W poszukiwaniu animatora edukacji zrównoważonego rozwoju dla społeczności lokalnych
- Autor: Anna Falkowska
- Wydawca: Difin
- ISBN: 978-83-8270-318-4
- Data wydania: 2024
- Liczba stron/format: 138/B5
- Oprawa: miękka
Cena detaliczna
-
50,00 zł
45,00 zł
- Najniższa cena z ostatnich 30 dni: 45,00 zł
- Darmowa dostawa od 200 zł
- Wysyłka w ciągu 24h
10% taniej
Edukacja zrównoważonego rozwoju to temat, który wymaga upowszechniania z uwagi na jego wieloaspektowość. Mimo dostępności do wiedzy, społeczeństwo cechuje się niewystarczającym poziomem świadomości i aktywności w zakresie ochrony środowiska i zdrowia w życiu codziennym. Edukacja jest wyzwaniem pedagogicznym, powinna uwzględniać koncepcję kształcenia przez całe życie (lifelong learning).
Książka przedstawia metody i techniki współpracy animatorów ze społecznością lokalną – współpracy mającej na celu podnoszenie poziomu kultury proekologicznej mieszkańców. Konieczne wydaje się stworzenie roli animatora edukacji na rzecz zrównoważonego rozwoju, który wyznaczy kierunki trwałych zmian, polegających na zarządzaniu ochroną lokalnej przyrody w obliczu problemów środowiskowych.
Recenzja
dr hab. Alicja Walosik, prof. Uniwersytetu Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie:
Pozycja
ta jest bardzo przydatna na polskim rynku, szczególnie obecnie, gdy do
programów róż-
norodnych przedmiotów kształcenia wprowadza się paradygmaty
zrównoważonego rozwoju i elementy ochrony środowiska. Publikacja
wypełnia lukę przekrojowego opracowania obejmującego
zagadnienia edukacji ekologicznej i środowiskowej w kontekście
zrównoważonego rozwoju i jest szczególnie przydatna nauczycielom szkół
podstawowych i ponadpodstawowych oraz nauczycielom
akademickim prowadzącym dydaktykę szkoły wyższej, która stała się
obowiązkowym przedmiotem uniwersyteckim.
Fragment książki
Autor książki
Anna FalkowskaSpis treści:
Wstęp
Rozdział 1. Zrównoważony rozwój jako wyzwanie pedagogiczne
1.1. Ujęcia definicyjne zrównoważonego rozwoju w literaturze przedmiotu
1.2. Świadomość ekologiczna społeczeństwa obywatelskiego w realizacji celów zrównoważonego rozwoju
1.3. Edukacja przez całe życie jako kierunek zmian społecznych i pedagogicznych
Rozdział 2. Animator edukacji w działaniach na rzecz środowiska przyrodniczego w społecznościach lokalnych
2.1. Wdrożenie animatora w problematykę dotyczącą zapobiegania degradacji środowiska przyrodniczego
2.2. Kompetencje animatora edukacji dla zrównoważonego rozwoju
2.3. Partycypacja społeczna w kształtowaniu kultury ekologicznej
Rozdział 3. Problemy środowiskowe XXI wieku
3.1. Kryzys klimatyczny jako zagrożenie dla przyrody i zdrowia człowieka
3.2. Formy ochrony przyrody i klimatu w aspekcie socjalizacji pierwotnej i wtórnej
3.3. Odnawialne źródła energii jako antidotum na ograniczone zasoby naturalne Ziemi
Rozdział 4. Animator edukacji dla zrównoważonego rozwoju w perspektywie aktywizacji społeczności lokalnych
4.1. Rola animatora edukacji w opinii przedstawicieli jednostek terytorialnych Warszawy
4.2. Nauczyciel jako animator edukacji w społeczeństwie lokalnym
4.3. Realizacja celów zrównoważonego rozwoju we współpracy szkoły ze środowiskiem lokalnym na przykładzie organizacji pozarządowych
Rozdział 5. Dobre praktyki w edukacji dla zrównoważonego rozwoju
5.1. Animator edukacji dla zrównoważonego rozwoju jako przewodnik uczenia się przez całe życie
Zakończenie
Bibliografia
społecznej, Wydawnictwo KUL, Lublin 2005 .
Arciszewska E ., Dylak, S . (red .), Nauczanie przyrody. Wybrane zagadnienia, Wydawnictwo
Centralnego Ośrodka Doskonalenia Nauczycieli, Warszawa 2005 .
Armstrong M ., Jak być lepszym menedżerem, Dom Wydawniczy ABC, Warszawa 1997 .
