Przemysł 4.0 (?) Ludzie i technologie

Przeczytaj fragment

Prof. dr hab. inż. Agnieszka Bitkowska:
[…] Recenzowana praca jest wartościowym opracowaniem naukowym poświęconym zagadnieniom Przemysłu 4.0 w kontekście zagadnień ludzi i technologii. Interesującym zabiegiem jest postawienie w tytule znaku zapytania, bowiem prawdą jest – co autorka eksponuje we wstępie i w zakończeniu - że «mimo iż od ogłoszenia czwartej rewolucji przemysłowej minęło zaledwie kilkanaście lat, już podnoszą się głosy mówiące o tym, że mamy do czynienia z piątą rewolucją, a zatem należy analizować Przemysł 5.0, a nawet N.0». Autorka przekonująco uzasadniła, dlaczego konsekwentnie stosuje pojęcie Przemysł 4.0 […]. Duża część publikacji dotyczy zagadnień związanych z człowiekiem jako pracownikiem, menedżerem, uczestnikiem rynku. Autorka słusznie zauważa, że swoiste «zachłyśnięcie się» możliwościami, które dają zmiany technologiczne powoduje szczególny rodzaj bezkrytycznego entuzjazmu towarzyszącego tworzeniu i wdrażaniu nowych technologii, zgodnie z którym stanowią one rozszerzenie intelektualnych możliwości ludzi. Znacznie rzadziej w literaturze naukowej podejmuje się problem potencjalnych zagrożeń związanych z dynamicznym rozwojem nowych technologii, zwłaszcza zagrożeń o charakterze psychologicznym i aksjologicznym. Dlatego pozytywnie należy ocenić fakt, że w książce dużo uwagi poświęcono problematyce roboetyki i lęku technologicznego. Wyzwania związane z implementacją rozwiązań typowych dla Przemysłu 4.0 dotyczą różnych obszarów funkcjonowania organizacji, w tym także przywództwa organizacyjnego. Problematyka ta jest mocno zaakcentowana w publikacji w zakresie kompetencji menedżerów 4.0 i nowych typów przywództwa. Monografia autorstwa prof. Joanny M. Moczydłowskiej jest wartościowym dziełem, przyczyniającym się do rozwoju nauk o zarządzaniu i jakości […].

Acemoglu D., Restrepo P., Robots and Jobs: Evidence from US Labor Markets, „Journal
of Political Economy” 2019, nr 6.
Afeltowicz Ł., Czy technika pozbawia nas pracy? Bezrobocie technologiczne w perspekty-
wie teorii aktora – sieci, „Studia Socjologiczne” 2007, nr 1 (184).
Allen G., Understanding AI Technology, Joint Artificial Intelligence Center (JAIC), US
Department of Defense, 2020.
Alvarez-Meaza I., Zarrabeitia-Bilbao E., Rio-Belver R.M., Martinez de Alegria I.,
Bildosola I., Patentometric: monitoring the scientific and technological trends of Addi-
tive Manufacturing in Medical Applications, „International Journal of Production
Management and Engineering” 2019, nr 7.
Alves-Oliweira P., Sequeria P., Melo F.S., Castellano G., Paiva A., Empathic Robot for
Group Learning: A Field Study, „ACM Transactions on Human-Robot Interac-
tion” 2019, nr 1.
Antonides G., Van Raaj F., Zachowanie konsumenta. Podręcznik akademicki, Wydawni-
ctwo Naukowe PWN, Warszawa 2003.
Anusz  A.,  Podmiotowość  prawna  osoby  elektronicznej  a  rozwój  sztucznej  inteligencji  
w wybranych obszarach prawa konsumenckiego, „Internetowy Przegląd Prawniczy”
2019, nr 2.
Armbrust M., Stoica I., Zaharia M., Fox A.,Griffith R., Joseph A.D., A view of cloud
computing, „Communications of the ACM” 2010, nr 4.
Auleytner A., Czy roboty mogą mieć osobowość prawną?, „Automatyka” 2017, nr 7–8.
Bader F., Rahimifard S., Challenges for Industrial Robot Applications in Food Manufac-
turing, ISCSIC ‘18. Proceedings of the 2nd International Symposium on Com-
puter Science and Intelligent Control, 2018, Article No. 37.
Baduda H., Michna A., Czerwiński S., Rewolucja przemysłowa w Europie, na ziemiach
polskich i Górnym Śląsku, „Górnictwo. Perspektywy i Zagrożenia” 2016, z. t 1 (13).168 Bibliografia
Bartkowiak, Skuteczny kierownik – model i jego empiryczna weryfikacja , Wydawnictwo
Akademii Ekonomicznej w Poznaniu, Poznań 2003.
Batorski D., Wpływ nowych technologii na rynek pracy – pozycja użytkowników i bezrobo-
cie technologiczne, „Contemporary Economics” 2015, t. 9, nr 4.
Batorski D., Błażewicz M., Diagnoza stanu i trendy na rynku pracy w województwie
mazowieckim, MGG Conferences, Warszawa 2015.
Bauer A., Wollherr D., Buss M., Human-robot collaboration: a survey, „International
Journal of Humanoid Robotics” 2008, nr 1.
Belpaeme T., Kennedy J., Ramachandran A., Scassellati B., Tanaka F., Social robots for
education: A review, „Sciences Robotics” 2018, nr 3.
Bendkowski J., Zmiany w pracy produkcyjnej w perspektywie koncepcji „Przemysł 4.0”,
„Zeszyty Naukowe Politechniki Śląskiej. Seria: Organizacja i Zarządzanie” 2017,
z. 112.
Bergman M., De Joode E., De Geus M., Sturm J., Human-cobot teams: Exploring
design principles and behaviour models to facilitate the understanding of non-verbal
communication from cobots, [w:] Proceedings of the 3rd International Conference on
Computer-Human Interaction Research and Applications, CHIRA’2019.
Białoń  L.,  Werner  K.,  Kompetencje  kognitywne  kadry  zarządzającej  w  warunkach
czwartej rewolucji przemysłowej, Instytut Lotnictwa, Warszawa 2018.
Biczysko-Pudełko K., Szostek D., Koncepcje dotyczące osobowości prawnej robotów – za-
gadnienia wybrane, „PME” 2019, nr 2.
Bitner M., Starościk R., Szczerba P., Czy robot zabierze Ci pracę? Sektorowa analiza
komputeryzacji i robotyzacji europejskich rynków pracy, Working Paper WISE, War-
szawa 2014.
Błachowicz D., Automatyzacja oraz rozwój sztucznej inteligencji a sytuacja ludzi na ryn-
ku  pracy  w  perspektywie  obecnego  stulecia,  „Rynek-Społeczeństwo-Kultura”  2019  
nr 2 (33).
Bobryk J., Transhumanizm, cognitive science i wyzwania dla nauk społecznych, „Studia
Socjologiczne” 2014, nr 3 (214).
Boque R., The role of robots in entertainment, „Industrial Robot” 2022, nr 4.
