the Process, „Non-Profit Management &
Leadership”, t. 1, nr 1 (1990), s. 29–38. https://doi.org/10.1002/nml.4130010105
Cyphert D., The Rhetorical Analysis of Business Speech: Unresolved Questions, „Journal of
Business Communication”, t. 47, nr 3 (2010), s. 346–368.  
https://doi.org/10.1177/0021943610370577 Bibliografia | 215
Czarniawska-Joerges B., Wolff R.,  Leaders, managers, entrepreneurs on and off the
organizational  stage,  „Organization  studies”,  t.  12,  nr  4  (1991),  s.  529–546.
https://doi.org/10.1177/017084069101200404
Czub K., Ghostwriting jako zjawisko prawne, „Państwo i Prawo”, nr 11 (2012), s. 32–46.
De Castela K., McGarty C., Two Leaders, Two Wars: A Psychological Analysis of Fear and
Anger Content in Political Rhetoric About Terrorism, „Analyses of Social Issues and
Public Policy, t. 11, nr 1 (2011), s. 180–200.  
https://doi.org/10.1111/j.1530-2415.2011.01243.x
De Castella K., McGarty C., Musgrove L., Fear Appeals in Political Rhetoric about Terror-
ism: An Analysis of Speeches by Australian Prime Minister Howard, „Political Psychol-
ogy”, t. 30, nr 1 (2009), s. 1–26.
https://doi.org/10.1111/j.1467-9221.2008.00678.x
Dijk T.A. van, Badania nad dyskursem, (w:) idem (red.), Dyskurs jako struktura i proces,
przeł. G. Grochowski, red. nauk. pol. T. Dobrzyńska, Wydawnictwo Naukowe PWN,
Warszawa 2001, s. 9–44.
Dijk  T.A.  van,  Critical  discourse  studies:  A  sociocognitive  approach,  (w:)  R.  Wodak,
M. Meyer (red.), Methods of critical discourse analysis, Sage, London 2009, s. 62–85.
Dijk T.A. van, Political discourse and racism. Describing others in Western parliaments,
(w:) S.H. Riggins (red.), The language and politics of exclusion: Others in discourse,
Sage Publications, Thousand Oaks 1997, s. 31–64.
Dijk T.A. van, Principles of critical discourse analysis, „Discourse & Society”, t. 4, nr 2
(1993), s. 249–283. https://doi.org/10.1177/0957926593004002006
Druckman  J.N.,  Nelson  K.R.,  Framing  and  deliberation,  „American  Journal  of  Political
Sciences”, t. 47 (2003), s. 728–744. https://doi.org/10.2307/3186130
Easton D., A Re-Assessment of the Concept of Political Support, „British Journal of Political
Science”, t. 5, nr 4 (1975), s. 435–457.
Echeverria M., Political personalization and journalistic infotainment. A frame analysis,
„Cuadernos.info”, nr 41 (2017), s. 71–87.
Ehrhart M.G., Klein K.J., Predicting followers’ preferences for charismatic leadership. The
influence of follower values and personality, „The Leadership Quarterly”, t. 12, nr 2
(2001), s. 153–179. https://doi.org/10.1016/S1048-9843(01)00074-1
Eid M., Slade J.B., A Triad of Crisis Communication in the United States: Social Networks
for Social Change in the Obama Era, „International Journal of Technoethics”, t. 3, nr 4
(2012), s. 1–21. https://doi.org/10.4018/jte.2012100101
Einarsen S., Aasland M.S., Skogstad A., Destructive leadership behaviour: A definition
and  conceptual  model,  „The  Leadership  Quarterly”,  t.  18  (2007),  s.  207–216.
https://doi.org/10.1016/j.leaqua.2007.03.002 216 | Bibliografia
Erdogan  B.,  Bauer  T.L.,  Leader–Member  Exchange  (LMX)  Theory.  The  Relational  Ap-
proach to Leadership, (w:) D. V. Day (red.), The Oxford Handbook of Leadership and
Organizations, Oxford University Press, Oxford 2014, s. 407–433.  
