Prawo w służbie ideologii. Myśl polityczna komunistów polskich i prawo stanowione od Manifestu PKWN do wyborów do Sejmu Ustawodawczego

Spis treści:

Wykaz wybranych skrótów
Wstęp

Rozdział 1. Założenia teoretyczne i metodologiczne. Model badawczy

1.1. Tło teoretyczne
1.2. Procesy decyzyjne w polityce
1.3. Socjotechnika. Katalog metod działania politycznego
1.4. Prawo jako socjotechnika. Model racjonalnego tworzenia prawa
1.5. Ideologia – polityka – prawo. Model badawczy
1.6. Działalność komunistów polskich w świetle zaproponowanego modelu badawczego
1.7. Hipotezy i pytania badawcze

Rozdział 2. Myśl polityczna komunistów polskich

2.1. Komuniści polscy. Proces kształtowania obozu politycznego
2.1.1. Ruch komunistyczny na tle wydarzeń politycznych przed 22 lipca 1944 r.
2.1.2. Kierownictwo komunistów polskich – szkic portretu zbiorowego
2.2. Myśl polityczna komunistów polskich. Podstawy teoretyczne preparacji działań politycznych i prawnych lat 1944–1947
2.2.1. Sowiecki system-świat
2.2.2. Geneza kanonu ideologii komunistycznej lat 40. XX w.
2.2.3. Materializm dialektyczny
2.2.4. Materializm historyczny
2.2.5. Człowiek i jego miejsce w świecie
2.2.6. Partia i polityka
2.2.7. Budownictwo socjalistyczne
2.2.8. Prawo według marksizmu-leninizmu
2.3. Proces kształtowania programu komunistów polskich
2.3.1. Okoliczności inicjujące preparację działań politycznych komunistów
2.3.2. Propozycje dotyczące wizji Polski na tle działań politycznych w 1943 r.
2.3.3. Wizja Polski komunistów w pierwszej połowie 1944 r.
2.3.4. Elementy programu przemian ustrojowych na drodze ku Polsce Ludowej
2.4. Manifest PKWN
2.5. Ustrój i prawo państwa demokracji ludowej – zarys koncepcji teoretycznej
2.5.1. Ustój demokracji ludowej
2.5.2. Prawo w państwie demokracji ludowej

Rozdział 3. Pierwszy etap. Prawodawstwo w okresie od 22 lipca do 31 grudnia 1944 r.

3.1. Kontekst społeczno-polityczny działań prawodawczych
3.2. Ustrój polityczny
3.3. Administracja i aparat państwa
3.4. Bezpieczeństwo publiczne
3.5. Rozrachunki z przeszłością
3.6. System gospodarczy
3.6.1. Rolnictwo
3.6.2. Obrót gospodarczy i handel
3.6.3. Mieszkalnictwo
3.7. Społeczeństwo
3.7.1. System ubezpieczeń społecznych i ochrona zdrowia
3.7.2. Wychowanie i edukacja
3.7.3. Kultura
3.7.4. Przygotowanie do wprowadzenia planowości w systemie społeczno-gospodarczym
3.8. Wymiar sprawiedliwości i podstawowe gałęzie prawa
3.9. Priorytety legislacyjne pierwszego etapu

Rozdział 4. Drugi etap. Prawodawstwo w okresie od 1 stycznia do 30 czerwca 1945 r.

4.1. Kontekst społeczno-polityczny działań prawodawczych
4.2. Ustrój polityczny
4.3. Administracja i aparat państwa
4.4. Bezpieczeństwo publiczne
4.5. Rozrachunki z przeszłością
4.6. System gospodarczy
4.6.1. Podstawy instytucjonalne i organizacyjne systemu gospodarczego
4.6.2. Rolnictwo
4.6.3. Przemysł, produkcja, usługi
4.6.4. Odbudowa Warszawy
4.6.5. Obrót gospodarczy i handel
4.6.6. Organizacja pracy
4.7. Społeczeństwo
4.7.1. System ubezpieczeń społecznych i ochrona zdrowia
4.7.2. Wychowanie i edukacja
4.7.3. Kultura
4.8. Wymiar sprawiedliwości i podstawowe gałęzie prawa
4.9. Finanse publiczne i system podatkowy
4.10. Stosunki międzynarodowe
4.11. Priorytety legislacyjne drugiego etapu

Rozdział 5. Trzeci etap. Prawodawstwo w okresie od 1 lipca do 31 grudnia 1945 r.

5.1. Kontekst społeczno-polityczny działań prawodawczych
5.2. Ustrój polityczny
5.3. Administracja i aparat państwa
5.4. Bezpieczeństwo publiczne
5.5. Rozrachunki z przeszłością
5.6. System gospodarczy
5.6.1. Podstawy instytucjonalne i organizacyjne systemu gospodarczego
5.6.2. Rolnictwo
5.6.3. Przemysł, produkcja, usługi
5.6.4. Odbudowa Warszawy
5.6.5. Obrót gospodarczy i handel
5.6.6. Spółdzielczość
5.6.7. Organizacja pracy
5.7. Społeczeństwo
5.7.1. System ubezpieczeń społecznych i ochrona zdrowia
5.7.2. Wychowanie i edukacja
5.7.3. Kultura
5.8. Wymiar sprawiedliwości i podstawowe gałęzie prawa
5.9. Finanse publiczne i system podatkowy
5.10. Stosunki międzynarodowe
5.11. Priorytety legislacyjne trzeciego etapu

Rozdział 6. Czwarty etap. Prawodawstwo w okresie od 1 stycznia do 30 czerwca 1946 r.

6.1. Kontekst społeczno-polityczny działań prawodawczych
6.2. Ustrój polityczny
6.3. Administracja i aparat państwa
6.4. Bezpieczeństwo publiczne
6.5. Rozrachunki z przeszłością
6.6. System gospodarczy
6.6.1. Podstawy instytucjonalne systemu gospodarczego
6.6.2. Rolnictwo
6.6.3. Przemysł, produkcja, usługi
6.6.4. Budownictwo
6.6.5. Mieszkalnictwo
6.6.6. Obrót gospodarczy i handel
6.6.7. Praca i rynek pracy
6.7. Społeczeństwo
6.7.1. System ubezpieczeń społecznych i ochrony zdrowia
6.7.2. Wychowanie i edukacja
6.7.3. Kultura
6.8. Wymiar sprawiedliwości i podstawowe gałęzie prawa
6.9. Finanse publiczne i system podatkowy
6.10. Stosunki międzynarodowe
6.11. Priorytety legislacyjne czwartego etapu

Rozdział 7. Piąty etap. Prawodawstwo w okresie od 1 lipca 1946 r. do 19 stycznia 1947 r.

7.1. Kontekst społeczno-polityczny działań prawodawczych
7.2. Ustrój polityczny
7.3. Administracja i aparat państwa
7.4. Bezpieczeństwo publiczne
7.5. Rozrachunki z przeszłością
7.6. System gospodarczy
7.6.1. Podstawy instytucjonalne i organizacyjne
7.6.2. Rolnictwo
7.6.3. Przemysł, produkcja, usługi
7.6.4. Obrót gospodarczy i handel
7.6.5. Budownictwo
7.6.6. Mieszkalnictwo
7.6.7. Praca i rynek pracy
7.7. Społeczeństwo
7.7.1. System ubezpieczeń społecznych i ochrony zdrowia
7.7.2. Organizacja życia społecznego
7.7.3. Wychowanie i edukacja
7.7.4. Kultura
7.8. Wymiar sprawiedliwości i podstawowe gałęzie prawa
7.9. Finanse publiczne i system podatkowy
7.10. Stosunki międzynarodowe
7.11. Priorytety legislacyjne piątego etapu

