Medycyna pracy w systemie ochrony zdrowia w Polsce

Spis treści:

Wykaz aktów prawnych o podstawowym znaczeniu dla medycyny pracy
Wstęp

Rozdział 1. System ochrony zdrowia w Polsce

1.1. Model systemu ochrony zdrowia
1.2. Świadczenia gwarantowane świadczeniobiorcom
1.3. Rozwój i podstawy prawne funkcjonowania medycyny pracy

Rozdział 2. Organizacja i zadania służby medycyny pracy

2.1. Jednostki organizacyjne i personel służby medycyny pracy
2.2. Zadania służby medycyny pracy
2.3. Dokumentacja służby medycyny pracy

Rozdział 3. Ochrona zdrowia pracujących jako zadanie pracodawcy

3.1. Podstawowe obowiązki pracodawcy
3.2. Szczególne obowiązki pracodawcy
3.3. Badania profilaktyczne pracowników

Rozdział 4. Badania lekarskie i orzecznictwo medycyny pracy

4.1. Badania lekarskie uczniów, słuchaczy, studentów
4.2. Badania lekarskie pracowników
4.3. Badania lekarskie osób ubiegających się o uprawnienia do kierowania pojazdami, kierowców, inspektorów transportu drogowego
4.4. Badania lekarskie sędziów, prokuratorów, kuratorów i komorników sądowych
4.5. Badania lekarskie pracowników ochrony, detektywów i strażników gminnych
4.6. Badania osób ubiegających się o pozwolenie na broń
4.7. Badania lekarskie skazanych
4.8. Badania sanitarno-epidemiologiczne
4.9. Urlopy dla poratowania zdrowia
4.10. Rozpoznawanie i stwierdzanie chorób zawodowych