Borodkina I., Borodkin H., Digital competencies analysis as vector of higher school reform-
ing, „Technology Audit & Production Reserves” 2018, nr 2 (41).
Borowiecki R., Dziura M., Nowa gospodarka – aspekty wiedzy i innowacji, „Przegląd
Organizacji” 2016, nr 5.
Boyatzis R.E., The Competent Manager. A Model for Effective Performance , John Wiley
& Sons, New York 1982.
Breazeal S., Takanishi A., Kobayashi T., Social Robots that Interact With People, [w:]
Springer Handbook of Robotics, B. Siciliano (red.), Oussama Khatib, Springer-Ver-
lag, Berlin – Heidelberg 2008.169 Bibliografia
Briganti G., Le Moine O., Artificial intelligence in medicine: today and tomorrow, „Front
Med” 2020, nr 7.
Bringer  J.D.,  Johnston  L.H.,  Brackenridge  C.H.,  Maximizing  Transparency  in  
a Doctoral Thesis: The Complexities of Writing About the Use of QSR*NVIVO Within  
a Grounded Theory Study , „Qualitative Research” 2004, nr 2 (4).
Broadbent E., Interactions with robots: The truths we reveal about ourselves, „Annual Re-
view of Psychology” 2017, nr 68.
Broadbent E., Stafford R., MacDonald B., Acceptance of healthcare robots for the older
population: Review and future directions, „International Journal of Social Robotics”
2009, nr 1.
Bruckenberger U., Weiss A., Mirnig N., Strasser E., Stadler S., Tscheligi M., The good,
the bad, the weird: Audience evaluation of a „real” robot in relation to science fiction
and mass media, [w:] Proceedings of the International Conference on Social Robotics,
Springer, Bristol 2013.
Brynjolfsson E., McAfee A., Race Against the Machine: How the Digital Revolution is
Accelerating Innovation, Driving Productivity, and Irreversibly Transforming Em-
ployment and the Economy, Digital Frontier Press, Lexington 2011.
Brynjolfsson E., McAfee A., The Second Machine Age: Work, Progress, and Prosperity in
a Time of Brilliant Technologies, Norton & Company, New York 2014.
Bryson J.J., Robots should be slaves, [w:] Close Engagements with Artificial Companions,
Y. Wilks (red.),  „ Key Social, Psychological, Ethical and Design Issues” 2010.
Bujak A., Rewolucja przemysłowa 4.0 i jej wpływ na logistykę XXI wieku, „Autobusy”
2017, nr 6.
Calignano F., Manfredi D., Ambrosio E.P., Biamino S., Lombardi M., Atzeni E.,
Salmi A., Minetola P., Iuliano L., Fino P., Overview on Additive Manufacturing
Technologies, „Proceedings of the IEEE” 2017, nr 4 (105).
Carperter J., Culture and Human-Robot Interaction in Militarized Spaces: A War Story,
Taylor & Francis, New York 2015.
Chandra S., Alves-Oliveira P., Lemaignan S., Sequeira P., Paiva A., Dillenbourg P.,
Can a child feel responsible for another in the presence of a robot in a collaborative lear-
ning activity?, [w:] Proceedings of the 24th IEEE International Symposium on Robot
and Human Interactive Communication,  „ IEEE” 2015.
Chluski L., Ziora A., The role of Big Data solutions in the management of organizations.
Review of selected practical examples, „Procedia Computer Science” 2015, vol. 65.
Chopra S., White L.F., A Legal Theory for Autonomous Artificial Agents , University of
Michigan Press, Michigan 2011.
Chui M., Loffler M., Robets R., The Internet of Things , McKinsey and Company 2010.
Chui M., Manyika J., Miremadi M., Where machines could replace humans – and where
they can’t (yet), „McKinsey Quarterly” 2016, vol. 7.170 Bibliografia
Cichoń K., Brykalski A., Zastosowanie drukarek 3D w przemyśle, „Przegląd Elektro-
techniczny” 2017, nr 3.
Coeckelbergh M., Robot Ethics, The MIT Press 2022.
Cohen Y.,  Naseraldin H.,  Chaudhuri A.,  Pilati F., Assembly systems in Industry 4.0
era: a road map to understand Assembly 4.0, „International  Journal  of  Advanced
Manufacturing Technology” 2019, nr 105.
Cominelli L., Feri F., Garofalo R., Promises and trust in human–robot interaction, „Sci-
enticis Reports” 2021, nr 11.
Creeger M., CTO roundtable, „Communications of the ACM” 2009, nr 8.
Czajkowski K., Chodak K., Korkosz R., Urbańczyk M., Tools and technologies in the Big
Data environment, „Studia Informatica” 2014, nr 2.
Czerski W.M., Digital exclusion one of the problems of digital education day, „Social Dis-
sertations” 2020, nr 3 (14).
Dautenhahn K., Human-Robot Interaction, [w:] The Encyclopedia of Human-Computer
Interaction, wyd. 2, M. Soegaard, R.F. Dam (red.), Interaction Design Foundation,
Aarhus 2013.
De Gloria A., Bellotti F., Berta R., Serious games for education and training, „Interna-
tional Journal Serious Games” 2014, nr 1.
Delamare Le Deist F., Winterton J., What is competence?, „Human Resource Develop-
ment International” 2005, nr 1.
Dobbs R., Manyika J., Woetzel J., No Ordinary Disruption, Public Affairs, New York
2015.
Dodziuk H., Zastosowania przemysłowe druku 3D zwanego wytwarzaniem przyrosto-
wym, „Napędy i Sterowanie” 2019, nr 5.
Duch W., Fascynujący świat komputerów, Wydawnictwo Nakom, Warszawa 1997.
Dziembek D., Cloud Computing – charakterystyka i obszary zastosowań w przedsiębior-
stwach, „Innowacje w Zarządzaniu i Inżynierii Produkcji” 2016, nr 2.
Ecorys  UK,  Digital  Skills  for  the  UK  Economy,  Department  for  Business,  Innovation  
& Skills, Department for Culture Media & Sport 2016.
Ejdys J., Building technology trust in ICT application at a university, „International Jour-
nal of Emerging Markets” 2018, nr 5.
Feil-Seifer D., Matarić M.J., Socially assistive robotics, „IEEE. Robotics Automation”
2011, nr 18.
Fong T., Nourbakhsh I., Dautenhahn K., A survey of socially interactive robots, „Robot-
ics and Autonomous Systems” 2003, nr 3–4.
Ford M., Rise of the Robots. Technology and the Threat of a Jobless Future, Basic Books,
New York 2015.
Frey C.B., Osborne M.A., The future of employment: how susceptible are jobs to comput-
erisation?, Oxford 2013.171 Bibliografia
Furmanek W., Najważniejsze idee czwartej rewolucji przemysłowej (Industrie 4.0), „Dy-
daktyka Informatyki” 2018, nr 13.
Furmanek W., Piąta rewolucja przemysłowa. Eksplikacja pojęcia, „Edukacja – Technika
– Informatyka” 2018, nr 2 (24).