Wnioski
Summary
Bibliografia

Literatura
Afeltowicz Ł, Pietrowicz K., Maszyny społeczne. Wszystko ujdzie, o ile działa, Warszawa 2013.
Aleksandrow N.G., Prawny stosunek pracy, Warszawa 1951.
Aleksiun N., Dokąd dalej? Ruch syjonistyczny w Polsce (1944–1950), Warszawa 2002.
Andrejew I., Lernell L., Sawicki J., Prawo karne Polski Ludowej, Wiadomości ogólne, Warszawa 1954.
Andrejew I., Lernell L., Sawicki J., Prawo karne Polski Ludowej. Zarys wykładu części ogólnej,
Warszawa 1950.
Andrzejewski A., Polityka mieszkaniowa, zagadnienia ekonomiczne i socjalne, Warszawa 1959.
Arendt H., Dyskusja, w: Totalitaryzm. Materiały z konferencji zorganizowanej przez Amerykańską
Akademię Sztuk i Nauk w marcu 1953 roku, C.J. Friedrich (red.), tłum. S. Szymański, War-
szawa 2019.
Arendt H., Korzenie totalitaryzmu, tłum. D. Grinberg, M. Szawiel, Warszawa 2021.
Babiracki P., Soviet Soft Power in Poland. Culture and the Making of Stalin’s New Empire, 1943–1957,
University of North Carolina, 2015.
Bäcker R., Gnoza polityczna systemu totalitarnego, w: Skryte oblicze systemu komunistycznego.
U źródeł zła, R. Bäcker, P. Hübner (red.), Warszawa 1997.
Bäcker R., Nietradycyjna teoria polityki, Warszawa 2011.
Bäcker R., Totalitaryzm w Polsce lat 1948–1956, „Czasy Nowożytne” 1999, nr 6.
Bäcker R., Totalitaryzm: geneza, istota, upadek, Toruń 1992.
Bäcker R., Wojciechowska J. (red.), Metodologia badań politologicznych, Warszawa 2016.
Bałaban A., Dubel L., Leszczyński L., Zasady tworzenia prawa, wyd. 2, Lublin 1983.
Bancerz S., Wymiar sprawiedliwości w świetle narady krajowej prawników PPR, „Demokratyczny
Przegląd Prawniczy” 1946, nr 9–10.
Bancerz S., Zagadnienia wymiaru sprawiedliwości w świetle narady krajowej PPR-owców prawników,
„Państwo i Prawo” 1946, nr 9–10.
Barcikowski W., Cele i zadania prawnictwa demokratycznego, „Państwo i Prawo” 1946, nr 1.
Barcikowski W., Prawo ustrojowe Polski demokratycznej, „Demokratyczny Przegląd Prawniczy”
1946, nr 3–4.
Bardach J., Miejsce historii państwa i prawa w systemie nauk prawnych i jej rola w kształceniu
prawniczym, „Państwo i Prawo” 1965, nr 5–6.
Barnaszewski B., Polityka PPR wobec zalegalizowanych partii i stronnictw, Warszawa 1996.
Bartoszewicz H., Polityka Związku Sowieckiego wobec państw Europy Środkowo-Wschodniej w la-
tach 1944–1948, Warszawa 1999.
Barwicka-Tylek I., Prawda i sens. Dialektyka, marksizm, komunizm, Kraków 2016.
Baszkiewicz J., Historia „doktryn” i historia „idei” politycznych (W związku z książką pod redakcją
J. Toucharda), „Państwo i Prawo” 1960, nr 3.Bibliografia 723
Bauman Z., Dwa typy inżynierii społecznej, „Studia Filozoficzne” 1963, nr 2(33).
Bauman Z., Socjalizm. Utopia w działaniu, Warszawa 2010.
Bączyk N., Zatrzymany front?, „Poligon” 2011, nr 4(27).
Bereza A., Sąd Najwyższy w latach 1945–1962. Organizacja i działalność, Warszawa 2012.
Bertalanffy L., Ogólna teoria systemów. Podstawy, rozwój, zastosowania, tłum. E. Woydyłło-Woź-
niak, Warszawa 1984.
Bevir M., The Contextual Approach , w: The History of Political Philosophy , G. Klosko (red.), Oxford
2011.
Bielski J., Orzeczenia sądowe z okresu okupacji niemieckiej, „Demokratyczny Przegląd Prawniczy”
1946, nr 3–4.
Bielski J.I., Nowe prawo spadkowe, „Demokratyczny Przegląd Prawniczy” 1947, nr 1–2.
Bieńkowski W., Praktyka i teoria demokracji ludowej, „Nowe Drogi” 1948, nr 7.
Biernat ., Legislacja. Analiza procesu, Kraków 2016.
Biernat T., Legitymizacja władzy politycznej. Elementy teorii, Toruń 2000.
Biernat T., Między polityką a prawem. Problem „upolitycznienia” tworzenia prawa, „Przegląd Prawa
i Administracji” 2017, t. CX.
Biernat T., On the Law Making Policy. Discretion and Importance of the Rule of Law Standards,
“Studia Iuridica Lubliniensia” 2020, t. XXIX, z. 3.
Birt M., Dekret sierpniowy PKWN z 1944 roku jako instrument legalizacji władzy komunistycznej
w Polsce, „Studia nad Autorytaryzmem i Totalitaryzmem” 2019, t. 41, nr 4.
Biskupski K., Podstawy konstytucyjne KRN, „Rada Narodowa” 1945, nr 23–24.
Blicharz J., Zagadnienie instrumentalizacji osoby ludzkiej w totalitaryzmie. Kilka refleksji, „Studia
nad Autorytaryzmem i Totalitaryzmem” 2020, t. 42, nr 4.
Blinowski F., Miejsce i rola spółdzielczości w demokracji ludowej, „Nowe Drogi” 1947, nr 5.
Blinowski F., Problematyka planu inwestycyjnego, „Nowe Drogi” 1947, nr 4.
Bobrowski C., Planowanie gospodarcze. Problemy podstawowe, Warszawa 1965.
Bobrowski C., Zagadnienie odbudowy i przebudowy ustroju gospodarczego wsi, w: Przemysł dla
wsi. Konferencja Ogólnopolska 6–7 września 1946, Warszawa 1946.
Bocheński J.M., Marksizm-leninizm nauka czy wiara?, Lublin–Śląsk–Warszawa 1988.
Bocheński J.M., Współczesne metody myślenia, Poznań 1993.
Bojko Ł., Proces Bolesława Kontryma. Sądownictwo Polski Ludowej w latach 1944–1955: zarys
problemu, „Czasopismo Prawno-Historyczne” 2018, t. LXX, z. 2.
Borodziej W., Od Poczdamu do Szklarskiej Poręby. Polska w stosunkach międzynarodowych 1945–
1947, Londyn 1990.
Borucka-Arctowa M., Inżynieria społeczna przez prawo, „Życie Nauki” 1948, nr 27–28.
Borucka-Arctowa M., O społecznym działaniu prawa, Warszawa 1967.
Borucka-Arctowa M., Z zagadnień społecznego działania prawa, Kraków 1962.
Bosiacki A., Andrei Yanuarevich Vyshinsky; Paragon of the Totalitarian Conception of the Law
and Political Organisation, w: J.W. Borejsza, K. Zeimer (red.), Totalitarian and Authoritarian
Regimes in Europe. Legacies and Lessons from the Twentieth Century, New York–Oxford, 2006.
Bosiacki A., Izdebski H., Konstytucjonalizm rosyjski, historia i współczesność, Warszawa 2013.
Bosiacki A., Podstawowe instytucje systemu prawa państw totalitarnych. Zarys typologii, „Przegląd
Prawa i Administracji” 2011, t. LXXXVII.724 Bibliografia
Bosiacki A., Prawo stalinowskie i jego recepcja w Polsce 1944–1956 – zarys problematyki, w: Prze-
stępstwa sędziów i prokuratorów w Polsce lat 1944–1956, W. Kulesza, A. Rzepliński (red.),  
wyd. 2, Warszawa 2001.
Bosiacki A., Tulejski T., Edmund Burke i rewolucyjne korzenie totalitaryzmu, „Studia nad Autory-
taryzmem i Totalitaryzmem” 2022, t. 44, nr 2.
Bosiacki A., Utopia–władza–prawo. Doktryna i koncepcje prawne „bolszewickiej” Rosji 1917–1921,
Warszawa 1999.
Bosiacki A., Z badań nad polityczną biografią i koncepcją prawa Andrieja Wyszynskiego , „Echa
Przeszłości” 2007, t. VIII.
Brzeziński W., Podstawy prawne planowania gospodarczego i przestrzennego, Warszawa 1948.
Brzeziński W., Prawo budowlane i odbudowa osiedli, Warszawa 1949.  
Brzeziński W., Prawo mieszkaniowe, Warszawa 1953.
Brzeziński Z., The Grandt Failure. The Birth and Death of Communism in the Twenty Century ,
New York 1989.
Brzoza C., Sowa A.L., Historia Polski 1918–1945, Kraków 2009.
Buczek R., Na przełomie dziejów. Polskie Stronnictwo Ludowe w latach 1945–1947, Toronto 1983.
Cała A., Datner-Śpiewak H., Wstęp, w: Dzieje Żydów w Polsce. Teksty źródłowe, A. Cała, H. Dat-
ner-Śpiewak (oprac.), Warszawa 1997.
Carver T., The Marxian Tradition, w: The History of Political Philosophy , G. Klosko (red.), Oxford
2011.
Cenzura PRL. Wykaz książek podlegających niezwłocznemu wycofaniu 1 X 1951 r., (posłowie),  
Z. Żmigrodzki, Wrocław 2002.
Chajn L., Cele i zadania wymiaru sprawiedliwości w nowej Polsce, w: L. Chajn, Trzy lata demokra-
tyzacji prawa i wymiaru sprawiedliwości, Warszawa 1947.
Chajn L., Demokratyzacja życia polskiego w świetle ustaw i dekretów wydawanych przez PKWN,  
w: L. Chajn, Trzy lata demokratyzacji prawa i wymiaru sprawiedliwości, Warszawa 1947.
Chajn L., Kiedy Lublin był Warszawą, Warszawa 1964.
Chajn L., Na progu wielkiej reformy, w: L. Chajn, Trzy lata demokratyzacji prawa i wymiaru spra-
wiedliwości, Warszawa 1947.
Chajn L., Na straży prawa i demokracji, w: L. Chajn, Trzy lata demokratyzacji prawa i wymiaru
sprawiedliwości, Warszawa 1947.
Chajn L., Sądy a prasa, w: L. Chajn, Trzy lata demokratyzacji prawa i wymiaru sprawiedliwości,
Spółdzielnia Wydawnicza „Prawa Demokratyczna”, Warszawa 1947.
Chajn L., Trzeci rok, „Demokratyczny Przegląd Prawniczy” 1946, nr 7.
Chajn L., Ustawa o głosowaniu ludowym, „Demokratyczny Przegląd Prawniczy” 1946, nr 5–6.
Chajn L., Ustawa o głosowaniu ludowym, w: L. Chajn, Trzy lata demokratyzacji prawa i wymiaru
sprawiedliwości, Warszawa 1947.
Chajn L., Ustawa o przejęciu na własność państwa podstawowych gałęzi gospodarki narodowej, w:
L. Chajn, Trzy lata demokratyzacji prawa i wymiaru sprawiedliwości, Warszawa 1947.
Chajn L., Ustawa o przejęciu na własność państwa podstawowych gałęzi gospodarki narodowej,
„Demokratyczny Przegląd Prawniczy” 1946, nr 1.
Chmaj M., Przyczynek do wyjaśnienia pojęcia: polityka, „Annales Universitatis Mariae Curie-Skło-
dowska, Sectio K” 1995/1996, t. II/III.Bibliografia 725
Chmielnicki P. (red.), Pochodzenie, tworzenie i efektywność prawa, Warszawa 2014.
Chwalba A. (red.), Dzieje Polski. Kalendarium, Kraków 1999.
Chylińska H., Ideał wychowawczy w okresie rewolucji społecznej w Polsce (1944–1948), Warszawa
1981.
Ciesielski S., Myśl polityczna polskich komunistów w latach 1939–1944, Wrocław 1990.
Ciesielski S., Niepodległość i socjalizm, Warszawa 1986.
Ciesielski S., Rewolucja Stalina, Łomianki 2017.
Clausevitz C., O wojnie, tłum. A. Cichowicz, L. Koc, b.m. 2010.
Conquest R., Uwagi o spustoszonym stuleciu, tłum. T. Bieroń, Poznań 2002.
Cytowski J., Rutkowski R., Z dziejów wychowania w ludowym Wojsku Polskim w latach 1944–1948,
Warszawa 1980.
Czajkowski K., Schaff L., Siedlecki W., Prawo sądowe, w: Dziesięciolecie prawa…, Czy obowiązu-
je Konkordat między Rzeczpospolitą Polską a Stolicą Apostolską?, „Demokratyczny Przegląd
Prawniczy” 1945, nr 1.
Czapów C., Podgórecki A., Socjotechnika – podstawowe pojęcia i problemy, w: Socjotechnika. Style
działania, A. Podgórecki (red.), Warszawa 1972.
Czarnota A., O historii doktryn polityczno-prawnych metodologicznie. Uwagi na marginesie książki
Michała Jaskólskiego, „Czasopismo Prawno-Historyczne” 1988, t. XL, z. 1.    
Czernicki P., Wykorzystanie Państwowego Funduszu Ziemi jako instrumentu legitymizacji wła-
dzy komunistycznej oraz środka legalizacji rewolucji społecznej, „Studia nad Autorytaryzmem  
i Totalitaryzmem” 2022, t. 44, nr 1.
Davis N., Europa. Rozprawa historyka z historią, Kraków 2000.
Delorme A., Dyrektywy celowościowe a normy społeczne, Wrocław 1975.
Denicke G., Dyskusja, w: Totalitaryzm. Materiały z konferencji zorganizowanej przez Amerykańską
Akademię Sztuk i Nauk w marcu 1953 roku, C.J. Friedrich (red.), tłum. S. Szymański, Warszawa
2019.
Dietrich T., Zasady systemu finansowego Polski powojennej, Toruń 1947.
Djilas M., Nowa klasa wyzyskiwaczy. Analiza systemu komunistycznego, tłum. J. Mieroszewski,
Paryż 1957.
Djilas M., Rozmowy ze Stalinem, tłum. A. Ciołkosz, Warszawa 1997.
Dobrzycki W., Granica zachodnia w polityce polskiej 1944–1947, Warszawa 1974.
Domańska E., Obrazy PRL w perspektywie postkolonialnej, w: Obrazy PRL. O konceptualizacji
realnego socjalizmu w Polsce, K. Brzechczyn (red.), Poznań 2008.
Drewnowski J., Sens polityczny gospodarki planowej, „Państwo i Prawo” 1946, nr 7.
Drygalski J., Kwaśniewski J., (Nie)realny socjalizm, Warszawa 1988.
Dworkin R., Law’s Empire, Cambridge 1986.
Działocha T., Trzciński J., Zagadnienie obowiązywania Konstytucji marcowej w Polsce Ludowej
1944–1952, Wrocław 1977.
Dziki T., Podziały administracyjne Polski w latach 1944–1998. Z badań nad ustrojem ziem polskich
w XIX i XX w., „Studia Gdańskie. Wizje i rzeczywistość” 2013, t. 10.
Dziurok A., Skazani na karę śmierci przez Specjalny Sąd Karny w Katowicach w latach 1945–1946,
„Studia nad Autorytaryzmem i Totalitaryzmem” 2022, t. 44, nr 2.
Ehrlich S., Istota faszyzmu, Warszawa 1947.726 Bibliografia
Ehrlich S., Państwo radzieckie, Warszawa 1950.
Ehrlich S., Reforma studiów prawniczych, „Kuźnica” 1947, nr 5(74).
Ehrlich S., Zagadnienie praworządności, Łódź 1947.
Eisler J., Czterdzieści pięć lat, które wstrząsnęły Polską. Historia polityczna 1944–1989, Warszawa
2018.
Eisler J., Siedmiu wspaniałych. Poczet pierwszych sekretarzy KC PZPR, Warszawa 2014.
Encyklopedia politologii, Tom 1, Teoria polityki, W. Sokół, M. Żmigrodzki (red.), Kraków 1999.
Engels F., Anty-Dühring, w: K. Marks, F. Engels, Dzieła, Warszawa 1972, t. 20.   
Engels F., Listy. Engels do Starkenburga, w: K. Marks, F. Engels, Dzieła wybrane, t. 2, Warszawa 1949.
Engels F., Ludwik Feuerbach i zmierzch klasycznej filozofii niemieckiej , w: K. Marks, F. Engels,
Dzieła wybrane, t. 2, Warszawa 1949.
Engels F., Pochodzenie rodziny, własności prywatnej i państwa, w: K. Marks, F. Engels, Dzieła
wybrane, t. 1, Warszawa 1949.
Engels F., Rola pracy w procesie uczłowieczenia małpy, w: K. Marks, F. Engels, Dzieła wybrane, t.
2, Warszawa 1949.
Engels F., Rozwój socjalizmu od utopii do nauki, w: K. Marks, F. Engels, Dzieła wybrane, t. 2,
Warszawa 1949.
Engels F., Stara przedmowa do „[Anty]-Dühringa”. O dialektyce, w: K. Marks, F. Engels, Dzieła, t.
20, Warszawa 1972.
Engels F., W kwestii mieszkaniowej, w: K. Marks, F. Engels, Dzieła wybrane, t. 1, Warszawa 1949.