Bibliografia
Wykaz tabel, wykresów i wzorów

Badania lekarskie i orzecznictwo medycyny pracy

  1.  Baka K., Machulak G., Pietraszewska-Macheta A., Sidorko A., Ustawa o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych. Komentarz, ABC, Warszawa 2010.
  2.  Boczkowski A., Medycyna pracy w systemie ochrony zdrowia pracujących: ewolucja kształcenia specjalistycznego, „Medycyna Pracy” 2007, nr 58 (5).
  3.  Brown J.A.C, Społeczna psychologia przemysłu. Stosunki między ludźmi w fabrykach, Książka i Wiedza, Warszawa 1962.
  4.  Buliński L., Polityczne uwarunkowania zmian w ochronie zdrowia. Sektor niepubliczny, CeDeWu, Warszawa 2009.
  5.  Centrum Kształcenia Podyplomowego Pielęgniarek i Położnych, Program kursu kwalifikacyjnego w dziedzinie ochrony zdrowia pracujących dla pielęgniarek, Warszawa 2017.
  6.  Centrum Kształcenia Podyplomowego Pielęgniarek i Położnych, Program szkolenia specjalizacyjnego w dziedzinie ochrony zdrowia pracujących dla pielęgniarek, Warszawa 2017.
  7.  Dawydzik L., Ochrona zdrowia pracujących, PZWL, Warszawa 2003.
  8.  Dercz M., Rek T., Ustawa o działalności leczniczej. Komentarz, Wolters Kluwer business, Warszawa 2019.
  9.  Franco G., Ramazzini B., The Father of Occupational Medicine, Am J Public Healthv, Vol. 91 (9),2001, https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC1446786.
10.  Główny Urząd Statystyczny, Warunki pracy w 2019 r., Warszawa–Gdańsk 2020.
11.  Główny Urząd Statystyczny, Wypadki przy pracy i problemy zdrowotne związane z pracą w II kwartale 2020 r. (na podstawie wstępnych wyników badania modułowego BAEL).
12.  Główny Urząd Statystyczny, Zdrowie i ochrona zdrowia w 2009 r., Warszawa 2010.
13.  Główny Urząd Statystyczny, Zdrowie i ochrona zdrowia w 2018 r., Warszawa, Kraków 2019.
14.  Główny Urząd Statystyczny, Zdrowie i ochrona zdrowia w 2019 r., Warszawa, Kraków 2020.
15.  Jaśkowski K., Maniewska E., Komentarz aktualizowany do Kodeksu pracy, opublikowano: LEX/el. 2021.
16.  Kaczocha M., Służba medycyny pracy. Komentarz. LEX/el.2014.
17.  Kautsch M., Klich J., Whitfeld M., Zarządzanie w opiece zdrowotnej, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2001.
18.  Konstytucja RP z 2 kwietnia 1997 r.
19.  Konwencja MOP nr 161 z 1985 r. dotycząca pracowniczych służb zdrowia.
20.  Łączkowska T., S jak System ochrony zdrowia pracujących, „Atest” 2013, nr 2.
21.  Macdonald E., Occupational Medicine in Europe. Evolution of the Profession. Materiał przedstawiony na spotkaniu roboczym „Workshop on training curricula and core competencies of occupational physicians” zorganizowanym w dniach 27–28 maja 1999 r. w Bilthoven (Holandia).
22.  Majka M., Czy spadną koszty badań lekarskich pracowników?, „Atest” 2021, nr 1.
23.  Marcinkowski  J.  (red.),  Medycyna  pracy,  Akademia  Medyczna  w  Poznaniu, Poznań 1996.
24.  Marek K. (red.), Choroby zawodowe, PZWL, Warszawa 2001.
25.  Niżnik J., W poszukiwaniu racjonalnego systemu finansowania ochrony zdrowia, Oficyna Wydawnicza Branta, Bydgoszcz–Kraków 2004.
26.  Nojszewska E., System ochrony zdrowia w Polsce, Lex Wolters Kluwer, Warszawa 2011.
27.  Opinia Konsultanta Krajowego w dziedzinie medycyny pracy z dnia 1 czerwca 2017 r. w sprawie pośmiertnego orzekania choroby zawodowej.
28.  Paszkowska M., Badania profilaktyczne nauczycieli systemu oświaty , „Atest” 2019, nr 1.
29.  Paszkowska M., BHP w podmiotach leczniczych i ogólne obowiązki pracodawcy, „Prawo i Zdrowie”, LEX /el.2016.
30.  Paszkowska  M.,  Instrumenty  prawne  zapobiegania  zranieniom  pracowników w podmiotach leczniczych, „Praca i Zdrowie” 2014, nr 3.
31.  Paszkowska  M.,  Medycyna  pracy  w  podmiotach  leczniczych,  „Ogólnopolski Przegląd Medyczny” 2016, nr 3.
32.  Paszkowska M., Nauczycielski urlop dla poratowania zdrowia po zmianie przepisów, „Atest” 2018, nr 5.
33.  Paszkowska M., Prawo dla lekarzy, Difin, Warszawa 2016.
