Kształtowanie i wspieranie rozwoju psychoruchowego małych dzieci w żłobku

Spis treści:

Szanowni Czytelnicy,

1. Podstawy prawne funkcjonowania żłobków

2. Rozwój psychoruchowy dziecka do trzeciego roku życia

3. Trudności rozwojowe małych dzieci

4. Żłobek jako instytucja  opiekuńczo-wychowawcza

4.1. Organizacja pracy w żłobku
4.1.1. Żywienie dzieci w żłobkach
4.2. Realizacja funkcji opiekuńczej
4.2.1. Czy warto wprowadzać program adaptacyjny w żłobku?
4.2.2. Opieka nad małym dzieckiem
4.2.3. Znacząca rola pielęgniarki w żłobku
4.3. Realizacja funkcji wychowawczej
4.3.1. Kształtowanie umiejętności samoobsługowych
4.3.2. Wychowanie poprzez zabawę

5. Przestrzeń dla edukacji w placówce

5.1. Metody pracy wykorzystywane podczas zajęć z dziećmi
5.2. Język angielski w żłobku – nauka poprzez zabawę i czynności dnia codziennego
5.3. Dobre praktyki – zajęcia edukacyjne prowadzone metodą programu rocznego
5.4. Współpraca z uczelniami i organizacjami pozarządowymi

6. Zabawa jako forma uczenia się dzieci

6.1. Zabawy fundamentalne
6.2. Zajęcia muzyczno-ruchowe w żłobku
6.3. Zajęcia muzyczno-ruchowe dla dzieci jako profilaktyka logopedyczna – Edyta Żebrowska
6.4. Zajęcia taneczne
6.5. Teatr w życiu małych dzieci
6.6. Zajęcia plastyczne dla najmłodszych

7. Bajki i baśnie dla najmłodszych

8. Profesjonalny opiekun małych dzieci

9. Znaczenie dobrych relacji z rodzicami

10. Wsparcie psychologiczno-pedagogiczne w żłobkach

Kilka słów na zakończenie…
Dedykacja Bożeny Kurelskiej
Dedykacja Anety Jegier
Bibliografia
O autorach

