Kształtowanie środowiska pracy w procesie przygotowania trenerów pracy do zatrudnienia wspomaganego

Spis treści:

Wstęp

Rozdział 1. Analiza teoretyczna pracy jako podstawowej formy aktywności człowieka

1.1. Praca ludzka w literaturze przedmiotu
1.2. Praca jako kategoria antropologiczna
1.3. Praca jako przedmiot badań pedagogiki pracy
1.4. Znaczenie pracy dla osób zagrożonych wykluczeniem społecznym

Rozdział 2. Zatrudnienie wspomagane jako obszar działalności trenera pracy

2.1. Określenie pojęcia i przejawy wykluczenia społecznego
2.2. Kategorie grup zagrożonych marginalizacją i obszary wykluczenia społecznego
2.3. Niepełnosprawni jako kategoria osób zagrożonych wykluczeniem społecznym
2.4. Przeciwdziałanie wykluczeniu społecznemu
2.5. Zatrudnienie wspomagane jako współczesna strategia społeczeństwa włączającego
2.5.1. Geneza i beneficjenci zatrudnienia wspomaganego
2.5.2. Społeczno-ekonomiczne przesłanki zatrudnienia wspomaganego

Rozdział 3. Trener pracy jako kluczowy element w systemie zatrudnienia wspomaganego

3.1. Trener pracy w systemie zatrudnienia wspomaganego
3.2. Zadania zawodowe trenera pracy
3.3. Pedagogiczne aspekty działalności trenera pracy/Trener pracy jako zawód pedagogiczny
3.4. Organizacja działalności trenera pracy
3.5. System przygotowania trenera pracy
3.5.1. Założenia dotyczące szkolenia trenerów pracy
3.5.2. Profil kompetencyjny trenera pracy

Rozdział 4. Niepełnosprawni jako podopieczni trenera pracy

4.1. Osoby niepełnosprawne i ich postrzeganie
4.1.1. International Classification of Functioning, Disability and Health – ICF jako narzędzie opisu
4.1.2. Niepełnosprawni w ujęciu statystycznym
4.1.3. Postrzeganie niepełnosprawności
4.1.4. Osoba niepełnosprawna w otoczeniu społecznym
4.1.5. Charakterystyka osób z niepełnosprawnością intelektualną
4.1.6. Przygotowanie zawodowe osób niepełnosprawnych intelektualnie
4.2. Kompetencje komunikacyjne
4.2.1. Kompetencje komunikacyjne – analiza pojęcia
4.2.2. Model Shannona-Weavera
4.2.3. Kompetencje komunikacyjne osób niepełnosprawnych intelektualnie
4.2.4. Model komunikacji – przesłanki kształtowania kompetencji komunikacyjnych osób niepełnosprawnych intelektualnie w środowisku pracy
4.2.5. Kompetencje komunikacyjne trenera pracy
4.3. Niepełnosprawni na rynku pracy
4.3.1 Regulacje prawne dotyczące rehabilitacji zawodowej osób niepełnosprawnych
4.3.2. Aktywność zawodowa osób niepełnosprawnych
4.3.3. Niepełnosprawni intelektualnie na rynku pracy

Rozdział 5. Metodologiczne podstawy badań własnych

5.1. Przedmiot badań, cele i problemy badawcze
5.2. Metody techniki i narzędzia badawcze

Rozdział 6. Środowisko pracy jako obszar aktywności zawodowej trenera pracy – wyniki badań własnych

6.1. Przystosowanie środowiska pracy do potrzeb osób niepełnosprawnych w literaturze przedmiotu
6.2. Niepełnosprawni intelektualnie w środowisku pracy
6.2.1. Charakterystyka terenu badań
6.2.2. Przystosowanie środowiska pracy do potrzeb beneficjentów zatrudnienia wspomaganego
6.2.3. Ciągi komunikacyjne
6.2.4. Rozwiązania specjalne w zakresie organizacji pracy
6.3. Badania fokusowe
6.4. Przystosowanie środowiska pracy do potrzeb osób niepełnosprawnych intelektualnie na podstawie badań własnych

Rozdział 7. Wytyczne dla trenerów pracy i listy kontrolne dotyczące dostosowania środowiska pracy do potrzeb  osób upośledzonych intelektualnie

7.1. Wytyczne dotyczące dostosowania środowiska pracy do potrzeb pracowników upośledzonych intelektualnie
7.2. Listy kontrolne
7.2.1. Lista kontrolna dotycząca przystosowania stanowisk i organizacji pracy do potrzeb i możliwości osób niepełnosprawnych intelektualnie
7.2.2. Lista kontrolna dotycząca przystosowania zakładowych ciągów komunikacyjnych do potrzeb i możliwości pracowników niepełnosprawnych intelektualnie
7.2.3. Lista kontrolna dotycząca relacji pracownika niepełnosprawnego intelektualnie w środowisku społecznym zakładu pracy
7.3. Przystosowanie stanowisk pracy do potrzeb osób niepełnosprawnych ze szczególnym uwzględnieniem osób niepełnosprawnych intelektualnie
7.3.1. Obciążenie pracą niepełnosprawnych pracowników

Rozdział 8. Przygotowanie trenerów pracy do zatrudnienia wspomaganego na tle przeprowadzonych badań

8.1. Zakres szkolenia trenerów pracy w zakresie przystosowania środowiska pracy do potrzeb osób niepełnosprawnych intelektualnie/beneficjentów zatrudnienia wspomaganego
8.2. Formy przygotowania trenerów pracy do wykonywania zadań zawodowych

Rozdział 9. Podsumowanie badań i rekomendacje dotyczące przystosowania środowiska pracy do potrzeb osób niepełnosprawnych ze szczególnym uwzględnieniem osób upośledzonych intelektualnie