https://doi.org/10.1093/oxfordhb/9780199755615.013.020
Erisen C., Villalobos J.D., Exploring the invocation of emotion in presidential speeches,
„Contemporary Politics”, t. 20, nr 4 (2014), s. 469–488.
http://dx.doi.org/10.1080/13569775.2014.968472
Fairhurst G.T., Considering context in discursive leadership research, „Human Relations”,
t. 62, nr 11 (2009), s. 1607–1633. https://doi.org/10.1177/0018726709346379
Fairhurst G.T., Discursive leadership: a communication alternative to leadership psy-
chology, „Management Communication Quarterly”, t. 21 (2008), s. 510–521.  
https://citeseerx.ist.psu.edu/viewdoc/download?doi=10.1.1.900.3581&rep=rep1
&type=pdf
Field P.S., Abraham Lincoln and the First-Person Plural: A Study in Language and Leader-
ship, „American Nineteenth Century History”, t. 12, nr 1 (2011), s. 49–75.
https://doi.org/10.1080/14664658.2011.559748
Fischer T., Dietz J., Antonakis J., Leadership Process Models: A Review and Synthesis, „Jour-
nal of Management”, t. 43, nr 6 (2017), s. 1726–1753.
https://doi.org/10.1177/0149206316682830
Freud S., Psychologia zbiorowości i analiza „Ja”, przeł. P. Reszke, (w:) S. Freud, Pisma
społeczne, Wydawnictwo KR, Warszawa 1998.
Fridkin K.L., Kenney P.J., Campaign frames. Can candidates influence media coverage?,
(w:) K. Callaghan., F. Schnell (red.), Framing American Politics, University of Pitts-
burgh Press, Pittsburgh 2005, s. 54–75.
Gaffney J., Performative Political Leadership, (w:) R.A.W. Rhodes, P. ‘t Hart (red.), The
Oxford  Handbook  of  Political  Leadership,  Oxford  University  Press,  Oxford  2014,
s. 389–402.
Gastil  J.,  A  meta-analytic  review  of  the  productivity  and  satisfaction  of  democratic
and autocratic leadership, „Small Group Research”, t. 25, nr 3 (1994), s. 384–410.
https://doi.org/10.1177/1046496494253003
Gordon  R.,  Leadership  and  Power,  (w:)  A.  Bryman,  D.  Collinson,  K.  Grint,  B.  Jackson,
M. Uhl-Bien (red.), The SAGE Handbook of Leadership, London–Thousand Oaks– New
Dehli–Singapore 2011, s. 195–202.
Graeff C.L., The Situational Leadership Theory: A Critical View, „Academy of Management
Review”, t. 8, nr 2 (1983), s. 285–291. https://doi.org/10.2307/257756
Habrajska G., Metafora w służbie propagandy, czyli jak Józef Piłsudski przygotowywał
naród  do  zmian  w  konstytucji,  „Przegląd  Humanistyczny”,  t.  35,  nr  5–6  (1991),
s. 107–116.Bibliografia | 217
Hagan J., Rymond-Richmond W., The collective dynamics of racial dehumanization and
genocidal victimization in Darfur, „American Sociological Review”, t. 73, nr 6 (2008),
s. 875–902. https://doi.org/10.1177/000312240807300601
Helms L., Democratic Political Leadership in the New Media Age: A Farewell to  Excel-
lence?, „The British Journal of Politics and International Relations”, t. 14, nr 4 (2012),
s. 651–670. https://doi.org/10.1111/j.1467-856X.2011.00495.x
Heppell T., Toxic leadership: Applying the Lipman-Blumen model to political leadership,
„Representation”, t. 47, nr 3 (2011), s. 241–249.
https://doi.org/10.1080/00344893.2011.596422
Hill M.A., The Law of the Father. Leadership and Symbolic Authority in Psychoanalysis,
(w:)  B.  Kellerman  (red.),  Leadership.  Multidisciplinary  Perspectives,  Prentice  Hall,
New Jersey 1984, s. 23–39.