Epp C.R., Law as an Instrument of Social Reform, w: K.E. Whittington, R.D. Keleman, G.A. Cadera,
The Oxford Handbook of Law and Politics, Oxford 2013.
Fajst M., Komisja Specjalna na tle innych instytucji quasi-sądowych, w: Przestępstwa sędziów i pro-
kuratorów w Polsce lat 1944–1956, W. Kulesza, A. Rzepliński (red.), wyd. 2, Warszawa 2001.
Fenichel Z., Nieuchylone, a jednak nieobowiązujące ustawy, „Państwo i Prawo” 1947, nr 1.
Fenichel Z., Próba charakterystyki ustawodawstwa polskiego za okres 1944–1946, „Demokratyczny
Przegląd Prawniczy” 1947, nr 1–2.
Fermus-Bobowiec A., Prawne instrumenty polityki mieszkaniowej w Polsce w latach 1944–1956,
„Miscellanea Historico-Iuridica” 2019, t. XVIII, z. 2.
Fermus-Bobowiec A., Problem „kwaterunku” lokali mieszkalnych w ustawodawstwie i nauce Polski
Ludowej, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Przyrodniczo-Humanistycznego w Siedlcach. Seria:
Administracja i Zarządzanie” 2015, nr 104.
Fiedorczyk P., Komisja Specjalna do Walki z Nadużyciami i Szkodnictwem Gospodarczym 1945–
1954, Białystok 2002.
Fiedorczyk P., Kościół katolicki i opozycja polityczna wobec unifikacji osobowego prawa małżeńskiego
w 1945 r., „Czasopismo Prawno-Historyczne” 2004, t. LVI, z. 1.
Fiedorczyk P., Lityński A., Stawarska-Rippel A., Wojny XX wieku i ich skutki dla ustrojów państwo-
wych i prawa, „Czasopismo Prawno-Historyczne” 2019, z. 1.
Fiedorczyk P., Prawo rodzinne Polski Ludowej jako przedmiot badań historycznoprawnych (1944–
1964), „Czasopismo Prawno-Historyczne” 2003, t. LV, z. 2.
Fiedorczyk P., Stawarska-Rippel A., O możliwości zasiedzenia przez Skarb Państwa nieruchomości
bezprawnie przejętych na mocy przepisów dekretu z 1944 r. o reformie rolnej, „Studia Iuridica
Lublinensia 2021, t. 30, nr 4.Bibliografia 727
Fiedorczyk P., Unifikacja i kodyfikacja prawa rodzinnego w Polsce (1945–1964) , Białystok 2014.
Fiedosiejew P.N. (red.), Naukowy komunizm, tłum. M. Skwieciński, Warszawa 1978.
Filar M., W służbie utopii. 73 lata radzieckiego prawa karnego, Toruń 1992.
Frąckiewicz J.L., Systemy sprawnego działania, Wrocław 1980.
Friedrich C.J., Brzeziński Z., Dyktatura totalitarna i autokracja, tłum. H. Jankowska, wyd. 2 popr.,
Warszawa 2021.
Frieszke A., Państwo czy rewolucja. Polscy komuniści a odbudowanie państwa polskiego 1892–1920,
Warszawa 2020.
Gasparski W., Prakseologia, Warszawa 1999.  
Gawrońska-Wasilkowska Z., O majątkowym prawie małżeńskim, „Państwo i Prawo” 1946, nr 3.
Gawrońska-Wasilkowska Z., Zmiana nazwisk w ujęciu nowego dekretu, „Demokratyczny Przegląd
Prawniczy” 1946, nr 1.
Gąsienica-Staszeczek B., Komuniści i antyfaszystowskie fronty narodowe w Europie w okresie  
II wojny światowej, „Z Pola Walki” 1976, nr 2.
Gołębiewski S., Polityka agrarna doby obecnej w świetle wydanych dekretów, „Państwo i Prawo”
1946, nr 5–6.
Gomułka W., Aby wygrać bitwę z wrogiem, w: W. Gomułka, W walce o demokrację ludową (artykuły
i przemówienia), Warszawa 1947, t. 2.
Gomułka W., Blok wyborczy koniecznością państwową. Przemówienie na otwarciu Kongresu Pol-
skiego Stronnictwa Ludowego 19 stycznia 1946 r., w: W. Gomułka, Artykuły i przemówienia
1946–1948, t. 2, Warszawa 1964.
Gomułka W., Dajcie narodowi kulturę wyrosłą z rzeczywistości polskiej. Z referatu wygłoszonego
na akademii z okazji Dni Kultury Polskiej we Wrocławiu 9 czerwca 1946 r., w: W. Gomułka,
Z kart naszej historii, Warszawa 1982.
Gomułka W., Demokracja ludowa – drogą pokojowego rozwoju Polski, w: W. Gomułka, W walce
o demokracje ludową (Artykuły i przemówienia), t. 2, Warszawa 1947.
Gomułka W., I Zjazd uczestników walki zbrojnej z Niemcami. Przemówienie wygłoszone 1 września
1945 r., w: W. Gomułka, Z kart naszej historii, Warszawa 1982.
Gomułka W., Jeden jest naród polski. Wywiad udzielony agencji PAP w Warszawie 22 czerwca  
1946 r., w: W. Gomułka, Artykuły i przemówienia 1946–1948, t. 2, Warszawa 1964.
Gomułka W., Jednością silni, „Nowe Drogi” 1947, nr 1.
Gomułka W., Ku nowej Polsce, w: W. Gomułka, W walce o demokrację ludową, t. 1, Warszawa 1947.
Gomułka W., List do redakcji „Archiwum Ruchu Robotniczego” w sprawie „Protokołu pierwszego
posiedzenia Krajowej Rady Narodowej” i dyskusji w PPR w sprawie zjednoczenia sił demokra-
tycznych. (Notatki protokolarne z posiedzeń KC PPR maj – czerwiec 1944), „Archiwum Ruchu
Robotniczego” 1977, t. 4.
Gomułka W., Nasz program – to umocnienie niepodległości i siły Rzeczypospolitej. Przemówienie na
ogólnopolskim Kongresie Obywatelskich Komisji Danin Narodowych we Wrocławiu 2 grudnia
1946 r., w: W. Gomułka, Artykuły i przemówienia 1946–1948, t. 2, Warszawa 1964.
Gomułka W., Nasze stanowisko. Artykuł opublikowany w „Głosie Ludu” 18 sierpnia 1946 r., w:  
W. Gomułka, Artykuły i przemówienia 1946–1948, t. 2, Warszawa 1964.
Gomułka W., Nasze trudności i drogi ich przezwyciężenia, w: W. Gomułka, W walce o demokrację
ludową (Artykuły i przemówienia), t. 1, Warszawa 1947.728 Bibliografia
Gomułka W., O armię ludu, w: Kształtowanie się podstaw programowych Polskiej Partii Robotniczej
w latach 1942–1945, W. Góra i in. (oprac.), Warszawa 1958.
Gomułka W., O jedność demokracji polskiej, w: W. Gomułka, W walce o demokracje ludową, t. 1,
Warszawa 1947.
Gomułka W., O kluczowych zagadnieniach Ziem Odzyskanych. Wywiad udzielony redaktorom pism
Spółdzielni Wydawniczej „Czytelnik” 8 marca 1946 r., w: W. Gomułka, Artykuły i przemówienia
1946–1948, t. 2, Warszawa 1964.
Gomułka W., O myśl polityczną polskiej demokracji, w: Kształtowanie się podstaw programowych
Polskiej partii Robotniczej w latach 1942–1945 (wybór materiałów i dokumentów), W. Góra
i in. (oprac.), Warszawa 1958.
Gomułka W., Odpowiedź panu Byrnesowi. Z przemówienia na wiecu w Warszawie 8 września  
1946 r., w: W. Gomułka, Artykuły i przemówienia 1946–1948, t. 2, Warszawa 1964.
Gomułka W., Pamiętniki, t. 2, Warszawa 1994.
Gomułka W., Podsumowanie dyskusji, w: W. Gomułka, W walce o demokrację ludową, Warszawa
1947, t. 1.
Gomułka W., Polska a Ziemie Odzyskane, w: W. Gomułka, Artykuły i przemówienia 1946–1948,
t. 2, Warszawa 1964.
Gomułka W., PPR w walce o niepodległość Polski. Wykład w Centralnej Szkole PPR w Lublinie
wygłoszony w grudniu 1944 r., w: W. Gomułka, Z kart naszej historii, Warszawa 1982.
Gomułka W., Przemówienie na otwarcie Zjazdu, w: W. Gomułka, W walce o demokrację ludową,
Warszawa 1947, t. 1.
Gomułka W., Sprawozdanie polityczne wygłoszone na I Zjeździe Polskiej Partii Robotniczej, w:  
W. Gomułka, W walce o demokracje ludową, Warszawa 1947, t. 1.
Gomułka W., Suwerenność Polski – dobrem najwyższym, w: W. Gomułka, W walce o demokrację
ludową (Artykuły i przemówienia), t. 2, Warszawa 1947.
Gomułka W., Wspólnym wysiłkiem osiągniemy zwycięstwo. Z przemówienia na posiedzeniu łódzkiej
organizacji PPR z okazji przyjęcia 50-tysięcznego członka partii wygłoszonego 1 stycznia 1947
r., w: W. Gomułka, Z kart naszej historii, Warszawa 1982.
Gontarczyk P., Polska Partia Robotnicza. Droga do władzy 1941–1944, wyd. 3, Warszawa 2015.
Gontarczyk P., PPR jako ekspozytura Kremla, w: E. Kowalczyk, K. Rokicki, W drodze do władzy.
Struktury komunistyczne realizujące politykę Rosji sowieckiej i ZSRS wobec Polski (1917–1945),
Warszawa 2019.
Góra W., Powstanie władzy ludowej w Polsce, Warszawa 1972.
Grabski A., Działalność komunistów wśród Żydów w Polsce (1944–1949), Warszawa 2004.
Grabski S., Na nowej drodze dziejowej, Warszawa 1946.
Grabski S., Polska gospodarka planowa, Warszawa 1947.
Graczyk R., Fasada i oficyna, czyli Mała Konstytucja, ale wielki krok w stronę totalizacji Rzeczypo -
spolitej, w: M. Wenklar (red.), Od Gomułki do Gomułki, Kraków 2019.
Grajewska I., Komuna Paryska 1871 r. jako prototyp państwa socjalistycznego, „Państwo i Prawo”
1971, z. 2.
Grobler A., Metodologia nauki, Kraków 2008.
Gromski W., Zagadnienie granic instrumentalizacji prawa, w: Z zagadnień teorii i filozofii prawa.
Instrumentalizacja prawa, A. Kozak (red.), Wrocław 2000.Bibliografia 729
Groszyk H., Geneza i istota centralizmu demokratycznego, „Annales Universitatis Mariae Curie-
-Skłodowska, Sectio G” 1957, t. IV, nr 5.
Groszyk H., Korybski A., Podejście decyzyjne w prawoznawstwie – zarys problematyki, w: W kręgu
historii i współczesności polskiego prawa, W. Witkowski (red.), Lublin 2008.
Gryniewski H., ABC gospodarki planowej, cz. 1, Warszawa 1947.
Grzybowski K., Polskie prawo państwowe, b.m. 1951.
Grzybowski K., Referendum, „Państwo i Prawo” 1946, nr 2.
Grzybowski K., Ustrój polityczny Polski, w: Zarys historyczno-polityczny I-go rządu demokratycz-
nego w Polsce 1944–1946, Warszawa 1947.
Grzybowski K., Ustrój Polski współczesnej 1944–1948, Kraków 1948.
Grzybowski K., Ustrój Związku Radzieckiego, Kraków 1947.
Grzybowski K., Z zagadnień metodologii historii doktryn politycznych, „Czasopismo Prawno-
-Historyczne” 1956, t. VIII, z. 1.
Grzybowski S.M., Demokratyzacja ustawodawstwa pracy, w: Zarys historyczno-polityczny I-go
rządu demokratycznego w Polsce 1944–1946, Warszawa 1947.
Grzybowski S.M., Własność w projekcie prawa rzeczowego, „Państwo i Prawo” 1946, nr 4.
Grzybowski S.M., Wstęp do nauki polityki społecznej, Kraków 1948.
Grzybowski S.M., Wstęp do nauki prawa pracy, Kraków 1947.
Gwiżdż A., O trybie odwoływania deputowanych do Rady Najwyższej ZSRR, „Państwo i Prawo”
1960, nr 2.
Habermas J., Faktyczność i obowiązywania. Teoria dyskursu wobec zagadnień prawa i demokratycz-
nego państwa prawnego, tłum. A. Romaniuk, R. Marszałek, Warszawa 2005.
Habermas  J.,  Hasła  do  dyskursywnej  teorii  prawa  i  demokratycznego  państwa  prawnego,  w:  
J. Habermas, Teksty filozoficzno-polityczne , tłum. A. Romaniuk, Warszawa 2019.
Habermas J., Technika i nauka jako „ideologia”, w: Czy kryzys socjologii?, J. Szacki (red.), Warszawa
1977.
Habermas J., Teoria działania komunikacyjnego, tłum. A.M. Kaniowski, Warszawa 1999, t. 1.
Havel V., Polityka a sumienie, w: V. Havel, Siła bezsilnych i inne eseje, tłum. A.S. Jagodziński,
Warszawa 2011.
Heller M., Filozofia przypadku. Kosmiczna fuga z preludium i codą , Kraków 2012.
Heller M., Niekricz A., Utopia u władzy, tłum. A. Mietkowski, Wrocław 1989.
Historia Polski w liczbach. Ludność i terytorium, Warszawa 1993.
Historia Wszechzwiązkowej Komunistycznej Partii (bolszewików). Krótki kurs, pod red. Komisji
KC WKP(b) zaaprobowany przez KC WKP(b) – 1938, Warszawa 1948.
Idzikowska-Czubaj A., Spory światopoglądowe o istotę i zakres wychowania młodzieży w latach
1945–1947, w: Władzy raz zdobytej… Początki systemu komunistycznego w Polsce 1944–1947,
M. Surdej, P. Fornal (red.), Rzeszów–Warszawa 2023.
Iljenkow E., Logika dialektyczna, Warszawa 1978.
Imos R., Wiara człowieka radzieckiego, Kraków 2007.
Izdebski H., „Polska rewolucja” – „pokojowa rewolucja”. Ze studiów nad terminologią polityczną
pierwszych lat Polski Ludowej (1944–1948), „Czasopismo Prawno-Historyczne” 1985, z. 2.730 Bibliografia
Izdebski H., Poland after 1945 and after 1989: Problems of Law Making , w: J.W. Borejsza, K. Zeimer
(red.), Totalitarian and Authoritarian Regimes in Europe. Legacies and Lessons from the Twen-
tieth Century, New York–Oxford, 2006.
Izdebski H., Rewolucja a prawo a Europie w XX wieku. Część II: Rewolucja a prawo dawne i nowe:
tradycja prawna i środowisko prawnicze w obliczu rewolucji, „Czasopismo Prawno-Historyczne”
1987, z. 1.
Izdebski H., Rewolucja a prawo w Europie w XX wieku. Część I: Z rozważań nad typologią rewolucji
i charakterem prawa rewolucyjnego, „Czasopismo Prawno-Historyczne” 1986, z. 2.
Izdebski H., Totalitaryzm i terminy pokrewne w naukach społecznych oraz w polskim języku praw-
nym i prawniczym, „Studia nad Autorytaryzmem i Totalitaryzmem” 2016, t. 38, nr 4.
Jabłońska-Bonca J., Podstawy prawa dla ekonomistów i nie tylko, Warszawa 2007.
Jagiełło M., „Tygodnik Powszechny” i komunizm (1945–1954), Warszawa 1988.
Jajecznik K., Myśl polityczna – próba standaryzacji badań, „Rocznik Nauk Politycznych” 2006, nr 9.
Jakubowski G., Sądownictwo powszechne w Polsce w latach 1944–1950, Warszawa 2002.
Jakubowski J., Polityka oświatowa Polskiej Partii Robotniczej 1944–1948, Warszawa 1975.
Jaroszyński M., Z problematyki podwójnego podporządkowania w systemie rad narodowych, „Pań-
stwo i Prawo” 1957, nr 12.
Jarzęcki A., Odtworzenie dyplomów i świadectw z ukończenia nauki, „Demokratyczny Przegląd
Prawniczy” 1946, nr 11–12.
Jaskólski M., Szkice o historii doktryn politycznych i prawnych, Kraków 1985.
Jastrzębski R., Reforma rolna po drugiej wojnie światowej. Ustawodawstwo Państwa polskiego, „Cza-
sopismo Prawno-Historyczne” 2018, t. LXX, z. 1.
Jaśkiewicz Z., Przebudowa podatku dochodowego w Polsce powojennej, Toruń 1949.
Jędruszczak H., Społeczeństwo i gospodarka Polski Ludowej w latach 1944–1960 (fazy rozwoju),
„Polska Ludowa: Materiały i Studia” 1966, t. 5.
Jędrychowski S., Plan odbudowy gospodarczej, „Nowe Drogi” 1947, nr 1.
Jodłowski J., Akcja szkoleniowa kadr wymiaru sprawiedliwości, „Demokratyczny Przegląd Praw-
niczy” 1946, nr 7.
Jóźwiak F., Polska Partia Robotnicza. W Walce o wyzwolenie narodowe i społeczne, Warszawa 1952.
