Terapia poznawczo-behawioralna w leczeniu problemowego picia alkoholu. Podręcznik terapeuty

Spis treści:

O Autorze
Podziękowania
Przedmowa

1. Cele, zakres i ramy koncepcyjne    
2. Kto jest adresatem niniejszej książki?
3. Jak korzystać z niniejszej książki    

Rozdział 1. PODEJŚCIE POZNAWCZO-BEHAWIORALNE DO PROBLEMOWEGO SPOŻYWANIA ALKOHOLU

Wprowadzenie
1. Podstawowe procesy i interwencje terapeutyczne
1.1. Warunkowanie klasyczne
1.2. Warunkowanie sprawcze    
1.3. Modelowanie
1.4. Mediacje poznawcze
1.5. Rozwijanie się i podtrzymanie problemowego spożywania alkoholu    
2. Badania empiryczne dotyczące teorii i interwencji terapeutycznych
3. Założenia koncepcyjne
3.1. Model zapobiegania nawrotom    
3.2. Model treningu umiejętności radzenia sobie
3.3. Model poznawczy
3.4. Proponowane założenia koncepcyjne

Rozdział 2. PRZYGOTOWANIE DO ZMIANY

1. Ocena
1.1. Wprowadzenie
1.2. Badanie przesiewowe
1.3. Określenie zaawansowania nałogu
1.4. Określenie wpływu
1.5. Określenie motywacji i ryzyka nawrotu
1.6. Potwierdzenie danych
1.7. Wybór składowych oceny
1.8. Wywiady ustrukturyzowane
2. Zwiększenie motywacji do zmiany
2.1. Wprowadzenie
2.2. Interwencje terapeutyczne
2.3. Etapy zmian
3. Konceptualizacja przypadku
3.1. Wprowadzenie
3.2. Definiowanie problemów
3.3. Badanie problemów
3.4. Formułowanie problemu
4. Kluczowe kwestie w terapii
4.1. Wprowadzenie
4.2. Struktura sesji terapeutycznych
4.3. Cele terapeutyczne
4.4. Pomiary
4.5. Przestrzeganie zasad terapii
4.6. Relacje terapeutyczne

Rozdział 3. WDRAŻANIE ZMIANY

1. Postępowanie z bodźcami warunkowymi
1.1. Wprowadzenie
1.2. Identyfikacja warunków bodźca
1.3. Radzenie sobie z bodźcami warunkowymi
1.4. Ćwiczenia poza sesją terapeutyczną
2. Radzenie sobie z żądzami
2.1. Wprowadzenie
2.2. Zjawisko żądzy
2.4. Modyfikowanie przekonań dotyczących braku możliwości kontrolowania myśli
2.5. Opracowywanie i doskonalenie strategii zarządzania głodem alkoholowym
2.6. Ekspozycja na bodźce i zapobieganie reakcji
2.7. Zlecanie zadań przeznaczonych do wykonania poza terapią
3. Koncentracja na umiejętnościach
3.1. Wprowadzenie
3.2. Zadania wyznaczane poza sesją terapeutyczną
4. Modyfikowanie przekonań
4.1. Wprowadzenie
4.2. Identyfikacja przekonań
4.3. Badanie i kwestionowanie przekonań
4.4. Ćwiczenie aktywacji przekonań adaptacyjnych
4.5. Eksperyment dotyczący odraczania picia
4.6. Zadania przeznaczone do wykonania poza terapią
5. Zarządzanie negatywnymi emocjami
5.2. Wprowadzenie
5.3. Psychoedukacja
5.4. Kluczowe strategie