Bibliografia
Spis tabel
Spis rysunków
Spis fotografii 

Ajdukiewicz K., Język i poznanie. PWN. Warszawa 2006.
Aleksander T. (red.), Edukacja dorosłych jako czynnik rozwoju społecznego. ITE. Radom 2010.
Anderson G., Supported employment in Northern Ireland: a gateway towards social inclusion for
people with learning disabilities. Journal of Leaming Disabitioes for Nursing, Health and
Social Care (1998) 2(I).
Andersen S., Wprowadzenie do etyki. Dialog. Warszawa 2003.
Anzenbacher A., Wprowadzenie do filozofii. WAM. Kraków 2003.
Aronson E., Człowiek istota społeczna. PWN. Warszawa 1997.
Babbie E., Badania społeczne w praktyce. PWN. Warszawa 2007.
Badania wpływu kierunku i poziomu wykształcenia na aktywność zawodową osób niepełno-
sprawnych. Raport końcowy. Część 6. Pentor Research International. 2010.
Baffoe M, Stigma, discrimination & marginalization: gateways to oppression of persons with
disabilities  in Ghana,  West  Africa.  Journal of Educational and Social Research, 3(1)  2013,
187–198.
Bakiera L., Stelter Ż., Wspomaganie rozwoju osób niepełnosprawnych intelektualnie. W: Dia-
gnoza potrzeb i modele pomocy dla osób z ograniczeniami sprawności, red. A.I. Wilińska,  
R. Kaczan, K. Smoczyńska. SCHOLAR. Warszawa 2010.
Baley S., Psychologia wychowawcza w zarysie. PWN. Warszawa 1960.
Banaszak, Art. 32. W: Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz., wyd. 2, Warszawa 2012.
Bańka A. (red.). Wychowanie dla teraźniejszości. WSiP. Warszawa 1996.
Bańka A., Architektura psychologicznej przestrzeni życia. SPiA. Poznań 2016.
Baran A., Komunikacja dydaktyczna. W: Wykładowca doskonały. Poradnik nauczyciela akade-
mickiego, red. A. Rozmus. Wolters Kluwer. Warszawa 2013.
Baraniak B., Butkiewicz (red.), Standaryzacja kształcenia zawodowego. IBE. Warszawa 1998.
Barnes C., Mercer G., Niepełnosprawność. Sic!. Warszawa 2008.
Baylon Ch., Mignot X., Komunikacja. FLAIR. Kraków 2008.
Bąbka  J.,  W  poszukiwaniu  strategii  edukacyjnej  przeciwdziałania  wykluczeniu  społecznemu
osób  z  niepełnosprawnością.  W:  Interdyscyplinarne  Konteksty  Pedagogiki  Specjalnej  
nr 4/2014.
Becker-Pestka  D.,  Kubiński  G.,  Łojko  M.,  Różne  obszary  wykluczenia  społecznego  w  Polsce
wybrane zagadnienia. Exante. Wrocław 2017.
Bednarczyk H. i inni, Europejskie idee i inspiracje edukacyjne. ITE. Radom 2005.
Benner D. Pedagogika ogólna. WUKSW. Warszawa 2015.
Berger P., Rewolucja kapitalistyczna. ON. Warszawa 1995.
Berger P., Zaproszenie do socjologii. PWN. Warszawa 2007.
Berger P.L., Luckman T., Społeczne tworzenie rzeczywistości. PWN. Warszawa 2010.
Bielski I., Przedsiębiorstwo jako element systemu edukacyjnego współczesnego społeczeństwa.  
W: Edukacja ekonomiczna, M. Rocki (red.). Bellona. Warszawa 2001.
Blumer H., Interakcjonizm symboliczny. NOMOS. Kraków 2007.
Bogaj A., Kwiatkowski S.M., Szkoła a rynek pracy. PWN. Warszawa 2006.
Böhme G., Antropologia filozoficzna . IFiS PAN. Warszawa 1998.
Boudon R., Logika działania społecznego. NOMOS. Kraków 2009.244 Bibliografia
Brożek B., Granice interpretacji. CCP. Kraków 2018.
Bruner J., Kultura edukacji. UNIVERSITAS. Kraków 2006.
Bryant P.E., Dolman A.M., Psychologia rozwojowa. Zysk i S-ka. Poznań 1997.
Brygoła E., Spójność, stabilność i otwartość jako wymiary tożsamości osobistej. Polskie Forum
Psychologiczne. 2013, tom 18, nr 4.
Brzezińska A., Kaczan R., Smoczyńska K., Diagnoza potrzeb dla osób z ograniczeniami sprawno-
ści. SCHOLAR. Warszawa 2010.
Brzeziński J., Metodologia badań psychologicznych. PWN. Warszawa 2004.
Brzeziński J. (red.), Metodologia badań psychologicznych. PWN. Warszawa 2004.
Brzeziński J. (red.), Metodologia badań społecznych. Zysk i S-ka. Poznań 2011.
Brzozowski S., Wstęp do filozofii. W: S. Brzozowski, Kultura i życie. Zagadnienia sztuki i twórczo-
ści. W walce o światopogląd. PIW. Warszawa 1973.
Byrant P.E., Colman A.M. (red.), Psychologia rozwojowa. Zysk i S-ka. Poznań 1997.
Buckup S., Cena wykluczenia: konsekwencje ekonomiczne wykluczenia osób z niepełnosprawno-
ścią z rynku pracy. PFRON. Warszawa 2013.
Butkiewicz-Schodowska  A.,  Kapitał  ludzki  we  współczesnym  zarządzaniu  przedsiębiorstwem.  
W: Współczesne Problemy Ekonomiczne nr 11 (2015) Zeszyty Naukowe nr 858. US. 2015.
Bühler Ch., Bieg życia ludzkiego. PWN. Warszawa 1999.
Carey B., Jak się uczyć. WL. Kraków 2015.
Carter R., Tajemniczy świat umysłu. Atena. Poznań 1999.
Charmaz K., Teoria ugruntowana. PWN. Warszawa 2009.
Cassier E., Esej o człowieku. Czytelnik. Warszawa 1971.
Ciftci, A., Jones, N., & Corrigan, P. W. (2013), Mental health stigma in the Muslim community.
Journal of Muslim Mental Health, 7(1), 17–32.
Ciszewski J. (red.), Komentarz do kodeksu cywilnego, WYD. II, LEXISNEXIS 2014, Komentarz
do art. 13.
Chlewiński Z. (red.), Modele umysłu. PWN. Warszawa 1999.
Chmielewski  A.,  Rzeczy  i  wartości.  Humanistyczne  podstawy  edukacji  ekonomicznej.  PWN.
Warszawa 1999.
Chmielewski A., Filozofia Poppera . UW. Wrocław 2003.
Chybalski F., Matejun M., Organizacja jako przedmiot badań – od zbierania danych do analizy
wyników. W: Nauka o organizacji. Ujęcie dynamiczne, Adamik A. (red.). Oficyna a Wolters
Kluwer business. Warszawa 2013.
Concerted development of social cohesion indicators. Methodological guide. Council of Europe.
Strasbourg 2005.
Crozier M., Friedberg E., Człowiek i system. PWE. Warszawa 1982.
Cybulska D., Wykorzystanie metody obserwacji w naukach społecznych. W: Zeszyty Naukowe
Wydziału Zarządzania i Dowodzenia Akademii Obrony Narodowej. Nr 2(6), 2013.
Cytowska B., Trudne drogi adaptacji. Impuls. Kraków 2012.
Cytowska B., Wołowicz-Ruszkowska A., Trener pracy. Dokument uwzględniający wiedzę zastaną
na temat funkcjonowania trenera pracy, na podstawie polskich i zagranicznych opraco-
wań. PFRON. Warszawa 2013.
Czajkowski Z., Kapitał ludzki – pojęcia i miary. IGŚ. Warszawa 2012.
Czapiński J., Panek T. (red.), Diagnoza społeczna 2015. RMS. Warszawa 2015.
Czarnecki K., Psychologia zawodowej pracy człowieka. WSZiM. Sosnowiec 2006.
Czarnecki K., Psychologia zawodowego rozwoju człowieka. Impuls. Kraków 1998.
Czarnecki P., Pedagogika społeczna. Podstawowe pojęcia i definicje . Społeczeństwo i edukacja.
Nr 1/2012.
Czechowska A., Kompetencja komunikacyjna w glottodydaktyce. www.ifp.uni.wroc.pl245 Bibliografia
Dako-Gyeke, M., & Asumang, S. (2013). Stigmatization and discrimination Experiences of per-
sons with mental illness: insights from a qualitative study in Southern Ghana. Social Work
