VAT w działalności gospodarczej. Wydanie 3

Spis treści:

Wprowadzenie

Rozdział 1. Charakterystyka podatków pośrednich ze szczególnym uwzględnieniem podatku od wartości dodanej

1.1. Specyfika podatków pośrednich
1.2. Konstrukcje podatków obrotowych
1.3. Istota podatku od wartości dodanej
1.3.1. Zasady systemu podatku od wartości dodanej
1.3.2. Mechanizm działania podatku od wartości dodanej
1.4. Podatki pośrednie jako podstawowe źródło zasilania budżetu w Polsce
1.5. Harmonizacja podatków pośrednich

Rozdział 2. Elementy konstrukcyjne podatku od towarów i usług

2.1. Podmiot opodatkowania
2.2. Przedmiot opodatkowania
2.3. Moment powstania obowiązku podatkowego
2.4. Podstawa opodatkowania
2.5. Stawki podatku od towarów i usług
2.6. Zwolnienia w podatku od towarów i usług
2.6.1. Zwolnienia przedmiotowe
2.6.2. Zwolnienia podmiotowe
2.7. Prawo do odliczenia podatku naliczonego
2.7.1. Ogólne zasady odliczeń
2.7.2. Ograniczenie możliwości odliczenia podatku naliczonego
2.8. Zasady korekty podatku naliczonego
2.9. Rozliczenie podatku w odniesieniu do nieściągalnych wierzytelności
2.10. Prawo do zwrotu nadwyżki podatku naliczonego nad należnym
2.11. Mechanizm podzielonej płatności
2.11.1. Płatności z wykorzystaniem MPP
2.11.2. Płatności z rachunku VAT
2.11.3. Uwolnienie środków z rachunku VAT
2.11.4. Model obligatoryjny
2.11.5. Model dobrowolny
2.11.6. Rola MPP w gospodarce

Rozdział 3. Transakcje towarowe

3.1. Transakcje krajowe
3.1.1. Pojęcie dostawy
3.1.2. Ogólne zasady opodatkowania dostawy
3.1.3. Dostawa nieruchomości
3.1.4. Leasing finansowy
3.1.5. Dostawa towarów w ramach komisu
3.1.6. Wkłady niepieniężne
3.1.7. Dostawa towarów wykorzystywanych na cele działalności zwolnionej
3.1.8. Dostawy łańcuchowe
3.2. Transakcje wewnątrzwspólnotowe
3.2.1. Dostawa wewnątrzwspólnotowa towarów
3.2.1.1. Pojęcie i warunki WDT
3.2.1.2. Czynności zrównane z WDT
3.2.1.3. Miejsce świadczenia i obowiązek podatkowy
3.2.1.4. WDT poprzez magazyn call-off stock
3.2.1.5. Stawka podatku
3.2.2. Nabycie wewnątrzwspólnotowe towarów
3.2.2.1. Pojęcie i warunki WNT
3.2.2.2. Czynności zrównane z WNT
3.2.2.3. WNT poprzez magazyn call-off stock
3.2.2.4. Miejsce świadczenia
3.2.2.5. Obowiązek podatkowy
3.2.2.6. Podstawa opodatkowania
3.2.2.7. Stawka podatku i rozliczenie WNT
3.2.3. Wewnątrzwspólnotowa sprzedaż towarów na odległość
3.2.4. Transakcje trójstronne
3.3. Transakcje z państwami trzecimi . 165
3.3.1. Eksport towarów
3.3.2. Import towarów
3.3.3. Sprzedaż na odległość towarów importowanych

Rozdział 4. Transakcje usługowe

4.1. Pojęcie świadczenia usług
4.2. Miejsce świadczenia
4.2.1. Miejsce świadczenia na rzecz podatnika
4.2.2. Miejsce świadczenia na rzecz konsumenta
4.2.3. Przypadki szczególne
4.3. Usługi związane z nieruchomościami
4.3.1. Usługi budowlane lub budowlano-montażowe
4.3.2. Najem, dzierżawa lub leasing nieruchomości
4.4. Usługi transportowe oraz usługi pomocnicze
4.4.1. Transport krajowy
4.4.2. Transport towarów w obrębie UE
4.4.3. Transport osób w obrębie UE
4.4.4. Usługi transportu międzynarodowego
4.5. Usługi w dziedzinie kultury
4.6. Usługi wyceny ruchomości oraz usługi na ruchomościach
4.7. Usługi niematerialne
4.7.1. Reklama
4.7.2. Usługi doradcze, inżynierskie, prawnicze czy księgowe
4.7.3. Usługi pośrednictwa finansowego
4.7.4. Leasing operacyjny
4.7.5. Usługi przesyłowe gazu i energii elektrycznej
4.8. Usługi elektroniczne i telekomunikacyjne
4.8.1. Pojęcie usług elektronicznych
4.8.2. Pojęcie usług telekomunikacyjnych
4.8.3. Miejsce świadczenia
4.9. Usługi pośrednictwa
4.10. Usługi turystyki