Hogg M.A., Reid S.A., Tożsamość społeczna, przywództwo i władza, (w:) A.Y. Lee-Chai,
J.A. Bargh (red.), Władza. Pokusy i zagrożenia, przeł. A. Kacmajor, A. Sulak, M. Bianga,
Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk 2009, s. 193–215.
Hollander E.P., Leadership and social exchange processes, (w:) K.J. Gergen, M.S. Green-
berg, R.H. Willis (red.), Social Exchange. Advances in Theory and Research, Springer-
Verlag, New York 1980, s. 103–118.
Hollander  E.P.,  Leadership,  followership,  self,  and  others,  „The  Leadership  Quarterly”,
t. 3, nr 1 (1992), s. 43–54. https://doi.org/10.1016/1048-9843(92)90005-Z
Hollander  E.P.,  Legitymacy,  Power  and  Influence,  (w:)  M.  Chemers,  R.  Ayman  (red.),
Leadership. Theory and Research, Academic Press Inc., San Diego 1993, s. 29–47.
Hollander E.P., The essential interdependence of leadership and followership, „Cur-
rent  Directions  in  Psychological  Science”,  t.  1,  nr  2  (1992),  s.  71–75.
https://doi.org/10.1111/1467-8721.ep11509752
Houston G., Nelson Mandela’s leadership during negotiations: collective versus individual
leadership, (w:) B. Ngcaweni, S.J. Ndlovu-Gatsheni (red.), Nelson Mandela: decolonial
ethics  of  liberation  and  servant  leadership,  Africa  World  Press,  New  Jersey  2018,
s. 219–247.
Imbrasaitė J., Typy obywateli na Litwie: zaufanie do instytucji władzy oraz formy uczest-
nictwa politycznego, „Politeja”, nr 16 (2011), s. 309–336.
Isotalus P., Almonkari M., Mediatization and political leadership: Perspectives of the Finn-
ish newspapers and party leaders, „Journalism Studies”, t. 15, nr 3 (2014), s. 289–303.
https://doi.org/10.1080/1461670X.2014.889462
Jabłoński A.W., Interpretacje w naukach społecznych – aspekty teoretyczne i metodo-
logiczne, „Teoria Polityki”, nr 4 (2020), s. 11–30.
https://www.ejournals.eu/pliki/art/16612/pl 218 | Bibliografia
Jabłoński A.W., Polityka. Teoretyczna ewolucja pojęcia, (w:) A. Czajowski, L. Sobkowiak
(red.), Polityka i polityczność. Problemy teoretyczne i metodologiczne, Wrocławskie
Wydawnictwo Naukowe ATLA 2, Wrocław 2012, s. 11–42.
Jachymek J., Wybory brzeskie: „Cud nad urną”, „Rocznik Historyczny Muzeum Historii
Polskiego Ruchu Ludowego”, nr 33 (2017), s. 65–71.
Jakubowska U., Czym jest przywództwo polityczne?, „Studia Politologiczne”, t. 5 (2001),
s. 33–49.
Johnson S.K., Murphy S.E., Zewdie S., Reichard R.J., The strong, sensitive type: Effects of
gender stereotypes and leadership prototypes on the evaluation of male and female
leaders,  „Organizational  Behavior  and  Human  Decision  Processes”,  t.  106,  nr  1
(2008), s. 39–60, https://doi.org/10.1016/j.obhdp.2007.12.002
Kaczmarek B., Przywództwo polityczne a przywództwo organizacyjne, „Studia Politolo-
giczne”, t. 5 (2001), s. 59–95.
Kawalec A., Przyjemność i działanie w performansie, performatyce i sztukach performa-
tywnych, „Przegląd Filozoficzny – Nowa Seria”, r. 21, nr 2 (82) (2012), s. 349–362.
Kellerman  B.,  Shooting  and  Elephant  –  or  Why  be  Leadership  Literate?,  wykład
wygłoszony w Rockefeller Center, 10 listopada 2010 r.,
http://www.youtube.com/watch?v=2T3bMtoyy3U, dostęp: 18 lipca 2019 r.
Kelman H.C., Violence without moral restraint: Reflections on the dehumanization of vic-
tims and victimizers, „Journal of Social Issues”, t. 29, nr 4 (1973), s. 25–61.
