Zabawa sztuką. Socjoterapeutyczne wsparcie dzieci nadpobudliwych i nieśmiałych w przedszkolu

Spis treści:

Wprowadzenie

1. O potrzebie wspomagania dziecka w wieku przedszkolnym

1.1. Przedszkole jako środowisko wychowania, edukacji i terapii dziecka
1.2. Sztuka zabawą – zabawa sztuką w przedszkolnym wychowaniu estetycznym
1.3. Nadpobudliwość i nieśmiałość w grupie przedszkolnej
1.4. Pomoc psychologiczno-pedagogiczna świadczona dzieciom w wieku przedszkolnym
1.5. Socjoterapia w przedszkolu – zarys problemu

2. „Przedszkolna Galaktyka Socjoterapeutyczna” – opis działań innowacyjnego programu profilaktyczno-terapeutycznego

2.1. Charakterystyka i opis innowacyjnego programu socjoterapeutycznego dla dzieci nadpobudliwych i nieśmiałych w przedszkolu
2.2. Projektowanie strefy profilaktyczno-terapeutycznej w środowisku przedszkola
2.3.  Wieloaspektowa diagnoza wyznacznikiem skutecznych działań profilaktyczno-terapeutycznych

3. Eksploracyjny wymiar zastosowania metody action research w programie „Przedszkolna Galaktyka Socjoterapeutyczna”

3.1. Action research jako strategia w eksploracji zjawisk edukacyjnych – perspektywa projektowa doświadczeń własnych
3.2. Relacja z prowadzonych badań i egzemplifikacja wyników
3.3. Ewaluacja zadań naukowo-dydaktycznych prowadzonych w ramach programu „Przedszkolna Galaktyka Socjoterapeutyczna”

Zakończenie
Bibliografia
Aneks
Streszczenie
Informacja o autorach

O potrzebie wspomagania dziecka w wieku przedszkolnym

Dr hab. Lidia Kataryńczuk-Mania, prof. UZ:

Recenzowana monografia wzbogaci niewątpliwie dorobek polskiej pedagogiki w obszarze wychowania przedszkolnego, edukacji estetycznej i socjoterapii. (…) Książka znajdzie swoich adresatów w gronie specjalistów, czyli pracowników badawczo-dydaktycznych uczelni kształcących nauczycieli, wychowawców przedszkola, socjoterapeutów, logopedów i rehabilitantów oraz młodzieży akademickiej studiującej na kierunku edukacja wczesnoszkolna i wychowanie przedszkolne.

Adamczykowa  Z.  (2001).  Literatura  dla  dzieci.  Funkcje,  kategorie,  gatunki.  War-
szawa: Towarzystwo Wiedzy Powszechnej. Wyższa Szkoła Pedagogiczna.
Al-Khamisy  D.  (2005).  Obserwacja  dziecka  w  przedszkolu:  arkusze  obserwacji,
omówienia obszarów, komputerowy program do analizy wyników. Warszawa:
Wydawnictwo Raabe.
Bacewicz  S.  (2018).  Wiersze  i  inscenizacje  dla  przedszkolaków  na  cały  rok.  Rze-
szów: Wydawnictwo FOSZE.
Bałachowicz J., Kowalska A. (2006). Wczesna edukacja dziecka. Stan obecny, per-
spektywy,  potrzeby.  Warszawa:  Wydawnictwo  Wyższej  Szkoły  Pedagogicznej
Towarzystwa Wiedzy Powszechnej w Warszawie.
Bauman T. (2006). Badacz jako krytyk. W: D. Kubinowski i M. Nowak (red.), Meto-
dologia pedagogiki zorientowanej humanistycznie. Kraków: Oficyna Wydawni-
cza Impuls.
Bednarczuk B. (2007). Dziecko w klasie Montessori. Odniesienia teoretyczne i prak-
tyczne. Lublin: Wydawnictwo UMCS.
Białostocki J. (2004). Sztuka piękniejsza niż złoto. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe
PWN.
Bleja-Sosna B. (red.). (2004). Uroczystości w przedszkolu. Toruń: Wydawnictwo BEA.
Blythe  S.G  (2006).  Harmonijny  rozwój  dziecka   (przeł.  P.  Karpowicz).  Warszawa:
Świat Książki.
Brzezińska  A.,  2011.  Socjometria.  W:  J.  M.  Brzeziński  (red.).  Metodologia  badań
społecznych. Wybór tekstów. Poznań: Zysk i S-ka.
Bulera M., Żuchelkowska K. (2006). Edukacja przedszkolna z partnerskim udzia-
łem rodziców. Toruń: Wydawnictwo Edukacyjne AKAPIT.
Buliński T. (2002). Człowiek do zrobienia. Jak kultura tworzy człowieka. Studium
antropologiczne. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie.
Capińska  E.  (2005).  Wychowanie  estetyczne  w  przedszkolu.  Edukacja  i  Dialog,
nr 1, s. 59–62.
Carducci B. (2000). Nieśmiałość. Nowe odważne podejście (tłum. M. Sekerdej). Kra-
ków: ZNAK.
Chmielewska A., Kołodziejczyk J. (2013). Zastosowanie socjometrii jako narzędzia
badania ról zespołowych. Współczesne Zarządzanie, nr 2, s. 121–130.204 Bibliografia
Chrostowski  A.,  Jemielniak  D.  (2011).  Skuteczne  doradztwo  strategiczne.  Metoda
Action Research w praktyce. Warszawa: Poltext.
Cybulska-Piskorek J. (1976). Twórczość plastyczna dziecka w wieku przedszkolnym.
Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne.
Czerepaniak-Walczak M. (2014). Badanie w działaniu w kształceniu i doskonaleniu
nauczycieli. Przegląd Badań Edukacyjnych, nr 19/2, s. 181–194.
Dąbrowska G. (1991). Tańcujże dobrze. Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedago-
giczne.
Dąbrowska-Jabłońska  I.  (2007).  Terapia  dzieci  i  młodzieży.  Metody  i  techniki
pomocy psychopedagogicznej. Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls.
De Saint-Exupéry A. (2009). Mały Książę. Warszawa: MUZA.
Delors J. (przew.). (1998). Edukacja – jest w niej ukryty skarb: raport dla UNESCO
Międzynarodowej  Komisji  ds.  Edukacji  dla  XXI  w.  Warszawa:  Wydawnictwo
UNESCO.
