Komunikowanie się a jakość bliskiego związku

Spis treści:

Wstęp

ROZDZIAŁ 1. Komunikacja w związku małżeńskim

1.1. Komunikacja interpersonalna
1.1.1. Definicyjne ujmowanie komunikacji interpersonalnej
1.1.2. Pojęcie komunikacji w odniesieniu do związku małżeńskiego
1.2. Style komunikowania się
1.2.1. Style komunikowania się w podejściu integracyjnym Friedemanna Schultza von Thuna
1.2.2. Style komunikowania się w ujęciu Mieczysława Plopy i Marii Kaźmierczak
1.3. Płeć a style komunikowania się

ROZDZIAŁ 2.  Jakość związku małżeńskiego w świetle teorii i badań empirycznych

2.1. Pojęcie i specyfika związku małżeńskiego
2.2.  Małżeństwo w wybranych systemach filozoficzno-religijnych
2.3. Psychospołeczne ujęcie małżeństwa
2.4. Definiowanie poczucia jakości związku małżeńskiego
2.5. Uwarunkowania poczucia jakości związku małżeńskiego
2.6. Teorie wyjaśniające jakość związku
2.7. Powodzenie i niepowodzenie w diadzie małżeńskiej

ROZDZIAŁ 3. Metodologia badań własnych

3.1. Problem badawczy, hipotezy, zmienne, wskaźniki, cele pracy
3.2. Metody badawcze
3.2.1. Kwestionariusz Oceny Sytuacji Rodzinnej – Family APGAR (FAPGAR)
3.2.2. Kwestionariusz Dyadic Adjustment Scale (DAS)
3.2.3. Kwestionariusz Komunikacji Małżeńskiej i Partnerskiej (KKMiP)
3.2.4. Czynnikowy Kwestionariusz Komunikacji w Małżeństwie "Jak ze sobą rozmawiamy?" (CzKKM)
3.3. Badana grupa
3.4. Sposób prowadzenia badań

ROZDZIAŁ 4. Style komunikowania się a poczucie jakości związku małżeńskiego w badanej grupie i ich zróżnicowanie

4.1. Poczucie jakości związku małżeńskiego w badanej grupie
4.1.1. Poziom poczucia jakości związku małżeńskiego i jego zróżnicowanie ze względu na płeć
4.1.2. Poziom poczucia jakości związku małżeńskiego i jego zróżnicowanie ze względu na liczbę poprzednich związków małżeńskich
4.1.3. Poziom poczucia jakości związku małżeńskiego i jego zróżnicowanie ze względu na staż małżeński
4.1.4. Poziom poczucia jakości związku małżeńskiego i jego zróżnicowanie ze względu na liczbę dzieci
4.1.5. Poziom poczucia jakości związku małżeńskiego i jego zróżnicowanie ze względu na sytuację materialną
4.1.6. Poziom poczucia jakości związku małżeńskiego i jego zróżnicowanie ze względu na stan zdrowia
4.2. Poziom komunikowania się w badanej grupie
4.3. Podsumowanie

ROZDZIAŁ 5. Poziom komunikowania się a poczucie jakości związku małżeńskiego w badanej grupie

5.1. Związki poczucia jakości związku małżeńskiego z poziomem komunikowania się
5.2. Zmienne w największym stopniu wyjaśniające jakość związku małżeńskiego w badanej grupie
5.2.1. Predyktory poczucia jakości związku małżeńskiego w badanej grupie
5.2.2. Predyktory poczucia jakości związku małżeńskiego w grupie kobiet
5.2.3. Predyktory poczucia jakości związku małżeńskiego w grupie mężczyzn
5.2.4. Model zależności zmiennych stylów komunikowania się i poczucia jakości związku małżeńskiego z wykorzystaniem analizy równań strukturalnych SEM
5.3. Dyskusja wyników

