Przeciwdziałanie praniu pieniędzy. Krytyczne spojrzenie na taktyczne i prawne aspekty zwalczania prania pieniędzy w Polsce

Pranie pieniędzy to przestępstwo, które uderza w szerokie spektrum istotnych społecznie dóbr prawnych. Dzieje się tak dlatego, że jego zadaniem jest nadanie pozoru legalności korzyściom majątkowym pochodzącym z popełnienia dowolnego czynu zabronionego. Skuteczna walka z tym zjawiskiem równoznaczna jest zatem z ograniczeniem szerokiego katalogu przestępczości generującej korzyści majątkowe, czyniąc ich popełnianie nieopłacalnym. Niestety, czynność wykonawcza prania pieniędzy, w oderwaniu od bazowego czynu zabronionego, nie różni się niczym od dziesiątek tysięcy legalnych transakcji dokonywanych każdego dnia przez uczestników rynku wymiany dóbr i usług. Ponadto, pranie pieniędzy to przestępstwo „bez granic”, w odróżnieniu od praktyki jego ścigania.

W praktyce śledczej istnieją dwa algorytmy ścigania prania pieniędzy, inicjowane wykryciem czynu bazowego, generującego korzyści majątkowe oraz inicjowane wytypowaniem transakcji podejrzewanej o związek z korzyściami majątkowymi pochodzącymi z jakiejkolwiek działalności przestępczej. Badania autora wykazały jednak, że skuteczne ściganie prania pieniędzy inicjowane transakcją podejrzaną w praktyce nie istnieje. Autor poszukuje zatem rozwiązań zmierzających do poprawy skuteczności ścigania prania pieniędzy inicjowanego transakcją podejrzaną, a poszukiwania odbywają się na dwóch płaszczyznach, prawno-porównawczej oraz taktyki kryminalistycznej. Ich wynikiem są propozycje optymalizujące, zarówno na płaszczyźnie prawno-porównawczej, jak i taktycznej. W tym ostatnim przypadku, autor proponuje zastosowanie taktycznego modelu działania (Model 3S), opartego o elementy oportunizmu procesowego, zarówno w ujęciu kryminalistycznym, jak i karnoprocesowym.

Podmiot odpowiedzialny za bezpieczeństwo produktu: Difin sp z o.o., ul. F. Kostrzewskiego 1, 00-768 Warszawa (PL), adres e-mail: info@difin.pl, tel (22) 851 45 61

Recenzja

prof. dr. hab. Tadeusz Tomaszewski:

Recenzowana książka autorstwa dr. Michała Kaczmarskiego (...) została poświęcona przedstawieniu kryminalistycznej, a także w dużym zakresie prawnokarnej, karnoprocesowej i kryminalistycznej problematyki przestępstwa prania pieniędzy i jego zwalczania. Zagadnienia prania pieniędzy  doczekało się już wprawdzie wielu opracowań w światowej i polskiej literaturze, jednak Autorowi udało się zaprezentować nowe i oryginalne podejście do tego problemu. W ramach swoich badań przeprowadził bowiem wieloaspektową analizę tego zagadnienia, nie ograniczając się jedynie do przedstawienia typowych założeń metodyki zwalczania wybranego rodzaju przestępstwa, ale badał tę kwestię z perspektywy kwalifikacji prawnej czynu i - co w tym przypadku jest szczególnie istotne i trudne - możliwości dowodzenia jego znamion w postępowaniu karnym. Przedstawił przy tym własne, odmienne od dotychczas spotykanego w polskiej literaturze spojrzenie na kryminalizację prania pieniędzy w Polsce, biorąc pod uwagę prawne i taktyczne rozwiązania przyjęte w tym zakresie w innych krajach oraz efektywność prowadzonych śledztw. Jednocześnie zaproponował nowe rozwiązania prawne, organizacyjne i taktyczne, które mogą być użyteczne w praktyce wymiaru sprawiedliwości.

Autor książki

absolwent Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego, gdzie w 2014 roku obronił doktorat na temat taktycznych i prawnych aspektów zwalczania prania pieniędzy w Polsce; praca doktorska otrzymała w 2015 roku nagrodę w XVI Edycji Konkursu im. Prof. Tadeusza Hanauska na Pracę Roku z Dziedziny Kryminalistyki w kategorii prace doktorskie; w sferze naukowej autor koncentruje się wokół zagadnień związanych z kryminalistyką i zastosowaniem jej zdobyczy w walce z przestępczością gospodarczą, w szczególności przestępczością białych kołnierzyków oraz praniem pieniędzy; przez wiele lat współpracował z firmami doradczymi wspierając klientów w przeciwdziałaniu, wykrywaniu i zwalczaniu przestępczości gospodarczej.