Moje dziecko się boi. Jak mogę mu pomóc?

Spis treści:

Wstęp

I. Dlaczego się boimy, czyli o mechanizmie lęku oraz jego aspektach funkcjonalnych i niefunkcjonalnych

II. Lęk – moja emocja

III. Co się dzieje, gdy ignorujemy emocje

IV. Psychoedukacja na temat lęku dla twojego dziecka

V. Lęki rozwojowe u dzieci i ich znaczenie

VI. Narzędzia do wykorzystania

Rozmowa
Zabawa
Lalki, pacynki, kukiełki
Drama
Zabawka – przytulanka
Bajki terapeutyczne
Baśnie
Pisanie historii
Relaksacja
Wizualizacja
Mindfulness (uważność)

VII. Najbardziej typowe lęki oraz formy pomocy i wsparcia przez rodziców

Moje dziecko boi się innych dzieci
Moje dziecko boi się obcych ludzi
Moje dziecko boi się ciemności
Moje dziecko boi się zwierząt
Moje dziecko boi się złodzieja
Moje dziecko boi się śmierci
Moje dziecko boi się występować na scenie
Moje dziecko boi się lekarza/dentysty
Moje dziecko boi się klasówek
Moje dziecko boi się odpowiadać przed klasą
Moje dziecko „wszystkiego” się boi

VIII. Lęki wymagające wsparcia terapeutycznego

Zaburzenia obsesyjno-kompulsyjne
Fobie specyficzne
Mutyzm wybiórczy (selektywny)
Separacyjne zaburzenie lękowe (SAD)
PTSD (zaburzenie stresowe pourazowe)

Zakończenie
Bibliografia
Spis tabel
O autorce

Moje dziecko boi się ciemności

 gazetamyslowicka.com
 www.rodzicedzieci.pl, Twoje dziecko się boi? Zobacz jak możesz mu pomóc
Dziennik Łódzki, 22.07.2019
www.psychologia.net.pl

dr Aneta Jegier, Akademia Pedagogiki Specjalnej:

Ważkość teoretyczna i praktyczna publikacji  jest niezaprzeczalna. Walorem publikacji jest praktyczne podejście Autorki do prezentowanych treści. Autorka zadbała o podsunięcie rodzicom i nauczycielom cennych pozycji, dzięki którym będą oni mogli wzbogacać swój warsztat pracy, jak również szukać dalszych inspiracji i pomysłów. [...] Przedstawiona do recenzji książka należy do opracowań pionierskich. Zamysł koncepcyjny, jak również opisanie psychoedukacji i narzędzi do wykorzystania w przypadku występującego u dzieci lęku, zasługują na uznanie.