34.  Paszkowska M., Polski system ochrony zdrowia, Difin, Warszawa 2020.
35.  Paszkowska M., Prawo dla pielęgniarek, Difin, Warszawa 2017.
36.  Paszkowska M., System ubezpieczenia zdrowotnego w Polsce, Difin, Warszawa 2015.
37.  Paszkowska M., Szczepienia ochronne pracowników, „Praca i Zdrowie” 2012, nr 3.
38.  Paszkowska M., Urlop dla poratowania zdrowia nauczyciela akademickiego po wejściu w życie nowej ustawy, „Atest” 2019, nr 7.
39.  Paszkowska M., Ustawowe zyski, „Menadżer Zdrowia” 2007, nr 3.294 Bibliografia
40.  Postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 19 marca 2015 r., sygn. akt SDI 4/15, LEX nr 1663141.
41.  Przyłuska J. (red.), Dla pracy, zdrowia i środowiska, 60 lat Instytutu Medycyny pracy im. J. Nofera, Łódź 2014.
42.  Rączkowski B., BHP w praktyce, ODDK Gdańsk, wyd. 18, 2020.
43.  Rozporządzenie Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 27 lipca 2004 r. w sprawie szkolenia w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz.U. z 2004 r. nr 180, poz. 1860).
44.  Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 7 lutego 2002 r. w sprawie warunków  i  trybu  przeprowadzania  badań  lekarskich  i  psychologicznych  w  celu stwierdzenia istnienia lub braku przeciwwskazań zdrowotnych do wykonywania czynności inspektora transportu drogowego (Dz.U. z 2002 r. nr 12, poz. 117).
45.  Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 stycznia 2011 r. w sprawie zadań służby medycyny pracy wynikających ze specyfiki ryzyka zawodowego osób zatrudnionych w transporcie kolejowym (Dz.U. z 2011 r. nr 20, poz. 102).
46.  Rozporządzenie Ministra Obrony Narodowej z dnia 7 maja 2010 r. w sprawie zadań służby medycyny pracy w jednostkach organizacyjnych podległych lub nadzorowanych przez Ministra Obrony Narodowej (Dz.U. z 2010 r. nr 88, poz. 577).
47.  Rozporządzenie Ministra Obrony Narodowej z dnia 9 sierpnia 2010 r. w sprawie służby  medycyny  pracy  w  jednostkach  organizacyjnych  podległych  Ministrowi Obrony Narodowej (Dz.U. z 2010 r. nr 187, poz. 1257).
48.  Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych z dnia 5 stycznia 2012 r. w sprawie zadań służby medycyny pracy (Dz.U. z 2012 r., poz. 52).
49.  Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych z dnia 5 stycznia 2012 r. w sprawie służby medycyny pracy (Dz.U. z 2012 r., poz. 53).
50.  Rozporządzenie  Ministra  Sprawiedliwości  z  dnia  9  lutego  2004  r.  w  sprawie szczegółowych zasad zatrudniania skazanych (t.j. Dz.U. z 2018 r., poz. 1887).
51.  Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 31 lipca 2009 r. w sprawie zadań służby medycyny pracy wynikających ze specyfiki ryzyka zawodowego w jednostkach organizacyjnych Służby Więziennej (Dz.U. z 2009 r. nr 131, poz. 1081).
52.  Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 31 lipca 2009 r. w sprawie służby medycyny pracy w jednostkach organizacyjnych Służby Więziennej (Dz.U. z 2010 r. nr 131, poz. 1082).
53.  Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 20 lipca 2011 r. w sprawie zakresu zadań służby medycyny pracy wobec osób pozbawionych wolności (Dz.U. nr 168, poz. 1013).
54.  Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 19 września 2014 r. w sprawie badań lekarskich i psychologicznych kandydatów do objęcia urzędu sędziego
(t.j. Dz.U. z 2018 r., poz. 619).
55.  Rozporządzenie Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 19 listopada 1962 r. w sprawie organizacji i zadań zakładów leczniczo-zapobiegawczych przemysłowej służby zdrowia (Dz.U. z 1962 r. nr 60, poz. 293).
56.  Rozporządzenie Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 30 czerwca 1975 r. w sprawie organizacji i zadań zakładów opieki zdrowotnej (Dz.U. z 1975 r. nr 25, poz. 134).
57.  Rozporządzenie Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 19 maja 1982 r. w sprawie organizacji i zadań zakładów opieki zdrowotnej (Dz.U. z 1982 r. nr 15, poz. 121).
