Podstawy prawoznawstwa. Wydanie 3

Spis treści:

Słowo wstępne do wydania trzeciego
Słowo wstępne

Rozdział 1. Pojęcie prawa

1.1. Czym jest prawo?
1.2. Ontologia, epistemologia i aksjologia prawa
1.3. Koncepcje prawa pozytywnego
1.3.1. Geneza kierunku
1.3.2. Założenia ontologiczno-epistemologiczne
1.3.3. Ewolucja kierunku
1.3.4. Kontynentalny i anglosaski pozytywizm prawniczy
1.3.5. Czysta teoria prawa (normatywizm)
1.4. Niepozytywistyczne ujęcie prawa
1.4.1. Koncepcje prawnonaturalne
1.4.2. Nurty realistyczne w prawoznawstwie
1.5. Inne kierunki w filozofii prawa

Rozdział 2. Człowiek w świecie norm i wartości

2.1. Znaczenie wartości w dyskursie prawniczym
2.2. Normy moralne
2.3. Inne systemy normatywne
2.4. Miejsce prawa na tle pozostałych systemów normatywnych

Rozdział 3. Państwo i prawo w dobie transformacji sfery publicznej

3.1. Dlaczego ludzie żyją w państwie?
3.2. Państwo a prawo
3.3. Charakterystyka państwa
3.4. Transformacje współczesnych państw
3.5. Integracja współczesnych systemów prawnych
3.6. Nowe formuły rządzenia państwem

Rozdział 4. Prawo jako instrument i ograniczenie władzy

4.1. Charakter władzy i formy jej sprawowania
4.2. Instrumentalny charakter prawa i jego granice
4.3. Prawo jako środek ograniczenia władzy
4.4. Koncepcja demokratycznego państwa prawnego
4.5. Demokracja a konstytucjonalizm

Rozdział 5. Prawo jako zjawisko komunikacyjne

5.1. Pojęcie języka
5.2. Język etniczny a język prawny i prawniczy
5.3. Teoria aktów mowy
5.4. Akt normatywny jako komunikat
5.5. Komunikacyjny charakter prawa
5.6. Pojęcie zagadnień de lege lata i de lege ferenda

Rozdział 6. Norma prawna

6.1. Lingwistyczna i nielingwistyczna koncepcja normy prawnej
6.2. Przepis a norma prawna
6.3. Norma prawna in abstracto i in concreto
6.4. Struktura normy prawnej
6.5. Konsekwencja prawna (sankcja)
6.6. Normy-reguły a normy-zasady

Rozdział 7. Tworzenie prawa

7.1. Pojęcie tworzenia prawa
7.2. Sposoby tworzenia prawa
7.2.1. Stanowienie prawa
7.2.2. Umowy o charakterze prawotwórczym
7.2.3. Prawo zwyczajowe
7.2.4. Prawotwórstwo sądowe
7.2.5. Opinie prawników
7.3. Normatywna koncepcja źródeł prawa
7.4. Tworzenie prawa w dobie integracji europejskiej i konwergencji kultur prawnych
7.5. Przemiany modelu tworzenia prawa

Rozdział 8. System prawa i kultura prawna

8.1. Pojmowanie prawa jako systemu
8.2. System prawa – porządek prawny – kultura prawna
8.3. Kultura prawa stanowionego
8.4. Anglosaska kultura prawna
8.5. Gałęzie a dogmatyki prawa
8.6. System prawa a system aktów normatywnych
8.7. Reguły kolizyjne systemu prawa

Rozdział 9. Obowiązywanie prawa

9.1. Pojęcie obowiązywania prawa
9.2. Obowiązywanie prawa w przestrzeni
9.3. Obowiązywanie prawa w czasie
9.4. Problemy intertemporalne. Konflikt norm w czasie
9.5. Lex retro non agit

Rozdział 10. Stosowanie prawa

10.1. Pojęcie stosowania prawa
10.2. Stosowanie a tworzenie i przestrzeganie prawa
10.3. Model stosowania prawa
10.4. Stosowanie prawa jako proces decyzyjny
10.5. Organ stosowania prawa
10.6. Fazy procesu stosowania prawa
10.7. Treść decyzji stosowania prawa
10.8. Uzasadnienie decyzji stosowania prawa
10.9. Alternatywne metody rozstrzygania sporów (ADR)