& Society, International Online Journal, 11(1) Retrieved from http://www.socwork.net/sws/
article/view/362/712
Davis P., Adaptacja zawodowa. Petit. Warszawa 2003.
Day Ch., Od teorii do praktyki. Rozwój zawodowy nauczyciela. GWP. Gdańsk 2008.
de Broja Jordan de Urrie F., Supported Employment. Revista. pisco.edu.uv
Dembiński P.H., Beretta S., Kryzys ekonomiczny i kryzys wartości. M. Kraków 2014.
Dembo M.H., Stosowana psychologia wychowawcza. WSiP. Warszawa 1997.
Denzin N.K., Lincoln Y.S., Metody badań jakościowych. PWN. Warszawa 2009.
Dewey J., Szkoła a społeczeństwo. Żak. Warszawa 2005.
Diagnoza społeczna 2015, (red. J. Czapliński, T. Panek). RMS. Warszawa 2015.
Domaniewski A., Mały traktat etyczny. Prószyński i S-ka. Poznań 2008.
Domańska L., Zatrudnienie wspomagane szansą dla niepełnosprawnych. Opuscula Socjologia
Nr 2/2016.
Domański R., Zespoły sieci komunikacyjnych. PWN. Warszawa 1963.
Domaradzka M., Rola komunikacji z dzieckiem o specjalnych potrzebach edukacyjnych. www.
plusik-minusik.pl
Dorośli  z  niepełnosprawnością  intelektualną  w  labiryntach  codzienności,  (red.  B.  Cytowska).
Wyd. A. Marszałek. Toruń 2011.
Duraj-Nowakowa K., Systemologiczne inspiracje pedeutologii. Impuls. Kraków 2000.
Duraj-Nowakowa K. (red.), Nauczyciele akademiccy w procesie kształcenia pedagogów. Impuls.
Kraków-Łowicz 1999.
Dutkiewicz W., Podstawy metodologii badań. Wyd. Stachurski. Kielce 2001.
Dyrektywa Rady /78/WE z 2000 r. ustanawiająca ogólne warunki ramowe równego traktowania
w zakresie zatrudnienia i pracy (Dz.Urz. UE L nr 303, 2000/78/WE).
Dyrektywa Ramowa 89/39/EWG w sprawie wprowadzenia środków w celu poprawy bezpieczeń-
stwa i zdrowia pracowników w miejscu pracy, Polskiej Normie PN-N-18002:2011, odpo-
wiednio do wytycznych zawartych w Dyrektywie Ramowej 89/39/EWG .
Dzembała M., Spójność społeczna w krajach i regionach Unii Europejskiej w świetle wskaźników
postępu społecznego. W: Nierówności Społeczne a Wzrost Gospodarczy. Nr 51(3/2017).
Edvisson L., Malone M.S., Kapitał intelektualny. PWN. Warszawa 2001.
Edukacja zawodowa wobec rynku pracy i integracji europejskiej, (red.) S.M. Kwiatkowski. ITE.
Warszawa 2001.
Ekskluzja i inkluzja społeczna, (red.) J. Grotowska-Leder, K. Faliszek. Akapit. Toruń 2005.
Erikson E., Tożsamość a cykl życia, Wyd. Zysk i S-ka, Poznań 2004.
Ewaluacja wejścia osób niepełnosprawnych na otwarty rynek pracy. Raport końcowy. Sochańska-
-Kawiecka M. – kierownik projektu. PFRON. Warszawa 2016.
Europejskie idee i inspiracje edukacyjne, (red.) H. Bednarczyk, T. Gawlik, T. Kupidura. ITE.
Radom 2005.
European Union of Supported Employment. Toolkit. 2010.
Eurostat Statistics Explained.
Europejska  Unia  Zatrudnienia  Wspomaganego.  Broszura  informacyjna  i  standardy  jakości.
PFRON. Warszawa 2013.
Europejska Rama Kwalifikacji dla uczenia się przez całe życie.
Ferguson  G.A.,  Tanake  Y.,  Analiza  statystyczna  w  psychologii  i  pedagogice.  PWN.  Warszawa
2004.
Ferriera  M.,  Grewiński  M.,  Reis-jorge  J.,  Superwizja  jako  instrument  rozwoju  zawodowego
w służbach społecznych. MCPS. Warszawa 2014.246 Bibliografia
Figueriedo J.B., Wykluczenie społeczne i polityka przeciwdziałania ubóstwu. Problemy polityki
społecznej 5/2003, IFIS PAN.
Філіпчук Г., Культурно-освітній вімір громадяфнськості. В: Освіта дпя сучасності. НАПН Україні.
Киів 2015.
Flick U., Projektowanie badania jakościowego. PWN. Warszawa 2010.
Fontana D., Psychologia dla nauczycieli. Zysk i S-ka. Poznań 1998.
Frączek P., Rola kapitału ludzkiego w procesie aktywizacji zawodowej osób niepełnosprawnych
w  Polsce.  Roczniki  Ekonomiczne  Kujawsko-Pomorskiej  Szkoły  Wyższej  w  Bydgoszczy  9,
2016.
Frieske K.W., Dynamika koncepcji marginalizacji społecznej. IPiSS UW. www.ipsir.uw.edu.pl
Fromm E., Zdrowe społeczeństwo. Vis-á-vis. Kraków 2012.
Fromm E., Rewolucja nadziei. W stronę uczłowieczonej technologii. Vis-á-vis. Kraków 2013.
Fukuyama F., Zaufanie. Kapitał społeczny a droga do dobrobytu. PWN. Warszawa 1997.
Furmanek W., Kompetencje kluczowe. Przegląd problematyki. www.pulib.sk
Furmanek W., Zarys humanistycznej teorii pracy. A. Marszałek. Toruń 2008.
Gabler D., Hadlaw A., Garczyński M., Przystosowanie stanowiska pracy osoby niepełnosprawnej.
POPON. Warszawa 2010.
Gajda J. (red.), O nowy humanizm w edukacji. Impuls. Kraków 2000.
Galewicz W. (red.), Etyczne i prawne granice badań naukowych. UNIVERSITAS. Kraków 2009.
Gałaś  S.,  Bohatkiewicz  J.,  Stosowanie  list  kontrolnych  w  opracowaniach  środowiskowych
w zakresie budownictwa drogowego. W: Budownictwo i Architektura 13(1) (2014).
Gąciarz  B.  Model  społeczny  niepełnosprawności  jako  podstawa  zmian  w  polityce  społecznej.  
W: Polscy niepełnosprawni. Od kompleksowej diagnozy do nowego modelu polityki społecz-
nej (red.) B. Gąciarz, S. Rudnicki. AGH. Kraków 2014, s. 19.
Gert. B., Culver Ch. M., Clouser K.D., Bioetyka. Wyd. słowo/obraz terytoria. Gdańsk 2009.
Gerlach R. (red.), Edukacja zawodowa nie tylko dla rynku pracy. W: Edukacja wobec rynku
pracy, (red.) R. Gerlach. Wyd. Akademii Bydgoskiej. Bydgoszcz 2003.
Gębski B., Wprowadzenie do metodologii badań społecznych. WSP TWP. Warszawa 2008.
Giddens A., Socjologia. PWN. Warszawa 2004.
Giddens A., Nowoczesność i tożsamość. PWN. Warszawa 2010.
Gleick J., Informacja. Znak. Kraków 2012.
Goldthorpe J.H., O socjologii. Integracja badań i teorii. IFiS PAN. Warszawa 2012
Golinowska S., Modele polityki społecznej w Polsce i Europie na początku XXI w. Fundacja Bato-
rego. Warszawa 2018.
Golka M., Bariery w komunikowaniu i społeczeństwo (dez)informacyjne. PWN. Warszawa 2008.
Gorący M., Wytyczne dotyczące świadczenia usług przez trenera pracy. Zestaw I. PFRON.
Warszawa 2015.
Gore Ch., Figueiredo J.B., Wykluczenie społeczne i polityka przeciwdziałania ubóstwu. Inter-
national Institute for Labour Studies . W: Problemy polityki społecznej. Studia i dyskusje.
Goreczny A. J., Bender E.E., Caruso G., & Feinstein C.S. (2011). Attitudes toward individuals
with disabilities: Results of a recent survey and implications of those results. Research in
Developmental Disabilities, 32, 1596–1609.
Górska E., Ergonomia: Projektowanie, diagnoza, eksperyment. Wyd. PW. Warszawa 2007.
Górska E. (red.): Projektowanie stanowisk pracy dla osób niepełnosprawnych. PW. Warszawa
2007.
Górska E., Metody oceny ryzyka zawodowego. Wyd. PW. Warszawa 2012.
Górska E., Lewandowski J., Podstawy zarządzania i kształtowania środowiska pracy. PW. War-
szawa 2002.
Grabowski M., Elementy filozofii nauki . Wyd. Mikołaja Kopernika. Toruń 2000.