Kołodziej J.H., Narratologia w badaniach komunikacji politycznej. Metodologiczne przy-
miarki, „Polityka i Społeczeństwo”, t. 15, nr 1 (2017), s. 21–32.
Kołodziejek E., Językowe środki zwalczania przeciwnika, czyli o inwektywach we współ-
czesnych tekstach politycznych, (w:) J. Anusiewicz, B. Siciński (red.), Język polityki
a współczesna kultura polityczna, Seria: Język a Kultura, t. 11, Towarzystwo Przyja-
ciół Polonistyki Wrocławskiej, Wrocław 1994, s. 69–74.
Kotras M., Narracje i strategie argumentacyjne w dyskursie IV RP jako narzędzia wyzna-
czania granic wspólnoty w polskim społeczeństwie, „Kultura i Społeczeństwo”, t. 62,
nr 1 (2018), s. 141–165.
Kramer R.M., Trust and Distrust in the Leadership Process: A Review and Assessment of
Theory and Evidence, (w:) A. Bryman, D. Collinson, K. Grint, B. Jackson, M. Uhl-Bien
(red.), The SAGE Handbook of Leadership, London–Thousand Oaks–New Dehli–Sin-
gapore 2011, s. 136–150.
Kułakowska M., Interpretive Theories in Political Science, „Teoria Polityki”, nr 4 (2020),
s. 31–41. https://www.ejournals.eu/pliki/art/16611/pl
Laing M., McCaffrie B.,  The Politics Prime Minister Make: Political Time and Executive
Leadership in Westminster Systems, (w:) P. Strangio, P. ‘t Hart, J. Walter (red.), Under-
standing Prime-Ministerial Performance. Comparative Perspective, Oxford University
Press, Oxford 2013, s. 79–101. Bibliografia | 219
Lasswell H.D., Development of Political Man, (w:) B. Kellerman (wyb.), Political Leader-
ship. A Source Book, University of Pittsburgh Press, Pittsburgh 1986, s. 61–69.
Levay C., Charismatic leadership in resistance  to  change,  „The Leadership Quarterly”,
t. 21 (2010), s. 127–143. https://isiarticles.com/bundles/Article/pre/pdf/3354.pdf
Lisowska-Magdziarz  M.,  Analiza  dyskursu  jako  metoda  w  badaniach  politologicznych,
(w:) A. Antoszewski, A. Dumała, B. Krauz-Mozer, K. Radzik (red.), Teoretyczne i me-
todologiczne wyzwania badań politologicznych w Polsce, Wydawnictwo Uniwersy-
tetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin 2009, s. 379–398.
Lumby J., Distributed leadership: The uses and abuses of power, „Educational Manage-
ment Administration & Leadership”, t. 41, nr 5 (2013), s. 581–597.
https://doi.org/10.1177/1741143213489288
Łukomski P., Polityka jako teatr, (w:) B. Kaczmarek (red.), Metafory polityki, t. 2, Dom
Wydawniczy Elipsa, Warszawa 2003, s. 283–290.
Madestam J., Falkman L.L., Rhetorical construction of political leadership in social media,
„Journal  of  Organizational  Change  Management”,  t.  30,  nr  3  (2017),  s.  299–311.
https://doi.org/10.1108/JOCM-10-2016-0204
Maner J.K., Mead N.L., The essential tension between leadership and power: when leaders
sacrifice group goals for the sake of self-interest, „Journal of personality and social
psychology”, t. 99, nr 3 (2010), s. 482–497. https://doi.org/10.1037/a0018559
McCann S.J., Alternative formulas to predict the greatness of US presidents: Personologi-
cal, situational, and zeitgeist factors, „Journal of Personality and Social Psychology”,
t. 62, nr 3 (1992), s. 469–479. https://doi.org/10.1037/0022-3514.62.3.469
Medhurst M., The History of Public Address as an Academic Study, (w:) S.J. Parry-Giles,
J.M. Hogan (red.), The Handbook of Rhetoric and Public Address, Wiley-Blackwell,
Chichester 2010, s. 19–66.
