Systemy podatkowe w państwach Europy Środkowo-Wschodniej

Spis treści:

Wprowadzenie

Rozdział 1. Rola państwa we współczesnej gospodarce

1.1. Państwo, gospodarka, podatki – uwagi wstępne
1.2. Relacja państwo–rynek. Rys historyczny
1.3. Dobro publiczne i wzrost znaczenia administracji państwowej
1.4. Determinanty wpływające na rolę państwa w gospodarce
1.5. Restytucja gospodarki rynkowej
1.6. Efektywność działania państwa

Rozdział 2. Podatki i system podatkowy

2.1. Kształtowanie się systemów podatkowych
2.2. Teorie opodatkowania
2.3. Funkcje podatków
2.4. Rodzaje podatków
2.5. System podatkowy
 
Rozdział 3. Rola Unii Europejskiej w kształtowaniu systemów podatkowych

3.1. Powstanie i rozwój Unii Europejskiej
3.2. Rozszerzenie Unii Europejskiej
3.3. Traktatowe podstawy prawne polityki podatkowej Unii Europejskiej
3.4. Harmonizacja prawa podatkowego
3.5. Obecne cele polityki podatkowej Unii Europejskiej

Rozdział 4. Struktura dochodów podatkowych państw członkowskich Unii Europejskiej

4.1. Wprowadzenie
4.2. Dochody podatkowe w relacji do produktu krajowego brutto
4.3. Struktura dochodów podatkowych w zależności od szczebla władzy
4.4. Dochody podatkowe w zależności od rodzaju podatku
4.5. Dochody podatkowe z podatków konsumpcyjnych
4.6. Dochody podatkowe z podatków bezpośrednich
4.7. Dochody publiczne z opodatkowania pracy
4.8. Dochody podatkowe z kapitału
4.9. Dochody z podatków środowiskowych
4.10. Podatki od nieruchomości

Rozdział 5. Gospodarka i systemy podatkowe państw Europy Środkowo-Wschodniej

5.1. Bułgaria
5.1.1. Informacje ogólne o kraju
5.1.2. Gospodarka Bułgarii
5.1.3. System podatkowy Bułgarii
5.1.4. Podsumowanie
5.2. Chorwacja
5.2.1. Informacje ogólne o kraju
5.2.2. Gospodarka Chorwacji
5.2.3. System podatkowy Chorwacji
5.2.4. Podsumowanie
5.3. Czechy
5.3.1. Informacje ogólne o kraju
5.3.2. Gospodarka Czech
5.3.3. System podatkowy Czech
5.3.4. Podsumowanie
5.4. Estonia
5.4.1. Informacje ogólne o kraju
5.4.2. Gospodarka Estonii
5.4.3. System podatkowy Estonii
5.4.4. Podsumowanie
5.5. Litwa
5.5.1. Informacje ogólne o kraju
5.5.2. Gospodarka Litwy
5.5.3. System podatkowy Litwy
5.5.4. Podsumowanie
5.6. Łotwa
5.6.1. Informacje ogólne o kraju
5.6.2. Gospodarka Łotwy
5.6.3. System podatkowy Łotwy
5.6.4. Podsumowanie
5.7. Polska
5.7.1. Informacje ogólne o kraju
5.7.2. Gospodarka Polski
5.7.3. System podatkowy Polski
5.7.4. Podsumowanie
5.8. Rumunia
5.8.1. Informacje ogólne o kraju
5.8.2. Gospodarka Rumunii
5.8.3. System podatkowy Rumunii
5.8.4. Podsumowanie
5.9. Słowacja
5.9.1. Informacje ogólne o kraju
5.9.2. Gospodarka Słowacji
5.9.3. System podatkowy Słowacji
5.9.4. Podsumowanie
5.10. Słowenia
5.10.1. Informacje ogólne o kraju
5.10.2. Gospodarka Słowenii
5.10.3. System podatkowy Słowenii
5.10.4. Podsumowanie
5.11. Węgry
5.11.1. Informacje ogólne o kraju
5.11.2. Gospodarka Węgier
5.11.3. System podatkowy Węgier
5.11.4. Podsumowanie

Rozdział 6. Model systemu podatkowego grupy państw Europy Środkowo-Wschodniej i państw starej Unii Europejskiej

6.1. Ogólny model gospodarczy państw starej Unii Europejskiej oraz państw Europy Środkowo-Wschodniej
6.2. Ogólny model podatkowy systemów państw starej Unii Europejskiej oraz państw Europy Środkowo-Wschodniej
6.2.1. Metody badania i zbiory danych
6.2.2. Średni poziom wpływów podatkowych do PKB
6.2.3. Podział zasobów podatkowych
6.2.4. Źródła dochodów podatkowych
6.2.5. Średnie dochody podatkowe według podstawy opodatkowania
6.2.6. Inne wskaźniki podatkowe i systemowe
6.3. Podsumowanie

Rozdział 7. Rodzaje systemów podatkowych krajów Unii Europejskiej

7.1. Wprowadzenie
7.2. Klastry i modele systemów podatkowych w literaturze
7.3. Rozszerzone badania nad modelami systemów podatkowych przy zastosowaniu analizy k-średnich
7.3.1. Założenia i opis metody badawczej
7.3.2. Wyniki grupowania metodą k-średnich dla pięciu grup państw
7.3.3. Wyniki grupowania metodą k-średnich dla trzech grup państw
7.4. Opis modeli
7.5. Podsumowanie