Rozdział 4. PODTRZYMANIE ZMIAN

1. Praca z osobami bliskimi
1.1. Wprowadzenie
1.2. Reakcja na abstynencję i picie
1.3. Ograniczenie bodźców zachęcających do picia
1.4. Udzielanie wsparcia w zamian za powstrzymywanie się od picia    
1.5. Zmiana relacji
1.6. Uzyskiwanie dostępu do i systemów wsparcia społecznego i wzmacnianie ich
2. Program sterowania wzmocnieniami
2.1. Wprowadzenie
2.2. Zasady sterowania wzmocnieniami
2.3. Trudności związane ze sterowaniem wzmocnieniami
3. Kontrolowane picie alkoholu
3.1. Wprowadzenie
4. Zajmowanie się problemami komplikującymi sytuację
4.1. Wprowadzenie
4.2. Występowanie chorób współistniejących i innych problemów ze zdrowiem psychicznym
5. Zapobieganie nawrotom i zakończenie terapii
5.1. Zapobieganie nawrotom
5.2. Koniec terapii
5.3. Obszary objęte terapią
5.4. Opinie terapeuty
5.5. Opinie klienta
5.6. Cele długoterminowe
5.7. Planowanie w sytuacjach kryzysowych

Rozdział 5. SZKOLENIE TERAPEUTÓW I SUPERWIZJA

1. Szkolenie
2. Superwizja
2.1. Informacje zwrotne na temat wdrożenia CBT przez terapeutę
2.2. Częstotliwość superwizji
2.3. Często spotykane problemy w superwizji
3. Opis przypadku
3.1. Dane biograficzne
3.2. Ocena
3.3. Zwiększenie motywacji do zmian
3.4. Konceptualizacja przypadku
3.5. Zintegrowane profilowanie rozwojowe
3.6. Sformułowanie problemu
3.7. Wspólna definicja celów terapii
3.8.Opracowanie programu terapeutycznego

DODATEK
Arkusze i tabele z instrukcjami
Dodatek A. Dziennik picia    
Dodatek B. Bilans decyzyjny dotyczący picia alkoholu
Dodatek C. Problemy i cele
Dodatek D. Zalety zmiany, obawy zmiany i reakcja na obawy
Dodatek E. Analiza określonych obaw zmiany
Dodatek F. Analiza funkcjonalna
Dodatek G. Analiza zdarzenia aktywującego
Dodatek H. Argumenty za i przeciwko braku możliwości kontrolowania głodu alkoholowego
Dodatek I. Arkusz decyzyjny dotyczący poprzednich wpadek
Dodatek J. Arkusz decyzji w sprawie nadchodzących wydarzeń
Dodatek K. Identyfikacja przekonań permisywnych
Dodatek L. Kwestionowanie przekonań permisywnych
Dodatek M. Identyfikacja pozytywnych przekonań
Dodatek N. Kwestionowanie pozytywnych przekonań
Dodatek O. Hierarchia trudnych sytuacji
Dodatek P. Eksperyment odroczenia picia
Dodatek Q. Dziennik picia
Dodatek R. Umiejętności picia kontrolowanego
Dodatek S. Program kontrolowanego picia
Dodatek T. Plan zarządzania sytuacjami wysokiego ryzyka

Literatura

 Przygotowanie do zmiany

www.psychologia.net.pl

Bill Reading, psychoterapeuta uzależnień, Canterbury, Wielka Brytania:

Terapia poznawczo-behawioralna w leczeniu problemowego picia alkoholu stanowi solidne wprowadzenie do teorii i praktyki CBT. Została napisana w taki sposób, aby mogła być przydatna dla osób pragnących poszerzyć swoją wiedzę i umiejętności w tej dziedzinie. Przedstawiono tu wiele kwestii i zagadnień, które będą interesujące również dla tych, którzy próbują rozwiązać własne problemy z alkoholem, w tym mnóstwo sugerowanych ćwiczeń i materiałów źródłowych.

Don Shenker, dyrektor zarządzający w Alcohol Concern, Wielka Brytania:

Jest to niezwykle wszechstronny i autorytatywny przewodnik dla praktyków, którzy chcą zaangażować osoby pijące alkohol problemowo w zmianę zachowań. Dr Spada nie tylko dostarcza obszerne podstawy dowodowe dla CBT w odniesieniu do problemów alkoholowych, ale objaśnia również licznymi przykładami swój warsztat terapeutyczny, wysuwając na pierwszy plan umiejętności praktykującego.