Bałachowicz J ., Style działań edukacyjnych nauczycieli klas początkowych. Między uprzedmio-
towieniem a podmiotowością, Wydawnictwo Wyższej Szkoły Pedagogicznej Towarzystwa
Wiedzy Powszechnej w Warszawie, Warszawa 2009 .
Bereźnicka M ., Kultura pedagogiczna rodziców w społeczeństwie informacyjnym, Wydawnictwo
Naukowe Uniwersytetu Pedagogicznego, Kraków 2015 .
Biernat T ., Odpowiedzialność wychowawcza rodziców i jej uwarunkowania, [w:] D . Becker-Pest-
ka E . Kowalik (red .), Aktualne problemy pedagogiczne. Konteksty i wyzwania, Wyższa Szkła
Bankowa w Gdańsku, Warszawa 2016 .
Blanchard K .H ., Zigarmi, D ., Nelson, R .B ., Situational Leadership after 25 years: A retrospective ,
„Journal of Leadership & Organizational Studies” 1993 .
Buchcic E ., Edukacja ekologiczna priorytetem wykształcenia współczesnego człowieka, „Studia
Ecologiae et Bioethicae” 2009, nr 7, vol . 1 .
Buchcic E ., Edukacja na rzecz zrównoważonego rozwoju zadaniem szkolnictwa wyższego,
„Forum Pedagogiczne” cz .2, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Kardynała Stefana Wy-
szyńskiego, Warszawa 2016 .
Burger T ., Świadomość ekologiczna społeczeństwa polskiego, Instytut Gospodarki i Przestrzeni
Miejskiej, Warszawa 2005 .
Centrum Edukacji Obywatelskiej, Warszawo, weź oddech. Raport ewaluacyjny, Wydawnictwo
Fundacji CEO, Warszawa 2018 .
Chardymova E .I ., Afanasjeva S .A ., Parkhomenko A .G ., Ponyavina M .B ., Yulova E .S, Nesmeia-
nova I .A . & Skutelnik O .A ., Student ecological consciousness as determining component od
ecological-oriented activity, „EurAsian Jurnal of BioSciences” 2018, 12(2) .
Chróściel J .J ., Ochrona powietrza atmosferycznego, Wydawnictwa Naukowo-Techniczne, War-
szawa 1974 .Bibliografia 131
Cichy D ., Bezpieczeństwo ekologiczne w świadomości młodzieży, Oficyna Wydawnicza Alma -
-Press, Poznań 1993 .
Cichy D ., Filipowicz H ., Edukacja ekologiczna wobec współczesności i wyzwań przyszłości. Raport
z badań, Wydawnictwo IBE, Warszawa 1993 .
Corcoran P .B ., Wals A .E .J ., The practice of sustainability in higher education: a synthesis, Kluwer
Academic Publishers, Dordrecht 2004 .
Cowie J ., Zmiany klimatyczne. Przyczyny, przebieg i skutki dla człowieka, Wydawnictwo Uni-
wersytetu Warszawskiego, Warszawa 2009 .
Czarnecki P ., Pedagogika społeczna. Podstawowe pojęcia i definicje , „Społeczeństwo i Edukacja .
Międzynarodowe Studia Humanistyczne” 2012, nr 1 .
Denek K ., Przewodnik po świecie wiedzy, wartości i życia, [w:] K . Żegnałek (red .), Kompeten-
cje nauczyciela edukacji początkowej, Wydawnictwo Wyższej Szkoły Pedagogicznej TWP,
Warszawa 2008 .
Devall B ., Sessions G ., Ekologia głęboka, Pusty Obłok . Warszawa 1994 .
Dubaniewicz H ., Nurek T ., Zawadzka, A ., Biometeorologia turystyki, Wydawnictwo AWF,
t . I–II, Gdańsk 1988/1989 .
Frąckiewicz I .L ., Systemy sprawnego działania, ANTYK Marcin Dybowski, Warszawa 2000 .
Figures Ch ., Three Years to Safeguard our Climate , „Nature”, 2017 .
Gerdes J ., How much would electricity cost in the United States if the retail price reflected? ,
„Forbes”, 2013, https://www .forbes .com/sites/justingerdes/2013/04/08/how-much-
do-health-impacts-from-fossil-fuel-electricity-cost-the-u-s-economy/ .
Gonzaga M .L ., Awareness and practices in green technology of college students, Applied Mechanics
and Materials, 848, 2016 .
Goldstein J .S ., Qvist S .A ., Energia dla klimatu, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2020 .
