Rodzina wobec zagrożeń, rodzina wobec szans. Socjopsychopedagogika rodziny. Studium rodziny pełnej

Spis treści:

Wstęp
Podziękowania

Część I. TEORIA RODZINY W UJĘCIU PSYCHOLOGII, PEDAGOGIKI I SOCJOLOGII

1. Rodzina w ujęciu psychologii i pedagogiki
1.1. Czym jest rodzina, jej cechy i zadania
1.2. Style wychowania w rodzinie, postawy rodzicielskie, metody wychowawcze, socjalizacja
1.3. Style przywiązania
1.4. Szanse na zmianę biologicznie uwarunkowanych modeli przywiązaniowych
1.5. Systemowe ujęcie rodziny
1.6. Socjobiolodzy o rodzinie
1.7. Przemiany okresu dorosłości. Czas rodzicielstwa – wczesna i średnia dorosłość
1.8. Rodzina w kulturze selfizmu i narcyzmu. Poczucie własnej wartości
2. Rodzina w ujęciu perspektywy socjologicznej
2.1. Rodzina jako mikrostruktura społeczeństwa – definicje rodziny
2.2. Rola i funkcje rodziny
2.3. Typy rodzin, modele rodzin, wzory życia rodzinnego
2.4. Nowe ojcostwo i macierzyństwo
2.5. Cykl rodziny i kryzysy normatywne
2.6. Przemiany dotyczące małżeństwa i rodziny we współczesnym świecie – ujęcie socjologiczne czasów ryzyka i rodzin ryzyka
2.7. Co pomaga przeciwdziałać społecznym i osobistym skutkom życia w społeczeństwie ryzyka
3. Postulaty zmiany paradygmatu myślenia i języka opisującego rodzinę na język pozytywny – język szans: paradygmat socjologiczny i psychologiczny
3.1. Socjologiczne propozycje zmiany – pozytywnego myślenia o rodzinie
3.2. Połączone siły nurtu psychologii pozytywnej oraz psychologii rodziny – pozytywna psychologia rodziny
3.3. Przykłady implementacji teorii pedagogiczno-psychologicznych w praktyce pomocowej
4. Problemy występujące w rodzinach – rodziny wieloproblemowe jako obszar badawczy

Część II. CZĘŚĆ EMPIRYCZNA

5. Opis sposobu przeprowadzonych badań
5.1. Cel badań
6. Dobór grup badawczej i kontrolnej
7. Opis etapów prowadzonych badań
8. Opis procedury badawczej
9. Opis narzędzi zastosowanych do badań
9.1. Kwestionariusz ankiety socjodemograficznej
10. Kwestionariusz Stylów Przywiązaniowych – KSP Plopy
11. Inwentarz Osobowości Costy i Mc Crae’a – NEO-FFI
12. Skala Postaw Rodzicielskich – SPR Plopy
13. Kwestionariusz Radzenia Sobie w Sytuacjach Stresowych – CISS Endlera i Parkera
14. Dorosłe Dzieci z Rodzin Dysfunkcjonalnych – DDRD – Ryś
15. Ocena rzetelności testu DDRD
16. Skala Samooceny M. Rosenberga – SES
17. Opis procedur badawczych
18. Pytania badawcze
19. Hipotezy badawcze ogólne
20. Metody statystycznej analizy danych
21. Związki pomiędzy osobowością według modelu Wielkiej Piątki a występowaniem problemów rodzinnych (H2–H5)
22. Związki pomiędzy stylami przywiązania a występowaniem problemów rodzinnych (H6–H11)
23. Związki pomiędzy postawami rodzicielskimi a występowaniem problemów rodzinnych (H12–H13)
24. Związki pomiędzy stylami radzenia sobie w sytuacjach stresowych a występowaniem problemów rodzinnych (H14–H15)
25. Związki pomiędzy samooceną a występowaniem problemów rodzinnych (H16–H21)
26. Związki pomiędzy doświadczeniem bycia w rodzinie dysfunkcjonalnej (rodzina pochodzenia) a występowaniem problemów rodzinnych (H22–H32)
27. Analiza skupień
28. Podsumowanie badań własnych. Co czyni z rodziny „rodzinę ryzyka”, co zaś „rodzinę szans”?
29. Opis przypadku – rodzina wieloproblemowa – zmiana jakości życia dzięki wsparciu socjopsychopedagogicznemu
30. Dyskusja wyników własnych na tle innych badań

Bibliografia
Aneksy
Spis rysunków
Spis tabel

Adamski, F. (1984). Socjologia małżeństwa i rodziny: Wprowadzenie. Warszawa: PWN.
Adamski, F. (2002). Rodzina. Wymiar społeczno-kulturowy. Kraków: Wydawnictwo Uni-
wersytetu Jagiellońskiego.
Achenbach, T.M., Edelbrock, C.S (1978). The classification of child psychopathology: a review
andanalysis of empirical efforts. Psychological Bulletin, 85(6), 1275–1301.
Ainsworth, M.D. (1964). Patterns of attachment behaviour shown by the infant in interaction
with his mother. Merrill-Palmer.
Ainsworth, M.D.S. (1977). Infant Development and Mother-Infant Interaction Among
Canada and American Families. in: Culture and Enfancy, P.H. Leiderman, S.R. Tulkin,
A. Rosenfield (eds.). New York: Academic Press.
Ainsworth, M.D., Blehar, M.C., Waters, E., Wall S. (1978). Patterns of Attachment: Assessed
in the Strange sittuation and at Home. Hillsdale. N.J.: Lawrence Erlbaum.
Allan, G. (ed.). (1999). The Sociology of the Family. ,A Reader, Oxford.
Allemand, M., Zimprich, D., Hertzog, C. (2007). Cross-sectional age differences and lon -
gitudinal age changes of personality in middle adulthood and old age. Journal of Per-
sonality, 75.
Anastasi, A., Urbina, S. (1999). Testy psychologiczne. Warszawa: Pracownia Testów Psy-
chologicznych PTP.
Antonovsky, A. (2005). Rozwikłanie tajemnicy zdrowia. Jak radzić sobie ze stresem i nie
zachorować. Warszawa: Instytut Psychiatrii i Neurologii, Wyd. II.
Arcimowicz, K. (2003). Obraz mężczyzny w polskich mediach. Prawda, fałsz, stereotypy.
Gdańsk: GWP.
Ashby, W.R. (1956). An introduction to cybernetics. London: Methuen.
Atkinson, L., Zucker, K. (eds.). (1997). Attachment and Psychopathology. New York: Guil-
ford Press.Bibliografia 260
Balcerzak-Paradowska, B. (2004). Rodzina i polityka rodzinna na przełomie wieków. Prze-
miany, zagrożenia, potrzeba działań. Warszawa: Instytut Pracy i Spraw Socjalnych.
Baldwin, A.L. (1955). Behavior and Development in Childhood. New York: Dyren Press.
Balsa, A.I., Homer, J.F., French, M.T. (2009). The health effects of parental problem drinking
on adult children. Journal of Mental Health Policy and Economics, 12, 55–66.
Bandura, A. (1987). Teoria społecznego uczenia się. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Bandura, A. (2001). Social cognitive theory: An agentic perspective. Annual Review of Psy-
chology, 52.
Bandura, A. (1982). Self-efficacy mechanism in human agency. Americn Psychologist, 37.
de Barbaro (2003). Nowe czasy – nowe problemy rodzinne – nowe zadania terapeutyczne.
W: G. Soszyńska (red.), Pomagać rodzinie. Problemy współczesnej rodziny w ujęciu
psychologicznym. Lublin: Polihymnia.
De Barbaro, B. (1999). Wprowadzenie do systemowego rozumienia rodziny. Kraków: Wy-
dawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Wyd. II.
Bar-Yosef, R.W. (1994). Family, Sociology in the Light of Social Changeand Biotechnical
Innovations. Innovations: The European Journal of Social Sciences, t.7, nr 1.
Bateson, G. (1972). Steps to an ecology of mind. New York: Ballantine Books.
Baumeister, F. (red.). (1993). Self-esteem. The puzzle of low self-regard. New York: Plenum
Press, 37–53.