Bibliografia

Bauman Z., Płynny lęk, Wydawnictwo Literackie, Kraków 2008.
Bemis  J.,  Barrada  A.,  Oswoić  lęk:  jak  radzić  sobie  z  niepokojem i napadami paniki?, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk 2002.
Bochwic T., Lęk u dziecka, Państwowy Zakład Wydawnictw Lekarskich, Warszawa 1985.
Bronwyn F., Opanować lęk, Wydawnictwo Medyczne Via Medica, Gdańsk 2004.
Brzezińska A. (red.), Psychologiczne portrety człowieka, GWP, Warszawa 2005.
Bryńska A., Zaburzenie obsesyjno-kompulsyjne. Rozpoznanie, etiologia, terapia poznawczo-behawioralna, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2007.
Bourne E., Lęk i fobia: praktyczny podręcznik dla osób z zaburzeniami lękowymi, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2011.
Clarkson M., Codzienne lęki: objawy, przyczyny, metody zwalczania, Klub dla Ciebie, Warszawa 2006.
Cierpiałkowska L., Psychologia zaburzeń osobowości i zaburzeń lękowych [w:] L. Cierpiałkowska, H. Sęk (red.), Psychologia kliniczna T. 2, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2016.
Derezińska  I.,  Gajdzik  M.,  Dziecko  z  zaburzeniami  lękowymi w szkole i przedszkolu. Informacje dla pedagogów i opiekunów, Ośrodek Rozwoju Edukacji, Warszawa 2010.
Dodziuk A., Nie bać się śmierci, Instytut Psychologii Zdrowia: Polskie Towarzystwo Psychologiczne, Warszawa 2001.
DSM-IV – Diagnostic and Statistical Manual of Mental Diagnosis, V  Edition,  American  Psychiatric  Association,  Washington 2013.
Dryden W., Ujarzmić lęk, Wydawnictwo Jedność, Kielce 2002.
Eckersley J., Jak pomóc dzieciom radzić sobie z lękiem. Poradnik dla rodziców i wychowawców, Wydawnictwo Jedność, Kielce 2008.
Eimer B., Torem M., 10 sposobów, jak pokonać lęk przed zmieniającym się światem, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk 2003.
Eisen A., Engler L., Szkoła bez lęku. Jak wygrać z lękiem separacyjnym u dziecka?, Wydawnictwo Helion, Gliwice 2007.
Fajkowska M., Szymura B. (red.), Lęk: geneza, mechanizmy, funkcje, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa 2009.
Foa E., Yadin E., Lichner T., Zaburzenia obsesyjno-kompulsyjne. Terapia ekspozycji i powstrzymania reakcji, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk 2016.
Foa E.B.,, Chrestman K.R., Gilboa-Schechtman E., Odzyskaj życie po traumie. Emocjonalne przetwarzanie traumatycznych doświadczeń,  Gdańskie  Wydawnictwo  Psychologiczne,  Sopot 2014.
Foa  E.B.,  Chrestman  K.R.,  Gilboa-Schechtman  E.,  Przedłużona ekspozycja w terapii PTSD nastolatków. Emocjonalne przetwarzanie traumatycznych doświadczeń, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Sopot 2014.
Gardner J., Bell H., Jak pokonać lęki i fobie, Świat Książki – Bertelsmann Media, Warszawa 2008.
Gartner K., Życie wolne od lęku, Diogenes, Warszawa 1999.
Goodman, R., Scott, S., Psychiatria dzieci i młodzieży, Wydawnictwo Medyczne, Wrocław 2000.
Goszczyńska M., Człowiek wobec zagrożeń. Psychospołeczne uwarunkowania oceny i akceptacji ryzyka, Wydawnictwo Żak, Warszawa 1997.
Grün A., Przemień swój lęk. Jak odzyskać radość życia?, Wydawnictwo Jedność, Kielce 2007.
Hilliard E., Żyj pełnią życia pomimo nieśmiałości i lęku. W drodze do pewności siebie, Wydawnictwo Czarna Owca, Warszawa 2010.
ICD-10 – International Classification of Diseases, X edition [Klasyfikacja  zaburzeń  psychicznych  i  zaburzeń  zachowania, 10 edycja], World Health Organisation, Uniwersyteckie Wydawnictwo Medyczne Vessalius, Kraków 1998.
Jarosz M., Jak skutecznie radzić sobie z lękiem, Wydawnictwo Piątek Trzynastego, Łódź 2004.
Jarosz M., Jak skutecznie radzić sobie z lękiem i działać mimo lęku, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 1995.
Jeffers S., Mimo lęku. Jak żyć szczęśliwie i aktywnie wbrew dręczącym nas obawom, Wydawnictwo Medium, Warszawa 1996.
Juroszek  W.,  Autoprezentacja  młodzieży  szkolnej.  Emocjonalne i  poznawcze  konsekwencje  deprecjonującej  i  faworyzującej autoprezentacji u młodzieży z wysokim i niskim lękiem społecznym, Oficyna Wydawnicza „Impuls”, Kraków 2010.
Kalckreuth E., Nie lękaj się lęku. Jak zrozumieć i przyjąć codzienne obawy, Wydawnictwo Jedność, Kielce 2008.
Kendall P., Terapia dzieci i młodzieży. Procedury poznawczo-behawioralne, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2010.
Kendall, P., Zaburzenia okresu dzieciństwa i adolescencji, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk 2004.
Kępiński A., Lęk, Państwowy Zakład Wydawnictw Lekarskich, Warszawa 1977.
Köhler H., O dzieciach lękliwych, smutnych i niespokojnych. Duchowe podstawy praktyki wychowawczej, Oficyna Wydawnicza „Impuls”, Kraków 2009.