LITERATURA

American Psychiatric Association (1994). Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders (DSM-IV). Washington, DC: American Psychiatric Association.
Babor, T.F., de la Fuente, J.R., Saunders, J., Grant, M. (1992). The Alcohol Use Disorders Identification Test: Guidelines for Use in Primary Healthcare. Geneva: World Health Organization.
Babor, T.F., del Boca, F.K., McRee, B. (1997). Estimating measurement error in alcohol dependence symptomatology: findings from a multisite study. Drug & Alcohol Dependence, 45, 13–20.
Bandura, A. (1977). Social Learning Theory. Englewood Cliffs, NJ: Prentice Hall.
Beck, A.T. (1976). Cognitive Therapy and the Emotional Disorders. New York: New American Library.
Beck, A.T. (2005). The current state of cognitive therapy: a 40-year retrospective. Archives of General Psychiatry, 62, 953–959.
Beck, A.T., Brown, G., Epstein, N., Steer, R.A. (1988). An inventory for measuring clinical anxiety: Psychometric properties. Journal of Consulting and Clinical Psychology, 56, 893–897.
Beck, A.T., Emery, G., Greenberg, R.L. (1985). Anxiety Disorders and Phobias: a Cognitive Perspective. New York. Basic Books.
Beck, A.T., Ward, C.H., Mendelson, M., Mock, J., Erbaugh, J. (1961). An inventory for measuring depression. Archives of General Psychiatry, 4, 561–571.
Beck, A.T., Wright, F.D., Newman, C.F., Liese, B.S. (1993). Cognitive Therapy of Substance Abuse. New York: Guildford Press.
Beck, J. (1995). Cognitive Therapy: Basics and Beyond. New York: The Guilford Press.
Benson, H. (1975). The Relaxation Response. New York: William Morrow.
Blackburn, I.M., James, I.A., Milne, D.L., Baker, C., Standart, S., Garland, A., Reichelt, K. (2001). The Revised Cognitive Therapy Scale: Psychometric properties. Behavioural and Cognitive Psychotherapy, 29, 431–446.
Broe, S. (1995). D+E+S+C=how to deal with difficult people. Early Childhood News, 7, 34– 36.
Brown, S.A., Christiansen, B.A., Goldman, M.S. (1987). Alcohol Expectancy Questionnaire: An instrument for the assessment of adolescent and adult alcohol expectancies. Journal of Studies on Alcohol, 48, 483–491.
Brown, S.A., Goldman, M.S., Inn, A., Anderson, L.R. (1980). Expectations of reinforcement from alcohol: their domain and relation to drinking patterns. Journal of Consulting and Clinical Psychology, 48, 419–426.
Bruch, M.H., Bond, F.W. (red.) (1998). Beyond Diagnosis: Case Formulation Approaches in CBT. Chichester: Wiley.
Cahalan, D., Cisin, I.H., Crossley, H.M. (1969). American drinking practices: a national study of drinking behavior and attitudes. Rutgers Center of Alcohol Studies, Monograph No. 6. New Brunswick, NJ.
Carroll, K.M. (1998). A Cognitive-Behavioral Approach: Treating Cocaine Addiction. Rockville, MD: National Institute on Drug Abuse.
Christiansen, B.A., Smith, G.T., Roehling, P.V., Goldman, M.S. (1989). Using alcohol expectancies to predict adolescent drinking behaviour after one year. Journal of Consulting and Clinical Psychology, 57, 93–99.
Cone, J.D. (1997). Issues in functional analysis in behavioral assessment. Behaviour Research and Therapy, 35, 259–275.
Conigrave, K.M., Degenhardt, L.J., Whitfield, J.B., Saunders, J.B., Helander, A., Tabakoff, B. (2002). CDT, GGT, and AST as markers of alcohol use: The WHO/ISBRA collaborative project. Alcoholism: Clinical and Experimental Research, 26, 332–339.
