Zasada równowagi władz po orzeczeniu Trybunału Konstytucyjnego K 47/15

Spis treści:

Wstęp

Rozdział I. Znaczenie i podstawy zasady równowagi władz

1. Teoria równowagi władz – zarys problematyki
1.1. Równowaga władz
2. Władza sądownicza (sądy i trybunały)
2.1. Podziały i funkcje ‒ Trybunał Konstytucyjny w strukturze trójpodziału władz
2.1.1.  Funkcje Trybunału Konstytucyjnego
3. Władza ustawodawcza (Sejm i Senat)
3.1. Funkcja ustrojodawcza
3.2. Funkcja ustawodawcza
3.3. Funkcja kontrolna
3.4. Funkcja kreacyjna
4. Władza wykonawcza (Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej i Rada Ministrów)
4.1. Podział funkcjonalny
4.2. Podział organizacyjny
4.3. Podział personalny
5. Uwagi wstępne i tło prawne analizowanego orzeczenia
5.1. Istota oceny grupy problemów podnoszonych w orzeczeniu
5.2. Konstytucyjna ochrona zasady równowagi władz w analizowanym orzeczeniu
6. Podsumowanie

Rozdział II. Rodzaje orzeczeń Trybunału Konstytucyjnego i ich sposób oddziaływania na równowagę władz

1. Klasyfikacja orzeczeń Trybunału Konstytucyjnego
1.1. Orzeczenia z formułą sentencji o prostej niezgodności
1.2. Orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego, w których odroczono czas wejścia w życie przepisu
1.3. Orzeczenia interpretacyjne
1.4. Orzeczenia aplikacyjne
1.5. Orzeczenia zakresowe
1.6. Orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego dotyczące pominięcia prawodawczego
1.7. Orzeczenia powodujące „odżycie przepisów”
2. Prewencyjna kontrola ustawy
2.1. Orzeczenia prewencyjne, po których Prezydent podpisał ustawę

Rozdział III. Orzecznictwo Trybunału Konstytucyjnego w doktrynie i praktyce

1. Przedmiotowy zakres artykułu 190 Konstytucji
1.1. Moc powszechnie obowiązująca orzeczeń Trybunału Konstytucyjnego
1.2. Orzeczenie, że ustawa jest niezgodna z Konstytucją
1.3. Uzasadnienie orzeczenia jako aspekt jego obowiązywania
1.4. Zobowiązanie do ogłoszenia orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego przez odpowiedni organ
2. Celowość i uprawnienie do wydawania orzeczeń Trybunału Konstytucyjnego
3. Granice wydawania orzeczeń przez Trybunał Konstytucyjny
3.1. Wątpliwości co do wydawania orzeczeń Trybunału Konstytucyjnego
3.2. Za i przeciw orzeczeniom Trybunału Konstytucyjnego
4. Skutki wywołane przez wejście w życie orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego
4.1. Skutek wiążący dla sądów i urzędów administracyjnych
5. Orzecznictwo Trybunału Konstytucyjnego jako przejaw prawotwórstwa
5.1. Poglądy na prawotwórcze znaczenie orzeczeń

Rozdział IV. Skutki prawne orzeczeń Trybunału Konstytucyjnego w sferze równowagi władz

1. Skutek wywołany przez ogłoszenie orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego
2. Rozszerzenie skutku orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego na poszczególne władze
3. Oddziaływanie orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego na równowagę poszczególnych władz
4. Skutek odnośnie do stanów faktycznych urzeczywistnionych po ogłoszeniu orzeczenia
5. System hamulców i instrumenty równowagi władz po orzeczeniu Trybunału Konstytucyjnego
5.1. Elementy łagodzące skutki równowagi władz

Rozdział V. Respektowanie orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego przez poszczególne władze

1. Rola aktywizmu sędziowskiego
1.1. Problematyka ograniczeń niezawisłości sędziowskiej a jednolitość orzecznictwa
2. Stanowisko sądów w zakresie orzecznictwa po orzeczeniu Trybunału Konstytucyjnego
3. Ostateczność orzeczeń w sferze obowiązywania i stosowania prawa przez władze
4. Związanie sądów orzeczeniami Trybunału Konstytucyjnego
5. Ingerencja prawodawcy w stosunki po orzeczeniu Trybunału Konstytucyjnego
6. Problematyka wykonywania orzeczeń Trybunału Konstytucyjnego przez władzę wykonawczą