Galas B., Przemiany więzi w globalnym społeczeństwie sieci – szkice z pogranicza dystan-
su społecznego, [w:] Zdalne kształcenie dorosłych w czasie pandemii, J.J. Czarkowski,  
M.  Malinowski,  M.  Strzelec,  M. Tanaś  (red.),  Wydawnictwo  DiG,  Warszawa
2020.
Garrison  G.,  Kim  S.,  Wakefield  R.L., Success  factors  for  deploying  cloud  computing,
„Communications of the ACM” 2012, nr 9.
Garwol K., Komputeryzacja pracy, a wzrost poziomu bezrobocia, „Nierówności Społecz-
ne a Wzrost Gospodarczy” 2018, nr 55.
Giger J.C., Moura D., Almeida N., Piçarra N., Attitudes towards social robots: The role of
belief in human nature uniqueness, religiousness and taste for science fiction , [w:] Pro-
ceedings of the II International Congress on Interdisciplinarity in Social and Human
Sciences, S.N. Jesus, P. Pinto (red.), Research Centre for Spatial and Organization-
al Dynamics, Faro 2017.
Gigerenzer  G.,  Rationality  for  Mortals.  How  People  Cope  with  Uncertainty,  Oxford
University Press, Oxford 2008.
Gleason N.W., Higher Education in the Era of the Fourth Industrial Revolution, Saint
Philip Street Press 2020.
Głomb K., Kompetencje 4.0. Cyfrowa transformacja rynku pracy i przemysłu w perspekty-
wie roku 2030, Agencja Rozwoju Przemysłu S.A., Warszawa 2020.
Goodrich M.A., Schultz A.C., Human-Robot Interaction: A Survey, „Foundations and
Trends in Human-Computer Interaction” 2007, nr 3.
Götz M., Przemysł czwartej generacji (przemysł 4.0) a międzynarodowa współpraca go-
spodarcza, „Ekonomista” 2018, nr 4.
Grabowska S., Improvement of the heat treatment process in the industry 4.0 context, 27th
International Conference on Metallurgy and Materials, May 23rd – 25th, 2018,
Brno–Ostrava.
Grabowska S., Sieka K., Inteligentne fabryki Przemysłu 4.0, „Management and Quality
– Zarządzanie i Jakość” 2019, nr 1.
Grace K., Salvatier J., Dafoe A., Zhang B., Evans O., Viewpoint: When Will AI Exceed
Human Performance? Evidence from AI Experts, „Journal of Artificial Intelligence
Research” 2018, nr 62.
Granville V., Developing analytic talent: becoming a data scientist, John Wiley & Sons,
Indianapolis 2014.
Greer B., Robotham D., Simblett S.,  Curtis H.,  Griffiths H., Wykes T., Digital
Exclusion Among Mental Health Service Users: Qualitative Investigation, „Journal
Medical Internet Research” 2019, nr 1 (21).172 Bibliografia
Grodner M., Kokot W., Kolenda P., Krejtz K., Legoń A., Rytel P., Wierzbiński R.,
Internet Rzeczy w Polsce, IAB Polska, Warszawa 2015.
Groom V., Takayama L., Ochi P., Nass C., I am my robot: The impact of robot-building
and robot form on operators, [w:] 2009 4th ACM/IEEE International Conference on
Human-Robot Interaction (HRI), IEEE, Shenyang 2009.
Grzegorczyk  T.,  Społeczeństwo  wobec  rozwoju  robotyki:  rola  badań  opinii  publicznej,
„Społeczeństwo i Ekonomia” 2017, nr 1.
Grzybowska K., Łupicka A., Key competencies for Industry 4.0, „Economics & Manage-
ment (ICEMI)” 2020, nr 1 (1).
Gudanowska A.E., Alonso J.P., Tormänen A., What competencies are needed in the pro-
duction industry? The case of the Podlaskie Region , „Engineering Management in
Production and Services” 2018, nr 1 (10).
Gudanowska A.E., Kononiuk A., Siderska J., Dębkowska K., Uwarunkowania ucy-
frowienia procesów produkcji i wzrostu kompetencji cyfrowych społeczeństwa, Oficyna
Wydawnicza Politechniki Białostockiej, Białystok 2020.
Gulrez T., Nefti-Meziani S., McEvoy P., Hodgson A., Loneliness kills: can autonomous
systems and robotics assist in providing solutions?, „International Journal of Swarm
Intelligence and Evolutionary Computation Publisher” 2016, nr 5.
Gupta A.K., Arora S.K., Industrial Automation and Robotics, 2 wyd., Laxmi Publica-
tions, New Delhi 2013.
Gwoździewicz S., Prokopowicz D., Grzegorek J., Zastosowanie zaawansowanych na-
rzędzi przetwarzania danych w dobie cyfryzacji, [w:] Cyfryzacja w zarządzaniu,  
A. Laskowska-Rutkowska (red.), Wydawnictwo CeDeWu, Warszawa 2020.
Heppelmann J., Porter M., How Smart, Connected Products Are Transforming Competi-
tion, „Harvard Business Review”, November 2014.
Hou J., Wu Y., Harrell E., Reading on Paper and Screen among Senior Adults: Cognitive
Map and Technophobia, „Frontiers in Psychology” 2017, nr 8.
Iwanicka A., Cyfrowy świat dzieci we wczesnym wieku szkolnym. Uwarunkowania ko-
rzystania z nowych technologii przez dzieci, Wydawnictwo Uniwersytetu im. Ada-
ma Mickiewicza, Poznań 2020.
Iwanicka A., Digital skills of pupils aged 6–9 – children’s and adults’ perspective, „Proble-
my Wczesnej Edukacji” 2021, nr 2.
Jak w warunkach nowej rzeczywistości Polacy korzystają z kanałów cyfrowych?, Raport  
z badań, EY Creative Services Group Warsaw 2021.
Jamka B., Cyfryzacja w zarządzaniu ludźmi. Wyzwania gospodarki 4.0, [w:] Cyfryzacja
w zarządzaniu, A. Laskowska-Rutkowska (red.),CeDeWu, Warszawa 2020.
Jamka  B.,  Czynnik  ludzki  we  współczesnym  przedsiębiorstwie:  zasób  czy  kapitał?  Od
zarządzania kompetencjami do zarządzania różnorodnością, Wolters Kluwer, War-
szawa 2011.173 Bibliografia
Jamka B., HR na zakręcie. Zarządzanie przez pomiar czy aktywacja kreatywności?, Wol-
ters Kluwer, Warszawa 2019.
Janiszewski J., Płatek P., Dziewit P., Sarzyńska K., Problematyka projektowania i bada-
nia regularnych struktur komórkowych wytwarzanych technologiami przyrostowymi,
„Problemy Mechatroniki” 2018, nr 3 (33).
Jankowska M., Podmiotowość prawna sztucznej inteligencji?, [w:] O czym mówią praw-
nicy, mówiąc o podmiotowości, A. Bielska-Brodziak (red.), Wydawnictwo Uniwer-
sytetu Śląskiego, Katowice 2015.