Krynicki W., Na początku był lęk. Teoria psychiki i zaburzeń psychicznych, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2007.
Last C., Jak pomóc dziecku, które się boi. Przezwyciężanie lęków i niepokojów u dzieci, Wydawnictwo eSPe, Kraków 2012.
Leahy R., Lekarstwo na zmartwienia. Jak w siedmiu krokach osiągnąć wewnętrzną harmonię, Fraszka Edukacyjna, Warszawa 2010.
Leary M., Kowalski R., Lęk społeczny, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk 2001.
Libiszowska-Żółtkowska M. (red.), Czego obawiają się ludzie? Współczesne  zagrożenia  społeczne  –  diagnoza  i  przeciwdziałanie, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2007.
Mattis S., Ollendick T., Lęk i fobie nastolatków. Jak pomóc dzieciom przezwyciężyć napady paniki, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk 2004.
Masquin  L.,  Jak  pokonać  lęk.  Aspekt  medyczny,  psychologiczny i duchowy, Wydawnictwo Salwator, Kraków 2008.
McKinnon P., Wycisz strach. Jak przezwyciężyć lęk, panikę i agora-fobię, Wydawnictwo Zysk i S-ka, Poznań 2007.
Molicka  M.,  Bajki  terapeutyczne  dla  dzieci,  Media  Rodzina,  Poznań 1999.
Molicka M., Bajkoterapia. O lękach dzieci i nowej metodzie terapii, Media Rodzina, Poznań 1999.
Meyer-Glitza E., Jakub pogromca strachu. Terapeutyczne opowiadania  dla  dzieci  przeżywających  lęki,  Wydawnictwo  Jedność, Kielce 2001.
National Institute for Health and Clinical Excellence, Obsessive-Compulsive Disorder: Core Interventions in the Treatment of Obsessive-Compulsive Disorder and Body Dysmorphic Disorder, NICE, London 2005.
Ottoson J., Życie bez lęku, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk 1998.
Ottoson J., Życie bez lęku. Porady dla tych, którzy się boją, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk 2007.
Piacentini  J.,  Langely  A.,  Roblek  T.,  Terapia  zaburzenia  obsesyjno-kompulsyjnego  dzieci  i  młodzieży  8–17  lat.  Podręcznik, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Sopot 2018.
Piacentini  J.,  Langely  A.,  Roblek  T.,  Terapia  zaburzenia  obsesyjno-kompulsyjnego dzieci i młodzieży 8–17 lat. Poradnik pacjenta, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Sopot 2018.
Popek, L., Zaburzenia emocjonalne rozpoczynające się w dzieciństwie  [w:]  Psychiatria  dzieci  i  młodzieży,  I.  Namysłowska (red.), PZWL, Warszawa 2004.
Popiel A., Pragłowska E., Psychoterapia poznawczo-behawioralna. Teoria i praktyka, Paradygmat, Warszawa 2008.
Rachman S., Zaburzenia lękowe, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk 2005.
Ranschburg J., Lęk, gniew, agresja, Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 1980.
Rogge J.-U., Krótkie opowiadania na pokonanie strachu, Wydawnictwo Jedność, Kielce 2005.
Rożnowska  A.,  Lęk  i  agresja  w  szkole,  Akademia  Pedagogiczna w Słupsku, Wydawnictwo Pomorskiej Akademii Pedagogicznej, Słupsk 2006.
Skowrońska, M., Wolańczyk T., Zaburzenia dysocjacyjne (konwersyjne) i zaburzenia przebiegające pod postacią somatyczną
[w:] Zaburzenia emocjonalne i behawioralne u dzieci, T. Wolańczyk i J. Komender (red.), PZWL, Warszawa 2005.
Schopf  J.,  Leczenie  zaburzeń  lękowych,  Wydawnictwo  Medyczne Via Medica, Gdańsk 2004.
Szpecht-Tomann  M.,  Gdy  dziecko  się  boi,  Instytut  Wydawniczy Pax, Warszawa 2009.
Tłokiński  W.  (red.),  Lęk.  Różnorodność  przeżywania,  Arx  Regia, Warszawa 1993.
Tłokiński Waldemar, Lęk. W poszukiwaniu specyficzności, Arx Regia, Warszawa 1991.
Trickett S., Lęk i depresja. Jak radzić sobie z lękiem i depresją, Wydawnictwo Jedność, Kielce 1999.
Urbaniak J., Dziecko z fobią społeczną [w:] B. Cytowska, B. Winczura,  A.  Stawarski  i  in.,  Dzieci  chore,  niepełnosprawne i z utrudnieniami w rozwoju, Oficyna Wydawnicza „Impuls”, Kraków 2006, s. 471–478.
Vanier J., Augustyn J., Depresja. Uczucia. Lęk, Wydawnictwo M., Kraków 1992.
Wells A., Terapia poznawcza zaburzeń lękowych. Praktyczny podręcznik i przewodnik po teorii, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2010.
Whitehead T., Pokonać lęk, Wydawnictwo W.A.B., Warszawa 1995.
Wineman-Marcus I., Marcus P., Nocne straszydła. Dlaczego dzieci boją  się  zasypiać,  Gdańskie  Wydawnictwo  Psychologiczne, Gdańsk 2002.
Wittchen H., Wszystko, co chcielibyście wiedzieć o lęku (i o co boicie się zapytać), Springer PWN, Warszawa 1995.
Wójtowicz M., Doświadczenie lęku egzystencjalnego jako sytuacja wyboru,  Wydawnictwo  Uniwersytetu  Śląskiego,  Katowice 2005.
Yalom I., Patrząc w słońce: jak przezwyciężyć grozę śmierci, Instytut Psychologii Zdrowia. Polskie Towarzystwo Psychologiczne, Warszawa 2008.