Grandjean E., Fizjologia pracy. Zarys ergonomii. PZWL. Warszawa 1980.247 Bibliografia
Gurycka A., Struktura i dynamika procesu wychowawczego: analiza psychologiczna. PWN.
Warszawa 1979.
GUS – Jakość życia w Polsce w 2015. Wyniki badań spójności społecznej. Warszawa 2017.
GUS – Aktywność ekonomiczna ludności Polski. I kwartał 2016 r. stat.gov.pl
Haffner G., Wprowadzenie do antropologii filozoficznej . Wyd. WAM. Kraków 2006.
Hajduk Z., Ogólna metodologia nauk. Wyd. KUL. Lublin 2005.
Hall C.S., Lindzey G., Teorie osobowości. PWN. Warszawa 2002.
Hall E.T., Poza kulturą. PWN. Warszawa 2001.
Hejnicka-Bezwińska T., Pedagogika ogólna. WAiP. Warszawa 2008.
Historia filozofii. Wybór tekstów H. Puszko, A. Miś. UW. Warszawa 2001.
Henschke J.D., Spojrzenie na andragogikę i filozofię andragogiki: zarys międzynarodowy . Edu-
kacja Dorosłych 2011, nr 1.
Hoffman E., Ocena psychologiczna pracowników. GWP. Gdańsk 2008.
Hoffman K., Wskaźniki pomiaru efektywności pracy zespołowej. Studia ekonomiczne. Zeszyty
Naukowe UE w Katowicach. Nr 230/2015.
Hulek A., Człowiek niepełnosprawny w społeczeństwie. Zeszyty Naukowe WNE PK, 2009/nr 13.
ICD-10  Międzynarodowa  Statystyczna  Klasyfikacja  Chorób  i  Problemów  Zdrowotnych.  Rewizj
dziesiąta. CSI OZ, 2012.
ICF  Międzynarodowa  Klasyfikacja  Funkcjonowania  Niepełnosprawności  i  Zdrowia.  Światowa
Organizacja Zdrowia, 2009.
Informacja Rządu Rzeczypospolitej Polskiej o działaniach podejmowanych w 2012 roku na rzecz
realizacji postanowień uchwały Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 1 sierpnia 1997 r.
„Karta Praw Osób Niepełnosprawnych” Część 1. Warszawa 2013.
Jak  się  wyszkolić,  by  szkolić  innych.  Wprowadzenie  w  problematykę  zawodu  trenera  pracy.  
red. Smartnik J. PARP. Warszawa 2009.
James W., Pragmatyzm. Wyd. Zielona Sowa. Kraków 2004.
Jan Paweł II, Encyklika Laborem Exrences.
Jarosiewicz H., Psychologia dążeń i skłonności zawodowych. UW. Wrocław 2012.
Jastrzębska E., Spójność społeczna w kontekście społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw.
W: Optimum. Studia Ekonomiczne Nr 4(88)2017.
Jeannotte M.S., Stanley D., Pendakur R., Jamieson B., Williams M. Aizlewood A.,The Public
Policy Implications of Social Cohesion Research by Strategic Research and Analysis (SRA)
Strategic Planning and Policy Coordination Department of Canadian Heritagel, Québec
CANADA K1A 0M5 2002.
Jegorow  D.,  Spójność  społeczna  i  gospodarcza  w  zjednoczonej  Europie  –  utopia  sukcesu.  
W: Wpływ sektora B+R na wzrost konkurencyjności polskiej gospodarki poprzez rozwój
innowacji. Tom 4, Wydawnictwo Sun Solution Sp. z.o.o., Chełm 2012.
Jeruszka U., Rozważania nad zbliżeniem edukacji zawodowej do potrzeb rynku pracy. W: Edu-
kacja wobec rynku pracy, (red.) R. Gerlach. Wyd. Akademii Bydgoskiej. Bydgoszcz 2003.
Kaca  K.,  Woźniak  P.,  Wytyczne  dotyczące  świadczenia  usług  przez  trenera  pracy.  Zestaw  III
narzędzi do monitorowania i zarządzania pracą trenera pracy. PFRON. Warszawa 2015.
Kaczmarek P., Zdolność sądowa jako problem teorii prawa. Zakamycze 2006, ROZDZ. II.
Kaja B., Psychologia wspomagania rozwoju. GWP. Sopot 2010.
Kalbarczyk A., Ławniczak B., Magnuszewska-Otulak G., Zegarek M., Poradnictwo zawodowe dla
osób niepełnosprawnych, MPiPS. Warszawa 2009.
Kamp M. Lynch C. Handbook – Supported employment. A WASE and ILO CD ROM. Geneve
1993.
Kamusińska E., Znaczenie kompleksowej rehabilitacji w integracji osób niepełnosprawnych ze
społeczeństwem, Studia medyczne 2008; 9.248 Bibliografia
Kantowicz  E.,  Edukacyjne  wymiary  profesjonalizacji  pracy  socjalnej.  Annales  Universitatis
Mariae Curie-Skłodowska Lublin – Polonia Vol. XXVI, 1–2 Sectio J 2013.
Kargul J., Współczesne konteksty edukacji dorosłych. Edukacja dorosłych. 2015, nr 2.
Kargulowa A. (red.): Poradoznawstwo – Kontynuacja dyskursu. PW. Warszawa 2009.
Karney Z., Psychopedagogika pracy. Żak. Warszawa 2016.
Karta praw podstawowych Unii Europejskiej (2010/C 83/02).
Karwacki A., Kaźmierczak T., Rymsza M., REINTEGRACJA. Aktywna polityka społeczna w prak-
tyce. ISP. Warszawa 2014.
Karwińska A., Odkrywanie socjologii. PWN. Warszawa 2007.
Karwowski W., Projektowanie i zarządzanie zintegrowanymi systemami wytwarzania z wyko-
rzystaniem ergonomii. CIOP. Warszawa 2003.
Kaszyński K., Aksjologiczne aspekty pracy ludzkiej. Problemy profesjologii, 2/2009.
Katalog czynności zawodowych. CDZiWONI – Centrum DZWONI. PSnROzUU. Warszawa 2013.
Kazanowski  Z.,  Przemiany  pokoleniowe  postaw  wobec  osób  upośledzonych  intelektualnie.
UMCS. Lublin 2011.
Kazanowski  Z.,  Społeczny  wymiar  współczesnej  koncepcji  niepełnosprawności  intelektualnej.
Annalesuniversitatis Mariae Curie-Skłodowska. Lublin – Polonia Vol. XXVIII, 2015.
Kijak R.J. Niepełnosprawność intelektualna. Między diagnozą a działaniem, IRSS, Warszawa
2013.
Klasyfikacja zawodów i specjalności na potrzeby rynku pracy.
Knopp K.A., Kompetencje społeczne – pomiar i aplikacja. k.knopp@uksw.edu.pl
Knowles M.S., Holton E.F., Swanson R.A., Edukacja dorosłych. PWN. Warszawa 2009.
Kolman R., Kwalitologia. Placet. Warszawa 2009.
Komisja  Europejska:  Komunikat  Komisji  do  Parlamentu  Europejskiego,  Rady  Europejskiego
Komitetu Ekonomiczno-Społecznego i Komitetu Regionów – Europejska Strategia w spra-
wie niepełnosprawności 2010–2020: odnowione zobowiązanie do budowania Europy bez
barier. Bruksela dn. 03.03.2010 r. K.O.N. (2010 636 wersja ostateczna).
Komunikat Komisji Europejskiej 2020. Strategia na rzecz inteligentnego i zrównoważonego roz-
woju sprzyjającemu włączeniu społecznemu. Bruksela dn. 03.03.2010 r. K.O.N. (2010 wer-
sja ostateczna).
Konarzewski K., Jak uprawiać badania oświatowe. WSiP. Warszawa 2000.
Konecki K., Studia z metodologii badań jakościowych. PWN. Warszawa 2000.
Konieczniak P., Eksperyment naukowy i techniczny a porządek prawny. SAWPiA UW. Warszawa
2013.
Konwencja Praw Osób Niepełnosprawnych ONZ.
Korczyński M., Wartości w przystosowaniu osób niepełnosprawnych. WSSP. Lublin 2009.
Kosiedowski W., Koncepcja rozwoju inkluzywnego i jej realizacja w Europie Środkowo-Wschod-
niej. W: Rocznik Instytutu Europy Środkowo-Wschodniej. Rok 16 (2016). Zeszyt 5.
Kosiel M.W., Spójność społeczna – definicje, uwarunkowania, wskaźniki i strategie w Unii Euro -
pejskiej i Ameryce Łacińskiej. STUDIA-ESEJE. Ameryka Łacińska, 1(75) 2012.
Kotarbiński T., Traktat o dobrej robocie. Ossolineum. Wrocław-Warszawa-Kraków 1969.
Kowalczyk S., Zarys filozofii człowieka . WD. Sandomierz 2002.