Zakończenie
Bibliografia
Wykaz tabel
Wykaz rysunków

Acemoglu D., Robinson J.A., Why nations fail: the origins of power, prosperity and poverty,
London 2012.
Adam L., Podatki i opłaty w kapitalizmie, Warszawa 1962.
Alontseva D., Lavrishcheva O., The tax policy of the republic of Bulgaria as a destructive fac-
tor for state system development, [w:] M. Sentsova (Karaseva), E. Ruskowski, A. Paul,
M. Radvan (eds.), Tax sovereignty and the concept of fiscal rule-making in the countries
of central and eastern Europe, Conference Proceedings, Voronezh 2018.
Andersson K., Eberhartinger E., Oxelheim L., National tax policy in Europe: to be or not
to be?, Berlin 2009.
Annual  Report  on  Taxation  2023,  Directorate-General  for  Taxation  and  Customs
Union, European Commission, Publications Office of the European Union, Luxem-  
bourg 2023.
Auerbach A.J. (ed.), Handbook of public economics. Volume 5, Amsterdam 2013.
Auerbach A.J., Devereux M.P., Consumption and cash-fl ow taxes in an international sett ing ,
„NBER Working Paper” 2013, no. 19579.
Autor D., Katz  L ., Kearney M., The polarization of the US labor market, „American Eco-
nomic Review” 2006, no. 96(2).
Bačlija Brajnik I., Prebilič V., Kronegger L., Explaining strategies in sett ing o wn local taxes
in Slovenia, „Lex Localis – Journal of Local Self-Government” 2022, vol. 20, no. 1.
Balas G., Kovacs R., Prospects for the introduction of value-based property tax in Hungary,
Washington 1999.
Barro R., Redlick C.J., Macroeconomic eff ects from government purchases and taxes, „The
Quarterly Journal of Economics” 2011, vol. 126, no. 1.
Bisson T.N., The crisis of the twelfth century: power, lordship, and the origins of European
government, Princeton 2015.
Blažić H., Usporedni porezni sustavi: Oporezivanje dohotka i dobiti, Rijeka 1996.
Blažić H., Grdinić M., Tax policy and fi scal consolidation in Croatia , Rijeka 2018.S yStemy   podatkowe   w   pańStwach  e uropy  Ś rodkowo -w Schodniej
342
Blažić H., Štambuk A., Šimović H., Lazović-Pita L., Klun M., What tax experts in former
socialist countries think about tax policy: The cases of Slovenia, Croatia and Bosnia and
Herzegovina, „Economic Systems” 2017, vol. 41, no. 4.
Blinder A.S., Yellen J.L., The fabulous decade: macroeconomic lessons from the 1990s, New
York 2001.
Boadway R., From optimal tax theory to tax policy: retrospective and prospective views, Cam-
bridge 2012.
Borchardt K.D., ABC prawa Unii Europejskiej, Luxembourg 2011.
Borodo A., Finanse publiczne Rzeczpospolitej Polskiej: zagadnienia prawne, Bydgoszcz 2000.
Borodo A., Polskie prawo finansowe: zarys ogólny , Toruń 2007.
Bozhinova  M.,  Zhekova  K.,  Peykovska  P.,  Экономический  потенциал  Болгарии.
Путеводитель инвестора (The economic potential of Bulgaria. A guidebook for the in-
vestor), Импрес ООД – Пловдив (Moscow: Impres OOD – Plovdiv) 2008.
Brennan G., Buchanan J.M., The power to tax: analytical foundations of a fiscal constitution ,
Cambridge 1980.
Breton A., Competitive governments: an economic theory of politics and public finance, Cam-
bridge 1996.
Bronchi Ch., Burns A., The tax system in the Czech Republic, „OECD Economics Depart-
ment Working Papers” 2000, no. 245.
Brown W., Undoing the demos: neoliberalism’s stealth revolution, New York 2015.
Brzeziński B., Funkcje podatków, [w:] W. Wójtowicz (red.), Prawo finansowe, Warszawa
2000.
Brzeziński B., Wstęp do nauki prawa podatkowego, Toruń 2001.
Brzeziński B., Zasady związane z prawem podatkowym (zarys problematyki), „Kwartalnik
Prawa Podatkowego” 2009, nr 1.
Brzeziński B. (red.), Prawo finansów publicznych , Toruń 2012.
Brzeziński B., Franczak A., Olesińska A. i inni, Polskie prawo podatkowe, Warszawa 2024.
Brzeziński  B.,  Głuchowski  J.,  Kosikowski  C.,  Harmonizacja  prawa  podatkowego  Unii  
Europejskiej i Polski, Warszawa 1998.
Brzeziński B., Nykiel W., Zasady ogólne prawa podatkowego, [w:] B. Brzeziński (red.),
Prawo podatkowe: teoria, instytucje, funkcjonowanie, Toruń 2011.
Buchanan J.M., Finanse publiczne w warunkach demokracji: systemy fiskalne a  decyzje indy-
widualne, Warszawa, 1997.
Buchanan J.M., Tullock G., The calculus of consent: logical foundations of constitutional
democracy, Indianapolis 1999.
Cabelkova  I.,  Sustainability  of  state  budgetary  expenses:  tax  compliance  of  low-,  middle-,
and high-income groups – the evidence from the Czech Republic, „Sustainability” 2021,  
vol. 13, no. 16.
Cabelkova I., Smutka L., The effects of solidarity, income, and reliance on the state on per-
sonal  income  tax  preferences.  The  case  of  the  Czech  Republic,  „Sustainability”  2021,  
vol. 13, no. 18.B iBliografia
343
Červená K., Cakoci K., Olexová C., Taxation in the Slovak Republic within the context
of EU membership, „Ecomomic Review”/„Ekonomické Rozhl’ady” 2021, vol. 50,
no. 1.
Chalmers D., Davies G., Monti G., European Union law: text and materials, Cambridge
2019.
Chechliński J., Z zagadnień teorii podatku, Warszawa 1963.
Chojna-Duch E., Polskie prawo finansowe: finanse publiczne , Warszawa 2007.
Christl M., Livanos I., Papini A., Tumino A., The future of taxation in changing labour
markets, „Public Sector Economics” 2023, no. 47(4).
Ciak J., Deficyt budżetowy – zagrożenie dla finansów publicznych , „Bank i Kredyt” 2002,
nr 5.
Ciak  J.,  Konsekwencje  zadłużenia  publicznego  dla  bezpieczeństwa  finansów  publicznych,
„Studia i Prace Kolegium Zarządzania i Finansów” 2024, nr 193.
Ciak J., Gruszczyńska A., Uwarunkowania prawne funkcjonowania podatków i systemów
podatkowych w krajach Unii Europejskiej – zarys zagadnienia, „Prawo Budżetowe Pań-
stwa i Samorządu” 2009, t. 7, nr 1.
Clanchy M.T., From memory to written record: England 1066–1307 , Chichester 2013.
Comaniciu C., Bunescu L., Taxation in Romania – some positive aspects, „Procedia Eco-
nomics and Finance” 2013, no. 6.
Craig P., Búrca G. de (eds.), The evolution of EU law, New York 2011.
Crampton R.J., A concise history of Bulgaria, Cambridge 2005.
Csaba L., A decade of transformation in Hungarian economic policy: dynamics, constraints
and prospects, „Europe-Asia Studies” 1998, vol. 50, no. 8.
Dąbrowski M., Tomczyńska M., Tax reforms in transition economies. A mixed record and
complex future agenda, Warszawa 2001.
Dolata S., Podstawy wiedzy o podatkach i polskim systemie podatkowym, Opole 1999.
Doliwa-Klepacki Z.M., Integracja europejska, Białystok 1999.
Dolls M. (i in.), Fiscal sustainability and the demographic transition: a micro approach for  
27 EU countries, „International Tax and Public Finance” 2017, no. 24(4).
Dosser D., Economic analysis of the tax harmonization, [w:] C.S. Shoup (ed.), Fiscal harmo-
nization in common markets, New York 1967.
Duncan-Jones R., Structure and scale in the Roman economy, Cambridge 1990.
Duncan-Jones R., The economy of the Roman Empire: quantitative studies, Cambridge 1974.
Dziemianowicz R., Przygodzka R., W kierunku wzrostu efektywności systemu podatkowe-
go, [w:] G. Michalczuk, I. Przychocka, J. Sikorski (red.), Wybrane problemy reformy
systemu podatkowego, Białystok 2007.
Eidintas A., Bumblauskas A., Kulakauskas A., Tamošaitis M., The history of Lithuania,
Wilno 2015.
Ekiert G., Hanson S.E., Capitalism and Democracy in Central and Eastern Europe: Assessing
the Legacy of Communist Rule, Cambridge 2003.
Epstein G.A., Financialization and the world economy, Cheltenham 2005.S yStemy   podatkowe   w   pańStwach  e uropy  Ś rodkowo -w Schodniej
344
Evans C., Taxation compliance and administrative costs: an overview, [w:] M. Lang (ed.),