Griffin R .W ., Podstawy zarządzania organizacjami, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa
2004 .
Holly R ., Przywództwo, [w:] Encyklopedia socjologii, t . III, Oficyna Naukowa, Warszawa 2000 .
Hoppe L ., Pomiar motywacji uczniów wobec środowiska przyrodniczego i zdrowia, [w:] D . Bec-
ker-Pestka, E . Kowalik (red .), Aktualne problemy pedagogiczne. Konteksty i wyzwania, Wyż-
sza Szkoła Bankowa w Gdańsku, Warszawa 2016 .
Hull Z ., Świadomość ekologiczna, „Aura” (II), nr 11, 1984 .
Jabłoński W ., Wnuk J ., Odnawialne źródła energii w polityce energetycznej Unii Europejskiej
i Polski. Efektywne zarządzanie inwestycjami – studia przypadków, Wydawnictwo Wyższej
Szkoły Zarządzania i Marketingu, Sosnowiec 2004 .
Jedlewska B ., Animatorzy kultury wobec wyzwań edukacyjnych, Wydawnictwo Uniwersytetu
Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin 1999 .
Jordan P ., Skrzypczak B ., Kim jest animator społeczny?, Wydawnictwo Szkoły Animatorów
Społecznych, Warszawa 2003 .
Kaźmierczak T . (red .), W poszukiwaniu strategii pobudzania oddolnego rozwoju społeczności
wiejskich, Instytut Spraw Publicznych, Warszawa 2008 .
Klincewicz K ., Polski rynek technologii środowiskowych – doświadczenie dostawców, rekomen-
dacje dla instytucji publicznych. Raport z badań, Ministerstwo Środowiska, Warszawa 2013 .132 Bibliografia
Klus-Stańska D ., Dydaktyka wobec chaosu pojęć i zdarzeń, Wydawnictwo Akademickie „Żak”,
Warszawa 2010 .
Kłos L ., Świadomość ekologiczna Polaków – przegląd badań, „Studia i Prace WNEIZ US” 2015 .
Komeński, J .A ., Z labiryntów szkolnych wyjście na otwartą przestrzeń, czyli maszyna dydaktycz-
na, [w:] Pisma wybrane, Wrocław–Warszawa–Kraków 1964 .
Komisja Europejska, Biała Księga Kształcenia i Doskonalenia. Nauczanie i uczenie się na drodze
do uczącego się społeczeństwa, Wydawnictwo Wyższej Szkoły Pedagogicznej, Warszawa
1997 .
Knowles M .S ., Holton I .E .F . & Swanson R .A ., Edukacja dorosłych, Wydawnictwo Naukowe
PWN, Warszawa 2009 .
Konarski S ., Kluczowe znaczenie kompetencji społeczno-psychologicznych we współczesnych kon-
cepcjach i praktyce systemów edukacji ekonomistów i menedżerów, [w:] S . Konarski (red .),
Kompetencje społeczno-psychologiczne ekonomistów i menedżerów: teoria, badania, edukacja,
Szkoła Główna Handlowa, Warszawa 2006 .
Koncepcja zrównoważonego rozwoju w lokalnych filozofiach krajów skandynawskich, SEiB,
nr 21(3) .
Korwin-Szymanowska A ., Lewandowska E ., Tuszyńska L ., Edukacja środowiskowa w kształceniu
nauczycieli w perspektywie praktycznej, Wydawnictwo APS, Warszawa, 2015 .
Kożuchowski K ., Atmosfera, klimat, ekoklimat, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1998 .
Kruk H ., Zmiany w systemie ochrony przyrody w Polsce w latach 1989–2015, „Ekonomia i Śro-
dowisko” 2016, nr 3(58) .
Kujawiński J ., Postęp pedagogiczny w szkole, Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań 2008 .
Kupisiewicz C ., Dydaktyka ogólna, Oficyna Wydawnicza Graf-Punkt . Warszawa 2002 .
Kupisiewicz C ., Kupisiewicz M ., Słownik pedagogiczny, Wydawnictwo Naukowe PWN, War-
szawa 2009 .
Kunce A ., Człowiek lokalny. Rozważania umiejscowione, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego,
Katowice 2016 .
Kwiatkowski S .M ., Miejsce i rola przywództwa w edukacji, [w:] S .M . Kwiatkowski, J .M . Mi-
chalak, Przywództwo edukacyjne w teorii i praktyce, Fundacja Rozwoju Systemu Edukacji,
Uniwersytet Łódzki, Warszawa 2010 .
