Przestrzeń do zabawy w żłobku. Potrzeby rozwojowe małych dzieci. O tym, jak je zaspokajać w zabawie

Spis treści:

Wstęp

Rozdział 1. Biologiczne potrzeby małych dzieci

1.1. Rola snu
1.2. Prawidłowe żywienie
1.3. Zasady organizacji żywienia małego dziecka
1.3.1. Bobas Lubi Wybór
1.3.2. Aktywność ruchowa
1.4. Potrzeba właściwej opieki pielęgnacyjnej i zdrowotnej
1.4.1. Pielęgnacja, dbałość o higienę ciała
1.4.2. Zdrowe zęby
1.4.3. Ubranie dobrane odpowiednio do warunków
1.4.4. Rezygnacja z pieluchy
1.4.5. Ochrona przed promieniowaniem UV i elektromagnetycznym
1.4.6. Ochrona zdrowia - kontrola pediatryczna

Rozdział 2. Zaspokajanie potrzeb psychicznych

2.1. Dążenie do samodzielności i potrzeba badania otoczenia
2.2. Potrzeba bliskości, przynależności i bezpieczeństwa
2.3. Ochrona dziecka przed krzywdzeniem
2.4. Potrzeba kontaktu z rówieśnikami
2.5. Potrzeba samodzielnego poznawania i uczenie się przez doświadczanie
2.6. Respektowanie potrzeb dzieci w żłobku

Rozdział 3. Wspomaganie rozwoju psychoruchowego w żłobku

3.1. Rozwój i proces uczenia się
3.2. Co należy mieć na uwadze, wspierając rozwój małego dziecka
3.3. Wspomaganie rozwoju dziecka w żłobku
3.4. Wczesne wspomaganie dziecka z trudnościami rozwojowymi
3.5. Zalety wczesnego wsparcia rozwoju małego dziecka
3.6. Zasady organizacji procesu wspomagania rozwoju
3.7. Metoda Weroniki Sherborne we wspomaganiu rozwoju małych dzieci

Rozdział 4. Fizyczne i społeczne środowisko żłobka

4.1. Przestrzenie budowania relacji
4.2. Bodźce zmysłowe płynące z przestrzeni
4.3. Co to jest dieta sensoryczna
4.4. Społeczne środowisko żłobka
4.5. Interakcje w żłobku
4.6. Powody komunikowania się
4.7. Posiłki w żłobku. Czy chodzi jedynie o to, żeby dziecko zjadło?

Rozdział 5. Zabawa swobodna i zorganizowana

5.1. Czym jest zabawa dla małego dziecka i jakich kompetencji ono potrzebuje, by się bawić?
5.2. Rola dorosłego w organizacji zabaw dla małych dzieci
5.3. Diagnostyczny walor zabaw
5.4. Terapeutyczny walor zabawy
5.5. Propozycje zabaw dla dzieci w wieku poniemowlęcym
5.5.1. Zabawy fundamentalne
5.5.2. Zabawy konstrukcyjne
5.5.3. Zabawy ruchowe – wsparcie naturalnej potrzeby dziecka
5.5.4. Elementy jogi w grupie żłobkowej
5.5.5. Elementy sensoplastyki w grupie żłobkowej
5.5.6. Elementy terapii ręki w grupie żłobkowej
5.5.7. Zabawy z elementami dramy
5.5.8. Zabawy z wykorzystaniem muzyki

Rozdział 6. Czas wolny małych dzieci

Rozdział 7. Możliwości i zagrożenia atrakcji w żłobku – teatrzyków, balów, spotkań świątecznych

Rozdział 8. Bank dobrych praktyk dla rodziców i wychowawców małych dzieci

Zakończenie
Bibliografia

Załącznik. Sprawdzian rozwoju dzieci kończących pierwszy, drugi i trzeci rok życia
Koniec pierwszego roku życia
Koniec drugiego roku życia
Koniec trzeciego roku życia