Tax compliance costs for companies in an enlarged European Community, Boston 2008.
Evans P.B., Embedded autonomy: states and industrial transformation, Princeton 1995.
Foucault M., The birth of biopolitics: Lectures at the Collège de France, 1978–1979, New  
York 2008.
Friedman M., Capitalism and freedom, Chicago 1962.
Funke M., Determining the taxation and investment impacts of Estonia’s 2000 income tax
reform, „Finnish Economic Papers” 2002, vol. 15, no. 2.
Gajl N., Teorie podatkowe w świecie, Warszawa 1992.
Genser B., John Ch., Reform of the GDR tax system: A blueprint for east European econo-
mies?, Konstanz 1991.
Ģērmanis U., Kalniņš O., The Latvian Saga, Riga 2007.
Głuchowski  J.,  Funkcje  podatków  w  gospodarce  rynkowej,  „Przegląd  Ustawodawstwa  
Gospodarczego” 1995, nr 5.
Głuchowski J., Polskie prawo podatkowe, Warszawa 2006.
Głuchowski J., Wstęp do skarbowości, Poznań 1997.
Godar S., Truger A., Shifting priorities in EU tax policies: A stock-taking exercise over three
decades, „IMK Study” 2017, no. 55.
Gomułowicz A., Zasady podatkowe wczoraj i dziś, Warszawa 2001.
Gomułowicz A., Małecki J., Podatki i prawo podatkowe, Warszawa 2004.
Gomułowicz A., Małecki J., Podatki i prawo podatkowe, Warszawa 2006.
Gomułowicz A., Małecki J., Podatki i prawo podatkowe, Warszawa 2010.
Gomułowicz A., Mączyński D., Podatki i prawo podatkowe, Warszawa 2022.
Goulder L.H., Environmental taxation and the double dividend: A reader’s guide, „Interna-
tional Tax and Public Finance” 1995, vol. 2, no. 2.
Grapperhaus F.H.M., Opowieści podatkowe Drugiego Millenium: opodatkowanie w Euro-
pie (1000–2000), Stanach Zjednoczonych Ameryki (1765–1801) i Indiach (1526–1709),  
Toruń 2000.
Grądalski F., Teoretyczne aspekty racjonalizacji systemu podatkowego, [w:] R. Bartkowiak,
J. Ostaszewski (red. nauk.), Dorobek ekonomii, finansów i nauk o zarządzaniu oraz jego
praktyczne wykorzystanie na przełomie XX i XXI wieku, Warszawa 2012.
Grindle M.S., Good Enough Governance Revisited, „Development Policy Review” 2007,
vol. 25, no. 5.
Gross E., Bruna S., Municipal finance equalization process in Latvia, „Economics and Man-
agement” 2012, no. 17(1).
Gruber J., Public finance and public policy , New York 2016.
Guidelines on Company Taxation. SEC (90) 601 final, 20 April 1990.
Guziejewska B., Dana A., Administrative capacity as a constraint to fiscal decentralization.
The  case  of  Romania  and  Poland,  „Comparative  Economic  Research.  Central  and
Eastern Europe” 2020, vol. 23, no. 1.
Harberger A.C., The incidence of the corporation income tax, „Journal of Political Econo-
my” 1962, vol. 70, no. 3.B iBliografia
345
Harvey D., A brief history of neoliberalism, Oxford 2005.
Hayek F.A., The road to serfdom, Chicago 1944.
Hazak A., Dividend decision under distributed profit taxation: investor’s perspective, „Inter-
national Research Journal of Finance and Economics” 2007, no. 9.
Holcombe R.G., A theory of the theory of public goods, „Review of Austrian Economics”
1997, t. 10, no. 1.
Hopkins K., Conquerors and slaves, Cambridge 1978.
Hopkins K., Taxes and trade in the Roman Empire (200 B.C.–A.D. 400), „The Journal of
Roman Studies” 1980, vol. 70.
İnalcık H., The Ottoman Empire: the classical age 1300–1600 , Phoenix 2001.
İnalcık H., Quartet D., An economic and social history of the Ottoman Empire, 1300–1914,
Cambridge 1994.
Jeleńska A., Istota harmonizacji podatkowej, „Toruński Rocznik Podatkowy″ 2013.
Jordan W.C., The great famine: northern Europe in the early fourteenth century, Princeton
1998.
Kargol-Wasiluk A.,  Teoria  dóbr  publicznych  a  paradygmat  ekonomii  sektora  publicznego,
„Zarządzanie Publiczne” 2008, nr 3.
Karnosh K., The evolution of the Hungarian tax system, University of Chicago Law School
2019.
Karsten S., Corporate income taxation in Estonia. Is it time to abandon dividend taxation?,
„TUT Economic Research” 2014, Series 9.
Keen M., King J., The Croatian profit tax: An ACE in practice, „Fiscal Studies” 2022, vol. 23,  
no. 3.
Keynes J.M., The general theory of employment, interest and money, Basingstoke 2007.
Kleer J. (red.), Sektor publiczny w Polsce i na świecie: między upadkiem a rozkwitem, War-
szawa 2006.
Klein N., The shock doctrine: the rise of disaster capitalism, New York 2007.
Kleine K.H., Thien E., The role of the IMF and the World Bank in the former Eastern Bloc
countries, „Intereconomics” 1992, no. 27.
Koltay J., Tax reform in Hungary, [w:] I.P. Szekely, D.M. Newbery (eds.), Hungary: an
economy in transition, Glasgow 1993.
Kondej M., Stępień M., Globalny podatek minimalny. O istocie filaru II międzynarodowej
reformy podatkowej z perspektywy UE, „Przegląd Podatkowy” 2023, nr 6.
Konopczyński  M.,  Wpływ  opodatkowania  na  wzrost  gospodarczy,  „Ekonomista”  2012,  
nr 6.
Kosikowski C., Podatki. Problem władzy publicznej i podatników, Warszawa 2007.
Kosikowski C., Podstawowe pojęcia podatkowe, [w:] C. Kosikowski (red.), Encyklopedia
podatkowa, Warszawa 1998.
Kosikowski C., Ruśkowski E. (red.), Finanse publiczne i prawo finansowe, Warszawa 2003.
Kostecki A., Podatki przychodowe i podatki dochodowe, [w:] M. Weralski (red.), System
instytucji prawno-finansowych PRL. Tom 3. Instytucje budżetowe, Wrocław 1985.S yStemy   podatkowe   w   pańStwach  e uropy  Ś rodkowo -w Schodniej
346
Kowalik T. (red.), Stanisław Gomułka i transformacja polska: dokumenty i analizy: 1968–
–1989, Warszawa 2010.
Krajewska A., Podatki w Unii Europejskiej, Warszawa 2010.
Krajňák M., Krzikallová K., Friedrich V., Does political orientation affect economic indica -
tors in the Czech Republic?, „Journal of Policy Modeling” 2022, vol. 44, no. 6.
Krumov Todorov I., Personal income taxes in Bulgaria, Hungary and Romania: a business
cycle perspective, „Revista Inclusiones” 2020, vol. 8, no. 1.
Kuraś  Z.,  Harmonizacja  systemów  podatkowych  państw  członkowskich  Unii  Europejskiej,
„Studia Gdańskie” 2009, t. 6.
Kuś A., Rodzaje kompetencji Unii Europejskiej a unijna polityka podatkowa, „Studia z Poli-
tyki Publicznej” 2014, t. 1, nr 2.
Kuzińska H., Rola podatków pośrednich w Polsce, Warszawa 2002.
Lazăr D.T., The tax reform of Romania since the transition to market economy, „Transylva-
nian Review of Administrative Sciences” 2005, no. 1(15).
Lerman R., Yitzhaki S., A note on the calculation and interpretation of the Gini index, „Eco-
nomics Letters” 1984, vol. 15, no. 3–4.
Lindahl E., Just taxation – a positive solution, [w:] R.A. Musgrave, A.T. Peacock (eds.),
Classics in the theory of public finance, London 1958.
Lipniewicz R., Europejskie prawo podatkowe, Warszawa 2011.
Litwińczuk H., Prawo podatkowe przedsiębiorców, Warszawa 2003.
Lo Cascio E., The early Roman Empire: the state and the economy, [w:] W. Scheidel, I. Morris,
R. Saller (eds.), The Cambridge economic history of the Greco-Roman World, Cambridge
2007.
Luthar O. (ed.), The land between: A history of Slovenia, Frankfurt 2008.
Łukaszewicz M., Dżizja i haracz – historyczne podatki muzułmańskie, „Kwartalnik Prawa
Podatkowego” 2011, nr 2.
Mak M., Zalesko M., Funkcjonowanie systemu podatkowego w świetle teorii kosztów trans-
akcyjnych, „Studia Ekonomiczne. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego
w Katowicach” 2018, nr 358.
Malužinas M., Model samorządu terytorialnego w Republice Litewskiej – geneza i rozwój,
„Opinie i Komentarze FRDL” 2023, nr 6.
Marczakowska-Proczka J., System budżetowy, [w:] A. Alińska, B. Woźniak (red.), Współ-
czesne finanse publiczne, Warszawa 2015.