58.  Rozporządzenie Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 30 maja 1996 r. w  sprawie  przeprowadzania  badań  lekarskich  pracowników,  zakresu  profilaktycznej opieki zdrowotnej nad pracownikami oraz orzeczeń lekarskich wydawanych do celów przewidzianych w Kodeksie pracy (t.j. Dz.U. z 2016 r., poz. 2067).
59.  Rozporządzenie Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 18 czerwca 2010 r. w  sprawie  specjalizacji  lekarskich  niezbędnych  do  wykonywania  orzecznictwa w zakresie chorób zawodowych jest właściwym do orzekania w zakresie chorób zawodowych (Dz.U. z 2010 r. nr 110, poz. 736).
60.  Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 7 lutego 1953 r. w sprawie organizacji  i  zadań  zakładów  leczniczo-zapobiegawczych  przy  zakładach  pracy  (Dz.U. z 1953 r. nr 12, poz. 50).
61.  Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 1 sierpnia 2002 r. w sprawie sposobu dokumentowania chorób zawodowych i skutków tych chorób (t.j. Dz.U. z 2013 r., poz. 1379).
62.  Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 27 maja 2010 r. w sprawie limitu badań wykonywanych  do  celów  przewidzianych  w  Kodeksie  pracy  przez  wojewódzki ośrodek medycyny pracy (Dz.U. z 2010 r. nr 109, poz. 720).
63.  Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 14 lipca 2010 r. w sprawie rodzajów dokumentacji  badań  i  orzeczeń  psychologicznych,  sposobu  jej  prowadzenia, przechowywania i udostępniania oraz wzorów stosowanych dokumentów (Dz.U. z 2010 r. nr 131, poz. 888).
64.  Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 29 lipca 2010 r. w sprawie rodzajów dokumentacji medycznej służby medycyny pracy, sposobu jej prowadzenia i przechowywania oraz wzorów stosowanych dokumentów (Dz.U. z 2010 r. nr 149, poz. 1002).
65.  Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 2 lutego 2011 r. w sprawie badań i pomiarów czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy (Dz.U. z 2011 r. nr 33, poz. 166).
66.  Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 13 września 2011 r. w sprawie zadań służby medycyny pracy, których wykonywanie przez osoby niebędące lekarzami wymaga posiadania dodatkowych kwalifikacji (Dz.U. z 2011 r. nr 206, poz. 1223).
67.  Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 3 listopada 2011 r. w sprawie badań lekarskich i psychologicznych osób ubiegających się o wydanie albo posiadających licencję detektywa (Dz.U. z 2011 r. nr 251, poz. 1511).
68.  Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 24 września 2013 r. w sprawie świadczeń  gwarantowanych  z  zakresu  podstawowej  opieki  zdrowotnej  (t.j.  Dz.U. z 2019 r., poz. 736).
69.  Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 6 listopada 2013 r. w sprawie świadczeń gwarantowanych  z  zakresu  ambulatoryjnej  opieki  specjalistycznej  (t.j.  Dz.U. z 2016 r., poz. 357).
70.  Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 22 listopada 2013 r. w sprawie świadczeń  gwarantowanych  z  zakresu  leczenia  szpitalnego  (t.j.  Dz.U.  z  2017  r., poz. 2295).
71.  Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 12 grudnia 2013 r. w sprawie wykazu dziedzin pielęgniarstwa oraz dziedzin mających zastosowanie w ochronie zdrowia, w których może być prowadzona specjalizacja i kursy kwalifikacyjne (Dz.U. z 2013 r., poz. 1562).
72.  Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 8 lipca 2014 r. w sprawie badań psychologicznych  osób  ubiegających  się  o  uprawnienia  do  kierowania  pojazdami, kierowców oraz osób wykonujących pracę na stanowisku kierowcy (Dz.U. z 2014 r., poz. 937).
73.  Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 11 grudnia 2014 r. w sprawie nadania statutu Narodowemu Funduszowi Zdrowia (Dz.U. z 2014 r., poz. 1840 i Dz.U. z 2019 r., poz. 1020).