Rozdział 5. Szczególne zasady opodatkowania

5.1. Mali podatnicy
5.2. Turystyka
5.3. Towary używane, dzieła sztuki, przedmioty kolekcjonerskie i antyki
5.4. Rolnicy ryczałtowi
5.5. Usługi taksówkarskie
5.6. Likwidacja działalności gospodarczej
5.7. Opodatkowanie instytucji finansowych
5.8. Opodatkowanie grup VAT
5.8.1. Członkowie grupy VAT
5.8.2. Powiązania pomiędzy członkami grupy VAT
5.8.3. Zawarcie umowy i rejestracja
5.8.4. Rozliczenia grupy VAT
5.8.5. Utrata statusu podatnika

Rozdział 6. VAT w księgach rachunkowych

6.1. Ewidencja dla potrzeb VAT
6.2. Dokumentacja VAT
6.2.1. Faktury
6.2.2. Faktury korygujące
6.2.3. Faktury elektroniczne
6.2.4. Noty korygujące
6.3. Kasy rejestrujące
6.4. Mechanizm podzielonej płatności
6.5. Jednolity Plik Kontrolny VAT
6.6. Schematy księgowe VAT
6.6.1. VAT należny
6.6.2. VAT należny do rozliczenia
6.6.3. VAT naliczony
6.6.4. VAT naliczony do rozliczenia
6.6.5. Korekty VAT naliczonego
6.6.6. Rozrachunki z tytułu VAT
6.7. Zadania
6.7.1. Dostawy krajowe
6.7.2. Transakcje zagraniczne
6.7.3. Odliczenie i zwrot podatku
6.8. Deklaracje
6.8.1. Zasady składania deklaracji
6.8.2. Rodzaje deklaracji podatkowych
6.8.3. Układ pliku JPK_V7 oraz JPK_VAT7K
6.8.4. Część deklaracyjna pliku JPK
6.8.5. Informacje podsumowujące

O autorach
Bibliografia

 Przeczytaj fragment

dr hab. Grzegorz Gołębiowski, prof. Akademii Ekonomiczno-Humanistycznej w Warszawie:

W książce przedstawiono w sposób kompleksowy zagadnienie opodatkowania działalności gospodarczej podatkiem od towarów i usług. Jak przystało na akademików, ale też osoby – patrząc na dokonania zawodowe – łączące pracę naukową z doświadczeniami praktycznymi, zaprezentowano ujęcie teoretyczne i praktyczne omawianej problematyki. Jest to już trzecie wydanie publikacji pod tym samym tytułem. Lektura całości nie nasuwa jednak żadnych wątpliwości, że treść jest aktualna, a podane przykłady odwołują się do obecnych rozwiązań prawnych z zakresu przedmiotowego zjawiska. (…) Książka ma charakter podręcznika, o czym świadczą liczne zamieszczone przykłady. Autorzy stosują też wiele technicznych zabiegów przykuwających uwagę. Ten sposób opracowania treści ma szansę spodobać się studentom. Książka może jednak być również użytecznym podręcznikiem dla słuchaczy studiów podyplomowych, a także przedstawicieli praktyki życia gospodarczego. Opodatkowanie podatkiem od towarów i usług nie jest wdzięcznym do prezentacji zagadnieniem. Umiejętne połączenie koniecznej strony praktycznej z ujęciem teoretyczno-funkcjonalnym jest dużą siłą merytoryczną publikacji i jej podręcznikowej funkcji. W moim przekonaniu udało się Autorom omówić opodatkowanie działalności gospodarczej podatkiem VAT w sposób jasny i przejrzysty.