Cooper, M.L. (1994). Motivations for alcohol use among adolescents:
Development and validation of a four-factor model. Psychological Assessment, 6, 117–128.
Cooper, M.L. (1995). Drinking to regulate positive and negative emotions. Journal of Personality and Social Psychology, 69, 990–1005.
Copello, A., Orford, J., Hodgson, R., Tober, G. (2009). Social Behaviour and Network Therapy for Alcohol Problems. London: Routledge.
Cox, W.M., Klinger, E. (1988). A motivational model of alcohol use. Journal of Abnormal Psychology, 97, 168–180.
Darkes, J., Goldman, M.S. (1993). Expectancy challenge and drinking reduction: Experimental evidence for a mediational process. Journal of Consulting and Clinical Psychology, 61, 334–353.
Dattilo, F.M. (2002). Homework assignments in couple and family therapy. Journal of Clinical Psychology, 58, 535–547.
Derogatis, C.R. (1977). Administration, Scoring, and Procedures Manual for the (Revised) Version and Other Instruments of the Psychopathology Rating Scales Series. New Haven, CT: Johns Hopkins University School of Medicine.
D’Zurilla, T.J., Goldfried, M.R. (1971). Problem-solving and behavior modification. Journal of Abnormal Psychology, 78, 107–126.
Ellis, A. (1975). A New Guide to Rational Living. North Hollywood: Wilshire Book Company.
Fals-Stewart, W., O’Farrell, T.J., Birchler, G.R., Cordova, J., Kelley, M.L. (2005). Behavioral couples therapy for alcoholism and drug abuse: Where we’ve been, where we are, and where we’re going. Journal of Cognitive Psychotherapy, 19, 229–246.
Fernie, B.A., Spada, M.M. (2008). Metacognitions about procrastination: A preliminary investigation. Behavioural and Cognitive Psychotherapy, 36, 359–364.
Fernie, B.A., Spada, M.M., Nikevi, A.V., Georgiou, G., Moneta, G.B. (2009). Metacognitive beliefs about procrastination: Development and concurrent validity of a self-report questionnaire. Journal of Cognitive Psychotherapy, 23, 283–293.
Folstein, M.F., Folstein, S.E., McHugh, P.R. (1975). Mini-mental state.
A practical method for grading the cognitive state of patients for the clinician. Journal of Psychiatry Research, 12, 189–198.
Gessel, A.H. (1989). Edmund Jacobson, MD, PhD: The founder of scientific relaxation. International Journal of Psychosomatics, 36, 1–4.
Glasser, W. (1985). Positive Addiction. New York: Harper Collins.
Goldfried, M.R., Sprafkin, R. (1976). Behavioral Personality Assessment Morristown. NJ: General Learning Press.
Goldman, M.S., del Boca, F.K., Darkes, J. (1999). Alcohol expectancy theory: The application of cognitive neuroscience. W: H. Blane, K. Leonard (red.), Psychological Theories of Drinking and Alcoholism (s. 203–246). New York: Guilford Press.
Gorman, D.M. (2001). Developmental processes. W: N. Heather, T.J. Peters, T. Stockwell (red.), International Handbook of Alcohol Dependence and Problems (s. 339–356). Chichester: John Wiley & Sons.
Hawton, K., Salkovskis, P., Kirk, J., Clark, M. (1989). Cognitive Behaviour Therapy for Psychiatric Problems: A Practical Guide. Oxford: Oxford University Press.
Heather, N., Robertson, I. (1983). Controlled Drinking. London: Methuen.
Heaton, S.K., Chelune, G.J., Talley, J.L., Kay, G.G., Curtiss, G. (1993). Wisconsin Card Sorting Test Manual: Revised and Expanded. Odessa, FL: Psychological Assessment Resources.