Kozielecki J., Koncepcje psychologiczne człowieka. PIW. Warszawa 1977.
Kozielecki J., Człowiek wielowymiarowy. Żak. Warszawa 1998.
Kozielecki J., Psychotrangresionizm. Żak. Warszawa 2001.
Krasnodębski Z., Hellen K., Świat przezywany. PIW. Warszawa 1993.
Kratochvil S., Podstawy psychoterapii. Zysk i S-ka. Poznań 2003.
Krause A., Pedagogika specjalna w obronie człowieczeństwa. Studia edukacyjne nr 24/2013.
Krause E., Zjawisko NEET, czyli o młodzieży trzy razy nic. Problemy profesjologii 2/2016.
Kremień W.G., Filozofia antropocentryzmu w edukacyjnej przestrzeni. ITE. Radom 2011.249 Bibliografia
Kron F.W., Pedagogika. Kluczowe zagadnienia. GWP. Sopot 2012.
Kruk J., Filozoficzno-pedagogiczne aspekty rozumienia tekstu . Impuls. Kraków 1998.
Kruk J. Badania projektujące i prognostyczne w pedagogice. W: Podstawy metodologii badań
w pedagogice, (red.) S. Palka. GWP. Gdańsk 2010.
Kronenberg J., Berger T. (red.), Teoria zrównoważonego rozwoju. Fundacja Sendzimira. Kraków
2010.
Kryńska E. (red.), Analiza sytuacji osób niepełnosprawnych w Polsce I Unii Europejskiej. IPiSS.
Warszawa 2013.
Kształcenie  zawodowe  w  kontekście  europejskich  ram  kwalifikacji,  (red.)  H.  Bednarczyk,  
L. Łopacińska, A.M. Charraud. ITE. Radom 2003.
Kubiak-Szymborska  E.,  Wychowanie  dorosłych  we  współczesnym  dyskursie  pedagogicznym.  
W: Edukacja Ustawiczna Dorosłych 3/2011.
Kuklak-Dolata I., Sobocka-Szczapa H., Analiza sytuacji osób niepełnosprawnych w Polsce i Unii
Europejskiej. IPiSS. Warszawa 2013.
Kwiatkowski S., Sepkowska Z. (red.), Budowa standardów kwalifikacji zawodowych w Polsce .
ITE. Radom 2000.
Kwiatkowski S., Kształcenie zawodowe. Dylematy teorii i praktyki. IBE. Warszawa 2001.
Kwiatkowski S., Symela K., Standardy kwalifikacji zawodowych . IBE. Warszawa 2001
Kwiatkowski S.M., Bogaj A., Baraniak B., Pedagogika pracy. WAiP. Warszawa 2007.
Kupisiewicz C., Dydaktyka ogólna. Grafpunkt. Warszawa 2002.
Lachowicz-Tabaczek K., Potoczne koncepcje świata i natury ludzkiej. GWP. Gdańsk 2004.
Lafargue P., Prawo do lenistwa. Zielona Góra 2007.
Legowicz J., Zarys historii filozofii. Wiedza Powszechna. Warszawa 1991.
Lindbeck  A.,  The  Welfare  State  –  Background,  Achivements,  Problems.  IFN  Working  Paper  
No 662. Stocholm 2006.
Lubrańska A., Psychologia pracy. Podstawowe pojęcia i zagadnienia. Difin. Warszawa 2017.
Luhmann N., Systemy społeczne. NOMOS. Kraków 2007.
Łobocki Ł., Zogniskowane wywiady grupowe jako metoda badawcza w polityce społecznej na
przykładzie badań nad migracjami międzynarodowymi. W: Problemy polityki społecznej,
8/2005. PAN.
Łobocki M., Wprowadzenie do metodologii badań pedagogicznych. Impuls. Kraków 1999.
Łobocki M., Metody i techniki badań pedagogicznych. Impuls. Kraków 2000.
Лук’янова Л., Предметне поле андpагогiки в системi наук про освiту i виховання. W: Interdyscypli-
narność pedagogiki i jej subdyscypliny, red. Z. Szarota, F. Szlosek. ITE PIB. Radom.
Magnuszewska-Otulak G., Uczestnictwo osób niepełnosprawnych w życiu społecznym. Aspra.
2009.
Majewski T., Problem zatrudnienia osób z niepełnosprawnością intelektualną. W: Dorośli z nie-
pełnosprawnością  intelektualną  w  labiryntach  codzienności.  (Red.)  B.  Cytowska.  Wyd.  
A. Marszałek. Toruń 2011.
Majewski  T.,  Międzynarodowe  doświadczenia  w  zakresie  zatrudnienia  wspomaganego  osób
niepełnosprawnych. W: Zatrudnienie wspomagane osób niepełnosprawnych. KIG-R. War-
szawa 2006.
Majewski T., Miżejewski C., Sobczak W., Gmina a niepełnosprawność. KI G-R. Warszawa 2007.
Marcinkowska B., Sprzężona niepełnosprawność – próba analizy fenomenu. Niepełnosprawność.
Dyskursy pedagogiki specjalnej, Nr 21/2016.
Marks K., Rękopisy ekonomiczno-filozoficzne z 1844 r. Książka i Wiedza. Warszawa 1960.
Marshall A., Principles of Economics. Macmillan & Co., London 1947
Martowska K., Psychologiczne uwarunkowania kompetencji społecznych. Liberi Libri, 2012.
Maslow A.H., Theory of Human Motivation. Harper & Row, Publishers 1954.
Matthews J.J., Megginson D., Surtees: Rozwój zasobów ludzkich. HELION. Gliwice 2008.250 Bibliografia
Matczak A., Kwestionariusz Kompetencji Społecznych. Pracownia Testów Psychologicznych. War-
szawa 2007.
Matczak M., Zalasiński T., Najbuk P., RAPORT REGULACYJNY Wytyczne dotyczące świadczenia
usług trenera pracy Warszawa 2015.
Matyja A., Metody i techniki stosowane w socjoterapii. AB. Bydgoszcz 2005.
Mc Gimsey J.F., Narracja jako ontologiczny awantaż w kapitalizmie kognitywnym. W: Wieczna
radość. Ekonomia polityczna społecznej kreatywności. Bęc Zmiana. Warszawa 2011.
Metody komunikacji, zachowania się i obsługi osób z niepełnosprawnością intelektualną – klien-
tów instytucji publicznych. Polskie Stowarzyszenie na Rzecz Osób z Upośledzeniem Umy-
słowym. Warszaw 1012.
Mikułowski Pomorski J., Jak narody porozumiewają się ze sobą w komunikacji międzykulturowej
i komunikowaniu medialnym. Universitas. Kraków 2012.
Milian L., Aksjologia mechanizmu rynku w koncepcji wychowawczej społeczeństwa zhumanizo-
wanego. W: O nowy humanizm w edukacji, (red.) J. Gajda. Impuls. Kraków 2000.
Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej: Rynek pracy w Polsce w 2015 roku. Warszawa
2016.
Mitkiewicz B., Wychowanie i praca w kontekście myśli społeczno-ekonomicznej Stefana Wyszyń-
skiego. WD. Sandomierz 2015.
Moniuszko A., Prawo człowieka. Wyd. „Dar”. Warszawa 1995.
Morawski W., Socjologia ekonomiczna. PWN. Warszawa 2001.
Mularski K., Czynności podobne do czynności prawnych, WKP 2011.
Muras M. (koordynator projektu), Wykluczenie i integracja społeczna w Polsce. Ujęcie wskaźni-
kowe. MPiPS. Warszawa 2006.
Murzyn A., Filozofia edukacji u schyłku XX wieku . Impuls. Kraków 1999.
Narodowa Strategia Integracji Społecznej dla Polski. Warszawa 2004.
Nirmierko B., Pomiar wyników kształcenia. WSiP. Warszawa 1999.
Nowacka W.Ł., Ergonomia i ergonomiczne projektowanie stanowisk pracy. PW. Warszawa 2010 .
Nowacka W.Ł., Materiały do ćwiczeń z ergonomii. PW. Warszawa 2010.
Nowacki T., Zawodoznawstwo. ITE. Radom 2003.
Nowacki T., Próba definicji pracy. W: Badanie, dojrzewanie, rozwój, red. F. Szlosek. ITE. Radom-
-Siedlce 2003.
Nowacki T., Praca ludzka. Analiza pojęcia. ITE. Radom 2008.
Nowacki T., Jeruszka U., Podstawy dydaktyki pracy. WSP TWP. Warszawa 2004.
Nowak A., Zagrożenie wykluczeniem społecznym kobiet niepełnosprawnych. UŚ. Katowice 2912.
Nowak A., Kobylacka-Sikora K., Indywidualny Arkusz Kompetencji Komunikacyjnych. Projekt:
Komunikacja kluczem do integracji. 2013.