 Przeczytaj fragment

Aranżacja przestrzeni w przedszkolu – poradnik_wersja online11.2019.pdf
Arystoteles (1964). Polityka, VIII, 7, 1341b. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Bandura A. (2007). Teoria społecznego uczenia się. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Bednarska N. (2020). Konsekwencje korzystania z mediów dla rozwoju percepcji wzrokowej i słuchowej dziecka. W: N. Bednarska (red.), Dziecko media rozwój konsekwencji obecności mediów w życiu dziecka (s. 38–62). Warszawa: Wydawnictwo APS.
Będkowska-Heine V. (2016). Małe dziecko w procesie terapeutycznym, W: B. Cytowska, B. Winczura (red.), Wczesna interwencja i wspomaganie rozwoju małego dziecka (s. 65–72). Kraków: Impuls.
Białecka-Pikul M. (2002). Co dzieci wiedzą o umyśle i myśleniu. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Białecka-Pikul M. (2011). Teoria umysłu z perspektywy badań nad narracją. W: E. Dryll, A. Cierpka (red.), Psychologia narracyjna (s. 133–147). Warszawa: Eneteia.
Białek-Dratwa A., Soczewka M. Grochowska-Niedworok E. (2021). Rozszerzanie die-ty niemowlęcia z wykorzystaniem metody baby-led weaning („bobas lubi wybór”), Pediatria i Medycyna Rodzinna, 16/4, 362–367. DOI: 10.15557/PiMR.2020.0065
Blair D. (2009). The Child in the Garden: An Evaluative Review of the Benefits of School Gardening. Wilson Web.
Borgosz-Guźda A. (2017). Wpływ masażu na rozwój psychofizyczny niemowląt-siła dotyku. Zeszyty Pedagogiczno-Medyczne, 44/5, 257–260.
Braun A. (2004). Czy dzieci muszą mieć wszystko. Kielce: Wydawnictwo Jedność.
Buczkowski K., Chlabicz S., Dytfeld J., Horst-Sikorska W., Jaroszyński A., Kardas P., Marcinkowska M., Siebert J., Tałałaj M. (2013). Wytyczne dla lekarzy rodzinnych dotyczące suplementacji witaminy D, Forum Medycyny Rodzinnej, 7/2.
Cieszyńska J., Korendo M. (2018). Wczesna interwencja terapeutyczna. Stymulacja rozwoju dziecka od noworodka do 6. roku życia. Kraków Wydawnictwo Edukacyjne
Czerwonka D. (2021). Społeczeństwo, edukacja, język, 14/2, 185–197. DOI: 10.19251/sej/2021.14.2(14)
Dąbrowski Z. (1966). Czas wolny dzieci i młodzieży. Warszawa: PZWS.
Domka L. (2001). Dialog z przyrodą w edukacji dla ekorozwoju. Warszawa–Poznań: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Dymara J. (2009). O kształtowaniu kultury zabawy. W: J. Dymara (red.), Dziecko w świecie zabawy. O kulturze, cechach i wartościach ludycznej edukacji (s. 27–34). Kraków: Wydawnictwo Impuls.
Gerreth K. (2016). Opieka stomatologiczna nad dziećmi w wieku żłobkowym na terenie miasta Poznania, Dental Forum 2/XLIV, 35–39. DOI: https://doi.org/10.20883/df.2016.22,
Gruszczyk-Kolczyńska E., Zielińska E. (2004). Wspomaganie rozwoju umysłowego czterolatków i pięciolatków. Warszawa: WSiP.
Gruszczyk-Kolczyńska E. (2019). Ważniejsze ustalenia dotyczące znaczenia zabaw w rozwoju psychoruchowym dzieci. Jak wiedza ta przekłada się na wychowanie małych dzieci. W: E. Gruszczyk-Kolczyńska (red.), Wspomaganie rozwoju i wychowanie małych dzieci. Podręcznik dla rodziców, opiekunów w żłobkach i nauczycieli w przedszkolach (s. 149–158). Kraków: Wydawnictwo Bliżej Przedszkola.