Denek K. (2003). Dziecko jako źródło edukacji. W: B. Dymara, U. Morszczyńska,
W. Morszczyński, S. C. Michałowski (red.), Dziecko w świecie wartości, cz. 1,
Aksjologiczne barwy dziecięcego świata, tom XVI serii: Nauczyciele – Nauczy-
cielom pod red. B. Dymary. Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls.
Denek  K.  (2010).  Metody  dydaktyczne  w  kreowaniu  edukacji  refleksyjnej.  W:
E.  Smak,  S.  Włoch  (red.),  Pedagogika  kreatywna  wyzwaniem  edukacji
XXI wieku. Opole: Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego.
Dmochowska H, Wiatrowska L. (2013). Dziecko u progu szkoły. Dojrzałość szkolna
dzieci a ich gotowość do nauki. Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls.
Cybulska-Piskorek  J.  (1976).  Znaczenie  twórczości  plastycznej  w  realizacji  zadań
wychowania  estetycznego.  W:  I.  Dudzińska  (red.).  Metodyka  wychowania
w przedszkolu, cz. 3, Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne.
Dymara  B.  (2009).  Zabawa,  radość  i  szczęście  w  literaturze  i  życiu  dzieci,  mło-
dzieży,  dorosłych.  W:  B.  Dymara  (red.),  Dziecko  w  świecie  zabawy.  Zabawa
i radość w literaturze, muzyce i życiu codziennym. Kraków: Oficyna Wydawni-
cza Impuls.
Dyner  W.  (1983).  Zabawy  tematyczne  dzieci  w  domu  i  przedszkolu.  Wrocław:
Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Dziedzic A. (2000). Drama a wychowanie. Warszawa: Wydawnictwo CODN.
Dzionek E., Gmosińska M. (2004). Kształtowanie twórczych postaw dzieci pięcio-,
sześcioletnich. Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls.
Fiutowska  T.,  Rumińska  A.,  2010.  Dziecko  w  domu  i  w  przedszkolu:  vademecum
dla rodziców i nauczycieli. Warszawa: Wydawca Adam.
Forecka-Waśko  K.  (2016).  Muzyka,  ruch,  przestrzeń  w  rytmice  i  rytmikoterapii.
W: B. Jankowiak (red.), Socjoterapia jako forma pomocy psychologiczno-peda-
gogicznej.  Teoria  i  praktyka.  Poznań:  Wydawnictwo  Naukowe  Uniwersytetu
im. Adama Mickiewicza w Poznaniu.205 Bibliografia
Frołowicz E. (2008). Aktywny uczeń w świecie muzyki: propozycje dla nauczycieli.
Gdańsk: Wydawnictwo Harmonia.
Frydychowicz  A.,  Koźniewska  E.,  Matuszewski  A.,  Zwierzyńska  E.  (2006).  Skala
Gotowości Szkolnej: podręcznik. Warszawa: Centrum Metodyczne Pomocy Psy-
chologiczno-Pedagogicznej.
Gajewska G. (2009). Wsparcie dziecka w rozwoju: konteksty opieki i edukacji. Zie-
lona Góra: Oficyna Wydawnicza Uniwersytetu Zielonogórskiego.
Galant A. (2012). Ewaluacja programu nauczania. W: Programy nauczania w rze-
czywistości szkolnej. Tworzenie – wybór – ewaluacja. Warszawa: Ośrodek Roz-
woju Edukacji.
Gater  W.,  Vamplew  A.  (2013).  Astronomia.  Przewodnik  po  nocnym  niebie  (tłum.
J. Włodarczyk). Warszawa: ARKADY.
Gibbs  G.  (2011).  Analizowanie  danych  jakościowych.  Niezbędnik  badacza  (tłum.
B. Brzozowska-Bryczyńska). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Gilbert  M.  C.,  Evans  K.  (2004).  Superwizja  w  psychoterapii  (tłum.  A.  Tanalska-
-Dulęba). Gdańsk: GWP.
Gloton R., Clero C. (1985). Twórcza aktywność dziecka. Warszawa: Wydawnictwa
Szkolne i Pedagogiczne.
Głogosz D. (2007). Doświadczenia z zakresu opieki instytucjonalnej nad dzieckiem
w wybranych krajach Unii Europejskiej. W: C. Sadowska-Snarska (red.), Sys-
tem  instytucjonalnej  opieki  nad  dzieckiem  w  aspekcie  godzenia  życia  zawo-
dowego  z  rodzinnym.  Białystok:  Wydawnictwo  Wyższej  Szkoły  Ekonomicznej
w Białymstoku.
Gołaszewska  M.  (1984).  Zarys  estetyki.  Problematyka,  metody,  teorie.  Warszawa:
Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Górecka-Mostowicz B. (2015). Umiejętności psychologiczne nauczyciela przedszkol-
nego. W: E. Ogrodzka-Mazur, U. Szuścik, A. Minczanowska (red.), Edukacja
małego dziecka, t. 8: Przedszkole – przemiany instytucji i jej funkcji. Cieszyn–
Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls.
Green  Ch.,  Chee  K.  (2011).  Zrozumieć  ADHD  (tłum.  K.  Sobiepanek-Szczęsna).
Warszawa: MT Biznes.
Grudziewska  E.  (red.).  (2015).  Socjoterapia  w  pracy  z  dziećmi  i  młodzieżą.  Pro-
gramy zajęć, Warszawa: DIFIN.
Gruszczyk-Kolczyńska E. (2017). O trudnościach kształtowania ważnych umiejęt-
ności u małych dzieci. Czyli o tym, jak unikać niektórych błędów wychowaw-
czych.  W:  Mikler-Chwastek  A.  (red.),  Trudności  w  uczeniu  się  i  zaburzenia
zachowania występujące u małych dzieci. Warszawa: DIFIN.
Grzegorzewska I. (2004). Psychologiczne aspekty kształcenia nauczycieli edukacji
przedszkolnej i wczesnoszkolnej. W: W. Leżańska (red.), Historyczne i współ-
czesne  konteksty  kształcenia  nauczycieli  wczesnej  edukacji,  Łódź:  Wyższa
Szkoła Informatyki.206 Bibliografia
Hammer  H.  (2000).  Oswoić  nieśmiałość.  Scenariusze  22  lekcji  wychowawczych
w gimnazjum, 17 tematów. Warszawa: Wydawnictwo Veda.
Hanć  T.  (2009).  Dzieciństwo  i  dorastanie  z  ADHD.  Kraków:  Oficyna  Wydawnicza
Impuls.