Baumeister, R.F., Campbell J.D., Krueger J.I., Vohs K.D. (2003). Does high self-esteem
causebetter performance, interpersonal success, happiness, or healthier lifestyles?.
Psychological Science in the Public Interest, 4(1), 1–44.
Baumeister, F., Tice, D.M., Hutton, D.G. (1989). Self-presentational motivationand perso-
nality differences in self-esteem. Journal of Personality, 57, 547–579.
Baumrind, D. (1993). Parents and Children. W: B. Yorburg (ed.). Family relationships. New
York: St. Martins Press, 287–308.
Baumrind, D. (1980). New direction in socialization researches. American Psychologist,
35, 639–652.
Beck, U. (2002). Społeczeństwo ryzyka. W drodze do innej nowoczesności. Warszawa:
Wydawnictwo Naukowe SCHOLAR, seria: Społeczeństwo Współczesne.
Beck-Gernsheim, E. (1998). On the Way to a Post-familial Family. From a Community
of Need to Ellective Affinities. Theory, Culture & Society, t. 15, nr 3–4, 53–70.
Bellah, R.N., Sullivan, W.M., Swidler, A., Tipton, S. (1985). New York: Habbits of the heart:
Individualism and commitment in American life.
Berger, P.L. (1998). Zaproszenie do socjologii. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Bielicki, T. (1995). Struktura rodziny ludzkiej z perspektywy antropologicznej, W: E. Hałoń
(red.). Rodzina – jej funkcje przystosowawcze i ochronne. Warszawa: Centrum Upo-
wszechniania Nauki PAN.Bibliografia 261
Bifulco, A. (2008). Risk and resillience in young Londoners, W: D. Brom, R. Pat-Horenczyk,
J. Ford (eds.). Treating traumatized children: Risk, resillience and recovery. London:
Routledge.
Black, S. (1991). Self-esteem: sense and nonsense. American School Board Journal, 178,
07.1991, 27–29; 179, 03.1991, 26–28.
Blackwell, D.R., Lichter, D.T. (2000). Mate Selection Among Married and CohabitatingCo-
uples. Journal of Family Issues, t. 21, nr 3, 275–302.
Blascovich, J., Tomaka, J. (1991). Measures of self-esteem, W: J.P. Robinson, P.R. Shaver,  
L.S. Wrightsman (eds.). Measures of personality and social psychological attitudes,
vol. 1, Measures Measures of social psychological attitudes. New York: Academic
Press, 115–160.
Blaua, P.M., Schwartza, J.E (1997). Crosscutting Social Circle: Testing a Macrostructural
Theory of Intergroup Relations. New Brunswick–London: Transactions Publishers.
Bołoz, W. (1995). Rodzinne uwarunkowania uzależnień, W: J. Kłys (red.). Nauki o ro-
dzinie. Akademia Teologii Katolickiej w Warszawie, Instytut Studiów nad Rodziną,
Ottonianum.
Borucka, A., Ostaszewski, K. (2012). Czynniki i procesy resilience wśród dzieci krzywdzo-
nych. Dziecko krzywdzone, 3(40), 7–26.
Boszormenyi-Nagy, I., Spark, G.M. (1973). Invisible loyalties: Reciprocity in intergenerational
family therapy. New York: Harper & Row.
Bowen, M. (1978). Family Therapy in Clinical Practice. New York: Jason Aronson.
Bowlby, J. (1973). Attachment and loss: separation, anxiety and anger. New York: Basic Books.
Bowlby, J.A. (1980). Attachment and Loss. Vol. 3. Loss, Sadness and Depression. New York:
Basic Books.
Bowlby, J. (1982). Attachment and loss, t. 1. Attachment. New York: NY: Basic Books, wyd. 2.
Bowlby, J.A. (1988). A Secure Base: Parent-Child Attachment and Healthy Human Deve-
lopment. New York: Basic Books.
Bowlby, J. (1969/2007). Przywiązanie. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Bradley, H. (2008). Płeć. Warszawa: Wydawnictwo Sic!.
Bradshaw, J. (1994). Zrozumieć rodzinę. Rewolucyjna droga odnalezienia samego siebie.
Warszawa: Instytut Psychologii Zdrowia i Trzeźwości PTP.
Braithwaite, V., Devine, C. (1993). Life satisfaction and adjust-ment of children of alcoho-
lics: the effects of parental drinking, family disorganization and survival roles. British
Journal of Clinical Psychology, 32, 417–429.
Breakwell, G.M. (1986). Coping with threatened identities. London: Methuen.
Brennan, K.A., Clark, C.L., Shaver, P.R (1998). Self-Report Measurment of Adult Attachment:
An Integrative Overview, W: J.A. Simpson, W.S. Rholes (eds.). Attachment Theory and
Close Relationship. New York: Guilford.Bibliografia 262
Bretherton, I. (1985). Attachment theory: Retrospect and prospect. Monographs of the
Society for Research in Child Development, 50, 1–35.
Bretherton, I., Munholland, K. (1999). Internal Working Models in Attachment Relationships:
A Construct Revisited, W: J. Cassidy, Ph.R. Shaver (eds.). Handbook of attachment.
Theory, research and clinical application (ss. 89–115). New York: The Guilford Press.
Brines, J., Joyner, K. (1999). The Ties That Bind: Principles of Cohesion in Cohabitayion
and Marriage. American Sociological Review, t. 64, nr 4, 333–355.
Brockner J. (1988). Self-esteem and work: Research, Theory and Practice. Lexington, MA:
Lexington Books.
Bryniewicz, W. (2005). Przeobrażenia we współczesnej polskiej rodzinie, W: M. Plopa (red.).
Człowiek u progu trzeciego tysiąclecia. Zagrożenia i wyzwania, t. 1 (ss. 89–115). Elbląg:
Wydawnictwo Elbląskiej Uczelni Humanistyczno-Ekonomicznej.
Brzezińska, A.I. (red.). (2005). Psychologiczne portrety człowieka. Gdańsk: GWP.
Brzezińska, A., Jabłoński, S., Marchow, M. (red.). (2003). Niewidzialne źródła. Szanse roz-
woju w okresie dzieciństwa (ss. 55–70). Poznań: Wydawnictwo Fundacji Humaniora.
Brzeziński, J. (red.). (1987). Wielozmiennowe modele statystyczne w badaniach psycholo-
gicznych. Warszawa–Poznań: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Burges, E.W. (1926). The Family as a Unity of Interacting Personalities. The Family, t. 7, 3–9.
Burgess, E.W., Wallin, P. (1943). Homogamy in Social Characteristics. American Journal
of Sociology, t. 49, nr 2, 109–124.
Buss, D.M. (1996). Ewolucja pożądania. Strategie doboru seksualnego ludzi. Gdańsk: Gdań-
skie Wydawnictwo Psychologiczne.
Campbell, J.D., Fehr, B.A. (1990). Self-esteem and perceptions of conveyed impressions:
Is negative activity associated with greated realise?, Journal of Personality and Social
Psychology, 58, 122–133.
Campbell, J.D., Lavallee, L.F. (1993). Who am I? The role of self-concept confusion in
understanding the behavior of people with low self-esteem, W: F. Baumeister (ed.).
Self-esteem. The puzzle of low self-regard (ss. 3–20). New York: Plenum Press.
Carol, G. (1996). A representational perspective of child abuse and prevention: Internal
working models of attachment and caregiving. Child Abuse Neglect, 20(5), 411–424.
Casler, L. (1969). This Thing Called Love is Pathological. Psychology Today.
Cassidy, J., Shaver, P.R. (eds.). (1999). Handbook of Attachment Theory and Research. New
York: Guilford Press.
Cermark, T.I., Rutzky, J. (1998). Czas uzdrowić swoje życie. Warszawa: PARPA.
Coleman, J.S. (1988/1989). Social Capital in the Creation of Human Capital. American
journal of Sociology, Supplement 94.
Coleman, J.S. (1990). Foundations of Social Theory. Cambridge: The Belknap Press of Harvard
University Press.Bibliografia 263
Collins, R. (1985). Sociology of Marriage and the Family Gendern, Love and property.
Chicago: Nelson Hall.
Collins, N.I. (1996). Working Models of Attachment: Implication for Explanation, Emotion,
and Behavior. Journal of Personality and Social Psychology, 71, 810–832.