Bibliografia

Adamek I., Bałachowicz J. (red.), Kompetencje kreatywne nauczyciela wczesnej edukacji dziecka, Oficyna Wydawnicza „Impuls”, Kraków
2013.
Affolter F.    Spostrzeganie,    rzeczywistość,    język,    WSiP, Warszawa 1997.
Albinowska A., Czekalska R., A. Gaj, B. Lauba, J. Matczak, A. Piecusiak,
J. Sosnowska, Odkryjmy    Montessori    raz    jeszcze..., Impuls, Kraków
2008.
André  Ch.,  Niedoskonali,     wolni,     szczęśliwi.     O  sztuce     dobrego     życia,
Wyd. Czarna Owca, Warszawa 2012.
Andrukiewicz W., Edukacja    integralna, Impuls, Kraków 2001.
Asyngier-Kozieł  A.,  Edukacja     teatralna     dzieci,  [w:]  J.  Plisiecki  (red.),
Sztuka    jako    wyzwanie    edukacyjne, UMCS, Lublin 2001.
Awgulowa J.,    Dziecko    widzem    i aktorem, WSiP, Warszawa, 1979.
Awgulowa J., W. Świątek, Inscenizacje    w klasach    początkowych, WSiP,
Warszawa 1985.
Badura-Strzelczyk G., Pomóż mi zrobić to samemu, Impuls, Kraków 1998
Bałachowicz J.,    Style    działań    edukacyjnych    nauczycieli    klas    początko-
wych.    Między    uprzedmiotowieniem    a podmiotowością, Wydawnic-
two Wyższej Szkoły Pedagogicznej TWP, Warszawa 2009.
Bandura  A.,  Social     Foundations     of     Thought     and     Action.  Englewood
Cliffs, NJ: Prentice-Hall 1986.
Bandura  A.,  Social     Foundations     of     Thought     and     Action.  Englewood
Cliffs, Prentice-Hall, NJ 1986.
Berg  H.K.,  Maria     Montessori     –     poszukiwanie     życia     razem     z  dziećmi,
Jedność, Kielce 2017.
Bettelheim B., Cudowne    i pożyteczne.    O znaczeniach    i wartościach    ba-
śni, Wydawnictwo W.A.B, Warszawa 1996.
Bogdanowicz M., Kisiel B., Przasnyska M., Metoda    Weroniki    Sherborne    
w terapii    i wspomaganiu    rozwoju    dziecka,    WSiP, Warszawa 1994.238 Bibliografia
Bogdanowicz M., Kisiel B., Przasnyska M., Metoda    Weroniki    Sherborne    
w terapii    i wspomaganiu    rozwoju    dziecka,    WSiP, Warszawa 1994.
Bogdanowicz M., Metoda    dobrego    startu    w pracy    z dziećmi    w wieku    od    
5    do    10    lat,    WSiP, Warszawa 1985.
Bogdanowska Z, Wczesne    wspomaganie    rozwoju    dziecka    –    kontekst    lo-
gopedyczny    (w oparciu    o program    autorski), [w:] Hurło L., Zaorska
M., (red.) Wspomaganie rozwoju i edukacji dziecka z zaburzeniami
mowy. Studio Przygotowawcze Wydawnictw „Edycja”, Olsztyn.
Brazelton T.B., Sparrow J.D., Rozwój    dziecka    od    0    do    3    lat, GWP, Sopot
2013.
Bruner J.S., O poznawaniu.    Szkice    na    lewą    rękę, PiW,Warszawa 1971.
Buk-Cegiełka M., Integralny    rozwój    i wychowanie    dziecka    w systemie    
wychowawczo-     dydaktycznym     Marii     Montessori.     Elementy     teorii    
i praktyki, LIBROPOLIS, Warszawa 2013.
Chamera-Nowak A., Ippoldt L., Bajka    jak    lekarstwo.    Zastosowanie    baj-
koterapii    w terapii    pedagogicznej, Wydawnictwo Stowarzyszenia Bi-
bliotekarzy Polskich, Warszawa 2015.
Chrzan-Dętkoś M., Maluch    nie    za    mały, „Charaktery”, lipiec 2011.
Cieszyńska, J., Korendo, M. Wczesna    interwencja    terapeutyczna    :    sty-
mulacja    rozwoju    dziecka    :    od    noworodka    do    6.    roku    życia. Wydaw-