Harwas-Napierała B. (1979). Nieśmiałość dziecka. Poznań: Wydawnictwo Fundacji
Humaniora.
Hetmańczyk  H.  (2008).  Metody  zapobiegające  nieprzystosowaniu  społeczno-emo-
cjonalnemu u dzieci rozpoczynających edukację szkolną. W: Vychowa v peda-
gogickom vyskume a praxi, Zbornik z medzinarodnej vedeckej konferencje zo
dna 31. Januara 2008, Trnava: Katedra Pedagogiky Filozofickej Fakulty Unive -
rzitysv. Cyrila a Metoda v Trnave.
Hetmańczyk-Bajer  H.  (2014).  Uroczystości  przedszkolne  jako  jedna  z  form  dzia-
łalności  artystyczno-pedagogicznej  przedszkola.  W:  M.  Kisiel,  H.  Hetmań-
czyk-Bajer (red.), Katowice: Katedra Pedagogiki Wczesnoszkolnej i Pedagogiki
Mediów, Wydział Pedagogiki i Psychologii, Uniwersytet Śląski.
Huk T. (2013). Media jako czynnik wspierający rozwój dziecka w wieku przedszkol-
nym. W: J. Morbitzer, E. Musiał Człowiek (red.) Media – Edukacja, Kraków:
Uniwersytet Pedagogiczny.
Jagieła (2009). Kryzys w szkole: krótki poradnik psychologiczny. Kraków: Wydaw-
nictwo Rubikon.
Jagieła J. (2012). Socjoterapia w szkole: krótki poradnik psychologiczny. Kraków:
Wydawnictwo Rubikon.
Janik A. (2017). Korczakowskie wychowanie do wartości. Wychowawca, nr 11, s. 16–17.
Jankowiak B., Soroko E. (2014). Socjoterapia jako forma pomocy psychologiczno-
-pedagogicznej. W: B. Jankowiak (red.), Socjoterapia jako forma pomocy psy-
chologiczno-pedagogicznej. Teoria i praktyka. Poznań: Wydawnictwo Naukowe
Uniwersytetu Adama Mickiewicza.
Jarosz  E.  (2001).  Wybrane  obszary  diagnozowania  pedagogicznego.  Katowice:
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
Jarosz  E.,  Wysocka  E.  (red.).  (2006).  Diagnoza  psychopedagogiczna,  podstawowe
problemy i rozwiązania. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie Żak.
Jąder M. (2008). Krok w kierunku kreatywności. Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls.
John-Borys M. (2005). Socjoterapia – jak zachodzi zmiana zachowania? W: M. Dep-
tuła (red.). Diagnostyka, profilaktyka, socjoterapia w teorii i praktyce pedago -
gicznej. Bydgoszcz: Wydawnictwo Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego.
Johnson D. W. (1992). Podaj dłoń. Warszawa: Instytut Psychologii Zdrowia i Trzeź-
wości.
Juszczyk S. (2013). Badania jakościowe w naukach społecznych. Szkice metodolo-
giczne. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
Juśko  D.  (1997).  Bawimy  się  w  teatr.  Wychowanie  w  Przedszkolu,  1997,  nr  6,
s. 378–379.207 Bibliografia
Kameduła E., 1989. Środki dydaktyczne w strukturalizacji wiedzy uczniów. Poznań:
Wydawnictwo Naukowe UAM.
Kamiński  A.  (1975).  Funkcje  pedagogiki  społecznej.  Praca  socjalna  i  kulturalna.
Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Karcz  E.  (2010).  Nauczyciel  jako  inicjator  zmian  edukacyjnych.  W:  E.  Smak,
S.  Włoch  (red.),  Pedagogika  kreatywna  wyzwaniem  edukacji  XXI  wieku.
Opole: Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego.
Karolak W. (1997). Sztuka jako zabawa – zabawa jako sztuka. Warszawa: Centralny
Ośrodek Doskonalenia Nauczycieli.
Karolak W. (2005). Warsztaty twórcze, warsztaty artystyczne. Kielce: Wydawnictwo
Jedność.
Karpowicz S. (1905). Zabawy i gry jako czynnik wychowawczy. Warszawa: Księgar-
nia Naukowa.
Kasperek-Golimowska E. (2014). Socjoterapia a zdrowie. W: B. Jankowiak (red.),
Socjoterapia jako forma pomocy psychologiczno-pedagogicznej. Teoria i prak-
tyka. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.
Kataryńczuk-Mania L. (2002). Możliwość wykorzystania muzykoterapii w edukacji
muzycznej. W: L. Kataryńczuk-Mania (red.). Wybrane elementy terapii w pro-
cesie edukacji artystycznej. Zielona Góra: Oficyna Wydawnicza Uniwersytetu
Zielonogórskiego.
Kataryńczuk-Mania  L.  (2009).  Wychowawcze  aspekty  zajęć  umuzykalniających
w  przedszkolu.  Zielona  Góra:  Oficyna  Wydawnicza  Uniwersytetu  Zielonogór-
skiego.
Kataryńczuk-Mania L., Kołodziejski M., Kisiel M. (2018). Orientacje metodologiczne
w edukacji muzycznej. Zielona Góra: Oficyna Wydawnicza Uniwersytetu Zielo -
nogórskiego.
Kawula S. (1996). Studia z pedagogiki społecznej. Olsztyn: Wydawnictwo Wyższej
Szkoły Pedagogicznej.
Kielar-Turska  M.  (2004).  Średnie  dzieciństwo.  Wiek  przedszkolny.  W:  B.  Harwas-
-Napierała,  J.  Trempała  (red.),  Psychologia  rozwoju  człowieka.  Charaktery-
styka okresów życia człowieka. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Kielar-Turska M. (2015). Średnie dzieciństwo – wiek przedszkolny. W: J. Trempała
(red.),  Psychologia  rozwoju  człowieka:  podręcznik  akademicki.  Warszawa:
Wydawnictwo Naukowe PWN.
Kisiel M. (2006). Muzyka i taniec w edukacji artystycznej dzieci i młodzieży. W:
J. Wuttke, M. Kisiel (red.), Wychowanie estetyczne w edukacji i wspomaganiu
rozwoju  dzieci  i  młodzieży.  Mysłowice:  Wydawnictwo  Górnośląskiej  Wyższej
Szkoły Pedagogicznej im. kardynała Augusta Hlonda.