Coontz, S. (1992). The way we never were. New York: Basic Books.
Cooley, H. (1909). Social Organization: A study of the larger mind. New York: Charles
Scribner’s Sons.
Costa, P.T., Jr. i McCrae, R.R. (1992). Four ways of Five Factors are basic. Personality and
Individual Differences, 13, 653–665.
Costa, P.T., Jr. i McCrae, R.R. (1992). Revised NEO Personality Inventory (NEO-PI-R) and
NEO Five-Factor Inventory (NEO-FFI). Proffessional Manual. Psychological Assess-
ment Resources. Odessa: FL.
Cowan, P.A. (1993). The Sky is Falling, but Popenoe’s Analysis Won’t Help Us Do Anything
About It. Journal of Marriage And Family, vt. 55, nr 2, 548–553.
Cudak, H. (red.).(1998). Problemy współczesnej rodziny w Polsce. Piotrków Trybunalski:
Wydawnictwo Filii Kieleckiej WSP.
Cudak, H., Marzec, H. (red.). (2005). Współczesna rodzina polska – jej stan i perspektywy,
t. 1. Mysłowice: Wydawnictwo Górnośląskiej Wyższej Szkoły Pedagogicznej.
Czyżewski, M. (1997). Trzy rodzaje dyskursu (Wprowadzenie), W: Czyżewski, M., Kowal-
ski, S., Piotrowski, A. (red.). Rytualny chaos. Studium dyskursu publicznego. Kraków:
Wydawnictwo Aureus.
Czyżewski, M., Kowalski, S., Piotrowski, A. (red.). (1997). Rytualny chaos. Studium dyskursu
publicznego. Kraków: Wydawnictwo Aureus.
Davidson, J., Bifulco, A. (2019). Child Abuse and protection. Contemporary Issues in Re-
search, Policy and Practice. London–New York: Routledge Taylor and Francis Group.
Dąbrowska, Z. (2003). Różnicujący wpływ płci na relacje rodziców i dzieci. Małżeństwo
i Rodzina, 3, 26–29.
Dąbrowska, Z. (2005). Z badań nad współczesnym ojcostwem w Polsce, W:H. Cudak,
H. Marzec (red.). Współczesna rodzina polska – jej stan i perspektywy, t. 1. Mysłowice:
Wydawnictwo Górnośląskiej Wyższej Szkoły Pedagogicznej.
Dąbrowska, M., Radomski, A. (red.) (2010). Męskość jako kategoria kulturowa. Praktyki
męskości. Lublin: Wydawnictwo Portalu Wiedza i Edukacja.
Delumeau, J., Roche, D. (red.) (1995). Historia ojców i ojcostwa. Warszawa: Volumen.
Dion, K.K., Dion, K.C. (1975). Self-esteem and romantic love. Journal of Personality, 43,
39–57.
Dozier, M., Kobak, R. (1992). Psychophysiology in attachment interviews: Converging
evidence for deactivatingstrategies. Child Development, 63, 1473–1480.Bibliografia 264
Döbert, R., Nunner-Winkler, G. (1975). Adoleszenzkrise und Identitätsbildung. Frankfurt:
Suhrkamp.
Dutton, D.G. (2001). Przemoc w rodzinie. Warszawa: Grupa Wydawnicza Bertelsmann
Media.
Dyczewski, L. (1994). Rodzina, społeczeństwo, państwo. Lublin: Towarzystwo Naukowe
Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego.
Dzięga, A. (2008). Rodzina, W: S. Serafin, B. Szmulik (red.). Leksykon obywatela. Warszawa:
Wyd. C.H. Beck.
Dzwonkowska-Godula, K. (2011). Publiczny dyskurs o współczesnym ojcostwie w Polsce,
W:K. Wojnicka, K. Ciaputy (red.). Karuzela z mężczyznami. Problematyka męskości
w polskich badaniach społecznych. Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
Dzwonkowska, I., Lachowicz-Tabaczek, K., Łaguna, M. (2008). Samoocena i jej pomiar.
Polska adaptacja skali SES M. Rosenberga. Podręcznik. Warszawa: Pracownia Testów
Psychologicznych Polskiego Towarzystwa Psychologicznego.
Elder, G.H. Jr. (2002). The Life Course and Aging: Some Accomplishments, Unfinished Ta -
sks, and new Directions, www.unc.edu/~elder/presentations/Life_Course_and_Aging.
html, dostęp 30 kwietnia 2010.
Encyklopedia socjologii, t.3, red. nauk. H. Domański, W. Morawski, J. Mucha, M. Ofierska,
J. Szacki, M. Ziółkowski, red. merytoryczna: M. Baltaziuk, W. Lipnik. Warszawa: Ko-
mitet Socjologii PAN and Oficyna Naukowa.
Engels, F. (1902) (oryginał 1884). The origins of the Family. Chicago: Charles K. Kerrand
Company, wyd. pol. 1969: Pochodzenie rodziny, własności prywatnej i państwa, W:
K. Marks, F. Engels. Dzieła, t. 21, (s. 27–195). Warszawa: KiW.
Erikson, E.H. (1997). Dzieciństwo i społeczeństwo. Poznań: Dom Wydawniczy REBIS.
Erikson, E.H. (2002). Dopełniony cykl życia. Poznań: Dom Wydawniczy REBIS.
Farnicka, M. (2013). Między wyborem a przymusem. Radzenie sobie rodzin w wybranych
sytuacjach życiowych. Warszawa: Diffin.
Farnicka, M., Liberska, H. (2014). Transmisja międzypokoleniowa – procesy zachodzące
na styku pokoleń, W: I. Janicka, H. Liberska (red.). Psychologia rodziny. Warszawa:
Wydawnictwo Naukowe PWN.
Feldman, R., Greenbaum, C., Yrmija, N. (1999). Mother-Infant Affect Synchrony as an An -
tecendent of the Emerence of Self-Control. Developmental Psychology, 35, 223–231.
Field, D. (1997). Osobowości małżeńskie. Warszawa: Oficyna Wydawnicza „Logos”.
Field, D. (1996). Osobowości rodzinne. Warszawa: Oficyna Wydawnicza „Logos”.
Fischer, H.E. (1994). Anatomia miłości. Historia naturalna monogamii, cudzołóstwa i roz-
wodu. Poznań: Wydawnictwo Zysk i S-ka.
Fonagy, P., Steele, M., Steele, H., Leigh, T., Kennedy, R., Matton, G. i in. (1995). Attachment, the
reflective self, and borderline states: The predictive specificity of the Adult Attachment Bibliografia 265
Interview and pathological emotional development, W: S. Goldberg, R. Muir, J. Kerr
(eds.). Attachment theory: Social, developmental and clinical perspectives. Hillsdale,
NJ: Analytic Press, 233–278.
Forward, S. (1992). Toksyczni rodzice. Warszawa: Jacek Santorski &CO Agencja Wydawnicza.
Frale, R.C, Shaver, P.R. (2000). Adult Romantic Attachment: Theoretical Developments,
Emerging Contoversies, and Unanswered Questions. Review of General Psychology,
4, 132–154.
Frankl, W. (1967). Siła do Życia, Warszawa: Wydawnictwo Znak.
Frankl, W. (1976). Homo Patiens. Warszawa: Wydawnictwo Znak.
FritzSimons Allison, C. (1972). Guilt, Anger and God: The Patterns of Our Discontents.
New York: The Seabury Press.
Fromm, E. (1966). Szkice z psychologii religii. Warszawa: Książka i Wiedza.
Fromm, E. (1971). O sztuce miłości. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
Fuszara, M. (red.). (2008). Nowi mężczyźni? Zmieniające się modele męskości we współ-
czesnej Polsce. Warszawa: Wydawnictwo Trio.
Gałęska, U. (2015). Przeobrażenia więzi rodzinno-społecznych w XXI wieku. Wychowanie
w Rodzinie, t. XI, 1/2015, 20–30, www.repozytorium.uni.wroc.pl/Content/76541/
Przeobrazenia_wiezi_rodzinno_spolecznych_w_rodzinie_XXI_wieku.pdf, data do-
stępu: 7.04.2019).