Jeffery K., Neidecker-Lutz B., The Future of Cloud Computing: Opportunities for Euro -
pean Cloud Computing Beyond, European Commission 2010.
Kabacińska K., Prescott T.J., Socially Assistive Robots as Mental Health Interventions
for Children: A Scoping Review, „International Journal of Social Robotics” 2021,  
vol. 13.
Kachniewska M., Big Data analysis jako źródło przewagi konkurencyjnej przedsiębiorstw
i regionów turystycznych, „Folia Turistica” 2014, nr 32.
Kagermann H., Wahlster W., Helbig J., Recommendations for implementing the strategic
initiative Industrie 4.0, Acatech-National Academy of Science and Engineering,
Germany 2013.
Kaliński J., Przygodzka R., Zalesko M., Historia gospodarcza świata XIX i XX wieku,
Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku, Białystok 2014.
Kamiński A., Inteligentna fabryka – nowe trendy w rozwoju systemów informatycznych
dla  przemysłu,  „Zarządzanie  i  Finanse.  Journal  of  Management  and  Finance”
2018, nr 3.
Karwińska A., Wyzwania przyszłości: nowe społeczeństwo - nowa edukacja, [w:] Uniwer-
sytet i edukacja wobec wyzwań współczesności, S. Mazur, N. Laurisz, K. Sanak-Kos-
mowska (red.), Fundacja Administracji i Gospodarki Publicznej, Kraków 2021.
Kätsyri J., Förger K., Mäkäräinen M., Takala T., A review of empirical evidence on differ-
ent uncanny valley hypotheses: support for perceptual mismatch as one road to the valley
of eeriness, „Frontiers in Psychology” 2015, nr 6.
Kätsyri J., Mäkäräinen M., Takala T., Testing the ‘uncanny valley’ hypothesis in semi-
realistic computer-animated film characters: An empirical evaluation of natural film
stimuli, „International Journal of Human-Computer Studies” 2017, nr 97.
Kawalec-Pietrenko B., Filozofia kształtowania procesów produkcyjnych , „Przegląd Tech-
niczny” 2020, nr 4.
Kayembe Ch., Challenges and Opportunities for Education in the Fourth Industrial Rev-
olution,  „ Industrialization” 2019, nr 3.
Khasawneh O.Y., Technophobia without boarders: The influence of technophobia and emo -
tional intelligence on technology acceptance and the moderating influence of organiza -
tional climate, „Computers in Human Behavior” 2018, nr 88.174 Bibliografia
Khasawneh O.Y., Technophobia: Examining its hidden factors and defining it, „Technol-
ogy in Society” 2018, vol. 54.
Kiełtyka  L.,  Rola  menedżera  we  współczesnych  organizacjach, „Przegląd  Organizacji”
2016, nr 8.
Kinkel S., Schemmann B., Lichtner R., Critical competencies for the innovativeness of
value creation champions: identifying challenges and workintegrated solutions, „Proce-
dia Manufacturing” 2017, nr 9.
Kisielnicki J., Innowacyjność gospodarki polskiej na tle wybranych krajów Unii Europej-
skiej i świata, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach”
2016, nr 281.
Kispeter E., Digital Skills and Inclusion Research Working Group Evidence Brief. What
digital skills do adults need to succeed in the workplace now and in the next 10 years?,
Warwick Institute for Employment Research, Warwick 2018.
Kozakiewicz M., Junak A., Gołkowska A., Dyba A., Nartowski K.P., Wykorzystanie
technologii druku 3D metodą FDM w otrzymywaniu leków pediatrycznych, „Farma-
cja Polska” 2021, nr 4.
Krok E., Chmura obliczeniowa w przedsiębiorstwie, „Organizacja i Zarządzanie” 2017,
nr 1.
Krzysztofek K., Technologie cyfrowe w dyskursach o przyszłości pracy, „Studia Socjolo-
giczne” 2015, nr 4 (219).
Kulik J., Ramię w ramię z robotem. Jak współpraca robotów i ludzi ukształtuje robotykę
przyszłości, „Automatyka” 2015, nr 9.
Kurniawan T.A., Chan G.Y., Lo W.-H., Babel S., Physico–Chemical Treatment Tech-
niques for Wastewater Laden with Heavy Metals, „ Chemical Engineering Journal”
2006, vol. 118.
Kurzweil R., The Age of Spiritual Machines, Books Penguin 1999.
Lachiewicz  S.,  Flaszewska  S.,  Wybrane  problemy  zarządzania  rozwojem  organizacji,  
Politechnika Łódzka, Łódź 2019.
Lasi H., Fettke P., Feld T., Hoffmann M., Industry 4.0, „Business & Information Sys-
tems Engineering” 2014, nr 6.
Leadership in the Fourth Industrial Revolution: Faces of progress, Deloitte 2019.
Leathers D.G., Komunikacja niewerbalna. Zasady i zastosowania, Wydawnictwo Na-
ukowe PWN, Warszawa 2009.
LeCun Y., Bengio Y., Hinton G., Deep Learning, „Nature” 2015, vol. 521.
Leśniewski M.A., Menedżer w procesie zarządzania przez cele w systemie konkurencyj-
ności przedsiębiorstw, „Acta Scientifica Academiae Ostroviensis. Sectio A, Nauki
Humanistyczne, Społeczne i Techniczne” 2016, nr 8 (2).175 Bibliografia
Leśniewski M.A., Berny J., Motywowanie placowe i pozapłacowe w przedsiębiorstwie – uję-
cie teoretyczne, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Przyrodniczo-Humanistycznego  
w Siedlcach” 2011, nr 90.
Li N., Verma H., Skevi A., Zufferey G., Blom J., Dillenbourg P., Watching MOOCs to-
gether: Investigating co-located MOOC study groups, „Distance Education” 2014, nr 35.
Liao S.Ch., Chou T.Ch., Huang Ch.H., Revisiting the development trajectory of the
digital divide: A main path analysis approach, „Technological Forecasting and Social
Change” 2022, vol. 179.
Libin A., Libin E., Person-robot interactions from the robopsychologists’ point of view: the
robotic psychology and robotherapy approach, „IEEE” 2004, nr 11.
Liu N., Shapira P., Yue X., Tracking developments in artificial intelligence research: con -
structing and applying a new search strategy, „Scientometrics” 2021, nr 126.
Longo F., Padovano A., Umbrello S., Value-Oriented and Ethical Technology Engineer-
ing in Industry 5.0: A Human-Centric Perspective for the Design of the Factory of the
Future, „Applied Science” 2020, nr 10.
Luger G.F., Stubblefield W.A., Artificial Intelligence: Structures and Strategies for Complex
Problem Solving, The Benjamin/Cummings Publishing Company, Palo Alto 1993.
Łobejko S., Strategie cyfryzacji przedsiębiorstw, [w:] Innowacje w zarządzaniu i inży-
nierii produkcji, R. Knosala (red.), Oficyna Wydawnicza Polskiego Towarzystwa
Zarządzania Produkcją, Opole 2018.