Kisiel M. (2007). Pedagogiczno-dydaktyczne aspekty wykorzystania muzyki w sty-
mulowaniu rozwoju dziecka. Dąbrowa Górnicza: Wydawnictwo Naukowe Wyż-
szej szkoły Biznesu.208 Bibliografia
Kisiel M. (2011). Aktywność, kreatywność i motywacja istotnymi kategoriami edu-
kacji artystycznej dziecka w obszarze sztuki. W: E. Rostańska, M. Kisiel (red),
Pedagogika w służbie i działaniu na rzecz regionu. Inspiracje i źródła. Dąbrowa
Górnicza: Wydawnictwo Naukowe Wyższej Szkoły Biznesu.
Kisiel  M.  (2015).  Język  muzyki  i  mowa  muzyczna  w  dialogu  dziecka  z  dorosłym
w edukacji elementarnej. Katowice: Wydawnictwo Wyższej Szkoły Zarzadzania
im. gen. Jerzego Ziętka w Katowicach.
Kisiel M. (2017a). Rytmika i taniec jako obszar zainteresowania nauczyciela edu-
kacji  elementarnej  w  zdobywaniu  dodatkowych  kwalifikacji  zawodowych .
W: E. Rostańska, B. Marzec, K. Wójcik (red.), Edukacja dziecka – różnorod-
ność perspektyw i działań. Dąbrowa Górnicza: Wydawnictwo Naukowe Wyższej
Szkoły Biznesu.
Kisiel  M.  (2017b).  Dialog  muzyczny  dziecka  i  nauczyciela  w  przedszkolu.  W:
L.  Kataryńczuk-Mania,  E.  Pasternika-Kobyłecka  (red.),  Dziecko  i  nauczyciel
w  kulturze  artystycznej.  Zielona  Góra  –  Skarbona:  Wydawca  Stowarzyszenie
Polskich Muzyków Kameralistów.
Kisiel  M.  (2018).  Perspektywa  edukacji  muzycznej  małego  dziecka  w  kontekście
współczesnej zmiany oświatowej. Chowanna, t. 1 (50), s. 219-235.
Kisiel M., Dubrovina I. (2018). Wprowadzanie dziecka w świat piękna poprzez war-
tości estetyczne sztuki muzycznej. Nauczyciel i Szkoła, nr 3, s. 105–120.
Klim-Klimaszewska A. (2011). Witamy w przedszkolu. Wspomaganie procesu adapta-
cji dziecka do środowiska przedszkolnego. Warszawa: Instytut Wydawniczy Erica.
Klim-Klimaszewska  (2005).  Pedagogika  przedszkolna.  Warszawa:  Polski  Instytut
Wydawniczy.
Knapik M., Sacher W. A. (red.). (2004). Sztuka w edukacji i terapii. Kraków: Oficyna
Wydawnicza Impuls.
Koć-Seniuch  G.  (2003).  Profesjonalizacja  w  kształceniu  nauczycieli.  W:  Ekiert-
-Oldroyd D. (red.), Problemy współczesnej pedeutologii. Teoria, praktyka, per-
spektywy. Katowice: Uniwersytet Śląski.
Kołodziejski M. (2014). Nauczyciel jako refleksyjny i krytyczny badacz w perspek -
tywie procesów autoewaluacyjnych. Studia Pedagogiczne, Problemy Społeczne,
Edukacyjne i Artystyczne, t. 24, s. 115–132.
Komorowska H. (1999). O programach prawie wszystko. Warszawa: Wydawnictwa
Szkolne i Pedagogiczne.
Konarzewski K. (red.). (1991). Sztuka nauczania. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe
PWN.
Konarzewski K., 2000. Jak uprawiać badania oświatowe. Metodologia praktyczna,
Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Konieczna E. J., 2007. Arteterapia w teorii i praktyce, Kraków: Oficyna Wydawnicza
Impuls.209 Bibliografia
Konieczna-Nowak  L.  (2016).  Wprowadzenie  do  muzykoterapii.  Kraków:  Oficyna
Wydawnicza Impuls.
Konopczyński M., Ambroziak A. (2009). Współczesne kierunki zmian w teorii i prak-
tyce  resocjalizacyjnej.  Warszawa:  Centrum  Metodyczne  Pomocy  Psycholo-
giczno-Pedagogicznej.
Korczak J. (1978). Pisma wybrane I–IV. Warszawa: Nasza Księgarnia.
Koźniewska  E.,  Matuszewski  A.,  Zwierzyńska  E.  (2010). Skala Gotowości Eduka-
cyjnej Pięciolatków (SGE-5). Obserwacyjna metoda dla nauczycieli. Warszawa:
Ośrodek Rozwoju Edukacji.
Krauze-Sikorska  H.  (2006).  Edukacja  przez  sztukę.  O  edukacyjnych  wartościach
artystycznych twórczości dziecka. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.
Królica M. (2006). Drama i happening w edukacji przedszkolnej. Kraków: Oficyna
Wydawnicza Impuls.
Krzywoń  D.,  Hetmańczyk  H.  (2019).  Kraina  kreatywności  –  warsztat  twórczego
pedagoga w pracy z dziećmi. Sosnowiec: Oficyna Wydawnicza Humanitas.
Kuczyńska A. (1977). Odbiór dzieła sztuki jako proces komunikacji społecznej. Stu-
dia Estetyczne, XIV.
Kulikowska K. (2009). Zabawy muzyczne, piosenki i tańce w przedszkolu i szkole.
Płock: Wydawnictwo Iwanowski.
Kwiatowska  M.  (red.).  (1988).  Podstawy  pedagogiki  przedszkolnej.  Warszawa:
Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne.
Lepalczyk I. (1987). Geneza i rozwój diagnostyki pedagogicznej. W: I. Lepalczyk,
J. Badura (red.), Elementy diagnostyki pedagogicznej. Warszawa: Państwowe
Wydawnictwo Naukowe.
Leszczyński G. (2003). Literatura i książka dziecięca: słowo, obiegi, konteksty. War-
szawa:  Centrum  Edukacji  Bibliotekarskiej,  Informacyjnej  i  Dokumentacyjnej
im. Heleny Radlińskiej.
Lewandowicz-Nosal G. (2012). Od czterech do sześciu. Książki dla przedszkolaka.
Warszawa: Wydawnictwo Stowarzyszenia Bibliotekarzy Polskich.
Lewandowska  K.  (2001).  Muzykoterapia  dziecięca:  zbiór  rozpraw  z  psychologii
muzycznej dziecka i muzykoterapii dziecięcej. Gdańsk: Wydawca Kinga Lewan-
dowska.