Rozdział 11. Wykładnia prawa

11.1. Pojęcie i geneza wykładni prawa
11.2. Wykładnia a interpretacja prawa
11.3. Rodzaje wykładni prawa
11.4. Metody interpretacji prawa
11.5. Reguły wykładni II stopnia
11.6. Teorie wykładni prawa
11.7. Uzasadnianie decyzji interpretacyjnej

Rozdział 12. Stosunki prawne

12.1. Zdarzenia a stosunki prawne
12.2. Zdolność prawna a zdolność do czynności prawnych
12.3. Podmioty prawa
12.4. Struktura stosunku prawnego
12.5. Rodzaje stosunków prawnych
12.5.1. Stosunki prywatnoprawne
12.5.2. Stosunki publicznoprawne
12.6. Stosunki prawne a typy regulacji prawnej

Rozdział 13. Sprawiedliwość

13.1. Pojęcie sprawiedliwości
13.2. Równość jako wartość prawna
13.3. Sprawiedliwość społeczna
13.4. Sprawiedliwość proceduralna

Rozdział 14. Analiza aktu normatywnego

14.1. Struktura aktu normatywnego
14.2. Rodzaje norm i przepisów prawnych

Wykaz literatury powołanej
Wykaz tabel i schematów
Indeks haseł

 Przeczytaj fragment

dr hab. Sebastian Sykuna, prof. UG:

(…) dużym atutem recenzowanej książki jest jej nowatorstwo treściowe. Obok bowiem typowych i tradycyjnych zagadnień poruszanych w większości podręczników do prawoznawstwa zawiera ona opracowania tematów nowych, które dotychczas albo w ogóle, albo tylko w niewielkim zakresie były poruszane przez innych twórców. Na podkreślenie zasługuje również fakt, iż Autorzy nie uciekają w treści książki od przykładów i źródeł, które obrazują wcześniejsze ich rozważania. To właśnie taka konwencja w budowie recenzowanej książki stanowi jej zaletę. Czytelnik, dzięki podanym przykładom, może zweryfikować i potwierdzić swoją wiedzę, a dzięki podanym materiałom źródłowym zostaje pobudzony do własnych przemyśleń, które mogą się nawet przekształcić w swego rodzaju konfrontację intelektualną z Autorami.