Judt T., Powojnie. Historia Europy od roku 1945, tłum. R. Bartołd, Poznań 2018.
Kacprzak P., Polityka władz polskich wobec ludności niemieckiej w okresie funkcjonowania Minister-
stwa Ziem Odzyskanych, „Czasopismo Prawno-Historyczne” 2010, t. LXII, z. 2.
Kacprzak P., Weryfikacja narodowościowa ludności cywilnej i rehabilitacja tzw. volksdeutschów
w latach 1945–1949, „Czasopismo Prawno-Historyczne” 2011, t. LXIII, z. 2.
Kaczorowski A., Havel. Zemsta bezsilnych, Wołowiec 2014.
Kaczorowski J., Cisek J.K. Vogel R., Kodeks Karny Wojska Polskiego i ustawy dodatkowe z komen-
tarzem, Warszawa 1946.
Kaliński J., Polityka gospodarcza Polski w latach 1948–1956, Warszawa 1987.
Kaliński J., Umowa sierpniowa z 1945 roku jako przykład asymetrii w polsko-radzieckich stosunkach
gospodarczych, w: Na gruzach starego świata. Rok 1945 z perspektywy gospodarczej i społecznej,
T. Głowiński (red.), Wrocław 2020.  
Kallas M., Lityński A., Historia ustroju i prawa Polski Ludowej, Warszawa 2003.Bibliografia 731
Kania R., Adama Podgóreckiego koncepcja stanowienia prawa w Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej,
w: Stanowienie prawa w przeszłości. Zbiór studiów, P. Górecki, D. Makiłła (red.), Warszawa
2022.
Kania R., Marksizm-leninizm a cybernetyka prawa w PRL. Zarys problematyki, „Miscellanea  
Historico-Iuridica” 2017, t. 16, z. 1.
Kania R., Między ideologią i praxis. Organizacja socjalistyczna w PRL w latach 1956–1981, „Studia
nad Autorytaryzmem i Totalitaryzmem” 2019, t. 41, nr 4.
Kania R., PPR wobec suwerenności Polski. Dyskusja wewnętrzna w partii we wrześniu 1946 r., w:
Suwerenność, autonomia i podmiotowość, D. Szpoper, P. Dąbrowski (red.), Sopot 2023.
Kania R., Społeczeństwo socjalistyczne – afirmacja czy negacja społeczeństwa obywatelskiego? Casus
Polski Ludowej, w: Społeczeństwo obywatelskie. Historia, teoria, praktyka, R. Kania, M. Kazi-
mierczuk (red.), Warszawa 2021.
Kapitaniak Z., Ordyniec J., O reformę ustroju sądowego w Polsce, „Państwo i Prawo” 1947, nr 3.
Kariewa M.P. (red.), Teoria państwa i prawa, Warszawa 1951.
Kariewa M.P., Prawo i moralność w społeczeństwie socjalistycznym, tłum. J. Semkow, Warszawa
1955.
Karpiński W., O konstytucji stalinowskiej, Warszawa 1950.
Karwat M., Inżynieria społeczna. Interpretacja pojęcia, w: Polityki publiczne. Wybrane zagadnienia
teoretyczne i metodologiczne, B. Szatur-Jaworska (red.), Warszawa 2018.
Karwat M., Milanowski W., Racjonalność i optymalność działań politycznych, w: Decyzje polityczne
w systemach społecznych, Warszawa 1987.
Karwat M., Zasady budowy siatki pojęć w nauce o polityce, „Studia Nauk Politycznych” 1981,  
nr 3(51).
Karwat M., Związki między autorytaryzmem a manipulacją. Ujęcie modelowe, w: B. Kaczmarek,
M. Tobiasz (red.), Autorytarne i manipulacyjne formy wpływu politycznego i władzy, Warszawa
2020.
Karwat, Makiaweliczny typ przemocy, w: Oblicza przemocy, J. Ziółkowski, P. Rutkowski (red.),
Warszawa 2019.
Kaźmierczyk S., Założenia metodologiczne rozważań o relacjach między prawem w znaczeniu in-
strumentalnym a prawem w znaczeniu pozainstrumentalnym, w: Z zagadnień teorii i filozofii
prawa. Instrumentalizacja prawa, A. Kozak (red.), Wrocław 2000.
Kemp-Welch A., Poland under Communism. A Cold War History, Cambridge 2008.
Kenney P., Budowanie Polski Ludowej. Robotniczy a komuniści 1945–1950, tłum. A. Dzierzgowska,
Warszawa 2015.
Kersten K., Między wyzwoleniem a zniewoleniem. Polska 1944–1956, Londyn 1993.
Kersten K., Narodziny systemu władzy. Polska 1943–1948, Poznań 1990.
Kersten K., Stalinizm w Polsce (1944–1956), „Studia Iuridica” 1992, t. 22.
Kersten K., Szarota T., Kształtowanie się pierwszego planu osadnictwa Ziem Zachodnich w 1945 r.,
„Polska Ludowa: Materiały i Studia” 1966, t. 5.
Kędrzyński A., Nadzwyczajny podatek od wzbogacenia wojennego z 13 kwietnia 1945 roku – po-
czątek procesu nacjonalizacji kapitału, w: Na gruzach starego świata. Rok 1945 z perspektywy
gospodarczej i społecznej, T. Głowiński (red.), Wrocław 2020. 732 Bibliografia
Kimla P., George F. Kennan a „sprawa polska” u schyłku II wojny światowej, „Studia nad Autory-
taryzmem i Totalitaryzmem” 2017, t. 39, nr 2.
Klajnerman I., Nowy ustrój państwowy Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 1948.
Klementewicz T., O racjonalności decyzji politycznej, w: Decyzje polityczne w systemach społecznych,
A. Bodnar, W.J. Szczepański (red.), Warszawa 1987.
Kliszko Z., O ordynacji wyborcze(j), w: Ordynacja wyborcza do Sejmu Ustawodawczego ze wstępem
i objaśnieniami, Warszawa 1946.
Kliszko Z., O Statucie Polskiej Partii Robotniczej. Referat wygłoszony na I Zjeździe PPR, Warszawa
1946.
Kładoczny P., Kara śmierci jako wykładnik polityki karnej państwa w latach 1944–1956, w: Prze-
stępstwa sędziów i prokuratorów w Polsce lat 1944–1956, W. Kulesza, A. Rzepliński (red.),
Warszawa 2001.
Kładoczny P., Prawo jako narzędzie represji w Polsce Ludowej (1944–1956), Warszawa 2004.
Kłoskowska A., Socjologia kultury, Warszawa 1981.
Kochański A., Polska1944–19991. Tom I. Podział administracyjny. Ważniejsze akty prawne, decyzje
i enuncjacje państwowe (1944–1956), Warszawa 1996.
Kochański A., Wstęp, w: Protokoły posiedzeń Biura Politycznego KC PPR 1944–1945, A. Kochański
(oprac.), Warszawa 1992.
Kochański A., Wstęp, w: Protokoły posiedzeń Sekretariatu KC PPR 1945–1946, A. Kochański
(oprac.), Warszawa 2001.
Kołakowski L., Główne nurty marksizmu. Powstanie – rozwój – rozkład, Londyn 1988.
Kołomejczyk N., Malinowski M., Polska Partia Robotnicza 1942–1948, Warszawa 1986.
Kołomejczyk N., Rewolucje ludowe w Europie 1939–1948, Warszawa 1973.
Konarska A., Z historii elit PPR w partyjnej szkole Komitetu Wykonawczego Kominternu w latach
1939–1943, w: W drodze do władzy. Struktury komunistyczne realizujące politykę Rosji sowiec-
kiej i ZSRS wobec Polski (1917–1945), E. Kowalczyk, K. Rokicki (red.), Warszawa 2019.
Konferencja przewodniczących wojewódzkich rad narodowych w dniach 26 i 17 listopada 1945 roku
(referaty i dyskusja), Warszawa 1945.
Korboński S., W imieniu Kremla, Warszawa 2017.
Kordela M., Aksjologiczna wykładnia prawa, „Przegląd Prawa i Administracji” 2017, t. CX.
Kornat M., Czy istnieje totalitaryzm spełniony? W obronie kwestionowanej teorii, w: Doświadcze-
nia dwóch totalitaryzmów. Interpretacje, P. Kaczorowski, M. Kornat, J. Lubecka, P. Madajczyk
(red.), Warszawa 2018.
Kornat M., Marksizm a totalitaryzm. Wokół stanowiska Andrzeja Walickiego, „Przegląd Filozo-
ficzny – Nowa Seria” 2011, nr 1(77).
Kornhauser W., The Politics of Mass Society , New York–London 1959.
Korybski A., Leszczyński L., Stanowienie i stosowanie prawa. Elementy teorii, Warszawa 2021.
Koselleck R., Semantyka historyczna, tłum. W. Kunicki, Poznań 2012.
Kostecka-Jurczyk D., Zmiany organizacyjno-prawne przedsiębiorstwa państwowego w okresie Pol-
skiej Rzeczypospolitej Ludowej, „Studia nad Autorytaryzmem i Totalitaryzmem” 2021, t. 43,
nr 4.
Kotarbiński T., Traktat o dobrej robocie, wyd.7, Wrocław 1982.Bibliografia 733
Kotowski A., Instrumentalizacja prawa i instrumentalne użycie prawa a jego wykładania, „Studia
Prawnicze” 2016, z. 4(208).
Kowalski W., Od maja do Berezy. Nihilizm prawny w praktyce ustrojowej i prawnej sanacji 1926–
1935, „Studia Iuridica Lublinensia” 2020, t. 29, nr 5.
Kowalski W.T., Walka dyplomatyczna o miejsce Polski w Europie 1939–1945, t. 2, Warszawa 1985.
Kozak A., O granicy socjotechniki przez prawo, „Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny”
1994, t. LVI, z. 4.
Kozerska E., Dziewulska K., The State National Council and the Polish Committee of National
Liberation in a State Governed by the Rule of Law: Positions of Legal Scholary Opinion, „Studia
Iuridica Lublinensia” 2021, t. XXX, nr 1.
Kozłowska M., Rozważania na temat autorytaryzmu w czasach PRL na przykładzie przepisów
prawnych dotyczących pracowniczych ogrodów działkowych, „Studia nad Autorytaryzmem
i Totalitaryzmem” 2022, t. 44, nr 1.
Kozłowski C., Namiestnik Stalina, Warszawa 1993.
Kozyra W., Ustrój administracji państwowej w Polsce w latach 1944–1950, „Czasopismo Prawno-
-Historyczne” 2011, t. LXIII, z. 1.
Koźmiński A., Piotrowski R., Zarządzanie. Teoria i praktyka, wyd. 5, Warszawa 2007.
Krajowa Rada Narodowa, A. Burda (red.), Warszawa 1976.
Krasucki E., Międzynarodowy komunista. Jerzy Borejsza biografia polityczna , Warszawa 2009.
Kraus A., Ustawa o nacjonalizacji przemysłu, „Państwo i Prawo” 1946 nr 5–6.
Krawczyk A., Pierwsza próba indoktrynacji. Działalność Ministerstwa Informacji i Propagandy
w latach 1944–1947, Warszawa 1994.
Krótki słownik filozoficzny , M. Rozental, P. Judin (red.), Warszawa 1955.
Kuisz J., Propaganda bezprawia. O „popularyzowaniu prawa” w pierwszych latach Polski Ludowej,
Warszawa 2020.
Kuliniak R., Pandura M., Ratajczak Ł, Filozofia po ciemnej stronie mocy. Krucjaty marksistów i ko -
munistów polskich przeciwko Lwowskiej Szkole Filozoficznej Kazimierza Twardowskiego. Część
trzecia: Ostateczne starcie, Kęty 2021.
Kumoś Z., O wolną i demokratyczną Polskę, Warszawa 1985.
Kumoś Z., Związek Patriotów Polskich. Założenia programowo-ideowe, Warszawa 1983.
Kumoś Z.B., Geneza satelickiego systemu władzy w Polsce 1941–1948, Warszawa 2001.
Kustra E., Polityczne problemy tworzenia prawa, Toruń 1994.
Kustra E., Polityczny charakter decyzji prawodawczych. Zarys problemu, „Acta Universitatis Nicolai
Copernici, Nauki Humanistyczno-Społeczne, Prawo” 1991, t. XXXI.
Kustra E., Racjonalny prawodawca. Analiza teoretyczno-prawna, Toruń 1980.
Kuśmierski S., Propaganda polityczna PPR w latach 1944–1948, Warszawa 1976.
Lampe A., Niepodległość i demokracja, w: A. Lampe, Myśli o nowej Polsce, Warszawa 1948.
Landau A., Wasilkowski C., Zagadnienie tzw. volksdeutchów w świetle prawa, „Demokratyczny
Przegląd Prawniczy” 1946, nr 9–10.
Lande J., Studia z filozofii prawa , Warszawa 1959.
Lande J., Teoria prawa, Lublin 1956.
Lang W., Instrumentalne pojmowanie prawa a państwo prawa, „Państwo i Prawo” 1991, nr 12.734 Bibliografia
Leki M., Struktura administracyjna Ministerstwa Ziem Odzyskanych w latach 1945–1949, Studia
Historycznoprawne, A. Konieczny (red.), Wrocław 2004.
Lenin W.I., Co robić?, w: W.I. Lenin, Dzieła wybrane, t. 1, Warszawa 1951.
Lenin W.I., Co to są przyjaciele ludu?, w: W.I. Lenin, Dzieła wybrane, t. 1, Warszawa 1951.
Lenin W.I., Do G.M. Krzyżanowskiego, w: W.I. Lenin, Dzieła, t. 44, Warszawa 1973.
Lenin W.I., Do J. Unszlichta, w: W.I. Lenin, Dzieła, t. 44, Warszawa 1973.
Lenin W.I., Do kierowników centralnych instytucji radzieckich, w: W.I. Lenin, Dzieła, t. 44, War-
szawa 1973.
Lenin W.I., Dwie taktyki socjaldemokracji w rewolucji demokratycznej, w: W.I. Lenin, Dzieła Wy-
brane, t. 1, Warszawa 1951.
Lenin W.I., Dziecięca choroba „lewicowości” w komunizmie, w: W.I. Lenin, Dzieła wybrane, t. 2,
Warszawa 1951.
Lenin W.I., Ekonomika i polityka w epoce dyktatury proletariatu, w: W.I. Lenin, Dzieła wybrane,
t. 2, Warszawa 1951.
Lenin W.I., Grożąca katastrofa i jak z nią walczyć, w: W.I. Lenin, Dzieła wybrane, t. 2, Warszawa
1951.
Lenin W.I., Imperializm jako najwyższe stadium kapitalizmu (Szkic popularny), w: W.I. Lenin,
Dzieła wybrane, t. 1, Warszawa 1951.
Lenin W.I., List do D.I. Kurskiego, w: W.I. Lenin, Dzieła, t. 33, Warszawa 1957.
Lenin W.I., Listy z daleka, w: W.I. Lenin, Dzieła wybrane, t. 1, Warszawa 1951.
Lenin W.I., Nauki powstania moskiewskiego, w: W.I. Lenin, Dzieła wybrane, t. 1, Warszawa 1951.
Lenin W.I., O naszej rewolucji, w: W.I. Lenin, Dzieła wybrane, t. 2, Warszawa 1951.
Lenin W.I., O niektórych właściwościach historycznego rozwoju marksizmu, w: W.I. Lenin, Dzieła
wybrane, t. 1, Warszawa 1951.
Lenin W.I., O państwie, w: W.I. Lenin, Dzieła, t. 29, Warszawa 1956.
Lenin W.I., O roli związków zawodowych w warunkach Nowej Polityki Ekonomicznej, w: W.I. Lenin,
Dzieła wybrane, t. 2, Warszawa 1951.
Lenin W.I., O zadaniach Ludowego Komisariatu Sprawiedliwości w warunkach nowej ekonomicznej
polityki, w: W.I. Lenin, Dzieła, t. 45, Warszawa 1975.
Lenin W.I., O złamaniu jedności maskowanym krzykami o jedności, w: W.I. Lenin, Dzieła wybrane,
t. 1, Warszawa 1951.
Lenin W.I., Od zburzenia odwiecznego układu ku tworzeniu nowego, w: W.I. Lenin, Dzieła wybrane,
t. 2, Warszawa 1951.
Lenin W.I., Pamięci Hercena, w: W.I. Lenin, Dzieła wybrane, t. 1, Warszawa 1951.
Lenin W.I., Państwo a rewolucja, w: W.I. Lenin, Dzieła, t. 25, Warszawa 1951.
Lenin W.I., Pierwotny szkic tez w kwestii agrarnej, w: W.I. Lenin, Dzieła wybrane, t. 2, Warszawa
1951.
Lenin W.I., Program wojenny rewolucji proletariackiej, w: W.I. Lenin, Dzieła wybrane, t. 1, War-
szawa 1951.
Lenin W.I., Projekt dekretu o prawie odwoływania, w: W.I. Lenin, Dzieła, t. 26, Warszawa 1953.
Lenin W.I., Projekt ustawy w sprawie kontroli robotniczej, w: W.I. Lenin, Dzieła wybrane, t. 2,
Warszawa 1951.
Lenin W.I., Referat o pracy na wsi, w: W.I. Lenin, Dzieła wybrane, t. 2, Warszawa 1951. Bibliografia 735
Lenin W.I., Referat o programie partyjnym 19 marca, w: W.I. Lenin, Dzieła, t. 29, Warszawa 1956.
Lenin W.I., Socjalizm a wojna, w: W.I. Lenin, Dzieła, t. 21, Warszawa 1951.