Łupkowski P., Jański-Mały F., The more you see me the more you like me: Influencing the
negative attitudes towards interactions with robots. Journal of Automation, „Mobile
Robotics Intelligent Systems” 2020, nr 3.
Makridakis  S.,  The  Forthcoming  Artificial  Intelligence  (AI)  Revolution:  Its  Impact  on  
Society and Firms, „Futures” 2017, vol. 90.
Malik R., Ewolucja rynków pracy pod wpływem przemian technologicznych – aktualne
wnioski dla Polski, [w:] Polska po roku 2015 – gospodarka, społeczeństwo, M. Kraw-
czyk (red.), Oficyna Wydawnicza SGH, Warszawa 2021.
Malucha  M.,  Internet  rzeczy  –  kontekst  technologiczny  i  obszary  zastosowań,  „Studia  
i Prace WNEiZ Uniwersytetu Szczecińskiego” 2018, nr 54.
Małek-Orłowska M., Koncepcja poszerzonej epistemologii a metodologia badań interakcji
człowiek-robot, „Filo-Sofija” 2015, nr 29.
Marciniak S., Metoda oceny pozaekonomicznych determinantów stymulujących innowacje
procesowo-produktowe w gospodarce 4.0 i 5.0, „Przegląd Organizacji” 2019, nr 9.
Martinez-Corcoles M., Teichmann M., Murdvee M., Assessing technophobia and tech-
nophilia: Development and validation of a questionnaire, „Technology in Society”
2017, nr 51.
Mateos  A.,  Rosenberg  J.,  Chmura  obliczeniowa.  Rozwiązania  dla  biznesu,  Helion,  
Gliwice 2011.176 Bibliografia
Mayer-Schonberger V., Cukier K., Big Data: A Revolution That Will Transform How
we Live, Work and Thik , Eamon Dolan/Mariner Books 2013.
Michałowski B., Jarzynowski M., Pacek P., Raport: Szanse i wyzwania polskiego prze-
mysłu 4.0, Agencja Rozwoju Przemysłu, Warszawa 2018.
Młody M., Lęk technologiczny jako patologia organizacyjna w dobie czwartej rewolucji
przemysłowej,  „Studia  i  Prace  Kolegium  Zarządzania  i  Finansów  SGH”  2019,  
z. 175.
Moczydłowska J.M., Kompetencje menedżerów w Przemyśle 4.0 – przegląd badań, [w:]
IV rewolucja przemysłowa. Mity, paradygmaty i zastosowania, Z. Wojciechowski,  
P. Zaskórski (red.), Wydawnictwo WAT, Warszawa 2020.
Moczydłowska J.M., Rewolucja przemysłowa 4.0 jako źródło nowych wyzwań zarzą-
dzania  kompetencjami  zawodowymi,  [w:]  Człowiek  w  organizacji,  I.  Stańczyk,  
S. Twaróg (red.), Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2018.
Moczydłowska J.M., Zarządzanie kompetencjami zawodowymi a motywowanie pracow-
ników, Difin, Warszawa 2009.
Moczydłowska J.M., Sadkowska J., Project Culture as a Key Project Success Factor: The
Perspective of Polish Project Managers, WSEAS Transactions on Business and Eco-
nomics 2021, vol. 18.
Moczydłowska  J.M., Talaśka  J.,  Kariera  menedżerska  kobiet  na  polskim  rynku  pracy,
„Marketing i Rynek” 2022, nr 4.
Mohajan H., The Second Industrial Revolution Has Brought Modern Social and Economic
Developments, „Journal of Social Sciences and Humanities” 2022, nr 1 (6).
Moid S., Education 4.0: Future of Learning With Disruptive Technologies, [w:] Promot-
ing Inclusive Growth in the Fourth Industrial Revolution, S. Buckley (red.), IGI
Global 2020.
Morbitzer J., Idiokracja jako współczesny problem społeczny i wyzwanie dla edukacji, [w:]
Teoretyczne i praktyczne aspekty pedagogiki medialnej, D. Siemieniecka, K. Majewska
(red.), Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Toruń 2021.
Mori M., Mac Dorman K.F., Kageki N., The uncanny valley [from the field], „IEEE
Robotics & Automation Magazine” 2012, nr 2.
Morrar  R.,  Arman  H.,  Mousa  S.,  The  Fourth  Industrial  Revolution  (Industry  4.0):  
A  Social  Innovation  Perspective, „Technology  Innovation  Management  Review”
2017, nr 7.
Murphy R.R., Peschel J., On the human–computer interaction of unmanned aerial sys-
tem mission specialists, „IEEE Transactions on Human–Machine Systems” 2013,  
nr 43.
Nagy J., Olah J., Erdei E., Mate D., Popp J., The Role and Impact of Industry 4.0 and the
Internet of Things on the Business Strategy of the Value Chain – The Case of Hungary ,
„Sustainability” 2018, nr 10 (3491).177 Bibliografia
Nahavandi  S.,  Industry  5.0  –  A  Human-Centric  Solution,  „Sustainability”  2019,  
nr 11 (16).
Newport C., Cyfrowy minimalizm. Jak zachować skupienie w hałaśliwym świecie, Studio
EMKA, Warszawa 2020.
Nęcka E., Inteligencja, [w:] Psychologia. Podręcznik akademicki. Psychologia ogólna, t. 2,  
J. Strelau (red.), Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk 2001.
Ng H., Kee D., The core competence of successful owner-managed SMEs, „Management
Decision” 2018, nr 1 (56).
Nilsson J., Principles of Artificial Intelligence, Morgan Kaufmann, Palo Alto 2014.
Nomura T., Influences of experiences of robots into negative attitudes toward robots, [w:]
The 23rd IEEE International Symposium on Robot and Human Interactive Commu -
nication, IEEE, Edinburgh 2014.
Nomura T., Suzuki T., Kanda K., Kato K., Measurement of negative attitudes toward
robots, „Interaction Studies” 2006, nr 3.
Nowacki K., Rola człowieka w innowacyjnym przedsiębiorstwie z wykorzystaniem kon-
cepcji przemysłu 4.0 – studium przypadku, „Prace Naukowe Uniwersytetu Ekono-
micznego we Wrocławiu” 2020, nr 11 (64).
OECD, Skills for Digital World, Working Party on Measurement and Analysis of the Di-
gital Economy, 2016.
Oleksyn  T.,  Zarządzanie  kompetencjami.  Teoria  i  praktyka,  Oficyna  Ekonomiczna,  
Kraków 2006.
Olszynka P., Gryzło K., Witanowski P., Mazowiecki B.,   Transformacja organizacyjna
przedsiębiorstw przemysłowych w Polsce, PMR Market Eksperts 2022.
Orczyk  J.,  Wokół pojęć kwalifikacji i kompetencji, „Zarządzanie  Zasobami  Ludzkimi”
2009, nr 3–4.