Alexy R., Teoria praw podstawowych, przeł. B. Kwiatkowska, J. Zajadło, Wydawnictwo Sejmowe, Warszawa 2010.
Alexy R., W obronie niepozytywistycznej koncepcji prawa, Państwo i Prawo 1993, z. 11–12.
Arystoteles, Polityka, przeł. L. Piotrowicz, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2005.
Arystoteles, Topiki. O dowodach sofistycznych , przeł. K. Leśniak, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1978.
Beccaria C., O przestępstwach i karach, przekład z VI wydania oryginału (1766), wstęp, przeł. E.S. Rappaport, Wydawnictwo Prawnicze, Warszawa 1959.
Berlin I., Dwie koncepcje wolności i inne eseje, przeł. H. Bartoszewicz i in., wybór i oprac. J. Jedlicki, Res Publica, Warszawa 1991.
Domingo R., The new global law , Cambridge 2011.
Dworkin R., Biorąc prawa poważnie, przeł. T. Kowalski, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1998.
Fuller L., Wewnętrzna moralność prawa, przeł. S. Amsterdamski, PIW, Warszawa 1978
Hart H.L.A., Pojęcie prawa, przeł. J. Woleński, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1998.
Holmes O.W., Ścieżka prawa, przeł. M. Wojciechowski, Warszawa 2023.
Jakubiak-Mirończuk A., Alternatywne a sądowe rozstrzyganie sporów sądowych, Kraków-Warszawa 2008.
Kabat A., [w:] B. Dauter, M. Niezgódka-Medek, A. Kabat, Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi. Komentarz, wyd. II, LEX/el. 2021.
Kelsen H., Czysta teoria prawa, przeł. R. Szubert, Wydawnictwo LexisNexis, Warszawa 2014 (1934).
Kelsen H., Podstawowe zagadnienia nauki prawa państwowego, t. 1, przeł. T. Przeorski, Wydawnictwo Akademickiego Koła Prawników Studentów Uniwersytetu Stefana Batorego, Wilno 1935.
Kubas S., Warta na obrzeżach konstytucji. Dekonstrukcja mitu założycielskiego amerykańskiej sądowej kontroli konstytucyjności prawa, Kraków 2019.
Lande J., Socjologia Petrażyckiego, Przegląd Socjologiczny 1958, z. 12.
Lem S., Powrót z gwiazd, Warszawa 2008 (pierwsze wyd. 1961).
Lenin W., Państwo a rewolucja, Książka i Wiedza, Warszawa 1949.
Locke J., Dwa traktaty o rządzie. Traktat drugi, przeł. Z. Rau, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1992.
Łętowska E., Pozaprocesowe znaczenie uzasadnienia sądowego, Państwo i Prawo 1997, z. 5.
Malinowski B., Dzieła, t. 2, PWN, Warszawa 1980.
Monteskiusz, O duchu praw, przeł. T. Boy-Żeleński, PWN, Warszawa 1957.
Nozick R., Anarchia, państwo, utopia, przeł. P. Maciejko, M. Szczubiałka, Aletheia, Warszawa 1999.
O początkach prawa i wszystkich urzędów oraz o następstwie prawników: 2 tytuł 1 księgi Digestów: tekst – tłumaczenie – komentarz, przeł. Anna Tarwacka, Zeszyty Prawnicze UKSW 2003, nr 3/1.
Petrażycki L., Teoria prawa i państwa w związku z teorią moralności, t. II, PWN, Warszawa 1960.
Pieńkos J., Podstawy juryslingwistyki: język w prawie – prawo w języku, Muza, Warszawa 1999.
Radbruch G., Filozofia prawa , przeł. E. Nowak, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2009.
Radbruch G., Pięć minut filozofii prawa , przeł. J. Zajadło, Colloquia Communia 1988–1989, nr 6(41)–1(42).
Radbruch G., Ustawa i prawo, przeł. J. Zajadło, Ius et Lex 2002, nr 1.
Radbruch G., Wstęp do prawoznawstwa, przeł. Cz. Znamierowski, Trzaska, Evert & Michalski, Warszawa 1924.
Rawls J., Teoria sprawiedliwości, przeł. M. Panufnik, J. Pasek, A. Romaniuk, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1994.
Sienkiewicz H., Krzyżacy, T1, Warszawa 1961.
Sofokles, Antygona, przeł. K. Morawski, Ossolineum, Wrocław 1999.
Stelmach J., Typy uzasadniania prawniczych decyzji interpretacyjnych, Państwo i Prawo 1993, z. 5.
Szyszkowska M., Zarys europejskiej filozofii prawa , Białystok 2004.
Thoreau H.D., Obywatelskie nieposłuszeństwo, przeł. H. Cieplińska, Dom Wydawniczy Rebis, Poznań 2006.
Tobor Z., Rola materiałów legislacyjnych w porządku prawnym, Przegląd Prawa i Administracji 2016, nr 104.
Walzer M., Sfery sprawiedliwości: obrona pluralizmu i równości, przeł. M. Szczubiałka, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2007.
Waśkowski E., Tradycyjna teoria wykładni prawa cywilnego, Izba Adwokacka, Warszawa 1936.
Wronkowska S., Kilka tez o instrumentalizacji prawa i ochronie przed nią, Przegląd Prawa i Administracji 2017, nr CX.
Wróblewski B., Język prawny i prawniczy, Polska Akademia Umiejętności, Kraków 1948.
Wróblewski J., Modele systemów norm a system prawa, [w:] J. Wróblewski, Pisma wybrane, wybór i wstęp: M. Zirk-Sadowski, Wolters Kluwer, Warszawa 2015.
Wróblewski J., Rozumienie prawa i jego wykładnia, Wrocław, Warszawa, Kraków, Gdańsk, Łódź 1990.
Ziembiński Z., Przepis prawny a norma prawna, Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny 22 1960, z. 1.
Zirk-Sadowski M., Wykładnia prawa a wspólnoty sędziów, [w:] red. M. Król, J. Leszczyński, B. Wojciechowski, M. Zirk-Sadowski, Prawo w kulturze. Eseje wybrane z teorii i filozofii prawa, Warszawa 2023.
Żywczyński M., Historia powszechna 1789–1870, Warszawa 2001.