George, C., Solomon, J. (eds.). (1999). Disorganized Attachment and Developmental Risk
at School Age, W: Attachment Disorganization. New York: Guilford.
Geulen, D., Hurrelmann, K. (1980). Zur Programmatik einer umfassenden Sozialisation-
stheorie, W: K. Hurrelmann, D. Ulrich (Hrsg.). Handbuch der Sozialisationsforschung.
Weinheim.
Gębka, M. (2010). Społeczna rola ojca, W: M. Kujawska, L. Huber (red.). Postawy rodzi-
cielskie współczesnych ojców. Poznań: Wydawnictwo Naukowe Wyższej Szkoły Nauk
Humanistycznych i Dziennikarstwa.
Gębka, M. (2006). Trzy pytania o kryzys ojcostwa. Roczniki Socjologii Rodziny, t. 17.
Giddens, A., Beck, U., Lash, S. (2009). Modernizacja refleksyjna. Polityka, tradycja i estetyka
w porządku społecznym nowoczesności. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Giele, J.Z. (2007). Decline of the Family: Conservative, Liberal and Feminist Viwes (76–95),
W: A.S. Sokolnick, J.H. Sokolnick (eds.). Family in Transition (wyd. 14). Boston: Pearson.
Goffman E. (2007). Piętno. Rozważania o zranionej tożsamości, Gdańsk: GWP.
Goffman, E. (2009). Człowiek w teatrze życia codziennego. Warszawa: PIW.
Goldberg, S. (2000). Attachment and Development. London: Arnold, A Member of the
Hodder Headline Group.
Goldenberg, H., Goldenberg, I. (2006). Terapia rodzin. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu
Jagiellońskiego.Bibliografia 266
Goldberg, S., Muir, R., Kerr, J. (eds.).(1995) Attachment theory: social, developmental and
clinical perspectives. Hillsdale, NJ: Analytic Press.
Goodenough, W.H (2006). Description and Comparison in Cultural Antropology. Chicago:
Aldine Transaction.
Goodman, N. (2001). Wstęp do socjologii. Poznań: Zysk i S-ka.
Greeenwald, A.G., Beleza, F.S., Banaji, M.R. (1988). Is self-esteem a central ingredient of the
self-concept?. Personality and Social Psychology Bulletin, 14, 34–45.
Grusec, J.E. (1997). A history of research on parenting strategies and children’s internslizatio-
nof valus, W: J.E. Grusec, L. Kuczynski (eds.). Parenting and ChildrensInternalization
of Values (ss. 3–22). New York–Toronto: Willey.
Grygiel, A. (2010). Nowy model ojcostwa, W: M. Dąbrowska, A. Radomski (red.). Męskość
jako kategoria kulturowa. Praktyki męskości. Lublin: Wydawnictwo Portalu Wiedza
i Edukacja.
Habermas, J. (1968). Technik und Wissenschaft als „Ideologie”. Frankfurt: Suhrkamp Verlag.
Hałoń E. (red.).(1995). Rodzina – jej funkcje przystosowawcze i ochronne. Warszawa:
Centrum Upowszechniania Nauki PAN.
Han-Ilgiewicz, N. (1966). Więź rodzinna w aspekcie pedagogiki specjalnej. Warszawa:
Wydawnictwo PWN.
Harris, J.R. (1998). Geny czy wychowanie. Co wyrośnie z naszych dzieci i dlaczego. War-
szawa: Jacek Santorski & Co Wydawnictwo.
Harwas-Napierała, B. (2010). Wzór osobowy ojca w rozwoju dziecka, W:M. Kujawska,
L. Huber (red.). Postawy rodzicielskie współczesnych ojców. Poznań: Wydawnictwo
Naukowe Wyższej Szkoły Nauk Humanistycznych i Dziennikarstwa.
Harwas-Napierała, B., Trempała, J. (2010). Psychologia rozwoju człowieka. Charakterystyka
okresów życia człowieka. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Hazan, C., Shaver, P.R. (1987). Romantic Love Conceptualized as a Attachment Process.
Journal of Personality and Social Psychology, 52, 511–524.
Hazo, R.G. (1967). The idea of love, New York: F. A. Praeger.
 Heatherton, T.F., Ambady, N. (1993). Self-esteem, self-prediction, and living up to commit-
ments, W: F. Baumeister (ed.). Self-esteem. The puzzle of low self-regard (ss. 131–145).
New York: Plenum Press.
Heller, L., LaPierre, A. (2018). Leczenie traumy rozwojowej. Wpływ wczesnej traumy na
samoregulację, obraz samego siebie i zdolność tworzenia związków. Wrocław: Wydaw-
nictwo Instytutu Terapii Psychosomatycznej.
Herman, J.L. (2000). Przemoc. Uraz psychiczny i powrót do równowagi. Gdańsk: GWP.
Hesse, E., Main, M. (2000). Disorganized infant, child, and adult attachment: Collapse in
behavioral and attentional strategies. Journal of the American Psychoanalityc Asso-
ciation, 48(4), 1097–1148.Bibliografia 267
Hill, R. (1958). Sociology of Marriage and Family Behaviour, 1945–1956. Current Sociology,
t. 7, nr 1, 1–33.
Horney, K. (2018). Neurotyczna osobowość naszych czasów. Poznań: Dom Wydawniczy
REBIS, wyd.11.
van Ijzedoorn, M.H. (1995). Adult attachment representations, parental responsiveness, and
infant attachment: A meta-anlysys on the predictive validity of the Adult Attachment
Interview. Psychological Bulletine, 117, 387–403.
Jabłoński, K. (2005). I chcą, i boją się. Charaktery, 5, 19–20.
Jacher, W. (1998). Patologia więzi rodzinnych, W: H. Cudak (red.). Problemy współczesnej
rodziny w Polsce. Piotrków Trybunalski: Wydawnictwo Filii Kieleckiej WSP.
Jacobsen, T., Edelstein, W., Hofmann, V. (1994). A Longitudinal Study of the Relations
between Representations of Attachment in Childhood and Cognitive Functioning in
Childhood and Adolescence. Developmental Psychology, 30, 112–124.
Janicka, I. (2011). Satisfaction with marriage in the case of prenuptially cohabitating and
non-cohabitating couples, W: H. Liberska (red.). Relations in Marriage and Family:
Genesis, Quality and Development. Bydgoszcz: Wydawnictwo UKW.
Janicka, I., Rostowska, T. (red.). (2003). Psychologia w służbie rodziny. Łódź: Wydawnictwo
Uniwersytetu Łódzkiego.
Janicka, I., Liberska, H. (red.), (2014). Psychologia rodziny. Warszawa: Wydawnictwo Na-
ukowe PWN.
Jankowiak, W. (red.). (1995). Romantic Passion: A Universal Experience?. New York: Co-
lumbia University Press.
Janukowicz, M. (2002). Czy współczesne ojcostwo to ojcostwo nieobecne?. Małżeństwo
i Rodzina, 1.
Jarosz, E., Wysocka, E. (2006). Diagnoza psychopedagogiczna. Podstawowe problemy i roz-
wiązania. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie „Żak”.
Johnson S.M. (2012). Style charakteru. Poznań: Zysk i S-ka.
Józefik, B., Iniewicz, G. (2008). Koncepcja przywiązania. Od teorii do praktyki klinicznej.
Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Kanios, A. (2016). Praca socjalna z rodziną problemową. Perspektywa metodologiczna.
Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
Kaplan, M. (1987). International representations, attachment in six-year-olds, wystąpienie
na Zjeździe Society for Research in Child Development, Baltimore, za: Wallin (2011).
Kawula, S., Brągiel, J., Janke, K.W. (2000). Pedagogika rodziny. Obszary i panorama proble-
matyki. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek.
Kernis, M.H. (ed.). (2006). Self-esteem: Issues and answers, Hove: Psychology Press NY.
Kiliszek, E. (2011). Obraz rodziny w świetle dotychczasowych badań kryminologicznych.
Profilaktyka Społeczna i Resocjalizacja, Social Prevention and Resocialization, t. 17,
239–254.Bibliografia 268
Kiliszek, E. (2011). Rodzina wieloproblemowa w nadzorze sądowego kuratora rodzinnego.