Leżańska W. (1990). Przedszkole jako środowisko wychowania estetycznego. War-
szawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne.
Lowenfeld V., Brittain W. L. (1977). Twórczość a rozwój umysłowy dziecka (tłum.
K. Polakowski). Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Łada-Grodzicka  A.  (2011).  Razem  w  przedszkolu  czterolatka.  Pakiet.  Warszawa:
Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne.
Łapot-Dzierwa  K.  (2008).  Inspiracje  do  zajęć  plastycznych  wspierające  twórczą
aktywność dziecka. W: E. Szatan, D. Bronk (red.), Gdyby Einstein współcze-210 Bibliografia
śnie  chodził  do  szkoły...  Dziecko  i  twórczość  w  pedagogice  wczesnoszkolnej.
Gdańsk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego.
Ławrowska  R.  (2005).  Rytm,  muzyka,  taniec  w  edukacji,  Kraków:  Wydawnictwo
ZamKor.
Łobocki  M.  (2007).  Metody  i  techniki  badań  pedagogicznych.  Kraków:  Oficyna
Wydawnicza Impuls.
Łopatkowa M. (1992). Pedagogika serca, Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Peda-
gogiczne.
Malko  D.,  1990.  Wychowanie  muzyczne  w  przedszkolu.  Warszawa:  Wydawnictwa
Szkolne i Pedagogiczne.
Malraux A. (1985). Przemiany bogów, t. 3: Ponadczasowe (tłum. J. Lisowski). War-
szawa: Krajowa Agencja Wydawnicza.
Małecka Z., Wiśniewska D. (b.d.). Drama w edukacji przedszkolnej Sieradz: Cen-
trum Doskonalenia Nauczycieli.
Manowska Cz. (2010). Przedszkole w świetle zmian w edukacji: nowe wymagania,
nowe myślenie, nowe możliwości. Konteksty Kultury, nr 6, s. 150–157.
Matczak  A.  (2003).  Znaczenie  rozwojowe  podstawowych  typów  działalności  czło-
wieka. W: A. Matczak (red.), Zarys psychologii rozwoju. Warszawa: Wydawnic-
two Akademickie Żak.
Matelska  A.  (2001).  Zabawy  dramowe  w  edukacji  wczesnoszkolnej:  scenariusze
zajęć. Poznań: Oficyna Współczesna.
Matusewicz  C.  (1984).  Sztuka,  wartości  i  potrzeby  dziecka.  W:  M.  Tyszkowa,
B.  Żurakowski  (red.),  Wartości  w  świecie  dziecka  i  sztuki  dla  dziecka.  War-
szawa–Poznań: Wydawnictwo PWN.
Mazan  M.  (2017).  Bajkoterapia  w  przedszkolu.  Bajki  terapeutyczne.  Warszawa:
Wydawnictwo Szkolne PWN.
Mazepa-Domagała B. (2009). Dziecięce spotkania ze sztuką. Strategia projektowa-
nia spotkań ze sztuką oparta na rozumieniu, interpretacji i tworzeniu przeka-
zów wizualnych. Katowice: Wydawnictwo Śląsk.
Melzner T. (2009). Dziecko w przedszkolu. Wychowawca, nr 2, s. 14–15.
Mika S. (red.). (1981). Psychologia społeczna. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo
Naukowe.
Mikler-Chwastek A. (red.). (2017). Trudności w uczeniu się i zaburzenia zachowa-
nia występujące u małych dzieci. Warszawa: DIFIN.
Minczakiewicz  E.M.  (2006).  Zabawa  w  rozwoju  poznawczym  i  emocjonalno-spo-
łecznym dzieci o zróżnicowanych potrzebach i możliwościach. Kraków: Oficyna
Wydawnicza Impuls.
Motyka  W.  (2015).  Muzykowanie  w  przedszkolu.  Teoria  i  praktyka.  Rzeszów:
Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego.
Narożnik M., Usielska H. (1992). Edukacja teatralna w przedszkolu. Wychowanie
w Przedszkolu, nr 8, s. 504–507.211 Bibliografia
Nartowska H. (1972). Dzieci nadpobudliwe psychoruchowo. Zaburzenia w zachowa-
niu i trudności szkolne. Warszawa: Państwowy Zakład Wydawnictw Szkolnych.
Niemierko  B.  (1998).  Ewaluacja  dydaktyczna.  Standardy  edukacyjne.  Elementy
statystyki opisowej. Gdańsk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego.
Ogrodzka-Mazur E., Szuścik U., Minczanowska A. (red.). (2015). Edukacja małego
dziecka, t. 8, Przedszkole – przemiany instytucji i jej funkcji. Kraków: Oficyna
Wydawnicza Impuls.
Okoń W. (1985). Nauki pedagogiczne a potrzeby doby współczesnej. W: W. Okoń
(red.), O sytuacji w naukach pedagogicznych. Wrocław: Zakład Narodowy im.
Ossolińskich.
Okun B. (2002). Skuteczna pomoc psychologiczna. Warszawa: Instytut Psychologii
Zdrowia.
Olejniczak K. (2007). Teoretyczne podstawy ewaluacji ex-post. W: A. Haber (red.),
Ewaluacja ex-post. Teoria i praktyka badawcza. Warszawa: PARP.
Opala-Wnuk K. (2012). Sztuka, która pomaga dzieciom. Łódź: Wydawnictwo Feeria.
Opolska J., Potempska G. (1999). Dziecko nadpobudliwe – program korekcji zacho-
wań. Warszawa: Centrum Metodyczne Pomocy Psychologiczno-Pedagogicznej,
MEN.
Ostaszewski K. (2002). Ewaluacja programu w budowie. Remedium, nr 12, s. 25–27.
Ostrowska  K.  (2000).  W  poszukiwaniu  wartości.  Ćwiczenia  z  uczniami.  Gdańsk:
Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
Palka S. (2003). Nauczyciel jako badacz pedagogiczny. W: J. Kuźma, J. Morbitzer
(red.), Nauki pedagogiczne w teorii i praktyce pedagogicznej. Kraków: Wydaw-
nictwo Naukowe Akademii Pedagogicznej.
Palka S. (2005). Diagnozowanie w działalności dydaktyczno-wychowawczej nauczy-
cieli. W: F. Bereźnicki, K. Denek (red.), Edukacja jutra. Szczecin: Wydawnic-
two Uniwersytetu Szczecińskiego.
