Osobna kobieta a personalizm Karola Wojtyły Jana Pawła II. Doktryna i rewizja

Justyna Melonowska napisała książkę, będącą polemiką z papieżem Janem Pawłem II i koncepcją natury kobiecości zawartą w jego dziełach. Autorka zauważa, iż Jan Paweł II jako filozof pozornie promuje emancypację kobiet, ale jego nauczanie tak naprawdę skutkuje utrzymywaniem kobiet w ryzach i tradycyjnych rolach. Jan Paweł II zdaje się postrzegać kobiety głównie przez pryzmat macierzyństwa: macierzyństwo jako podstawowe i jedyne powołanie kobiety. Papież pisze, że kobieta jest stworzona do relacji. W "Miłości i odpowiedzialności" przypisuje jej następujące cechy: oddanie, wdzięk, z natury uczuciowość, podleganie wzruszeniom, pragnienie bliskości i wywoływanie miłości w innych, przyjmowanie macierzyństwa. Jednak z perspektywy Autorki macierzyństwo jest dla niego wielkim konceptualnym worem, do którego wrzuca całe spektrum zachowań, a które zwykle nazywa się elementarną życzliwością, empatią, altruizmem, szacunkiem dla drugiego człowieka i nie ma to nic wspólnego z macierzyństwem. Autorka zauważa, iż nie są to żadną miarą cechy szczególnie kobiece ani być nie powinny. Są to cechy ogólnoludzkie.

Autorka przeciwstawia takiemu postrzeganiu "natury kobiet" koncepcję osoby. Proponuje, by skoncentrować się nie na tym, żeby wychowywać dziewczynki na kobiety, a chłopców na mężczyzn, tylko dziecko na porządną osobę, zdolną dokonywać autonomicznych wyborów i brać za nie pełną odpowiedzialność. W tekstach Karola Wojtyły kategoria osoby jest również bardzo ważna. Problem polega na tym, że jest w tym niekonsekwentny. W jego tekstach filozoficznych nadrzędną kategorią jest osoba, taka sama dla kobiety i mężczyzny. Ale jako papież, w tekstach teologicznych, przechodzi do antropologii teologicznej, czyli nauczania, nadrzędną kategorią dla kobiety nie jest już osoba, tylko matka.

Jak mówi Autorka - polscy katolicy zrobili dużo, żeby uśmiercić Karola Wojtyłę jako filozofa i myśliciela, ponieważ w Polsce myli się świętość z nieomylnością. Autorka stawia kontrę takiemu podejściu, analizując dzieła Karola Wojtyły - Jana Pawła II w sposób uczciwy, rzetelny i zgodny z jej głęboką wiarą.

Link do artykułu w Wysokich obcasach na temat zagadnień poruszanych w książce

Święty nie znaczy nieomylny

Podmiot odpowiedzialny za bezpieczeństwo produktu: Difin sp z o.o., ul. F. Kostrzewskiego 1, 00-768 Warszawa (PL), adres e-mail: info@difin.pl, tel (22) 851 45 61

Recenzja

» Patrycja Mikulska, Personalizm i stereotypy, Ethos 29(2016) nr 4(116) »

prof. dr hab. Agata Bielik-Robson:

Justyna Melonowska napisała książkę szalenie ważną, która powinna stać się pozycją obowiązkową nie tylko na wszystkich polskich gender studies, ale także wśród studentów teologii, przyszłych księży nie wyłączając. Ten na pierwszy rzut oka dziwny zakres czytelniczy, obejmujący i lewicujące  feministki, i konserwatywnych katolików, jest dla książki Justyny Melonowskiej największym ryzykiem, ale i największą szansą. Dobrze  wyraża to zapowiedź zawarta w podtytule największego dzieła Fryderyka Nietzschego Tako rzecze Zaratustra – Książka dla wszystkich i dla nikogo. (...) Czytelnik po raz pierwszy dostanie do ręki książkę, w której genderowa myśl Jana Pawła II została przedstawiona z niezwykłą dociekliwością i jednocześnie bardzo krytycznie.

dr hab. Sławomir Mazurek:

W polemice z Wojtyłą/Janem Pawłem II Melonowska, jakkolwiek wiele angażowałaby w nią pasji, pozostaje, co należy z uznaniem odnotować, więcej niż obiektywna. Wątpliwości interpretuje na korzyść oponenta. Jej sposób argumentowania świadczy o wyczuleniu na niuanse i o upodobaniu do dystynkcji, a więc ma w sobie coś, w dobrym znaczeniu, scholastycznego. (...) W przyszłości recepcja jej pracy może się okazać odmienna niż dzisiaj: dziś sprawia ona wrażenie krytycznej i demaskatorskiej, wydaje się nieomal atakiem na mit papieża; w przyszłości może być przywoływana przez tych, którzy z jego intelektualnego i ideowego dorobku będą usiłowali cokolwiek ocalić.

Autor książki

doktor filozofii (Instytut Filozofii i Socjologii Pan), psycholog (Wydział Psychologii UW). Współinicjatorka Forum Św.Tekli, członkini European Society of Women in Theological Research oraz Zespołu Laboratorium Więzi, publicystka Więzi. Jej zainteresowania badawcze dotyczą religijnych uwarunkowań procesów emancypacji, przywództwa religijnego, filozoficznego personalizmu, filozofii Boga.