Profilaktyka Społeczna i Resocjalizacja, Social Prevention and Resocialization, t. 17,
255–284.
Kiliszek, E. (2013). Czynniki ryzyka sprzyjające niedostosowaniu społecznemu i prze-
stępczości nieletnich. Profilaktyka Społeczna i Resocjalizacja, Social Prevention and
Resocialization, t. 21, 165–222.
Kirkpatrick, C. (1964). The Family as Process and Institution. New York: The Free Press.
Klein, M., Rivier, J. (1953). Love, Hate and Reparation. London: Hogarth Press and the
Institute of Psycho-Analysis.
Koch, E. (2006). Examining the role of self-esteem and psychological functioning and well-
-beeing, W: M.H. Kernis (ed.). Self-esteem: Issues and answers (ss. 260–266). Hove:
Psychology Press NY.
Kobak, R.R., Cole, H.E., Ferenz-Gillie, R., Fleming, W.S., Gamble, W. (1993). Attachment
and Emotion Regulation During Mother-Teen Problem Solving: A Control theory
Analysis. Child Development, 64, 231–245.
Kobak, R.R., Hazan, C. (1991). Attachment in Marriage: Effects of Security and Accuracy
of Working Models. Journal of Personality and Social Psychology, 60, 861–869.
Kocik, L. (2003). Recenzja książki K. Slany: Alternatywne formy życia małżeńsko-rodzinnego
w po-nowoczesnym świecie. Małżeństwo i Rodzina, 1.
Komitet Psychologii PAN (2016). Stanowisko Komisji ds. Testów Psychologicznych Komitetu
Psychologii PAN w sprawie kryteriów wiarygodności wyników badań diagnostycznych.
Pobrano 2019-01-23 ze strony www.kompsych.pan.pl.
Krajewska, A. (2008). Konteksty ojcostwa, W: M. Fuszara (red.). Nowi mężczyźni? Zmie-
niające się modele męskości we współczesnej Polsce. Warszawa: Wydawnictwo Trio.
Kubicki, P. (2009). Przemiany ojcostwa we współczesnej Polsce, W:M. Sikorska (red.). Być
rodzicem we współczesnej Polsce. Nowe wzory w konfrontacji z rzeczywistością. War-
szawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego.
Kucińska, M. (1997). Podwójny obraz. Świat Problemów, 10, 17–20.
Kuczyńska, A. (2001). Styl przywiązania a zachowania wiążące. Czasopismo Psychologiczne,
7(1), 7–15.
Kuczyńska, A. (1998). Sposób na bliski związek. Zachowania wiążące w procesie kształto-
wania się i utrzymania więzi w bliskich związkach. Warszawa: Wydawnictwo Instytutu
Psychologii PAN.
Kujawska, M., Huber, L. (red.). (2010). Postawy rodzicielskie współczesnych ojców. Poznań:
Wydawnictwo Naukowe Wyższej Szkoły Nauk Humanistycznych i Dziennikarstwa.
Kwak, A. (2005). Rodzina w dobie przemian. Małżeństwo i kohabitacja. Warszawa: Wy-
dawnictwo Akademickie Żak.Bibliografia 269
Lachman, M.E., Bertrand, R.M. (2001). Personality and the self in the midlife, W: M.E.Lach-
man (ed.). Handbook of midlife development (ss. 279–309). New York: John Wiley
and Sons, Inc.
Lalak, D., Pilch, T. (eds.). (1990). Elementarne pojęcia pedagogiki społecznej i pracy socjalnej.
Warszawa: Wydawnictwo Akademickie „Żak”.
Lasch, Ch. (1978). The culture of narcissism: American life in an age of diminishing expec -
tations. New York: W.W. Norton & Company.
Laszlo, E. (1978). Systemowa wizja świata. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
Lazarus, R.S., Folkman, S. (1984). Stress, appraisal and coping. New York: Springer.
Liberska, H. (2004). Perspektywy życiowe młodzieży. Wybrane uwarunkowania. Poznań:
WN UAM.
Liberska, H. (2006). Orientacja przyszłościowa młodzieży a jej środowisko rodzinne. Rocz-
niki Socjologii Rodziny, 17.
Liberska, H. (red.). (2011). Relations in Marriage and Family: Genesis, Quality and Deve-
lopment. Bydgoszcz: Wydawnictwo, UKW.
Liberska, H., Malina, A. (red.). Wybrane problemy współczesnych małżeństw i rodzin.
Warszawa: Difin.
Liberska, H., Matuszewska, M. (2001). Wprowadzenie, W: H. Liberska, M. Matuszewska
(red.). Małżeństwo: męskość, kobiecość, miłość, konflikt. Poznań: Wydawnictwo Fun -
dacji Humaniora.
Liberska, H., Matuszewska, M. (2011). Model rodziny z dzieckiem niepełnosprawnym, W:
H. Liberska (red.). Rodzina z dzieckiem niepełnosprawnym – możliwości i ograniczenia
rozwoju (ss. 41–66). Warszawa: Difin.
Liberska, H., Matuszewska, M. (2012). Modele funkcjonowania rodziny z dzieckiem nie-
pełnosprawnym. Polskie Forum Psychologiczne, 17(1).
Liberska, H., Matuszewska, M. (2014). Modele funkcjonowania rodziny. Style wychowania,
W: I. Janicka, H. Liberska (red.). Psychologia rodziny. Warszawa: WN PWN.
Liberska, H., Suwalska, D. (2011). Znaczenie przywiązania dla funkcjonowania młodych
dorosłych w związkach intymnych, W: H. Liberska, A. Malina (red.). Wybrane problemy
współczesnych małżeństw i rodzin. Warszawa: Difin.
Lieberman, A.F. (1997). Toddlers’ Internalization of Matternal Atributions as a Factorin
Quality of Attachment, In: L. Atkinson, K. Zucker (eds.). Attachment and Psychopa-
thology. New York: Guilford Press.
Łączkowska, M. (1999). Wybrane zagadnienia z socjologii rodziny, W: Studium Rodziny
(praca zbiorowa) (ss. 143–146). Poznań: Oficyna Współczesna.
Macklin, E.D. (1980). Nontraditional Familie Forms: A Decade of Research, Journal of Mar-
riage and the Family, t. 42, nr 4, 905–922.Bibliografia 270
Main, M., Kaplan, N., Cassidy, J. (1985). Security in infancy, childhood and adulthood:
A move to the level of representation, „Monographs of the Society for Research in
Child Development”, 50(1–2), 66–104.
Main, M. (1991). Metacognitive knowledge, metacognitive monitoring, and singular (cohe-
rent) vs. multiple (incoherent) model of attachment: Findings and directions for future
research, W: C.M. Parkes, J. Stevenson-Hinde, P. Marris (eds.). Attachment across the
life cycle. London: Tavistock/Routledge, 127–159.
Main, M. (1995). Attachment: Overview, with implication for clinical work, W: S. Goldberg,
R. Muir, J. Kerr (eds.). Attachment theory: social, developmental and clinical perspec-
tives, Hilsdale, NJ: Analytic Press.
Main, M., Caplan, N., Cassidy, J. (1985). Security in infancy, childhood, and adulthood:
A move to the level of representation. Monographs of the Society for Research in Child
Development, 50(1–2), 66–104.
Mandal, E., Zalewska, K. (2012). Style przywiązania, traumatyczne doświadczenia z okresu
dzieciństwa i dorosłości, stany psychiczne oraz metody podejmowania prób samobój-
czych przez kobiety leczone psychiatrycznie. Psychiatria Polska, 2012, tom XLVI, numer
1, 75–84, www.researchgate.net/profile/Eugenia_Mandal/publication/233872322_At-
tachment_styles_childhood_and_adult_traumatic_experiences_mental_sta-
tes_and_methods_of_suicide_attempts_among_psychiatrically_treated_women/
links/0deec52b1eac62fe60000000/Attachment-styles-childhood-and-adult-trauma-
tic-experiences-mental-states-and-methods-of-suicide-attempts-among-psychiatri-
cally-treated-women.pdf (data dostępu:13.04.2019).