Ostrowski A.K., DiPaola D., Partridge E., Park H.W., Breazeal C., Older Adults Liv-
ing With Social Robots: Promoting Social Connectedness in Long-Term Communities,
„IEEE Robotics & Automation Magazine” 2019, nr 2.
Pagallo U., The Law of Robots. Crimes, Contracts, and Torts, Springer, Torino 2013.
Paharia R., Loyalty 3.0: how big data and gamification are revolutionizing customer and
employee engagement, McGraw-Hill Education, New York 2013.
Paliga M., Human–cobot interaction fluency and cobot operators’ job performance. The me -
diating role of work engagement: A survey, „Robotics and Autonomous Systems”
2022, vol. 155.
Paliga M., Pollak A., Development and validation of the fluency in human–robot interac-
tion scale. a two-wave study on three perspectives of fluency , „International Journal of
Human-Computer Studies” 2021, vol. 155.
Palomäki J., Kunnari A., Drosinou M., Koverola M., Lehtonen N., Halonen J., Repo
M., Laakasuo M., Evaluating the replicability of the uncanny valley effect, „Heliyon”
2018, nr 4.178 Bibliografia
Perugia G., Díaz-Boladeras M., Català-Mallofré A., Barakova E.I., Rauterberg M.,
ENGAGE-DEM: A Model of Engagement of People With Dementia, „IEEE Trans-
actions on Affective Computing” 2020, nr 2.
Piątkowska A., Przywództwa w świecie VUCA. Jak być skutecznym liderem w niepew-
nym środowisku, Onepress, Gliwice 2021.
Piçarra N., Giger J.C., Pochwatko G., Możaryn J., Designing social robots for interaction
at work: Socio-cognitive factors underlying intention to work with social robots, „Jour-
nal of Automation Mobile Robotics and Intelligent Systems” 2016, nr 4.
Pieregud J., Cyfryzacja gospodarki i społeczeństwa – wymiar globalny, europejski i krajo-
wy, [w:] Cyfryzacja gospodarki i społeczeństwa, szanse i wyzwania dla sektorów in-
frastrukturalnych, J. Gajewski, W. Paprocki, J. Pieregud (red.), Instytut Badań nad
Gospodarką Rynkową – Gdańska Akademia Bankowa, Gdańsk 2016.
Płoszajski P., Big Data: nowe źródło przewag i wzrostu firm , „E-mentor” 2013, nr 3 (50).
Popkova E.G., Ragulina Y.V., Bogoviz A.V., Industry 4.0: Industrial Revolution of the
21st Century, Springer International Publishing, Nowy Jork 2019.
Prescot T.J., Robillard J.M., Are friends electric? The benefits and risks of human-robot
relationships, „iScience” 2021, nr 24.
Preuveneers D., Ilie-Zudor E., The intelligent industry of the future: A survey on emerg -
ing trends, research challenges and opportunities in Industry 4.0, „Journal of Ambient
Intelligence and Smart Environments” 2017, nr 9.
Provost F., Fawcett T., Data science and its relationship to Big Data and data-driven
decision making, „Big Data” 2013, nr 1.
Przegalińska  A.,  Sztuczna  inteligencja.  Nieludzka,  arcyludzka,  Wydawnictwo  Znak,
Warszawa 2020.
Ptaszek G., Edukacja medialna 3.0. Krytyczne rozumienie mediów cyfrowych w dobie Big
Data i algorytmizacji, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2019.
Pu L., Moyle W., Jones C., Todorovic M., The effectiveness of social robots for older adults:
a systematic review and meta-analysis of randomized controlled studies, „The Geron -
tologist” 2018, nr 59.
Qi Q., Pagani L., Scott P.J., Jiang X., A categorical framework for formalising knowledge
in additive manufacturing „ Procedia CIRP” 2018, nr 75.
Raj R., Kos A., A Comprehensive Study of Mobile Robot: History, Developments, Applica-
tions, and Future Research Perspectives, „Applied Science” 2022, nr 12.
Randell R., Greenhalgh J., Hindmarsh J., Dowding, D., Jayne D., Pearman A., Gard-
ner P., Croft J., Kotze A., Integration of robotic surgery into routine practice and im-
pacts on communication, collaboration, and decision making: a realist process evaluation
protocol, „Implementation Science” 2014, nr 9.
Reis J., Digital Transformation: A Literature Review and Guidelines for Future Research,
[w:] Trends and Advances in Information Systems and Technologies, Á. Rocha (red.),
2018, nr 745.179 Bibliografia
Ren S., Assessing Wastewater Toxicity to Activated Sludge: Recent Research and Deve-
lopments, „Environ International” 2004, vol. 30.
Ribeiro A., Amaral A., Barros T., Project Manager Competencies in the context of the
Industry 4.0, „Procedia Computer Science” 2021, nr 181.
Riek L., Adams A., Robinson P., Exposure to cinematic depictions of robots and attitudes
towards them, [w:] Proceedings of ACM/IEEE Conference on Human-Robot Inte-
raction. Workshop on Expectations and Intuitive Human-Robot Interaction, ACM
Press, Lozanna 2011.
Rifkin  J.,  Koniec  pracy.  Schyłek  siły  roboczej  na  świecie  i  początek  ery  postrynkowej,  
Wydawnictwo Dolnośląskie, Wrocław 2003.
Roberts B., The Third Industrial Revolution: Implications for Planning Cities and Re-
gions,  „ Urban Frontiers Working Paper” 2015, nr 1.
Robinson H., MacDonald B., Kerse N., Broadbent E., The psychosocial effects of a com -
panion robot: a randomized controlled trial, „Journal of the American Medical Di-
rectors Association” 2013, nr 14.
Rogulski K., Rewolucja przemysłowa oparta o wiedzę, „Rewolucja Przemysłowa 4.0”
2019, nr 1 (47).
Rosen L.D.,  Cheever N.A., Carrier L.M., The Handbook of Psychology, Technology and
Society, Wiley-Blackwell, New Jersey 2015.
Roszyk-Kowalska  G.,  Kompetencje  kadry  kierowniczej  w  przedsiębiorstwach  wysokich
technologii, Wydawnictwo UEP, Poznań 2018.
Rot A., Zastosowania koncepcji Internetu rzeczy w kontekście inteligentnego miasta. Wy-
brane zagadnienia bezpieczeństwa, „Problemy Zarządzania” 2017, nr 4 (71).
Rot A., Blaicke B., Bezpieczeństwo Internetu rzeczy. Wybrane zagadnienia i sposoby za-
bezpieczeń na przykładzie systemów produkcyjnych, „Zeszyty Naukowe Politechniki
Częstochowskiej. Zarządzanie” 2017, nr 26.
Różanowski K., Sztuczna inteligencja – rozwój, szanse i zagrożenia, „Zeszyty Naukowe
Warszawskiej Wyższej Szkoły Informatyki” 2007, nr 2.