nictwo Edukacyjne, Kraków 2007.
Cytowska, B., Winczura, B. Wczesna    interwencja    i wspomaganie    roz-
woju    małego    dziecka. Oficyna Wydawnicza “Impuls”, Kraków 2016.
Czmoch T., Adaptacja    dzieci    trzyletnich    do    środowiska    przedszkolnego,    
[w:]  A.  Klim-Klimaszewska  (red.),  Z  praktyki     wychowania     przed-
szkolnego, Wydawnictwo Akademii Podlaskiej, Siedlce 2005.
Czub M., Rozwój dziecka. Wczesne    dzieciństwo, IBE, Warszawa 2014.
De Barbaro B. (red.), Wprowadzenie    do    systemowego    rozumienia    rodzi-
ny, WUJ, Kraków 1999.
Demel G.,Wady    wymowy, PZWL, Warszawa 1979.
Florek  A.,  Gromadzka  A.,  Jak     pomóc     dziecku     i  rodzicom     w  adapta-
cji     przedszkolnej     –     z  praktyki     pedagogicznej,  [w:]  R.  Piotrowicz,
M. Walkiewicz-Krutak (red.), Małe    dziecko    –    dużo    pomysłów.    Wy-
brane    obszary    wspomagania    rozwoju    dziecka, Wydawnictwo APS,
Warszawa 2016.239 Bibliografia
Gliniecki M., Refleksje     z edukacyjnych    działań    Teatru    STOP, [w:] M.Gli-
niecki,  Maksymowicz  L.  (red.),  Teatr     a  dziecko     specjalnej     troski,
Słupsk 1999.
Górska  W.,  Sypka  M.,  Urbańska  A.,  Adaptacja     dziecka     do     przedszko-
la,    [w:] W. Papugowa (red.), Przedszkolak    –    książka    dla    nauczycieli    
i rodziców,    Centrum Edukacyjne Bliżej Przedszkola, Kraków 2015.
Gruszczyk-Kolczyńska E., Zielińska E., „Jak przebiega proces uczenia
się dzieci”, Wychowanie w Przedszkolu, nr 1/2003.
Gruszczyk-Kolczyńska E., Zielińska E., Dwulatki    i trzylatki    w przed-
szkolu     i  w  domu.     Jak     świadomie     je     wychowywać     i  uczyć,  Bliżej
Przedszkola, Kraków 2012.
Gruszczyk-Kolczyńska E., Zielińska E., Wspomaganie    dzieci    w rozwoju    
do    skupiania    uwagi    i zapamiętywania, WSiP, Warszawa 2005.
Gurycka A., Błąd    w wychowaniu, WSiP,  Warszawa 1990.
Guz S., Metoda    Montessori    w przedszkolu    i szkole, UMCS, Lublin 2006.
Harwas-Napierała B., Trempała J., Psychologia    rozwoju    dziecka, PWN,
Warszawa 2009.
Hemmerling W., Zabawa    w nauczaniu    początkowym,    WSiP, Warszawa
1984.
Ilg F.L., Ames L.B., Baker S.M., Rozwój    psychiczny    dziecka    od    0    do    10 lat,
GWP, Sopot 2012.
Jankowska  A.,  Watoła.,  Proces     adaptacji     dziecka     przedszkolnego,  [w:]
A. Watoła, K. Wójcik (red.). Rynek    pracy    pedagogów.    Bariery    i per-
spektywy, Wydawnictwo Naukowe WSB, Dąbrowa Górnicza 2012.
Jarkowska A.E., Muzyka    jako    element    wychowania    w rozwoju    osobo-
wym    dziecka    z niepełnosprawnością, Maternus Media, Tychy 2004.
Jurkowski  H.,  Teatralność     jako     wartość     kultury,  [w:]  M.  Tyszkowa,
B. Żurakowski (red.),    Wartość    w świecie    dziecka    i sztuki    dla    dziecka,
PWN, Poznań 1984.
Kaja B., Zarys    terapii    dziecka,    WSP, Bydgoszcz 1995.
Klim-Klimaszewska A., Witamy    w przedszkolu.    Wspomaganie    procesu    
adaptacji    dziecka    do    środowiska    przedszkolnego, Warszawa 2010.
Kołakowski A. i in., ADHD    –    zespół    nadpobudliwości    psychoruchowej,
GWP, Gdańsk 2007.240 Bibliografia
Kubicki K., Życie    w granicach    teatru, [w:] M. Karasińska, G. Leszczyń-