Martinez-Vazquez J., McNab R.M., Tax reform in transition economies: experience and les-
sons, „GSU Andrew Young School of Policy Studies Working Paper” 1997, no. 97–6.
Mastalski R., Prawo podatkowe, Warszawa 2001.
Messere K., Tax policy in Europe: comparative survey, „European Taxation” 2000, no. 12.
Mik C., Europejskie prawo wspólnotowe: zagadnienia teorii i praktyki, Warszawa 2000.
Mill J.S., Considerations on representative government, London 1861.
Mill J.S., On Liberty, London 1859.
Mill J.S., Principles of political economy: with some of their applications to social philosophy,
London 1848.B iBliografia
347
Mirrlees J.A., Optimal tax theory: a synthesis, „Journal of Public Economics” 1976, vol. 6,  
no. 4.
Monson A., Scheidel W., Fiscal regimes and the political economy of premodern states, Cam-
bridge 2018.
Mrak M., Rojec M., Silva-Jauregui C. (eds.), Slovenia: from Yugoslavia to the European
Union, Washington 2004.
Musgrave P.B., Harmonization of direct business taxes: a case study, [w:] C.S. Shoup (ed.),
Fiscal harmonization in common markets, New York 1967.
Musgrave R.A., The theory of public finance: a  study in public economy, New York 1959.
Musgrave R.A., Musgrave P.B., Public finance in theory and practice, New York 1989.
Nenkova P., Fiscal decentralization and local finance reforms in Bulgaria . A review of ten
years’ experience, „Mediterranean Journal of Social Sciences” 2014, vol. 5, no. 23.
Nenkova P., Metalova D., An overview of tax policy and taxation trends in Bulgaria during
the period 2005–2019, „Научныевести” 2019, № 7.
Nerudová D., Tax competition and tax harmonization in the European Union, „Acta Uni-
versitatis Agriculturae et Silviculturae Mendelianae Brunensis” 2004, vol. 52, no. 6.
North D.C., Institutions, institutional change and economic performance, Cambridge 1990.
Nugent N., The government and politics of the European Union, Basingstoke 2006.
Nussbaum M.C., Capabilities and human rights, „Fordham Law Review” 1997, vol. 66,
no. 2.
Oates W.E., On the theory and practice of fiscal decentralization , „University of Kentucky
Working Papers” 2006, no. 5.
OECD 2012, Model tax convention on income and capital 2010 (updated 2010), Paris.
OECD 2014, Fundamental principles of taxation, Addressing the tax challenges of the digital
economy, Paris.
Ofiarski Z., Ewolucja funkcji pozafiskalnej podatków w  Polsce po roku 1990, [w:] A. Pomor-
ska (red.), Kierunki reformy polskiego systemu podatkowego, Lublin 2003.
Oleksiuk A., Economic transformation processes of Central and Eastern European countries,
„Przegląd Wschodnioeuropejski” 2013, no. 4.
Olson M., The rise and decline of nations: economic growth, stagflation, and social rigidities,
New Haven 1982.
Opałka A., Neutralność podatkowa – zarys problemu, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu
Szczecińskiego. Finanse, Rynki Finansowe, Ubezpieczenia” 2011, nr 40.
Oręziak L., Finanse Unii Europejskiej i strefy euro, Warszawa 2020.
Oręziak L., Finanse Unii Europejskiej, Warszawa 2009.
Oręziak L., Konkurencja podatkowa i harmonizacja podatków w ramach Unii Europejskiej.
Implikacje dla Polski, Warszawa 2007.
Oręziak L., The evolution of the process of the harmonization of value added tax (VAT) within
the European Union, „Studia Europejskie – Studies in European Affairs” 2020, no. 4.
Owsiak S., Finanse publiczne. Teoria i praktyka, Warszawa 1999.
Owsiak S., Finanse, Warszawa 2000.S yStemy   podatkowe   w   pańStwach  e uropy  Ś rodkowo -w Schodniej
348
Owsiak S., O racjonalne wykorzystywanie funkcji finansów publicznych w  warunkach kryzy-
su, [w:] M. Zioło (red.), Finanse publiczne, Warszawa 2021.
Owsiak S., System podatkowy Polski w okresie transformacji – próba oceny, „Annales Uni-
versitatis Mariae Curie-Skłodowska. Sectio H. Oeconomia” 2016, vol. 50, iss. 1.
Panek T., Statystyczne metody wielowymiarowej analizy porównawczej, Warszawa 2009.
Petersen H.G., Naydenov A., The tax and social contribution system in Bulgaria: formal
structure and possible impacts, Potsdam 1999.
Petrauskaite A., Nonviolent civil resistance against military force: The experience of Lithua-
nia in 1991, „Security and Defence Quarterly” 2021, vol. 34, no. 2.
Pigou A.C., Income: an introduction to economics, London 1949.
Piketty T., Capital in the twenty-first century , Cambridge 2014.
Piketty T., Zucman G., Capital is back: wealth-income ratios in rich countries, 1700–2010,
„The Quarterly Journal of Economics” 2014, no. 129.
Pleskovic B., Sachs J.D., Political independence and economic reform in Slovenia, Chicago
1994.
Płonka B., Polityka Unii Europejskiej wobec Europy Środkowej, Kraków 2003.
Polanyi K., The great transformation: the political and economic origins of our time, Boston
2001.
Prebble K.C.J., Why is tax law incomprehensible?, „British Tax Review” 1994, vol. 4.
Preez  H.  du,  Constructing  the  fundamental  principles  of  taxation  through  triangulation,
„The ATA Journal of Legal Tax Research” 2018, vol. 16, no. 2.
Radvan M., Czech tax law, Brno 2020.
Radzikowski  K.,  Współczesne  dylematy  równości  i  sprawiedliwości  opodatkowania,  „Do-
radztwo Podatkowe – Biuletyn Instytutu Studiów Podatkowych” 2021, nr 2(294).
Redo M., Wójtowicz K., Ciak J., Bezpieczeństwo finansów publicznych , Warszawa 2018.
Robežniece D., Jurušs M., Tax policy in Latvia on the eve of enlargement, „Baltic Journal of
Economics” 2003, no. 4(1).
Rose M., Wiswesser R., Tax reform in transition economies: experiences from Croatian tax re-
form process in the 1990s, [w:] P.B. Sørensen (eds.), Public finance in a  changing world,
London 1998.
Rosen H.S., Gayer T., Public finance, New York 2014.
Rosenstein N., Morstein-Marx R. (eds.), A companion to the Roman Republic, Chichester
2010.
Rosiński R., Podatek i jego klasyfikacja w  polskim systemie podatkowym, „Zeszyty Naukowe
Wydziału Nauk Ekonomicznych” 2010, t. 1, nr 14.
Rounds T. A., Tax Harmonization and Tax Competition: Contrasting Views and Policy Issues
in Three Federal Countries, „The Journal of Federalism” 1992, vol. 22, no. 4.
Runtic D., Local government in Croatia responses to urban-rural challenges, NALAS – Net-
work of Associations of Local Authorities of South-East Europe 2021.
Rutkauskas A.V., Tvaronaviciene M., Tax system and conditioning of business environment
in Lithuania, „Ekonomika” 2000, no. 52.B iBliografia
349
Saez E., Optimal income transfer programs: intensive versus extensive labor supply responses,
„The Quarterly Journal of Economics” 2002, vol. 117, no. 3.
Sala F., Hungary, [w:] L. Bernardi, M.W.S. Chandler, L. Gandullia (eds.), Tax systems
and tax reforms in new EU members, London 2005.
Samuelson P.A., Diagrammatic exposition of a theory of public expenditure, „The Review of
Economics and Statistics” 1955, vol. 37, no. 4.
Samuelson P.A., The pure theory of public expenditure, „The Review of Economics and
Statistics” 1954, vol. 36, no. 4.
Sandmo A., Optimal taxation in the presence of externalities, „The Swedish Journal of Eco-
nomics” 1975, vol. 77, no. 1.
Schmidt P., Wissel H., Stockler M., The new Croatian tax system, „Bulletin of Internation-
al Fiscal Documentation” 1996, no. 50.
Schuman R., Declaration of 9 May 1950, „Journal Officiel de la République Française”
1950.
Schumpeter J.A., The crisis of the tax state, „International Economic Paper” 1954, no. 4.
Sen A., Development as freedom, Oxford 1999.
Sillaste K., Conquest and survival: an outline of Estonian history, „World Affairs” 1995,  
vol. 157, no. 3.
