Psychoedukacja w terapii uzależnienia od alkoholu. Scenariusze zajęć. Część 1

Spis treści:

Wstęp, czyli jak uczą się dorośli
1. Na czym polega psychoterapia?
2. Dlaczego trudno wyjść z nałogu, czyli o żalu po stracie
3. Informacja zwrotna zamiast krytyki
4. Uzależnienie jako choroba mózgu
5. Problem z alkoholem. Jak go rozpoznać?
6. Jak funkcjonuje psychika, czyli na co oddziałuje terapia?
7. To nie tak było… O mechanizmie iluzji i zaprzeczeń, cz. I
8. To nie tak było… O mechanizmie iluzji i zaprzeczeń, cz. II
9. Mój wewnętrzny alkoholik. Myśli przyzwalające na picie
10. Emocje i uczucia. Czym są i jaką pełnią funkcję?
11. Od przyjemności do przymusu. Nałogowe regulowanie uczuć
12. Głód alkoholowy. Czym jest i jakie ma objawy?
13. Sytuacje podwyższonego ryzyka cz. I
14. Sytuacje podwyższonego ryzyka cz. II
15. Program HALT, 24 H i inne zalecenia dla osób zdrowiejących

Bibliografia
Załączniki

Od przyjemności do przymusu. Nałogowe regulowanie uczuć

www.psychologia.net.pl

dr hab. Agnieszka Lewicka-Zelent, prof. UMCS:

Należy przyznać, że treści zostały przedstawione przez Autora w sposób jasny i czytelny, co umożliwia praktykom właściwe wykorzystanie ćwiczeń podczas prowadzonych przez siebie zajęć. Na podstawie przygotowanych scenariuszy wraz z załącznikami praktycy są w stanie sprawnie i efektywnie zrealizować ważne cele podczas zajęć psychoedukacyjnych. Otrzymują właściwie gotową pomoc dydaktyczną. […] Wydawać by się mogło, że temat pracy z osobami z problemem alkoholowym, częstokroć podejmowany w wielu publikacjach, nie zasługuje na dalsze eksplorowanie. Jest to mylna teza, Autor przedłożonej do recenzji książki zrywa bowiem z tradycyjną konwencją publikacji, dzięki czemu nadaje jej wymiar innowacyjny i oryginalny.