Helzer, J.E., Pryzbeck, T.R. (1988). The co-occurrence of alcoholism with other psychiatric disorders in the general population and its impact on treatment. Journal of Studies on Alcohol, 49, 219–224.
Higgins, S.T., Silverman, K., Heil, S.H. (2003). Behavioral interventions for problem drinking: Community reinforcement and contingency management. W: B. Johnson, P. Ruiz, M.J. Galanter (red.), Handbook of Clinical Alcoholism Treatment (s. 111–118). Baltimore, MD: Lippincott, Williams & Wilkins.
Horn, J.L., Wanberg, K.H., Foster, F.M. (1990). Guide to the Alcohol Use Inventory (AUI). Minneapolis, MN: National Computer Systems.
Howard, M.O., Elkins, R.L., Rimmele, C., Smith, J.W. (1991). Chemical aversion treatment of alcohol dependence. Drug and Alcohol Dependence, 29, 107–143.
Inskip, H.M., Harris, E.C., Barraclough, B. (1998). Lifetime risk of suicide for affective disorder, alcoholism and schizophrenia. British Journal of Psychiatry, 172, 35–37.
Kabat-Zinn, J., Lipworth, L., Burney, R. (1985). The clinical use of mindfulness meditation for the self-regulation of chronic pain. Journal of Behavioral Medicine, 8, 163–190.
Kolb, D.A. (1984). Experiential Learning: Experience as the Source of Learning and Development. Englewood Cliffs, NJ: Prentice-Hall.
Kushner, M.G., Sher, K.J., Beitman, B.D. (1990). The relation between alcohol problems and anxiety disorders. American Journal of Psychiatry, 147, 685–695.
Lambert, M.J., Ogles, B.M. (2004). The efficacy and effectiveness of psychotherapy. W: M.J. Lambert (red.), Bergin and Garfield’s Handbook of Psychotherapy and Behavior Change (s. 139–193). New York: Wiley.
Lazar, S.W., Bush, G., Gollub, R.L., Fricchione, G.L., Khalsa, G., Benson, H. (2000). Functional brain mapping of the relaxation response and meditation. NeuroReport, 11, 1581–1585.
Leigh, B.C., Stacy, A.W. (1993). Alcohol outcome expectancies: Scale construction and predictive utility in higher order confirmatory models. Psychological Assessment, 5, 216–229.
Lewis, K.M. (2005). The supervision of cognitive and behavioural psychotherapists. BABCP Magazine Supplement, May issue. Accrington, UK: BABCP.
Lightfoot, L.O., Hodgins, D. (1988). A survey of alcohol and drug problems in incarcerated offenders. The International Journal of the Addictions, 23, 687–706.
Linehan, M. (1993). Cognitive-Behavioral Treatment for Borderline Personality Disorder. New York: Guilford Press.
Litman, G.K., Stapleton, J., Oppenheim, A.N., Peleg, M. (1983). An instrument for measuring coping behaviours in hospitalized alcoholics: Implications for relapse prevention treatment. British Journal of Addiction, 78, 269–276.
Ludwig, A.M., Wikler, A. (1974). ‘Craving’ and relapse to drink. Quarterly Journal of Studies on Alcoholism, 35, 108–130.
Marlatt, G.A., Gordon, J.R. (1985). Relapse Prevention: Maintenance Strategies in the Treatment of Addictive Behaviors. New York: Guilford Press.
Mayfield, D., McLeod, G., Hall, P. (1974). The CAGE questionnaire: Validation of a new alcoholism screening instrument. American Journal of Psychiatry, 131, 1121–1123.
Mason, P. (1989). Managing Drink. Birmingham: Aquarius.
Mazur, J. (2002). Learning and Behavior. New York: Prentice Hall.
McLellan, A.T., Kushner, H., Metzger, D., Peters, R., Smith, L., Grissom, G., Pettinati, H., Argerious, M. (1992). Addiction Severity Index. Philadelphia, PA: Veterans Administration and National Institute on Drugs and Alcohol.