Lenin W.I., Sprawozdanie Rady Komisarzy Ludowych 5 lipca 1918, w: W.I. Lenin, Dzieła, t. 27,
Warszawa 1954.
Lenin W.I., Sprawozdanie z działalności Rady Komisarzy Ludowych 22 grudnia, w: W.I. Lenin,
Dzieła, t. 31, Warszawa 1955.
Lenin W.I., Sprzeczne stanowisko, w: W.I. Lenin, Dzieła, t. 25, Warszawa 1951.
Lenin W.I., Tezy do referatu o taktyce RKP wygłoszonego na III Kongresie Międzynarodówki Komu-
nistycznej, w: W.I. Lenin, Dzieła wybrane, t. 2, Warszawa 1951.
Lenin W.I., Tezy o propagandzie produkcyjnej, w: W.I. Lenin, Dzieła, t. 31, Warszawa 1955.
Lenin W.I., Trzy źródła i trzy części składowe marksizmu, w: W.I. Lenin, Dzieła wybrane, t. 1,
Warszawa 1951.
Lenin W.I., Wielka inicjatywa, w: W.I. Lenin, Dzieła wybrane, t. 2, Warszawa 1951.
Lenin W.I., Zadania proletariatu w naszej rewolucji (Projekt platformy partii proletariackiej),  
w: W.I. Lenin, Dzieła wybrane, t. 2, Warszawa 1951.
Lenin W.I., Zadania rewolucji, w: W.I. Lenin, Dzieła wybrane, t. 2, Warszawa 1951.
Lenin W.I., Zadania socjaldemokratów rosyjskich, w: W.I. Lenin, Dzieła wybrane, t. 1, Warszawa
1951.
Lenin W.I., Zadania związków młodzieży, w: W.I. Lenin, Dzieła wybrane, t. 2, Warszawa 1951.
Leoński Z., Rady narodowe. Zasady organizacji i funkcjonowania, Poznań 1969.
Lernell L., Rola i zadania organów wymiaru sprawiedliwości na tle uchwał plenum KC PPR, War-
szawa 1948.
Leśnodorski B., Historia prawa, administracji i doktryn wobec zagadnień współczesności, „Czaso-
pismo Prawno-Historyczne” 1973, t. XXIII, z. 1.
Leśnodorski B., Polscy jakobini, Warszawa 1960.
Linz J., Totalitarian and Authoritarian Regimes with a New Major Introduction, London 2000.
Lipiński P., Bierut. Kiedy partia była bogiem, Wołowiec, 2017.
Lipska M., Aparat administracyjny PKWN, „Czasy Nowożytne” 2005, t. XVIII–XIX.
Lipski J. Stowarzyszenia ogrodowe, Warszawa 2022.
Lisiewski M., Ograniczone prawa spadkowe (Uwagi do projektu prawa spadkowego), „Demokra-
tyczny Przegląd Prawniczy” 1946, nr 8.
Litauer J.J., Uwagi z powodu wprowadzenia księgi I-ej Kodeksu Postępowania Niespornego, „Państwo
i Prawo” 1946, nr 1.
Litwin J., Prawo o aktach stanu cywilnego. Jego geneza i zasady przewodnie, „Demokratyczny Prze-
gląd Prawniczy” 1946, nr 3–4.
Litwin J., Recepcja prawa polskiego na Ziemiach Odzyskanych, „Państwo i Prawo” 1946, nr 1.
Lityński A., Historia prawa Polski Ludowej, Warszawa 2010.
Lityński A., O idei pracy, prawie pracy i pracy przymusowej w Związku Sowieckim – uwagi wybrane
(1917–1945), „Roczniki Administracji i Prawa” 2021, XXI, z. spec.,
Lityński A., O prawie i sądach początków Polski Ludowej, Białystok 1999.
Lityński A., O sądach wojskowych dla osób cywilnych w Polsce (1946), „Studia Iuridica Lublinensia”
2016, t. XXV, nr 3.736 Bibliografia
Lityński A., Prawo Rosji i ZSRR 1917–1991, czyli historia wszechzwiązkowego komunistycznego
prawa (bolszewików). Krótki kurs, wyd. 3, Warszawa 2017.
Lityński A., Sowiecki neokolonializm. Na kanwie polskiego tłumaczenia książki Nikity Pietrowa,
“Nowy ład Stalina. Sowietyzacja Europy 1945–1953, tłum. J. Prus-Wojciechowska, K. Syska,
Demart, Warszawa 2015, s. 328, „Czasopismo Prawno-Historyczne” 2020, z. 1.
Lityński A., Sowietyzacja wymiaru sprawiedliwości w Polsce 1944–1950, „Roczniki Administracji
i Prawa” 2020, XX, z. 3.
Losson K., Czy KPP była patriotyczna? Dyskusja w Wydziale Historii Partii wokół referatu Tadeusza
Daniszewskiego na temat „sprawy niepodległości w ruchu robotniczym”, „Dzieje Najnowsze”
2017, t. XLIX, nr 3.  
Lowe K., Dziki kontynent. Europa po II wojnie światowej, tłum. M.P. Jabłoński, Poznań 2013.
Lubowicki J., Budżet w gospodarce planowej, Warszawa 1948.
Ludwikowski R.R., Socialistic Legal Theory in the Post-Pashukanis Era , “Boston College Interna-
tional and Comparative Law Review” 1987, vol. 10, is. 2.
Łach S., Polskie Stronnictwo Ludowe w latach 1945–1947, Gdańsk 1995.
Łatyński M., Nie paść na kolana. Szkice o opozycji w latach czterdziestych, wyd. 2, Wrocław 2002.
Łopatka A. (red.), Organizacja społeczeństwa socjalistycznego w Polsce, Warszawa 1968.
Łopatka A., Kierownicza rola partii komunistycznej w stosunku do państwa socjalistycznego,  
Poznań 1960.
Łukasiewicz S., Byłem sekretarzem Bieruta, Kraków 1987.
Łukaszewski W., „Referendum ludowe” z 1946 r. jako przykład zmasowanej akcji propagandowej,
w: Władzy raz z dobytej… Początki systemu komunistycznego w Polsce 1944–1947, M. Surdej,
P. Fornal (red.), Rzeszów–Warszawa 2023.
Łyczywek R., Przepisy prawne dotyczące zagadnień ludnościowych na Ziemiach Odzyskanych, „Pań-
stwo i Prawo” 1947, nr 10.
Machnikowska A. Wymiar sprawiedliwości w Polsce w latach 1944–1950, Gdańsk 2008.
Machnikowska A., Prawo własności w Polsce w latach 1944–1981. Studium historycznoprawne,
Gdańsk 2010.
Maciejewski M., Od wrogości do normalizacji. Relacje między Polską i sowiecką strefą okupacyjną
Niemiec, w: Pogranicza w historii prawa i myśli polityczno-prawnej, D. Szpoper, P. Dąbrowski
(red.), Gdańsk–Olsztyn 2017.
Maciszewski J. (red.), Tragedia Komunistycznej Partii Polski, Warszawa 1989.
Madajczyk S., Sprawa reformy rolnej w Polsce 1939–1944: programy – taktyka, Warszawa 1961.
Majer P., Przestępczość w Polsce w latach 1944–1956. Próba zestawień sumarycznych na podstawie
materiałów własnych aparatu policyjnego, „Czasopismo Prawno-Historyczne” 2019, t. LXXI,
z. 2.
Malendowicz P., Ruchy społeczne i myśl polityczna – Co i jak badać?, „Polityka i Społeczeństwo”
2016, nr 4(14).
Malinowski M., Geneza PPR, Warszawa 1972.
Mamrotowa W., Nowe drogi społecznego ustawodawstwa ubezpieczeniowego, „Państwo i Prawo”
1946, nr 3.
Maneli M., Koncepcje prawno-ustrojowe PPR, „Państwo i Prawo” 1962, z. 7.
Manifest równych, w: P. Buonarroti, Sprzysiężenie równych, Warszawa 1952.Bibliografia 737
Mannheim K., Człowiek i społeczeństwo w dobie przebudowy, tłum. A. Rażniewski, Warszawa 1974.
Mannheim K., Ideologia i utopia, tłum. J. Miziński, Lublin 1992.
Marcuse H., Od myślenia negatywnego do pozytywnego: racjonalność technologiczna i logika pa-
nowania, w: H. Marcuse, Człowiek jednowymiarowy, tłum. M. Ćwirko-Godycki, Warszawa  
1991.
Marczak T., Istota demokracji w świetle wypowiedzi przedstawicieli życia politycznego i społecznego
w latach 1945–1948, „Przegląd Prawa i Administracji” 1979, t. 11.
Mark E., Revolution by Degrees. Stalin’s National-Front Strategy for Europe, 1941–1947, Washing-
ton, D.C. 2001.
Marks B.P., Wsparcie UNRRA w odbudowie polskiego przemysłu i rolnictwa (1945–1946), w: Na
gruzach starego świata. Rok 1945 z perspektywy gospodarczej i społecznej, T. Głowiński (red.),
Wrocław 2020.
Marks K., Engels F., Dwa przemówienia w sprawie polskiej, w: K. Marks, F. Engels, Dzieła wybrane,
t. 1, Warszawa 1949.
Marks K., Engels F., Manifest komunistyczny, w: K. Marks, F. Engels, Dzieła wybrane, t. 1, War-
szawa 1949.
Marks K., Kapitał. Krytyka ekonomii politycznej. Tom 1. Proces wytwarzania kapitału, w: K. Marks,
F. Engels, Dzieła, t. 23, Warszawa 1968.
Marks K., Krytyka programu gotajskiego, w: K. Marks, F. Engels, Dzieła wybrane, t. 2, Warszawa
1949.
Marks K., Nędza filozofii, w: K. Marks, F. Engels, Dzieła, t. 4, Warszawa 1962.
Marks K., Osiemnasty brumaire’a Ludwika Bonaparte, w: K. Marks, F. Engels, Dzieła wybrane,  
t. 1, Warszawa 1949.
Marks K., Przyczynek do krytyki ekonomii politycznej, w: K. Marks, F. Engels, Dzieła wybrane,  
t. 1, Warszawa 1949.
Marks K., Tezy o Feuerbachu, w: K. Marks, F. Engels, Dzieła Wybrane, t. 2, Warszawa 1949.
Masiarz W., Totalitaryzm. Zagadnienia ogólne, w: Totalitaryzm przetrwał do XXI wieku, W. Masiarz
(red.), Kraków 2011.
Maternicki J., Ideologie historyczne jako przedmiot badań historycznych, „Studia Nauk Politycznych”
1986, nr 2(80).
Materski W., Polski Komitet Wyzwolenia Narodowego – narzucona władza, w: W drodze do władzy.
Struktury komunistyczne realizujące politykę Rosji sowieckiej i ZSRS wobec Polski (1917–1945),
E. Kowalczyk, K. Rokicki (red.), Warszawa 2019.
Mazur M., Ligarski S., Cywilizacja komunizmu. Odmiana nadwiślańska 1944–1956, Warszawa
2016.
Mazur M., Uwagi o stosowaniu ustawy o przejęciu na własność Państwa podstawowych gałęzi go-
spodarki narodowej, „Państwo i Prawo” 1947, nr 3.
Miche J., Filozofia bolszewicka , rok VII, z. 10–13, b.m. 1946.
Miernik G., Polska w okowach lodu zimą 1946/1947 roku. Gospodarcze i społeczne konsekwencje
kłopotów w funkcjonowaniu transportu i komunikacji, Polska 1944/45–1989. „Studia i Mate-
riały” 2022, t. XX.
Międzynarodówka Komunistyczna 1919–1943. Zarys historyczny, A.I. Sobolew (red.), Warszawa
1974.738 Bibliografia
Mikołajczyk M., „Kredowe koło” myśliciela a badacza. O paradygmatach (kontekstach i perspektywie
postrzegania) w badaniach, których przedmiotem jest myśl polityczna, „Humanities and Social
Sciences” 2015, t. XX, nr 223.
Mikołajczyk S., Zniewolenie Polski, Warszawa 1984.
Miłosz Cz., Zniewolony umysł, Warszawa 1989.
Minc H., Aktualne zagadnienia i perspektywy gospodarcze demokratycznej Polski. Referat wygło-
szony na I Zjeździe PPR, Warszawa 1945.
Minc H., Wkład przemysłu państwowego w odbudowę i rozwój gospodarczy wsi, w: Przemysł dla
wsi. Konferencja Ogólnopolska 6–7 września 1946, Warszawa 1946.
Mlicki K., Socjotechnika. Zagadnienia etyczne i prakseologiczne, Wrocław 1986.
Mołdawa T., Ludzie władzy, 1944–1991: władze państwowe i polityczne Polski według stanu na
dzień 28 II 1991, Warszawa 1991.
Morawski L., Główne problemy współczesnej filozofii prawa. Prawo w toku przemian , wyd. 2, War-
szawa 2000.
Morawski L., Wstęp do prawoznawstwa, Toruń, 2004.
Mosca G., Historia doktryn politycznych, tłum. S. Kozicki, Kraków 2022.
Muszkat M., O unifikację naszego ustroju sądowego , Warszawa 1945.
Mycielski A., Polskie prawo polityczne (Konstytucja z 17.III.1921 r.), Kraków 1947.
Mycielski A., Polskie prawo polityczne (Na drodze ku nowej konstytucji), Kraków 1948.
Myślenie  o  polityce  i  prawie.  Przedmiot–metoda–praktyka,  I.  Barwica-Tylek,  A.  Czarnecka,  
M. Jaskólski, J. Malczewski (red.), Kraków 2015.
Naimark N., Pons S., Quinn-Judge S., The Cambridge History of Communism. Volume II. The
Socialist Camp and World Power 1941–1960s, Cambridge 2020.
Namitkiewicz J., Sądy Obywatelskie, „Państwo i Prawo” 1946, nr 7.
Naszkowski M., Lata próby, Warszawa 1967.
Newman B., Rowerem przez Polskę w ruinie, tłum. E. Kochanowska, Kraków 2022.
Niewiński K., Wymiana kadr sędziowskich w latach 1944–1954. Zarys problematyki, „Z Dziejów
Prawa” 2019, t. 12(20).
Nonet P., Selznick P., Law and Society in Transition. Toward Responsive Law, New Brunswick–
London 2009.
Novkov J., Law and Political Ideologies, w: K.E. Whittington, R.D. Keleman, G.A. Cadera, The
Oxford Handbook of Law and Politics, Oxford 2013.
Nowak J.R., Albania, w: Europejskie kraje demokracji ludowej 1944–1950, Warszawa 1972.
Nowak L., U podstaw teorii socjalizmu. Tom I. Własność i władza, o konieczności socjalizmu,  
Poznań 1991.
Nowak L., U podstaw teorii socjalizmu. Tom III. Dynamika władzy, o strukturze i konieczności
zaniku socjalizmu, Poznań 1991.
Nowicki K., Niezależność sądu oraz niezawisłość sędziowska w sprawach karnych w okresie rządów
autorytarnych i totalitarnych w Polsce, „Studia nad Autorytaryzmem i Totalitaryzmem” 2001,
t. 43, nr 2.
O kulcie jednostki i jego następstwach. Referat I Sekretarza KC KPZR tow. N.S. Chruszczowa na
XX Zjeździe Komunistycznej Partii Związku Radzieckiego 25 lutego 1956 r., Warszawa 1981.
Ochab E., Demokracja ludowa czy demokracja burżuazyjna, Warszawa 1946. 739
Ochab E., Wieś polska na nowych drogach. Referat wygłoszony na I Zjeździe PPR, Warszawa 1946.
Ogurek A., Pozycja prawna pracowników kolejowych w okresie militaryzacji PKP w drugiej połowie
lat czterdziestych XX wieku, „Studia nad Autorytaryzmem i Totalitaryzmem” 2021, t. 43, nr 3.
Olejnik K., Polska w okresie międzywojennym (1918–1939), Poznań 2019.
Olsen D., Od projektu ustawy w praworządnym państwie. Organizacja, procedura, polityka, w:
Tworzenie prawa w demokratycznym państwie prawnym, H. Suchocka (red.), Warszawa 1992.
Olszewski H., Podejście historyczne w prawoznawstwie, w: Metody badania prawa, A. Łopatka
(red.), Wrocław 1973.
Olszewski H., Stan i perspektywy badań nad historią doktryn politycznych i prawnych. Wprowa-
dzenie do dyskusji, „Czasopismo Prawno-Historyczne” 1996, t. XLVIII, z. 1–2.
Oniszczuk J., Filozofia prawa , Warszawa 2008.
Opałek K., Problemy metodologiczne nauk prawnych, Warszawa 1962.
Opałek K., Z teorii dyrektyw i norm, Warszawa 1974.
Opałek K., Zagadnienia teorii prawa i teorii polityki, Warszawa 1983.
Opat J., Jeszcze raz o dwóch etapach, w: Komuniści w walce o front narodowy w Polsce, Czechosło-
wacji, Jugosławii (1938–1945), cz. 2, Warszawa 1970.
Organizacja i działania bojowe Ludowego Wojska Polskiego w latach 1943–1945, t. 1, I. Blum (red.),
Warszawa 1958.
Orłowski M., Plan gospodarczy, „Państwo i Prawo” 1947, nr 4.
Orłowski M., Pojęcie gospodarki planowej, „Państwo i Prawo” 1947, nr 2.
Orwell G., Collected Essays, t. 2, New York 1968.
Osękowski C., Wybory do sejmu z 19 stycznia 1947 roku w Polsce, Poznań 2000.