Nowak S., Metodologia badań społecznych. PWN. Warszawa 2008.
Nowak T., Język w świetle odkryć nauki. Petrus. Kraków 2011.
Nyczkało N., Pedagogika pracy i pedagogika zawodowa w perspektywie międzydyscyplinarnej.
Szkoła Zawód Praca nr 2/2011.
Nyczkało N.G., Szlosek F., Kształcenie zawodowe w Polsce i Ukrainie. ITE PIB. Warszawa-Radom
2008,
Nyczkało N. (red.), Pedagogia Jana Pawła II w XXI wieku. Teoria i praktyka. WZNoS. Stalowa
Wola 2008.
Obrębska M., Styl mówienia w schizofrenii. UAM. Poznań 2013,
Okoń W., Wprowadzenie do dydaktyki ogólnej. Żak. Warszawa 1998.
Oleksyn T., Zarządzanie kompetencjami teoria i praktyka. OE. Kraków 2006
Oleś P., Psychologia człowieka dorosłego. PWN. Warszawa 2012.
Ollivier B., Nauki o komunikacji. ON. Warszawa 2010.
Oppenheim A.N., Kwestionariusze, wywiady, pomiary postaw. Zysk i S-ka. Poznań 1992.251 Bibliografia
Organizacja biur i pracy trenerów pracy i mentorów. PFRON.
Orientacje w metodologii badań pedagogicznych, (red.) S. Palka. UJ. Kraków 1998.
Orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego z dnia 11 lipca 2000 r., sygn. K 30/99.
Ossowski S., O osobliwościach nauk społecznych. PWN. Warszawa 1983.
Pachociński R., Zarys pedagogiki porównawczej. IBE. Warszawa 2006.
Paluchowski W.J., Diagnoza psychologiczna. WAiP. Warszawa 2007.
Papuć E., Jakość życia – definicje i sposoby jej ujmowania . REVIEW PAPER Curr Probl Psychia-
try 2011; 12(20).
Papuziński  A.,  Filozoficzne  aspekty  zrównoważonego  rozwoju .  PROBLEMY  EKOROZWOJU,
2006, vol. 1 No 2.
Parsole E., Wray M., Trener i mentor. Oficyna Ekonomiczna. Kraków 2002.
Parsons T., System społeczny. NOMOS. Kraków 2009.
Parys K., Edukacja ekologiczna w systemie kształcenia uczniów z niepełnosprawnością intelek-
tualną. TEXT. Kraków 2001.
Pedagogika społeczna, red. E. Marynowicz-Hetka. PWN. Warszawa 2007.
Pentor Research International: Badania wpływu kierunku i poziomu wykształcenia na aktyw-
ność zawodową osób niepełnosprawnych. Raport końcowy. Część 6. 2010.
Philips D.C., Solis J.F., Podstawy wiedzy o nauczaniu. GWP. Gdańsk 2003.
Piaget J., Mowa i myślenie dziecka. PWN. Warszawa 2011.
Pietrasiński Z., Praktyczna psychologia pracy. Książka i Wiedza. Warszawa 1961.
Pilch T., Bauman T., Zasady badań pedagogicznych. Żak. Warszawa 2001.
Piketty T., Kapitał w XXI wieku. KP. Warszawa 2015.
Piocha S., Nadolna E., Zatrudnienie osób niepełnosprawnych jako forma rehabilitacji zawodo-
wej. Zeszyty Naukowe WNE PK, 2009/nr 13.
Piórkowska K., Architektura społecznych zachowań. Stan wiedzy w świetle teorii spójności. Stu-
dia Ekonomiczne. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach. Nr 267
– 2016.
Podręcznik  dla  zainteresowanych  wprowadzaniem  osób  niepełnosprawnych  na  rynek  pracy.
Biuro Pełnomocnika Rządu ds. Osób Niepełnosprawnych. Warszawa 2014.
Podstawy metodologii badań w pedagogice, (red.) S. Palka. GWP. Gdańsk 2010.
Polska Norma PN-N-18002:2011 Systemy zarządzania bezpieczeństwem i higieną pracy. Ogólne
wytyczne do oceny ryzyka zawodowego.
Polska Norma PN-EN ISO 7010;2012 Symbole graficzne – Barwy bezpieczeństwa i znaki bez -
pieczeństwa.
Polska Norma PN-EN ISO 7010; 2017 Stosowanie znaków ewakuacji i ochrony przeciwpożarowej.
Polański Z., Współczesne metody badań doświadczalnych. Wiedza Powszechna. Warszawa 1978.
Popper K., Logika odkrycia naukowego. ALETHEIA. Warszawa 2002.
Poradnik  dotyczący  realizacji  wsparcia  dla  osób  wykluczonych  społecznie  oraz  zagrożonych
wykluczeniem społecznym. Program Operacyjny Kapitał Ludzki. MRR. Warszawa 2009.
Porankiewicz-Żukowska A., Między jednostką a strukturą społeczną. IFiS PAN. Warszawa 2012.
Powszechna Deklaracja Praw Człowieka ONZ.
Półturzycki J., Aktualność problemów edukacji ustawicznej. Chowanna 2, 2005.
Półturzycki J., Edukacja ustawiczna i andragogika w procesie modernizacji szkolnictwa wyż-
szego. Pedagogika Szkoły Wyższej. Nr 1, 2012.
Prawa  osób  z  niepełnosprawnością  intelektualną.  Dostęp  do  edukacji  i  zatrudnienia.  Raport.
Open Society Institute, 2005.
Procedury realizacji programu pilotażowego „TRENER PRACY -zatrudnienie wspomagane osób
niepełnosprawnych”. Załącznik nr 5 do uchwały nr 125/2010 Zarządu PFRON z dnia 13
maja 2010 r.252 Bibliografia
Pszczołowski T., Prakseologia a pedagogika. W: Encyklopedia pedagogiczna, red. W. Pomykało.
Innowacja. Warszawa 1997.
Raczkowska M., Spójność społeczna na obszarze unii europejskiej. Research Papers Of Wrocław
University Of Economics nr 475/ 2017.
Радкевич  В.,  Ринок  праці  і  професійна  освітв  в  умовах  модернізації  нацональної  економіки.  
В: Інноваційність у науці і освіті. НАПН України, КПН ПАН, ХНУ. Київ-Варшава-Хмепьницкий
2013.
Radziewicz-Winnicki A., Społeczeństwo w trakcie zmiany. GWP. Gdańsk 2005.
Radziewicz-Winnicki A., Pedagogika społeczna. WAiP. Warszawa 2008.
Raport  końcowy  projektu  Improving  Supported  Employment  –  Next  Step  Nr:  2013-1-NO1-
-LEO04-06251 8, w ramach programu „Uczenie się przez całe życie” Leonardo da Vinci,
realizowany w latach 2013-2015. 2015.
Ratajczak Z., Elementy psychologii pracy. UŚ. Katowice 1991.
Ratajczak Z., Psychologia pracy i organizacji. PWN. Warszawa 2008.
Ratajczak Z., Tadeusza Tomaszewskiego psychologia pracy i jej związki ze Szkołą Lwowsko-War-
szawską. Przegląd psychologiczny Nr 3, 2010, TOM 53.
Rauziński R., Sołdra-Gwiżdż T., Kazimierz Szczygielski K., Grupy szczególnie zagrożone wyklucze-
niem społecznym - aspekt demograficzny . Studia Politicae Universitatis Silesiensis 9/2012.
Recomendation on the development of adult education, adopted by the General Conference at its
nineteenth session. Nairobi 26 November 1976. UNESCO.
Rękosiewicz M., Kwestionariusz partycypacji społecznej (KPS): Konstrukcja i analiza właściwo-
ści psychometrycznych. Studia psychologiczne, t. 51 (2013), z. 3.
Richardson K., Fenomen zwany inteligencją. Wyd. Amber. Warszawa 2000.
Riesman D., Samotny tłum. Vis-á-vis. Kraków 2011.
Rogers C., O stawaniu się osobą. Rebis. Poznań 2014.
Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej w sprawie warunków organizowania kształcenia,
wychowania i opieki dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych, niedostosowanych społecz-
nie i zagrożonych niedostosowaniem społecznym, Dz.U. 2017, poz. 1578.
Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 1 sierpnia 2017 r. w sprawie szczegółowych
kwalifikacji wymaganych od nauczycieli, Dz.U., 2017, poz. 1575.
Rozporządzenie Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z dnia 17 stycznia 2012 r. w sprawie
