Zarządzanie różnorodnością w organizacji. Aspekty psychopedagogiczne

Spis treści:

Wstęp

Część I. RÓŻNORODNOŚĆ W PRACY ZAWODOWEJ

Rozdział 1. Zróżnicowanie personalne współczesnych organizacji

1.1. Wymiary różnorodności pracowniczej
1.2. Istota zarządzania różnorodnością pracowniczą
1.3. Korzyści wynikające z zarządzania różnorodnością pracowniczą

Rozdział 2. Pokolenia aktywne na rynku pracy

2.1. Kategoria pokolenia w analizach kohortowych
2.2. Jakościowa charakterystyka pokoleń w kontekście ich funkcjonowania w miejscu pracy

Rozdział 3. Niepełnosprawność jako wymiar różnicujący zasoby ludzkie

3.1. Współczesne rozumienie niepełnosprawności
3.2. Potencjał zawodowy osób niepełnosprawnych – od ograniczeń do możliwości
3.3. Niepełnosprawność a rynek pracy
3.4. Zarządzanie niepełnosprawnością w organizacji
3.5. Zatrudnienie wspomagane

Rozdział 4. Zróżnicowanie zasobów pracy jako czynnik sprzyjający uczeniu się

4.1. Uczenie się w miejscu pracy. Orientacja nastawiona na rozwój
4.2. Uczenie się w miejscu pracy przez organizację pracy
4.3. Korzyści z uczenia się w miejscu pracy zróżnicowanych zasobów pracy

Część II. ZARZĄDZANIE RÓŻNORODNOŚCIĄ

Rozdział 5. Zarządzanie różnorodnością w organizacji a adaptacja społeczno-zawodowa pracowników

5.1. Znaczenie adaptacji do środowiska pracy w zarządzaniu personelem
5.2. Etapy rozwoju zawodowego w cyklu życia człowieka
5.3. Start zawodowy na etapie wczesnej kariery
5.4. Instrumenty wspierające adaptację społeczno-zawodową pracowników

Rozdział 6. Zarządzenie pracownikami różnych pokoleń w polskich firmach

6.1. Istota zarządzania różnorodnością pokoleniową
6.2. Zespoły międzypokoleniowe
6.3. Zarządzanie międzypokoleniowe w obszarze rekrutacji i selekcji
6.4. Uwarunkowania dialogu międzypokoleniowego
6.5. Międzypokoleniowy transfer wiedzy
6.6. Różnicowanie motywatorów ze względu na przynależność pokoleniową

Rozdział 7. Społeczna odpowiedzialność przedsiębiorstw a zarządzanie różnorodnością pracowników

7.1. Idea społecznej odpowiedzialności biznesu
7.2. Społeczna odpowiedzialność biznesu wobec problemów grup defaworyzowanych
7.3. Wielokulturowość a zarządzanie zróżnicowanym zespołem pracowników
7.4. Strategia współpracy instytucjonalnej

Rozdział 8. Zarządzanie w start-upie. Różnorodność kompetencyjna zespołu start-upu

8.1. Organizacja typu start-up. Zwinne zarządzanie
8.2. Zespoły tworzące start-up i ich różnorodność
8.3. Praktyki w działalności start-upów

Rozdział 9. Kształtowanie zróżnicowanych zespołów pracowniczych

9.1. Kultura organizacyjna
9.2. Rola przełożonego w tworzeniu zróżnicowanych zespołów pracowniczych
9.3. Psychologiczne aspekty zarządzania różnorodnością pracowników
9.4. Inteligencja emocjonalna pracowników a zarządzanie różnorodnością

Zakończenie
Aneks – Karta Różnorodności
Spis tabel, rysunków, schematów
Bibliografia 

Prof. dr hab. Zdzisław Wolk:

Zamysł Pań Urszuli Jeruszki i Marioli Wolan-Nowakowskiej opublikowania książki poświęconej różnorodności pracowniczej jest moim zdaniem wielce uzasadnionym, ważnym i bardzo potrzebnym. Autorki nie tylko podjęły próbę ukazania możliwości zarządzania różnorodnością, lecz korzystając z nadarzającej się sposobności ukazały możliwości wykorzystania wybranych aspektów do doskonalenia pracy firm, poszukując synergii pracowników reprezentujących różne kultury i różne cechy kulturowo-demograficzne (...). Publikację uważam za potrzebną, ważną. Autorki zwracają w niej uwagę na zagadnienia bardzo istotne dla właściwego funkcjonowania każdej organizacji pracującej. Wskazują one zarówno na konieczność uwzględniania osobliwości związanych z różnymi podmiotami na rynku pracy w zarządzaniu organizacją, jak i wskazują możliwości wykorzystywania potencjału tkwiącego w zróżnicowanych kulturowo środowiskach pracowniczych.