skiego (red.), Dziecko    i teatr    w przestrzeni    kultury, Teatr    w świecie,
tom    1, Centrum Sztuki Dziecka, Poznań 2007.
Lewandowska  K.,  Muzykoterapia     dziecięca,  Studio  „Norma”,  Gdańsk
1996.
Majzner, R. Znaczenie logorytmiki w terapii logopedycznej. w: Muzyka    
w przestrzeni    edukacyjnej    –    wyzwania    i inspiracje, Akademia Tech-
niczno-Humanistyczna w Bielsku-Białej 183–195. 2015.
Maksymowicz L., Drama    jako    metoda    wspomagania    rozwoju    osobowości    
dziecka    w wieku    szkolny,    Wydawnictwo uczelniane PAP, Słupsk 2002.
Maksymowicz  L.,  Terapeutyczna     i  stymulująca     funkcja     warsztatów    
teatralno-dramowych    w kształtowaniu    się    tożsamości    dziecka, [w:]
A. Suchora-Olech (red.), Obszary    dyskusji    o edukacji, Wyższa Szko-
ła Pedagogiczna, Słupsk 1999.
Michalak-Widera I., Oczadły J., Logopedyczne    fakty    i mity, „Forum Lo-
gopedyczne”, (21), 22–28, 2013.
Michalak-Widera, I., Węsierska, K., Aby    nasze    dzieci    mówiły    pięknie...    :    
program    terapii    stymulującej    nabywanie    mowy    przez    dzieci    prawi-
dłowo    rozwijające     się,    jak    i te,    u których    rozwój    przebiega    nieharmo-
nijnie , Unikat, Katowice 2001.
Mikler-Chwastek A., Co    dzień    bardziej    samodzielne.    Program    wspoma-
gania    rozwoju    małych    dzieci    w zakresie    samoobsługi    dla    terapeu-
tów,    nauczycieli    i rodziców, Harmonia Universalis, Gdańsk 2013.
Miksza M., Zrozumieć    Montessori.    Czyli    Maria    Montessori    o wychowy-
waniu    dziecka, Impuls, Kraków 2014.
Miksza M., Zrozumieć    Montessori, Oficyna Wydawnicza „Impuls”, Ma -
teriały  szkoleniowe:  „Pedagogika  Montessori  –  wspieranie  rozwoju
i edukacja małego dziecka”, Kraków 2004.
Milewski  S.,  Mowa     dorosłych     kierowana     do     niemowląt,  Wyd.  UG,
Gdańsk 2004.
Miller R., Wychowanie    przez    świat    fikcyjny     dla    świata    rzeczywistego    
we    wczesnym    dzieciństwie, [w:] M. Tyszkowa (red.), Sztuka    dla    naj-
młodszych, PWN, Warszawa 1977.
Molicka M., Bajkoterapia,    Wydawnictwo Media Rodzina, Poznań 2002.
Nieduziak  E.,  Teatr     instrumentem     wychowawczego     oddziaływania    
wartości, [w:] J. Pilsiecki (red.),    Sztuka,    nauczyciel,    uczeń, UMCS,
Lublin 1997.241 Bibliografia
Odgłosy    przyrody, Wydawnictwo Harmonia 2010, Gdańsk.
Okoń W., Zabawa    a rzeczywistość, Wyd. Żak, Warszawa 1995.
Olechnowicz H., Jaskiniowcy    zagubieni    w XXI    wieku,    WSiP, Warsza-
wa1999.
Pawlik S, Lewko A, Teatr    jako    forma    wychowania    i wspierania    rozwo-
ju     dziecka     w  wieku     przedszkolnym,  [w:]    S.  Juszczyka,  M.  Kisiela.
A. Budniak (red.), Pedagogika    przedszkolna    i wczesnoszkolna    w sytu-
acji    zmiany    społecznej,    kulturowej    i oświatowej, UŚ, Katowice 2011.
Piaget J., Dokąd    zmierza    edukacja,    PWN, Warszawa 1977.
Plopa M., Psychologia    rodziny:    teoria    i badania, WEUHE, Elbląg 2004.
Pluta-Wojciechowska  D.,  O  możliwościach     wspierania     terapii     logope-
dycznej     na     poziomie     edukacji     elementarnej,  „Forum  Logopedycz-