Marchwicki, P. (2004). Style przywiązania a postawy rodzicielskie. Doniesienie z badań
(Attachment styles and parental attitudes: An empirical research). Roczniki Psycho-
logiczne, tom 7/2004, nr 2, 81–103, Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL & Katolicki
Uniwersytet Lubelski im. Jana Pawła II, www.czasopisma.tnkul.pl/index.php/rpsych/
article/viewFile/2833/2940 (data dostępu:13.04.2019).
Margasiński, A. (2006). Rodzina w modelu kołowym i FACES IV Davida H. Olsona. Nowiny
Psychologiczne, 4, 69–87.
Maruyama, M. (1968). The second cybernetics: deviation – amplyfying mutual casual
processes, W: W. Buckley (ed.). Modern system research for the behavioral scientist.
Chicago: Aldin.
Maslow, A. (2018). Motywacja i osobowość. Warszawa: Biblioteka Klasyków Psychologii,
Wydawnictwo Naukowe PWN.
Mądrzycki, T. (1977). Psychologiczne prawidłowości kształtowania się postaw. Warszawa:
Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne.
McCrae, R.R., Costa, Jr P.T. (2005). Osobowość dorosłego człowieka. Perspektywa teorii
pięcioczynnikowej. Kraków: Wydawnictwo WAM.
McIver, R.M. (1947). Society. A Textbook of Sociology. New York: Rinehart & Company.Bibliografia 271
Mierzejewska-Orzechowska, K. (2008). Rozpoznawanie i ujawnianie cech pierwotnego stylu
przywiązania jako nieświadomej matrycy więzi w psychoterapii pary, W: B. Józefik,
G. Iniewicz (red.). Koncepcja przywiązania. Od teorii do praktyki klinicznej. Kraków:
Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 113-127.
Mikulincer, M. (2018). Bezpieczna więź jako podstawowe źródło rezyliencji, zdrowia
psychicznego i procesu zdrowienia – wystąpienie na Międzynarodowej Konferencji
Naukowej „Znękany świat – jak psychoterapia może nam pomóc? Nadzieje i iluzje”  
30.08–1.09.2018. Łochów.
Mikulincer, M. (1998). Attachment Working Models and the Sense of Trust: An Exploration
of Interaction Goals and Affect Regulation. Journal of Personality and Social Psycho -
logy, 74(5), 1209–1224.
Mikulincer, M., Bucholz, I. (1995). Effects of Adult AttachmentStyle on the perception and
Search for Social Support. The Journal of Psychology, 129, 665–676.
Mikulincer, M., Shaver, P.R. (2003). The attachment behavioral systemin adulthood: Acti-
vation, psychodynamics, and interpersonal processes, W: M.P. Zanna (ed.). Advances
in experimental social psychology, t. 35. (ss. 53–152). New York: Academic Press.
Miller, J.G. (1978). Living systems, New York: McGrow-Hill.
Minuchin, S. (1972). Structural Family Therapy, W: G. Caplan (ed.). American Handbook
of Psychiatry (ss. 178–192). New York: Basic.
Minuchin, S. (1974). Families and Family Therapy. Cambridge: Harvard University Press.
Minuchin, S. (1981), W: H.S. Fishman: Family Therapy techniques, Harvard University
Press, Cambridge;
Minuchin, S. (1985) Families and individual development: Provocation from the field of fa -
mily therapy. Child Development, 56, 289–302.
Montagu, A. (1963) Love, W: Encyclopedia of Mental Health. A. Deutsch, Vol. III. New
York, za: Rostowski (1987).
Moss, E., Laurent, D., Parent, S. (1999). Disorganized Attachment and Developmental Risk
at School Age, In: C. George, J. Solomon (eds.). Attachment Disorganization. New
York: Guilford.
Murdock, G.P. (1949). Social Structure. New York: Macmillan Co.
Murray, S.R., Rose, P., Bellavia, G., Holmes, J.G., Kusche, A. (2002). When rejecton stings:
How self-esteem constrains relationship-enhencement proces. Journal of Personality
and Social Psychology, 83, 556–573.
Műhlweld, C. (1994). Rozważania o zdolnościach socjalizacyjnych rodziny. Socjologia
Wychowania, nr 11, t. 269. Acta Universitatis Nicolai Copernici. Nauki Humanistycz-
no-Społeczne. Toruń: Uniwersytet Mikołaja Kopernika.
Nowak, B.M.. (2012). Rodzina w kryzysie. Studium resocjalizacyjne. Warszawa: Wydaw-
nictwo Naukowe PWN.Bibliografia 272
Obuchowska, I. (1996). Drogi dorastania: psychologia rozwojowa okresu dorastania dla
rodziców i wychowawców. Warszawa: WSiP.
Oleś, P.K. (2012). Psychologia człowieka dorosłego. Ciągłość – zmiana – integracja. War-
szawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Ostrowska, K. (1998). Wokół rozwoju osobowości i systemu wartości. Warszawa: CMPPP
MEN.
Parkes, C.M., Stevenson-Hinde, J., Marris, P. (eds.). (1991). Attachment across the life cycle.
London: Tavistock/Routledge, 127–159.
Parrenãs, R.S. (2000). Migrant Filipina Domestic Workers and the International Division
of Reproductive Labor. Gender and Society, t.14, nr 4, 560–580.
Parsons T., Bales, R.F. (red.). (1998; wyd. oryg. 1955). Family, Socialization and Interaction
Process. Glencoe IL: Free Press.
Di Paula, A., Campbell, J.D. (2002). Self-esteem and persistence in the face of failure. Journal
of Personality and Social Psychology, 83, 711–724.
Palus, K. (2010). Wybrane psychologiczne uwarunkowania braku partnera życiowego w okre-
sie wczesnej dorosłości. Poznań: Wydawnictwo Naukowe Wydziału Nauk Społecznych
Uniwersytetu Adama Mickiewicza w Poznaniu.
Pelham, B.W. (1993). On the highly possitive thoughts of the highly depressed, W: F. Baume-
ister (ed.). Self-esteem. The puzzle of low self-regard, 183–199. New York: Plenum Press.
Pilch, T., Lepalczyk, I. (red.). (1995). Pedagogika społeczna. Warszawa: Wydawnictwo
Akademickie „Żak”.
Pinker, S. (2005). Tabula Rasa. Spory o naturę ludzką. Gdańsk: GWP.
Plopa, M. (1983). Czynnikowe typologie postaw rodzicielskich. Psychologia Wychowawcza,
4, 412–419.
Plopa, M. (2008a). Skala postaw rodzicielskich. Wersja dla Rodziców. Podręcznik. Warszawa:
Vizja Press & IT.
Plopa, M. (2003). Rozwój i znaczenie bliskich więzi w życiu człowieka, W: B. Wojciszke,
M. Plopa (red.). Osobowość a procesy psychiczne i zachowanie. Kraków: Oficyna
Wydawnicza Impuls.
Plopa, M. (2005, 2008b). Więzi w małżeństwie i rodzinie – metody badań. Kraków: Oficyna
Wydawnicza Impuls.
Plopa, M. (red.). (2005). Człowiek u progu trzeciego tysiąclecia. Zagrożenia i wyzwania, t. 1.
Elbląg: Wydawnictwo Elbląskiej Uczelni Humanistyczno-Ekonomicznej.
Plopa, M. (2011). Psychologia rodziny. Teoria i badania. Kraków: Oficyna Wydawnicza
„Impuls”.
Popenoe, D. (1993). American Family Decline, 1960–1990: A Review and Appraisal. Journal
of Marriage and Family. vol. 55, No. 3 (Aug. 1993), 527–542.
Przetacznik-Gierowska, M., Włodarski, Z. (1994). Psychologia wychowawcza. Warszawa:
Wydawnictwo Naukowe PWN.Bibliografia 273
Pytka, L. (2000). Pedagogika resocjalizacyjna. Wybrane zagadnienia teoretyczne, diagno-
styczne i metodyczne. Warszawa: Wydawnictwo APS.
Reik, T. (1945). The Psychology of Sex Relations. New York: Farrar & Rinehart.
Reiss, I.R. (1971). Family System in America. New York: Holt, Rinehart &Winston.
Rembowski, J. (1972). Więzi uczuciowe w rodzinie. Warszawa: PWN.
Rembowski, J. (1978). Rodzina w świetle psychologii. Warszawa: Wydawnictwa Szkolne
i Pedagogiczne.