Artykuły z czasopism

Albiński R., Bedyńska S., Zapasy z samym sobą, czyli jak nie zwlekać, „Psychologia w Szkole” 2010, nr 1, s. 25–37.
Bawoł J., Niwelowanie lęków u dzieci – propozycja zajęć w przedszkolu, „Wychowanie na co dzień” 2010, nr ½.
Bąbel P., W stanie lęku, „Charaktery” 2005, nr 11, s. 20–21.
Borecka-Biernat  D.,  Agresywna  strategia  radzenia  sobie  młodzieży  w  społecznych  sytuacjach  trudnych  w  aspekcie
lęku i modelującego wpływu rodziców [w:] „Forum Oświatowe” 2008, nr 2, s. 45–62.
Bot J., Terapia bajką, „Wychowanie w Przedszkolu” 2008, nr 5, s. 53–56.
Chrzanowska A., Lista przebojów zaburzeń, „Charaktery” 2009, nr 10, s. 17–26.
Fijewski P., Zgoda na niepokój, „Charaktery” 2011, nr 11, s. 80–82.
Gallos S., Lęki dzieci, „Wychowanie w Przedszkolu” 2011, nr 2, s. 53–55.
Grigoriew R., Przyjazna kreacja księżyca w poezji Doroty Gellner jako próba oswojenia dziecięcego strachu przed mrokiem, „Biblioterapeuta” 2010, nr 1, s. 4–9.
Górska D., Uogólnione zaburzenie lękowe z perspektywy dysregulacji emocji, „Czasopismo Psychologiczne” 2009, nr 1, s. 105–118.
Hanć  T.,  Czego  boi  się  dziecko  nadpobudliwe?,  „Remedium” 2006, nr 4, s. 30–31.
Jeśka M., Narzędzia do oceny pomiarów zaburzenia obsesyjno-kompulsyjnego  (zastosowaine,  właściwości,  wady  i  zalety),  „Neuropsychiatria.  Przegląd  Kliniczny  [Review  of Clinical Neuropsychiatry]”, Vol. 4, nr 3/2012.
Kiedrowska M., Lęk i jego rola w regulacji zachowania człowieka, „Wychowanie na co dzień” 2007, nr 12, s. 22–25.
Kołodziej J., Oblicza lęku, „Charaktery” 2006, nr 9, s. 30–31.
Krzemionka D., Jutro to dziś… tyle że jutro, „Charaktery” 2012, nr 1, s. 14–23
Kudlik  A.,  Wpływ  lęku  na  procesy  pamięciowe  z  uwzględnieniem  pośredniczącej  roli  muzyki,  „Ruch  Pedagogiczny” 2008, nr 5/6, s. 19–40.
Kucińska  M.,  Pod  ciężarem  lęku,  „Charaktery”  2006,  nr  10,  s. 72–73.
Lamparska-Warchalska A., Odmowa chodzenia do szkoły – problem wychowawczy czy zdrowotny?, „Psychologia w Szkole” 2006, nr 3, s. 13–22.
Lubowiecka J., Bajki pomagają dzieciom oswoić lęk, „Wychowanie w Przedszkolu” 2011, nr 5, s. 12–17.
Łukaszewski  W.,  Życie,  śmierć  i  ja,  „Charaktery”  2010,  nr  8,  s. 60–63.
Mandal E., Lęk przed sukcesem, „Problemy Opiekuńczo-Wychowawcze” 2007, nr 7, s. 9–13.
Matras-Mastalerz  W.,  Kiedy  boję  się  szkoły?  Metody  oddziaływań biblioterapeutycznych minimalizujących lęk i agresję wśród dzieci i młodzieży, „Poradnik Bibliotekarza” 2009, nr 6, s. 36–39.