standardów  kształcenia  przygotowującego  do  wykonywania  zawodu  nauczyciela,  Dz.U.  
nr 164, poz. 1365.
Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych
przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, Dz.U., 2003, nr 169, poz. 1650.
Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 18 sierpnia 2009 r. w sprawie przygo-
towania zawodowego dorosłych, Dz.U. 2008, nr 69, poz. 415.
Rubacha K., Metodologia badań nad edukacją. WAiP. Warszawa 2008.
Ryszkiewicz A., Od konwergencji do spójności i efektywności. Podstawy teoretyczne polityki spój-
ności gospodarczej, społecznej i terytorialnej Unii Europejskiej. SGH. Warszawa 2013.
Rynek pracy w Polsce. MRPiPS. Warszawa 2016.
Sagan A., Wprowadzenie do modelowania zjawisk społecznych i przykłady zastosowań w STATI-
STICA. Star Soft Polska. 2014.
Sałata E., Ośko S. (red.), Współczesne problemy pedeutologii i edukacji. ITE. Radom 2007.
Schrade U. (red.), Dydaktyka szkoły wyższej. Wybrane problemy. OWPW. Warszawa 2010.
Schuman H., Metoda i znaczenie w badaniach sondażowych. ON. Warszawa 2013.
Sen A., Rozwój i wolność. Zysk i S-ka. Poznań 2002.
Serafin-Juszczak B., NEET – Nowa kategoria młodzieży zagrożonej wykluczeniem społecznym.
Acta Universitatis Lodziensis Folia Sociologica 49, 2014.
Shaughnessy J.J. i inni, Metody badawcze w psychologii. GWP. Gdańsk 2002.253 Bibliografia
Sienkiewicz P., Systemy kierowania. Wiedza Powszechna. Warszawa 1989.
Sikora J., Determinants of pedagogical mastery in contemporary school. W: Teoreticzni ta meto-
diczni zasadi razwitku piedagogicznoj oswiti, red. N. Nyczkało. HPI. Charków 2007.
Sikora J., Edukacja ekonomiczna jako niezbędny składnik wykształcenia ogólnego. WSP. War-
szawa 2011.
Sikora J., Perspektywy teoretyczne i procedury w badaniach jakościowych. W: Tradycja i nowe
rozumienie badań jakościowych. (Red.) F. Szlosek. ITE. Wardzawa – Radom 2014.
Sikora J., Dostosowanie środowiska pracy do potrzeb osób z niepełnosprawnością intelektualną.
W: Wokół pracy zawodowej osób niepełnosprawnych. APS. Warszawa 2016.
Sikora J., Kształtowanie kompetencji komunikacyjnych i przystosowanie ciągów komunikacyj-
nych i stanowisk pracy dla osób niepełnosprawnych ze szczególnym uwzględnieniem osób
z niepełnosprawnością intelektualną. APS. Warszawa 2016.
Sikora J., Social and occupational activation of people at risk social exclusion in Poland against
the background of the EU cohesion policy. Comparative Professional Pedagogy 7(3)/2017;
Scientific Journal. Kyiv – Khmelnytskyi 2017.
Silver H., Social exclusion and social solidarity: Three paradigms, International Labour Review
Vol. 133 1994/5-6.
Silverman D., Prowadzenie badań jakościowych. PWN. Warszawa 2008.
Simmel G., Pisma socjologiczne. ON. Warszawa 2008.
Skałbania B., Poradnictwo pedagogiczne. Impuls. Kraków 2009.
Skałbania B., Lewndowska-Kidoń T., Terapia pedagogiczna w zarysie. WSP. Warszawa 2015.
Skorus M., Projektowanie stanowisk pracy dla osób niepełnosprawnych. www.puprudaslaska.pl
Sokołowski T., Międzynarodowa ochrona praw człowieka. WSP TWP. Warszawa 2004.
Solak A, Bluszcz J. (red.), Personalizm pracy ludzkiej. APS. Warszawa 2017.
Spicker P., Polityka społeczna – teoria. CRZL. Warszawa 2014.
Stachak S., Podstawy metodologii nauk ekonomicznych. Książka i Wiedza. Poznań 2003.
Standard kwalifikacji zawodowych – zawód doradca zawodowy . MPiPS.
Standard kwalifikacji zawodowych – zawód nauczyciel – instruktor praktycznej nauki zawodu .
MPiPS.
Stelter Ż., Charakterystyka niepełnosprawności intelektualnej. www.ponań.pl
Stefanowicz B., Informacja, wiedza, mądrość. GUS. Warszawa 2013.
Strykowski W., Kompetencje współczesnego nauczyciela. Neodidagmata 27/28. Poznań 2005.
Subocz E., Aktywna polityka społeczna wobec osób zagrożonych wykluczeniem społecznym (na
przykładzie województwa warmińsko-mazurskiego). Rozprawy Społeczne 2017, Tom 11,
Nr 3.
Suchodolski B., Wychowanie mimo wszystko. WSiP. Warszawa 1990.
Szacka B., Wprowadzenie do socjologii. ON. Warszawa 2008.
Szałkowski A., Stosunki pracy w aspekcie ich uwarunkowań systemowych. Problemy Polityki
Społecznej. 42(3)2018.
Szarfenberg R., Marginalizacja i wykluczenie społeczne. Wykłady. IPS. UW. Warszawa 2006.
Szczepankowska B., Ostrowska A. (red.), Problem niepełnosprawności w poradnictwie zawodo-
wym. KUP. Warszawa 1998.
Szczepański J., Elementarne pojęcia socjologii. PWN. Warszawa 1970.
Szczepański  J.,  Uwagi  o  przedmiocie  i  zadaniach  socjologii  pracy.  W:  Jak  pracuje  człowiek.
Książka i Wiedza. Warszawa 1961.
Щербак  О.,  Організаційно-педагогічні  засаді  підвищення  кваліфікації  педагога  професійного
навчанняю. В: Інноваційність у науці і освіті. НАПН України, КПН ПАН, ХНУ. Київ-Варшава-
Хмепьницкий 2013.
Szewczuk W., Podstawy psychologii. WSSE. Warszawa 2000.
Szlosek F., Wstęp do dydaktyki przedmiotów zawodowych. ITE. Radom 1995.254 Bibliografia
Szlosek F. i Zespół, Sprawozdanie etapowe z realizacji projektu nr I.P.20 pt. „Dostępność śro-
dowiska pracy do potrzeb osób ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi ze szczególnym
uwzględnieniem osób z niepełnosprawnością intelektualną”. Etap I. CIOP PIB, APS. War-
szawa 2014.
Szlosek F. i zespół, Sprawozdanie etapowe z realizacji projektu nr I.P.20 pt. „Dostępność śro-
dowiska pracy do potrzeb osób ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi ze szczególnym
uwzględnieniem osób z niepełnosprawnością intelektualną”. Etap II. CIOP PIB, APS. War-
szawa 2015.
Szlosek F., Tożsamość pedagogiki pracy w kontekście przemian systemowych. APS. Warszawa
2015.
Szluz B., Osoby niepełnosprawne w Unii Europejskiej: sytuacja i perspektywy. Seminare. Poszu-
kiwania naukowe 24/2007.
Sztumski J., Wstęp do metod i technik badań społecznych. Wydawnictwo Śląsk. Katowice 2008.
Szymański M.J., Socjologia edukacji. Impuls. Kraków 2013.
Szymczak W.F., Wański T., Profesjonalni trenerzy. GWP. Sopot 2011.
Śliwerski B., Podstawowe prawidłowości pedagogiki. APS. Warszawa 2011.
Śpiewak P., Obietnice demokracji. Prószyński i S-ka. Warszawa 2004.
Targosz T., Nadużycie osobowości prawnej, Zakamycze 2004.
Taylor  Ch.,  Teoria  społeczna  jako  praktyka.  W:  Świat  przeżywany,  (red.)  Z.  Krasnodebski,  
K. Nellen. PIW. Warszawa 1993.
Tomaszewski T., Główne idee współczesnej psychologii. Żak. Warszawa 1998.
Trędzibor  B.,  Zespoły  psychopatologiczne.  W  Psychiatria,  red.  I.  Krupka  Matuszczyk,  
M. Matuszczyk. Śląski Uniwersytet Medyczny. Katowice 2007.