Zakończenie
Abstract
Zusammenfassung
Bibliografia

Wstęp

Literatura
Adamiak, B. (2003). Model sądownictwa administracyjnego a funkcja sądownictwa administracyjnego. W: J. Stelmasiak, J. Niczyporuk, S. Fundowicz, Polski model sądownictwa administracyjnego (s. 1‒5). Lublin: Verba.
Adamovich, L. (1935). Grundriss des österreichischen Staatsrechtes (Verfassungs – und Verwaltungrechtes). Wiedeń: Druck und Verlag der Österreichischen Staatsdruckerei.
Adamovich, L. (1980). Die rechtliche Kontrolle. W: H. Schambeck (red.), Das österreichische Bundes- Verfassungsgesetz und seine Entwicklung (s. 541‒561). Berlin: Duncker & Humblot.
Babińska-Górecka, R. (2014). Skutki prawne orzeczeń Trybunału Konstytucyjnego w dziedzinie ubezpieczenia społecznego. Warszawa: Difin.
Banasik, M. (2013). Rola prawa sędziowskiego przy odroczeniu przez Trybunał konstytucyjny momentu derogacji normy ustawowej – aspekt sądowo-administracyjny.
Administracja: teoria, dydaktyka, praktyka, 3, 94‒113.
Banaszak, B. (2013). Wyroki interpretacyjne Trybunału Konstytucyjnego a orzecznictwo sądów administracyjnych i Sądu Najwyższego. Zeszyty Naczelnego Sądu Administracyjnego, 6, 9‒20.
Banaszak, B. (2013). Prawo konstytucyjne. Warszawa: C.H. Beck.
Banaszak, B. Bernaczyk M. (2012). Aktywizm sędziowski we współczesnym państwie
demokratycznym. Warszawa: Wydawnictwo Sejmowe.
Banaszak, B. (2009). Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz. Warszawa: C.H. Beck.
Banaszak, B. (2009). Aktywizm orzeczniczy Trybunału Konstytucyjnego. Przegląd Sejmowy, 4, 75‒91.
Banaszak, B. (2004). Prawo konstytucyjne. Warszawa: C.H. Beck.
Banaszak, B., Trzciński, J. (1997). Studia nad prawem konstytucyjnym dedykowane Profesorowi Kazimierzowi Działosze. Acta Universitatis Wratislaviensis No. 1963. Wrocław: Uniwersytet Wrocławski.
Bąkowski, K., Grajewski, K., Warylewski, J. (2008). Orzecznictwo w systemie prawnym,
II Konferencja Naukowa Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Gdańskiego oraz Wolters Kluwer Polska Gdańsk, 17-18 września 2007. Warszawa: Wolters Kluwer.
Bernat, M., Królikowski, J., Ziółkowski, M. (2013). Skutki wyroków Trybunału Konstytucyjnego w sferze stosowania prawa. Warszawa: Biuro Trybunału Konstytucyjnego.
Bieniek, G. (2005). Komentarz do kodeksu cywilnego. Księga trzecia. Zobowiązania, Tom I. Warszawa: LexisNexis.
Borucka-Arctowa, M., Pałecki, K. (2007). Sądy w opinii społeczeństwa polskiego. Kraków: Polpress.
Bosek, L. (2007). Bezprawie legislacyjne. Warszawa: LexisNexis.
Boy-Żeleński, T. (2003). O duchu praw. Kraków: Zielona Sowa.
Budziło, K. (2010). Księga XXV-lecia Trybunału Konstytucyjnego. Ewolucja funkcji zadań Trybunału Konstytucyjnego – założenia a ich praktyczna realizacja. Warszawa: Biuro Trybunału Konstytucyjnego.
Cieślak, Z. (2008). Trybunał Konstytucyjny – „prawotwórca” negatywny. W: K. Bąkowski, K. Grajewski, J. Warylewski, Orzecznictwo w systemie prawnym: II Konferencja Naukowa Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Gdańskiego oraz Wolters Kluwer Polska Gdańsk, 17‒18 września 2007 (s. 61‒67). Warszawa: Wolters Kluwer.
Chróścielewski, W., Kmieciak, Z. (2005). Kierunki wykładni prawa w działalności orzeczniczej Naczelnego Sądu Administracyjnego. W: J. Góral, R. Hauser, Sądownictwo administracyjne gwarantem wolności i praw obywatelskich 1980‒2005 (s. 75‒89). Warszawa: Naczelny Sąd Administracyjny.
Czarny, P. (2004). Konstytucja i sądowe gwarancje jej ochrony. Księga jubileuszowa Profesora Pawła Sarneckiego. Kraków: Zakamycze.
Czeszejko-Sochacki, Z. (2003). Sądownictwo konstytucyjne w Polsce na tle porównawczym. Warszawa: Biuro Trybunału Konstytucyjnego.
Czeszejko-Sochacki, Z. (2001). Sądownictwo konstytucyjne (Tradycja a współcze-sność). Państwo i Prawo, 6, 17‒31.
Czeszejko-Sochacki, Z. (2000a). Orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego. Pojęcie, klasyfikacja i skutki prawne. Państwo i Prawo, 12, 16‒34.
Czeszejko-Sochacki, Z. (2000b). Wznowienie postępowania jako skutek pośredni orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego. Państwo i Prawo, 3, 14‒28.
Czeszejko-Sochacki, Z., Garlicki, L., Trzciński, J. (1999). Komentarz do ustawy o Trybunale Konstytucyjnym z dnia 1 sierpnia 1997 roku. Warszawa: Wydawnictwo Sejmowe.
Czeszejko-Sochacki, Z. (1997). Zarys modelu polskiego Trybunału Konstytucyjnego. W: E. Zwierzchowski, Prawo i kontrola jego zgodności z konstytucją (s. 87‒197). Warszawa: Wydawnictwo Sejmowe.
Czeszejko-Sochacki, Z. (1995). Trybunał Konstytucyjny w świetle projektów konstytucji RP. Państwo i Prawo, 2, 5‒10.
Czeszejko-Sochacki, Z. (1986). Moc wiążąca orzeczeń Trybunału Konstytucyjnego. Państwo i Prawo, 6, 22‒34.
Daniluk, D. (2011). Skutki wyroku Trybunału Konstytucyjnego z klauzulą odraczającą
w postępowaniu sądowadministracyjnym. Przegląd Prawa Konstytucyjnego, 4, 119‒133.
Dąbek, D. (2010). Prawo sędziowski w polskim prawie administracyjnym. Warszawa: Wolters Kluwer.
Dąbrowski, M. (2015). Funkcje Trybunału Konstytucyjnego związane z hierarchiczną kontrolą konstytucyjności prawa. Olsztyn: Uniwersytet Warmińsko-Mazurski.
Dębińska A., Grześkowiak A., Wiak K. (2002). Ius et lex. Księga jubileuszowa ku czci Profesora Adama Strzembosza. Lublin: Katolicki Uniwersytet Lubelski.
Dębowska, A., Tuleja P. (2017). Dopuszczalność, charakter i skutki tzw. odżycia przepisów po wyroku Trybunału Konstytucyjnego. W: M. Laskowska, Znaczenie wyroków Trybunału Konstytucyjnego dla tekstu jednolitego (s. 127‒172). Warszawa: Wydawnictwo Sejmowe.