Różańska-Walczuk M., Pochwatko G., Świdrak J., Możaryn J., Kukiełka K., Wybrane
predyktory postawy wobec robotów społecznych, „Prace Naukowe Politechniki War-
szawskiej. Elektronika” 2016, nr 1.
Rudnicka  P.,  Psychologiczne  aspekty  interakcji  człowiek-robot,  „Medical  Robotics  
Reports” 2014, nr 1.
Sanneman L., Fourie C.K., Shah J., The state of industrial robotics: Emerging technolo -
gies, challenges, and key research directions, „Found. Trends Robot” 2021, nr 8.
Satish G.N., Varma P.S., Internet Of Things – Opportunities, Applications and Challenges
in the Prospective Smart World, „International Journal of Computer Science and
Information Technologies” 2017, nr 4 (3).180 Bibliografia
Schalkoff R.J., Artificial Intelligence: An Engineering Approach, McGraw-Hill Educa-
tion, New York 1990.
Scheerder A., van Deursen A., van Dijk J., Determinants of Internet skills, uses and out-
comes. A systematic review of the second- and third-level digital divide, „Telematics
and Informatics” 2017, nr 8.
Schmidt R., Möhring Ch., Härting Ch., Reichstein Ch., Neumaier P., Jazinovi ċ  P.,
Industry 4.0 – Potentials for Creating Smart Products: Empirical Research Results,
„Business Information System” June 2015.
Schwab K., Czwarta rewolucja przemysłowa, Wydawnictwo Studio Emka, Warszawa
2018.
Sharkey A., Sharkey N., We need to talk about deception in social robotics!, „Ethics and
Information Technology” 2020, nr 29.
Shet S.V., Pereira V., Proposed managerial competencies for Industry 4.0 – Implications
for  social  sustainability,  „Technological  Forecasting  and  Social  Change”  2021,  
nr 173.
Siemieniecka D., Technologie w edukacji 4.0, „Przegląd Badań Edukacyjnych” 2021,  
nr 34.
Siemieniecka D., Siemieniecki B., Teorie kształcenia w świecie cyfrowym, Oficyna Wy -
dawnicza Impuls, Kraków 2019.
Skodlarski J., Historia gospodarcza, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2012.
Smart  &  Secure: Why smart factories need to prioritize cybersecurity, Capgemini Research
Institute 2021.
Smit S., Tacke T., Lund S., Manyika J., Thiel L., The future of work in Europe: Auto -
mation, workforce transitions, and the shifting geography of employment, McKinsey
Global Institute, Nowy Jork 2020.
Solomon M.R., Zachowania i zwyczaje konsumentów, Wydawnictwo Helion, Gliwice
2006.
Stecuła K., Brodny J., Puzik K., Stan i perspektywy zastosowania osiągnięć idei czwartej
rewolucji przemysłowej w branży górniczej, [w:] Innowacje w zarządzaniu i inży-
nierii produkcji, R. Knosala (red.), Oficyna Wydawnicza Polskiego Towarzystwa
Zarządzania Produkcją, Opole 2018.
Stephens D.. The Retail Revival: Reimagining Business for the New Age of Consumerism,  
Wiley, New York 2013.
Strelau J., Różnice indywidualne, Scholar, Warszawa 2015.
Sun J., Yang T., Xu Z., Assessing the implementation feasibility of intelligent production
systems based on cloud computing, industrial internet of things and business social net-
works, „Kybernetes” 2022, nr 6 (51).
Śledziewska K., Włoch R., Gospodarka cyfrowa. Jak nowe technologie zmieniają świat?,
Wydawnictwo UW, Warszawa 2020.181 Bibliografia
Śledziewska K., Włoch R., Nosalska K., Przemysł 4.0, czyli na czym polega transfor-
macja cyfrowa przedsiębiorstwa,  [w:]  Cyfryzacja w zarządzaniu,  A.  Laskowska-
-Rutkowska (red.), Wydawnictwo CeDeWu, Warszawa 2020.
Świątkowska J., Bezpieczeństwo czwartej rewolucji przemysłowej, „Napęd i Sterowanie”
2017, nr 12.
Szydło  J.,  Kulturowe ramy zarządzania, Wydawnictwo  Naukowe  Sophia,  Katowice
2018.
Tańczuk R., O autonomii „jak” i natury. Kilka uwag o starych lękach w nowej technologicz-
nej scenerii „Kultura Współczesna” 2018, nr 2.
Teczke M., Analiza bibliometryczna pojęcia „Internet rzeczy” w światowym dorobku nauk
o  zarządzaniu,  „Studia  Ekonomiczne.  Gospodarka-Społeczeństwo-Środowisko
2021”, nr 2.
The Future of Job Report 2020, Word Economic Forum.
Tomaszewska R., Nowy świat pracy, firma 4.0 i cyfrowy pracownik. Niedaleka przyszłość,
„Szkoła – Zawód – Praca” 2020, nr 20.
Vido M., Scur G., Massote A.A., Lima F., The impact of the collaborative robot on com -
petitive priorities: case study of an automotive supplier, „Gestäo & Producäo” 2020, 
nr 4.
Walczak-Duraj D., Miejsce pracy w systemie wartości. Wyzwania wynikające z technologii
cyfrowych, „Zeszyty Naukowe KUL” 2019, nr 4 (248).
Wang X., Krumhuber E.G., Gratch J., The interpersonal effects of emotions in money
versus candy games, „Journal of Experimental Social Psychology” 2018, nr 79.
Warszycki  M.,  Wykorzystanie  sztucznej  inteligencji  do  predykcji  emocji  konsumentów,
„Studia i Prace Kolegium Zarządzania i Finansów SGH” 2019, z. 173.
Wasielewska A., Łupkowski P., Nieoczywiste relacje z technologią. Przegląd badań na
temat ludzkich postaw wobec robotów, „Człowiek i Społeczeństwo” 2021, t. LI.
Waytz A., Heafner J., Epley N., The mind in the machine: Anthropomorphism increases
trust in an autonomous vehicle, „Journal of Experimental Social Psychology” 2014,
vol. 52.
Weller C., Kleer R., Piller F.T., Economic Implications of 3D Printing: Market Structure
Models in Light of Additive Manufacturing Revisited, „Journal  Production  Eco-
nomics” 2015, nr 43.
Wieczorek D., Edukacja ku przyszłości jako czynnik minimalizujący ryzyko wykluczenia
społecznego wobec przemian związanych z czwartą rewolucją przemysłową, „Eduka-
cja Ustawiczna Dorosłych” 2021, nr 3.
Wielki J., Internet rzeczy i jego wpływ na modele biznesowe współczesnych organizacji  
gospodarczych,  „Studia  Ekonomiczne.  Zeszyty  Naukowe  Uniwersytetu  Ekono-
micznego w Katowicach” 2016, nr 281.182 Bibliografia
Włoch R., Śledziewska K., Paliński M., Przyszłość pracy. Między „uberyzacją” a auto-
matyzacją, DELab Uniwersytet Warszawski, Warszawa 2020.
Wojciszke B., Psychologia społeczna, Wydawnictwo Scholar, Warszawa 2011.