Literatura

Bartosiewicz A., Kubacki R., VAT, wyd. 3, LEX, publikacja elektroniczna.
Bartosiewicz A., VAT Komentarz, Wolters Kluwer, Warszawa 2023.
Chentosz T., Świerczewski M., Usługi factoringu a VAT, „Przegląd Podatkowy” 2004, nr 9.
Cicha A., Podatek VAT w rachunkowości, Difin, Warszawa 2005.
Dolata S., Podstawy wiedzy o podatkach i polskim systemie podatkowym, Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego, Opole 1999.
Jamroży M. (red.), Umowa o roboty budowlane, ODDK, Gdańsk 2012.
Jamroży M., Judkowiak K., Komentarz: Sprzedaż towarów używanych – optymalizacja VAT, LEX, publikacja elektroniczna.
Jamroży M., Łożykowski A., Bilans zysków i kosztów działań uszczelniających polski system podatkowy w latach 2015–2019, „Studia BAS” 2020, nr 4(64).
Kosakowski E., Podatek od towarów i usług. VAT w 2009 r. Praktyczne problemy, SKwP, ZG Centralny Ośrodek Szkolenia Zawodowego, Warszawa 2009.
Krywan T., VATemecum, Difin, Warszawa 2009.
Kuzińska H., Rola podatków pośrednich w Polsce, Wydawnictwo WSPiZ im. L. Koźmińskiego, Warszawa 2002.
Leksykon finansowo-bankowy , PWE, Warszawa 1991.
Leksykon podatkowy, PWE, Warszawa 1998.
Matarewicz J., Piątkowska-Chmiel A., Komentarz VAT, LexisNexis, Warszawa 2014.
Matarewicz J., Ustawa o podatku od towarów i usług. Komentarz aktualizowany, LEX/el. 2023
Matoga K., Factoring a VAT, „Doradca Podatnika” 2007, nr 10.
Michalik T., VAT 2014, wyd. 10, C.H. Beck, Warszawa 2014.
Modzelewski W. (red.), Komentarz do ustawy o podatku od towarów i usług, wyd. 9, ISPM – Instytut Studiów Podatkowych, Warszawa 2020.
Nowak T., Rozwiązania prawne wprowadzone w latach 2015–2019 w Polsce w celu uszczelnienia systemu podatku od towarów i usług – analiza i ocena wpływu na dochody budżetowe, pewność obrotu gospodarczego i koszty prowadzenia działalności gospodarczej, „Studia BAS” 2020, nr 4(64).
Obuchowski S., Sarnowski J., Kalendarium wdrożenia podatkowej części Polskiego Ładu (cz. 3), „Biuletyn Instytutu Studiów Podatkowych” 2022, nr 1(305).
Prawo podatkowe przedsiębiorców, tom II, H. Litwińczuk (red.), Dom Wydawniczy ABC, Warszawa 2006.
Mechanizm podzielonej płatności. „Split payment”, D. Prokop (red.), Wolters Kluwer, Warszawa 2018.Roczniki Statystyczne, GUS, Warszawa 2001–2022.
Sarnowski J., Selera P., „Cashless Taxpayer” – An Innovative Tool to Stimulate Reduction of the Shadow Economy in Poland, „International VAT Monitor” 2022, vol. 33, no. 1.
Sarnowski J., Selera P., Dwa lata obowiązywania w Polsce mechanizmu podzielonej płatności w VAT – doświadczenia i wnioski, „Biuletyn Instytutu Studiów Podatkowych” 2020, nr 10(290).
Sarnowski J., Selera P., Grupa podatkowa – analiza prawno-porównawcza oraz koncepcje reformy polskiego prawa podatkowego, cz. 2. VAT, „Przegląd Podatkowy” 2019, nr 10(342).
Sarnowski J., Selera P., Grupy VAT – nowe narzędzie wspierania inwestycji i rozwoju, „Przegląd Podatkowy” 2021, nr 6(362).
Sarnowski J., Selera P., Grupy VAT – tło europejskie a propozycje w ramach Polskiego Ładu, „Biuletyn Instytutu Studiów Podatkowych” 2021, nr 9(301).
Sarnowski J., Selera P., SLIM VAT 3 – w kierunku dalszego uproszczenia i unowocześnienia rozliczeń VAT, „Biuletyn Instytutu Studiów Podatkowych” 2022, nr 2(306).
Sarnowski J., Selera P., Zmniejszenie luki VAT w Polsce w latach 2016-2017. Przyczyny – środki – dalsze perspektywy, Polski Instytut Ekonomiczny, Warszawa 2018.
Selera P., Sarnowski J., Bartosiak A., VAT w obrocie międzynarodowym 2020 – zmiany prawa unijnego i ich implementacja na gruncie prawa krajowego, „Co do zasady. Studia i analizy prawne” 2019, nr 1(1).
Szlęzak-Matusewicz, J., Zarządzanie podatkami osób fizycznych , Wolters Kluwer, Warszawa 2013.
Szymankiewicz M., Miejsce opodatkowania dostaw towarów i świadczenia usług podatkiem VAT, ODDK, Gdańsk 2008.
Wilk K., Spychalski M., Konsekwencje wyroku ETS w sprawie Magoora sp. z o.o. (C-414/07), „Monitor Podatkowy” 2009, nr 4.
Zubrzycki J., Leksykon VAT, tom I i II, Unimex, Wrocław 2015.