Osękowski C., Referendum 30 czerwca 1946 roku w Polsce, Warszawa 2000.
Osuchowski J., Państwo ludowe a Kościół Rzymskokatolicki w Polsce w latach 1944–1948. Studium
z zakresu stosunków władzy, Warszawa 1981.
Ożóg M.E., Władysław Gomułka. Biografia polityczna , t. 1, Warszawa 1989.
Paczkowski A., Od sfałszowanego zwycięstwa do prawdziwej klęski. Szkice do portretu PRL, Kraków
1999.
Paczkowski  A.,  Referendum  z  30  czerwca  1946  r.  Próba  wstępnego  bilansu,  w:  Referendum  
z 30 czerwca 1946 r. Przebieg i wyniki, A. Paczkowski (oprac.), Warszawa 1993.
Paczkowski A., Stanisław Mikołajczyk, czyli klęska realisty, Warszawa 1991.
Paczkowski A., Sztuka wygrywania wyborów, „Karta” 1996, nr 18.
Paczyńska I., Dekret o Nadzwyczajnej Komisji Mieszkaniowej i jego realizacja w Krakowie (1946–
1947), „Przegląd Historyczny” 1993, nr 84/3.
Palski Z., Agentura Informacji Wojskowej w latach 1945–1956, Warszawa 1992.
Pałecki K., An Axiological Explanation of Social Activity, w: Neutralization of Values in Law,  
K. Pałecki (red.), Warszawa 2013.
Pałecki K., Neutralization of Values in Law – Main Concepst, w: Neutralization of Values in Law,
K. Pałecki (red.), Warszawa 2013.
Pałecki K., Prawo a polityka (propozycja porządku rozważań), w: Szkice z teorii prawa i szczegóło-
wych nauk prawnych, S. Wronkowska, M. Zieliński (red.), Poznań 1990.
Pałecki K., Prawoznawstwo. Zarys wykładu, Warszawa 2003.
Pałecki K., Teoria władzy, Kraków 2021. 740 Bibliografia
Paruch W., Między wyobrażeniami a działaniami. Wybrane aspekty przedmiotowe badań politolo-
gicznych nad myślą polityczną, „Polityka i Społeczeństwo” 2004, nr 1.
Paszukanis, J.B., Ogólna teoria prawa a marksizm, tłum. L. Lisiakiewicz, Warszawa 1985.
Pawluczuk W., Wiara a życie codzienne, Kraków 1990.
Pawłowicz J., Strategia frontu narodowego PPR (III 1943 – VII 1944), Warszawa 1965.
Peretiatkowicz A., Konstytucja marcowa a Konstytucja lutowa, „Państwo i Prawo” 1947, nr 11.
Peretiatkowicz A., Państwo współczesne, wyd. 9 uzup. i popr., Poznań 1948.
Petrażycki L., Wstęp do nauki prawa i moralności. Podstawy psychologii emocjonalnej, Warszawa
1959.
Piątek G., Najlepsze miasto świata. Warszawa w odbudowie 1944–1949, Warszawa 2020.
Pichlak M., Ideał legalności w koncepcji prawa Philipa Selznicka, „Przegląd Prawa i Administracji”
2020, t. CXX, nr 1.
Pieniążek A., Wstęp do prawoznawstwa, Lublin 2003.
Pierwsza szkoła prawnicza Ministerstwa Sprawiedliwości, „Demokratyczny Przegląd Prawniczy”
1946, nr 3–4.
Pietrow N., Działalność NKWD w Polsce w latach 1944–1945, w: W drodze do władzy. Struktury
komunistyczne realizujące politykę Rosji Sowieckiej i ZSRS wobec Polski (1917–1945), E. Ko-
walczyk, K. Rokicki (red.), Warszawa 2019.
Pietrow N., Nowy ład Stalina. Sowietyzacja Europy 1945–1953, tłum. J. Prus-Wojciechowska,  
K. Syska, Warszawa 2015.
Pietrow N., Stalinowski kat Polski Iwan Sierow, tłum. J. Prus-Wojciechowska, K. Syska, Warszawa
2013.
Pietrow N., Sztuka wygrywania wyborów, „Karta” 1996, nr 18.
Piotrowski R., Rodzaje zjawisk dysfunkcyjnych w praktyce prawotwórczej, w: Elementy socjologii pra-
wa. Wybór tekstów, t. 4, A. Kojder, E. Łojko, W. Staśkiewicz, A. Turska (red.), Warszawa 1991.
Piotrowski R., Spór o model tworzenia prawa, Warszawa 1988.
Piotrowski S., Konkordat zawarty ze Stolicą Apostolską w 1925 roku przestał obowiązywać jako
wewnętrzna ustawa krajowa, „Państwo i Prawo” 1947, nr 12.
Piskorski P., Historia Stronnictwa Demokratycznego 1980–1991, rozprawa doktorska, Warszawa
2020.
Plan Odbudowy Gospodarczej, Warszawa 1946.
Plechanow J., O materialistyczny pojmowaniu dziejów, Warszawa 1946.
Plechanow J., O roli jednostki w historii, Warszawa 1949.
Podgórecki A., Charakterystyka nauk praktycznych, Warszawa 1962.
Podgórecki A., Rola nauk humanistycznych w sterowaniu procesami społecznymi (strategia społecz-
nej zmiany), w: Funkcjonalność i dysfunkcjonalność instytucji, A. Podgórecki (red.), Warszawa
1974.
Podgórecki A., Założenia polityki prawa. Metodologia pracy legislacyjnej i kodyfikacyjnej, Warszawa
1957.
Podgórecki A., Zasady socjotechniki, Warszawa 1966.
Polska w liczbach 1944–1964, Warszawa 1964.
Ponczek E., Style i wzorce badań myśli politycznej: od powierzchownej prezentacji do dogłębności
oglądu nomologiczno-eksplanacyjnego, „Humanities and Social Sciences” 2015, t. XX, nr 223.Bibliografia 741
Pons S., Service R. (red.), A Dictionary of Twentieth-Century Communism, Princeton 2010.
Pons S., Smith S.A., The Cambridge History of Communism. Volume I. World Revolution and So -
cialism in one Country 1917–1941, Cambridge 2020.
Popiński K., Szkolnictwo wyższe w Polsce w pierwszych latach po zakończeniu II wojny światowej,
w: Na gruzach starego świata. Rok 1945 z perspektywy gospodarczej i społecznej, T. Głowiński
(red.), Wrocław 2020.
Popper K.R., Prawda, racjonalność i rozwój wiedzy naukowej, w: K.R. Popper, Droga do wiedzy.
Domysły i refutacje, tłum. S. Amsterdamski, Warszawa 1999.
Popper K.R., Utopia a przemoc, w: K.R. Popper, Droga do wiedzy. Domysły i refutacje, tłum.  
S. Amsterdamski, Warszawa 1999.
Prażmowska A., Władysław Gomułka, tłum. K. Skawran, Warszawa 2016.
Priestland D., The Red Flag. A History of Communism , New York 2009.
Projekt majątkowego prawa małżeńskiego. Tezy społeczno-polityczne, „Demokratyczny Przegląd
Prawniczy” 1946, nr 1.
Projekt prawa rzeczowego. Tezy społeczno-polityczne, „Demokratyczny Przegląd Prawniczy” 1946,
nr 3–4.
Przastek D., Mrowiński P.M., Teatr po wojnie (1944–1948). Miedzy niezależnością a podporząd-
kowaniem. Zarys problematyki, w: Władzy raz zdobytej… Początki systemu komunistycznego
w Polsce 1944–1947, M. Surdej, P. Fornal (red.), Rzeszów–Warszawa 2023.
Przemówienia na otwarciu Szkoły Prawniczej w Łodzi, „Demokratyczny Przegląd Prawniczy” 1946,
nr 5–6.
Pszczołowski T., Mała encyklopedia prakseologii i teorii organizacji, Wrocław 1978.
Ptasiński J., Pierwszy z trzech zwrotów, czyli rzecz o Władysławie Gomułce, Warszawa 1983.
Pulka Z., Instrumentalizacja prawoznawstwa, w: Z zagadnień teorii i filozofii prawa. Instrumenta -
lizacja prawa, A. Kozak (red.), Wrocław 2000.
Pyszkowski A., Bilans działalności sądów specjalnych, „Demokratyczny Przegląd Prawniczy” 1946,
nr 11–12.
Pyter M., Prawne zasady funkcjonowania oświaty w Polsce Ludowej, „Studia Iuridica Lublinensia”
2015, t. XXIV, nr 4.
Rappaport E.S., Polska jako państwo jednonarodowe, „Myśl Współczesna” 1946, nr 2.
Reale E., Problem żydowski w Polsce, w: Polska 1945–1946, Paryż 1968.
Realne E., Młodzież polska – Propaganda i działalność antyrządowa na uniwersytetach, w: Raporty.
Polska 1945–1946, Paryż 1968.
Redelbach A., Wronkowska S., Ziembiński Z., Zarys teorii państwa i prawa, Warszawa 2003.
Reiss A., Z problemów odbudowy i rozwoju organizacyjnego PPS. 1944–1946, Warszawa1971.
Rejman G., Prawo karne w latach 1944–1956, „Studia Iuridica” 1992, t. 22.
Romanowska E., Przekształcenia w powszechnym wymiarze sprawiedliwości w Polsce w latach
1944–1956, „Czasopismo Prawno-Historyczne” 2016, t. LXVIII.
Rozmaryn S., Charakter klasowy państwa demokracji ludowej. Stenogram wykładów wygłoszonych
w Szkole Partyjnej przy KC PZPR w 1949 r., b.m. 1951.
Rozmaryn S., Droga rozwoju prawa Polski Ludowej, w: Dziesięciolecie prawa polski Ludowej, War-
szawa 1955.
Rozmaryn S., Polskie prawo państwowe w okresie Krajowej Rady Narodowej, Łódź 1948.742 Bibliografia
Rozmaryn S., Polskie prawo państwowe, Warszawa 1951.
Rozmaryn S., Prawo i państwo, Warszawa 1949.
Rozmaryn S., Rewolucja socjalistyczna i dyktatura proletariatu. Stenogram wykładów wygłoszonych
w Szkole Partyjnej przy PZPR w 1949 r., b.m. 1951.
Rozmaryn S., W jakim zakresie obowiązuje dziś konstytucja z 17 marca 1921 r.?, „Państwo i Prawo”
1948, nr 1.
Rudnicki K., Doktryna polityczna jako przedmiot badań nauki o polityce, „Studia Nauk Politycz-
nych” 1987, nr 2(66).
Rutkowski T.P., Od mocnego uderzenia do stopniowej presji. Polityka PPR wobec nauki 1944–1947,
w: Władzy raz zdobytej… Początki systemu komunistycznego w Polsce 1944–1947, M. Surdej,
P. Fornal (red.), Rzeszów–Warszawa 2023.
Rybicki Z., Rozwój rad narodowych w Polsce w latach 1944–1950, „Czasopismo Prawno-Histo-
ryczne” 1963, t. XV, z. 1.
Rychliński J., Problem uświadomienia prawnego, „Demokratyczny Przegląd Prawniczy” 1946, nr 2.
Ryszka F., PPR a koncepcje państwa polskiego, „Dzieje Najnowsze” 1972, nr 3.
Rzepliński A., Przystosowanie ustroju sądownictwa do potrzeb państwa totalitarnego w Polsce w la-
tach 1944–1956, w: Przestępstwa sędziów i prokuratorów w Polsce lat 1944–1956, W. Kulesza,
A. Rzepliński (red.), Warszawa 2001.
Rzepliński A., Sądownictwo w PRL, Warszawa 1990.
S. Pastuszewski, Próby sowietyzacji kultury i sztuki w latach 1944–1947 na przykładzie Bydgoszczy,
w: Władzy raz zdobytej… Początki systemu komunistycznego w Polsce 1944–1947, M. Surdej,
P. Fornal, Rzeszów–Warszawa 2023.
Salwa Z., Wychowawcza rola prawa Polski Ludowej, Warszawa 1954.
Samuś P., Syndrom „oblężonej twierdzy” w Komunistycznej Partii Polski, w: Między Wschodem
a Zachodem. Studia z dziejów polskiego ruchu i myśli socjalistycznej, A.F. Grabski, P. Samuś
(red.), Łódź 1995.
Sarkowicz R., Stelmach J., Teoria prawa, wyd. 2, Kraków 1998.
Schaff A., O prawdzie absolutnej i względnej, „Myśl Współczesna” 1951, nr 1–2.
Schaff A., Pogadanki o materializmie historycznym, Warszawa 1948.
Schaff A., Stara i nowa demokracja, „Kuźnica” 1947, nr 6(75).
Schaff A., Wstęp do teorii marksizmu. Zarys materializmu dialektycznego i historycznego, Warszawa
1948.
Schaff A., Z zagadnień marksistowskiej teorii prawdy, Warszawa 1951.
Schaff A., Zasada sprzeczności w świetle logiki dialektycznej, „Myśl Współczesna” 1946, nr 3–4.
Schaff L., Polityczne założenia wymiaru sprawiedliwości w Polsce Ludowej, Warszawa 1950.
Schapiro L., Totalitaryzm, Warszawa 1987.
Secomski K., Podstawy polityki inwestycyjnej, Warszawa 1947.
Seidler G.L., Władza ustawodawcza i wykonawcza w polskich konstrukcjach ustrojowych 1917–
1947, Lublin 2000.
Seidler G.L., Z zagadnień filozofii prawa. 1 Prawo i idee , Lublin 1984.
Seidler G.L., Z zagadnień filozofii prawa. 2 Prawo i polityka , Lublin 1984.
Seidler W.L., Władza ustawodawcza i wykonawcza w polskich konstrukcjach ustrojowych 1917–
1947, Kraków 1948.Bibliografia 743
Sierodzki T., Kształtowanie modelu państwa ludowodemokratycznego. Koncepcje PPR i PPS 1944–
1948, w: Wizje socjalizmu w Polsce do roku 1948, J. Tomicki (red.), Warszawa 1987.
Siewierski M., „Mały Kodeks Karny 1945 r.” (Dekret o przestępstwach szczególnie niebezpiecznych
w okresie odbudowy Państwa), „Demokratyczny Przegląd Prawniczy” 1945, nr 2.
Sitnicki Z., Rejestr skazanych, „Demokratyczny Przegląd Prawniczy” 1946, nr 7.
Skarżyńska J., Jak czytać książki i gazety. Wskazówki dla samouków i kółek samokształcenia, War-
szawa 1946.
Skinner Q., Wizja polityki, tom 1, Rozważania o metodzie, tłum. K i K. Koehler, Warszawa 2016.
Skrzydło W., Charakter i znaczenie polityczno-prawne Manifestu Lipcowego PKWN, „Czasopismo
Prawno-Historyczne” 1959, t. XI, z. 2.
Skrzypek A., Mechanizmy uzależnienia. Stosunki polsko-radzieckie 1944–1957, Pułtusk 2002.
Słabek H., Dzieje polskiej reformy rolnej, Warszawa 1972.
Słabek H., Polityka agrarna PPR. Geneza, realizacja, konsekwencje, wyd. 2 poszerzone, Warszawa
1978.
Słabińska E., Polityka pełnego zatrudnienia i „racjonalnego wykorzystania siły roboczej w kontekście
działalności urzędów zatrudnienia w latach 1945–1947, w: Władzy raz zdobytej… Początki syste-
mu komunistycznego w Polsce 1944–1947, M. Surdej, P. Fornal (red.), Rzeszów–Warszawa 2023.
Słabińska E., Rzecz o urzędach zatrudnienia. Kształtowanie systemu instytucjonalnego do realiza-
cji polityki zatrudnienia w 1945 roku, w: Na gruzach starego świata. Rok 1945 z perspektywy
gospodarczej i społecznej, T. Głowiński (red.), Wrocław 2020.
Słownik filozofii marksistowskiej , T.M. Jaroszewski (red.), Warszawa 1982.
Smith S.A. (red.), The Oxford Handbook of The History of Communism , Oxford 2017.
Snyder T., Skrwawione ziemie. Europa między Hitlerem a Stalinem, tłum. B. Pietrzyk, Kraków 2018.
Sobolew A., Demokracja ludowa jako forma organizacji politycznej społeczeństwa, Warszawa 1951.
Sobolew A.I. (red.), Międzynarodówka Komunistyczna 1919–1943. Zarys historyczny, Warszawa
1974.
Sobolewski M., Faszyzm i komunizm, Kraków 2020.
Sobolewski M., Historia współczesnych doktryn politycznych, „Czasopismo Prawno-Historyczne”
1973, t. XXV, z. 1.
Sobolewski M., Niektóre problemy teorii i metodologii historii doktryn politycznych, „Historyka.
Studia Metodologiczne” 1976, t. VI.
Sobolewski M., Wpływ ideologii na decyzje polityczne, w: Decyzje polityczne w systemach społecz-
nych, A. Bodnar, W.J. Szczepański (red.) Warszawa 1987.
Sobór-Świderska A., Jakub Berman. Biografia komunisty , Warszawa 2009.
Sowa A.L., Historia polityczna Polski 1944–1991, Kraków 2011.
Sowa A.L., Wielka historia Polski. Tom 10. Od drugiej do trzeciej Rzeczypospolitej (1945–2001),
Kraków 2001.