Anonimowi Alkoholicy (1996). 12 kroków i 12 tradycji, Wydawnictwo
Fundacja Biuro Służby Krajowej Anonimowych Alkoholików w Polsce.
Anonimowi Alkoholicy (1999). Anonimowi Alkoholicy Wydawnictwo Fun-
dacja Biuro Służby Krajowej Anonimowych Alkoholików w Polsce
Anonimowi Alkoholicy (2003). Życie w trzeźwości Warszawa: Wydawnictwo
Fundacja Biuro Służby Krajowej Anonimowych Alkoholików w Polsce.
Anonimowi Narkomani (2011). Chatsworth, California: Narcotics Ano-
nymous World Services, Inc., www.anonimowinarkomani. org/pliki/
bswer.pdf (dostęp: 26.01.2020).
Aboujaoude E. (2010). Problemowe użytkowanie Internetu – przegląd litera-
tury, „Postępy Psychiatrii Neurologii”, 19(4), s. 247–253.
Ahmed S.H., Kenny P.J., Koob G.F.,  Markou A. (2002). Neurobiological
evidence for hedonic allostasis associated with escalating cocaine use,
„Nature neuroscience”, 5, s. 625–626.
Alford B.A., Beck A.T. (2005). Terapia poznawcza. Kraków: Wydawnictwo
Uniwersytetu Jagiellońskiego.
American Psychiatric Association (2018). Kryteria Diagnostyczne Zaburzeń
Psychicznych DSM-5.Wrocław: Edra Urban & Partner.
Augustynek A. (2018). Wprowadzenie do psychologii. Warszawa: Difin.
Barrett L.F. (2018). Jak powstają emocje. Sekretne życie mózgu. Warszawa:
CeDeWu.
Beck A.T., Wright F.D., Newman C.F., Liese B.S. (2007). Terapia poznawcza
uzależnień. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.Psychoedukacja w terapii uzależnienia od alkoholu
124
Bevilacqua L., Goldman D. (2009). Genes and addictions, „Clinical Pharma-
cology and Therapy”, 85, s. 359–361.
Bętkowska-Korpała B. (2009). Uzależnienie w praktyce klinicznej. Zagadnie-
nia diagnostyczne. Warszawa: Wydawnictwo Edukacyjne Parpamedia.
Bętkowska-Korpała B. (2013). Osobowościowe uwarunkowania dynamiki
zdrowienia u osób uzależnionych od alkoholu. Kraków: Medycyna Prak-
tyczna.
Bętkowska-Korpała B., Modrzyński R., Celebucka J., Kotowska J., Olszewska-
-Turek K. (2020). Podręcznik E-POP dla terapeutów uzależnień. E-POP
– interaktywna aplikacja oraz platforma www dla osób, które chcą ogra-
niczyć picie alkoholu. Warszawa: PARPA.
Bętkowska-Korpała B., Modrzyński R., Kotowska J., Olszewska K., Cele-
bucka J. (2019). Wywiad diagnostyczny zaburzenia używania alkoholu.
Klasyfikacja DSM-5 w kontekście wyzwań dla lecznictwa odwykowego ,
„Psychoterapia”, 1(188), s. 75–91.
Boćwińska-Kiluk B., Trudności w przeżywaniu żałoby przez osoby uzależnio-
ne od alkoholu, http://www.psychologia.edu.pl/czytelnia/50-artykuly/
717-trudnosci-w-przezywaniu-zaloby-przez-osoby-uzaleznione-od-al-
koholu.html (dostęp: 21.01.2020).
Carnes P. (2001). Od nałogu do miłości. Jak wyzwolić się z uzależnienia od
seksu i odnaleźć prawdziwe uczucie. Poznań: Media Rodzina.
Chodkiewicz J. (2014). Głód alkoholu – konceptualizacja, wybrane modele
i metody pomiaru, „Alkoholizm i Narkomania”, 27, s. 265–272.
Chodkiewicz J., Gąsior K. (2013). Wybrane zagadnienia psychologii alkoho-
lizmu. Warszawa: Difin.
Cierpiałkowska L., Ziarko M. (2010). Psychologia uzależnień – alkoholizm.
Warszawa: Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne.
Clark D.M., Fairburn C.G. (2006). Terapia poznawczo-behawioralna. Badania
naukowe i praktyka kliniczna. Gdynia: Alliance Press.
Czabała J.Cz. (2016). Psychologiczne metody leczenia uzależnień,  w: Uza-
leżnienie  od  narkotyków.  Podręcznik  dla  terapeutów,  P.  Jabłoński, 125
Bibliografia
B. Bukowska, J.Cz. Czabała (red.). Warszawa: Krajowe Biuro ds. Prze-
ciwdziałania Narkomanii.
Dębski M. (2017). Nałogowe korzystanie z telefonów komórkowych. Szczegó-
łowa charakterystyka zjawiska fonoholizmu w Polsce. Gdynia: Fundacja