Zakończenie
Bibliografia
Wykaz rysunków i tabel

Adamski, F. (2002). Rodzina. Wymiar społeczno-kulturowy. Kraków: Wydawnictwo UJ.
Adamski, F. (1987). Rodzina Między Sacrum a Profanum. Poznań: Pallotinum.
Adamski, F. (1984). Socjologia małżeństwa i rodziny. Warszawa: PWN.
Adital Ben-Ari, A., Lavee, Y. (2005). Dyadic Characteristics of Individual Attributes:
Attachment, Neuroticism, and Their Relation to Marital Quality and Closeness.
American Journal of Orthopsychiatry, 75 (4), s. 621–631.
Ainsworth, M.D.S., Blehar, M.C., Waters, E., Wall, S. (1978). Patterns of attachment: A psy-
chological study of the strange situation. Hillsdale, NJ: Erlbaum.
Amato, P.R., James, S.L. (2018). Changes in spousal relationships over the marital life
course. W: D.F. Alwin, D.H. Felmlee, D.A. Kreager (red.). Social Networks and the
Life Course. Integrating the Development of Human Lives and Social Relational Networks
(s. 139–158). Springer.
Anderson, S.A., Sabatelli, R.M. (1999). Family interaction. Boston: Alyn & Bacon.
Archuleta, K.L., Britt, S.L., Tonn, T.J., Grable, J.E. (2011). Financial satisfaction and finan -
cial stressors in marital satisfaction. Psychological Reports, 108 (2), s. 563–576.
Argyle, M. (1999). Psychologia stosunków międzyludzkich. Warszawa: PWN.
Argyle, M. (2008). Przyczyny i korelaty szczęścia. W: J. Czapiński (red.). Psychologia po-
zytywna. Nauka o szczęściu, zdrowiu, sile i cnotach człowieka (s. 165–203). Warszawa:
Wydawnictwo Naukowe PWN.
Barbaro de, B., Ostoja-Zawadzka, K., Cechnicki, A. (2005). Możesz pomóc. Kraków:
Wydawnictwo UJ.
Bassi, G., Zamburlin, R. (2003). Komunikacja w małżeństwie. Jak być razem? Bliskość, intym-
ność, seksualność. Kraków: Wydawnictwo eSPe.
Baucom, D., Epstein, N., Taillade, J.J., Kirby, J.S. (2008). Cognitive-Behavioral Couple
Therapy. W: Gurman A.S. red. (2008). Clinical Handbook of Couple Therapy (s. 31–72).
The Guilford Press: New York–London.
Beck, A. (1996). Miłość nie wystarczy. Jak rozwiązać nieporozumienia i konflikty małżeńskie.
Poznań: Rebis.
Beck, U., Beck-Gernsheim, E. (2013). Miłość na odległość. Modele życia w epoce globalnej.
Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.149 Bibliografia
Bedyńska, S., Brzezicka, A., Cypryańska, M. (2013). Od teorii do analizy statystycznej.
Jak badać zjawiska psychologiczne. W: S. Bedyńska, M. Cypryańska (red). Statystycz-
ny  drogowskaz.  Praktyczne  wprowadzenie  do  wnioskowania  statystycznego  (s.  11–42).
Warszawa: Wydawnictwo Akademickie Sedno, SWPS.
Blanchard, V.L., Hawkins, A.J., Baldwin, S.A., Fawcett, E.B. (2009). Investigating the effect
of marriage and relationship education on couple’s communication skills. A meta-
analitic study. Journal of Psychology, 23(2), s. 203–214.
Bodenman, G., Bradbury, T.N., Pihet, S. (2009). Relative Contributions of Treatment-Re-
lated Changes in Communication Skills and Dyadic Coping Skills to the Longitu-
dinal Course of Marriage in the Framework of Marital Distress Prevention. Journal
of Devorce & Remarriage, 50 (1), s. 1–21.
Booth, A., Johnson, D.R. (1994). Declining Health and marital quality. Journal of Marriage