Dominowska, J. (2008). Klasyfikacja orzeczeń Trybunału Konstytucyjnego. Przegląd Sądowy, 5, 34‒48.
Dobrowolski, M. (2003). Zasada dwuizbowości parlamentu w polskim prawie konstytucyjnym. Warszawa: Wydawnictwo Sejmowe.
Dudek, D. (1996). Funkcjonalne związki wykładni i orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego. Państwo i Prawo, 10, 45‒57.
Dudek, D. (1997). Sądy wobec wykładni ustaw ustalanej przez Trybunał Konstytucyjny. Przegląd Sądowy, 2, 70‒90.
Działocha, K. (2013). Wykonywanie orzeczeń Trybunału Konstytucyjnego, Warszawa: Wydawnictwo Sejmowe.
Dybowski, T. (1995). Wykonywanie orzeczeń Trybunału Konstytucyjnego o niezgodności ustaw z przepisami konstytucyjnymi. Przegląd Sejmowy, 1, 21‒34.
Esmund, T. (2011). Reakcja prawodawcy na wyroki Trybunału Konstytucyjnego z klauzulą odraczającą wydane w latach 2008‒2009. Przegląd Sejmowy, 1, 27‒42.
Filipek, J., Skrzydło-Niżnik, I., Dobosz, P. (2002). Instytucje współczesnego prawa administracyjnego. Księga jubileuszowa profesora zw. dra hab. Józefa Filipka (s. 277‒283). Kraków: Zakamycze.
Florczak-Wątor, M. (2012). „Przywilej korzyści” w orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego. Przegląd Sejmowy, 6, 29‒48.
Florczak-Wątor, M. (2007). Wykonywanie orzeczeń Trybunału Konstytucyjnego przez prawodawcę. Przegląd Legislacyjny, 1, 46‒63.
Florczak-Wątor, M. (2006). Orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego i ich skutki prawne. Poznań: Ars Boni et Aequi.
Florczak, M. (2003). Skutki prawne odroczenia przez Trybunał Konstytucyjny terminu utraty mocy obowiązującej aktu normatywnego. Przegląd Sejmowy, 2, 45‒61.
Frąckowiak, J. (2006). Rola orzecznictwa Sądu Najwyższego w procesie stanowienia prawa. Przegląd Legislacyjny, 1, 65‒71.
Garlicki, L. (2009). Nowe zjawiska w kontroli konstytucyjności ustaw (przyczynek do dyskusji nad legitymacją sądownictwa konstytucyjnego). Przegląd Sejmowy, 4, 93‒109.
Garlicki, L. (2007). Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, t II., Warszawa: Wydawnictwo Sejmowe.
Garlicki, L. (1987). Sądownictwo konstytucyjne w Europie Zachodniej. Warszawa: PWN.
Garlicki, L. (1986). Trybunał Konstytucyjny a rola sądów w ochronie konstytucyjności prawa. Państwo i Prawo, 2, 27‒42.
Glacjar, R., Migalski, M. (2006). Prezydent w Polsce po 89 r.: studium politologiczne. Warszawa: Wydawnictwo Sejmowe.
Gomułowicz, A. (2008). Aspekt prawotwórczy sądownictwa administracyjnego. Warszawa: Wolters Kluwer.
Gonera, K., Łętowska, E., (2003). Artykuł 190 Konstytucji i jego konsekwencje w praktyce sądowej. Państwo i Prawo, 9, 3‒27.
Grabowski, A., Naleziński, B. (2001). Kłopoty z obowiązywaniem. Uwagi na tle orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego. W: J. Stelmach (red.) Studia z filozofii prawa
(s. 219‒257). Kraków: Zakamycze.
Góral, J., Hauser, R. Trzciński, J. (2005). Sądownictwo administracyjne gwarantem wolności i praw obywatelskich 1980‒2005. Warszawa: Naczelny Sąd Administracyjny.
Grabenwarter, Ch. (2016). Der österreichische Verfassungsgerichtshof. W: A. Bogdany, Ch. Grabenwarter, D.M. Huber (red.), Handbuch Ius Publicum Europeaum, Band VI Verfassungsgerichtsbarkeit in Europa: Institutionen (s. 413‒470), Hidelberg: C.F. Müller.
Grzybowski, M. (2006). System rządów Rzeczypospolitej Polskiej: założenia konstytucyjne a praktyka ustrojowa. Warszawa: Wydawnictwo Sejmowe.
Guerra, L.L. (2000). Znaczenie ujednolicenia interpretacji prawa w państwie prawnym. Jurysta, 11‒12, 16‒20.
Haczkowska, M. (2002). Glosa do wyroku TK z 4 grudnia 2001 r., SK 18/00. Państwo
i Prawo, 8, 100‒105.
Haller, H. (1979). Die Prüfung von Gesetzen, Ein Beitrag zur Verfassungsgerichtlichen Normnekontrolle, Wiedeń: Springer.
Hauser, R. (2011). Orzecznictwo sądowoadministracyjne a proces legislacyjny. Zeszyty Naczelnego Sądu Administracyjnego, 6, 9‒16.
Hauser, R., Trzciński, J. (2010). Prawotwórcze znaczenie orzeczeń Trybunału Konstytucyjnego w orzecznictwie Naczelnego Sądu Administracyjnego. Warszawa: LexisNexis.
Hauser, R. (2005). Wpływ orzecznictwa Naczelnego Sądu Administracyjnego na two-rzenie prawa. W: J. Góral, R. Hauser, J. Sądownictwo administracyjne gwarantem wolności i praw obywatelskich 1980‒2005 (s. 207‒221). Wydawnictwo: Naczelny Sąd Administracyjny.
Jackowski, M. (2016). Następstwa wyroków Trybunału Konstytucyjnego w procesie sądowego stosowania prawa. Warszawa: Wydawnictwo Sejmowe.  
Jackowski, M. (2010). Restytucja konstytucyjności w orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego. W: K. Budziłło, Księga XXV-lecia Trybunału Konstytucyjnego. Ewolucja funkcji i zadań Trybunału Konstytucyjnego ‒ założenia a ich praktyczna realizacja (s. 211‒225). Warszawa: Biuro Trybunału Konstytucyjnego.
Jarosz-Żukowska, S. (2013). Wykonywanie orzeczeń sądu konstytucyjnego na tle praktyki i doktryny prawnej Niemiec i Austrii. W: K. Działocha, S. Jarosz-Żukowska, Wykonywanie orzeczeń Trybunału Konstytucyjnego (s. 389‒459). Warszawa: Wydawnictwo Sejmowe. Jaśkowska, M. (2002). Skutki orzeczeń Trybunału Konstytucyjnego w procesie stosowania prawa. W: I. Skrzydło-Niżnik (red.), Instytucje współczesnego prawa administracyjnego. Księga jubileuszowa profesora zw. dra hab. Józefa Filipka (s. 277‒283). Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Józefowicz, A. (2000). Glosa do postanowienia Trybunału Konstytucyjnego z dnia 21 marca 2000 r. (sygn. akt K.4/99). Przegląd Sejmowy, 6, 80‒86.Józefowicz, A. (1999). Orzeczenia interpretacyjne Trybunału Konstytucyjnego. Państwo i Prawo, 11, 28‒34.