Dbam o Mój Z@sięg, Uniwersytet Gdański, Centrum Doradztwa i Ba-
dań Społecznych SOCJOGRAM.
Di Chiara G., Bassareo V. (2007). Reward system and addiction: what dopamine
does and doesn’t do, „Current Opinion in Pharmacology”, 7, s. 69–76.
Dmitruk-Sierocińska K. (2015). Znaczenie aktywności i metod aktywizujących
w edukacji zintegrowanej, „Edukacja Elementarna w Teorii i Praktyce”,
3(37), s. 29–40.
Dodziuk A. (2013). Żal po stracie, czyli o przeżywaniu żałoby. Warszawa: IPZ.
Dodziuk A. (2018). Wstyd. Jak lepiej go zrozumieć i nie pozwolić, żeby zatruwał
nam życie. Kielce: Charaktery.
Dodziuk A., Kapler L. (1999). Nałogowy człowiek. Warszawa: Instytut Psy-
chologii Zdrowia.
Doliński D. (2011). Psychologiczne mechanizmy reklamy. Gdańsk: Gdańskie
Wydawnictwo Psychologiczne.
Ekman P. (2011). Emocje ujawnione. Gliwice: Helion.
Fudała J. (2007). Rozpoznawanie problemów alkoholowych pacjentów. War-
szawa: Wydawnictwo Edukacyjne Parpamedia.
Fudała J. (2018). Leczenie osób uzależnionych od alkoholu w Polsce, w: Terapia
uzależnień. Metody oparte na dowodach naukowych, P.M. Miller (red.).
Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego.
Gorski T.T. (1996). Zapobieganie nawrotom picia. Krótka terapia. Sygnały
ostrzegawcze, rozpoznawanie i postępowanie. Zeszyt do ćwiczeń. War-
szawa: Akuracik.
Gorski T.T., Miller M. (1995). Jak wytrwać w trzeźwości. Warszawa: Akuracik.
Gossop M. (1997). Nawroty w uzależnieniach. Warszawa: Państwowa Agen-
cja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych.
Greemberger D., Padesky C. (2017). Umysł ponad nastrojem. Podręcznik
terapeuty. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.Psychoedukacja w terapii uzależnienia od alkoholu
126
Greemberger D., Padesky C. (2017). Umysł ponad nastrojem. Zmień nastrój
poprzez zmianę sposobu myślenia. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu
Jagiellońskiego.
Griffiths M.D. (2012). Facebook addiction: Concerns, criticisms and recom-
mendations, „Psychological Reports”, 110(2), s. 518–520.
Instytut Edukacji Pozytywnej, Budowanie informacji zwrotnej i wyrażanie
własnych potrzeb, asertywność, cyberprzemoc, http://myslepozytywnie.
pl/publikacje/scenariusze-4-8/19%20budowanie%20informacji%20
zwrotnej%20i%20wyrazanie%20wlasnych%20potrzeb.pdf (dostęp:
24.01.2020).
Jabłoński P., Bukowska B., Czabała Cz. (2016). Uzależnienie od narkotyków.
Podręcznik dla terapeutów. Warszawa: Krajowe Biuro ds. Przeciwdzia-
łania Narkomanii.
Kirby A. (2011). Gry Szkoleniowe. Materiały dla Trenerów. Zestaw 1, 2, 3.
Warszawa: Wolters Kluwer.
Kostowski W. (2009). Podstawowe mechanizmy i teorie uzależnień, „Alko-
holizm i Narkomania”, 19(2), s. 139–168.
Kübler-Ross E. (1998). Rozmowy o śmierci i umieraniu. Poznań: Media Rodzina.
Kucińska M., Mellibruda J. (1997a). Program Analizy Przebiegu i Efektów
Terapii Alkoholików (APETA) – koncepcja i dotychczasowy przebieg ba-
dań, „Alkoholizm i Narkomania”, 3, s. 325–334.
Kucińska M., Mellibruda J. (1997b). Sposób używania alkoholu po zakoń-
czeniu lub przerwaniu terapii uzależnienia przez pacjentów uczestniczą-
cych z programie badawczym APETA, „Alkoholizm i Narkomania”, 3,
s. 373–387.
Luber D. (2013). Formy wspierania aktywności uczniów, „Nauczyciel i Szko-
ła”, 2(54), s. 57–68.
Lubrańska A. (2014). Edukacja dorosłych w aspekcie rozwoju zawodowe-
go i realiów współczesnego rynku pracy, „Edukacja Dorosłych”, 2(71)
s. 213–225.
Łaguna M. (2004). Szkolenia. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psycholo-
giczne.127
Bibliografia
Malinowska D. (2017). Kiedy praca szkodzi? Wskazówki dla terapeutów