and the Family, 56, s. 218–223.
Booth, A., Edwards, J.N. (1992). Starting over: Why remarriages are more unstable. Jour-
nal of Family Issues, 13, s. 179–194.
Borzymińska, Z., Żebrowski, R. (red.) (2003). Polski słownik judaistyczny. dzieje, kultura,
religia, ludzie. Tom I. Warszawa: Prószyński i S-ka.
Bowlby, J. (1969). Attachment and loss: Vol. I. Attachment. New York: Basic Books.
Braun-Gałkowska, M. (2008). Psychologia domowa. Lublin: TN KUL.
Braun-Gałkowska, M. (1995). Telewizja dzieciom. Problemy Opiekuńczo Wychowawcze, 10,
s. 10–14.
Braun-Gałkowska, M. (1992). Psychologiczna analiza systemów rodzinnych osób zadowolo-
nych i niezadowolonych z małżeństwa. Lublin: TN KUL.
Braun-Gałkowska, M. (1987). Psychologia domowa. Olsztyn: Warmińskie Wydawnictwo
Diecezjalne.
Braun-Gałkowska,  M.  (1985).  Miłość  aktywna.  Psychiczne  uwarunkowania  powodzenia
w małżeństwie. Warszawa: Instytut Wydawniczy „PAX”.
Braun-Gałkowska, M., Walesa, Cz. (1975). Problem psychicznego podobieństwa współ-
małżonków i powodzenia małżeństwa. Roczniki Filozoficzne, 23(4), s. 47–69.
Brzeziński, J. (2003). Metodologia  badań  psychologicznych. Warszawa: Wydawnictwo Na-
ukowe PWN.
Brustein, M. (2013). Perfectionism: a guide for mental health professionals. New York: Springer
Publishing Company.
Burleson, B.R., Denton, W.H. (1997). The relationship between communication skill and ma-
rital satisfaction: Some moderating effects. Journal of Marriage and the Family, 884–902.
Burr, W.R., Klein, S.R. (1994). Reexamining family stress: New theory and research. Thousand
Oaks: SAGE Publications.
Butler, J. (2008). Uwikłani w płeć. Warszawa: Wydawnictwo Krytyki Politycznej.
Carter, N. (1997). Solve of dual career challenge. Workforce, 2, s. 21–22.
Cartwright, C. (2010). An Exploratory investigation of parenting practice in step fami-
lies. New Zealand Journal of Psychology, 39 (1), s. 57–64.150 Bibliografia
Christensen, A., Doss, B.D., Jacobson, N.S. (2015). Pogodzić różnice. Jak odbudować zwią-
zek odkrywając na nowo ukochaną osobę. Kraków: Wydawnictwo UJ.
Christensen, A., Shenk, J.L. (1991). Communication, conflict, and psychological distan -
ce in nondistressed, clinic, and divorcing couples. Journal of Consulting and Clinical
Psychology, 59(3), s. 458–463.
Chybicka, A., Karasiewicz, K. (2009). Zadowolenie z intymnych relacji oraz poczucie
własnej  atrakcyjności  i  komunikacji  w  związkach  narzeczeńskich  i  małżeńskich.
W: T. Rostowska (red.). Psychologia Rodziny. Małżeństwo i rodzina wobec współczesnych
wyzwań (s. 136–161). Warszawa: Difin.
Cieciuch, J. (2013). Kształtowanie się systemu wartości. Od dzieciństwa do wczesnej dorosłości.
Warszawa: Wydawnictwo Liberi Libri.
Cierpiałkowska, L., Ziarko, M. (2010). Psychologia uzależnień – alkoholizm. Warszawa: Wy-
dawnictwa Akademickie i Profesjonalne.
Cieślak, K. (1989). Polska wersja skali G.B. Spaniera służącej do pomiaru jakości związku
małżeńskiego. Przegląd Psychologiczny, 32(4), s. 1041–1049.
Cross-Barnet, C., Cherlin, A., Burton, L. (2011). Bound by children: intermittent cohabi-