74.  Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 21 grudnia 2015 r. w sprawie badań lekarskich  i  psychologicznych  osób  ubiegających  się  o  wpis  lub  posiadających wpis na listę kwalifikowanych pracowników ochrony fizycznej (Dz.U. z 2015 r., poz. 2323).
75.  Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 19 stycznia 2018 r. w sprawie orzekania o potrzebie udzielenia nauczycielowi urlopu dla poratowania zdrowia (Dz.U. z 2018 r., poz. 190).
76.  Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 27 września 2018 r. w sprawie orzekania o stanie zdrowia nauczyciela akademickiego na potrzeby udzielenia urlopu dla poratowania zdrowia (Dz.U. z 2018 r., poz. 1868).
77.  Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 26 marca 2019 r. w sprawie szczegółowych wymagań, jakim powinny odpowiadać pomieszczenia i urządzenia podmiotu wykonującego działalność leczniczą (Dz.U. z 2019 r., poz. 595).
78.  Rozporządzenie  Ministra  Zdrowia  z  dnia  29  marca  2019  r.  w  sprawie  szczegółowego  zakresu  danych  objętych  wpisem  do  rejestru  podmiotów  wykonujących działalność leczniczą oraz szczegółowego trybu postępowania w sprawach dokonywania wpisów, zmian w rejestrze oraz wykreśleń z tego rejestru (Dz.U. z 2019 r., poz. 605).
79.  Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 7 sierpnia 2019 r. w sprawie badań lekarskich i psychologicznych osób występujących o wydanie pozwolenia na broń lub zgłaszających do rejestru broń pneumatyczną oraz posiadających pozwolenie na broń lub zarejestrowaną broń pneumatyczną (Dz.U. z 2019 r., poz. 1562).
80.  Rozporządzenie  Ministra  Zdrowia  z  dnia  26  sierpnia  2019  r.  w  sprawie  badań  lekarskich  kandydatów  do  szkół  ponadpodstawowych  lub  wyższych  i  na kwalifikacyjne  kursy  zawodowe,  uczniów  i  słuchaczy  tych  szkół,  studentów, słuchaczy  kwalifikacyjnych  kursów  zawodowych  oraz  doktorantów  (Dz.U.  z 2019 r., poz. 1651).
81.  Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 29 sierpnia 2019 r. w sprawie badań lekarskich osób ubiegających się o uprawnienia do kierowania pojazdami i kierowców (Dz.U. z 2019 r., poz. 2213).
82.  Rozporządzenie  Ministra  Zdrowia  z  dnia  27  listopada  2019  r.  w  sprawie  zakresu zadań lekarza podstawowej opieki zdrowotnej, pielęgniarki podstawowej opieki zdrowotnej i położnej podstawowej opieki zdrowotnej (Dz.U. z 2019 r., poz. 2335).
83.  Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 6 kwietnia 2020 r. w sprawie rodzajów, zakresu i wzorów dokumentacji medycznej oraz sposobu jej przetwarzania (Dz.U. z 2020 r., poz. 666).
84.  Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 31 sierpnia 2020 r. w sprawie specjalizacji lekarzy i lekarzy dentystów (Dz.U. z 2020 r., poz. 1566).
85.  Rozporządzenie  Ministra  Zdrowia  z  dnia  12  listopada  2020  r.  zmieniające rozporządzenie  w  sprawie  przeprowadzania  badań  lekarskich  pracowników, zakresu  profilaktycznej  opieki  zdrowotnej  nad  pracownikami  oraz  orzeczeń lekarskich  wydawanych  do  celów  przewidzianych  w  Kodeksie  pracy  (Dz.U. z 2020 r., poz. 2131).
86.  Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 2 września 1997 r. w sprawie służby bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz.U. z 1997 r. nr 109, poz. 704).
87.  Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 24 sierpnia 2004 r. w sprawie wykazu prac wzbronionych młodocianym i warunków ich zatrudniania przy niektórych z tych prac (t.j. Dz.U. z 2016 r., poz. 1509).
88.  Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 30 czerwca 2009 r. w sprawie chorób zawodowych (t.j. Dz.U. z 2013 r., poz. 1367).
89.  Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 3 kwietnia 2017 r. w sprawie wykazu prac uciążliwych, niebezpiecznych lub szkodliwych dla zdrowia kobiet w ciąży i kobiet karmiących dziecko piersią (Dz.U. z 2017 r., poz. 796).