Gruszczyk-Kolczyńska E., Zielińska E. (2014). Organizacja procesu uczenia się starszych przedszkolaków w różnych formach działalności przedszkola. W: E. Gruszczyk-Kolczyńska (red.), Starsze przedszkolaki. Jak skutecznie je wychowywać i kształcić w przedszkolu i w domu (s. 77–93). Kraków: Wydawnictwo Bliżej Przedszkola.
Gruszczyk-Kolczyńska E., Zielińska E. (2012). Dwulatki i trzylatki w przedszkolu i w domu. Jak świadomie je wychowywać i uczyć. Kraków: Wydawnictwo Bliżej Przedszkola.
Grzesiak I., Kaczmarek U. (2006). Pierwsza wizyta dziecka w gabinecie stomatologicznym, Dental and Medical Problems, 43/3, 433–437.
Haliny Weker H. Barańska M. (2014). Żywienie niemowląt i małych dzieci. Warszawa: Instytut Matki i Dziecka.
Hill C. (2013). Komunikacja poprzez ruch: Ruch Rozwijający Sherborne – dążenie do poszerzania perspektyw. Warszawa: Centrum Szkoleniowo-Wydawnicze Arteer Elżbieta Rybicka.
http://szczepienia.pzh.gov.pl/kalendarz-szczepien/ (dostęp: 17.07.2021).
http://szczepienia.pzh.gov.pl/szczepionki/gruzlica/ (dostęp: 10.12.2023).
https://www.healthychildren.org/English/healthy-living/sleep/Pages/Healthy-Sleep-Habits-How-Many-Hours-Does-Your-Child-Need.aspx/ (dostęp: 1.07.2019).
https://www.healthychildren.org/English/healthy-living/sleep/Pages/Healthy-Sleep-Habits-How-Many-Hours-Does-Your-Child-Need.aspx/ (dostęp: 1.07.2019).
https://www.spzoz.wroc.pl/poradnie/rehabilitacja-dzieci/osrodek-rehabilitacji-dziennej-dla-dzieci/ (dostęp: 27.02.2023).
Izdebska A., Lewandowska K. (2009). Znaczenie profilaktyki krzywdzenia małych dzieci. Dziecko Krzywdzone, 2/27, 1–6.
Izdebska J. (1978). Czas wolny dzieci miejskich i wiejskich. W: K. Przecławski (red.), Czas wolny dzieci i młodzieży w Polsce. Warszawa: WSiP.
Januszewska E. (2018). Zaburzenia snu u dzieci i młodzieży – diagnoza i wybrane formy terapii. W: K. Maciąg, M. Maciąg (red.), Zadania i wyzwania medycyny – charakterystyka problemów i postępowanie terapeutyczne (s. 153–189). Lublin: Wydawnictwo Tygiel.
Jarosz E. (2011). Profilaktyka krzywdzenia dzieci. Dziecko Krzywdzone, 1/34, 7–26.
Jegier A., Kurelska B. (2019). Kształtowanie i wspieranie rozwoju psychoruchowego małych dzieci w żłobku, Warszawa: Difin.
Jodkowska M., Oblacińska A. (b.r.). Aktywność ruchowa dziecka – naturalną potrzebą. W: H. Weker (red.), O żywieniu i aktywności fizycznej dzieci (s. 44–46). Warszawa: Instytut Matki i Dziecka.
Kawalec A., Pawlas K. (2013). Czynniki środowiskowe wpływające na sen oraz zachowywanie higieny snu. Problemy Higieny i Epidemiologii, 94/1, 1–5.
Kołodziejska M. (2018). Deficyt natury i jego znaczenie dla rozwoju młodego człowieka. W: J. Wyleżałek, M. Such-Pyrgiel (red.), Szkice pedagogiczne. Dylematy juwentologii (s. 121–138). Józefów: Wydawnictwo Wyższej Szkoły Gospodarki Euroregionalnej im. Alcide De Gasperi.
Kowaluk-Romanek M., Bieganowska A. (2013). Wczesne wspomaganie dzieci o dysharmonijnym rozwoju psychomotorycznym, Zeszyty Naukowe WSSP, 16, 25–43.
Kuszak K. (2006). Dynamika rozwoju samodzielności dzieci w wieku przedszkolnym.  Poznań: Wydawnictwo Uniwersytetu Adama Mickiewicza.
Lewicka M., Dziedziczak-Buczyńska M., Buczyński A. (2008). Wpływ promieniowania elektromagnetycznego na organizmy żywe. Polish Hyperbaric Research, 4/25.
Łagoda K., Kobus G., Bachórzewska-Gajewska H. (2008). Wpływ cukrzycy ciążowej na rozwój płodu i noworodka. Endokrynologia, Otyłość i Zaburzenia Przemiany Materii, 4/4, 168–173.