Šimović H., Blažić H., Štambuk A., Perspectives of tax reforms in Croatia: expert opinion
survey, „Financial Theory and Practice” 2014, vol. 38, no. 4.
Skačkauskienė I., Tunčikiene Ž., The evaluation of the Lithuanian tax system reform, Con-
ference: The 7th International Scientific Conference „Business and Management
2012”.
Skidelsky R., John Maynard Keynes: 1883–1946: economist, philosopher, statesman, London
2003.
Slemrod J.A., A general equilibrium model of taxation with endogenous financial behavior,
[w:] M. Feldstein (ed.), Behavioral simulation methods in tax policy analisys, Chicago
1983.
Smith A., An inquiry into the nature and causes of the wealth of nations, Indianapolis 2009.
Smith A., An inquiry into the nature and causes of the wealth of nations, Petersfield 2007.
Smoleń M., Górniak E., Interwencjonizm państwowy w warunkach rynkowych, Rzeszów
2007.
Sosnowski M., Sprawność fiskalna podatków pośrednich , „Prace Naukowe Uniwersytetu
Ekonomicznego we Wrocławiu″ 2014, nr 346.
Spufford P., Money and its use in medieval Europe, Cambridge 1988.
Stiglitz J.E., Economics of the public sector, New York 2000.
Stiglitz J.E., Ekonomia sektora publicznego, Warszawa 2004.
Stiglitz J.E., Freefall: America, free markets, and the sinking of the world economy, 2010.
Stiglitz J.E., Globalization and its discontents, New York 2002.
Stiller W., Neutralność podatku od wartości dodanej, „Studia Ekonomiczne. Zeszyty Nau-
kowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach” 2016, nr 273.S yStemy   podatkowe   w   pańStwach  e uropy  Ś rodkowo -w Schodniej
350
Štrkolec M., Regulation of public finances in Slovakia in light of financial constitutionality ,
[w:] J.E. Szilágyi (ed.), Regulation of public finances in light of financial constitutionality ,
Miskolc–Budapest 2022.
Stukuls Eglitis D., Imagining the nation: history, modernity, and revolution in Latvia, Pen-
sylwania 2010.
Swadźb S. (red.), Europejska integracja gospodarcza – w kierunku jednolitego systemu gospo-
darczego, Katowice 1999.
Szczodrowski G., Polski system podatkowy: strategia transformacji, Gdańsk 2002.
Szczodrowski G., Polski system podatkowy: strategia transformacji, Gdańsk 2003.
Szegvari P., Methods and techniques of managing decentralization reforms in Hungary, [w:]
G. Peteri (ed.), Mastering decentralization and public administration reforms in Central
and Eastern Europe, Budapest 1999.
Szolno-Koguc  J.,  Kryteria  oceny  racjonalności  systemu  podatkowego  –  wybrane  problemy
teoretyczne, [w:] B. Pietrzak (red. nauk.), Finanse, Warszawa 2005.
Tanchev S., How the proportional income taxation increases inequality in Bulgaria, „Journal
of Tax Reform” 2021, vol. 7, no. 3.
Tang H., Progress toward the unification of Europe, Washington 2000.
Tanzi V., Globalization, tax competition and the future of tax systems, „IMF Working Papers”
1996, no. 141.
Tanzi V., The changing role of the state in economy: a historical perspective, „IMF Working
Paper” 1997, no. 113.
Tanzi V., Tsibouris G.C., Fiscal reform over ten years of transition, „IMF Working Paper”
2000, no. 113.
Tegler  E.,  Funkcje  systemu  podatkowego  i  ocena  jego  sprawności,  „Acta  Universitatis  
Lodziensis. Folia Iuridica” 1992, vol. 54.
Toader  S.A.,  Evolution  of  taxation  in  Romania,  Between  1990–2006,  „SSRN  Electronic
Journal” 2007.
Vanasaun I., Tax in history: transition from Soviet Union’s tax regime to Estonia’s own tax
system, „Intertax” 2021, vol. 49, no. 10.
Vartašová A., Cervena K., Podatki lokalne – źródło finansowania samorządu lokalnego na
Słowacji, [w:] P. Borszowski (red.), Regulacje prawa finansów publicznych i prawa po-
datkowego. Podsumowanie stanu obecnego i dynamika zmian. Księga jubileuszowa dedy-
kowana profesor Wiesławie Miemiec, Wrocław 2022.
Velichkov N., Stefanova K., Tax models in the EU: a cluster analysis, „Economic Alterna-
tives” 2017, no. 4.
Vlaj S., The system of local self-government in Slovenia with a special emphasis on the status of
the capital city Ljubljana, „Hrvatska i komparativna javna uprava: časopis za teoriju
i praksu javne uprave” 2012, vol. 12, no. 3.
Wagner W., Walker W., Incomprehensible!: a study of how our legal system encourages in-
comprehensibility, why it matters, and what we can do about it, Cambridge 2019.
Walczak D., Wantoch-Rekowski J., Marczak R., Impact of income on life expectancy: a chal-
lenge for the pension policy, „Risks” 2021, vol. 9, no. 4.B iBliografia
351
Wantoch-Rekowski J., System ubezpieczeń społecznych a budżet państwa: studium prawno-
finansowe, Warszawa 2014.
Warchała M., Max Weber: nowoczesność, religia, odczarowanie, Kraków 2020.
Warris A., Taxation without principles: a historical analysis of the Kenyan taxation system,
„Kenya Law Review” 2007, vol. 1, no. 272.
Weralski M., Funkcje podatków a instrumenty podatkowe, [w:] System instytucji prawno-
-finansowych PRL . Tom 3. Instytucje budżetowe, Wrocław 1985.
Winiarski B., Polityka ekonomiczna, Wrocław 1994.
Wniosek Komisji z dnia 22 grudnia 2021 r. zmieniający decyzję (UE, Euratom) 2020/2053
w sprawie systemu zasobów własnych Unii Europejskiej (COM/2021/570 final).
Wojciechowski E., Systemy podatkowe, [w:] System instytucji prawno-finansowych PRL .
Tom 3. Instytucje budżetowe, Wrocław 1985.
Wojciechowski W., Systemy podatkowe, [w:] M. Weralski (red.), System instytucji prawno-
-finansowych PRL . Tom 3. Instytucje budżetowe, Wrocław 1985.
Wright G., Role of Government, [w:] J. Nemec, G. Wright (eds.), Public finance: theory and
practice in Central European transition, Bratislava 1997.
Wyszkowski A., Podatki pośrednie i dochodowe w systemie podatkowym, Białystok 2010.
Zagóra-Jonszta U., Rozważania o podatkach Davida Ricarda i Johna Stuarta Milla, „Studia
i Prace WNEiZ US” 2016, nr 44.
Zalasiński A., Komentarz do art. 113, [w:] K. Kowalik-Bańczyk, M. Szwarc-Kuczer (red.),
Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej. Komentarz. Tom II (art. 90–222), Warszawa
2012.
Zbroińska B., Pozafiskalne funkcje podatku dochodowego w  praktyce gospodarczej, „Gospo-
darka Narodowa” 2008, nr 1–2.
Zielińska  J.,  Sawulski  J.,  Modele  systemów  podatkowych  w  państwach  Unii  Europejskiej,
„Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu” 2022, t. 66, nr 1.
Zieliński R., Funkcje podatków w doktrynie prawnofinansowej oraz ich znaczenie dla praktyki
stanowienia prawa podatkowego, „Roczniki Nauk Prawnych” 2019, t. 29, nr 1.
Ziętara W., Model polskiego rolnictwa – wobec aktualnych wyzwań, „Zeszyty Naukowe
SGGW w Warszawie. Ekonomika i Organizacja Gospodarki Żywnościowej” 2009,
nr 73.
Ziółkowska W., Finanse publiczne: teoria i zastosowanie, Poznań 2005.
Źródła internetowe
Annex, The OECD Classification of taxes and interpretative guide, Revenue Statistics:
interpretative  guide,  https://www.oecd.org/tax/tax-policy/oecd-classification-tax -
es-interpretative-guide.pdf (dostęp: 22.05.2024).
Annual International Trade Statistic by Country, https://trendeconomy.com/data/h2/
CzechRepublic/TOTAL (dostęp: 28.06.2024).S yStemy   podatkowe   w   pańStwach  e uropy  Ś rodkowo -w Schodniej
Annual International Trade Statistic by Country, https://trendeconomy.com/data/h2/
Lithuenia/TOTAL (dostęp: 30.06.2024).
Annual International Trade Statistic by Country, https://trendeconomy.com/data/h2/
Latvia/TOTAL (dostęp: 30.06.2024).
Annual International Trade Statistic by Country, https://trendeconomy.com/data/h2/
Poland/TOTAL (dostęp: 30.06.2024).
Annual International Trade Statistic by Country, https://trendeconomy.com/data/h2/
Bulgaria/TOTAL (dostęp: 28.06.2024).