ne”, (12), 12–15, 2008.
Radwańska M., O. Wysłowska, Muzyka    w żłobku    –    refleksja     nad    prakty-
ką, „Wczesne Problemy Edukacji”, (33), 2016.
Read H., Wychowanie    przez    sztukę, (tłum.) A. Trojanowska, Zakład Na-
rodowy im. Ossolińskich, Wrocław 1976.
Rościszewska-Woźniak M.,    Standardy    jakości    opieki    i wspierania    roz-
woju    dzieci    do    lat    3, Fundacja Rozwoju Dzieci im. J.A. Komeńskiego,
Warszawa 2012.
Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dn. 23 grudnia 2008 r.,
Załącznik nr 2 Zadania szkoły pkt. 8.
Ryś M., Systemy    rodzinne.    Metody    badań    struktury    rodziny    pochodze-
nia    i rodziny    własnej, wyd. CMPPP, Warszawa 2004.
Sachajska,  E.  Uczymy     poprawnej     wymowy.     Metodyka     postępowania    
ortofonicznego     z  dziećmi     w  wieku     przedszkolnym.  Wydawnictwa
Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa1981.
Sakowska J, Szkoła    dla    rodziców    i wychowawców, CMPPP MEN, War-
szawa 1999.
Satir V., Rodzina.    Tu    powstaje    człowiek, GWP, Gdańsk 2002.
Schaffer  H.R.,  Psychologia     dziecka,  Wydawnictwo  Naukowe  PWN,
Warszawa 2007.
Skowroński R., Kilka    porad    logopedycznych    dla    rodziców    i wychowaw-
ców    dzieci    w wieku    przedszkolnym, „Scholasticus”, (2), 75–82. 1993.242 Bibliografia
Skura M. i Lisicki M., Za    progiem.    Jak    rozwija     się    dziecko    jaka    jest    rola    
nauczyciela    w tym    rozwoju,    Ośrodek Rozwoju Edukacji, Warszawa
2011.
Słodownik-Rycaj E., System    opieki    logopedycznej    w Polsce    i Anglii. Wy-
dawnictwo Akademickie “Żak”, Warszawa 2007.
Słodownik-Rycaj, E. System    opieki    logopedycznej    w Polsce    i Anglii. Wy-
dawnictwo Akademickie „Żak”, Warszawa 2007.
Słońska I., Dzieci    i książki,    Państwowe Zakłady Wydawnictw Szkolnych,
Warszawa 1957.
Słowiej J., Teatr    a metafora [w:] M. Gliniecki, L. Maksymowicz (red.),
Teatr    edukacyjny    –    komunikacja    bez    granic, Słupski Ośrodek Kul-
tury, Słupsk 2001.
Sobol E., Słownik    Języka    Polskiego, Wydawnictwo Naukowe PWN, War-
szawa 2005.
Srebnicka J., Bajkoterapia    –    skuteczna    pomoc    w łagodzeniu    dziecięcych    
lęków,    „Wychowanie w Przedszkolu”,    numer    6,    Wydawnictwo Forum
Media Polska, Poznań 2017.
Stecko, E. Wczesne    rozpoznawanie    i leczenie    zaburzeń    mowy    (doniesie-
nia    z praktyki). Polska Fundacja Zaburzeń Mowy, Lublin 1991.
Stefańska  A.,  Uprawianie     teatru     w  kontekście     amatorskiej     aktywno-
ści    artystycznej    i działalności    arteterapeutycznej, [w:] A.Stefańska
(red.), Arteterapia    w wymiarze    kreacji...    poszukiwania,    drogowska-
zy,    refleksje , Kajros, Poznań-Kalisz 2002.
Stein A., Akcja    adaptacja, Mamania, Warszawa 2017.
Surma B. (red.), Pedagogika    Marii    Montessori    w Polsce    i na    świecie,
Palatum, Łódź-Kraków 2009.
Szuman S., Dzieła    wybrane,    tom I. Studia    nad    rozwojem    psychicznym    
dziecka,    WSiP, Warszawa 1985.
Turek K., Jutro    też    tutaj    przyjdziesz,    „Bliżej Przedszkola”, nr 6/2017.
Tyszkowa M., „Zabawa    dziecka:    symbolizacja,    poznanie,    autokomuni-