tation and living together apart. Family Relations, 60, s. 633–647.
Czapiński, J. (2007). Wstęp. W: J. Czapiński, T. Panek (red.). Diagnoza społeczna 2007. Wa-
runki i jakość życia Polaków (s. 13–15). Warszawa: Rada Monitoringu Społecznego.
Czapiński, J. (2015). Indywidualna jakość i styl życia. W: J. Czapiński, T. Panek (red.). Dia-
gnoza społeczna 2015. Warunki i jakość życia Polaków. Raport (s. 200–331). Warszawa:
Rada Monitoringu Społecznego.
Dattilio, F. (2013). Terapia poznawczo-behawioralna par i rodzin. Podręcznik dla klinicystów.
Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Dattilio, F.M., Padesky, Ch.A. (1999). Terapia poznawcza dla par małżeńskich. Biblioteka
Psychiatrii Polskiej. Kraków: Komitet Redakcyjno-Wydawniczy PTP.
Dąbrowska, Z. (2001). Małżeństwa w Polsce współczesnej. Studium empiryczne. Roczniki
Socjologii Rodziny, 13, s. 29–43.
De Vaux, R. (2005). Instytucje Starego Testamentu, t. I, II. Poznań: Pallotinum.
Dimidijan, S., Martell, Ch., Christensen, A. (2008). Integrative Behavior Couple Therapy
W: Gurman AS, (red.) Clinical Handbook of Couple Therapy (s. 73–103). New York
London: The Guilford Press.
Duck, S. (2007). Human relationships. Thousand Oaks, CA: Sage Publications.
Ebrahimi, E., Ali Kimiaei, S. (2014). The Study of the Relationship Among Marital Sa-
tisfaction, Attachment Styles, and Communication Patterns in Divorcing Couples.
Journal of Divorce & Remarriage, 55(6), s. 451–463.
Eshleman, J.R., Bulcroft, R.A. (2009). The Family. New Jersey: Pearson.
Eshleman, J.R., Bulcroft, R.A. (2005). The Family. New Jersey: Pearson.
Eshleman, J.R., Bulcroft, R.A. (1985). The Family. New Jersey: Pearson.
Feeney, J.A. (1994). Attachment style, communication patterns, and satisfaction across
the life cycle of marriage. Personal Relationships, 1, s. 333–348.151 Bibliografia
Fischer, A.H., Rodriguez Mosquera, P.M., van Vianen, A.E.M., Manstead, A.S.R. (2004).
Gender and culture differences in emotion. Emotion, 1, s. 87–94.
Fitzpatrick, M.A. (1988). Marital interaction: what do we know? Between husbands and wives:
Communication in marriage. Beverly Hills, CA: Sage.
Leggett, D.G., Roberts-Pittman, B., Byczek, S., Morse, D.T. (2012) Cooperation, conflict
and marital satisfaction: Bridging theory, research, and practice. The Journal of Indi-
vidual Psychology, 68 (2), s. 182–199.
Roberts, L. (2000). Fire and ice in marital communication: Hostile and distancing be-
haviours as  predictors of  marital distress.  Journal  of  Marriage  and  the  Family, 62,
s. 693–707.
Segrin, C. (2004). Family  communication. Mahwah, NJ: Lawrence Erlbaum Associates,
Incorporated.
Gapik, L., Kosmala, J. (2004). Wpływ choroby nowotworowej na sytuację rodzinną i rela-
cje partnerskie pacjentek. Seksuologia Polska, 2, s. 25–29.
Gardner,  K.A.,  Cutron,  C.E.  (2004).  Social  support  communication  in  families.
W: A.L. Vangelisti (red.). Handbook of family communication (s. 495–512). Mahwah,
New Jersey: Lawrence Erlbaum Associates, Inc.
Gottman, J. (1994). Why marriages success or fail. New York: Simon & Schuster.