Menon S., The framework for transcendental leadership through active and transforma-
tive engagement, (w:) S. Bodhananda, T. Agerwala, S. Menon (red.), Inclusive Leader-
ship.  Perspectives  from  Tradition  and  Modernity,  Routledge,  Abingdon–New  York
2020, s. 175–200.
Mény Y., Surel Y., Zasadnicza dwuznaczność populizmu, (w:) eidem (red.) Demokracja
w obliczu populizmu, przeł. A. Gąsior-Niemiec, red. nauk. J. Szacki, Oficyna Naukowa,
Warszawa 2007, s. 33–34.
Monroe B.L., Schrodt P.A., Introduction to the Special Issue: The Statistical Analysis of
Political Text, „Political Analysis”, t. 16, nr 4 (2008), s. 351–355.
Murphy A.J., A Study of the Leadership Process, „American Sociological Review”, t. 6, nr 5
(1941), s. 674–687. https://doi.org/10.2307/2085506 220 | Bibliografia
Nałęcz D. i T., Józef Piłsudski, premier Rzeczypospolitej 2 X 1926 – 27 VI 1928, 25 VIII  
– 4 XII 1930, (w:) A. Chojnowski, P. Wróbel (red.), Prezydenci i premierzy Drugiej Rze-
czypospolitej,  Zakład  Narodowy  im.  Ossolińskich,  Wrocław–Warszawa–Kraków
1992, s. 245–260.
Norocel O.C., Romania is a family and it needs a strict father: conceptual metaphors at
work in radical right populist discourses, „Nationalities Papers”, t. 38, nr 5 (2010),  
s. 705–721. https://doi.org/10.1080/00905992.2010.498465
Parry  K.W.,  Grounded  Theory  and  Social  Process:  A  New  Direction  for  Leadership  
Research, „Leadership Quarterly”, t. 9, nr 1 (1998), s. 85–105.  
https://doi.org/10.1016/S1048-9843(98)90043-1
Pawłowska A., Burmistrz i boss – instytucjonalne i społeczne źródła przywództwa w mia-
stach amerykańskich, (w:) W. Konarski, A. Durska, S. Bachrynowski (red.),  Kryzys
przywództwa we współczesnej polityce, Wydawnictwo SWPS Academica, Warszawa
2011, s. 395–412.
Piechota G., Narracja jako narzędzie rosyjskiej propagandy. Rewolucja „żółtych kamize-
lek” w relacjach sieciowych rosyjskich mediów propagandowych, „Zeszyty Prasoznaw-
cze”, t. 63, nr 1 (2020), s. 115–132. https://www.ejournals.eu/pliki/art/16374/pl
Rasiński  L.,  „Reguły”  i  „gry”  świata  społecznego  –  Wittgenstein,  de  Saussure  i  zwrot  
lingwistyczny w filozofii społecznej, (w:) idem (red.), Język, dyskurs, społeczeństwo,  
Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2009, s. 7–27.
Reicher S., Hopkins N.,  Self-category constructions  in political rhetoric: An analysis  of
Thatcher’s  and  Kinnock’s  speeches  concerning  the  British  miners’  strike  (1984–5),  
„European Journal of Social Psychology”, t. 26 (1996), s. 353–371.
Rooduijn M., De Lange S.L., Van der Brug W., A populist Zeitgeist? Programmatic con-
tagion  by  populist  parties  in  Western  Europe,  „Party  Politics”,  t.  20,  nr  4  (2014),  
s. 563–575. https://doi.org/10.1177/1354068811436065
Rorty R., Wittgenstein i zwrot lingwistyczny, przeł. D. Łukoszek, Ł. Wiśniewski, „Homo
Communicativus”, nr 1 (2007), s. 13–28.  
Samuś P., Pierwszy gabinet Walerego Sławka (29 III – 23 VIII 1930), „Acta Universitatis
Lodziensis. Folia Historica”, z. 54 (1995), s. 113–142.