Trener pracy jako sposób na zwiększenie zatrudnienia. PFRON. Warszawa 2013.
Trębicka-Postrzygacz B., Roguska A., Funkcjonowanie w społeczeństwie osób z niepełnospraw-
nościami – normalność w „nienormalności”. W: Człowiek w środowisku społecznym. UPH.
Siedlce 2015.
Trochiumiak B., Wolan-Nowakowska M. (red.), Zatrudnienie wspomagane szansą na samodziel-
ność osób z niepełnosprawnością. APS. Warszawa 2017.
Turos L., Andragogika pracy. Warszawa 2006.
Ubermanowicz S., Ewaluacja splotowa InfoKultury. UAM. Poznań 2005.
Urbaniak Aleksandra, www.poradnikzdrowie.pl
Ustawa Kodeks cywilny, Dz.U. 2018, poz. 1025.
Ustawa Kodeks pracy, Dz.U. 1974 nr 24, poz. 141.
Ustawa Kodeks rodzinny i opiekuńczy, Dz.U. 2017, poz. 682.
Ustawa o Państwowej Inspekcji Pracy, Dz.U. 2007 nr 89, poz. 589.
Ustawa z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnieniu osób
niepełnosprawnych, Dz.U. 1997 nr 123, poz. 776.
Ustawa z dnia 22 grudnia 2015 r. o Zintegrowanym Systemie Kwalifikacji, Dz.U. 2016, poz. 64.
Ustawa o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy. Dz.U. z 2018 r., poz. 1265 z późn. zm.
Ustawa Prawo oświatowe, Dz.U. z 2019 r., poz. 1148, 1078, 1287, 1680 i 1681.
Ustawa Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce (DZU.2018.168.0001668).
Uścińska G., Wilmowska-Pietruszyńska A. (red.), Rehabilitacja zawodowa – stan aktualny i pro-
ponowane zmiany. IPiSS. Warszawa 2014.
von Mises L., Socjalizm. Arcana. Kraków 2009.
Walkowiak R., Zarządzanie zasobami ludzkimi. TNOiK. Toruń 2007.
Warnecke H.J., Rewolucja kultury przedsiębiorstwa. PWN. Warszawa 1999.
Whitehead G., Ekonomia. Zysk i S-ka. Poznań 2001.255 Bibliografia
Wiatrowski Z., Początki, rozwój i aktualny stan pedagogiki pracy w Polsce. W: Pedagogika pracy
– tradycja i wyzwania współczesności, red. S. Kwiatkowski. ITE. Radom-Warszawa-Byd-
goszcz 2012.
Wiatrowski Z., Podstawy pedagogiki pracy. WSP. Bydgoszcz 2000.
Wiatrowski  Z.,  Praca  w  systemie  wartości  współczesnego  człowieka.  W:  O  nowy  humanizm
w edukacji, (red.) J. Gajda. Impuls. Kraków 2000.
Wierciński  J.,  (red.),  Komentarz  do  kodeksu  rodzinnego  i  opiekuńczego,  LexisNexis  2014,
Komentarz do art. 183.
Wiliński  M.,  Modele  niepełnosprawności:  indywidualny  –  funkcjonalny  –  społeczny.  
W:  Diagnoza  potrzeb  i  modele  pomocy  dla  osób  z  ograniczeniami  sprawności,  (red.)  
A.I. Wilińska, R. Kaczan, K. Smoczyńska. SCHOLAR. Warszawa 2010.
Winiarczyk M:., Metody komunikacji, zachowania się i obsługi osób z niepełnosprawnością inte-
lektualną – klientów instytucji publicznych. PSnROzUU. Warszawa 2012.
Wojtasik B., Podstawy poradnictwa kariery. KOWEZiU. Warszawa 2011.
Wołk Z., Kultura pracy, etyka i kariera zawodowa. ITE. Radom 2009.
Wołk Z., Poradnictwo zawodowe. UZ. Zielona Góra 2006.
Wołk Z., Pedagogika pracy wobec zmian zachodzących w pracy zawodowej. Problemy profesjo-
logii nr 1. 2006.
Wojnar K., Wpływ polityki spójności na spójność społeczną polskich miast – wnioski z badań
ewaluacyjnych. Studia Regionalne i Lokalne. Wydanie specjalne 2011.
Woźniak J., Ocenianie efektów szkolenia czyli metody i problemy ewaluacji. GWP. Sopot 2012.
Wójcicki M., Pojęcie, istota i formy partycypacji społecznej w procesie planowania przestrzen-
nego. Rozwój i polityka personalna. Nr 24/2013.
Wroczyński  R.,  Pedagogika  społeczna.  W:  Encyklopedia  pedagogiczna.  Innowacja.  Warszawa
1997.
Wróblewska M., Ergonomia. www.eduskrypt.pl
Wsparcie osób z niepełnosprawnością intelektualną. Raport. (Red.) Marcinkowska B., Wołowicz
A. PSOzUU. Warszawa 2010.
Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 18 kwietnia 2000 r., sygn. K 23/99.
Zalecenie Rady Wspólnot Europejskich nr 86/379/EWG w sprawie Zatrudnienia Osób Niepełno-
sprawnych we Wspólnocie.
Zalecenie  Parlamentu  Europejskiego  i  Rady  2008/C  111/01/WE  z  dnia  23  kwietnia  2008  r.
w sprawie ustanowienia europejskich ram kwalifikacji dla uczenia się przez całe życie.
Zamkowska A., Wsparcie edukacyjne uczniów z upośledzeniem umysłowym w stopniu lekkim
w różnych formach kształcenia na I etapie edukacji. PR. Radom 2009.
Zaorska  M.,  Niepełnosprawność  sprzężona  w  obliczu  aktualnych  przemian  w  systemowych
rozwiązaniach  edukacyjnych.  Niepełnosprawność.  Dyskursy  pedagogiki  specjalnej.  
Nr 14/2014.
Zarządzenie nr 3/2004 Głównego Inspektora Pracy z dnia 30 stycznia 2004 r. w sprawie ustalania
zasad przeprowadzania kontroli związanych z realizacją przez organy Państwowej Inspekcji
Pracy obowiązków wynikających z postanowień ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecz-
nej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych.
Zatrudnienie Wspomagane. Materiały konferencyjne. Biuro Pełnomocnika Rządu ds. Osób Nie-
pełnosprawnych. Warszawa 2011.
Zawieska W., (red.), Projektowanie obiektów, pomieszczeń oraz przystosowanie stanowisk pracy
dla osób niepełnosprawnych o specyficznych potrzebach – Ramowe wytyczne . CIOP PIB.
Warszawa 2014.
Zbyrad T., Instytucje opieki totalnej jako forma zniewolenia i kontroli. Roczniki nauk społecz-
nych. Tom 4(40) nr 2 – 2012.256 Bibliografia
Zgliczyński W., Polityka społeczna w państwach UE – wydatki i rozwiązania modelowe. W: Infos
nr 10(283) Zagadnienia Społeczno-Gospodarcze. BAS. Warszawa 2017.
Zielińska-Król K., Automarginalizacja jako bariera w adaptacji i readaptacji społeczno-zawodo-
wej osoby niepełnosprawnej. Roczniki Teologiczne. Tom LXII, zeszyt 1 – 2015.
Ziębiński Z., Logika praktyczna. PWN. Warszawa 2000.
Ziółkowski M., Zasada równości w prawie. Państwo i prawo 5/2015.
Zjaziun I.A. (red.), Mistrzostwo pedagogiczne. ITE. Warszawa-Radom 2005.
Znaniecki  F.,  Narzędzie  rozumienia:  współczynnik  humanistyczny.  W:  Antropologia  kultury,
(red.) A. Mencwel. Wyd. UW. Warszawa 2001.
Żabińska I., Zatrudnianie osób niepełnosprawnych w Polsce, 2013.
Żochowska R., Model struktury sieci miejskiej dla potrzeb oceny wariantów organizacji ruchu
w  czasie  zajęcia  pasa  drogowego.  Prace  Naukowe  Politechniki  Warszawskiej.  Transport.
Zeszyt 97. Warszawa 2013.
Żołnierczyk-Zreda D., Majewski T., Przystosowanie środowiska pracy do możliwości osób z dys-
funkcją narządu ruchu oraz osób niepełnosprawnych intelektualnie i psychicznie. Medy-
cyna Pracy 2012;63(4):493–504 © Instytut Medycyny Pracy im. prof. J. Nofera w Łodzi.
Żukowski  P.,  Podstawy  budowy  modelu  dynamiki  systemu  zarządzania  oraz  jego  symulacja
w organizacji gospodarczej (na podstawie metodologii dynamiki systemów J.W. Forrestera).
Przedsiębiorczość – Edukacja Nr 8.