Rembowski, J. (1986). Rodzina jako system powiązań, W: M. Ziemska (red.). Rodzina
i dziecko. Warszawa: PWN.
Renken, B., Egeland, B., Marvinney, D., Mangelsdorf, S., Sroufe, L.A. (1989). Early Childhood
Antecendentsof Agression and Passive Withdrawal in Early Elementary School. Journal
of Personality, 57, 257–281.
Roberts, B.W., DelVecchio, W.F. (2000). The rank-order consistency of personality from
childhood to old age. A Quantitative review of longitudinal studies. Psychological
Bulletin, 126.
Robinson, J.P., Shaver, P.R., Wrightsman, L.S. (eds.). (1991). Measures of personality and
social psychological attitudes, vol. 1, Measures Measures of social psychological atti-
tudes. New York: Academic Press.
Rocznik Statystyczny Rzeczpospolitej Polskiej 2018. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny.
Rodgers, S.J., DeBoer, D.D. (2001). Changes in Wives’ Income: Effects of Marital Happiness,
Psychological Well-Being and the Risk of Divorce. Journal of Mariage and Family,
t. 63, nr 2, 458–472.
Rogers, C. (1954). Client – Centered Therapy. Boston: Houghton Mifflin.
De La Ronde, Ch., Swann, Jr. W.B. (1993). Caught in the crossfire. Positivity and self-verifi-
cation stivings among people with low self-esteem, W: F. Baumeister (ed.). Self-esteem.
The puzzle of low self-regard, 147–165. New York: Plenum Press.
Rostowska, T. (1995). Transmisja międzypokoleniowa w rodzinie w zakresie wybranych
wymiarów osobowości. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
Rostowski, J. (1987). Zarys psychologii małżeństwa. Psychologiczne uwarunkowania dobra-
nego związku małżeńskiego. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Rostowski, J. (2003). Style przywiązania w kształtowaniu się związków interpersonalnych
w rodzinie, W: Janicka, I., Rostowska, T. (red.). Psychologia w służbie rodziny. Łódź:
Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
Rostowski, J., Rostowska, T. (2011). Satisfying psychological needs and quality of life among
maried and cohabitating couples, In: H. Liberska (ed.). Relations in marriage and Fa-
mily: Genesis, Quality and Development (ss. 67–98). Bydgoszcz: Wydawnictwo UKW
Rutter M. (1997). Clinical Implications of Attachment Concepts: Retrospect and Prospect,
In: L. Atkinson, K. Zucker (eds.). Attachment and Psychopathology. New York: Guil-
ford Press.Bibliografia 274
Ryś, M. (2007). Rodzinne uwarunkowania psychospołeczne funkcjonowania Dorosłych
Dzieci Alkoholików. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Ryś, M. (2014). Rodzina z problemem alkoholowym. Metody badania relacji interpersonal-
nych w dysfunkcjonalnych systemach rodzinnych. Warszawa: Mazowieckie Centrum
Polityki Społecznej.
Ryś, M. (2016). Odporność psychiczna i relacje interpersonalne osób wzrastających w róż-
nych systemach rodzinnych. Warszawa: Mazowieckie Centrum Polityki Społecznej.
Satir, V. (2000). Terapia rodziny. Teoria i praktyka. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psy-
chologiczne.
Satir, V. (2000). Jaka jest twoja rodzina, W: Rodzina. Tu powstaje człowiek. Gdańsk: GWP.
Schaefer, E.S (1959). A circumplex model for maternal behawior. The Journal of Abnormal
and Social Psychology, 59(2), 226–235.
Schaefer, E.S. (1965). Children’s reports of parental behawior: An Inventory. Child Deve-
lopment, 36.
Schier, K. (2014). Dorosłe dzieci. Psychologiczna problematyka odwrócenia ról w rodzinie.
Warszawa: Wydawnictwo Naukowe SCHOLAR.
Schnaiberg, A., Goldenberg, S. (1989). From Empty Nest to Crowded Nest: The Dynamics
of Incompletely-Launched Young Adults. Social Problems, t. 36, nr 3, 251–269.
Schoen, R., Weinick, R.M. (1993). Partner Choice in Marriage and Cohabitation. Journal
of Marriage and the Family, t. 55, nr 2, 408–414.
Sears, R.R., Macoby, E.E., Levine, H. (1957). Patterns of Child Rearing, Evanst, IL: Row-
-Paterson.
Seligman, L. (2004). Diagnosis and Treatment Planning in Consueling. New York: Kluwer,
za: H. Liberska, M. Matuszewska (2014). Modele funkcjonowania rodziny. Style wycho-
wania, W: I. Janicka, H. Liberska (red.). Psychologia rodziny. Warszawa: Wydawnictwo
Naukowe PWN.
Seligman, M. (1999). Wykład o stanie psychologii i powstaniu psychologii pozytywnej, www.
ted.com/talks/martin_seligman_on_the_state_of_psychology/up-next?language=pl).
Serafin, S., Szmulik, B. (red.). (2008). Leksykon obywatela. Warszawa: Wydawnictwo
C.H. Beck.
Schelsky, H. (1972). Die Bedeutung des Berfus in der modernen Gesellschaft, W: Luckmann/
Sprondel (hrsg.). Köln: Berufssoziologie.
Siegel, D.J. (2009). Rozwój umysłu: jak stajemy się tym, kim jesteśmy. Kraków: Wydawnictwo
Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Sikorska, M. (2009). Nowa matka, nowy ojciec, nowe dziecko. O nowym układzie sił w pol-
skich rodzinach. Warszawa: Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne.
Sikorska, M. (red.). (2009). Być rodzicem we współczesnej Polsce. Nowe wzory w konfron-
tacji z rzeczywistością. Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego.Bibliografia 275
Simmel, G. (2005). Socjologia. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Simon, F.B., Stierlin, H., Wynne, L.C. (1985). The Language of Family Therapy. A Systemic
Vocabulary and Sourcebook. New York: Family Process Press.
Simpson, J.A., Rholes, W.S., Nelligan, J.S. (1992). Support seeking and support giving within
couples in an anxiety-provoking situation: The role of attachment styles. J. Person. Soc.
Psychol., 62(3), 434–444.
Simpson, J.A., Rholes, S., Orina, R.R., Grich, J. (2002). Working Models of Attachment,
Support Giving and Support Seeking in a Stressfull Situation. Personality and Social
Psychology Bulletin, 28(5), 598–608.
Skolnick, A. (1991). Embattled paradise: The American Family in the Age of Uncerntainty.
New York: Basic Books Press.
Slade, A. (1999). Individual Psychotherapy: An Attachment Perspective, In: Handbook of At-
tachment Theory and Research, J. Cassidy, P.R. Shaver (eds.). New York: Guilford Press.
Sokolnick, A.S., Sokolnick, J.H. (eds.). (2007). Family in Transition (wyd. 14). Boston: Pearson.
Soszyńska, G. (red.). (2003). Pomagać rodzinie. Problemy współczesnej rodziny w ujęciu
psychologicznym. Lublin: Polihymnia.
Slany, K. (2002). Alternatywne formy życia małżeńskiego-rodzinnego w ponowoczesnym
świecie. Kraków: Nomos.
Sobolewska, Z. (1992). Odebrane dzieciństwo. Warszawa: IPZiT.
Sokal, U. (2001). Czynniki wpływające na kształtowanie się więzi w rodzinie, W: Z. Tyszka
(red.). Współczesne rodziny polskie – ich stan i kierunek przemian (196–201). Seria
Socjologia nr 30. Poznań: Wyd. Naukowe UAM.
Spangler, G., Grossmann, K.E. (1993). Biobehavioral organization in securely and insecurely
attachment infants. Child Development, 64, 1439–1450.
Sroufe, L.A., Waters, E. (1977). Heart rate as a convergent measure in clinical and develop-
mental research. Merrill-Palmer Quarterly, 23.
Stanton, G.T. (1997). Why Marriage Matters. Reasons to Belive in Marriagein Postmodern
Society. Colorado Springs: Pinon Press.
Stawicka, M. (2008). Autodestruktywność dziecka w świetle teorii przywiązania. Poznań:
Wydawnictwo Naukowe UAM.