Józefowicz, A. (1995). Skutki prawne orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego o nie-zgodności aktu normatywnego z Konstytucją. Państwo i Prawo, 1, 25‒36.
Kamiński, M. (2011). Prawo administracyjne intertemporalne, Warszawa: Wolters Kluwer.
Kardas P., Sroka T., Wróbel W. (2012). Państwo prawa i prawo karne. Księga jubileuszowa Profesora Andrzeja Zolla. Tom. I. Warszawa: Wolters Kluwer.
Karpiuk, M., Kostrubiec, J. (2013). Udostępnianie akt sprawy w postępowania podatkowym. W: J. Karpiuk, M. Kostrubiec (red.), Działanie administracji publicznej: ujęcie procesowe (s. 99‒111). Warszawa: Wyższa Szkoła Menedżerska SIG w Warszawie.
Kowalski, J. (2013). Źródła (krajowe) prawa administracyjnego. W: M. Karpiuk, J. Kowalski, Administracja publiczna i prawo administracyjne w zarysie (s. 28‒50). Poznań: Iuris.
Karpiuk, K., Prokop, K., Sobczyk, P. (2017). Ograniczenie korzystania z wolności i praw człowieka i obywatela ze względu na bezpieczeństwo państwa i porządek publiczny. Siedlce: Unitas.
Karpiuk M., Chałubińska-Jentkiewicz, K. (2015). Informacja i informatyzacja w administracji publicznej. Warszawa: Akademia Obrony Narodowej.
Karpiuk, M. (2013). Kształtowanie się instytucji stanów nadzwyczajnych w Polsce. Warszawa: Wyższa Szkoła Menedżerska w Warszawie.
Kmieciak, Z. (2006). Prawotwórstwo sędziowskie w sferze jurysdykcji sądów administracyjnych. Państwo i Prawo, 12, 22‒36.
Kolasiński, K. (1992). Sąd Najwyższy a Trybunał Konstytucyjny ‒ zbieżność i rozdzielność funkcji. Przegląd Sądowy, 4, 30‒40.
Kubas, S. (2004). Judicial review – geneza i rozwój. W: P. Czarny i in., Konstytucja i sądowe gwarancje jej ochrony. Księga jubileuszowa Profesora Pawła Sarneckiego (s. 127‒239). Kraków: Zakamycze.
Kuca, G. (2014). Zasada podziału władzy w konstytucji z 1997. Warszawa: Wydawnictwo Sejmowe.
Kuciński, J. (2010). Legislatywa ‒ egzekutywa ‒ judykatywa: konstytucyjne instytucje
i mechanizmy służące równowadze władz w polskim systemie trójpodziału. Warszawa: Elipsa.
Kudej, M. (1995). Instytucje polskiego prawa parlamentarnego z zakresu legislacji, Katowice: Uniwersytet Śląski.
Kruk, M. (1998). Prawo inicjatywy ustawodawczej w nowej Konstytucji RP. Przegląd Sejmowy, 2, 9‒30.
Krzywoń, A. (2011). Glosa do wyroku TK z dnia 13 października 2010 r. sygn. akt Kp 1/09. Przegląd Sejmowy, 5, 133‒143.
Laskowska, M., Wrona, Z. (2013). Teksty jednolite ustaw wobec orzeczeń Trybunału Konstytucyjnego (materiały z konferencji). Warszawa: Wydawnictwo Sejmowe.
Małajny, R.M. (2016). Trybunał Konstytucyjny jako strażnik Konstytucji. Państwo i Prawo, 10, 5‒61.
Małajny, R.M. (2001). Trzy teorie podzielonej władzy. Warszawa: Wydawnictwo Sejmowe.
Mayer, H. (2002). Das österreichische Bundes-Verfassungsrecht: B-VG, F-VG, Grundrechte, Verfassungsgerichtsbarkeit, Verwaltungsgerichtsbarkkeit: Kurzkommentar. Wiedeń: Manz.
Mączyński, A. (2006). Orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego. W: M. Zubik, K. Budziłło, Księga orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego (s. 79‒133). Warszawa: Biuro Trybunału Konstytucyjnego.
Mączyński, A. (2001). Kontrola konstytucyjności przepisów uchylających i zmieniających. W: F. Rymarz, A. Jankiewicz, Trybunał Konstytucyjny. Księga XV-lecia (s. 157‒167). Warszawa: Trybunał Konstytucyjny.
Mikołajewicz, J. (2008). Zasady orzecznicze Trybunału Konstytucyjnego. Zagadnienia teoretycznoprawne. Poznań: Uniwersytet Adama Mickiewicza.
Nowacki, J. (1997). Klauzula „państwo prawne” a orzecznictwo Trybunału Konstytu-cyjnego. W: E. Zwierzchowski, Prawo i kontrola jego zgodności z konstytucją (s. 163‒174). Warszawa: Wydawnictwo Sejmowe.
Morawski, L. (2009). Zasada trójpodziału władzy. Trybunał Konstytucyjny i aktywizm sędziowski. Przegląd Sejmowy, 4, 59‒74.
Morawski, L. (2006). Czy sądy mogą angażować się politycznie? Państwo i Prawo, 3, 6‒23.
Nita-Światłowska, B. (2013). Wznowienie postępowania w następstwie stwierdzenia niekonstytucyjności norm a zasada prawomocności orzeczeń sądowych. W: M. Bernat, J. Królikowski, M. Ziółkowski, Skutki wyroków Trybunału Konstytucyjnego w sferze stosowania prawa. s. 167‒188. Warszawa: Biuro Trybunału Konstytucyjnego.
    Osiński, J. (2000). Prezydent w państwach współczesnych, Warszawa: SGH.
    Piechota, M. (2019). Wsteczne określenie terminu utraty mocy obowiązującej niekonstytucyjnych przepisów zmianujących lub uchylających, Państwo i Prawo, 3, 62‒76.
Pietrzykowski, K. (2003). O tak zwanych „interpretacyjnych” wyrokach Trybunału Konstytucyjnego. Przegląd Sądowy, 3, 15‒30.
Potrzeszcz, J. (2007). Idea prawa w orzecznictwie Polskiego Trybunału Konstytucyjnego, Lublin: Katolicki Uniwersytet Lubelski.
Porowski, J.A. (1994). Skutki orzeczeń o niekonstytucyjności ustaw w prawie i orzecznictwie sądów konstytucyjnych. Państwo i Prawo, 11, 34‒44.
Pułło, A. (1997). Badanie konstytucyjności aktów prawnych przez sądy powszechne. W: E. Zwierzchowski, Prawo i kontrola jego zgodności z konstytucją (s. 63‒174). Warszawa: Wydawnictwo Sejmowe.
Radziewicz, P. (2016). Pominięcie przez Trybunał Konstytucyjny ustawy określającej tryb kontroli konstytucyjności prawa. Państwo i Prawo, 10, s. 41‒61.