Schnee  C.,  Conceptualizing  the  executive  mayoralty  as  a  pseudo-event:  a  comparative  
investigation of a new trend in municipal leadership, „Contemporary Politics”, t. 25,
nr 4 (2019), s. 479–497. https://doi.org/10.1080/13569775.2018.1563853
Sheer V.C., “Exchange lost” in leader–member exchange theory and research: A critique
and a reconceptualization, „Leadership”, t. 11, nr 2 (2014), s. 213–229.  
https://doi.org/10.1177/1742715014530935
Sinclair A., Being Leaders: Identities and Identity Work in Leadership, (w:) A. Bryman,  
D. Collinson, K. Grint, B. Jackson, M. Uhl-Bien (red.), The SAGE Handbook of Leader-
ship, London–Thousand Oaks–New Dehli–Singapore 2011, s. 508–517. Bibliografia | 221
Skórzyńska  A.,  Performatywność  miasta,  „Studia  Kulturoznawcze”,  nr  1  (5)  (2014),
s. 107–126.
Snow D.A., Benford R.D., Ideology, frame resonance, and participant mobilization, „Inter-
national Social Movement Research”, t. 1 (1988), s. 197–217.  
https://ssc.wisc.edu/~oliver/SOC924/Articles/SnowBenfordIdeologyframere
sonanceandparticipantmobilization.pdf
Steizinger J., The significance of dehumanization: Nazi ideology and its psychological
consequences,  „Politics,  Religion  &  Ideology”,  t.  19,  nr  2  (2018),  s.  139–157.
https://doi.org/10.1080/21567689.2018.1425144
Sternberg R.J., Vroom V., The person versus the situation in leadership, „The Leadership
Quarterly”, nr 13 (2002), s. 301–323.  
https://doi.org/10.1016/S1048-9843(02)00101-7
Strong P.M., On qualitative methods and leadership research, (w:) J.G. Hunt, D.M. Hosking,
C.A. Schriesheim, R. Stewart (red.),  Leaders and managers: An international per-
spective on managerial behavior and leadership, Pergamon Press, New York 1984,
s. 204–208.
Świda-Ziemba H., Analiza demagogii w demokratycznej Polsce, „Societas Communitas”,
nr 2 (2010), s. 141–160.
Tourish  D.,  Leadership  and  Cults,  (w:)  A.  Bryman,  D.  Collinson,  K.  Grint,  B.  Jackson,
M. Uhl-Bien (red.), The SAGE Handbook of Leadership, London–Thousand Oaks– New
Dehli–Singapore 2011, s. 215–228.
Uhr J., Rhetorical and Performative Analysis, (w:) R.A.W. Rhodes, P. ‘t Hart (red.), The
Oxford  Handbook  of  Political  Leadership,  Oxford  University  Press,  Oxford  2014,
s. 253–266.
Walczak B., Co to jest język polityki? (w:) J. Anusiewicz, B. Siciński (red.), Język polityki
a współczesna kultura polityczna, Seria: Język a Kultura, t. 11, Towarzystwo Przyja-
ciół Polonistyki Wrocławskiej, Wrocław 1994, s. 15–20.
Walter J., Personal Style, Institutional Setting and Historical Opportunity: Prime-Ministe-
rial Performance in Context, (w:) P. Strangio, P. ‘t Hart, J. Walter (red.), Understanding
Prime-Ministerial  Performance.  Comparative  Perspective,  Oxford  University  Press,
Oxford 2013, s. 33–56.
Waskan J., Działalność polityczna Romana Rybarskiego w II RP, „Świat Idei i Polityki”,
t. 17 (2018), s. 412–436.
Weber  M.,  Trzy  czyste  typy  prawomocnego  panowania,  przeł.  B.  Chwedończuk,  (w:)
W. Derczyński, A. Jasińska-Kania, J. Szacki (wyb.), Elementy teorii socjologicznych.
Materiały do dziejów współczesnej socjologii zachodniej, Państwowe Wydawnictwo
Naukowe, Warszawa 1975, s. 539–550. 222 | Bibliografia
Weiss G., Wodak R., Introduction: Theory, interdisciplinarity and critical discourse analysis,
(w:) eadem (red.), Critical discourse analysis: Theory and interdisciplinary, Palgrave
Macmillan, Houndmills 2003, s. 1–35.