kacja”,    „Kwartalnik Pedagogiczny” nr ¾ 1988.
Tyszkowa M., Recepcja    sztuki    teatralnej    przez    dziecięcego    odbiorcę    i spe-
cyfika      teatru     dla     dzieci,  [w:]  M.  Tyszkowa  (red.),     Sztuka     dla     naj-
młodszych, PWN, Warszawa-Poznań 1977.
Vasta R. i in., Psychologia    dziecka, WSiP, Warszawa 2004.243 Bibliografia
Vogel von M., Czy    czujesz    lekki    powiew    wiatru.    Opowiadania    i zabawy,    
które    podobają    się    dzieciom    i uwrażliwiają    ich    zmysły,    Wyd. Jedność
dla dzieci, Kielce 2006.
Wiącek R., Dzieci    nadpobudliwe    psychoruchowo    w wieku    przedszkolnym.    
Program    terapii    i wspomagania    rozwoju,    wyd. Impuls, Kraków 2006.
Włodarski Z., Rozwój    i kształtowanie    doświadczenia    indywidualnego,    
WSiP, Warszawa 1975.
Wolańczyk T., Kołakowski A., Skotnicka M. Nadpobudliwość    psychoru-
chowa     u  dzieci.     Książka     dla     rodziców,     nauczycieli     i  lekarzy,     wyd.
Bifolium, Lublin 1999.
Za    progiem.    Jak    rozwija     się    dziecko    jaka    jest    rola    nauczyciela    w tym    
rozwoju,    Ośrodek Rozwoju Edukacji, Warszawa 2011.
Zaorska  M.,  Lalki     teatralne     w  procesie     terapii     logopedycznej     dziecka    
z wadami    wymowy, [w:] Hurło L., Zaorska M. (red.), Wspomaganie    
rozwoju    i edukacji    dziecka    z zaburzeniami    mowy, Studio Przygoto-
wawcze Wydawnictw „Edycja”, Olsztyn 2005.
Zrałek  M.S.,  Metoda     projektu     edukacyjnego     jako     sposób     wyzwalania    
dziecięcej    aktywności    i ekspresji    twórczej    w opinii    nauczycieli,    ro-
dziców    i dzieci    (na    podstawie    projektu    Teatr,    realizowanego    w grupie    
dzieci    pięcioletnich), „Edukacja Elementarna w Teorii i Praktyce”,
Rocznik 2015, numer 3(37).
Żardecki W, Teatr    w refleksji    i praktyce    edukacyjnej.    Ku    pedagogice    te-
atru, UMCS, Lublin 2012.
Żywienie    dzieci    w żłobkach.    Praktyczne    wprowadzenie    aktualnych    norm    
i zaleceń, Stowarzyszenie „Zdrowe Pokolenia”, Warszawa 2018.
Źródła internetowe
http://www.logopeda.org.pl/artykul_dla_pacjentow.php?id=7  [dostęp:
27.01.2017].
https://gis.gov.pl/dzialalnosc-gospodarcza/zywienie-dzieci-w-zlobkach/
[dostęp: 9.01.2019].
https://www.osesek.pl/wychowanie-i-rozwoj-dziecka/zabawy-dla-dzieci/
zabawy-fundamentalne-o-co-w-nich-wlasciwie-chodzi.html  [dostęp:
12.04.2019].
www.dwujezycznedzieci.pl [dostęp: 15.05.2019].244 Bibliografia
Akty prawne
Ustawa z dn. 4 lutego 2011 r. o opiece nad dziećmi w wieku do lat 3. Zał.
do obwieszczenia Marszałka Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia
6 marca 2018 r. (poz. 60).
Ustawa z dnia 4 lutego 2011 r. o opiece nad dzieckiem w wieku do lat 3,
Dz. U. 2011 nr 45, poz. 235 z póź. zm.
Ustawa z dnia 4 lutego 2011 r. o opiece nad dziećmi w wieku do lat 3.
Załącznik do obwieszczenia Marszałka Sejmu Rzeczypospolitej Pol-
skiej z dnia 6 marca 2018 r. (poz. 603).
Załącznik  nr  2  do  Rozporządzenia  Ministra  Edukacji  Narodowej
z dn. 23 grudnia 2008r, zadania szkoły, pkt. 8.
Załącznik  nr  2  do  Rozporządzenia  Ministra  Edukacji  Narodowej
z dn. 23 grudnia 2008r, zadania szkoły, pkt. 8.