Stierlin, H., Ruckler-Embden, J., Wetzel, H., Wirshing, M. (1999). Pierwszy wywiad z ro-
dziną. Gdańsk: GWP.
Straffin, P.D. (2004). Teoria gier. Warszawa: Scholar.
Strelau, J., Jaworowska, A., Wrześniewski, K., Szczepaniak, P. (2009). Kwestionariusz Radze-
nia Sobie w Sytuacjach Stresowych. Podręcznik do polskiej normalizacji. Warszawa:
Pracownia Testów Psychologicznych Polskiego Towarzystwa Psychologicznego.
Sykes, Ch.J. (1992). A nation of victims: the decady of the American character. New York:
St. Martin’s Press.Bibliografia 276
Szczepański, J. (1970). Elementarne pojęcia socjologii, Warszawa: Wydawnictwo PWN.
Szlendak, T. (2010). Socjologia rodziny. Ewolucja, historia, zróżnicowanie. Warszawa: WN
PWN.
Szlendak, T. (1996). Miłość a poczucie więzi w rodzinie. Przeobrażenia więzi rodzinnej
w społeczeństwie postindustrialnym. Kultura i Edukacja nr 2, Kwartalnik. Toruń:
Wydawnictwo Adam Marszałek.
Szlendak, T. (2000). Rodzina, W: Encyklopedia socjologii, t.3, red. nauk. H. Domański,
W. Morawski, J. Mucha, M. Ofierska, J. Szacki, M. Ziółkowski, red. merytoryczna:
M. Baltaziuk, W. Lipnik (ss. 312–321). Warszawa: Komitet Socjologii PAN Oficyna
Naukowa.
Szmatka, J. (2000). Rola społeczna. Encyklopedia Socjologii t.3, red. nauk. H. Domański,
W. Morawski, J. Mucha, M. Ofierska, J. Szacki, M. Ziółkowski, red. merytoryczna:
M. Baltaziuk, W. Lipnik (321–326). Warszawa: Komitet Socjologii PAN and Oficyna
Naukowa.
Sztompka, P. (2010). Socjologia. Analiza społeczeństwa. Kraków: Znak.
Termińska, K. (2008). Rodzina i ty. Fenomenologia wiązania. Warszawa: ENETEIA Wy-
dawnictwo Szkolenia.
de Tchorzewski, A.M. (2005). Pomocniczość i solidaryzm jako zasady przeciwdziałania
traumie XXI wieku, W: H. Cudak, H. Marzec (red.). Współczesna rodzina polska – jej
stan i perspektywy, t. 1, Mysłowice: Wydawnictwo GWSP.
Tice, D.M. (1993). The social motivations of people with low self-esteem, W: F. Baumeister
(ed.). Self-esteem. The puzzle of low self-regard (37–53). New York: Plenum Press.
Tillmann, K.-J. (2005). Teorie socjalizacji. Społeczność, instytucja, upodmiotowienie. War-
szawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Toffler, A. (2006). Trzecia fala. Poznań: Wydawnictwo Kurpisz S.A.
Trost, J. (1993). Family From a Diadic Perspective. Journal of Family Issues, t. 14, nr 1, 92–104.
Tryjarska, B. (red.). (2010). Bliskość w rodzinie. Więzi w dzieciństwie a zaburzenia w do-
rosłości. Warszawa:Wydawnictwo Naukowe SCHOLAR.
Turkheim, E. (2000). Three Laws of Behavior Genetics And What They Mean. Current
Directions of Psychological Science, t. 9, nr 5, 160–164.
Tyszka, Z. (2003). Rodzina we współczesnym świecie, wyd. 2. Poznań: WN UAM.
Tyszka, Z. (red.). (2001). Współczesne rodziny polskie – ich stan i kierunek przemian.
Poznań: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu.
Tyszka, Z. (2001). System metodologiczny wieloaspektowej integralnej analizy życia rodzin-
nego. Poznań: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Adama Mickiewicza.
Tyszka, Z. (1995). Rodzina w świecie współczesnym – jej znaczenie dla jednostki i społeczeń-
stwa, W: T. Pilch, I. Lepalczyk (red.). Pedagogika społeczna. Warszawa: Wydawnictwo
Akademickie „Żak”.Bibliografia 277
Tyszka, Z. (1995). Rodzina w krajach cywilizacji postindustrialnej. Problemy Rodziny,
nr 4 (literatura polska i obca w wyborze), 3–10. Warszawa: Główna Biblioteka Pracy
i Zabezpieczenia Społecznego.
Vasquez, K., Durik, A.M., Hyd,e J.S. (2002). Family and Work: Implications of Adult Attach-
ment Styles. Personality and Social Psychology Bulletin, 28, 7, 874–886.
DeVellis, R.F. (1991). Scale development. Newbury Park: Sage Publications: NJ.
Vitz, P.C. (2002). Psychologia jako religia. Kult samouwielbienia. Warszawa: Oficyna Wy -
dawnicza LOGOS.
Waite, L.J. (2000). The Family as a Social Organization: Key Ideas for the Twenty-First
Century. Conteporary Sociology, t. 29, nr 3, 463–469.
Walęcka-Matyja, K. (2014). Role i funkcje rodziny, W: I. Janicka, H. Liberska. Psychologia
rodziny (96–114). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Wallin, D.J. (2011). Przywiązanie w psychoterapii. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu
Jagiellońskiego.
Walsh, F. (2006). Strenghtening Family Resilience, wyd.2. New York: The Guilford Press.
Wekerle, C., Wolfe, D.A. (1998). The role of child maltreatment and attachment style in
adolescent relationship violence. Developmental Psychopathology, 10, 571–586.
Winch, R.F. (1963). The modern family, za: J. Rostowski (red.). (1987). Zarys psychologii
małżeństwa. Psychologiczne uwarunkowania dobranego związku małżeńskiego. War-
szawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Woititz, J.G. (1994). Małżeństwo na lodzie. Warszawa: IPZiT PTP.
Woititz, J.G. (1994). Dorosłe dzieci alkoholoików. Warszawa: IPZiT PTP.
Wojciszke, B. (2004). Psychologia miłości. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
Wojciszke, B., Plopa, M. (red.).(2003) Osobowość a procesy psychiczne i zachowanie. Kra-
ków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
Wojnicka, K., Ciaputy, K. (red.) (2011). Karuzela z mężczyznami. Problematyka męskości
w polskich badaniach społecznych. Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
Wylie, R. (1974). The self-concept. Lincoln: University of Nebrasca.
Wyrzykowska, E., Głogowska, K., Mickiewicz, K. (2014). Reakcje przywiązania u osób
uzależnionych od alkoholu. Alkoholizm i Narkomania, 2014, t. 27, nr 2. Uniwersytet
Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy, Instytut Psychologii, 127–143.
Wysocka, E. (2009). Doświadczanie życia w młodości – problemy, kryzysy i strategii ich
rozwiązywania. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
Zakrzewska, M. (1987). O miarach podobieństwa obiektów i cech przydatnych w psycho-
logicznych zastosowaniach analizy skupień, W: J. Brzeziński (red). Wielozmiennowe
modele statystyczne w badaniach psychologicznych. Warszawa–Poznań: Wydawnictwo
Naukowe PWN.Bibliografia 278
Zawadzki, B., Strelau, J., Szczepaniak, P., Śliwińska, M. (2010). Inwentarz Osobowości Paula
T. Costy Jr i Roberta R. McCrae. Podręcznik. Adaptacja polska. Warszawa: Pracownia
Testów Psychologicznych Polskiego Towarzystwa Psychologicznego.
Ziemska, M. (1973). Postawy rodzicielskie. Warszawa: Wiedza Powszechna.
Ziemska, M. (red.). (2005). Rodzina współczesna. Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu
Warszawskiego.
Żurek, A. (1999). Orientacje na mikrostrukturę a rodzina.W: M. Ziemska (red.). (2005).
Rodzina współczesna. Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego.
Żurek, A. (2001). Wzory, na których opiera się życie rodzinne rodzin miejskich, W: Z. Tyszka
(red.). Współczesne rodziny polskie – ich stan i kierunek przemian (129–139). Poznań:
Wydawnictwo Naukowe UAM.