Radziewicz, P. (2013). Kontrola konstytucyjności zaniechań ustawodawczych przez Trybunał Konstytucyjny. Państwo i Prawo, 9, 3‒17.
Radziewicz, P. (2012). Nieważność jako skutek wyroku Trybunału Konstytucyjnego w sferze stanowienia prawa. Kwartalnik Prawa Publicznego, 1, 113‒134.
Radziewicz, P. (2008a). Glosa do wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 22 maja 2007 r. (sygn. akt K 42/05). Przegląd Sejmowy, 3, 223‒231.
Radziewicz, P. (2008b). Wzruszenie „domniemania konstytucyjności” aktu normatywnego przez Trybunał Konstytucyjny. Przegląd Sejmowy, 5, 55‒86.
Radziewicz, P. (2006). Przywilej korzyści jako skutek prawny orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego. Przegląd Legislacyjny, 4, 9‒34.
Radziewicz, P. (2005). Przywrócenie mocy obowiązującej przepisu prawnego jako skutek orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego. Przegląd Sejmowy, 3, 21‒46.
Rohregger, M. (2003). Art. 140. W: K. Korinek, M. Holoubek (red.), Österreichisches Bundesverfassungsrecht. Textsammlung und Kommentar (s. 1‒184). Stand: 6. Lfg. Wiedeń: Springer.
Rohregger, M., Schuch, M. (2010). Die Rechtwirkungen aufhebender Erkenntnisse im verfassungsgerichtlichen Verfahren. W: M. Holoubek, M. Lang, Das verfassungsge-richtliche Verfahren in Steursachen (s. 297‒334). Wiedeń: Linde.
Rogalski, M. (2000). Niezawisłość sędziowska w postępowaniu karnym. Lublin: UMCS.
Rymarz, F., Jankiewicz, A. (2001). Trybunał Konstytucyjny. Księga XV-lecia. Warszawa: Biuro Trybunału Konstytucyjnego.
Sadurski, W. (2008). Prawo przed sądem, studium sądownictwa konstytucyjnego w postkomunistycznych państwach Europy Środkowej i Wschodniej. Warszawa: Wydawnictwo Sejmowe.
Sarnecki, P. (2000). Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej: komentarz do przepisów. Kraków: Zakamycze.
Safjan, M. (2004). Odpowiedzialność odszkodowawcza władz publicznych (po 1 września 2004 roku), Warszawa: LexisNexis.
Safjan, M. (2003). Skutki prawne orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego. Państwo
i Prawo, 3, 3‒18.
Skrzydło, W. (2005). Sądy i Trybunały w Konstytucji i w praktyce. Warszawa: Wydawnictwo Sejmowe.
Skrzydło-Niżnik, I. (2002). Instytucje współczesnego prawa administracyjnego. Księga jubileuszowa profesora zw. dra hab. Józefa Filipka. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Skrzydło-Niżnik, I. (2001). Normy strukturalno-organizacyjne a jednolitość orzecznictwa administracyjnego w sprawach samorządowych. W: J. Filipek, I. Skrzydło-Niżnik, P. Dobosz, Jednolitość systemu prawa a jednolitość orzecznictwa sądowoadministracyjnego i administracyjnego w sprawach samorządowych (s. 97‒121). Kraków: Zakamycze.
Filipek J., Skrzydło-Niżnik, I., Dobosz, P. (2001). Jednolitość systemu prawa a jednolitość orzecznictwa sądowoadministarcyjnego i administracyjnego w sprawach samorządowych. Kraków: Zakamycze.
Smolak, M. (2010). Uzasadnienie przez Trybunał Konstytucyjny odroczenia utraty mocy obowiązującej aktu normatywnego. Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny,
3, 5‒15.
Smolak, M. (2003). Uzasadnianie sądowe jako argumentacja z moralności politycznej.
O legitymizacji władzy sędziowskiej. Kraków: Zakamycze.
Sulikowski, A. (2005). Tworzenie prawa przez sądy konstytucyjne i jego demokratyczność. Państwo i Prawo, 8, 19‒36.
Sobolewski, M. (1971). O pojęciu suwerenności ludu. W: J. Lewandowska (red.), Księga pamiątkowa ku czci Konstantego Grzybowskiego (s. 235‒244). Kraków: Wydawnictwo Literackie.
Sokolewicz, W. (1995). Podział władz‒idea polityczna czy zasada prawa? W: Prawo
w okresie przemian ustrojowych w Polsce, Warszawa: Scholar.
Staśkiewcz, W., Stawecki, T. (2010). Dyskrecjonalność w prawie: materiały XVIII Ogólnopolskiego Zjazdu Katedr Teorii Prawa. Miedzeszyn k. Warszawy, 22‒24 września 2008 r. Warszawa: LexisNexis.
Schäffer, H., Kneihs, B. (2013). Art. 140 B-VG. W: B. Kneihs, G. Lienbacher (red.), Rill-Schäffer-Kommentar Bundesverfassungsrecht (s. 1‒116). 12. Lfg., Wiedeń: VERLAG Österreich [tłum. własne].
Stelmach, J. (2001). Studia z filozofii i prawa. Kraków: Uniwersytet Jagielloński.
Stelmasiak, J., Niczyporuk, J., Fundowicz, S. (2003). Polski model sądownictwa administracyjnego. Lublin: Verba.
Stelmachowski, A. (1967). Prawotwórcza rola sądów (w świetle orzecznictwa cywilnego). Państwo i Prawo, 4‒5, 611‒626.
Szczerbińska-Bryska, M. (2001). Orzecznictwo sądowo-administracyjne a wartości konstytucyjne. W: Jednolitość systemu prawa a jednolitość orzecznictwa sądowoadministarcyjnego i administracyjnego w sprawach samorządowych (s. 81‒120). Kraków: Zakamycze.
Szmyt, A. (2008). Trzecia władza. Sądy i trybunały w Polsce: materiały Jubileuszowego
L Ogólnopolskiego Zjazdu Katedr i Zakładów Prawa Konstytucyjnego. Gdańsk: Uniwersytet Gdański.
Szymanek, J. (2004). Sejm, Senat a Trybunał Konstytucyjny. Współzależność w kształtowaniu w systemie prawnego państwa. Przegląd Legislacyjny, 4, 35‒55.
Syryt, A. (2014). Kontrola trybu uchwalenia ustawy przed Trybunałem Konstytucyjnym. Warszawa: Wydawnictwo Sejmowe.
Tkaczyk, E. (2018a). Wyroki Trybunału Konstytucyjnego o odżyciu przepisów. W: R. Balicki, M. Jabłoński (red.), Dookoła Wojtek… Księga pamiątkowa poświęcona Doktorowi Arturowi Wojciechowi Preisnerowi (s. 525‒532). Wrocław: Uniwersytet Wrocławski.