Paprotna  G.  (2015).  Społeczno-pedagogiczne  uwarunkowania  funkcjonowania
zawodowego  nauczycieli  przedszkoli.  Kraków:  Wydawca  Górnośląska  Wyższa
Szkoła  Pedagogiczna  im.  kardynała  Augusta  Hlonda,  Akademia  Ignatianum
w Krakowie.
Parczewska T. (2013). Być wrażliwym na potrzeby dziecka – o edukacji przedszkol-
nej we Francji. W: T. Parczewska, B. Bilewicz-Kuźnia (red.), Edukacja przed-
szkolna  w  Polsce  i  na  świecie.  Wybrane  zagadnienia.  Lublin:  Wydawnictwo
Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.
Paszkiewicz A, Łobacz M. (2013). Uczeń o specjalnych potrzebach wychowawczych
w klasie szkolnej. Warszawa: DIFIN.
Pétlak E. (2000). Pedagogiczno-dydaktyczna praca nauczyciela. Bratysława: IRIS.
Piaget J. (1966). Studia z psychologii dziecka. Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Pietrasiński Z. (1970). Ogólne i psychologiczne zagadnienia innowacji. Warszawa:
Wydawnictwo PWN.212 Bibliografia
Pilch  T.,  Bauman  T.  (2001).  Zasady  badań  pedagogicznych.  Strategie  ilościowe
i jakościowe. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie Żak.
Podolska B. (2008). Muzyka w przedszkolu. Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls.
Podolska B. (2014). Rytmika dla dzieci. Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls.
Popek S. (1981). Analiza wartości estetycznych i pozaestetycznych w twórczości pla-
stycznej dzieci. W: M. Tyszkowa, B. Żurakowski (red.), Wartości w świecie dziecka
i sztuki dla dziecka. Warszawa – Poznań: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Pytka  L.  (2000).  Pedagogika  resocjalizacyjna.  Wybrane  zagadnienia  teoretyczne,
diagnostyczne  i  metodyczne.  Warszawa:  Wydawnictwo  Akademii  Pedagogiki
Specjalnej.
Radlińska H. (1961). Pedagogika społeczna. Wrocław: Zakład Narodowy im. Osso-
lińskich.
Radomska  T.  (2017).  Nowa  podstawa  programowa.  Komentarz  na  temat  zmian.
Przedszkole. Miesięcznik Dyrektora, nr 3, s. 27–38.
Ratyńska H. (1991). Literatura dziecięca w pracy przedszkola. Warszawa: Wydaw-
nictwa Szkolne i Pedagogiczne.
Rembielińska  A.  M.  (2013).  Kuferek  nauczyciela.  Pomoc  psychologiczno-pedago-
giczna w przedszkolu. Warszawa: Wyd. Juka-91.
Rembowski J. (1972). Więzy uczuciowe w rodzinie. Studium psychologiczne. War-
szawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Rembowski J. (1986). Metoda projekcyjna w psychologii dzieci i młodzieży. Zarys
technik badawczych. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Rogalska U. (1986). Wybrane zagadnienia wychowania przez sztukę w przedszkolu.
Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły w Bydgoszczy. Studia Pedagogiczne, z. 15.
Rogers  C.R  (1991).  Terapia  nastawiona  na  klienta.  Gry  spotkaniowe  (tłum.
A. Dodziuk, E. Knoll). Wrocław: Wydawnictwo Thesaurus Press.
Rowid H. (1938). Psychologia pedagogiczna – podręcznik dla młodzieży przygoto-
wującej się do zawodu nauczycielskiego. Kraków: Gebethner i Wolff.
Sajdera J. (2012). Perspektywa interakcyjna w edukacji przedszkolnej. W: B. Surma
(red.), Nowe wyzwania i perspektywy dla wychowania przedszkolnego i eduka-
cji przedszkolnej. Kraków: Akademia Ignatianum; Wydawnictwo WAM.
Sawicka  K.(red.).  (1998).  Socjoterapia.  Warszawa:  Centrum  Metodyczne  Pomocy
Psychologiczno-Pedagogicznej MEN.
Schiller F. (1972). Listy o estetycznym w wychowaniu człowieka i inne rozprawy.
Warszawa: Czytelnik.
Schneider-Corey M., Corey G. (2002). Grupy – metody grupowej pomocy psycholo-
gicznej (tłum. S. Baluszewski). Warszawa: Instytut Psychologii Zdrowia.
Skarbek K, Wrońska I. (2013). Diagnoza i wspomaganie rozwoju psychoruchowego
dziecka w wieku przedszkolnym. Kraków: Centrum Edukacyjne Bliżej Przed-
szkola.213 Bibliografia
Skurzewska M. (2002). Propozycja programu pracy z dziećmi nadpobudliwymi psy-
choruchowo  oparta  na  doświadczeniach  amerykańskich  pedagogów.  Kielce:
Wydawnictwo Pedagogiczne ZNP.
Smak E. (red.). (2006). Nauczyciel w edukacji przedszkolnej. Opole: Wydawnictwo
Uniwersytetu Opolskiego.
Smoczyńska-Nachtman U. (1992). Muzyka dla dzieci, umuzykalnienie według kon-
cepcji Carla Orffa. Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne.
Smolińska-Theiss B., Theiss W. (2013). Badanie i działanie w pedagogice społecznej
– między tradycją a współczesnymi zadaniami. W: H. Červinkowá, B.D. Gołęb -
niak (red.), Edukacyjne badania w działaniu. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe
Scholar.
Smykowski  B.  (2005).  Wiek  przedszkolny.  Jak  rozpoznać  potencjał  dziecka?
W: A.I. Brzezińska (red.), Psychologiczne portrety człowieka. Gdańsk: Gdańskie
Wydawnictwo Psychologiczne.
Sobolewska Z. (1993). Zajęcia socjoterapeutyczne dla dzieci i młodzieży – zasady
projektowania zajęć. Warszawa: Wydawnictwo OPTA.
Spionek H. (1965). Zaburzenia psychoruchowego rozwoju dziecka. Warszawa: Pań-
stwowe Wydawnictwo Naukowe.
Stadnicki  A.  (2009).  Kształcenie  muzyczno-ruchowe.  Podstawy  teoretyczno-meto-
dyczne,  badania,  studia  podyplomowe.  Warszawa:  Wydawnictwo  Akademii
Pedagogiki Specjalnej.
Suchodolski B. (1965). Współczesne problemy wychowania estetycznego. W: I. Woj-
nar (red.), Wychowanie przez sztukę. Warszawa: Państwowy Zakład Szkolnych
Wydawnictw.