Spałek R., Bez jednoosobowej dyktatury: Bierut, Berman, Minc. Esej o stalinowskim kierownictwie
PZPR, w: Władza w PRL. Ludzie i mechanizmy, K. Rokicki, R. Spałek (red.), Warszawa 2011.
Spałek R., Centralne Biuro Komunistów Polskich jako ekstraordynaryjne kierownictwo partii ko-
munistycznej: walka o władzę – liderzy – kontakty z WKP(b) i PPR – Polski Sztab Partyzancki,
w: W drodze do władzy. Struktury komunistyczne realizujące politykę Rosji sowieckiej i ZSRS
wobec Polski (1917–1945), E. Kowalczyk, K. Rokicki (red.), Warszawa 2019.744 Bibliografia
Spałek R., Komuniści przeciwko komunistom. Poszukiwanie wroga wewnętrznego w kierownictwie
partii komunistycznej w Polsce w latach 1948–1956, Warszawa 2014.
Spałek R., Na licencji Moskwy. Wokół Gomułki, Bermana i innych 1943–1970, Warszawa 2020.
Stalin J., O materializmie dialektycznym i historycznym, w: J. Stalin, Zagadnienia leninizmu, War-
szawa 1951.
Stalin J., O odchyleniu prawicowym w WKP(b), w: J. Stalin, Zagadnienia leninizmu, Warszawa 1951.
Stalin J., O postawach leninizmu, w: J. Stalin, Zagadnienia leninizmu, Warszawa 1951.
Stalin J., Przyczynek do zagadnień leninizmu, w: J. Stalin, Zagadnienia leninizmu, Warszawa 1951.
Stalin J., Rozmowa z pierwszą amerykańską delegacją robotniczą 9 września 1927 r., w: J. Stalin,
Dzieła. Tom 10. 1927 sierpień–grudzień, Warszawa 1950.
Stalin J., W sprawie marksizmu w językoznawstwie, Warszawa 1950.
Staniszkis J., Czy przełom formacji?, w: Stalinizm, J. Kurczewski (red.), Warszawa 1989.
Staniszkis J., Ontologia socjalizmu, Warszawa 1989.
Stańczyk H. (red.), Wojsko Polskie na froncie wschodnim 1943–1945: w 50 rocznicę bitwy pod
Lenino, Warszawa 1994.
Starnawski M., Wielgosz P., Kapitalizm nad przepaścią. O krytycznych perspektywach analizy sys-
temów-światów Immanuela Wallersteina, w: I. Wallerstein, Analiza systemów-światów. Wpro-
wadzenie, tłum. K. Gawlicz, M. Starnawski, Warszawa 2007.
Starościak J., Uwagi o przemianach w administracji publicznej, w: Zarys historyczno-polityczny I-go
rządu demokratycznego w Polsce 1944–1946, Warszawa 1947.
Stawarska-Rippel A., Elementy prywatne i publiczne w procesie cywilnym w świetle prac kodyfika -
cyjnych w Polsce (1918–1964). Studium historycznoprawne, Katowice 2015.
Stawarska-Rippel A., O „Ludowym” prawie karnym w kontekście przeprowadzenia i zabezpieczenia
skutków tak zwanej reformy rolnej z pierwszych lat Polski Ludowej, „Z Dziejów Prawa” 2019,
t. 12(20).
Stawarska-Rippel A., O prawie sądowym Drugiej Rzeczypospolitej w początkach Polski Ludowej,
„Czasopismo Prawno-Historyczne” 2003, t. LV, z. 2.
Stawarska-Rippel A., Prawo sądowe Polski Ludowej 1944–1950 a prawo Drugiej Rzeczypospolitej,
Katowice 2006.
Stawecki T., Instrumentalne traktowanie prawa – różne perspektywy, w: Prawo i ład społeczny. Księga
Jubileuszowa dedykowana Profesor Annie Turskiej, Warszawa 2000.
Stawecki T., Winczorek P., Wstęp do prawoznawstwa, Warszawa 1996.
Stefanicki R., Un juste équilibre. Prawo nośnikiem wartości. Przyczynek do dyskusji, „Przegląd Prawa
i Administracji” 2020, t. CXX, nr 1.
Stelmach J., Brożek B., Metody prawnicze, Kraków 2006.
Stelmachowski A., Niepisane prawo dominacji partii nad państwem, w: Elementy socjologii prawa,
tom 5. Prawo zwyczajowe. Wybór tekstów, A. Kojder, E. Łojko, W. Staśkiewicz, A. Turska (red.),
Warszawa 1993.
Strzelecki M., Działalność opozycji parlamentarnej w Krajowej Radzie Narodowej i Sejmie Ustawo-
dawczym (VII 1945 – X 1947), Toruń 1996.
Strzelecki M., Działalność opozycji parlamentarnej w Krajowej Radzie Narodowej i Sejmie Ustawo-
dawczym (VII 1945 – X 1947), Toruń 1996.Bibliografia 745
Strzembosz A., Okupacja w prawie międzynarodowym a status prawny Polski w latach 1944–1956,
w: A. Ajnenkiel (red.), Wojna domowa czy nowa okupacja? Polska po roku 1944, Wrocław 1998.
Studnicki F., Przepływ wiadomości o normach prawa, Kraków 1965.
Subera I., Metodologia historyczno-prawna, Warszawa 1978.
Sudziński R., Stalinizacja polskiej gospodarki – uwarunkowania wewnętrzne i zewnętrzne oraz
przekształcenia strukturalne (1944–1955), „Czasy Nowożytne” 1999, t. 6.
Sylwestrzak A., Polskie rewolucje ustrojowe – w stulecie uzyskania niepodległości, w: Ewolucjonizm
i rewolucjonizm w doktrynach polityczno-prawnych, A. Bosiacki (red.), Warszawa 2020.
Syzdek B., Początki rewolucji socjalistycznej w Polsce, Warszawa 1977.
Syzdek B., Polska Partia Socjalistyczna w latach 1944–1948, Warszawa 1974.
Syzdek E., Działalność Wandy Wasilewskiej w latach drugiej wojny światowej, Warszawa 1981.
Szaniawski K., Teoria decyzji a dyrektywy socjotechniczne, w: Socjotechnika. Praktyczne zastoso-
wanie socjologii, A. Podgórecki (red.), Warszawa 1968.
Szczepański J., Socjologia–socjotechnika–prawo–administracja, „Państwo i Prawo” 1971, nr 3–4.
Szczepański J., Zmiany społeczeństwa polskiego w procesie uprzemysłowienia, Warszawa 1973.
Szczygielski Z. (red.), 100 lat polskiego ruchu robotniczego. Kronika wydarzeń, Warszawa 1978.
Szer E., Inicjatywa Prywatna w Planie Trzyletnim, „Nowe Drogi” 1947, nr 1.
Szer S., Momenty społeczne w nowym zunifikowanym prawie , „Demokratyczny Przegląd Praw-
niczy” 1946, nr 2.
Szer S., Nabycie własności nieruchomości według nowego prawa rzeczowego, „Państwo i Prawo”
1946, nr 9–10.
Szer S., Nowe prawo małżeńskie, „Państwo i Prawo” 1946, nr 2.
Szer S., Nowe prawo rzeczowe, „Demokratyczny Przegląd Prawniczy” 1946, nr 9–10.
Szer S., Zaręczyny (rozdział I Prawa małżeńskiego), „Demokratyczny Przegląd Prawniczy” 1946,
nr 1.
Szulc M., Prezydium Krajowej Rady Narodowej w systemie ustrojowym Polski (1944–1947), War-
szawa 2021.
Szumiło M., Elita Polskiej Partii Robotniczej (1945–1948), w: Polska Partia Robotnicza 1944–1948.
Studia i szkice, M. Krzysztofiński (red.), Rzeszów 2014.
Szumiło M., Elita władzy w Polsce 1944–1989. Studium socjologiczne, w: Władza w PRL. Ludzie
i mechanizmy, K. Rokicki, R. Spałek (red.), Warszawa 2011.
Szumiło M., Kierownictwo Polskiej Partii Robotniczej (1944–1948) – portret historyczno-socjolo-
giczny, „Kwartalnik Historyczny” 2014, t. CXXI, nr 2.
Szumiło M., Komintern wobec polskich komunistów w Związku Sowieckim w latach 1941–1943,
w: W drodze do władzy. Struktury komunistyczne realizujące politykę Rosji sowieckiej i ZSRS
wobec Polski (1917–1945), E. Kowalczyk, K. Rokicki (red.), Warszawa 2019.
Szumiło M., Roman Zambrowski 1909–1977. Studium z dziejów elity komunistycznej w Polsce,
Warszawa 2014.
Szymański E.M., Ideologia: struktura i zakorzenienie społeczne, „Studia Nauk Politycznych” 1987,
nr 1(85).
Szymura M, Jamroży R., Kontradyktoryjność i prawda w procesie cywilnym, „Palestra” 2011, 5–6.746 Bibliografia
Śliwa M., Demokracja ludowa, „Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis, Studia Polito-
logica” 2013, t. 9.
Śliwa M., Polska myśl socjalistyczna (1918–1948), Wrocław 1988.
Śliwa M., Spory polityczne wokół istoty demokracji w Polsce w latach 1945–1947, „Annales Acade-
miae Paedagogicae Cracoviensis, Folia 8, Studia Politologica I” 2002.
Śliwa M., Ślufińska M., Wielka historia Polski 1945–1956, Kraków 2001.
Świątkowski H., Prawo w służbie narodu, „Demokratyczny Przegląd Prawniczy” 1947, nr 1–2.
Świątkowski H., Wykładnia prawno-społeczna (Uwagi na tle okólnika w sprawie reformy rolnej),
„Demokratyczny Przegląd Prawniczy” 1945, nr 1.
Świątkowski H., Z zagadnień nowego prawa małżeńskiego, „Państwo i Prawo” 1946, nr 1.
Świda-Ziemba H., Stalinizm i społeczeństwo polskie, w: J. Kurczewski (red.), Stalinizm, J. Kurczew-
ski (red.), Warszawa 1989.
Tabęcki C., Dekret z dnia 8 marca 1946 r. o majątkach opuszczonych i poniemieckich, „Demokra-
tyczny Przegląd Prawniczy” 1946, nr 5–6.
Tajemnice walizki generała Sierowa. Dzienniki pierwszego szefa KGB 1939–1963, Warszawa 2016.
Talenko P.W., Socialisticzeskaja nacionalizacija osnownych sredstw proizwodstwa w Polskoj Narod-
noj Respublike, Moskwa 1961.
Talmon J.L., Źródła demokracji totalitarnej, tłum. A. Ehrlich, Kraków 2015.
Tismăneanu V., Diabeł w historii. Komunizm, faszyzm i inne lekcje wieku dwudziestego, tłum.  
K. Michałowicz, Warszawa 2018.
Tomaszewski J., Bułgaria, Europejskie kraje demokracji ludowej 1944–1950, Warszawa 1972.
Torańska T., Oni, Londyn 1985.
Trajnin I.P., O demokracji typu szczególnego, „Nowe Drogi” 1947, nr 4.
Trembicka K., Między utopią a rzeczywistością. Myśl polityczna Komunistycznej Partii Polski
(1918–1938), Lublin 2007.
Trocki L., Zdradzona rewolucja. Czym jest ZSRR I dokąd zmierza?, tłum. A. Achmatowicz, Warsza-
wa 1991.
Truman H.S., 1945 Year of Decisions 1945, New York 1955.
Trzciński J., Instytucje ustrojowe okresu przejściowego 1944–1947, w: M. Kallas, Konstytucje Polski.
Studia monograficzne z dziejów polskiego konstytucjonalizmu , t. 2, Warszawa 1990.
Trzy dekrety budowalne (Dziennik Ustaw Nr 50 – poz. 279, 280, 281), „Demokratyczny Przegląd
Prawniczy” 1945, nr 2.
Turkowski R., Polskie Stronnictwo Ludowe w obronie demokracji 1945–1949, Warszawa 1992.
Turlejska M., Te pokolenia żałobami czarne. Skazani na śmierć i ich sędziowie 1944–1954, Londyn
1989.
Turlejska M., Z walk przeciwko zbrojnemu podziemiu 1944–1947, Warszawa 1966.
Turlejska M., Zapis pierwszej dekady 1945–1954, Warszawa 1972.
Turska A., Prawo państwa totalitarnego, „Studia Iuridica” 1992, nr 22.
Turska A., Społeczeństwo w systemie panowania totalitarnego, „Studia Iuridica” 1995, nr 27.
Turski M., Jedenaste przykazanie: „Nie bądź obojętny”, w: M. Turski, Nie bądź obojętny. XI. Thou
shalt not be indifferent, Wołowiec 2023.Bibliografia 747
Uchwała Rady Ministrów Rządu Tymczasowego Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 12 czerwca 1945
r. w przedmiocie wzmożenia akcji przesiedleńczej, w: Polska Ludowa: materiały i studia, t. 5,  
K. Kersten (red.), Warszawa 1966.
Uchwała Rady Ministrów z 21 lutego 1946 r. w sprawie powołania Ochotniczej Rezerwy Milicji
Obywatelskiej, w: ORMO w służbie Polski Ludowej, Warszawa 1949.
Uchwała Zgromadzenia Ogólnego Sądu Najwyższego z dnia 25 listopada 1948 r., „Demokratyczny
Przegląd Prawniczy” 1948, nr 12.
Walicki A., Filozofia prawa rosyjskiego liberalizmu , Warszawa 1995.
Walicki A., Marksizm i skok do królestwa wolności. Dzieje komunistycznej utopii, Warszawa 1996.
Walicki A., Zniewolony umysł po latach, Warszawa 1993.
Wallerstein I., Analiza systemów-światów. Wprowadzenie, tłum. K. Gawlicz, M. Starnawski, War-
szawa 2007.
Wallerstein I., Historical Systems as Complex Systems, w: Unthinking Social Science. The Limits of
Nineteenth-Century Paradigms, wyd. 2, Philadelphia 2001.
Wasilewska W., List do władz radzieckich w sprawie powołania polskiego rządu tymczasowego,
17 lipca 1944 r., w: W. Wasilewska, O wolną i demokratyczną. Wybór artykułów, przemówień
i listów, Z. Kumoś, T. Siergiejczyk, E. Syzdek (oprac.), Warszawa 1985.
Wasilkowski C., Postępowanie doraźne. Zakres – kary – orzekanie – tryb, „Demokratyczny Przegląd
Prawniczy” 1945, nr 2.
Wasilkowski J., Własność ograniczona terminem w projekcie prawa rzeczowego, „Demokratyczny
Przegląd Prawniczy” 1946, nr 8.
Wasilkowski J., Zagadnienia ogólne nowego prawa cywilnego, „Demokratyczny Przegląd Prawni-
czy” 1946, nr 9–10.
Ważniewski W., Walka polityczna w kierownictwie PPR i PZPR 1944–1964 (reprint z 1991 r.),
Toruń 2014.
Ważniewski W., Władza i polityka w Polsce 1944–1956, Siedlce 2002.
Weber M., „Obiektywność” poznania w naukach społecznych, w: Problemy socjologii wiedzy,  
A. Chmielnicki i in. (red.), Warszawa 1985.
Weber M., Gospodarka i społeczeństwo, tłum. D. Lachowska, Warszawa 1998.
Wenklar M., Wybory terroru i wybory szantażu, w: Od Gomułki do Gomułki, M. Wenklar (red.),
Kraków 2019.
Werblan A., Klasowe i narodowe aspekty myśli politycznej PPR i PZPR, Warszawa 1987.
Werblan A., Stalinizm, Warszawa 2009.
Werblan A., Władysław Gomułka. Sekretarz Generalny PPR, Warszawa 1988.
Werfel R., Po procesach, „Nowe Drogi” 1947, nr 5.
Widerszpil S., Fryderyk Engels o państwie w społeczeństwie socjalistycznym, „Państwo i Prawo”
1971, z. 2.
Wieczorek M., Armia Ludowa 1944–1945. Powstanie i organizacja, Warszawa 1979.
Wielomski A., Istota totalitaryzmu. Wokół teorii Zbigniewa Brzezińskiego i Carla Friedricha, „Studia
nad Autorytaryzmem i Totalitaryzmem” 2021, t. 43, nr 2.
Wiener N., Cybernetyka, czyli sterowanie i komunikacja w zwierzęciu i maszynie, tłum. J. Mieścicki,
Warszawa 1971.
Winczorek P., Prawo i polityka w czasach przemian, Warszawa 1995.748 Bibliografia
Wintgens L.J., Legisprudence as a New Theory of Legislation , w: The Theory and Practice of Legis -
lation: Essays in Legisprudence, L.J. Wintgens (red.), Ashgate 2005.
Wintgens L.J., Legisprudence. Practical Reason in Legislation, London–New York 2016.
Wintgens L.J., Legitimacy and Legitimation from the Legisprudential Perspective, w: Legislation in
Contex: Essays in Legisprudence, L.J. Wintgens (red.), Ashgate 2007.
Witkowski W., Ubezwłasnowolnienie (Prawo materialne i formalne), „Demokratyczny Przegląd
Prawniczy” 1947, nr 1–2.
Woźniak M., Konstrukcja prawna planowania przestrzennego w Polsce w latach 1945–1989, „Studia
nad Autorytaryzmem i Totalitaryzmem” 2021, t. 43, nr 3.