McNally, A.M., Palfai, T.P. (2001). Negative emotional expectancies and readiness to change among college student binge drinkers. Addictive Behaviors, 26, 721–734.
Meier, P., Barrowclough, C., Donmall, M. (2005). The role of the therapeutic alliance in the treatment of drug abuse. Addiction, 100, 500–511.
Miller, B.N., Miller, M.N., Verhegge, R., Linville, H.H., Pumariega, A.J. (2002). Alcohol use among college athletes: Self medication for psychiatric symptoms? Journal of Drug Education, 32, 41–52.
Miller, P.M. (1975). A behavioural intervention program for chronic problem drunkenness offenders. Archives of General Psychiatry, 32, 915–918.
Miller, W.R. (1983). Motivational interviewing with problem drinkers. Behavioural Psychotherapy, 11, 147–172.
Miller, W.R., Marlatt, G.A. (1984). Manual for the Comprehensive Drinker Profile. Odessa, FL: Psychological Assessment Resources.
Miller, W.R., Rollnick, S. (2002). Motivational Interviewing: Preparing People for Change (2nd Ed.). New York: Guilford Press.
Miller, W.R., Tonigan, J.S. (1996). Assessing drinkers’ motivation for change: The Stages of Change Readiness and Treatment Eagerness Scale (SOCRATES). Psychology of Addictive Behaviors, 10, 81–89.
Miller, W.R., Wilbourne, P.L., Hettema, J.E. (2003). What works?
A summary of alcohol treatment outcome research. W: R.K. Hester, W.R. Miller (red.), Handbook of Alcoholism Treatment Approaches: Effective Alternatives (s. 13–63). Boston, MA: Allyn & Bacon.
Monti, P.M., Kadden, R., Rohsenow, D.J., Cooney, N., Abrams, D. (2002). Treating Alcohol Dependence: A Coping Skills Training Guide (2nd Ed.). New York: Guilford Press.
Monti, P.M., Rohsenow, D.J., Colby, S.M., Abrams, D.B. (1995). Coping and social skills training. W: R.K. Hester, W.R. Miller (red.), Handbook of Alcoholism Treatment Approaches: Effective Alternatives (s. 221–241). Needham Heights, MA: Allyn & Bacon.
Moos, R.H. (1990). Conceptual and empirical approaches to developing family-based assessment procedures: Resolving the case of the Family Environment Scale. Family Process, 29, 199–208.
Moos, R.H., Fenn, C.B., Billings, A.G., Moos, B.S. (1988). Assessing life stressors and social resources: Applications to alcoholic patients. Journal of Substance Abuse, 1, 135–152.
Moscicki, E.K. (1997). Identification of suicide risk factors using epidemiologic studies. Psychiatric Clinics of North America, 20, 499–517.
Niaura, R.S., Rohsenow, D.J., Binkoff, J.A., Monti, P.M., Pedraza, M., Abrams, D.B. (1988). Relevance of cue reactivity to understanding alcohol and smoking relapse. Journal of Abnormal Psychology, 97, 133–152.
O’Brien, C.P., Childress, A.R., McClellan, T., Ehrman, R. (1990). Integrating systemic cue exposure with standard treatment in recovering drug dependent patients. Addictive Behaviors, 15, 355–365.
Papageorgiou, C., Wells, A. (2000). Treatment of recurrent major depression with attention training. Cognitive and Behavioral Practice, 7, 407–413.
Papageorgiou, C., Wells, A. (2001). Metacognitive beliefs about rumination in recurrent major depression. Cognitive and Behavioral Practice, 8, 160–164.
Papageorgiou, C., Wells, A. (2003). An empirical test of a clinical metacognitive model of rumination and depression. Cognitive Therapy and Research, 27, 261–273.
Prien, R.F., Himmelhoch, J.M., Jupfer, D.J. (1988). Treatment of mixed mania. Journal of Affective Disorders, 182, 9–15.