Sułkowski  B.  (1984).  Zabawa.  Studium  socjologiczne.  Warszawa:  Państwowe
Wydawnictwo Naukowe.
Suświłło M. (2015). Edukacja (przed)szkolna sześciolatków (refleksje o wprowadza -
niu reformy przez MEN). Edukacja Elementarna w Teorii i Praktyce, nr 3(37),
s. 71–86.
Szatan  E.  (2006,).  Ekspresja  muzyczno-ruchowa  jako  zaniedbany  obszar  edukacji
muzycznej dziecka. W: M. Suświłło (red.), Zaniedbane i zaniechane obszary edu-
kacji w szkole. Olsztyn: Wydawnictwo Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego.
Szczęsna  A.  (2010).  Zapotrzebowanie  na  wsparcie  społeczne  w  miejscu  pracy  na
przykładzie profesji nauczycielskiej. W: M. Piorunek (red.), Pomoc – wsparcie
– społeczne – poradnictwo. Od teorii do praktyki. Toruń: Wydawnictwo Adam
Marszałek.
Szewczuk W. (red.). (1979). Słownik psychologiczny. Warszawa: Wiedza Powszechna.
Szmyd-Skórzewska M. (2002/2003). Propozycja programu pracy z dziećmi nadpobu-
dliwymi psychoruchowo oparta na doświadczeniach amerykańskich pedagogów.
Nauczanie Początkowe, nr 1, s. 60–66.214 Bibliografia
Sztander  W  (1999).  Rozmowy,  które  pomagają.  Warszawa:  Instytut  Psychologii
Zdrowia.
Szuman S. (1975). O sztuce i wychowaniu estetycznym. Warszawa: Wydawnictwa
Szkolne i Pedagogiczne.
Szuścik U. (2013). Sztuka i twórczość dziecka w kontekście jego rozwoju i wycho-
wania estetycznego. W: E. Ogrodzka-Mazur, U. Szuścik, J. Oleksy (red.), Edu-
kacja małego dziecka. Konteksty rozwojowe i wychowawcze. Kraków: Oficyna
Wydawnicza Impuls.
Śliwa  S.  (2015).  Profilaktyka  pedagogiczna .  Opole:  Wydawnictwa  Wyższej  Szkoły
Zarzadzania i Administracji w Opolu.
Tarczyński J. (2000). Aktywne słuchanie muzyki według Batii Strauss. Wychowanie
Muzyczne w Szkole, nr 2/3, s. 90–100.
Tokarska E., Kopała J. (2010). Obserwacja dziecka w I i II roku wychowania przed-
szkolnego: materiały dla nauczyciela. Warszawa: Edukacja Polska.
Tomaszewski  W.  (1991).  Człowiek  tańczący.  Warszawa:  Wydawnictwa  Szkolne
i Pedagogiczne.
Torbicka A. (2012). Nowe sposoby pracy z tekstem literackim. Bliżej Przedszkola,
nr 9, s. 30–33.
Trempała J. (2000). Wiek przedszkolny. W: B. Harwas-Napierała, J. Trempała (red.),
Psychologia rozwoju człowieka. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Tyszkowa M. (1987). Diagnoza psychologiczna dla celów wychowawczych: zadania,
zakres, właściwości. W: M. Tyszkowa (red.), Diagnoza psychologiczna dla celów
wychowawczych. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.
Ungeheuer-Gołąb A. (2012). Literackie inspiracje w rozwoju przedszkolaka. War-
szawa: Wydawnictwo Stowarzyszenia Bibliotekarzy Polskich.
Urban  B.  (2000).  Zaburzenia  w  zachowaniu  i  przestępczość  młodzieży.  Kraków:
Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Urban B. (2000). Zachowania dewiacyjne młodzieży. Kraków: Wydawnictwo Uni-
wersytetu Jagiellońskiego.
Urban B. (2005). Zachowania dewiacyjne młodzieży w interakcjach rówieśniczych.
Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Vöpel K. W. (2009). Gry i zabawy interakcyjne dla dzieci i młodzieży. Warszawa:
Wydawnictwo Jedność.
Waloszek D. (1993). Funkcje przedszkola wobec dziecka: diagnoza i jej znaczenie
w  planowaniu  pracy  z  dziećmi  w  przedszkolu.  Zielona  Góra:  Wydawnictwo
Uniwersytetu Zielonogórskiego.
Waloszek D. (red.). (2001). Nowe stulecie dziecku. Zielona Góra: Ośrodek Doskona-
lenia Nauczycieli.
Waloszek D. (2006). Pedagogika przedszkolna. Metamorfoza statusu i przedmiotu
badań.  Kraków:  Wydawnictwo  Naukowe  Akademii  Pedagogicznej  im.  Komisji
Edukacji Narodowej w Krakowie.215 Bibliografia
Waloszek D. (2009). Zabawa jako stan istnienia dziecka. W: B. Dymara (red.), Dziecko
w świecie zabawy. O kulturze, cechach i wartościach ludycznej edukacji, tom XVI
serii: Nauczyciele – Nauczycielom. Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls.
Waszyńska K. (2014). Socjoterapeuta: osoba i specjalista. Kompetencje i kwalifikacje
socjoterapeuty. W: B. Jankowiak (red.), Socjoterapia jako forma pomocy psy-
chologiczno-pedagogicznej. Teoria i praktyka. Poznań: Wydawnictwo Naukowe
UAM.
Watoła  A.  (2009).  Przedszkole  –  przestrzeń  rozwoju  dziecka.  Dąbrowa  Górnicza:
Wydawnictwo Naukowe Wyższej Szkoły Biznesu.
Węgrzecki  A.  (1993).  O  poznawaniu  drugiego  człowieka  w  spotkaniu.  Zeszyty
Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego, z. 9: Psychologia i filozofia spotkania,
red. A. Gałdowa.
Wiącek  R.,  2009,  Dzieci  nadpobudliwe  psychoruchowo  w  wieku  przedszkolnym.
Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls.
Więckowski  R.  (1991).  System  kształcenia  nauczycieli  edukacji  wczesnoszkolnej
wymaga reformy. Życie Szkoły, nr 4, s. 242–247.
Wilk M. (2014). Diagnoza w socjoterapii. Ujęcie psychodynamiczne. Gdańsk: Gdań-
skie Wydawnictwo Psychologiczne.