Bibliografia
Adamczyk M. (2017), Znaczenie różnorodności zespołu w nowym przedsięwzięciu
biznesowym  na  przykładzie  krakowskich  organizacji  typu  start-up,  w:  Pro-
blemy różnorodności w zarządzaniu, M. Striker (red.), Wydawnictwo SIZ, Łódź.
Aktywność ekonomiczna ludności Polski. II kwartał 2019 (2019), GUS, Warszawa.
Aktywność zawodowa i edukacyjna dorosłych Polaków wobec wyzwań współczesnej
gospodarki (2019), PARP, Warszawa.
Albrecht K. (2004), Social intelligence: Beyond IQ, „Training”, 41, s. 26–31.
Allen  N.J.,  Meyer  J.P.  (1990),  Organizational socialization tactics: A longitudinal
analysis  of  links  to  newcomers’  commitment  and  role  orientation,  „Academy
of Management Journal”, 33, s. 847–858.
Allen R., Dawson G., Wheatley K., White C. (2008), Perceived diversity and organi-
zational performance, „Employee Relations”, vol. 30, no. 1, s. 20–33.
Armstrong M. (2005), Zarządzanie zasobami ludzkimi, Oficyna Ekonomiczna, Kra -
ków.
Armstrong M. (2007), Zarządzanie zasobami ludzkimi, Oficyna Wolter Kluwer Busi-
ness, Kraków.
Arnett  J.J.  (2000),  Emerging  Adulthood.  A  Theory  of  Development  From  the  Late
Teens Trough the Twenties, „American Psychologist”, 5, s. 469–480.
Aronowska  I.  (2014),  Efektywna  współpraca  w  zespołach  międzypokoleniowych,
„Przedsiębiorczość i Zarządzanie”, t. 15, z.11, s. 115–127.
Arredondo P. (1996), Successful Diversity Management Initiatives: A Blueprint for
Planning and Implementation, London Sage Publications Ltd.
Bańka  A.  (2000),  Człowiek  w  organizacji,  w:  Z  zagadnień  zarządzania  zasobami
pracy, W. Bańka (red.), „Zeszyty Naukowe Szkoły Wyższej im. P. Włodkowica
w Płocku”, t. 15.
Bańka  A.  (2006),  Psychologiczne  doradztwo  karier,  Stowarzyszenie  Psychologia
i Architektura, Poznań.
Bańka A., Bazińska R., Wołoska A. (2002), Polska wersja Meyera i Allen Skali Przy-
wiązania do Organizacji, „Czasopismo Psychologiczne”, t. 8, 1, s. 65–94.
Bartkowiak G. (2009), Człowiek w pracy. Od stresu do sukcesu w organizacji, PWE,
Warszawa. 220 Bibliografia
Bartkowiak  G.  (2011),  Społeczna  odpowiedzialność  biznesu  w  aspekcie  teoretycz-
nym i empirycznym, Difin, Warszawa.
Bartkowski  J.  (2009),  Charakterystyka  społeczno-ekonomiczna  zakładów  pracy
jako  determinanta  zatrudniania  osób  niepełnosprawnych,  w:  Zatrudniając
niepełnosprawnych. Wiedza, opinie i doświadczenia pracodawców, B. Gąciarz,
E. Giermanowska (red.), Instytut Spraw Publicznych, Warszawa.
Bartkowski J., Gąciarz B., Giermanowska E., Kudlik A., Sobiesiak P. (2009), Praco-
dawcy o zatrudnianiu osób niepełnosprawnych. Jak jest? Co można zmienić?,
Instytut Spraw Publicznych, Warszawa.
Bartnikowska U., Ćwirynkało K., Antoszewska B. (2015), Godność   człowieka z   nie-
pełnosprawnością: perspektywa   pedagogiki, „Kwartalnik Filozoficzny”, t. XLIII,
z. 3, s. 103–121.
Bee H. (2004), Psychologia rozwoju człowieka, Wydawnictwo Zysk i S-ka, Poznań.
Blank S., Dorf B. (2013), Podręcznik startupu. Budowa wielkiej firmy krok po kroku ,
Wydawnictwo Helion, Gliwice.
Blau G. (1988), An investigation of the apprenticeship organizational socialization
strategy, „Journal of Vocational Behavior”, 32, s. 176–195.
Borkowska S. (2014), Psychologiczne i organizacyjne aspekty zarządzania zasobami
ludzkimi, w: Rynek pracy w wykorzystanie potencjału pracy w Polsce, A. Raj-
kiewicz, J. Orczyk (red.), IPiSS, Warszawa.
Borkowska S., Jawor-Joniewicz A. (red.) (2016), Kształtowanie zaangażowania pra-
cowników w kontekście zarządzania różnorodnością, IPiSS, Warszawa.
Borkowski J. (2003), Podstawy psychologii społecznej, Dom Wydawniczy ELIPSA,
Warszawa.
Bortini P., Paci A., Rise A., Rojnik I. (2016), Przywództwo włączające. Zarys teorii,
Fundacja Szkoły Liderów, Warszawa.
Bowen F. Newenham-Kahindi A., Herreman I. (2010), When Suits Meet Roots: The
Antecedents and Consequences of Community Engagement Strategy, „Journal
of Business Ethics”, 95, s. 304–306.
Brdulak  H.  (2014),  Zmiany  demograficzne  –  nowe  wyzwania  w  zarządzaniu.
Wybrane aspekty, „Przedsiębiorczość i Zarządzanie”, t. 15, z. 11.
Brzezińska  A.  (2000),  Społeczna  psychologia  rozwoju,  Wydawnictwo  Naukowe
Scholar, Warszawa.
Brzezińska A., Trempała J. (2000), Wprowadzenie do psychologii rozwoju, w: Psy-
chologia. Podręcznik akademicki, J. Strelau (red.), t. 1, Gdańskie Wydawnictwo
Psychologiczne, Gdańsk.
Brzezińska A.I. (red.) (2005), Psychologiczne portrety człowieka Praktyczna psycho-
logia rozwojowa, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk.
Buchwald T. (2015), Osoby niepełnosprawne i ich aktywizacja zawodowa na otwar-
tym  rynku  pracy  a  polityka  społeczna  w  Polsce.  Programy  wsparcia  realizo-221 Bibliografia
wane  przez  Fundację  Aktywizacja,  „Niepełnosprawność  –  zagadnienia,  pro-
blemy, rozwiązania”, nr 2, (15), s. 74–94.
Buczkowski B., Dorożyński T., Kuna-Marszałek A., Serwach T., Wieloch J. (2016),
Społeczna odpowiedzialność biznesu. Studia przypadków firm międzynarodo -
wych, Wydawnictwo UŁ, Łódź.
Ciekanowski Z. (2012), Proces adaptacji społeczno-zawodowej pracownika, „Zeszyty
Naukowe  Uniwersytetu  Przyrodniczo-Humanistycznego  w  Siedlcach”,  (92),
s. 131–141.
Cytowska  B.,  Wołowicz-Ruszkowska  A.  (2012),  Trener  pracy.  Dokument  uwzględ-
niający wiedzę zastaną na temat funkcjonowania trenera pracy, na podstawie
polskich i zagranicznych opracowania, Warszawa Polskie Forum Osób Niepeł-
nosprawnych.
Czaplicka-Kozłowska I., Stachowska S. (2017), Motywowanie pracowników w róż-
nym  wieku  na  przykładzie  uczelni  wyższej,  w:  Zarządzanie  różnorodnością
w teorii i praktyce, K. Wojtaszczyk (red.), Wydawnictwo SIZ, Łódź.
Dolot A., Wiśniewska S. (2017), Różnorodność pracownicza w krakowskim sektorze
BPO i SSC, w: Zarządzanie różnorodnością w teorii i praktyce, K. Wojtaszczyk
(red.), Wydawnictwo SIZ, Łódź.
Doroszewicz K. (2004a), Co wiemy o stereotypach społecznych?, w: Wybrane pro-
blemy  psychologii  społecznej,  E.  Stanisławiak  (red.),  Wydawnictwo  Wyższej