Akty prawne

Dyrektywa Rady 2006/112/WE z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE L 347 z 11.12.2006 ze zm.).
Dyrektywa Rady 2018/1910 z dnia 4 grudnia 2018 r. zmieniająca dyrektywę 2006/112/WE w odniesieniu do harmonizacji i uproszczenia niektórych przepisów w systemie podatku od wartości dodanej dotyczących opodatkowania handlu między państwami członkowskimi.
Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 3 grudnia 2013 r. w sprawie wystawiania faktur (Dz. U. z 2013 r. poz. 1485).
Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 23 grudnia 2013 r. w sprawie towarów i usług, dla których obniża się stawkę podatku od towarów i usług, oraz warunków stosowania stawek obniżonych (Dz. U. z 2016 r. poz. 98).
Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 12 lipca 2016 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie towarów i usług, dla których obniża się stawkę podatku od towarów i usług, oraz warunków stosowania stawek obniżonych (Dz. U. 2016 r. poz. 1050).
Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 16 grudnia 2013 r. w sprawie miejsca świadczenia usług oraz zwrotu kwoty podatku naliczonego jednostce dokonującej nabycia (importu) towarów lub usług (Dz. U. z 2023 r. poz. 1008).
Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 30 marca 2023 r. w sprawie ewidencji prowadzonej przez członków grupy VAT (Dz. U. z 2023 r. poz. 727).
Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 2 grudnia 2022 r. w sprawie obniżonych stawek podatku od towarów i usług w roku 2023 (Dz. U. z 2022 r. poz. 2495).
Rozporządzenie wykonawcze Rady UE z dnia 15 marca 2011 r. nr 282/2011 (Dz. Urz. UE L 77).
Rozporządzenie wykonawcze Rady UE z dnia 4 grudnia 2018 r. nr 2018/1912 (Dz. Urz. UE L 311/10).
Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (Dz. U. z 2022 r. poz. 1360).
Ustawa z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2647 ze zm.).
Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Prawo bankowe (t.j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2324, 2339, 2640, 2707; Dz. U. z 2023 r. poz. 180, 825, 996, 1059, 1394, 1407).
Ustawa z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1570, 1598).
Ustawa z dnia 19 sierpnia 2011 r. o usługach płatniczych (t.j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2360, 2640; Dz. U. z 2023 r. poz. 1394).
Ustawa z dnia 15 grudnia 2017 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2018 r. poz. 62).
Ustawa z dnia 6 marca 2018 r. – Prawo przedsiębiorców (t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 221, 641, 803, 1414).
Ustawa z dnia 9 sierpnia 2019 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2019 r. poz. 1751).
Ustawa z dnia 20 maja 2021 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 1163).
Ustawa z dnia 29 października 2021 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2021 r. poz. 2105).
Ustawa z dnia 16 czerwca 2023 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektó-rych innych ustaw (Dz. U. z 2023 r. poz. 1059).

Orzecznictwo

Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE, wcześniej Europejski Trybunał Sprawiedliwości)
Wyrok z dnia 13 grudnia 1989 r. w sprawie Geniusz Holding BV (C-342/87).
Wyrok z dnia 17 listopada 1993 r. w sprawie pomiędzy Komisją Europejską a Republiką Francuską (C-68/92).
Wyrok z dnia 26 września 1996 r. w sprawie Jürgen Dudda (C-327/94).
Wyrok z dnia 6 listopada 1997 r. w sprawie Reisebüro Binder GmbH (C-116/97).
Wyrok z dnia 15 marca 2001 r. w sprawie SPI oraz Ministère de l’Économie (C-108/00).
Wyrok z dnia 27 września 2001 r. w sprawie Cibo Participations SA (C-16/00).
Wyrok z dnia 9 października 2001 r. w sprawie Commissioners of Customs Excise a Mirror Group plc (C-409/98).
Wyrok z dnia 5 czerwca 2003 r. w sprawie Design Concept SA oraz Flanders Expo SA (C-438/01).
Wyrok z dnia 26 maja 2005 r. w sprawie Kretztechnik AG (C-465/03).
Wyrok z dnia 5 października 2005 r. w sprawie Komisja Europejska a Królestwo Hiszpanii (C-204/03).
Wyrok z dnia 27 października 2005 r. w sprawie Levob Verzekeringen BV (C-41/04).
Wyrok z dnia 6 lipca 2006 r. w sprawie Talacre Beach Caravan (C-251/05).
Wyrok z dnia 16 października 2014 r. w sprawie Welmory (C-605/12).
Wyrok z dnia 10 listopada 2015 r. w sprawie EMAG Handel Eder OHG (C-245/04).
Wyrok z dnia 19 grudnia 2018 r. w sprawie Skarpa Travel sp. z o.o. (C-422/17).