Maciaszkowa J. (1981). Wychowanie w rodzinie. Problemy Opiekuńczo-Wychowawcze, 21/4,
Mikler-Chwastek A. (2011). Sprawdzian rozwoju psychoruchowego niemowląt. Gdańsk: Wydawnictwo Harmonia.
Mikler-Chwastek A. (2016). Znaczenie zabaw fundamentalnych. W: A. Jegier (red.), Czas wolny małych dzieci w świecie realnym i wirtualnym (s. 34–52). Warszawa: Difin.
Mikler-Chwastek A. (2020). Samodzielność dwulatków w kontekście umiejętności odczytywania oczekiwań dorosłych. Warszawa: Wydawnictwo Akademii Pedagogiki Specjalnej.
Mikler-Chwastek A. (2021). Uczenie się małych dzieci w zabawie. W: A. Jegier (red.), Żłobek. Wychowanie i edukacja (s. 75–86). Warszawa: Difin.
Mikler-Chwastek A. (2013). Co dzień bardziej samodzielne. Program wspomagania rozwoju małych dzieci w zakresie samoobsługi dla terapeutów, nauczycieli i rodziców. Gdańsk: Harmonia.
Muchacka B. (2014). Zabawa w poznawczym rozwoju dziecka. Pedagogika Przedszkolna i Wczesnoszkolna, 1 (3), 7–18.
Nartowska H. (1986). Małe dziecko chce się bawić. Warszawa: Wydawnictwo Nasza Księgarnia.
Nuckowska A., Krogulska E., Sidut-Stajura A., Jeżak J., Trybel O., Musiał M., Trzewik M. (2022). Jak zrozumieć małe dziecko. Szczecin: Wydawnictwo Natuli.
Okoń W. (2001). Nowy słownik pedagogiczny. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie.
Olechnowicz H. (1999). Jaskiniowcy zagubieni w XXI wieku. Warszawa: WSiP.
Pięta J. (2004). Pedagogika czasu wolnego. Warszawa: Wyższa Szkoła Ekonomiczna.
Piotrowicz R. (2008). Opóźnienie rozwoju psychoruchowego – niedorozwój umysłowy – upośledzenie umysłowe – norma? Problemy diagnozy i wspomagania rozwoju dziecka. Wsparcie dziecka z niepełnosprawnością w rodzinie i szkole. W: D. Gorajewska (red.), Wsparcie dziecka z niepełnosprawnością w rodzinie i szkole (s. 103–111). Warszawa: Stowarzyszenie Przyjaciół Integracji.
Piotrowicz R. (2015). Zrozumieć niepełnosprawność – wspomaganie w uczeniu… do rodziców, nauczycieli i terapeutów. Warszawa: Ośrodek Rozwoju Edukacji.
Piszczek M. (2016). Wczesne wspomaganie rozwoju najczęściej popełnione błędy. W: B. Cytowska, B. Winczura (red.), Wczesna interwencja i wspomaganie rozwoju małego dziecka (s. 86–104). Kraków: Impuls.
Przetacznik-Gierowska M., Makiełło-Jarża G. (1985). Psychologia rozwojowa i wychowawcza wieku dziecięcego. Warszawa: WSiP.
Radziewicz-Winnicki A. (2002). Edukacja a życie codzienne. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
Rościszewska-Woźniak M. (2012). Standardy jakości opieki i wspierania rozwoju dzieci do lat 3. Żłobek, Warszawa: Fundacja Rozwoju Dzieci im. J.A. Komeńskiego.
Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 18 września 2008 r. w sprawie orzeczeń i opinii wydawanych przez zespoły orzekające w publicznych poradniach psychologiczno-pedagogicznych (Dz. U. z 2008 r. Nr 173, poz. 1072).
Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 24 sierpnia 2017 r. w sprawie organizowania wczesnego wspomagania rozwoju dzieci (Dz. U. z 2017 r. poz. 1635).
Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 16 sierpnia 2018 r. w sprawie standardu organizacyjnego opieki okołoporodowej (Dz. U. poz. 1756).
Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 16 września 2010 r. w sprawie środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego (Dz. U. Nr 180, poz. 1214).