Szkoły Pedagogicznej TWP, Warszawa.
Doroszewicz  K.  (2004b),  Czy  można  osłabić  uprzedzenia?,  w:  Wybrane  problemy
psychologii  społecznej,  E.  Stanisławiak  (red.),  Wydawnictwo  Wyższej  Szkoły
Pedagogicznej TWP, Warszawa.
Drabik-Podgórna V. (2010), Tranzycja jako nowa kategoria biograficzna we współ-
czesnym poradnictwie zawodowym, „Edukacja Dorosłych”, (1), s. 91–104.
Dudziak  A.  (2010),  Kultura  narodowa  w  dobie  globalizacji,  „Przegląd  Politolo-
giczny”, (2), s. 125–140.
Elsner D., Taraszkiewicz M. (2002), Opiekun stażu jako refleksyjny praktyk , Men-
tor, Chorzów.
Europejska strategia w sprawie niepełnosprawności 2010–2020: Odnowione zobo-
wiązanie do budowania Europy bez barier, KOM2010(636).
Europejska  Unia  Zatrudnienia  Wspomaganego,  (2013),  Broszura  informacyjna
i standardy jakości, Polskie Forum Osób Niepełnosprawnych, Warszawa.
Firkowska-Mankiewicz  A.  (1999),  Zdolnym  być...  Kariery  i  sukces  życiowy  war-
szawskich trzydziestolatków, IFiS PAN, Warszawa.
Firkowska-Mankiewicz A. (2002), Intelligence and success in life, IFiS Publishers,
Warsaw.
Fryczyńska M. (2014), Stan i perspektywy kształcenia i rozwoju kompetencji dla
potrzeb  branży  telekomunikacyjnej,  „Edukacja  Ekonomistów  i  Menedżerów”,
nr 2(320), s. 57–72. 222 Bibliografia
Gajda  J.,  Seroka-Stolka  O.  (2014),  Zarządzanie  pracownikami  różnych  pokoleń
warunkiem efektywnej działalności organizacji, „Zarządzanie Zasobami Ludz-
kimi”, nr 5(100), s. 13–28.
Gąciarz B. (2009), Wsparcie lokalne: funkcje i dysfunkcje. Perspektywy działania
władzy pub licznej na rzecz aktywizacji zawodowej osób niepełnosprawnych,
w:  Zatrudniając  niepełnosprawnych.  Wiedza,  opinie  i  doświadczenia  praco-
dawców,  B.  Gąciarz,  E.  Giermanowska  (red.),  Instytut  Spraw  Publicznych,
Warszawa.
Gąciarz B., Giermanowska E. (red.) (2009), Zatrudniając niepełnosprawnych. Wiedza,
opinie i doświadczenia pracodawców, Instytut Spraw Publicznych, Warszawa.
Gerlach R. (2008) (red.), Praca człowieka w XXI wieku. Konteksty – wyzwania –
zagrożenia, Wydawnictwo Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego, Bydgoszcz.
Gerlach  R.  (2014),  Rozwój  zawodowy  jako  element  całożyciowego  rozwoju  czło-
wieka, „Polityka Społeczna”, nr 3, s. 3–6.
Giermanowska  E.  (2013),  Zatrudnianie  niepełnosprawnych  pracowników.  Ocze-
kiwania  pracodawców,  w:  Zatrudniając  niepełnosprawnych.  Dobre  praktyki
pracodawców w Polsce i innych krajach Europy, J. Kotzian, E. Giermanowska
(red.), Wydawnictwo AGH, Kraków.
Giermanowska  E.  (2016a),  Niepełnosprawni.  Ukryty  segment  polskiego  rynku
pracy, „Prakseologia”, nr 158, t. 1, s. 275–298.
Giermanowska  (2016b),  Kulturowe  uwarunkowania  zatrudnienia  osób  niepełno-
sprawnych na otwartym rynku pracy, „Niepełnosprawność – zagadnienia, pro-
blemy, rozwiązania”, 4(21), s. 81–96.
Giermanowska  E.  (2019),  Postrzeganie  niepełnosprawnych  pracowników  i  uwa-
runkowania  ich  zatrudniania  a  zarządzanie  personelem  w  organizacjach,  w:
Zatrudniając niepełnosprawnych. Wiedza, opinie i doświadczenia pracodawców,
B. Gąciarz, E. Giermanowska (red.), Instytut Spraw Publicznych, Warszawa.
Goleman D. (1997), Inteligencja emocjonalna, Media Rodzina, Poznań.
Goleman D. (1999), Inteligencja emocjonalna w praktyce, Media Rodzina, Poznań.
Golinowska S. (2017), Promocja zdrowia dla osób starszych. Podręcznik dla promo-
torów zdrowia, Wydawnictwo Naukowe SCHOLAR, Warszawa.
Gomółka Z. (red.) (2005), Zarządzanie zasobami ludzkimi, Wydawnictwo Naukowe
US, Szczecin.
Gregor B., Stawiszyński M. (2002), e-Commerce, Oficyna Wydawnicza Branta, Byd -
goszcz.
Gruszczyńska-Malec G., Waligóra Ł. (2019), Zarządzanie multigeneracyjne – budo-
wanie zaangażowania w zespole zróżnicowanym ze względu na wiek, „Eduka-
cja Ekonomistów i Menedżerów”, nr 3 (53), s. 11–25.
Gurba E. (2001), Wczesna dorosłość, w: Psychologia rozwoju człowieka. Charaktery-
styka okresów życia człowieka, t. 2, B. Harwas-Napierała, J. Trempała (red.),
Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa. 223 Bibliografia
Havighurst J.R. (1981), Developmental tasks and education, Longman, New York.
Jada U., Jena L.K., Pattnaik R. (2016), Emotional Intelligence, Diversity and Orga-
nizational Performance: Linkages and Theoretical Approaches for an Emerging
Field, „Jindal Journal of Business Research”, (1&2), s. 1–12.
Jakubowska U. (1996), Wokół pojęcia „kompetencja społeczna” – ujęcie komunika-
cyjne, „Przegląd Psychologiczny”, 39, s. 29–40.
Jamka  B.  (2011),  Czynnik  ludzki  we  współczesnym  przedsiębiorstwie:  zasób  czy
kapitał?, Wolter Kluwer, Warszawa.
Jamka  B.  (2014),  Endogeniczne  uwarunkowania  zarządzania  zasobami  ludzkimi
w organizacji, „Zarządzanie Zasobami Ludzkimi”, nr 3–4, s. 51–63.
Jamróz-Lizęga  A.  (2012),  Procesy  adaptacji  społeczno-zawodowej  pracowników,
„Zarządzanie Zasobami Ludzkimi”, (2), s. 19–32.
Jawor-Joniewicz A. (2016), Budowanie zaangażowania pracowników z uwzględnie-
niem zarządzania różnorodnością, „Zarządzanie Zasobami Ludzkimi”, nr 3–4
(110), s. 39–51. 
Jaworowska A., Matczak A. (2001), Kwestionariusz Inteligencji Emocjonalnej INTE.
Podręcznik, Pracownia Testów Psychologicznych Polskiego Towarzystwa Psycho-
logicznego, Warszawa.
Jeruszka U. (2016), Kompetencje. Aspekty teoretyczne i praktyczne, Difin, Warszawa.
Jeruszka U. (2014), Kształcenie w miejscu pracy. Orientacja nastawiona na rozwój
i uczenie się, „Polityka Społeczna”, nr 3, s. 12–17.
Jeruszka  U.  (2019a),  Edukacyjne  wspieranie  zatrudnienia  osób  w  wieku  55+,
„Edukacja Ekonomistów i Menedżerów”, nr 3(53), s. 75–86.
Jeruszka U. (2019a i b), Zatrudnialność w perspektywie pedagogiki pracy, Difin,
Warszawa.
Jędrzejczak J. (2012), Padaczka: stare i nowe wyzwania, „Postępy Nauk Medycz-
nych”, (1), s. 45–50.
Jones K., Day J.D. (1997), Discrimination of two aspects of cognitive-social intelligence
from academic intelligence, „Journal of Educational Psychology”, 89, s. 486–497.