Kwieciński Z ., Edukacja jako wartość odzyskiwana wspólnie (Głos w dyskusji o uspołecznieniu
szkoły), „Edukacja” 1991, nr 1 .
Landau-Czajka A ., Socjalizacja obywatelska dzieci i młodzieży, [w:] A . Landau-Czajka, Meta-
morfozy Społeczne, t . 10 ., Społeczeństwo międzywojenne: nowe spojrzenie, Polska Akademia
Nauk, Instytut Historii im . Tadeusza Manteuffla, Wydawnictwo Instytutu Historii PAN, 2015 .
Lave J ., Wenger E ., Situated learning. Legitimate peripheral participation, Cambridge: Cambridge
University Press 1991, http://dx .doi .org/10 .1017/CBO9780511815355 .
Leirhaug P .E ., Grøteide H ., Høyem H ., Abelsen K ., Naturopplevingar, miljøbevisstheit og livs-
meistring i vidaregåande skule, „Norsk pedagogisk tidsskrift” 2020, vol . 104-3 .
Lewandowski W .M ., Proekologiczne odnawialne źródła energii, Wydawnictwo Naukowe PWN,
Warszawa 2001 .Bibliografia 133
Lewandowska E ., Edukacja obywatelska – edukacja demokratyczna – edukacja dla zrówno-
ważonego rozwoju, [w:] J . Bałachowicz, A . Korwin-Szymanowska, E . Lewandowska,
A . Witkowska-Tomaszewska, Zrozumieć uczenie się. Zmienić wczesną edukację, Wydaw-
nictwo APS, Warszawa 2017 .
Malewski M ., Edukacja dorosłych w pojęciowym zgiełku. Próba rekonstrukcji zmieniającej się
racjonalności andragogiki, [w:] E .A . Wesołowska (red .), Edukacja dorosłych w erze globali-
zmu, Materiały z IV Zjazdu PTP, sekcja II, Wyd . Naukowe NOVUM, Płock 2002 .
Malewski M ., Od nauczania do uczenia się. O paradygmatycznej zmianie w andragogice, Dol-
nośląska Szkoła Wyższa, Wrocław 2010 .
Malinowski A ., Wstęp do antropologii i ekologii człowieka, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódz-
kiego, Łódź 1994 .
Master Thesis Training 2023, https://www .balticuniv .uu .se/activities/master-thesis-train-
ing-2023/ [dostęp: 20 .01 .2023] .
Bragdø M .B ., Tuszyńska L ., Żeber-Dzikowska I ., Conception of Sustainable Development in
Local Philosophies of Scandinavian Countries, 2023 .
Mazińska M ., Polityka edukacyjna Unii Europejskiej, Wydawnictwo WSiP, Warszawa 2004 .
Mazurkiewicz G ., Przywództwo edukacyjne – ambitny projekt zmiany, Wydawnictwo Uniwer-
sytetu Jagiellońskiego, Kraków 2011 .
Melosik Z ., Pedagogika pragmatyzmu, [w:] Z . Kwieciński, B . Śliwerski, Pedagogika. Podręcznik
akademicki, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2010 .
Miasto Stołeczne Warszawy, Załącznik do uchwały nr XXI/522/2015 Rady m .st . Warszawy
z 10 grudnia 2015, Plan gospodarki niskoemisyjnej dla m.st. Warszawy, Warszawa 2015 .
Międzyresortowy zespół do spraw uczenia się przez całe życie, w tym Krajowych Ram Kwa-
lifikacji, 2013, s . 9 .
Ministerstwo Środowiska, Przez edukację do zrównoważonego rozwoju . Narodowa Strategia
Edukacji Ekologicznej, Warszawa 2001 .
Mezirow J ., How critical reflection triggers transformative learning , [w:] J . Mezirow (red .), Fos-
tering Critical Reflection in Adulthood , Jossey-Bass Publishers, San Francisco 1990 .
Młynarski T ., Bezpieczeństwo energetyczne i ochrona klimatu w drugiej dekadzie XXI wieku.
Energia – Środowisko – Klimat, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2017 .
Myerss N ., Ultimate Security: The Environmental Basis of Political Stability , W .W . Norton &
Company, New York 1993 .
Natura 2000, Szkoła animatorów edukacji ekologicznej Natura 2000, http://www .natura2000 .
fwie .pl/index .php/konkursy/natura-2000-pozytywna-inspiracja/9-uncategorised/277-szko-
la-animatorow-edukacji-ekologicznej-natura-2000 [dostęp: 26 .01 .2022] .