Wójcik M., Big Data w zarządzaniu informacją – przegląd wybranych zagadnień, [w:]
Inspiracje i innowacje: zarządzanie informacją w perspektywie bibliologii i informa-
tologii, S. Cisek (red.), Biblioteka Jagiellońska, Kraków 2016.
Wykowska A., Social Robots to Test Flexibility of Human Social Cognition, „Internation-
al Journal of Social Robotics” 2020, nr 12.
Xi W.,  Zhang  X.,  Ayalon  L., The Framing Effect of Intergenerational Comparison of
Technologies on Technophobia Among Older Adults, „Journal of Gerontology” 2021,
series B, nr 7.
Xu L.D., Xu E.L., Li L., Industry 4.0: State of the Art and Future Trends, „International
Journal of Production Research” 2018, nr 8.
Yanco H., Drury J., Classifying human-robot interaction: an updated taxonomy,  „ IEEE
International Conference on Systems, Man and Cybernetics” 2004.
Zaga C., Lohse M., Truong K.P., Evers V., The effect of a robot’s social character on chil-
dren’s task engagement: Peer versus tutor, [w:] Proceedings of the International Confer-
ence on Social Robotics, Springer, Cham 2015.
Zalecenie Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 18 grudnia 2006 roku w sprawie
kompetencji kluczowych w procesie uczenia się przez całe życie (2006/962/WE),
Dziennik Urzędowy UE, 30 grudnia 2006.
Zamorska K., Pięć rewolucji przemysłowych – przyczyny, przebieg i skutki (ujęcie histo-
ryczno-analityczne), „Studia BAS” 2020, nr 3 (63).
Zhang F., Tuck C., Hague R., He Y., Saleh E., Li Y., Sturgess C., Wildman R., Inkjet
printing of polyimide insulators for the 3D printing of dielectric materials for microelec-
tronic applications, „Journal of Applied Polymer Science” 2016, nr 133.
Ziemski M., Osoba elektroniczna posiadająca osobowość elektroniczną, „In Gremio” 2017,
nr 1.
Zinczuk B., Automatyzacja i robotyzacja jako wyzwanie dla rynku pracy, „Zeszyty Na-
ukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie” 2021, nr 2.
Żejmo  M.,  Istota  przemian  industrialnych  w  XIX  wieku,  „Studia  Gdańskie.  Wizje  
i rzeczywistość” 2015, t. 12.183 Bibliografia
NETOGRAFIA
britannica.com [dostęp: 15.08.2022].
Chmielowski G., Przybyszewski T., Praktyczne zastosowanie metod analitycznych Big
Data, http://www.hbrp.pl [dostęp: 04.03.2022].
digital-strategy.ec.europa.eu/en/library/digital-economy-and-society-index-de-
si-2022 [dostęp: 10.09.2022].
Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/1148 z dnia 6 lipca 2016 r.  
w sprawie środków na rzecz wysokiego wspólnego poziomu bezpieczeństwa sieci
i systemów informatycznych na terytorium Unii, http://eur-lex.europa. eu/legal-
-content [dostęp: 18.09.2021].
Eidenmüller H., Robots’Legal Personality, https://www.law.ox.ac [dostęp: 18.09.2022].
Horwitz  L.,  The  future  of  IoT  miniguide:  The  burgeoning  IoT  market  continues ,
2019, https://www.cisco.com [dostęp: 05.09.2021].
hrpolska.pl/zarzadzanie/badania/cztery-typy-przywodcow-w-dobie-przemyslu-4-0e
verti-q.pl/news/28724 [dostęp: 10.09.2022].
IDC 2019, Worldwide spending on the Internet of Things will slow in 2020 then return to
double-digit growth, 2020, https://www.idc.com.
ifr.org [dostęp: 10.09.2022].
Indystry 5.0. Towards a sustainanable, human-centric and resilient European industry,
https://op.europa.eu [dostęp: 19.09.2022].
Kaczmarek-Kurczak P., Czym różni się zarządzanie w przemyśle 2.0, 3.0 i 4.0?, https://
przemyslprzyszlosci.gov.pl 2020 [dostęp: 19.09.2022].
LaValle S., Big Data, analytics and the path from insights to value, MIT Sloan Manage-
ment Review 2011, http://sloanreview.mit.edu/article [dostęp: 04.03.2022].
McCarthy, Elektroniczne muzeum komputerów, 2018, www.computerhistory.org [do-
stęp: 20.09.2022].
McKinsey,  Industry  4.0.  How  to  navigate  digitization  of  the  manufacturing  sector,
2015,  www.forschungsnetzwerk.at/downloadpub/mck_industry_40_report.pdf
[dostęp: 20.02.2020].
Ménard A., How can we recognize the real power of the Internet of Things? , McKinsey
Digital 2017, https://www.mckinsey.com [dostęp: 01.09.2022].
Newman  P., The  Internet  of Things  2020:  Here’s  what  over  400  IoT  decision-makers
say about the future of enterprise connectivity and how IoT companies can use it to
grow revenue, „Business Insider” 2020, https://www.businessinsider.com [dostęp:
01.09.2022].
Piątek Z., Cyberbezpieczeństwo cyfrowych fabryk, „Industry 4.0. Portal Nowoczesnego
Przemysłu” 2021, https://przemysl-40.pl [dostęp: 10.09.2022]. 184 Bibliografia
Piątek Z., Czym jest Przemysł 4.0?, „Industry 4.0. Portal Nowoczesnego Przemysłu”
2017 [dostęp: 19.08.2022].
https://przemysl-40.pl [dostęp: 19.08.2022].
Piątek Z., Jak wprowadzić Przemysł 4.0 do firmy , „Industry 4.0. Portal Nowoczesnego
Przemysłu” 2020, https://przemysl-40.pl [dostęp: 06.04.2022].
SAS Institute, Artificial Intelligence: What It Is and Why it Matters, 2018, www.sas.com
[dostęp: 15.09.2022].
Sidor-Rządkowska M., Zarządzanie 4.0, zarządzanie 5.0, zarządzanie N.0?, sip.lex.
pl [dostęp: 19.09.2022].
Soldaty A., Koncepcja Centrów Kompetencji Industry 4.0 wspierających transformację kra-
jowego przemysłu wytwórczego, www.mr.gov.pl [dostęp: 26.11.2019].
Śledziewska, Dojrzałość cyfrowa w erze datafikacji i platformizacji, „Idee dla Pomorza”
2020, www.kongresobywatelski.pl [dostęp: 21.08.2021].
Tkaczyk W., Polskie przedsiębiorstwa w drodze do przemysłu 4.0, 2021, https://maga-
zynprzemyslowy.pl [dostęp: 12.09.2022].
Vivarelli M., Technical Change and Employment. A twofold critique, 1996, www.merit.
unimaas.nl [dostęp: 16.09.2022].
Zaraziński D., Szymczak P., W stronę przemysłu 4.0, 2019, https://www.astor.com.pl  
[dostęp: 21.08.2021].