Juchnowicz M. (2014), Sektorowe badania podaży i popytu na kwalifikacje i kom -
petencje, „Edukacja Ekonomistów i Menedżerów”, nr 2(32).
Juchnowicz M. (2010), Zarządzanie kapitałem ludzkim a poziom zaangażowania
pracowników, „Zarządzanie Zasobami Ludzkimi”, nr 3–4, s. 57–66.
Juchnowicz  M.  (2013),  Troska  o  satysfakcję  pracowników  –  nowy  paradygmat  czy
nowy pragmatyzm?, „Zarządzanie Zasobami Ludzkimi”, nr 3–4 (92–93), s. 51–61.
Juchnowicz M. (red.) (2007), Elastyczne zarządzanie kapitałem ludzkim w organi-
zacji wiedzy, Difin, Warszawa.
Juraszek-Kopacz B., Piekut D. (2006), Ekonomia społeczna i biznes – partnerstwo
sukcesu. Na podstawie: Match Winners. A guide to commercial collaborations
between  social  enterprise  and  private  business  sector,  Wyd.  Small  Business
Service i Community Action Network, Londyn.224 Bibliografia
Kaca K., Woźniak P. (2015), Wytyczne dotyczące świadczenia usług przez trenera
pracy. Zestaw III. Zestaw narzędzi do monitorowania i zarządzania pracą tre-
nera pracy, Polskie Forum Osób Niepełnosprawnych, Warszawa.
Kaliszewska M. (2012), Partnerstwo międzysektorowe w ekonomii społecznej – współ-
praca z administracją publiczną i biznesem, w: Partnerstwo – współpraca mię-
dzysektorowa w realizacji celów społecznych, A. Handzlik, J. Głowacki (red.), UE
w Krakowie, Kraków.
Kammeyer-Mueller  J.D.,  Wanberg  C.R.  (2003),  Unwrapping  the  Organizational
Entry  Process:  Disentangling  Multiple  Antecedents  and  Their  Pathways  to
Adjustment, „Journal of Applied Psychology”, 5, s. 779–794.
Karney  J.E.  (2007),  Psychopedagogika  pracy.  Wybrane  zagadnienia  z  psychologii
i pedagogiki pracy, Wydawnictwo Akademickie „Żak”, Warszawa.
Karuse A., Żyta A., Nosarzewska S. (2010), Normalizacja środowiska społecznego
osób z niepełnosprawnością intelektualną, Wydawnictwo AKAPIT, Toruń.
Karwacki A., Kaźmierczak T., Rymsza M. (red.) (2014), Reintegracja. Aktywna poli-
tyka społeczna w praktyce, ISP, Warszawa.
Kielar-Turska M. (2000), Rozwój człowieka w pełnym cyklu życia, w: Psychologia.
Podręcznik akademicki, J. Strelau (red.), GWP, Gdańsk.
Kim T.-Y., Cable D., Kim S.-P. (2005), Socialization tactics, employee proactivity, and
person-organization fit, „Journal of Applied Psychology”, vol. 90, no. 2, s. 232–241.
Klimkiewicz K. (2010), Zarządzanie różnorodnością jako element prospołecznej poli-
tyki przedsiębiorstwa, „Współczesne Zarządzanie”, nr 2, s. 91–101.
Kocejko M. (2015), Modelowe partnerstwa na rzecz zatrudnienia osób z niepełno-
sprawnością z terenów małych miast i wsi. Raport z badania, Fundacja Aktywi-
zacja, Warszawa.
Kołodziejczyk-Olczak  I.  (2013),  Zarządzanie  wiekiem  w  małych  i  średnich  przed-
siębiorstwach, „Zarządzanie Zasobami Ludzkimi”, nr 3–4(92–93), s. 113–127.
Korbus  B.,  Strawiński  M.  (2009),  Partnerstwo  publiczno-prywatne:  nowa  forma
realizacji zadań publicznych, Wydawnictwo Prawnicze LexisNexis, Warszawa.
Korczyńska M. (2019), Korepetycje z motywacji, „Benefit”, nr 02(82), s. 22–23.
Kowalczyk  J.  (2009),  Odpowiedzialność  społeczna  i  przeciwdziałanie  korupcji
w zarządzaniu organizacją, CeDeWu, Warszawa.
Kowalik S. (1999), Psychospołeczne podstawy rehabilitacji osób niepełnosprawnych,
Wydawnictwo Naukowe Śląsk, Katowice.
Krajowy Urząd Pracy i Centrum Metodyczne Informacji i Poradnictwa Zawodowego
(2000), Podręcznik oceny zawodów z punktu widzenia różnych rodzajów nie-
pełnosprawności. Zeszyty Informacyjno-Metodyczne Doradcy Zawodowego.
Krause A. (2010), Współczesne paradygmaty pedagogiki specjalnej, Oficyna Wydaw -
nicza „Impuls”, Kraków.225 Bibliografia
Kryńska E. (2006), Zasoby pracy w Polsce – stan obecny i perspektywy. Starzenie
się ludności i zasobów pracy. Konsekwencje i sposoby ich ograniczania, IPiSS,
Warszawa.
Kryńska E., Szukalski P. (red.) (2013), Rozwiązania sprzyjające aktywnemu starze-
niu się w wybranych krajach Unii Europejskiej. Raport końcowy, Uniwersytet
Łódzki, Łódź.
Krzyszkowska P. (2016), Znaczenie, przebieg i narzędzia procesu adaptacji zawodo-
wej w miejscu pracy, „Bezpieczeństwo Pracy”, (8), s. 16–19.
Księżopolska  K.  (2016),  Ewaluacja  wejścia  osób  niepełnosprawnych  na  otwarty
rynek  pracy  realizowanego  w  ramach  zlecania  realizacji  zadań  –  wybrane
wyniki, wnioski i rekomendacje z badań, „Niepełnosprawność – zagadnienia,
problemy, rozwiązania” , nr IV/(21), s. 125–144.
Kukla  D.,  Bednarczyk  Ł.  (red.)  (2010),  Poradnictwo  zawodowe  dla  osób  z  grupy
szczególnego ryzyka. Wybrane aspekty, Difin, Warszawa.
Kurkus-Rozowska  B.  (1998),  Ocena  możliwości  psychofizycznych  osób  niepełno -
sprawnych w celu ich optymalnego zatrudnienia, „Zeszyt informacyjno-meto-
dyczny doradcy zawodowego pt. Problemy niepełnosprawności w poradnictwie
zawodowym”, Krajowy Urząd Pracy, s. 37–46.
Kurkus-Rozowska B. (1997), Potrzeba oceny możliwości psychofizycznych osób nie -
pełnosprawnych w celu ich optymalnego zatrudnienia, „Problemy Rehabilitacji
Społecznej i Zawodowej”, nr 1(151), s. 48–53.
Kuźnik M. (2002), Projektowanie własnego życia jako forma działalności u progu
dorosłości, w: Szanse i zagrożenia rozwoju w okresie dorosłości, A. Brzezińska,
K. Appelt, J. Wojciechowska (red.), Wydawnictwo Fundacji Humaniora, Poznań.
Kwiatek  A.  (2014),  Społeczna  odpowiedzialność  a  różnorodność  w  organizacjach,
„Studia Ekonomiczne”, (160), s. 152–162.
Leahy R.L. (2008), Techniki terapii poznawczej, WUJ, Kraków.
Levinson D.J. (1978), The seasons of man’s life, Knopf, New York.
Levinson D.J. (1986), A Conception of Adult Development, „American Psychologist”,
1, s. 3–13.
Lewicka-Strzałecka A. (1999), Etyczne standardy firm i pracowników , Wydawnic-
two IFiS PAN, Warszawa.
Listwan T. (2010), Zarządzanie kadrami, C.H. Beck, Warszawa.
Litvin D. (1997), The Discourse of Diversity: From Biology to Management, „Organi-
zation”, vol. 4(2), s. 187–209.
Loevinger J. (1976), Ego development, Jossey–Bass, San Francisco.
Lubrańska A. (2016), Zespoły zróżnicowane wiekowo w organizacji, „Zarządzanie