Wildavsky A., Why Self-Interest Means Less Outside of a Social Context: Cultural Contri-
butions to a Theory of Rational Choices, „Journal of Theoretical Politics”, t. 6, nr 2,
s. 131–159. https://doi.org/10.1177/0951692894006002001
Wilson H.S., Hutchinson S.A., Triangulation of qualitative methods: Heideggerian herme-
neutics and grounded theory, „Qualitative Health Research”, t. 1, nr 2 (1991), s. 263–276.
https://doi.org/10.1177/104973239100100206
Wodak R., Dyskurs populistyczny: retoryka wykluczenia a gatunki języka pisanego, (w:)
A. Duszak, N. Fairclough (red.), Krytyczna analiza dyskursu, Universitas, Kraków
2008, s. 185–214.
Wróbel S., Polityka i proces polityczny, (w:) B. Szmulik, M. Żmigrodzki (red.), Wprowa-
dzenie do nauki o państwie i polityce, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skło-
dowskiej, Lublin 2010, s. 243–264.
Wyszczelski L., W obronie demokracji parlamentarnej – Wincenty Witos i Centrolew, (w:)
J. Gmitruk (red.), Przyczyny i skutki przewrotu majowego 1926 roku, Muzeum Historii
Polskiego Ruchu Ludowego, Warszawa 2017, s. 143–169.
Yammarino F.J., Dansereau F., Kennedy C.J., A multiple-level multidimensional approach
to leadership: Viewing leadership through an elephant’s eye, „Organizational Dynamics”,
t. 29, nr 3 (2001), s. 149–163. https://doi.org/10.1016/S0090-2616(01)00027-4
Zaborski M., Społeczności sieciowe. Nowy typ przywództwa, (w:) W. Konarski, A. Durska,
S. Bachrynowski (red.), Kryzys przywództwa we współczesnej polityce, Wydawnictwo
SWPS Academica, Warszawa 2011, s. 88–99.
Zaccaro S.J., Trait-based perspectives of leadership, „American Psychologist”, t. 62, nr 1,
s. 6–16. https://citeseerx.ist.psu.edu/viewdoc/download?doi=10.1.1.475.9808
&rep=rep1&type=pdf
Zeidler-Janiszewska  A.,  Perspektywy  performatywizmu,  „Teksty  Drugie”,  nr  5  (2007),
s. 34–47.
Zuba K., Przywództwo w teorii nauk politycznych, (w:) L. Rubisz, K. Zuba (red.), Przy-
wództwo polityczne. Teorie i rzeczywistość, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń
2004, s. 11–31.
Żukiewicz  P.,  Kondycja  władzy  w  świecie  postmodernistycznym.  Refleksje  inspirowane
myślą Jeana Baudrillarda, „Świat Idei i Polityki”, t. 8 (2008), s. 163–179.
http://repozytorium.ukw.edu.pl/handle/item/4287
Żukiewicz P., Polityka pastiszu jako sposób interpretacji działalności komisji śledczej ds. sek-
tora bankowego, „Athenaeum. Polskie Studia Politologiczne”, nr 20 (2008), s. 163–181.
https://journals.indexcopernicus.com/api/file/viewByFileId/739558.pdf Żukiewicz P., O komunikacji w procesie przywództwa politycznego, „Lingua ac Commu-
nitas”, t. 22 (2012), s. 15–32.  https://repozytorium.amu.edu.pl/bitstream/
10593/2800/1/02_Przemyslaw% 20Zukiewicz.pdf
Żukiewicz P., Instytucja prezydenta czy przywództwo prezydenckie – próba rozstrzygnię-
cia dylematu, (w:) M. Hartliński (red.), Przywództwo polityczne w Polsce i na świecie,
Instytut Nauk Politycznych Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie,
Olsztyn 2013, s. 77–90.  http://cejsh.icm.edu.pl/cejsh/element/
bwmeta1.element.mhp-2846e777-b65b-452c-8bda-e8fb11382258