Nowak J ., Tutoring rówieśniczy jako wsparcie rozwoju poznawczego dziecka, [w:] B . Surma (red .),
Dziecko i dorosły w koncepcji pedagogicznej Marii Montessori – teoria i praktyka, Wydawnic-
two Wyższej Szkoły Filozoficzno-Pedagogicznej IGNATIANUM, Wydawnictwo Palatum,
Łódź–Kraków 2009 .
Nowe miejsca aktywności lokalnej, MAL, „Passa Tygodnik Sąsiadów, Ursynów–Mokotów–
Lesznowola–Piaseczno–Konstancin-Jeziorna”, 18 maja 2023, nr 20 (1162) s . 2, www .wiki-
pedia .org .134 Bibliografia
Okoń W ., Słownik Pedagogiczny, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1981 .
Omran A ., Bah M ., Baharuddin A .H ., Investigating the level of enviromental awareness and
practices on recyliking of solid wates at university’s campus inn Malaysia, „Journal of Envi-
ronmental Education” 2017, nr 9(2) .
Ward B ., Dubos R .J ., Only One Earth: The Care and Maintenance of a Small Planet, 1972, https://
unesdoc .unesco .org/ark:/48223/pf0000088941 [dostęp: 10 .06 .2023] .
Nowak S ., Pojęcie postawy w teoriach i stosowanych badaniach społecznych, [w:] S . Nowak (red .),
Teorie postaw, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1973 .
Parczewska T ., Edukacja ekologiczna w przedszkolu, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-
-Skłodowskiej, Lublin 2009 .
Papuziński A ., Świadomość ekologiczna w świetle teorii i praktyki, „Problemy Ekorozwoju”
20056, t . 1 .
Pawlak A ., Tutoring dziecięcy w procesie nauczania–uczenia się dzieci siedmioletnich i ośmiolet-
nich, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin 2009 .
Pietras M ., Bezpieczeństwo ekologiczne w Europie. Studium politologiczne, Wydawnictwo Uni-
wersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin 2000 .
Podstawa programowa Norwegii, https://www .udir .no/in-english/curricula-in-english/ [do-
stęp: maj 2023] .
Polak K ., Partnerstwo miedzy nauczycielami i rodzicami. Nauczyciele w roli lidera, [w:] Kwiat-
kowski S .M ., Michalak J .M ., Nowosad I ., Przywództwo edukacyjne w szkole i jej otoczeniu,
Difin, Warszawa 2011 .
Poskrobko B ., Zarządzanie Środowiskiem, PWE, Warszawa 2007 .
Potyrała K ., Tuszyńska L ., Makiewicz M ., Pedagogical students as ecological education animators,
„Forum Pedagogiczne”, t . 134, nr 1, 2023, http://doi .org/10 .21697/fp .2023 .1 .28 .
Powell J .L ., Climate Scientists Virtually Unanimous: Anthropogenic Global Warming Is True,
„Bulletin of Science, Technology & Society” 2015, vol . 35(5-6) .
Półturzycki J ., Ustawiczność w raporcie Faure’a, [w:] Z .P . Kruszewski, J . Półturzycki, A .E . Weso-
łowska (red .), Kształcenie ustawiczne – idee i doświadczenia, Novum, Płock 2003 .
Półturzycki J ., Wskazania dla edukacji ustawicznej w raporcie komisji Delorsa, Edukacja. Jest
w niej ukryty skarb, [w:] Kruszewski Z .P ., Półturzycki J ., Wesołowska A .E . (red .), Kształcenie
ustawiczne – idee i doświadczenia, Novum, Płock 2003 .
Półturzycki J ., Raport Edgara Faure’a: Uczyć się, aby być, [w:] Z . Kruszewski, Modernizacja
edukacji projekty międzynarodowe, NOVUM, Płock 2008 .
Radlińska H ., Pedagogika społeczna, Zakład Narodowy im . Ossolińskich, Wrocław 1961 .
Radziewicz-Winnicki A ., Pedagogika społeczna w obliczu realiów codzienności, Wydawnictwa
Akademickie i Profesjonalne, Warszawa 2008 .
Radziewicz-Winnicki A, . Społeczność lokalna, zbiorowość terytorialna a instytucjonalizacja ide-
ologii lokalizmu/regionalizmu, [w:] A . Szczurek-Boruta, B . Chojnacka-Synaszko, J . Sucho-
dolska (red .), Człowiek w przestrzeni lokalnej – dobre praktyki wspierania rozwoju, aktywi-
zacji i integracji społecznej, Konteksty teoretyczne i społeczno-polityczne, Adam Marszałek,
Toruń 2014 .Bibliografia 135
Raport Światowej Komisji Środowiska i Rozwoju ONZ, Raport Brundtland, Nasza wspólna
przyszłość, 1987 .