Zasobami Ludzkimi”, nr 3–4(110), s. 67–81.
Maciejewska R., Maciejewski S. (2017), Zarządzanie niepełnosprawnością w orga-
nizacji, w: Osoby z niepełnosprawnościami w polityce społecznej, t. 2: 25-lecie 226 Bibliografia
systemu rehabilitacji zawodowej i społecznej w Polsce, M. Garbat, M.A. Paszko-
wicz (red.), Oficyna Wydawnicza Uniwersytetu Zielonogórskiego, Zielona Góra.
Machol-Zajda L. (2015), Czas pracy – teoretyczne i praktyczne problemy pojmowa-
nia elastyczności, „Polityka Społeczna”, nr 4, s. 2-7.  
Madrak-Grochowska  M.  (2010),  Społeczna  odpowiedzialność  biznesu  –  pomiędzy
altruizmem a egoizmem przedsiębiorstw, „Ekonomia i Prawo”, 6, s. 43–55.
Mahlberg B., Freud I., Cuaresma J.C., Prskawetz A. (2013), The age-productivity
pattern: Do location and sector affiliation matter? , „The Journal of the Econo-
mics of Ageing”, no. 1–2, s. 72–82.
Majewski  T.  (2006),  Zatrudnienie  wspomagane  osób  niepełnosprawnych,  Krajowa
Izba Gospodarczo-Rehabilitacyjna, Warszawa.
Majewski  T.  (1995),  Rehabilitacja  zawodowa  i  zatrudnienie, Centrum  Badawczo-
-Rehabilitacyjne Osób Niepełnosprawnych, Warszawa.
Majewski T. (2011), Rozwój rehabilitacji zawodowej osób niepełnosprawnych w Pol-
sce do roku 1990, TWK, Warszawa.
Majewski T., Szczepankowska B. (1999), Rehabilitacja zawodowa osób niepełnospraw-
nych, „Zeszyty Informacyjno-Metodyczne Doradcy Zawodowego”, 10, s. 23–37.
Majewski  T.  (1999),  Koncepcja  biopsychospołeczna  niepełnosprawności,  „Szkoła
Specjalna”, 3, s. 131–134.
Makin P., Cooper C., Cox Ch. (2000), Organizacje a kontrakt psychologiczny. Zarzą-
dzanie ludźmi w pracy, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Mała Encyklopedia Powszechna (1997), Adaptacja, Wydawnictwo Naukowe PWN,
Warszawa, s. 5.
Manek A.M. (2008), Start zawodowy jako wyzwanie rozwojowe, „Psychologia Roz-
wojowa”, t. 30(2), s. 23–36.
Marek  J.  (2008),  Pozyskiwanie  i  dobór  personelu.  Kształtowanie  zatrudnienia
w organizacji, Difin, Warszawa.
Matczak A., Knopp K. (2013), Znaczenie inteligencji emocjonalnej w funkcjonowa-
niu człowieka, Wydawnictwo Stowarzyszenia Filomatów, Warszawa.
Matczak A. (2001), Temperament a kompetencje społeczne, w: Różnice indywidu-
alne: wybrane badania inspirowane Regulacyjną Teorią Temperamentu Profe-
sora Jana Strelaua, W. Ciarkowska, A. Matczak (red.), Interdyscyplinarne Cen-
trum Genetyki Zachowania, Warszawa.
Matczak A. (2007), Kwestionariusz Kompetencji Społecznych KKS. Podręcznik, Pra-
cownia Testów Psychologicznych, Warszawa.
Maurer  T.J.,  Weiss  E.M.,  Barberite  F.G.  (2003),  A  Model  of  Involvement  in  Work 
– Related Learning and Development Activity: The Effects of Individual, Situ-
ational, Motivational, and Age Variables, „Journal of Applied Psychology”, 88,
4, s. 707–724.
Mayer J.D. (2001), Emotional intelligence and giftedness, „Roeper Review”, 23, 3,
s. 131–138.227 Bibliografia
Mazur  B.  (2009),  Zarządzanie  w  warunkach  różnorodności  zasobów  ludzkich,
Wydawnictwo Wyższej Szkoły Finansów i Zarządzania, Białystok.
Mazur B. (2012), Zarządzanie różnorodnością kulturową, „Współczesne Zarządza-
nie”, nr 3, s. 144–153.
Mazur  M.  (2013),  Motywowanie  pracowników  jako  istotny  element  zarządzania
organizacją, „Nauki Społeczne Social Sciences”, 2(8), s. 156–182.
Mądrzycki T. (1997), Psychologiczne prawidłowości kształtowania się postaw, WSiP,
Warszawa.
Meyer J.P., Allen N.J. (1997), Commitment in the workplace. Theory, research, and
application, SAGE Publications, Thousand Oaks.
Mikołajewicz G. (2012), Społeczna odpowiedzialność biznesu (CSR), etyka biznesu
i  wartości  korporacyjne,  „Prace  Naukowe  Uniwersytetu  Ekonomicznego  we
Wrocławiu”, 271, s. 23–33.
Miś A. (2017), Kariera w perspektywie generacyjnej, w: Zarządzanie różnorodnością
w teorii i praktyce, K. Wojtaszczyk (red.), Wydawnictwo SIZ, Łódź, s. 53–65.
Moscovici S. (1998), Psychologia społeczna w relacji ja – inni, Warszawa, WSiP.
Mowday R.T., Porter L.M., Steers R.M. (1982), Employee – Organization Linkages:
The Psychology of Commitment, Absenteeism and Turnover, Academic Press,
New York.
Mrugalska K., Zakrzewska M. (2014), Równość i różnorodność, „Społeczeństwo dla
wszystkich”, nr 4(52), s. 5–7.
Nielsen L.B., Nelson R.L. (red.) (2005), Handbook of Employment Discrimination
Research: Rights and Realities, Springer, Dordrecht.
Nikitorowicz J. (2009), Edukacja regionalna i międzykulturowa, Wydawnictwa Aka-
demickie i Profesjonalne, Warszawa.
Nosal  C.  (1997),  Psychologia  decyzji  kadrowych.  Strategie,  kryteria,  procedury,
Wydawnictwo Profesjonalnej Szkoły Biznesu, Kraków.
Obuchowski K. (1989), Potrzeby człowieka i psychologiczne aspekty jego uczestnic-
twa  w  życiu  społeczno-gospodarczym,  w:  O  nowoczesny  kształt  Polski.  Dyle-
maty rozwoju na progu XXI wieku, Ossolineum, Warszawa–Wrocław.
Obuchowski K. (1995), Przez galaktykę potrzeb. Psychologia dążeń ludzkich, Zysk
i S-ka, Poznań.
OECD  (2000),  Zarządzanie  wiedzą  w  społeczeństwie  uczącym  się,  Ministerstwo
Gospodarki, Departament Strategii Gospodarczej, Warszawa.
Oleś P. (2004), Rozwój osobowości, w: Psychologia rozwoju człowieka. Rozwój funk-
cji  psychicznych,  B.  Harwas-Napierała,  J.  Trempała  (red.),  Wydawnictwo
Naukowe PWN, Warszawa.
Opioła D. (2012), Znaczenie orzeczenia o stopniu niepełnosprawności w poradnic-
twie  zawodowym,  w:  Poradnictwo  zawodowe  w  rehabilitacji  osób  niepełno-
sprawnych, E. Wojtasiak, M. Wolan-Nowakowska (red.), Wydawnictwo Akade-
mii Pedagogiki Specjalnej, Warszawa.228 Bibliografia
Orczyk J. (2004), Postęp cywilizacyjny a praca, w: Przyszłość pracy w XXI wieku,
S. Borkowska (red.), IPiSS, Warszawa.
Ossowski R. (1999), Teoretyczne i praktyczne odstawy rehabilitacji, Wydawnictwo
Uczelniane WSP w Bydgoszczy, Bydgoszcz.
Ostrowska  A.,  Sikorska  J.,  Gąciarz  B.  (2001),  Osoby  niepełnosprawne  w  Polsce
w latach dziewięćdziesiątych, Instytut Spraw Publicznych, Warszawa.
Ostrowska  A.,  Szczepankowska  B.  (1999),  Aktywność  zawodowa  osób  niepełno-