90.  Rozporządzenie  z  dnia  5  sierpnia  2010  r.  w  sprawie  badań  psychologicznych strażników gminnych (miejskich) (t.j. Dz.U. z 2018 r., poz. 903).
91.  Rybacki M. i in., Kryteria zdrowotne i zakres badań profilaktycznych dla wybranych rodzajów prac i czynników narażenia – wytyczne Instytutu Medycyny Pracy w Łodzi, „Medycyna Pracy” 2019, nr 70 (1).
92.  Rybacki M., Wiszniewska M., Walusiak-Skorupa J. (red.), Opieka profilaktyczna nad pracownikiem. Standardy w medycynie pracy, PZWL, Warszawa 2020.
93.  Ryć K., Skrzypczak Z. (red.), Ochrona zdrowia i gospodarka, Wydawnictwo UW Wydział Zarządzania, Warszawa 2008.
94.  Sieńko A., Badania lekarskie kandydatów do szkół, „Prawo i Zdrowie”, LEX /el.2019.
95.  Skibińska M., Badania profilaktyczne pracowników – badania wstępne, okreso we i kontrolne w czasie epidemii, „Ochrona Zdrowia”, Wolters Kluwer.
  96. Sobczyk A. (red.), Kodeks pracy. Komentarz, C.H. Beck, Warszawa 2018.
  97. Statut Polskiego Towarzystwa Medycyny Pracy z dnia 11.12.2019 r.
  98. Suchecka J., Ekonomia zdrowia i opieki zdrowotnej, Wolters Kluwer, Warszawa 2010.
  99. Sygit M., Zdrowie publiczne, Wolters Kluwer, Warszawa 2017.
100. Świątkowska B., Hanke W., Szeszenia-Dąbrowska A., Choroby zawodowe w Polsce w 2019 r., Instytut Medycyny Pracy im. prof. Nofera, Łódź 2020.
101. Świątkowska B., Hanke W., Szeszenia-Dąbrowska, Choroby zawodowe w Polsce w 2018 r., Instytut Medycyny Pracy im. prof. Nofera, Łódź 2019.
102. The World Health Report 2000. Health Systems: improving Performance. WHO, Geneva 2000.
103. Ustawa  z  dnia  25  sierpnia  2006  r.  o  bezpieczeństwie  żywności  i  żywienia (t.j. Dz.U. z 2020 r., poz. 2021).
104. Ustawa z dnia 14 czerwca 1960 r. – Kodeks postępowania administracyjnego (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 256).
105. Ustawa  z  dnia  14  grudnia  2016  r.  –  Prawo  oświatowe  (t.j.  Dz.U.  z  2020  r., poz. 910).
106. Ustawa z dnia 14 marca 1985 r. o Państwowej Inspekcji Sanitarnej (t.j. Dz.U. z 2019 r., poz. 59).
107. Ustawa z dnia 15 kwietnia 2011 r. o działalności leczniczej (t.j. Dz.U. z 2020 r., poz. 295).
108. Ustawa z dnia 15 lipca 2011 r. o zawodach pielęgniarki i położnej (t.j. Dz.U. z 2020 r., poz. 562).
109. Ustawa z dnia 20 lipca 2018 r. – Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce (Dz.U. z 2020 r., poz. 85).
110. Ustawa z dnia 20 maja 2010 r. o wyrobach medycznych (t.j. Dz.U. z 2020 r., poz. 186).
111. Ustawa z dnia 21 maja 1999 r. o broni i amunicji (t.j. Dz.U. z 2020 r., poz. 955).
112. Ustawa z dnia 22 marca 2018 r. o komornikach sądowych (t.j. Dz.U. z 2020 r., poz. 121).
113. Ustawa z dnia 22 sierpnia 1997 r. o ochronie osób i mienia (t.j. Dz.U. z 2020 r., poz. 838).
114. Ustawa  z  dnia  23  kwietnia  1964  r.  –  Kodeks  cywilny  (t.j.  Dz.U.  z  2020  r., poz. 1740).
115. Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (t.j. Dz.U. z 2020 r., poz. 1320).
116. Ustawa z dnia 26 stycznia 1982 r. – Karta Nauczyciela (t.j. Dz.U. z 2019 r., poz. 2215).
117. Ustawa z dnia 27 czerwca 1997 r. o służbie medycyny pracy (t.j. Dz.U. z 2019 r., poz. 1175).
118. Ustawa z dnia 27 lipca 2001 r. o kuratorach sądowych (t.j. Dz.U. z 2020 r., poz. 167).
119. Ustawa z dnia 27 lipca 2001 r. – Prawo o ustroju sądów powszechnych (t.j. Dz.U. z 2020 r., poz. 2072).
120. Ustawa  z  dnia  27  października  2017  r.  o  podstawowej  opiece  zdrowotnej (t.j. Dz.U. z 2020 r., poz. 172).
121. Ustawa z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowa nych ze środków publicznych (t.j. Dz.U. z 2020 r., poz. 1398).
122. Ustawa z dnia 28 października 1948 r. o zakładach społecznych służby zdrowia i planowej gospodarce w służbie zdrowia (Dz.U. z 1948 r. nr 55, poz. 434).
123. Ustawa z dnia 28 stycznia 2016 r. – Prawo o prokuraturze (t.j. Dz.U. z 2021 r., poz. 66).
124. Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. o strażach gminnych (t.j. Dz.U. z 2019 r., poz. 1795).
125. Ustawa z dnia 30 kwietnia 2010 r. o instytutach badawczych (t.j. Dz.U. z 2020 r., poz. 1383).
126. Ustawa z dnia 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (t.j. Dz.U. z 2019 r., poz. 1205).
127. Ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t.j. Dz.U. z 2019 r., poz. 2325).
128. Ustawa z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie województwa (t.j. Dz.U. z 2020 r., poz. 1668).
129. Ustawa z dnia 5 grudnia 1996 r. o zawodach lekarza i lekarza dentysty (t.j. Dz.U. z 2020 r., poz. 514).
130. Ustawa z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi (t.j. Dz.U. z 2019 r., poz. 1239).
131. Ustawa z dnia 5 stycznia 2011 r. o kierujących pojazdami (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 1268).
132. Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks karny (t.j. Dz.U. z 2020 r., poz. 1444).
133. Ustawa  z  dnia  6  czerwca  1997  r.  –  Kodeks  karny  wykonawczy  (t.j.  Dz.U. z 2021 r., poz. 53).
134. Ustawa z dnia 6 lipca 2001 r. o usługach detektywistycznych (t.j. Dz.U. z 2020 r., poz. 129).
135. Ustawa z dnia 6 listopada 2008 r. o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta (t.j. Dz.U. z 2020 r., poz. 849).
136. Ustawa z dnia 6 marca 2018 r. – Prawo przedsiębiorców (t.j. Dz.U. z 2021 r., poz. 162).
137. Ustawa  z  dnia  6  września  2001  r.  o  transporcie  drogowym  (Dz.U.  z  2019  r., poz. 2140).
138. Ustawa  z  dnia  9  kwietnia  2010  o  Służbie  Więziennej  (t.j.  Dz.U.  z  2019  r., poz. 1427).
139. Wągrowska-Koski E., Nowe wyzwania w medycynie pracy, „Medycyna Pracy” 2004, nr 55 (5).
140. Wągrowska-Koski E., Rybacki M., Śliwińska-Kowalska M., Walusiak-Skorupa J.,Lewańska M., Pas-Wyroślak A., Klimecka-Muszyńska D., Problemy orzecznicze w badaniach profilaktycznych , Ministerstwo Zdrowia.
141. Wittczak T., Medycyna pracy. Profilaktyka i orzecznictwo , Difin, Warszawa 2018.
142. Włodarczyk C., Poździoch S., Systemy zdrowotne, zarys problematyki, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2001.
143. www.ciop.pl/CIOPPortalWAR/appmanager/ciop/pl?_nfpb.
144. www.dwomp.pl/historia.
145. www.encyclopedia2.thefreedictionary.com/Erisman%2C+Fedor+Fedorovich.
146. www.imp.lodz.pl/home_pl/o_instytucie.
147. www.imp.sosnowiec.pl.
148. www.imw.lublin.pl/index.php/pl/o-instytucie/historia.
149. www.medycynapracyportal.pl.
150. www.momp.malopolska.pl/pracodawcy/choroby-zawodowe.
151. www.mop.pl/html/index1.html#info_o_mop/historia_mop.html.
152. www.ucmmit.gdynia.pl/o-nas.
153. www.womp.gda.pl/program-specjalizacji-z-medycyny-pracy-w-oparciu-o-rekomendacje-unii-europejskiej-informacje-ogolne.
154. Wyrok Krajowej Izby Odwoławczej z dnia 15 kwietnia 2016 r. KIO 474/16-Zakres badania sanitarno-epidemiologicznego. LEX nr 2026090.
155. Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 5 stycznia 2007 r., sygn. akt II OSK 1078/06, LEX nr 315089.
156. Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 9 stycznia 2007 r., sygn. akt II OSK 1039/06, LEX nr 315105.
157. Wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 14 marca 2019 r., sygn. akt III APa 72/18, LEX nr 2682509.
158. Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 11 czerwca 2013 r., sygn. akt II UK 371/12, LEX nr 1350554.
159. Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 13 kwietnia 2017 r., sygn. akt I PK 146/16, LEX nr 2309610.
160. Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 17 kwietnia 2014 r., sygn. akt III PK 95/13, OSNP 2015/9/123.
161. Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 27 stycznia 2011 r., sygn. akt II PK 175/10, OSNP 2012/7-8/88.
162. Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 27 czerwca 2006 r., sygn. akt VII SA/Wa 573/06, LEX nr 221951.
163. Zalecenie MOP nr 171 z 1985 r. dotyczące pracowniczych służb zdrowia.