pracujących z osobami nadmiernie angażującymi się w pracę. Warszawa:
Fundacja ETOH.
Matlakiewicz A. (2014). Kluczowe założenia Teorii Społecznego Uczenia się
Dorosłych Petera Jarvisa, „Studia Dydaktyczne”, 26, s. 175–184.
Mellibruda J., Sobolewska-Mellibruda Z. (2006). Integracyjna psychoterapia
uzależnień. Teoria i praktyka. Warszawa: IPZ PTP.
Mikołajczyk K. (2011). Jak uczą się dorośli, czyli co powinien wiedzieć trener
o specyfice kształcenia uczestników szkolenia , „e-mentor”, 2(39), s. 69–77.
Miller P.M. (2018). Terapia uzależnień. Metody oparte na dowodach nauko-
wych. Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego.
Modrzyński R. (2017). Abstynencja czy ograniczanie picia? Znaczenie zaso-
bów w przewidywaniu abstynencji osób uzależnionych od alkoholu we
wczesnej fazie zdrowienia. Warszawa: Difin.
Modrzyński R. (2019a). Upośledzona zdolność kontrolowania picia alkoholu
w ujęciu DSM-5. Implikacje dla praktyki klinicznej, „Polskie Forum
Psychologiczne”, XXIV(2), s. 241–255.
Modrzyński R. (2019b). Zaburzenia związane z używaniem alkoholu – Pro-
pozycje zmian w klasyfikacji ICD-11 , „Polskie Forum Psychologiczne”,
XXIV(3), s. 324–333.
Morrison J. (2016). DSM-5 bez tajemnic. Praktyczny przewodnik dla klinicy-
stów. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Muszyńska-Kutner A. (1999). Jak zapobiegać nawrotom picia. Poradnik te-
rapeuty. Warszawa: Akuracik.
Niewiadomska I. (2015). Hazard i inne uzależnienia behawioralne: donie-
sienia z badań. Warszawa: Polska Fundacja Pomocy Humanitarnej
„Res Humanae”.
Oei T.P., Raylu N. (2016). Program terapii poznawczo-behawioralnej hazardu
problemowego: podręcznik terapeuty. Zamość: Fundacja Dolce Vita.
Ogden J. (2007). Health Psychology. New York: Open University Press.
Ogińska-Bulik N. (2010). Uzależnienie od czynności. Mit czy rzeczywistość?
Warszawa: Difin.Psychoedukacja w terapii uzależnienia od alkoholu
128
Prochaska J., Norcross J., DiClemente C. (2008). Zmiana na dobre. Warszawa:
Instytut Amity.
Rodgers J. (1995). Narkotyki i seks. Warszawa: Profi.
Siczek J. (1994). Narkonauci: od uzależnienia do dobrego życia. Warszawa:
Jacek Santorski & Co Agencja Wydawnicza.
Spada M. (2019). Terapia poznawczo-behawioralna w leczeniu problemowego
picia alkoholu. Podręcznik terapeuty. Warszawa: Difin.
Stelcel B. (2015). Żal po stracie – dynamika adaptacji do nieuniknionych
zmian, „Sztuka Leczenia”, 3–4, s. 47–56.
Stolarczyk B. (2014). Naucz ich, jak mają Cię traktować! Praktyczny podręcznik
asertywności. Gliwice: Helion.
Strelau J., Doliński D. (2014a). Psychologia akademicka, t. 1. Gdańsk: Gdań-
skie Wydawnictwo Psychologiczne.
Strelau J., Doliński D. (2014b). Psychologia akademicka, t. 2. Gdańsk: Gdań-
skie Wydawnictwo Psychologiczne.
Świergosz R., Informacja zwrotna w pracy nauczyciela, http://lektikon.edu.
pl/images/informacja_zwrotna.pdf (dostęp: 24.01.2020).
Von Thun F.S. (2012). Jak skutecznie prowadzić warsztaty z zakresu komuni-
kacji. Kielce: Wydawnictwo Jedność.
World Health Organization (2018). ICD-11 for Mortality and Morbidity
Statistics, www.icd.who.int/browse11/l-m/en (dostęp: 12.05.2019).
Wojdyło K. (2013). Błędne koło pożądania, „Charaktery. Czasopismo Psy-
chologiczne”, 3, s. 48–51.
Wojnar M. (2017). Medyczne aspekty uzależnienia od alkoholu. Warszawa:
PARPA.
Woronowicz B.T. (2009). Uzależnienia. Geneza, terapia, powrót do zdrowia.
Warszawa: Parpamedia.
 Woydyłło E. (2004). Wyzdrowieć z uzależnienia. Warszawa: Instytut Psy-
chiatrii i Neurologii.
Zimbardo P.G., Gerrig R.J. (2009). Psychologia i życie. Warszawa: Wydaw-
nictwo Naukowe PWN.

Załączniki