Annual International Trade Statistic by Country, https://trendeconomy.com/data/h2/
croatia/TOTAL (dostęp: 28.06.2024).
Annual  International  Trade  Statistics  by  Country  (HS),  https://trendeconomy.com/
data/h2/Estonia/TOTAL (dostęp: 28.06.2024).
Annual International Trade Statistics by Country, https://trendeconomy.com/data/h2/
slovenia/TOTAL (dostęp: 30.06.2024).
Annual International Trade Statistics by Country, https://trendeconomy.com/data/h2/
Hungary/TOTAL (dostęp: 30.06.2024).
Bank Światowy, https://data.worldbank.org/country/SI (dostęp: 30.06.2024).
Bank Światowy, https://data.worldbank.org/indicator/NY.GDP.MKTP.CD?locations=
EU-US (dostęp: 8.06.2024).
Budget Statement Fiscal Year 2023, Ministry of Finance Saudi Arabia, https://www.mof.
gov.sa/en/budget/2023/Documents/Bud-En%202023MoF.pdf (dostęp: 22.05.2024).
Commission Decision of 2 August 1979 on the reimbursement by the Guidance Section
of the EAGGF to the Federal Republic of Germany of expenditure incurred during
1977 on aids relating to the provision of socio-economic guidance for and the ac-
quisition of occupational skills by persons engaged in agriculture, http://data.euro -
pa.eu/eli/dec/1979/737/oj (dostęp: 8.06.2024).
Council Decision of 21 April 1970 on the replacement of financial contributions from
Member  States  by  the  Communities’  own  resources,  http://data.europa.eu/eli/
dec/1970/243/oj (dostęp: 8.06.2024).
Croatian  Bureau  of  Statistic,  https://podaci.dzs.hr/en/statistics/population/natu -
ral-change-in-population/ (dostęp: 28.06.2024).
Czech Statistical Office, https://www.czso.cz/csu/czso/home (dostęp: 28.06.2024).
Demography,  Statistical  Office  of  The  Slovac  Republic,  https://slovak.statistics.sk
(dostęp: 30.06.2024).
Direct  taxation:  Personal  and  company  taxation,  „Fact  Sheets  on  the  European
Union”, https://www.europarl.europa.eu/factsheets/en/sheet/80/direct-taxa-
tion-personal-and-company-taxation (dostęp: 8.06.2024).
Djankov S., Flat tax reform in Ukraine: Lessons from Bulgaria, https://cepr.org/voxeu/col-
umns/flat-tax-reform-ukraine-lessons-bulgaria (dostęp: 28.06.2024).
352353
Dyrektywa  Rady  (UE)  2015/2376  z  dnia  8  grudnia  2015  roku  zmieniająca  dyrekty-
wę  2011/16/UE  w  zakresie  obowiązkowej  automatycznej  wymiany  informacji
w  dziedzinie  opodatkowania,  http://data.europa.eu/eli/dir/2015/2376/oj  (dostęp:
8.06.2024).
Dyrektywa  Rady  (UE)  2016/1164  z  dnia  12  lipca  2016  roku  ustanawiająca  przepisy
mające na celu przeciwdziałanie praktykom unikania opodatkowania, które mają
bezpośredni wpływ na funkcjonowanie rynku wewnętrznego, http://data.europa.
eu/eli/dir/2016/1164/oj (dostęp: 8.06.2024).
Dyrektywa  Rady  (UE)  2016/2258  z  dnia  6  grudnia  2016  roku  zmieniająca  dyrekty-
wę  2011/16/UE  w  odniesieniu  do  dostępu  organów  podatkowych  do  informa-
cji  dotyczących  przeciwdziałania  praniu  pieniędzy,  http://data.europa.eu/eli/
dir/2016/2258/oj (dostęp: 8.06.2024).
Dyrektywa  Rady  (UE)  2016/881  z  dnia  25  maja  2016  roku  zmieniająca  dyrektywę
2011/16/UE w zakresie obowiązkowej automatycznej wymiany informacji w dzie-
dzinie opodatkowania, http://data.europa.eu/eli/dir/2016/881/oj (dostęp: 8.06.2024).
Dyrektywa Rady (UE) 2017/1852 z dnia 10 października 2017 r. w sprawie mecha-
nizmów rozstrzygania sporów dotyczących podwójnego opodatkowania w Unii
Europejskiej, http://data.europa.eu/eli/dir/2017/1852/oj (dostęp: 8.06.2024).
Dyrektywa Rady (UE) 2017/2455, rozporządzenie Rady (UE) 2017/2454, rozporządze-
nie wykonawcze Rady (EU) 2017/2459, Dyrektywa Rady (UE) 2019/1995, rozpo-
rządzenie wykonawcze Rady (UE) 2019/2026, rozporządzenie wykonawcze (UE)
2020/194, https://eur-lex.europa.eu/PL/legal-content/summary/exemption-from -
-vat-final-importation-of-goods.html (dostęp 13.06.2024).
Dyrektywa  Rady  (UE)  2020/1151  z  dnia  29  lipca  2020  roku  zmieniająca  dyrektywę
92/83/EWG  w  sprawie  harmonizacji  struktury  podatków  akcyzowych  od  alko-
holu i napojów alkoholowych, http://data.europa.eu/eli/dir/2020/1151/oj (dostęp:
8.06.2024).
Dyrektywa Rady (UE) 2020/262 z dnia 19 grudnia 2019 roku ustanawiająca ogólne za-
sady dotyczące podatku akcyzowego (przekształcenie), http://data.europa.eu/eli/
dir/2020/262/oj (dostęp: 8.06.2024).
Dyrektywa Rady 2003/48/WE z dnia 3 czerwca 2003 roku w sprawie opodatkowania
dochodów z oszczędności w formie wypłacanych odsetek, http://data.europa.eu/
eli/dir/2003/48/oj (dostęp: 8.06.2024).
Dyrektywa Rady 2003/96/WE z dnia 27 października 2003 roku w sprawie restruk-
turyzacji wspólnotowych przepisów ramowych dotyczących opodatkowania pro-
duktów energetycznych i energii elektrycznej. Tekst mający znaczenie dla EOG,
http://data.europa.eu/eli/dir/2003/96/oj (dostęp: 8.06.2024).
Dyrektywa Rady 2006/112/WE z dnia 28 listopada 2006 roku w sprawie wspólnego
systemu  podatku  od  wartości  dodanej,  http://data.europa.eu/eli/dir/2006/112/oj
(dostęp: 8.06.2024).
B iBliografiaS yStemy   podatkowe   w   pańStwach  e uropy  Ś rodkowo -w Schodniej
354
Dyrektywa Rady 2011/16/UE z dnia 15 lutego 2011 roku w sprawie współpracy ad-
ministracyjnej w dziedzinie opodatkowania i uchylająca dyrektywę 77/799/EWG,
http://data.europa.eu/eli/dir/2011/16/oj (dostęp: 8.06.2024).
Dyrektywa Rady 2011/64/UE z dnia 21 czerwca 2011 roku w sprawie struktury oraz
stawek  akcyzy  stosowanych  do  wyrobów  tytoniowych  (tekst  jednolity),  http://
data.europa.eu/eli/dir/2011/64/oj (dostęp: 8.06.2024).
Dyrektywa  Rady  2014/107/UE  z  dnia  9  grudnia  2014  roku  zmieniająca  dyrektywę
2011/16/UE w zakresie obowiązkowej automatycznej wymiany informacji w dzie-
dzinie opodatkowania, http://data.europa.eu/eli/dir/2014/107/oj (dostęp: 8.06.2024).
Dyrektywa Rady 92/83/EWG z dnia 19 października 1992 roku w sprawie harmoniza-
cji struktury podatków akcyzowych od alkoholu i napojów alkoholowych, http://
data.europa.eu/eli/dir/1992/83/oj (dostęp: 8.06.2024).
Dyrektywa Rady 92/84/EWG z dnia 19 października 1992 roku w sprawie zbliżenia
stawek podatku akcyzowego dla alkoholu i napojów alkoholowych, http://data.
europa.eu/eli/dir/1992/84/oj (dostęp: 8.06.2024).
Dyrektywa Rady 95/60/WE z dnia 27 listopada 1995 roku w sprawie banderolowa-
nia  olejów  napędowych  i  nafty,  http://data.europa.eu/eli/dir/1995/60/oj  (dostęp:
8.06.2024).
Dyrektywa Rady z dnia 23 lipca 1990 r. w sprawie wspólnego systemu opodat-
kowania stosowanego w przypadku spółek dominujących i spółek zależnych
różnych Państw Członkowskich, http://data.europa.eu/eli/dir/1990/435/oj (do-
stęp: 8.06.2024).
Dyrektywa Rady z dnia 23 lipca 1990 roku w sprawie wspólnego systemu opodatko-
wania mającego zastosowanie w przypadku łączenia, podziałów, wnoszenia akty-
wów i wymiany udziałów, dotyczących spółek różnych Państw Członkowskich,
http://data.europa.eu/eli/dir/1990/434/oj (dostęp: 8.06.2024).
Economic  transition,  https://croatia.eu/index.php/en/home-en/the-economy/econom -
ic-transition (dostęp: 28.06.2024).
Ehl D., Slovakia’s auto industry faces painful EV transition, https://www.dw.com/en/slo -
vakias-auto-industry-faces-painful-ev-transition/a-64502979 (dostęp: 30.06.2024).
Estonian State Portal, https://www.eesti.ee/en (dostęp: 30.06.2024).
European  Commission  Statistical  Office  of  the  European  Union,  European  system  of
accounts:  ESA  2010,  Luxembourg  2013,  https://ec.europa.eu/eurostat/documents/
3859598/5925693/KS-02-13-269-EN.PDF (dostęp: 20.05.2024).
European Commission, Data on Taxation Trends, https://taxation-customs.ec.europa.