Prochaska, J.O., DiClemente, C.C. (1986). Toward a comprehensive model of change. W: W.R. Miller, N. Heather (red.), Treating Addictive Behaviors: Processes of Change (s. 3–27). New York: Plenum Press.
Raistrick, D., Heather, N., Godfrey, C. (2006). Review of the Effectiveness of Treatment for Alcohol Problems. London: National Treatment Agency for Substance Misuse.
Rimmele, C.T., Howard, M.O., Hilfrink, M.L. (1995). Aversion therapies. W: R.K. Hester, W.R. Miller (red.), Handbook of Alcoholism Treatment Approaches: Effective Alternatives (s. 134–147). Boston, MA: Allyn & Bacon.
Rogers, C. (1961). On Becoming a Person: A Therapist’s View of Psychotherapy. London: Constable.
Rohsenow, D.J., Niaura, R.S., Childress, A.R., Abrams, D.B., Monti, P.M. (1991). Cue reactivity in addictive behaviors: Theoretical and treatment implications. International Journal of the Addictions, 25, 957–993.
Rosenthal, R.N., Westreich, L. (1999). Treatments of persons with dual diagnoses of substance use disorder and other psychological problems. W: B.S. McCrady, E.E. Epstein (red.), Addictions: A Comprehensive Guidebook (s. 439–476). New York: Open University Press.
Russell, M., Martier, S.S., Sokol, R.J., Mudar, P., Bottoms, S., Jacobson, S., Jacobson, J. (1994). Screening for pregnancy risk-drinking. Alcoholism: Clinical and Experimental Research, 18, 1156–1161.
Siegel, S. (1983). Classical conditioning, drug tolerance, and drug dependence. W: R.G. Smart, F.B. Glasser, Y. Israel, H. Kalant, R.E. Popham, W. Schmidt (red.), Research Advances in Alcohol and Drug Problems, Vol. 7 (s. 207–246). New York: Plenum.
Skinner, B.F. (1969). Contingencies of Reinforcement. Englewood Cliffs, NJ: Prentice-Hall.
Skinner, H.A., Allen, B.A. (1982). Alcohol dependence syndrome: Measurement and validation. Journal of Abnormal Psychology, 91, 199–209.
Smith, J.E., Meyers, R.J. (1995). The community reinforcement approach. W: R. Hester, W. Miller (red.), Handbook of Alcoholism Treatment Approaches: Effective Alternatives (s. 251–266). New York: Allyn & Bacon.
Sobell, L.C., Brown, J., Leo, G.L., Sobell, M.B. (1996). The reliability of the Alcohol Timeline Followback when administered by telephone and by computer. Drug and Alcohol Dependence, 42, 49–54.
Sobell, M.B., Sobell, L.C. (1993). Problem Drinkers: Guided Self-Change Treatment. New York: Guilford Press.
Spada, M.M. (2006a). Cognitive-behavioural case formulation in the treatment of alcohol problems. W: A.V. Nikevi, A. Kuczmierczyk, M.H. Bruch (red.), Formulation and Treatment in Clinical Health Psychology (s. 19–41). London: Brunner-Routledge.
Spada, M.M. (2006b). Overcoming Problem Drinking: A Self-help Guide Using Cognitive Behavioural Strategies. Colchester: Constable Robinson.
Spada, M.M., Caselli, G., Wells, A. (2009). Metacognitions as a predictor of drinking status and level of alcohol use following CBT in problem drinkers: A prospective study. Behaviour Research and Therapy, 47, 882–886.
Spada, M.M., Wells, A. (2005). Metacognitions, emotion and alcohol use. Clinical Psychology and Psychotherapy, 12, 150–155.
Spada, M.M., Wells, A. (2006). Metacognitions about alcohol use in problem drinkers. Clinical Psychology and Psychotherapy, 13, 138–143.
Spada, M.M., Wells, A. (2008). Metacognitive beliefs about alcohol use: development and validation of two self-report scales. Addictive Behaviors, 33, 515–527.