Włoch  S.  (2015).  Pedagogika  przedszkolna.  Teraźniejszość  –  przyszłość  –  aspekty
zmian. Nowa Szkoła, nr 10, s. 13–21.
Wojnar I. (1984). Teoria wychowania estetycznego. Zarys problematyki. Warszawa:
Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Wojnar  I.  (1990).  Integracyjny  charakter  praktyki  wychowania  estetycznego.  W:
I.  Wojnar,  W.  Pielasińska  (red.),  Wychowanie  estetyczne  młodego  pokolenia:
polska koncepcja i doświadczenia. Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedago-
giczne.
Wolańczyk T., Kołakowski A., Skotnicka M. (1999). Nadpobudliwość psychoruchowa
u  dzieci.  Prawie  wszystko,  co  chcielibyście  wiedzieć.  Lublin:  Wydawnictwo
BiFolium.
Woynarowska-Sołdan  M.  (2014).  Metoda  Action  Research  w  promocji  zdrowia.
Hygeia Public Health, nr 4(49), s. 672–678.
Wójcik  M.,  Dąbrowska  U.  (1999).  Praca  z  dzieckiem  nadpobudliwym  psychoru-
chowo. Kraków: Wydawnictwo Beseder.
Wygotski  L.  S.  (1995).  Zabawa  i  jej  rola  w  rozwoju  psychicznym  dziecka.  W:
A. Brzezińska, G. Lutomski, T. Czub, B. Smykowski (red.), Dziecko w zabawie
i w świecie języka. Poznań: Zysk i S-ka.
Zaczyński W. (1997). Praca badawcza nauczyciela. Warszawa: Wydawnictwa Szkolne
i Pedagogiczne.
Zazzo R. (1973). Metody psychologicznego badania dziecka, cz. 2. Warszawa: Pań-
stwowy Zakład Wydawnictw Lekarskich.216 Bibliografia
Ziemski  S.  (1964).  Przydatność  prakseologicznej  aparatury  pojęciowej  w  diagno-
styce. W: T. Kotarbiński (red.), Przydatność prakseologicznej aparatury pojęcio-
wej dla poszczególnych dyscyplin naukowych. Wrocław: Zakład Narodowy im.
Ossolińskich.
Zimbardo Ph. (2000). Nieśmiałość. Co to jest? Jak sobie z nią radzić? (tłum. A. Siko-
rzyńska). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Znaniecki F. (1974). Ludzie teraźniejsi a cywilizacja przyszłości. Warszawa: Pań-
stwowe Wydawnictwo Naukowe.
Zrałek  M.  (2011).  Wykorzystanie  metody  ruchu  rozwijającego  Weroniki  Sher-
born w pracy z dzieckiem nadpobudliwym psychoruchowo w przedszkolu. W:
E. Rostańska, M. Kisiel (red.) Pedagogika w służbie i działaniu na rzecz regionu.
Działania i doświadczenia. Dąbrowa Górnicza: Wydawnictwo Naukowe Wyż-
szej Szkoły Biznesu.
Zrałek-Wolny M., Kisiel M. (2017). Walory metody action research w badaniu dzieci
nadpobudliwych i nieśmiałych w przedszkolu. Ars Inter Culturas, nr 6, s. 199–214.
Zrałek-Wolny M. (2018). Socjoterapeutyczne wsparcie dzieci nadpobudliwych i nie-
śmiałych w wieku przedszkolny, maszynopis rozprawy doktorskiej przygotowa-
nej pod opieką naukową dr. hab. M. Kisiela i dr H. Hetmańczyk, Wydział Peda-
gogiki i Psychologii, Uniwersytet Śląski.
Żukiewicz  A.  (2011).  Koncepcja  action  research  i  jej  zastosowanie  w  procesach
poznawania i przetwarzania rzeczywistości życia ludzkiego. Rozważania z per-
spektywy pedagogiki społecznej. Pedagogika Społeczna, R. 10, nr 2, s. 35–59.
Źródła elektroniczne
Dziamska D. i in. (2017). Komentarz do podstawy programowej wychowania przed-
szkolnego i edukacji wczesnoszkolnej, http://ore.edu.pl [dostęp: 6.04.2018].
Dz. U. 2002 nr 23 poz. 225. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu
z dnia 19 lutego 2002 r. w sprawie sposobu prowadzenia dokumentacji z prze-
biegu nauczania, działalności wychowawczej i opiekuńczej.
Dz.  U.  2010  nr  228,  poz.  1489  (z  późn.  zm.).  Rozporządzenie  Ministra  Edukacji
Narodowej z dnia 17 listopada 2010 r. w sprawie zasad udzielania i organizacji
pomocy  psychologiczno-pedagogicznej  w  publicznych  przedszkolach,  szkołach
i placówkach.
Dz. U. 2011 nr 176, poz. 1051. Rozporządzenie z dnia 24 sierpnia 2011 r. zmienia-
jące rozporządzenie w sprawie warunków prowadzenia działalności innowacyj-
nej i eksperymentalnej przez publiczne szkoły i placówki MEN.
Dz. U. 2013 poz. 199. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 1 lutego
2013 r. w sprawie szczegółowych zasad działania publicznych poradni psycholo-
giczno-pedagogicznych, w tym publicznych poradni specjalistycznych.Dz. U. 2013 nr 13 poz. 532. Rozporządzenie MEN z dnia 30 kwietnia 2013 r. w spra-
wie  udzielania  i  organizacji  pomocy  psychologiczno-pedagogicznej  w  publicz-
nych przedszkolach, szkołach i placówkach.
Dz.  U.  2017  poz.  1643.  Rozporządzenie  Ministra  Edukacji  Narodowej  z  dnia
28 sierpnia 2017 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie udzielania i organi-
zacji pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szko-
łach i placówkach.
Dz. U. 2017 poz. 356. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 14 lutego
2017 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz pod-
stawy  programowej  kształcenia  ogólnego  dla  szkoły  podstawowej,  w  tym  dla
uczniów  z  niepełnosprawnością  intelektualną  w  stopniu  umiarkowanym  lub
znacznym, kształcenia ogólnego dla branżowej szkoły I stopnia, kształcenia ogól-
nego dla szkoły specjalnej przysposabiającej do pracy oraz kształcenia ogólnego
dla szkoły policealnej MEN.
MEN,  2017,  men.gov.pl/zycie-szkoly/wychowanie-przedszkolne/przedszkola/wycho-
wanie-przedszkolne-w-polsce.html [dostęp: 29.05.2017].