sprawnych  –  stan  i  potrzeby,  „Zeszyty  Informacyjno-Metodyczne  Doradcy
Zawodowego”, 10, s. 13–21.
Otrębski W., Rożnowski B. (2008), Sytuacja psychologiczna osób z niepełnospraw-
nością na rynku pracy. Badania percepcji pracodawców, pracowników i poszu-
kujących pracy, Instytut Rynku Pracy, Lublin.
Padesky  C.,  Greenberger  D.  (2004),  Umysł  ponad  nastrojem.  Podręcznik  dla
pacjenta, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków.
Parfieniuk  I.  (2009),  Między  marginalizacją  a  integracją.  Wybór  jednostkowych
strategii akulturacyjnych i ich uwarunkowania, w: Procesy migracji w społe-
czeństwie otwartym. Perspektywa edukacji międzykulturowej, J. Nikitorowicz,
D. Misiejuk (red.), Trans Humana Wydawnictwo Uniwersyteckie, Białystok.
Pfeiffer S.I. (2001), Emotional intelligence: Popular but elusive construct, „Roeper
Review”, 23, 3, s. 138–143.
PFON  (2013),  Europejska  Unia  Zatrudnienia  Wspomaganego.  Broszura  informa-
cyjna i standardy jakości, PFON, Warszawa.
Pietrasiński Z. (1990), Rozwój człowieka dorosłego, Państwowe Wydawnictwo „Wie-
dza Powszechna”, Warszawa.
Pocztowski A. (2004), Strategiczne aspekty rozwoju zasobów ludzkich, w: Przyszłość
pracy w XXI wieku, S. Borkowska (red.), IPiSS, Warszawa, s. 191–199.
Pocztowski A. (2007), Zarządzanie zasobami ludzkimi. Strategie – procesy – metody,
PWE, Warszawa.
Półturzycki J. (2016), Spór o kształcenie ustawiczne. Polemiki i analizy, Uniwersytet
Warszawski ITEE, Warszawa.
Pracodawcy wobec zatrudniania osób niepełnosprawnych (2006) SMG/KRC na zle-
cenie Stowarzyszenia Przyjaciół Integracji i Międzynarodowej Organizacji Pracy.
Przetacznik-Gierowska  M.,  Tyszkowa  M.  (2005),  Psychologia  rozwoju  człowieka.
Zagadnienia ogólne, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Przetacznik-Gierowska  M.,  Tyszkowa  M.  (1996),  Psychologia  rozwoju  człowieka.
Zagadnienia ogólne, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Puzio-Wacławik  B.  (2007),  Globalizacja  a  uelastycznienie  rynku  pracy,  „Zeszyty
Naukowe. Polskie Towarzystwo Ekonomiczne”, 5, s. 23–35.
RAPORT KOŃCOWY. Włączający system edukacji i rynku pracy-rekomendacje dla
polityki publicznej (2015), Instytut Badań Edukacyjnych, Warszawa.229 Bibliografia
Ravazzani S. (2016), Understanding Approaches to Managing Diversity in the Work-
place, „Equality, Diversity and Inclusion. An International Journal”, no. 35(2).
Ries E. (2011), The lean startup: How today’s entrepreneurs use continuous innova-
tion to create radically successful businesses, Crown Publishing Group, New York.
Rijamampianina  R.,  Carmichael  T.  (2005),  A  Pragmatic  and  Holistic  Approach  to
Managing Diversity, „Problems and Perspectives in Management”, no. 1, 109-117.
Robbins S.P. (2001), Zasady zachowania w organizacji, Zysk i S-ka, Warszawa.
Rogozińska-Pawełczyk A. (2014), Kształtowanie postawy zaangażowania organiza-
cyjnego, „Zarządzanie Zasobami Ludzkimi”, nr 2(97), s. 27–38.
Rostkowski  T.  (2011a),  Kryteria  identyfikacji  najlepszej  praktyki,  w:  Najlepsze
praktyki w zarządzaniu kapitałem  ludzkim. Metodyka badania. Opisy przy-
padków, M. Juchnowicz (red.), Oficyna Wydawnicza SGH, Warszawa, s. 19–28.
Rostkowski  T.  (2011b),  Audyt  dobrych  praktyk  z  zakresu  zarządzania  kapitałem
ludzkim i audyt strategii ZKL, w: Najlepsze praktyki w zarządzaniu kapitałem
ludzkim.  Metodyka  badania.  Opisy  przypadków,  M.  Juchnowicz  (red.),  Ofi-
cyna Wydawnicza SGH, Warszawa.
Rostowski J. (1999), Rola statusów tożsamości osobowej w procesie wyboru kariery
zawodowej, „Acta Universitatis Lodziensis, Folia Psychologica”, 2, s. 29–43.
Rostowski  J.  (2001),  Rola  statusów  tożsamości  osobowej  w  rozwoju  jednostki,  w:
Nowe wyzwania w rozwoju człowieka, B. Kaczmarek, K. Markiewicz, S. Orze-
chowski (red.), Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin.
Rozkwitalska M. (2011), Bariery w zarządzaniu międzykulturowym, Wolters Klu-
wer, Warszawa.
Ryżek E. (2006), Rehabilitacja zawodowa i jej znaczenie w integracji osób niepełno-
sprawnych na otwartym rynku pracy, w: Poradnik usługodawcy osób niepełno-
sprawnych, Urząd Miasta Poznania.
Schulz D.P., Schulz S.E. (2002), Psychologia a wyzwania dzisiejszej pracy, Wydaw-
nictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Senge  P.A.  (2003),  Piąta  dyscyplina.  Teoria  i  praktyka  organizacji  uczących  się,
Oficyna Ekonomiczna, Kraków.
Senge  P.A.  (2012),  Piąta  dyscyplina.  Teoria  i  praktyka  organizacji  uczących  się,
wyd. 6 poszerzone, Oficyna Wydawnicza Wolter Kluwer, Warszawa.
Serafin  K.  (2015),  Społeczna  odpowiedzialność  warunkiem  sukcesu  współczesnej
organizacji, „Studia Ekonomiczne. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicz-
nego w Katowicach”, 229, s. 169–179.
Serafin  K.  (2015),  Społeczna  odpowiedzialność  warunkiem  sukcesu  współczesnej
organizacji, „Studia Ekonomiczne. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicz-
nego w Katowicach”, 229, s. 169–179.
Serafin R., Kazior B., Jastrzębska A. (red.) (2005), Grupy partnerskie. Od idei do
współdziałania.  Praktyczny  poradnik,  Fundacja  Partnerstwo  dla  Środowiska,
Kraków.230 Bibliografia
Sienkiewicz Ł. (2011), Pomiar efektywności praktyk ZKL w perspektywie zrówno-
ważonej karty wyników, w: Najlepsze praktyki w zarządzaniu kapitałem ludz-
kim.  Metodyka  badania.  Opisy  przypadków,  M.  Juchnowicz  (red.),  Oficyna
Wydawnicza SGH, Warszawa.
Sikorski C. (1999), Zachowania ludzi w organizacji, Wydawnictwo Naukowe PWN,
Warszawa.
Sikorski C. (2004), Motywacja jako wymiana – modele relacji między pracownikiem
a organizacją, Difin, Warszawa.
Sobieraj  I.  (2012),  Kompetencje  międzykulturowe  jako  kapitał  na  rynku  pracy,
„Pogranicze. Studia Społeczne”, t. 20, s. 161–173.
Standardy. Europejska Unia Zatrudnienia Wspomaganego (2013), przetłumaczone
w ramach projektu „Trener pracy jako sposób na zwiększenie zatrudnienia osób
niepełnosprawnych”, Polskie Forum Osób Niepełnosprawnych.