Tkaczyk, E. (2018b). Glosa do wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z 11 stycznia 2017 r. II OSK 931/15. Przegląd Prawa Konstytucyjnego, 4, 295‒302.
Tkaczyk, E. (2018c). Klauzula o odżyciu przepisów. Prawo Unii Europejskiej w praktyce, 1/2, 22‒25.
Tkaczyk, E. (2017). Ponowne wejście w życie uprzedniego stanu prawnego w świetle orzecznictwa Austriackiego Trybunału Konstytucyjnego. Studia Prawnicze i Administracyjne, 20, 47‒58.
Trzciński, J. (2012). Wokół art. 190 ust. 4 Konstytucji RP. Wybrane zagadnienia. W:
P. Kardas, T. Sroka, W. Wróbel, Państwo prawa i prawo karne. Księga jubileuszowa Profesora Andrzeja Zolla. Tom. I (s. 403‒410). Warszawa: Wolters Kluwer.
Trzciński, J. (2002). Orzeczenia interpretacyjne Trybunału Konstytucyjnego. Państwo
i Prawo, 1, 3‒14.
Trzciński, J., Banaszak B. (1997). Studia nad prawem konstytucyjnym. Wrocław: Uniwersytet Wrocławski.
Trzciński, J., Jankiewicz, A. (1996). Konstytucja i gwarancje jej przestrzegania: Księga pamiątkowa ku czci prof. J. Zakrzewskiej. Warszawa: Trybunał Konstytucyjny.
Tulej, M. (2012). Orzecznictwo interpretacyjne Trybunału Konstytucyjnego a reguły wykładni prawa. Warszawa: Difin.  
Tuleja, P. (2004). Prawo sędziowskie z perspektywy konstytucyjnej. W: K. Świerek-Bożek, Konstytucja i sądowe gwarancje jej ochrony. Księga jubileuszowa Profesora Pawła Sarneckiego (s. 209‒238). Kraków: Zakamycze.
Wawrzyniak, J. (2009). Zasada podziału władz a problem nadużywania władzy. W:
J. Wawrzyaniak, M. Laskowska, Instytucje prawa konstytucyjnego w dobie integracji europejskiej, Księga jubileuszowa dedykowana prof. Marii Kruk-Jarosz (s. 131‒138). Warszawa: Wydawnictwo Sejmowe.
Wawrzyniak, J., Laskowska, M. (2009). Instytucje prawa konstytucyjnego w dobie integracji europejskiej, Księga jubileuszowa dedykowana prof. Marii Kruk-Jarosz. Warszawa: Wydawnictwo Sejmowe.
Wiącek, M. (2006). Problemy związane ze stwierdzeniem niekonstytucyjności niektórych przepisów ustawy w trybie kontroli prewencyjnej (uwagi na tle art. 122 ust. 4 in fine Konstytucji RP). Przegląd Sejmowy, 4, 61‒80.
Wiącek, M., Żółtek, S. (2013). Skutki wyroków TK o niekonstytucyjności przepisów prawa karnego materialnego. W: M. Bernat, J. Królikowski, M. Ziółkowski, Skutki
wyroków Trybunału Konstytucyjnego w sferze stosowania prawa (s. 17‒40). War-szawa: Biuro Trybunału Konstytucyjnego.
Witkowski, Z. (2006). Prawo konstytucyjne. Toruń: TNOiK.
Wronkowska, S. (2006). Glosa do wyroku z 15 lutego 2005, K 48/2004. Państwo i Prawo, 4, 121‒126.
Wronkowska, S., Zieliński, M. (2012). Komentarz do zasad techniki prawodawczej z dnia 20 czerwca 2002 r. Warszawa: Wydawnictwo Sejmowe.
Wróbel, W., Zabłocki, S. (2009). Glosa do wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 16 kwietnia 2009 r. Palestra, 7‒8, 290‒308.
Wróblewski, J. (1973). Wartość a decyzja sądowa, Wrocław‒Warszawa‒Kraków‒Gdańsk: Ossolineum.
Wróblewski, J. (1972). Sądowe stosowanie prawa. Warszawa: PWN.
Zaleśny, J. (2011). Określoność przepisów prawa na tle orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego. Przegląd Prawa Konstytucyjnego, 1, 159‒178.
Zięba-Załucka, H. (2002). Władza ustawodawcza, wykonawcza i sądownicza w konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej. Warszawa: LexisNexis.
Ziembiński, Z. (1993). Tworzenie a stanowienie i stosowanie prawa. Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny, 4, 43‒50.
Zoll, A. (2002). Skuteczność orzeczeń polskiego Trybunału Konstytucyjnego. W: A. Dębińska, A. Grześkowiak, K. Wiak, Ius et lex. Księga jubileuszowa ku czci Profesora
Adama Strzembosza (s. 239‒256). Lublin: Katolicki Uniwersytet Lubelski.
Zubik, M., Budziłło, K. (2006). Księga jubileuszowa XX-lecia orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego. Warszawa: Biuro Trybunał Konstytucyjny.
Zubik, M., Wiącek, M. (2009). Kompetencje sądu konstytucyjnego a granice swobody orzekania przez sędziów Trybunału Konstytucyjnego. Przegląd Sejmowy, 4, 25‒58.
Zwierzchowski, E. (1997). Prawo i kontrola jego zgodności z konstytucją. Warszawa: Wydawnictwo Sejmowe.
Zwierzchowski, E. (1994). Sądownictwo konstytucyjne. Białystok: Temida 2.
Wykaz orzeczeń (w porządku chronologicznym)
Orzecznictwo Trybunału Konstytucyjnego w Polsce
Orzeczenie TK z dnia 20 listopada 1996 r., sygn. akt K 27/95, OTK-ZU 1996, nr 6, poz. 50.
Orzeczenie TK z dnia 28 kwietnia 1999 r., sygn. akt K 3/99, OTK-ZU 1999, nr 4, poz. 73.
Orzeczenie TK z dnia 20 grudnia 1999 r., sygn. akt K 4/99, OTK-ZU 1999, nr 7, poz. 165.
Orzeczenie TK z dnia 3 października 2001 r., sygn. akt K 27/01, OTK – ZU 2001, nr 7, poz. 209.
Orzeczenie TK z dnia 9 października 2001 r., sygn. akt SK 8/00, OTK-ZU 2001, nr 7, poz. 211.
Orzeczenie TK z dnia 20 lutego 2002 r., sygn. akt K 39/00, OTK-A ZU 2002, nr 1, poz. 4.
Orzeczenie TK z dnia 6 marca 2002 r., sygn. akt P 7/00, OTK-A ZU 2002, nr 2, poz. 13.
Orzeczenie TK z dnia 12 czerwca 2002 r., sygn. akt P 13/01, OTK-A ZU 2002, nr 4, poz. 42.
Orzeczenie TK z dnia 10 grudnia 2002 r., sygn. akt P 6/02, OTK-A ZU 2002, nr 7, poz. 91.
Orzeczenie TK z dnia 18 lutego 2003 r., sygn. akt K 24/02, OTK-A ZU 2003, nr 2, poz. 11.
Orzeczenie TK z dnia 9 grudnia 2003 r., sygn. akt P 9/02, OTK-A ZU 2003, nr 9, poz. 100.
Orzeczenie TK z dnia 27 kwietnia 2004 r., sygn. akt K 24/03, OTK-A ZU 2004, nr 4, poz. 33.
Orzeczenie TK z dnia 9 września 2004 r., sygn. akt K 2/03, OTK-A ZU 2004, nr 8, poz. 83.
Orzeczenie TK z dnia 27 października 2004 r., sygn. akt Sk 1/04, OTK-A ZU 2004, nr 9, poz. 96.