Rybakowski F. (2019). Wpływ aktywności fizycznej na czynność mózgu. Wszechświat, 120, 1–3, 25–30.
Rymarczyk K. (2014). Neurofizjologiczne uwarunkowania rozwoju dziecka wpływ doświadczenia na rozwój układu nerwowego. W: R. Piotrowicz (red.), Interdyscyplinarny uwarunkowania rozwoju małego dziecka. Wybrane zagadnienia (s. 80–109). Warszawa: Wydawnictwo APS.
Sawicka A. (1985). Wybór tekstów do ćwiczeń z pedagogiki przedszkolnej. Warszawa: WSiP.
Shanker S., Barker T. (2016). Jak pomóc dziecku i sobie nie dać się stresowi i żyć pełnią możliwości. Warszawa: Wydawnictwo Mamania.
Suchodolski B. (1959). Wychowanie dla przyszłości. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Sufa B. (2016). Zabawa – potrzeba i konieczność w rozwoju dziecka. Zabawy i Zabawki, XIV, 20–32.
Szajewska H., Socha P., Horvath A. (2014). Zasady żywienia zdrowych niemowląt. Zalecenia Polskiego Towarzystwa Gastroenterologii, Hepatologii i Żywienia Dzieci. Standardy Medyczne, Pediatria, 11, 321–338.
Szczepańska J., Daszkowska M., Hilt A., Marczuk-Kolada G. (2015). Zalecenia higieniczne w obrębie jamy ustnej dla dzieci i młodzieży. Nowa Stomatologia, 20/3.
Szumielewicz P. (2021). Przestrzeń żłobka miejscem zaspokajania dziecięcych potrzeb. W: A. Jegier (red.), Żłobek. Opieka i wychowanie. Warszawa: Difin.
Szymborski J. (2014). Aspekty zdrowotne wspomagania rozwoju małego dziecka. W:  G. Pańtak (red.), Wspomaganie rozwoju małego dziecka (s. 9–20). Warszawa: Wszechnica Polska Szkoła Wyższa.
Vopel K. W. (2009). Witajcie oczy. Gry i zabawy ruchowe dla dzieci w wieku od 0 do 3 lat, część 3, Wydawnictwo Jedność, Kielce.
Weitzman E., Greenberg J. (2014). Razem uczymy się mówić. Gdańsk: Harmonia.
Weker H., Barańska M., Riahi A., Dyląg H., Strucińska M., Więch M., Kurpińska P., Klemarczyk W., Rowicka G. (2012). Dlaczego leczenie otyłości u małych dzieci jest problemem? Problemy Higieny i Epidemiologii, 93/4, 848–853.
Weker H., Małgorzata Więch M. Wilska H., Barańska M. (2015). Żywność dla niemowląt i małych dzieci – aktualne spojrzenie. Bromatologia i Chemia Toksykologiczna, XLVIII/3, 550–556.
Węgłowska J., Milewska A. (2011). Pozytywne i negatywne skutki promieniowania słonecznego. Postępy Kosmetologii, 2.
Wiśniewska M. (2021). Wspomaganie rozwoju dziecka z niepełnosprawnością intelektualną. Poradnik dla rodziców i terapeutów. Kraków: Impuls.
Woynarowska B. (2017). Edukacja do dbałości o ciało. W: B. Woynarowska (red.), Edukacja zdrowotna (s. 293–310). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Wygotski L. (1995). Zabawa i jej rola w rozwoju psychicznym dziecka. W: A. Brzezińska, T. Czub, G. Lutomski, B. Smykowski (red.), Dziecko w zabawie i świecie języka. Poznań: Zysk i S-ka.
Zagórska B. (2013). Znaczenie dotyku we wspomaganiu rozwoju dziecka oraz jego zastosowanie w wybranych rodzajach terapii. Kultura i Wychowanie, 5, 179–192.
Zielińska E. (2014). Wychowanie zdrowotne i kształtowanie sprawności fizycznej dzieci, w tym sprawności manualnej i zdolności panowania nad własną aktywnością ruchową. W: E. Gruszczyk-Kolczyńska (red.), Starsze przedszkolaki. Jak skutecznie je wychowywać i kształcić w przedszkolu i w domu (s. 207–210). Kraków: Bliżej Przedszkola.