Sternberg R.J. (1997), Successful intelligence, Plume, New York.
Sternberg R.J. (2001a), Giftedness as developing expertise: a theory of the interface
between high abilities and achieved excellence, „High Ability Studies”, 12, 2,
s. 159–179.
Sternberg R.J. (2001b), Próba weryfikacji teorii inteligencji sprzyjającej powodze -
niu  życiowemu  poprzez  operacje  konwergencyjne,  „Przegląd  Psychologiczny”,
t. 44, nr 4, s. 375–403.
Stnoer R., Wanker Ch. (1992), Kierowanie, PWN, Warszawa.
Stroińska E. (2017), Blaski i cienie zarządzania wiekiem – raport z badań, w: Zarzą-
dzanie różnorodnością w teorii i praktyce, K. Wojtaszczyk (red.), Wydawnictwo
SIZ, Łódź, s. 19–38.
Stroińska E., Trippner-Hrabi J. (2016), Rola kultury organizacyjnej w kształtowaniu
efektywności organizacji, „Studia i Prace WNEIZ US”, nr 44/3, s. 210–2017.
Suchar M. (2003), Kariera i rozwój zawodowy, ODDK, Gdańsk.
Suchodolski A. (2002), Rozwój pracowników, w: Zarządzanie kadrami, T. Listwan
(red.), Wydawnictwo Beck, Warszawa.
Szałkowski  A.  (red.)  (2002),  Rozwój  pracowników.  Przesłanki,  cele,  instrumenty,
Poltext, Warszawa.
Szlosek  F.  (2015),  Tożsamość  pedagogiki  pracy  w  kontekście  przemian  systemo-
wych, Wydawnictwo Akademii Pedagogiki Specjalnej im. M. Grzegorzewskiej,
Warszawa.
Szmidt Cz. (red.) (2012), Kompleksowy program aktywizacji osób starszych 50+,
Akademia Leona Koźmińskiego, Warszawa.
Sztandar-Sztanderska  U.,  Drogosz-Zabłocka  E.,  Minkiewicz  B.,  Stec  M.  (2010),
Kwalifikacje dla potrzeb pracodawców. Raport końcowy , Wydawca Polska Kon-
federacja Pracodawców Prywatnych Lewiatan, Warszawa.
Szukalski  P.  (2012),  Solidarność  pokoleń.  Dylematy  relacji  międzypokoleniowych,
Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź.231 Bibliografia
Tennyson R. (2003), Poradnik partnerstwa, Fundacja Partnerstwo dla Środowiska,
Kraków.
Thomas R. (2006), Building on The Promise of Diversity: How we can move to the
next level in our workplace, communities, and our society, AMACOM, New York.
Tillman  K.-J.  (1996), Teorie socjalizacji. Społeczność instytucja upodmiotowienie.
Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Tomaszewska-Lipiec R. (2012), Edukacja w zakładzie pracy w perspektywie organi-
zacji uczącej się, Wydawnictwo Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego, Bydgoszcz.
Tomorowicz A (2011), Struktura kompetencji społecznych w ujęciu interaktywnym,
„Psychiatria”, t. 8, nr 3, s. 91–96.
Trempała J. (1989), Rozumowanie w okresie wczesnej dorosłości, PWN, Warszawa–
Poznań.
Tylec  A.  (2016),  Społeczna  odpowiedzialność  w  zarządzaniu  przedsiębiorstwem
w Polsce – synteza badań, „Zeszyty Naukowe Politechniki Śląskiej. Seria Orga-
nizacja i Zarządzanie”, 97, s. 513–528.
Umamaheswararao  J.,  Lalatendu  K.J.,  Pattnaik  R.,  Emotional  Intelligence,  Diver-
sity, and Organizational Performance: Linkages and Theoretical Approaches for
an Emerging Field, „Jindal Journal of Business Research”, 3, 1&2, s. 1–12.
Urbaniak B. (2014a i b), Od redakcji, „Zarządzanie Zasobami Ludzkimi”, nr 5(100),
9–12.
Urbaniak B. (2014b), Zarządzanie różnorodnością zasobów ludzkich w organizacji,
„Zarządzanie Zasobami Ludzkimi”, nr 3–4, s. 63–79.
Wacławska P. (2008), Jak dobrać bezbłędnych pracowników, czyli minimalizowanie
ryzyka osobowego na etapie poprzedzającym nawiązanie stosunku pracy, Wol-
ter Kluwer Business, Warszawa.
Walczak W. (2011), Zarządzanie różnorodnością jako podstawa budowania poten-
cjału kapitału ludzkiego organizacji, „E-mentor”, nr 3(40).
WHO (2009), Międzynarodowa Klasyfikacja Funkcjonowania, Niepełnosprawności
i Zdrowia, Międzynarodowa Klasyfikacja Funkcjonowania, Niepełnosprawności
i Zdrowia, Warszawa.
Wiatrowski Z. (2005), Podstawy pedagogiki pracy, Wydawnictwo Akademii Bydgo-
skiej im. Kazimierza Wielkiego, Bydgoszcz.
Wiktorowicz  J.  (2016),  Międzypokoleniowy  transfer  wiedzy  a  wydłużanie  okresu
aktywności zawodowej, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź.
Winiarski  M.  (1999),  Samodzielność  życiowa,  w:  Elementarne  pojęcia  pedagogiki
społecznej i pracy socjalnej, D. Lalak, T. Pilch (red.), Wydawnictwo Żak, War-
szawa.
Wiśniewska S. (2016), Zarządzanie różnorodnością kulturową – aspekt teoretyczno-
-praktyczny, „Zarządzanie Zasobami Ludzkimi”, nr 3-4(110), s. 9–24.232 Bibliografia
Wolan-Nowakowska  M.  (2013),  Młodzież  w  sytuacji  planowania  kariery  zawodo-
wej. Badania porównawcze uczniów z dysfunkcją narządu ruchu i pełnospraw-
nych, Wydawnictwo Akademii Pedagogiki Specjalnej, Warszawa.
Wolan-Nowakowska  M.  (2016),  Formy  wsparcia  i  pomocy  w  procesie  aktywizacji
zawodowej osób z niepełnosprawnościami, w: Poradnictwo zawodowe – rozwój
zawodowy w ujęciu przekrojowym, W. Duda, D. Kukla (red.), Difin, Warszawa.
Wolan-Nowakowska  M.  (2020),  Rehabilitacja  zawodowa  osób  z  niepełnosprawno-
ścią intelektualną: od zależności do samodzielności życiowej, Difin, Warszawa.
Wołk Z. (2009), Kultura pracy, etyka i kariera zawodowa, Instytut Technologii Eks-
ploatacji – PIB, Radom.
Wołk Z. (2013), Zawodoznawstwo. Wiedza o pracy ludzkiej, Difin, Warszawa.
Wołk Z. (2017), Kultura pracy profesjonalisty, Difin, Warszawa.
Woszczyk P., Gawron M. (2014), Nowe trendy, stare przyzwyczajenia. Zarządzanie
międzypokoleniowe  w  polskich  przedsiębiorstwach,  „Zarządzanie  Zasobami
Ludzkimi”, nr 5(100), s. 81–99.
Wziątek-Staśko A. (2012), Diversity management, Narzędzie skutecznego motywo-
wania pracowników, Difin, Warszawa.
Zalewska  A.  (1997),  Przystosowanie  do  nowego  miejsca  pracy  w  zależności  od
reaktywności  i  okresu  życia,  w:  Psychospołeczne  aspekty  rozwoju  człowieka,
J. Rostowski, T. Rostowska, I. Janicka (red.), Wydawnictwo UŁ, Łódź.
Zarządzanie niepełnosprawnością w miejscu pracy (2013), MPiPS, Warszawa.
Zbiegień-Maciąg  L.  (2013),  Kultura  w  organizacji.  Identyfikacja  kultur  znanych
firm. PWE, Warszawa.
Zimniewicz K. (1999), Współczesne koncepcje i metody zarządzania, PWE, Warszawa.