Orzeczenie TK z dnia 13 grudnia 2005 r., sygn. akt Sk 53/04, OTK-A ZU 2005, nr 11, poz. 134.
Orzeczenie TK z dnia 20 czerwca 2005 r., sygn. akt K 4/04, OTK-A ZU 2005, nr 6, poz. 64.
Orzeczenie TK z dnia 12 grudnia 2005 r., sygn. Sk 20/04; OTK-A ZU 2005, nr 11, poz. 133
Orzeczenie TK z dnia 16 stycznia 2006 r., sygn. akt Sk 30/05, OTK-A ZU 2006, nr 1, poz. 2.
Orzeczenie TK z dnia 8 maja 2006 r., sygn. akt P 18/05, OTK-A ZU 2006, nr 5, poz. 53.
Orzeczenie TK z dnia 17 maja 2006 r., sygn. K 33/05, OTK-A ZU 2006, nr 5A, poz. 57.
Orzeczenie TK z dnia 12 czerwca 2006 r., sygn. K 38/05; OTK-A ZU 2006, nr 6A, poz. 63.
Orzeczenie TK z dnia 4 września 2006 r., sygn. akt P 2/06, OTK-A ZU 2006, nr 8, poz. 98.
Orzeczenie TK z dnia 7 września 2006 r., sygn. akt Sk 60/05 OTK-A ZU 2006, nr 8, poz. 101.
Orzeczenie TK z dnia 2 października 2006 r., sygn. Sk 34/06, OTK-A ZU 2006, nr 9, poz. 118.
Orzeczenie TK z dnia 22 maja 2007 r., sygn. akt K 42/05, OTK-A ZU 2007, nr 6, poz. 49.
Orzeczenie TK z dnia 23 października 2007 r., sygn. akt P 10/07, OTK-A 2007, nr 9, poz. 107.
Orzeczenie TK z dnia 5 lutego 2008 r., sygn. akt K 34/06, OTK-A ZU 2008, nr 1, poz. 2.
Orzeczenie TK z dnia 3 czerwca 2008 r., sygn. akt P 4/06, OTK-A ZU 2008, nr 5, poz. 76.
Orzeczenie TK z dnia 19 czerwca 2008 r., sygn. P 23/07, OTK-A ZU 2008, nr 5, poz. 82.
Orzeczenie TK z dnia 1 lipca 2008 r., sygn. akt K 23/07, OTK-A ZU 2008, nr 6, poz. 100.
Orzeczenie TK z dnia 3 lipca 2008 r., sygn. akt K 38/07, OTK-A ZU 2008, nr 6, poz. 102.
Orzeczenie TK z dnia 17 grudnia 2008 r., sygn. akt P 16/08, OTK-A ZU 2008, nr 10, poz. 181.
Orzeczenie TK z dnia 18 grudnia 2008 r., sygn. akt K 19/07, OTK-A ZU 2008, nr 10, poz. 182.
Orzeczenie TK z dnia 24 marca 2009 r., sygn. K 53/07, OTK-A ZU 2009, nr 3, poz. 27.
Orzeczenie TK z dnia 21 kwietnia 2009 r., sygn. akt K 50/07, OTK-A ZU 2009, nr 4, poz. 51.
Orzeczenie TK z dnia 13 maja 2009 r., sygn. akt Kp 2/09, OTK-A ZU 2009, nr 5, poz. 66.
Orzeczenie TK z dnia 16 lipca 2009 r., sygn. akt K 36/08, OTK-A ZU 2009, nr 7, poz. 111.
Orzeczenie TK z dnia 9 listopada 2009 r., sygn. akt K 62/07, OTK-A ZU 2009, nr 10, poz. 149.
Orzeczenie TK z dnia 8 grudnia 2009 r., sygn. akt K 7/08, OTK-A ZU 2009, nr 11, poz. 166.
Orzeczenie TK z dnia 13 października 2010 r., sygn. akt Kp 1/09 M. P. nr 75, poz. 952.
Orzeczenie TK z dnia 14 czerwca 2011 r., sygn. akt Kp 1/11, OTK-A ZU 2011, nr 5, poz. 41.
Orzeczenie TK z dnia 20 lipca 2011 r., sygn. akt K 9/11, OTK-A ZU 2011, nr 6, poz. 61.
Orzeczenie TK z dnia 12 stycznia 2012 r., sygn. akt Kp 10/09, OTK-A ZU 2012, nr 1, poz. 4.
Orzeczenie TK z dnia 3 marca 2015 r., sygn. akt K 39/13, OTK-A ZU 2015, nr 3, poz. 27.
Orzeczenie TK z dnia 9 marca 2016 r., sygn. akt K 47/15, OTK-A ZU 2018, poz. 31.
Orzeczenie TK z dnia z 14 grudnia 2017 r., sygn. akt K 17/14, OTK-A ZU 2015, nr 3, poz. 27.
Postanowienie TK z dnia 21 marca 2000 r., sygn. akt K 4/99, OTK-A ZU 2000, nr 2, poz. 65.
Postanowienie TK z dnia 6 lipca 2005 r., sygn. akt Sk 27/04, OTK-A ZU 2005, nr 7, poz. 84.
Uchwała TK z dnia 7 marca 1995 r., OTK 1995, nr 1, poz. 20.
Orzecznictwo Naczelnego Sądu Administracyjnego
i wojewódzkich sądów administracyjnych
Wyrok WSA w Poznaniu z dnia 25 stycznia 2006 r., sygn. akt I SA/PO 2626/03.
Wyrok WSA we Wrocławiu z dnia 17 kwietnia 2013 r., sygn. I SA/Wr 217/13.
Wyrok WSA w Gorzowie Wielkopolskim z dnia 23 maja 2006 r., sygn. I SA/Go 1878/05
Wyrok NSA z dnia 24 października 2000 r., sygn. akt V SA 613/00, orzeczenie niepublikowane.
Wyrok NSA z dnia 24 października 2000 r., sygn. akt V SA 611/00.
Wyrok NSA z dnia 27 listopada 2000 r., sygn. akt II SA/Kr 609/98.
Wyrok NSA we Wrocławiu z dnia 9 kwietnia 2003 r., sygn. akt I SA/WR 2035/00.
Wyrok NSA z dnia 21 czerwca 2004 r., sygn. akt FSK 184/04.
Wyrok NSA z dnia 2 grudnia 2004 r., sygn. akt FSK 429/04.
Wyrok NSA z dnia 9 maja 2006 r., sygn. akt I FSK 1034/05.
Wyrok NSA z dnia 14 kwietnia 2004 r., sygn. akt FSK 144/04.
Wyrok NSA z dnia 22 lutego 2006 r., sygn. akt II FSK 191/05.
Wyrok NSA z dnia 28 sierpnia 2007 r., sygn. akt I FSK 335/07.
Wyrok NSA z dnia 16 styczna 2008 r., sygn. akt II FSK 1609/06,
Wyrok NSA z dnia 23 styczna 2008 r., sygn. akt II FSK 1588/06.
Wyrok NSA z dnia 3 stycznia 2010 r., sygn. akt FSK 1735/08.
Wyrok NSA z dnia 18 grudnia 2012 r., sygn. akt II OSK 1515/11.
Uchwała NSA z dnia 12 czerwca 2000 r,. sygn. akt OPS 6/00.
Uchwała NSA z dnia 14 marca 2005 r., sygn. akt I FSK 4/04.
Orzecznictwo Sądu Najwyższego
Wyrok SN z dnia 7 kwietnia 1998 r., sygn. akt I PKN 90/9839.
Wyrok SN z dnia 7 kwietnia 1999 r., sygn. akt I PKN 648/98.
Wyrok SN z dnia 18 stycznia 2001 r., sygn. akt III ZP 28/0021.
Wyrok SN z dnia 22 października 2002 r., III CKN 1125/2000 niepublikowany.
Wyrok SN z dnia 7 listopada 2002 r., sygn. akt V CKN 1493/0023.
Wyrok SN z dnia 7 maja 2003 r., IV CKN 60/01 niepublikowany.
Wyrok SN z dnia 20 kwietnia 2006 r., IV CSK 28/06, OSNC 2007, nr 2, poz. 31.
Wyrok SN z dnia 23 stycznia 2007 r., III PK 96/06, OSNP, nr 5-6, poz. 61.
Wyrok SN z dnia 20 maja 2009 r., sygn. akt I CSK 379/08, OSNC 2009, nr 12, poz. 172.
Uchwała SN z dnia 4 lipca 2001 r., sygn. akt III ZP 12/0137.
Uchwała SN z dnia 17 grudnia 2009 r., sygn. akt III PZP 2/09.
Uchwała składu siedmiu sędziów SN z dnia 27 marca 2003 r., III CZP 87/02, OSNC 2003, nr 12, poz. 157.