Raport PBS przygotowany dla Ministerstwa Środowiska, Sopot, 28 października 2013 .
Raport TNS Polska dla Ministerstwa Środowiska, Badanie świadomości i zachowań ekologicz-
nych mieszkańców Polski, Warszawa 2012 .
Raport dla UNESCO Międzynarodowej Komisji do spraw Edukacji dla XXI wieku pod prze-
wodnictwem Jacques’a Delorsa, Edukacja: jest w niej ukryty skarb, Wydawnictwo Stowa-
rzyszenia Oświatowców Polskich, Warszawa 1998 .
Sadowski R .F ., Teoretyczne i praktyczne zaangażowanie różnych tradycji religijnych w kwestię
klimatyczną, „Studia Ecologiae et Bioethicae” 2016, vol . 14, no . 3 .
Saint-Exupéry de A ., Mały Książę, Muza, Warszawa 2008 .
Samorząd Województwa Mazowieckiego, Prognoza oddziaływania na środowisko. Program
Ochrony środowiska dla Województwa Mazowieckiego do roku 2022, Warszawa 2016 .
Schratz M ., Tworzenie zmiany od wewnątrz. Przywództwo jako uczenie się z wyłaniającej się
przyszłości, [w:] S .M . Kwiatkowski, J . Madalińska-Michalak (red .), Przywództwo edukacyjne.
Współczesne wyzwania, Wolters Kluwer, Warszawa 2014 .
Sekuła A ., Koncepcje rozwoju lokalnego w świetle współczesnej literatury polskiej – zarys proble-
mu, „Zeszyty Naukowe . Ekonomia” nr 40(588), H . Różańska (red .), Politechnika Gdańska,
Gdańsk 2001 .
Singh R ., Environmental awareness among undergraduate students in relations to their stream
of study and area of residence, „Scholarly Research Journal for Interdisciplinary Studies”,
2015, nr 4(26) .
Stawiński W . (red .), przy współpracy z Walosik A ., Dydaktyka biologii i ochrony środowiska,
Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2006 .
Sternberg R .J ., Transformational vs. Transcational deployment of intelligence, „Journal of Inel-
ligence” 2021, s . 2, 8 .
Strumińska-Doktór A ., Dylematy wychowania XXI wieku a rozwój zrównoważony, „Studia
Ecologiae et Bioethicae” 2008, nr 6 .
Such J ., Wstęp do metodologii ogólnej nauk, Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań 1969 .
Szmyd J ., Polskość a uniwersalizm kulturowy, „Annales Academiae Paedagogicae Cracoviensis”
2002 .
Sztompka P ., Socjologia. Analiza społeczeństwa, Znak, Kraków 2007 .
Szymański M .S ., Rozprawa o metodzie projektów, [w:] K . Kraszewski (red), Pedagogika w pokoju
nauczycielskim, Wydawnictwo WSiP, Warszawa 2000 .
Szymański M .S ., O metodzie projektów, Wydawnictwo Akademickie „Żak”, Warszawa 2000 .
Turek D ., Wojtczuk-Turek A ., Kompetencje człowieka – tradycja i współczesność, [w:] S . Konarski
(red .), Kompetencje społeczno-psychologiczne ekonomistów i menedżerów: teoria, badania,
edukacja, Wydawnictwo Szkoły Głównej Handlowej, Warszawa 2006 .
Tuszyńska L ., Diagnoza stanu edukacji środowiskowej społeczności lokalnych w wybranych re-
gionach Polski, Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2008 .136 Bibliografia
Tuszyńska L ., Rola edukacji w zakresie zrównoważonego rozwoju realizowanej podczas studiów
podyplomowych z ochrony środowiska, „Rocznik Świętokrzyski”, Seria B – Nauki Przyrod-
nicze” 2011, nr 32 .
Tuszyńska L ., Świadomość ekologiczna społeczności lokalnych. Oczekiwania a rzeczywistość,
„Rocznik Świętokrzyski, Seria B – Nauki Przyrodnicze”, nr 3, Polska Akademia Nauk –
Oddział w Krakowie, Kieleckie Towarzystwo Naukowe, 2013 .
Tuszyńska, L ., Przyroda jako wartość wczesnej edukacji dziecka na drodze zrównoważonego
rozwoju, [w:] Tuszyńska L . (red .), Koncepcja zrównoważonego rozwoju. Kształcenie nauczy-
cieli klas początkowych, Wydawnictwo Akademii Pedagogiki Specjalnej, Warszawa 2016 .