Spada, M.M., Wells, A. (2009). A metacognitive model of problem drinking. Clinical Psychology and Psychotherapy, 16, 383–393.
Spada, M.M., Zandvoort, M., Wells, A. (2007). Metacognitions in problem drinkers. Cognitive Therapy and Research, 31, 709–716.
Spanier, G. (1976). Measuring dyadic adjustment: New scales of assessing the quality of marriage and similar dyads. Journal of Marriage and the Family, 38, 15–28.
Spanier, G. (1979). The measurement of marital quality. Journal of Sex and Marital Therapy, 5, 288–300.
Spielberger, C.D., Russell, G.J., Crane, R.S. (1983). Assessment of anger: The State-Trait Anger Scale. W: J.N. Butcher, C.D. Spielberger (red.), Advances in Personality Assessment (s. 159–187). Hillsdale, NJ: LEA.
Stacy, A.W., Widaman, K.F., Marlatt, G.A. (1990). Expectancy models of alcohol use. Journal of Personality and Social Psychology, 58, 918–928.
Stewart, J., Dewit, H., Eikelboom, R. (1984). Role of unconditioned and conditioned drug effects in the self-administration of opiates and stimulants. Psychological Review, 91, 251–268.
Sullivan, J.T., Sykora, K., Schneiderman, J., Naranjo, C.A., Sellers, E.M. (1989). Assessment of alcohol withdrawal: The revised Clinical Institute Withdrawal Assessment for alcohol scale (CIWA-Ar). British Journal of Addiction, 84, 1353–1357.
Thorley, A. (1980). Medical response to problem drinking. Medicine, 35, 1816–1827.
Timmerman, I.G.H., Emmelkamp, P.M.G. (2006). The relationship between attachment styles and Cluster B personality disorders in prisoners and forensic inpatients. International Journal of Law and Psychiatry, 29, 48–56.
Tolman, E.C. (1932). Purposive Behavior in Animals and Men. New York: Appleton-Century-Crofts.
Velleman, R. (1992). Counselling for Alcohol Problems. London: Sage.
Wanberg, K.W., Horn, J.L., Foster, F.M. (1977). A differential assessment model for alcoholism: The scales of the Alcohol Use Inventory. Journal of Studies on Alcohol, 38, 512–543.
Ward, M. (1988). Helping Problem Drinkers –A Practical Guide for the Caring Professions. Canterbury: Kent Council for Addictions.
Wechsler, D. (1997). WAIS-III Administration and Scoring Manual. San Antonio, TX: The Psychological Corporation.
Weiss, R.D., Najavits, L.M., Greenfield, S.F. (1999). A relapse prevention group for patients with bipolar and substance use disorders. Journal of Substance Abuse Treatment, 16, 47–54.
Wells, A. (1997). Cognitive Therapy of Anxiety Disorders. Chichester: Wiley.
Wells, A. (2000). Emotional Disorders and Metacognition: Innovative Cognitive Therapy. Chichester: Wiley.
Wilson, G.T. (1988). Alcohol and anxiety. Behavioural Research and Therapy, 26, 369–381.
Witkiewitz, K., Marlatt, G.A., Walker, D.D. (2005). Mindfulness-based relapse prevention for alcohol and substance use disorders. Journal of Cognitive Psychotherapy, 19, 211–228.
Ziedonis, D.M., Smelson, D., Rosenthal, R.N., Batki, S., Green, A.I., Henry, R.J., Montoya, I., Parks, J., Weiss, R.D. (2005). Improving the care of individuals with schizophrenia and substance use disorders: consensus recommendations. Journal of Psychiatric Practice, 11, 315–339.
Zywiak, W.H., Connors, G.J., Maisto, S.A., Westerberg, V.S. (1996). Relapse research and the Reasons for Drinking Questionnaire: A factor analysis of Marlatt’s relapse taxonomy. Addiction, 91, S121–S130.