Naczelnego Sądu Administracyjnego (NSA) i Wojewódzkich Sądów Administracyjnych (WSA)

Uchwała NSA z dnia 24 października 2011 r., sygn. I FPS 9/10.
Wyrok NSA z dnia 24 lutego 1999 r., sygn. I SA/Lu 1452/97.
Wyrok NSA z dnia 9 lutego 2000 r., sygn. I SA/Wr1885/99.
Wyrok NSA z dnia 2 czerwca 1999 r., sygn. III SA/Sz 1152/98.
Wyrok NSA z dnia 9 czerwca 2000 r., sygn. I SA/Ka 2367/98.
Wyrok NSA z dnia 6 października 2000 r., sygn. I SA/Gd 805/99.
Wyrok NSA z dnia 9 czerwca 2001 r., sygn. III SA 1993/99.
Wyrok NSA z dnia 19 czerwca 2001, sygn. III SA 682/00.
Wyrok NSA z dnia 13 grudnia 2011 r., sygn. I FPS 7/10.
Wyrok NSA z dnia 19 marca 2012 r., sygn. I FPS 5/11.
Wyrok NSA z dnia 26 lutego 2013 r. sygn. I FSK 491/12.
Wyrok NSA z dnia 5 lutego 2014 r., sygn. I FSK 75/13.
Wyrok NSA z dnia 18 grudnia 2014 r., sygn. I FSK 1967/13.
Wyrok NSA z dnia 6 maja 2015 r., sygn. I FSK 2105/13.
Wyrok WSA z Warszawie z dnia 2 czerwca 2008 r., sygn. III SA/Wa 169/08.
Wyrok WSA w Warszawie z dnia 21 sierpnia 2020 r., sygn. III SA/Wa 2701/19.
Wyrok WSA w Warszawie z dnia 5 lutego 2007 r., sygn. III SA/Wa 2869/06.
Wyrok WSA w Białymstoku z dnia 16 maja 2007 r., sygn. SA/Bk 166/07.
Wyrok WSA w Warszawie z dnia 13 lipca 2007 r., sygn. III SA/Wa 3630/06.

Źródła internetowe

Co to jest mechanizm podzielonej płatności (MPP) i jak go stosować, https://www.biznes.gov.pl/pl/portal/00227 (dostęp: 1.10.2023).
JPK_VAT z deklaracją, Broszura informacyjna dot. struktury JPK_VAT z deklaracją [JPK_V7M(2), JPK_V7K(2)], https://www.gov.pl/web/kas/struktury-jpk (dostęp: 1.10.2023).
Ministerstwo Finansów, Indywidualne dane podatników CIT, https://www.gov.pl/web/finanse/2019-indywidualne-dane-podatnikow-CIT (dostęp: 6.05.2021).
Ministerstwo Finansów, Metodyka w zakresie oceny dochowania należytej staranności przez nabywców towarów w transakcjach krajowych, https://www.podatki.gov.pl/media/4522/metodyka.pdf (dostęp: 10.08.2023).
Ministerstwo Finansów, Objaśnienia podatkowe w zakresie grup VAT z 11 października 2022 r., https://www.gov.pl/attachment/6c7a6610-cdae-4d62-886e-cf1bfd91f84e (dostęp: 13.08.2023).
Ministerstwo Finansów, Objaśnienia podatkowe z 1 września 2021 r. w zakresie tzw. pakietu VAT e-commerce wprowadzonego ustawą z dnia 20 maja 2021 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 1163), https://www.gov.pl/attachment/63e3d88b-ee0a-4ad3-a1b6-1ee474df4fad (dostęp: 1.10.2023).
Ministerstwo Finansów, Objaśnienia podatkowe z 23 grudnia 2019 r. w sprawie mechanizmu podzielonej płatności, https://www.gov.pl/attachment/36857f08-376f-4a11-ac2a-136ee-1ca8957 (dostęp: 13.08.2023).
Ministerstwo Finansów, Odpowiedź na interpelację poselską nr 18445 z 31.1.2018 r., https://orka2.sejm.gov.pl/INT8.nsf/klucz/ATT2A9C8AC5/%24FILE/i18445-o1.pdf (dostęp: 1.10.2023).