Tuszyńska L ., Pedagogika zrównoważonego rozwoju z przyrodą w tle, Toruń 2018 .
Tytko R ., Odnawialne źródła energii, Oficyna Wydawnicza Politechniki Warszawskiej, War-
szawa 2009 .
Ullman R ., Redefining security, Intenrational Security , vol . 8, no . 1, Summer 1983 za: Floyd
R ., Matthew R ., Environmental Security: Approaches and Issues, Routledge, London–New
York 2013 .
Widawska E ., Nauczyciel – animator. Rzecz o wykorzystaniu warsztatu animacji społecznej
w pracy dydaktycznej, s . 201, https://www .researchgate .net/publication/314378574_Nauczy-
ciel_-_animator_Rzecz_o_wykorzystaniu_warsztatu_animacji_spolecznej_w_pracy_dy-
daktycznej_Teacher_-_animator_Something_about_using_of_social_animation_in_di-
dactic_work [dostęp: 25 .01 .2022] .
Witkowska-Tomaszewska A ., Bariery dialogu. Język jako narzędzie władzy oraz przemocy sym-
bolicznej w świetle teorii Michaela Foucaulta, [w:] D . Jankowska, M . Grzelak-Klus (red .),
Pedagogika dialogu. Dialog jako droga rozumienia i samorozumienia, Wydawnictwo Aka-
demii Pedagogiki Specjalnej, Warszawa 2016 .
Witkowska-Tomaszewska A ., Edukacja wobec wyzwań społeczeństwa wiedzy, [w:] A . Korwin-
-Szymanowska, E . Lewandowska, A . Witkowska-Tomaszewska, Edukacja dla zrównowa-
żonego rozwoju w perspektywie wyzwań społeczeństwa wiedzy, Wydawnictwo Akademii
Pedagogiki Specjalnej, Warszawa 2016 .
World Health Organization, Climate and Health, Facty Sheet 266, Geneva, 2001 .
Zarzycki R ., Aerosfera – źródła i rodzaje zanieczyszczenia, sposoby jej ochrony, [w:] A . Kunra-
towska (red .), Ekologia. Jej związki z różnymi dziedzinami wiedzy, Wydawnictwo Naukowe
PWN, Warszawa 1997 .
Zemło M ., Społeczeństwo wiedzy – kwestia bliskiej czy odległej przyszłości?, „Przegląd Socjolo-
giczny” 2008, nr 57(3) .
Ustawy i rozporządzenia:
Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 14 czerwca 2007 r . w sprawie dopuszczalnych
poziomów hałasu w środowisku (Dz . U . Nr 120, poz . 826 z późn . zm .) .
Rozporządzenie Ministra Edukacji i Nauki z dnia 14 lutego 2017 r . w sprawie podstawy pro-
gramowej wychowania przedszkolnego oraz podstawy programowej kształcenia ogólnego Bibliografia 137
dla szkoły podstawowej, w tym dla uczniów z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu
umiarkowanym lub znacznym, kształcenia ogólnego dla branżowej szkoły I stopnia, kształ-
cenia ogólnego dla szkoły specjalnej przysposabiającej do pracy oraz kształcenia ogólnego
dla szkoły policealnej (Dz . U . z 2017 r . poz . 356, z 2018 r . poz . 1679, z 2021 r . poz . 1533
oraz z 2022 r . poz . 609 i 171) .
Ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym z dnia 25 września 2010 r . (Dz . U .
z 2003 r . Nr 80, poz . 717) .
Ustawa z dnia 16 kwietnia 2004 r . o ochronie przyrody (Dz . U . Nr 92, poz . 880) .
Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r . – Prawo ochrony środowiska (Dz . U . z 2022 r . poz . 2556,
2687, z 2023 r . poz . 877, 1506, 1688, 1719, 1762, 1890, 1963, poz . 2029) .
Netografia
http://www .globenergia .pl/fotowoltaika-aktualnosci/184-pv-wydarzenia/5909/kolejki-po-in-
stalacje-fotowoltaiczne [dostęp: 01 .02 .2016] .
http://www .niemce .pl/aktualnosci/zapisy-do-projektow-solarnych-i-fotowoltaicznych .html .