eu/taxation-1/economic-analysis-taxation/data-taxation-trends_en#summary-ta-
bles-by-country (dostęp: 23.06.2024).
European Commission, Directorate-General for Taxation and Customs Union, Taxation
trends in the European Union – Data for the EU Member States, Iceland, Norway
– 2022 edition, Publications Office of the European Union, 2022, European Commis -
sion, Political and economic situation, https://eurydice.eacea.ec.europa.eu/national-ed -
ucation-systems/croatia/political-and-economic-situation (dostęp: 28.06.2024).355
European Commission, Taxation and Customs Union, Corporate Taxation, https://taxa -
tion-customs.ec.europa.eu/taxation-1/corporate-taxation_en?prefLang=pl (dostęp:
8.06.2024).
European  Commission,  Taxation  and  Customs  Union,  https://webgate.ec.euro -
pa.eu/taxation_customs/redisstat/databrowser/explore/all/DATA_ON_TAX-
?lang=en&display=card&sort=category (dostęp: 8.06.2024).
European Commission, Taxation and Customs Union, VAT rates, https://taxation-cus -
toms.ec.europa.eu/vat-rates_en (dostęp: 8.06.2024).
European Commission, The European Green Deal. Striving to be the first climate-neutral
continent,  https://ec.europa.eu/info/strategy/priorities-2019-2024/european-green -
-deal_en (dostęp: 8.06.2024).
Europol,  Europol  launches  the  European  Financial  and  Economic  Crime  Centre,  https://
www.europol.europa.eu/newsroom/news/europol-launches-european-finan-
cial-and-economic-crime-centre (dostęp: 8.06.2024).
Eurostat,  Environmental  taxes  –  A  statistical  guide,  https://ec.europa.eu/eurostat/doc -
uments/3859598/5936129/KS-GQ-13-005-EN.PDF.pdf/706eda9f-93a8-44ab-900c-
ba8c2557ddb0?t=1414782946000 (dostęp: 8.06.2024).
Eurostat, https://ec.europa.eu/eurostat/databrowser/explore/all/all_themes?lan-
g=en&display=list&sort=category (dostęp: 10.07.2024).
Eurostat,  https://ec.europa.eu/eurostat/databrowser/view/nama_10_exi__custom_105
21859/default/table?lang=en (dostęp: 23.06.2024).
Eurostat, https://ec.europa.eu/eurostat/databrowser/view/NAMA_10_GDP/default/ta
ble?lang=en (dostęp: 7.07.2024).
Eurostat,  https://ec.europa.eu/eurostat/databrowser/view/tec00115/default/table?lang
=en (dostęp: 23.06.2024).
Eurostat,  https://ec.europa.eu/eurostat/databrowser/view/tet00003/default/table?lang
=en (dostęp: 23.06.2024).
Eurostat, https://ec.europa.eu/eurostat/statistics-explained/index.php?title=Governme
nt_finance_statistics#Government_revenue_and_expenditure (dostęp: 22.05.2024).
Eurostat, https://ec.europa.eu/eurostat/statistics-explained/index.php?title=Structure_
of_government_debt#General_government_gross_.28Maastricht.29_debt_as_a_
percentage_of_GDP (dostęp: 13.07.2024).
Eurostat,  https://ec.europa.eu/eurostat/web/purchasing-power-parities/database  (do -
stęp: 7.07.2024).
First  Council  Directive  67/227/EEC  of  11 April  1967  on  the  harmonisation  of  legis-
lation  of  Member  States  concerning  turnover  taxes,  http://data.europa.eu/eli/
dir/1967/227/oj (dostęp: 8.06.2024).
Główny Urząd Statystyczny, https://stat.gov.pl (dostęp: 30.06.2024).
Gunov T., Belukhova-Uzunova R., Income inequality in Bulgaria after the accession to the
European  Union,  http://nauchnitrudove.au-plovdiv.bg/wp-content/uploads/2019/
01/18_02_10.pdf (dostęp: 28.06.2024).
B iBliografiaS yStemy   podatkowe   w   pańStwach  e uropy  Ś rodkowo -w Schodniej
https://investlithuania.com/tech/ (dostęp: 30.06.2024).
https://mzv.gov.cz/file/892056/czech_automotive_industry_leaflet_2806_cz.pdf (do -
stęp: 28.06.2024).
https://www.statista.com (dostęp: 30.06.2024).
Komisja Europejska, https://trade.ec.europa.eu/access-to-markets/pl/content/podatek -
-akcyzowy-0 (dostęp: 8.06.2024).
Komisja Europejska, kryteria akcesyjne: https://neighbourhood-enlargement.ec.euro -
pa.eu/enlargement-policy/glossary/accession-criteria_en (dostęp: 20.06.2024).
Konstytucja Republiki Słowackiej z dnia 1 września 1992 r. (Konstytucja Republiki Sło-
wackiej, Ústava Slovenskej Republiky), tłumaczenie: Krzysztof Skotnicki, https://
biblioteka.sejm.gov.pl/wp-content/uploads/2016/11/Slowacja_pol_010711.pdf (do-
stęp: 30.06.2024).
Konwencja w sprawie eliminowania podwójnego opodatkowania w przypadku ko-
rekty  zysków  przedsiębiorstw  powiązanych;  http://data.europa.eu/eli/conven -
tion/1990/436/oj (dostęp: 8.06.2024).
Luxembourg European Council, 12 and 13 December 1997: Presidency conclusions,
https://www.europarl.europa.eu/summits/lux1_en.htm# (dostęp: 8.06.2024).
Międzynarodowy  Fundusz  Walutowy,  https://www.imf.org/external/pubs/ft/wp/
wp98141.pdf (dostęp: 20.05.2024).
Ministerul Finantelor, https://mfinante.gov.ro/domenii/fiscalitate (dostęp: 30.06.2024).
Ministry  of  Finance  of  The  Republic  of  Lithuania,  https://finmin.lrv.lt/en/compe -
tence-areas/taxation/main-taxes/ (dostęp: 30.06.2024).
Ministry of Finance of The Slovac Republic, https://www.mfsr.sk/en/taxes-customs-ac -
counting/ (dostęp: 30.06.2024).
Ministry of Finance, Bulgaria, Social insurance contributions for the State Social Insurance
(SSI), https://old.nra.bg/en/page?id=532 (dostęp: 28.06.2024).
Ministry of Finance, Republic of Latvia, Tax and duty system in Latvia, https://www.
fm.gov.lv/en/tax-and-duty-system-latvia?utm_source=https%3A%2F%2 Fwww.
google.com%2F (dostęp: 30.06.2024).
National Tax and Customs Administration in Hungary, https://nav.gov.hu/en/ (dostęp:
30.06.2024).
OECD (2023), Taxing Wages 2023: Indexation of Labour Taxation and Benefits in OECD
Countries, OECD Publishing, https://doi.org/10.1787/8c99fa4d-en (dostęp:
8.06.2024).
OECD Data, https://data.oecd.org/tax/tax-wedge.htm#indicator-chart (dostęp: 8.06.2024).
OECD Public Governance Reviews: Czech Republic, Towards a more modern and effec -
tive  public  administration,  https://www.oecd-ilibrary.org/sites/41fd9e5c-en/index.
html?itemId=/content/publication/41fd9e5c-en (dostęp: 28.06.2024).
Official Statistics Portal, Litwa, https://osp.stat.gov.lt/ (dostęp: 30.06.2024).
Parlament  Europejski,  Ogólna  polityka  podatkowa,  https://www.europarl.europa.eu/
RegData/etudes/fiches_techniques/2013/051101/04A_FT(2013)051101_PL.pdf  (do-
stęp: 8.06.2024).
356357
Piketty T., Technical appendix of the book „Capital in the 21st century”, Cambridge 2014,
http://piketty.pse.ens.fr/files/capital21c/en/Piketty2014FiguresTablesLinks.pdf
(dostęp: 20.05.2024).
Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym w 2023 r., Główny Urząd Staty-
styczny, https://stat.gov.pl (dostęp: 30.06.2024).
President of Romania, Romania. Geographical facts, https://www.presidency.ro/en/pres -
ident/romania (dostęp: 30.06.2024).
PwC Croatia, https://taxsummaries.pwc.com/croatia/individual/taxes-on-personal-in -
come (dostęp: 28.06.2024).
PwC Romania, https://taxsummaries.pwc.com/romania/individual/other-taxes (do -
stęp: 28.06.2024).
PwC Slovak Republic, https://taxsummaries.pwc.com/slovak-republic (dostęp:
30.06.2024).
Rada  Europejska,  Rada  Unii  Europejskiej,  Europejski  zielony  ład,  https://www.consi-
lium.europa.eu/pl/policies/green-deal/ (dostęp: 8.06.2024).
Rada Europejska, Rada Unii Europejskiej, Unijny wykaz jurysdykcji niechętnych współ-
pracy do celów podatkowych, https://www.consilium.europa.eu/pl/policies/eu-list-of-
-non-cooperative-jurisdictions/ (dostęp: 8.06.2024).
Republic of Bulgaria, National Statistical Institute, Population and demographic processes
in  2022,  https://www.nsi.bg/sites/default/files/files/pressreleases/Population2022_
en_3C3NKZD.pdf (dostęp: 7.07.2024).