Zyss T., Zwolińska G., Banach M., Mnich W. (2011), Wybrane problemy orzekania
o  niezdolności  do  pracy  związane  z  padaczkami,  „Orzecznictwo  Lekarskie”,
8(1), s. 28–32.
Żarczyńska-Dobiesz  A.,  Chomątowska  B.  (2014),  Pokolenie  „Z”  na  rynku  pracy
– wyzwania dla zarządzania zasobami ludzkimi, „Prace Naukowe Uniwersy-
tetu Ekonomicznego we Wrocławiu”, nr 350, s. 405–415.
Żemigała  M.  (2007),  Społeczna  odpowiedzialność  przedsiębiorstwa.  Budowanie
zdrowej, efektywnej organizacji, Oficyna Wolters Kluwer Business, Kraków.
Żemigała  M.  (2007),  Społeczna  odpowiedzialność  przedsiębiorstwa.  Budowanie
zdrowej, efektywnej organizacji, Oficyna Wolters Kluwer Business, Kraków.
Żółkowska  T.  (2015),  Normalizacja  –  niedokończona  teoria  praktyki,  „Niepełno-
sprawność”, 5, s. 85–93.
Akty prawne
Kodeks pracy, Dz.U. z 2019 r., poz. 1040, 1043, 1495.
Konstytucja Rzeczpospolitej Polskiej, Dz.U. z 1997 r. nr 78, poz. 483.233 Bibliografia
Konstytucja  Rzeczypospolitej  Polskiej  z  dnia  2  kwietnia  1997  r.,  Dz.U.  z  1997  r.
nr 78, poz. 483, z poźn. zm.
Konwencja o prawach osób niepełnosprawnych, sporządzona w Nowym Jorku dnia
13 grudnia 2006 r., Dz.U. z 2012 r., poz. 1169.
Rozporządzenie  Ministra  Gospodarki,  Pracy  i  Polityki  Społecznej  z  dnia  25  marca
2004 r. w sprawie warsztatów terapii zajęciowej, Dz.U. z 2004 r. nr 63, poz. 587.
Ustawa Kodeks Pracy z dnia 26 czerwca 1974 r., Dz.U. z 1974 r. nr 24, poz. 141
z późn. zm.
Ustawa o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnieniu osób niepełnospraw-
nych z dnia 27 sierpnia 1997 r., Dz.U. z 1997 r. nr 123, poz. 776 z późn. zm.
Źródła internetowe
COUNCIL DIRECTIVE 2000/78/EC of 27 November 2000 establishing a general
framework for equal treatment in employment and occupation, Official Journal
of the European Communities, http://data.europa.eu/eli/dir/2000/78/oj [dostęp:
30.10.2019].
Deklaracja Międzynarodowej Organizacji Pracy dotycząca podstawowych zasad i praw
w pracy, http://www.mop.pl/doc/pdf/inne/dekfzipwp.pdf [dostęp: 23.12.2019].
Dyskryminacja  na  rynku  pracy  –  wybrane  wyniki  badania  Eurobarometr  2012,
http://www.rynekpracy.pl/artykul.php/typ.1/kategoria_glowna.75/wpis.693
[dostęp: 16.01.2020].
Europejska strategia w sprawie niepełnosprawności na lata 2010–2020, www.wson.
wroc.pl/pliki/pogranicze_strategia.pdf [dostęp: 05.11.2019].
Firma  =  różnorodność  (z.  2).  Forum  Odpowiedzialnego  Biznesu,  http://odpowie-
dzialny biznes.pl/public/files/firma_roznorodnosc.pdf [dostęp: 11.08.2019].
GUS (2019a), Badania Aktywności Ekonomicznej Ludności BAEL. Kwartalne i roczne
dane z BAEL GUS 1993-IV kw. 2018  https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/rynek-
-pracy/pracujacy-bezrobotni-bierni-zawodowo-wg-bael/ [dostęp: 05.11.2019].
GUS (2019b), Liczba pracujących osób niepełnosprawnych w wieku 16 lat i więcej
oraz w wieku produkcyjnym (18–59/64) według statusu zatrudnienia. Kwar-
talne i roczne dane z BAEL GUS 1993-IV kw. 2018, aktualizacja 25.03.2019
[dostęp: 05.11.2019].
GUS (2017), Działalność organizacji non-profit w 2015 r.: zarządzanie i współpraca ,
https://stat.gov.pl › download › gfx › portalinformacyjny › defaultaktualnosci
  [dostęp: 20.01.2020].
Kodeks dobrej praktyki w zakresie zatrudnienia osób niepełnosprawnych – Decyzja
Prezydium Parlamentu Europejskiego – 2005, https://www.europarl.europa.eu/
pdf/disability/code_good_practice_pl.pdf [dostęp: 12.03.2020].234 Bibliografia
Konwencja  w  sprawie  Dyskryminacji  w  Zatrudnieniu  i  Wykonywania  Zawodu  
– konwencja nr 111 Międzynarodowej Organizacji Pracy, http://www.mop.pl/html/
miedzynarodowe_standardy/podstawowe_prawa.html [dostęp: 05.01.2020].
Koźmiński  A.,  Jemielniak  D.,  Latusek  D.  (2009),  Współczesne  spojrzenie  na  kul-
turę  organizacji,  http://www.e-mentor.edu.pl/artykul/index/numer/30/id/648
[dostęp: 28.11.2019].
PFZW  –  Polska  Federacja  Zatrudnienia  Wspomaganego,  http://pfzw.pl/oferta-dla-
-pracodawcow/ [dostęp: 12.03.2020].
PFRON (2019), Sytuacja osób niepełnosprawnych na rynku pracy – wzrost zatrud-
nienia i formy wsparcia, https://www.pfron.org.pl/aktualnosci/szczegoly-aktualno-
sci/news/sytuacja-osob-niepelnosprawnych-na-rynku-pracy-wzrost-zatrudnienia-
i-formy-wsparcia/ [dostęp: 12.03.2020].
PFRON (2017). Badanie Zakładów Aktywności Zawodowej, https://www.pfron.org.pl
Raport_koncowy_bad_ZAZ_final_dost [dostęp: 06.10.2019].
Schein  E.H.  (2002),  The  anxienty  of  learning.  Interview  with  E.H.  Schein  by 
D.L. Coutu, Harvard Business Review, https://hbr.org/2002/03/the-anxiety-of-
-learning [dostęp: 12.03.2020].
Schur L., Kruse D., Blanck P., Corporate Culture and the Employment of Persons
with Disabilities, „Behavioral Sciences and the Law” 2005, nr 23, published
online inWiley InterScience, www.interscience.wiley.com [dostęp: 30.10.2019].
Zasady postępowania wobec osób niepełnosprawnych – (Savoir vivre wobec osób
niepełnosprawnych  –  2008),  http://niepelnosprawni.sggw.pl/MPIPS_Savoir_
vivre.pdf [dostęp: 02.03.2020].
Zarządzanie niepełnosprawnością w miejscu pracy (2013), http://niepelnosprawni.
gov.pl/container/dokumenty-miedzynarodowe/miedzynarodowa-organizacja-
-pracy/Zarzadzanie%20niepelnosprawnoscia%20w%20miejscu%20pracy.pdf
[dostęp: 08.11.2019].
Zarządzanie Różnorodnością w Miejscu Pracy. Raport z I edycji Zarządzania Róż-
norodnością  (2013),  http://konfederacjalewiatan.pl/wydawnictwa/_files/2013 
_11/Barometr_R_norodno_ci_2013_raport_Diversity_Index_final.pdf  [dostęp:
10.01.2020].
Zarządzanie Różnorodnością w Miejscu Pracy. Raport z II edycji Zarządzania Róż-
norodnością  (2014),  https://issuu.com/pkpplewiatan/docs/ii_barometr_raport
[dostęp: 10.01.2020].
http://diversityindex.pl/Content/uploaded/files/DI_Barometr_Roznorodnosci_
raport(4).pdf [dostęp: 10.01.2020].
https://odpowiedzialnybiznes.pl/karta-roznorodnosci/ [dostęp: 12.03.2020].
[dostęp: 10.11.2019].
[dostęp: 10.10.2019].
www.specialties.bayt.com/en/specialties/q/179192/what-is-the-new-venture-team
[dostęp: 10.11.2019].