[dostęp: 13 .04 .2016] .
http://www .chronmyklimat .pl/wiadomosci/energetyka/farma-sloneczna-na-dawnym-wysypi-
sku [dostęp: 29 .03 .2016] .
http://www .chronmyklimat .pl/wiadomosci/inicjatywy-lokalne/miejskie-wodociagi-w-kolo-
brzegu-beda-zasilane-energia-z-fotowoltaiki [dostęp: 01 .04 .2016] .
http://www .chronmyklimat .pl/wiadomosci/poradnik-efektywnosc-energetyczna-i-odnawial-
ne-zrodla-energii-w-budynku-wielorodzinnym [dostęp:13 .02 .2020] .
http://www .instalacjebudowlane .pl/6316-77-12394-baterie-sloneczne-czyli-prad-za-darmo .
html [dostęp: 17 .01 .2016] .
https://www .facebook .com/Finwalpl/ [dostęp: 15 .09 .2020] .
http://www .instalacjebudowlane .pl/6316-77-12394-baterie-sloneczne-czyli-prad-za-darmo .
html [dostęp: 17 .01 .2016] .
http://ekoprezent .org/ekologiczny-dom/termomodernizacja?start=1#content [dostęp:
21 .01 .2016] .
http://ekoprezent .org/ekologiczny-dom/termomodernizacja?start=3#content [dostęp:
25 .01 .2016] .
https://www .un .org .pl/cel7 [dostęp: 30 .09 .2020] .
http://www .ekologicznydom .org/Poradnik-ekologiczny/Wentylacja-mechaniczna-wentylacja-
-grawitacyjna-ktora-wybrac [dostęp: 17 .01 .2016]
http://dom-energooszczedny .info .pl/ekologiczne-materialy-budowlane .php [dostęp:
17 .01 .2016] .
https://kampania17celow .pl/kampania-zrob-prezent-sobie-i-srodowisku-ekoprezent/ [dostęp:
17 .01 .2016] .
https://www .un .org .pl/cel12 [dostęp: 30 .09 .2020] .
http://sjp .pwn .pl/slowniki/dom .html [dostęp: 17 .01 .2016] .https://www .un .org .pl/cel4 [dostęp: 19 .09 .2020] .
http://www .polskialarmsmogowy .pl/polski-alarm-smogowy/jakwygrac/szczegoly,dobre-prak-
tyki--przyklady,32 .html [dostęp: 25 .05 .2017] .
https://airly .org/map/pl/ [dostęp: 29 .09 .2020] .
https://aqicn .org/map/poland/pl/ [dostęp: 29 .09 .2020] .
https://www .facebook .com/WarszawskiAlarmSmogowy/photos/a .1602251700008564 .107374
1828 .1485730344994034/1920086768225054/?type=3&theater
http://healpolska .pl/aktualnosci/jak-chronic-sie-przed-smogiem-odpowiadaja-eksperci-i-uzyt-
kownicy/ [dostęp: 18 .09 .2017] .
http://powietrze .gios .gov .pl/pjp/current [dostęp: 03 .10 .2020] .
http://healpolska .pl/o-nas/ [dostęp: 10 .10 .2019] .
https://airly .org/pl/smog-definicja-skutki-i-przyczyny/ [dostęp: 12 .10 .2020] .
http://tvnwarszawa .tvn24 .pl/informacje,news,smog-moze-utrzymac-sie-do-wtorku,221248 .
html [dostęp: 02 .06 .2017] .
https://bonavita .pl/smog-przyczyny-skutki-ochrona-oraz-wplyw-na-zdrowie [dostęp:
02 .10 .2020] .
https://sjp .pwn .pl/slowniki/kalejdoskop .html [dostęp: 01 .10 .2020] .
https://www .un .org .pl/cel13 [dostęp: 25 .09 .2020] .
http://www .forumanimatorow .org/#fas [dostęp: 25 .01 .2022] .
http://warszawalokalnie .waw .pl [dostęp: 25 .01 .2022] .
https://www .pine .org .pl/przygotuj-z-nami-miejski-plan-adaptacji-poznaj-nasza-oferte/
[dostęp: 23 .05 .2023] .
https://eko-profit .pl/ekolokator/ [dostęp: 23 .05 .2023] .
https://noizz .pl/ekologia/tak-polskie-miasta-dbaja-o-swoje-ptactwo-kaczkomaty-staja-sie-hi-
tem/tjv03q2 [dostęp: 13 .11 .2023] .
Centrum Edukacji Obywatelskiej, M . Jackowska-Uwadizu, Dobre praktyki z programu War-
szawo, weź oddech, https://wezoddech .ceo .org .pl/aktualnosci/dobre-praktyki-z-programu-
-warszawo-wez-oddech [dostęp: 25 .02 .2023] .
138