Mazur  A.,  Zaburzenia  emocjonalne  u  7-letniej  dziewczynki w procesie adaptacji do sytuacji szkolnej, „Nauczanie Początkowe” 2006/2007, nr 1, s. 55–61.
Michałowski J., Strach z lotu ptaka, „Charaktery” 2010, nr 5,  s. 84–86.
Michałowski J., W pułapce lęku, „Charaktery” 2010, nr 9, s. 80–84.
Molicka M., Baśń i bajka w terapii dzieci z zaburzeniami depresyjnymi, cz. 2, „Remedium” 2005, nr 4, s. 8–9.
Paszkiewicz A., O wagarach i fobii szkolnej w literaturze, „Problemy Opiekuńczo-Wychowawcze” 2010, nr 10, s. 36–41.
Pitala M., Srebro E., Fobia szkolna. Co robić, kiedy dziecko boi się  iść  do  szkoły?,  „Nauczanie  Początkowe”  2006/2007,  nr 1, s. 43–54.
Plewińska A., Konsekwencje lęku szkolnego, „Edukacja i Dialog” 2006, nr 3, s. 44–49.
Rabe-Jabłońska  J.,  Diagnoza  i  leczenie  zaburzenia  obsesyjno-kompulsyjnego, „Psychiatria” 2007, T. 4, nr 4.Moje dziecko się boi. Jak mogę mu pomóc?
Radomska A., Kto się boi ośmieszenia? O syndromie gelotofobi, „Nowiny Psychologiczne” 2009, nr 1, s. 21–42.
Smykaj  J.,  Odmowa  chodzenia  do  szkoły,  „Remedium”  2006,  nr 7/8, s. 10–11.
Stańczak I., Lęk szkolny dziecka na etapie wczesnej edukacji, „Nauczanie Początkowe” 2010/2011, nr 1, s. 14–19.
Trawińska W., Spotkania w magicznym pokoju. Program zajęć biblioterapeutycznych na temat lęków,  „Biblioterapeuta” 2006, nr 4, s. 14–22.
Trusz S., Tolerancja niepewności jako element kompetencji społecznych  w  kulturze  indywidualizmu,  „Edukacja”  2011,  nr 4, s. 66–74.
Wasilewska M., Lęki i obawy studentów związane z perspektywą dorosłego życia, „Edukacja” 2010, nr 4, s. 54–67.
Woźniak A., Lęk – mit czy rzeczywistość? „Edukacja i Dialog” 2005, nr 4, s. 39–43.
Wróbel M., Nie taki mrok straszny, „Wychowanie w Przedszkolu” 2010, nr 10, s. 48–49.
Zinczuk J., Draheim Sz., Represywny styl radzenia sobie z bodźcami  zagrażającymi  a  samooszukiwanie,  „Czasopismo Psychologiczne” 2009, nr 1, s. 23–41.
Wilczewska-Wojczyszyn  M.,  Scenariusze.  Każdy  ma  swojego stracha. Scenariusz zajęć biblioterapeutycznych w oparciu o opowiadanie Eriki Meyer-Glitza Reportaż Marcina, „Biblioterapeuta” 2010, nr 3, s. 14–16.
Wójtowicz M., Scenariusze. Zmartwienie Ewy, „Biblioterapeuta” 2010, nr 3, s. 7–11.
Zieziulewicz  M.,  Strach  ma  wielkie  oczy…,  „Wychowaniew Przedszkolu” 2010, nr 2, s. 49–53.
Zabłocka  M.,  Wspieranie  rozwoju  dzieci  nieśmiałych,  „Remedium” 2006, nr 6, s. 6–7.
Zawadzki B., Strelau J., Zaburzenia pourazowe jako następstwo kataklizmu, „Nauka” 2008, nr 2, s. 47–55.

Strony www

www.mutyzm.org.pl.