Orzecznictwo Trybunału Konstytucyjnego w Austrii
Orzeczenie TK w Austrii z dnia 6 grudnia 2012 r., G 64/11, VfSlg 19719.
Orzeczenie TK w Austrii z dnia 16 czerwca 2011 r., sygn. G 28/11 ua.
Orzeczenie TK w Austrii z dnia 5 października 2011 r., sygn. G 26/10 ua – G 116/11 ua.
Orzeczenie TK w Austrii z dnia 18 czerwca 2015 r., sygn. E666/2015.
Strony internetowe
Bundesrecht konsolidiert: Gesamte Rechtsvorschrift für Bundes-Verfassungsgesetz, BGBl. Nr. 1/1930, ze zm. https://www.ris.bka.gv.at/GeltendeFassung.wxe?Abfrage-
=Bundesnormen&Gesetzesnummer=10000138 [dostęp: 12.07.2018].
Orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego w Austrii dostępne na stronie https://www.ris.-
bka.gv.at/Ergebnis.wxe?Abfrage=Vfgh&Entscheidungsart=Undefined&Sammlungs-
num-mer=&Index=&SucheNachRechtssatz=True&SucheNachText=False&GZ=&VonDatum=&BisDatum=02.03.2017&Norm=B-VG+Art140+Abs6&ImRisSeit=Undefined-
&ResultPageSize=100&Suchworte=&Position=1 [dostęp: 7.06.2018].
Dziennik Ustaw i druk sejmowy
Dz. U. z 1997 r., poz. 776.
Dz. U. z 2000 r., poz. 718.
Dz. U. z 2013 r., poz. 1404
Dz. U. z 2014 r., poz. 486.
Dz. U. z 2016 r., poz. 706.
Dz. U. z 2016 r., poz. 708.
Sejm IV kad. druk sejmowy nr 3602.