Wrona J., System partyjny w Polsce 1944–1950, Lublin 1995.
Wronkowska S., Kilka tez o instrumentalizacji prawa i ochronie przed nią, „Przegląd Prawa i Ad-
ministracji” 2017, t. CX.
Wronkowska S., Prawodawca racjonalny jako wzór dla prawodawcy faktycznego, w: Szkice z teorii
prawa i szczegółowych nauk prawnych, S. Wronkowska, M. Zieliński (red.),Poznań 1990.
Wronkowska S., Problemy racjonalnego tworzenia prawa, Poznań 1982.
Wronkowska S., Proces prawodawczy dwóch dekad – sukcesy i niepowodzenia, „Ruch Prawniczy,
Ekonomiczny i Socjologiczny” 2009, t. LXXI, z. 2.
Wronkowska S., Tworzenie prawa w Polsce – ocena i proponowane kierunki zmian. Raport Rady
Legislacyjnej przy Prezesie Rady Ministrów, „Przegląd Legislacyjny” 2006, t. XIII, nr 1(53).
Wronkowska S., Zagadnienia racjonalnego tworzenia prawa, „Studia Prawnicze” 1979, nr 2.
Wróblewski J., Krytyka normatywistycznej teorii prawa i państwa Hansa Kelsena, Warszawa 1955.
Wróblewski J., Teoria racjonalnego tworzenia prawa, Wrocław 1985.
Wróblewski J., Zarys teorii wykładni prawa ludowego, Warszawa 1959.
Wróblewski J., Zasady tworzenia prawa, Warszawa 1989.
Wyszyński A.J., Przemówienia sądowe, Warszawa 1953.
Wyszyński A.J., Teoria dowodów sądowych w prawie radzieckim, tłum. J. Litwin, A. Schaff, War-
szawa 1949.
Wyszyński A.J., Zagadnienia teorii państwa i prawa, tłum. E. Wiszniewicz i in., Warszawa 1952.
Z okazji zakończenia unifikacji prawa cywilnego (akademia), „Demokratyczny Przegląd Prawniczy”
1947, nr 1–2.
Zaborski M., Fałszywa ustawa, fałszywe dekrety, fałszywy sejm. Rzecz o posiedzeniu Krajowej Rady
Narodowej w dniu 15 sierpnia 1944 r., „Głos Prawa. Przegląd Prawniczy Allerhanda” 2022, t.
5, nr 1(9), poz. 15.
Zajadło J., Prawoznawstwo – polityczność nauki czy nauka polityczności?, „Przegląd Prawa i Ad-
ministracji” 2017, t. CX.
Zakrzewski S. (red.), Gospodarka mieszkaniowa w Polsce Ludowej, Warszawa 1952.
Zakrzewski W., Pojęcie narodu w Konstytucji marcowej, „Państwo i Prawo” 1946, nr 5–6.
Założenia i zamierzenia centralnego czasopisma prawniczego, „Demokratyczny Przegląd Prawni-
czy” 1945, nr 1.
Zambrowski R., Na nowym etapie. Po zwycięstwie wyborczym demokracji, „Nowe Drogi” 1947, nr 2.
Zambrowski R., O masową milionową partię. Sprawozdanie organizacyjne KC wygłoszone na I Zjeź-
dzie PPR, Katowice 1945.
Zambrowski R., Od demokracji ludowej do socjalizmu, Warszawa 1948.Bibliografia 749
Zambrowski R., Partia przed wyborami, „Nowe Drogi” 1947, nr 1.
Zaremba M., Wielka trwoga. Polska 1944–1947, Kraków 2012.
Zasztowt L., Schiller-Walicka J., Historia nauki polskiej. Tom X 1944–1989. Część I. Warunki roz-
woju nauki polskiej. Państwo i społeczeństwo, Warszawa 2015.
Zasztowt L., Schiller-Walicka J., Historia nauki polskiej. Tom X 1944–1989. Część II. Instytucje,
Warszawa 2015.
Zbiniewicz F., Armia Polska w ZSRR. Studia nad problematyką pracy politycznej, Warszawa 1963.
Zblewski Z., Między zdradą a realizmem. Spór o polską politykę w 1945 roku, w: Przeciw czerwonej
dyktaturze, F. Musiał, J. Szarek (red.), Kraków 2007.
Zdrójkowski D., Dekret z dnia 22 stycznia 1946 r. o odpowiedzialności za klęskę wrześniową i fa-
szyzację życia państwowego a proces karny generała Stanisława Małka w latach 1948–1950,
„Czasopismo Prawno-Historyczne” 2020, t. LXXII, z. 2.
Zieliński M., Wykładnia prawa. Zasady, reguły, wskazówki, Warszawa 2002.
Ziemba A.Z., Prawo karne Polski Ludowej w latach 1944–1956, w: Stalinizm, L. Kurczewski (red.),
Warszawa 1989.
Ziembiński Z., Analiza pojęcia czynu, Warszawa 1972.
Ziembiński Z., Metodologia nauk prawnych. Przewodnik dla studentów studium dla pracujących,
Poznań 1972.
Zirk-Sadowski M., Konstrukcja racjonalnego prawodawcy a kompetencja komunikacyjna, w: Szkice
z teorii prawa i szczegółowych nauk prawnych, S. Wronkowska, M. Zieliński (red.), Poznań
1990.
Zjazd Prawników PPR, „Demokratyczny Przegląd Prawniczy” 1946, nr 9–10.
Zmierczak M., Nauki historycznoprawne pośród dyscyplin prawniczych i w programie studiów,
„Czasopismo Prawno-Historyczne” 1995, t. XLVII, z. 1–2.
Zmierczak M., Totalitaryzm czy totalitaryzmy? Kłopoty z definiowaniem pojęcia , w: Totalitaryzm.
Wybrane problemy teorii i praktyki, T. Wallas (red.), Poznań 2003.
Zylber W., Unifikacja przepisów o uznaniu za zmarłego i stwierdzenie zgonu [jej zalety i braki],
„Państwo i Prawo” 1946, nr 1.
Żaryn J., Kościół a władza w Polsce (1945–1950), Warszawa 1997.
Żebrowski W., Z dziejów Stronnictwa Demokratycznego w Polsce, Bydgoszcz 1999.
Żenczykowski T., Polska Lubelska 1944, Warszawa 1990.
Żółkiewski S., Po dyskusji ordynacją wyborczą, „Kuźnica” 1946, nr 40(58).
Żuławski Z., Przemówienie na bankiecie na Kremlu 23 czerwca 1945 r., w: Z. Żuławski, Listy, prze-
mówienia, artykuły 1945–1948, Wrocław 1998.
Akty normatywne – publikatory
Dz. U. 1921, Nr 44.
Dz. U. 1944, Nr 1‒7, 9‒19.
Dz. U. 1945, Nr 1‒58.
Dz. U. 1946, Nr 1‒73.
Dz. U. 1947, Nr 1‒4, 18.
M.P. 1946, Nr 61, 146.750 Bibliografia
Dz. Urz. MSW, 1926 r. Nr 7.
Dz. Urz. Min. Adm. Publ., 1946, Nr 1.
Dz. Urz. Min. Apr. i Han., 1946, Nr 3.
Dz. Urz. Min. Inf. i Prop., 1946, Nr 3.
Dz. Urz. Min. Kult. i Szt., 1946, Nr 1, 2.
Dz. Urz. Min. Ośw., 1946, Nr 4.
Dz. Urz. Min. Przem., 1946, Nr 5, 6, 11.
Dz. Urz. Min. Rol. i Ref. Rol., 1946, Nr 3.
Dz. Urz. Min. Ziem Odzysk., 1946, Nr 2, 4.
Dz. Urz. Min. Żegl. i Han. Zagr., 1946, Nr 1.
Archiwalia
Centralne Biuro Komunistów Polskich, AAN sygn. 248/1, 248/2, 248/4.
Polska Partia Robotnicza Komitet Centralny, AAN sygn. 190/I-6, 190/I-12, 190/I-13, 190/I-14.
Spuścizna Jakuba Bermana, AAN, sygn. 325/12; sygn. 325/4.
Związek Patriotów Polskich w ZSRR, AAN sygn. 130/2322, 130/2269/1, 130/2269/2, 130/2270,
130/2272, 130/2274.
Prasa
„Głos Warszawy” z 30 maja 1944 r., nr 42.
„Kuźnica” z 1 czerwca 1945, nr 1.
„Nowe Widnokręgi” z 1 marca 1944 r., nr 5.
„Rada Narodowa” z 7 kwietnia 1944 r., nr 6.
„Rada Narodowa” z 3 maja 1944 r., nr 8.
„Rada Narodowa” z 4 lipca 1944 r., nr 11.
„Rada Narodowa” z 1 lutego 1945 r., nr 2.
„Rzeczpospolita” z 16 października 1944 r., nr 74.
„Rzeczpospolita” z 3 listopada 1944 r., nr 92.
„Rzeczpospolita” z 18 stycznia 1945 r., nr 17.
„Rzeczpospolita” z 4 lutego 1945 r., nr 34.
„Rzeczpospolita” z 7 czerwca 1945 r., nr 150.
„Rzeczpospolita” z 25 stycznia 1946 r., nr 25.  
„Rzeczpospolita” z 17 marca 1946 r., nr 76.
„Rzeczpospolita” z 21 marca 1946 r., nr 80.
„Rzeczpospolita” z 13 maja 1946 r., nr 131.
„Rzeczpospolita” z 7 czerwca1946 r., nr 156.
„Rzeczpospolita” z 19 czerwca 1946 r., nr 167.
„Rzeczpospolita” z 26 czerwca 1946 r., nr 174.
„Rzeczpospolita” z 7 lipca 1946 r., nr 185.
„Wolna Polska” z 8 lutego 1944 r., nr 5.Bibliografia 751
Zbiory dokumentów i materiałów
„Archiwum Ruchu Robotniczego” 1973, t. 1.
„Archiwum Ruchu Robotniczego” 1975, t. 2.
„Archiwum Ruchu Robotniczego” 1977, t. 4.
„Archiwum Ruchu Robotniczego” 1982, t. 7.
„Archiwum Ruchu Robotniczego” 1984, t. 9.
„Archiwum Ruchu Robotniczego” 1986, t. 10.
Armia Krajowa w dokumentach 1939–1945. Tom 3, kwiecień 1943 – lipiec 1944, T. Pełczyński i in.
(red.), Wrocław 1990.
Armia Krajowa w dokumentach 1939–1945. Tom 4, lipiec – październik 1944, T. Pełczyński i in.
(red.), Wrocław 1991.
Armia Krajowa w dokumentach 1939–1945. Tom 5, październik 1944 – lipiec 1945, T. Pełczyński
i n. (red.), Wrocław 1991.
Armia Krajowa w dokumentach 1939–1945. Tom 6. Uzupełnienia, K. Iranek-Osmecki, T. Zawadz-
ki-Żenczykowski i in. (red.), Wrocław 1991.
Dokumenty do dziejów PRL. Aparat bezpieczeństwa w latach 1944–1956. Taktyka, strategia, metody,
A. Paczkowski (oprac.), Warszawa 1994, cz. 1.
Dokumenty i materiały do historii stosunków polsko-bułgarskich, t. 2, W. Balcerak (red.), Wrocław
1985.
Dokumenty i materiały do historii stosunków polsko-radzieckich. Tom 8, styczeń 1944 – grudzień
1945, t. 8, W.T. Kowalski, I.A. Chrienow (red.), Warszawa 1974.
Dokumenty i materiały do historii stosunków polsko-radzieckich, Tom 9, styczeń 1946 – grudzień
1949, t. 9, W.T. Kowalski, I.A. Chrienow (red.), Warszawa 1974.
Dokumenty odrodzonej PPS z lat 1944–1947. Materiały i Studia z najnowszej historii Polski, t. 1,  
B. Syzdek (oprac.), Warszawa 1965.
Dokumenty programowe polskiego ruchu robotniczego 1878–1984, N. Kołomejczyk, B. Syzdek (red.),
Warszawa 1984.
Główny Urząd Kontroli Prasy 1945–1949, D. Nałęcz (oprac.), Warszawa 1994.
Kampania wyborcza i wybory do Sejmu Ustawodawczego 19 stycznia 1947, J. Wrona (oprac.),
Warszawa 1999.
Kształtowanie się podstaw programowych Polskiej Partii Robotniczej w latach 1942–1945 (wybór
materiałów i dokumentów), W. Góra i in. (oprac.), Warszawa 1958.
Międzynarodowy ruch komunistyczny w świetle dokumentów 1918–1943, A. Reiss, J. Teleszyński
(red.), Warszawa 1981.
Opozycja parlamentarna w Krajowej Radzie Narodowej i Sejmie Ustawodawczym 1945–1947,  
R. Turkowski (oprac.), Warszawa 1997.
Organizacja i działania bojowe Ludowego Wojska Polskiego w latach 1943–1945, S. Szulczyński
(red.), Warszawa 1963, t. 4.
Państwo  i  prawo  Polski  Ludowej  (1944–1989).  Wybór  źródeł,  W.  Kozub-Ciembroniewicz,  
J.M. Majchrowski, K. Kozub-Ciembroniewicz, W. Majchrowski, Kraków 2014.
Polska Ludowa – Związek Radziecki 1944–1974. Zbiór dokumentów i materiałów, N. Rodionow,
S. Trepczyński (red.), Warszawa 1974.752 Bibliografia
Polska Partia Robotnicza. Dokumenty programowe 1942–1948, M. Malinowski (red.), Warszawa
1984.
Polska – ZSRR. Struktury podległości. Dokumenty WKP(b) 1944–1949, G.A. Bordiugow i in.
(oprac.), Warszawa 1995.
Posiedzenie Komitetu Centralnego Polskiej Partii Robotniczej 31 sierpnia – 3 września 1948 r.  
stenogram, A. Kochański (oprac.), Warszawa 1998.
PPR. Rezolucje, odezwy, instrukcje i okólniki Komitetu Centralnego VIII 1944 – XII 1945, W. Góra,
R. Halaba, N. Kołomejczyk (oprac.), Warszawa 1959.
PPR. Rezolucje, odezwy, instrukcje i okólniki Komitetu Centralnego I.1946 – I.1947, W. Góra,  
R. Halaba, N. Kołomejczyk (oprac.), Warszawa 1961.
Protokoły  posiedzeń  Biura  Politycznego  KC  PPR  1944–1945.  Dokumenty  do  dziejów  PRL,  
A. Kochański (oprac.), Warszawa 1992.
Protokoły posiedzeń Prezydium Krajowej Rady Narodowej 1944–1947, J. Kochanowski (oprac.),
Warszawa 1995.
Protokoły posiedzeń Sekretariatu KC PPR 1945–1946, A. Kochański (oprac.), Warszawa 2001.
Protokół obrad KC PPR w maju 1945 roku, A. Kochański (oprac.), Warszawa 1992.
Publicystyka konspiracyjna PPR 1942–1945. Wybór artykułów. Tom pierwszy 1942, M. Malinowski
i in. (oprac.), Warszawa 1962.
Publicystyka konspiracyjna PPR 1942–1945. Wybór artykułów. Tom drugi 1943, M. Malinowski
i in. (oprac.), Warszawa 1964.
Publicystyka konspiracyjna PPR 1942–1945. Wybór artykułów. Tom trzeci 1944–1945, M. Mali-
nowski i in. (oprac.), Warszawa 1967.
Publicystyka Związku Patriotów Polskich 1943–1945. Wybór, W. Poterański, M. Wilusz (oprac.),
Warszawa 1967.
Referendum z 30 czerwca 1946 r. Przebieg i wyniki, A. Paczkowski (oprac.), Warszawa 1993.
Sprawa polska w czasie drugiej wojny światowej na arenie międzynarodowej. Zbiór dokumentów,
T. Cieślak (red.), Warszawa 1965.
Sprawozdanie stenograficzne z posiedzenia Krajowej Rady Narodowej w dn. 31 grudnia 1944 r. oraz
2 i 3 stycznia 1945 r., Warszawa 1945.
Sprawozdanie stenograficzne z posiedzeń Krajowej Rady Narodowej w dn. 3, 4, 5 i 6 maja 1945 ,
Warszawa 1945.
Sprawozdanie stenograficzne z posiedzeń Krajowej Rady Narodowej w dn. 21, 22 i 23 lipca 1945 r.,
Warszawa 1945.
Sprawozdanie stenograficzne z posiedzeń Krajowej Rady Narodowej w dn. 26, 27 i 28 kwietnia  
1946 r., Warszawa 1946.
Sprawozdanie stenograficzne z posiedzeń Krajowej Rady Narodowej w dn. 29, 30 i 31 grudnia  
1945 r. oraz w dn. 2 i 3 stycznia 1946 r., Warszawa 1946.
Sprawozdanie stenograficzne z posiedzeń Krajowej Rady Narodowej w dn. 20, 21, 22 i 23 września
1946 r., Warszawa 1946.
Stosunki polsko-radzieckie 1917–1945. Dokumenty i materiały, E. Basiński (oprac.), Warszawa 1967.
Stosunki polsko-radzieckie w latach 1945–1972. Dokumenty i materiały, E. Basiński, T. Walich-
nowski (red.), Warszawa 1974.Systematyczny przegląd ustawodawstwa Polski odrodzonej. Ustawy, dekrety, rozporządzenia, okól-
niki. Wyjaśnienia, Warszawa 1946.
Teczka specjalna J.W. Stalina. Raporty NKWD z Polski 1944–1946, T. Cariewskaja, A. Chmielarz,
A. Paczkowski, E. Rosowska, S. Rudnicki (oprac.), tłum. E. Rosowska, Warszawa 1998.
Teheran-Jałta-Poczdam. Dokumenty konferencji szefów rządów trzech wielkich mocarstw, wyd. 2
uzup., Warszawa 1972.
Uchwały i rezolucje KPZR. Wybór dokumentów, Warszawa 1955.
Upaństwowienie i odbudowa przemysłu w Polsce 1944–1948, H. Jędruszczak (oprac.), Warszawa
1969, t. 2.
W dziesiątą rocznicę powstania Polskiej Partii Robotniczej (Materiały i dokumenty). Styczeń 1942 –
grudzień 1948 r., Warszawa 1952.
W walce o sojusz robotniczo-chłopski. Wybór dokumentów i materiałów 1944–1949, W. Góra (red.),
Warszawa 1963.
Wizja programowa Polski Ludowej. Dokumenty i materiały 1942–1948, M. Malinowski (oprac.),
Warszawa 1979.
Zrzeszenie „Wolność i Niezawisłość” w dokumentach, t. 1, K. Kurtyka (red.), Wrocław 1997.