Republic of Slovenia, Slovenian Business Point, Social security and the insurance of em-
ployees in Slovenia, https://spot.gov.si/en/info/employees/social-security-and-insur -
ance/ (dostęp: 30.06.2024).
Republic of Slovenia, Slovenian Business Point, Tax regulations in Slovenia, https://spot.
gov.si/en/info/taxes/ (dostęp: 30.06.2024).
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2021/1119 z dnia 30 czerwca
2021 roku w sprawie ustanowienia ram na potrzeby osiągnięcia neutralności kli-
matycznej i zmiany rozporządzeń (WE) nr 401/2009 i (UE) 2018/1999 (Europejskie
prawo o klimacie), http://data.europa.eu/eli/reg/2021/1119/oj (dostęp: 8.06.2024).
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 691/2011 z dnia 6 lipca 2011
roku w sprawie europejskich rachunków ekonomicznych środowiska, http://data.
europa.eu/eli/reg/2011/691/oj (dostęp: 8.06.2024).
Rozporządzenie  Rady  (UE)  2018/1541  z  dnia  2  października  2018  roku  zmieniają-
ce rozporządzenia (UE) nr 904/2010 i (UE) 2017/2454 w odniesieniu do środków
wzmacniania współpracy administracyjnej w dziedzinie podatku od wartości do-
danej, http://data.europa.eu/eli/reg/2018/1541/oj (dostęp: 8.06.2024).
Second Council Directive 67/228/EEC of 11 April 1967 on the harmonisation of legis-
lation of Member States concerning turnover taxes – Structure and procedures for
application of the common system of value added tax, http://data.europa.eu/eli/
dir/1967/228/oj (dostęp: 8.06.2024).
B iBliografiaS yStemy   podatkowe   w   pańStwach  e uropy  Ś rodkowo -w Schodniej
358
Share of economic sectors in the GDP in Bulgaria 2012–2022, https://www.statista.com/
statistics/373492/share-of-economic-sectors-in-the-gdp-in-bulgaria/  (dostęp:
28.06.2024).
Sixth Council Directive 77/388/EEC of 17 May 1977 on the harmonization of the laws
of the Member States relating to turnover taxes – Common system of value added
tax: uniform basis of assessment, http://data.europa.eu/eli/dir/1977/388/oj (dostęp:
8.06.2024).
Slovenian Business Point, https://spot.gov.si/en/info/taxes/ (dostęp: 28.06.2024).
Sociálna poisťovňa, Najdôležitejšie zmeny v sociálnom poistení od 1. januára 2024, https://
www.socpoist.sk/socialne-poistenie/zmeny-v-socialnom-poisteni/najdolezite-
jsie-zmeny-v-socialnom-poisteni-od-1 (dostęp: 30.06.2024).
Statista, Revenue of Automobile Dacia in Romania from 2013 to 2022, https://www.
statista.com/statistics/1452436/romania-revenue-of-automobile-dacia/  (dostęp:
30.06.2024).
Statista,  Romania:  Share  of  economic  sectors  in  the  gross  domestic  product  (GDP)
from  2012  to  2022,  https://www.statista.com/statistics/373136/share-of-economic-
sectors-in-the-gdp-in-romania/ (dostęp: 30.06.2024).
Statistical  Office,  Republic  of  Slovenia,  https://www.stat.si/StatWeb/en  (dostęp:
30.06.2024).
Statistical  Yearbook  of  Latvia  2023,  Oficial  statistics  of  Latvia,  https://stat.gov.lv/en
(dostęp: 30.06.2024).
Statistics Estonia, https://www.stat.ee/ (dostęp: 28.06.2024).
Study and Reports on the VAT Gap in the EU-28 Member States, Center for Social
and Economic Research, 2019, https://taxation-customs.ec.europa.eu/system/files/  
2019-09/vat-gap-full-report-2019_en.pdf (dostęp: 1.07.2024).
The Treaty of Lisbon, „ Fact Sheets on the European Union”, https://www.europarl.
europa.eu/factsheets/en/sheet/5/traktat-z-lizbony (dostęp: 9.06.2024).
Zakład Ubezpieczeń Społecznych, https://www.zus.pl (dostęp: 28.06.2024).
Akty prawne
Art. 127 Konstytucji Republiki Litewskiej z 25 października 1992 r.
COM(2018) 20 z 18.01.2018.
COM(2019) 640.
Communication from the Commission to the Council, the European Parliament and
the Economic and Social Committee, Towards an Internal Market without tax ob -
stacles. A strategy for providing companies with a consolidated corporate tax base
for their EU-wide activities, Brussels, 23.10.2001, COM(2001) 582 final.
Constituţia României, Konstytucja Rumunii z dnia 21 listopada 1991 r., „Monitorul
Oficial al României” cz. I, no. 767 z 31.10.2003.359
Dyrektywa Rady (UE) 2022/2523 z dnia 15 grudnia 2022 roku w sprawie zapewnie-
nia globalnego minimalnego poziomu opodatkowania międzynarodowych grup
przedsiębiorstw oraz dużych grup krajowych w Unii (Dz.Urz. UE L 328 z 2022).
Jednolity Akt Europejski z 17 lutego 1986 r.; OJ L 169, 29.06.1987, s. 1–28.
Komisja Europejska, Badanie dotyczące kosztów przestrzegania przepisów podatko-
wych przez MŚP, sprawozdanie końcowe – badanie (opublikowane: 12.12.2018).
Komunikat  Komisji  do  Parlamentu  Europejskiego  i  Rady  „Plan  działania  na  rzecz
sprawiedliwego  i  prostego  opodatkowania  wspierającego  odbudowę  gospodar-
czą”, Bruksela, 15.07.2020, COM(2020) 312 final.
Komunikat Komisji z 20 czerwca 2023 r. do Parlamentu Europejskiego, Rady, Europej-
skiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego i Komitetu Regionów „Dostosowany
pakiet dotyczący kolejnej generacji zasobów własnych”, COM(2023) 330 final.
Komunikat z dnia 15 lipca 2020 r., COM(2020) 312 final.
Konstytucja Republiki Słowenii z 23 grudnia 1991 r., tłum. P. Winczorek, M.T. Wójcik,
Warszawa 1994.
Konstytucja Republiki Bugarii z 12 lipca 1991 r., „Državen Vestnik” (DV), no. 56 z 13 lipca  
1991 r., tłum. z j. bułgarskiego Hanna Karpińska, Warszawa 2012.
Ministry  of  Economy  and  Sustainable  Development,  Income  Tax  act  (OG  115/16,
106/18, 121/19, 32/20, 138/20, 151/22, 114/23).
Ministry of Economy and Sustainable Development, Value Added Tax Act (OG 73/13,
99/13,  148/13,  153/13,  143/14,  115/16,  106/18,  121/19,  138/20,  39/22,  113/22,  33/23,
114/23, 35/24).
Report from the Commission to the Council on the scope for convergence of tax sys-
tems in the Community, „Bulletin of the European Communities” 1980, supple-
ment 1/80.
Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 22 listopada 2023 r. w sprawie wniosków
Parlamentu Europejskiego dotyczących zmiany Traktatów (2022/2051(INL)).
Traktat  o  funkcjonowaniu  Unii  Europejskiej  z  dnia  13  grudnia  2007  roku  –  wersja
skonsolidowana (Dz.Urz. C 202 z 7.06.2016).
Ustawa z dnia 31 stycznia 1989 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz.U.
1989 Nr 3 poz. 12).
Ustawa nr 565 z 1990 roku o opłatach lokalnych z dnia 13 grudnia 1990 roku (Zákon č.
565/1990 Sb., o místních poplatcích ze dne 13.12.1990).
Ustawa z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (Dz.U. 1991 Nr 9
poz. 31).
Ustawa z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz.U. 1991
Nr 80 poz. 350).
Ustawa z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz.U.
1992 Nr 21 poz. 86).
Ustawa z dnia 8 stycznia 1993 r. o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcy-
zowym (Dz.U. 1993 Nr 11 poz. 50).
B iBliografiaUstawa z dnia 13 listopada 2003 r. o dochodach jednostek samorządu terytorialnego
(Dz.U. 2024 poz. 356).
Ustawa z dnia 23 stycznia 2004 r. o podatku akcyzowym (Dz.U. 2004 Nr 29 poz. 257).
Ustawa  z  dnia  11  marca  2004  r.  o  podatku  od  towarów  i  usług  (Dz.U.  2004  Nr  54  
poz. 535).
Wyrok  Trybunału  z  dnia  14  lutego  1995  roku  Finanzamt  Köln-Altstadt  przeciwko  
Rolandowi Schumackerowi, Sprawa C-279/93.
Wyrok Trybunału z dnia 26 stycznia 1993 roku Hans Werner przeciwko Finanzamt
Aachen-Innenstadt.  Wniosek  o  wydanie  orzeczenia  w  trybie  prejudycjalnym:  
Finanzgericht Köln – Niemcy. Sprawa C-112/91.
Zalecenie Komisji (UE) 2016/136 z dnia 28 stycznia 2016 roku w sprawie wdrażania
środków przeciwdziałających nadużyciom postanowień konwencji podatkowych
(Dz.Urz. UE L 25 z 2.02.2016, s. 67).