Gottman, J.M., Levenson, R.W. (1992). Marital processes predictive of later dissolution:
Behavior,  physiology,  and  health.  Journal  of  Personality  and  Social  Psychology,  63,
s. 221–233.
Francisco De, V.P., Palczewski, C.H., Geough Mc, D.D. (2014). Gender in communication.
A critical introduction. London: Sage.
Gottman, J.M., Coan, J., Carrere, S., Swanson, C. (1998). Predicting marital happiness and
stability from newlywed interactions. Journal of Marriage and the Family, 60, s. 5–22.
Gottman, J.M., Gottman, J.S. (2008). Gottman method couple therapy. W: A.S. Gurman
(red.). Clinical Handbook of Couple Therapy (s. 138–164). New York London: The Gu-
ilford Press.
Gottman, J.M., Murray, J.D., Swanson, C.C., Tyson, R., Swanson, K.R. (2005). The Mathema-
tics of Marriage. The Dinamic nonlinear models. Cambrigde: Bradford book MIT Press.
Gottman, J.M., Silver, N. (2014). Siedem zasad udanego małżeństwa. Kraków: Wydawnic-
two UJ.
Górnik-Durose, M. (2005). Psychologiczne koszty materialnego dobrobytu, czyli dlacze-
go nie jesteśmy szczęśliwsi im bogatsi. Kolokwia Psychologiczne, 13, s. 199–217.
Graham, J.M., Liu, Y.J., Jeziorski, J.L. (2006). The Dyadic Adjustment Scale: A reliability
generalization meta-analysis. Journal of Marriage and Family, 68, s. 701–717.
Grzesiuk, L. (1979). Style komunikacji interpersonalnej. Warszawa: Wydawnictwo UW.
Grzybowski, J. (1997). Wprowadzenie do dialogu. Kraków: Wydawnictwo M.
Guerro, L.K., Gross, M.A. (2014). Argumentativeness, Avoidance, Verbal aggressiveness,
and verbal benevolence as predictors of partner perceptions of an individual’s con-
flict style. Negotiation & Conflict Management Research , 7(2), s. 99–120.152 Bibliografia
Gurman, A.S. (red.) (2008). Clinical Handbook of Couple Therapy. New York London: The
Guilford Press.
Harwas-Napierała, B. (2008). Komunikacja interpersonalna w rodzinie. Poznań: Wydawnic-
two Naukowe UAM.
Harwas-Napierała, B. (2014). Specyfika komunikacji interpersonalnej w  rodzinie ujmo-
wanej jako system. W: I. Janicka, H. Liberska (red.). Psychologia rodziny (s. 47–72).
Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Hazan, C., Shaver, P.R. (1987). Romantic love conceptualized as an attachment process.
Journal of Personality and Social Psychology, 52, s. 511–524.
Hazan, C., Shaver, P.R. (1994). Attachment as an organizational framework for research
on close relationships. Psychological Inquiry, 5, s. 1–22.
Hess, J.A., Coffelt, T.A. (2012). Verbal communication about sex in marriage: patterns of lan-
guage use and its connection with relational outcomes. Journal of Sex Research, 49(6),
s. 603–612.
Hryciuk, R.E., Kościańska, A. (2007) (red.). Gender. Perspektywa antropologiczna. Tom II.
Kobiecość, męskość, seksualność. Warszawa: Wydawnictwa UW.
Hrycuniak,  S.  (1994).  Prawosławne  pojmowanie  małżeństwa.  Białystok:  Bractwo  Prawo-
sławne św. św. Cyryla i Metodego.
Jackson, J.B., Miller, R.B., Oka, M., Henry, R.G. (2014). Gender differences in marital sa-
tisfaction: meta-analysis. Journal of Marriage and Family, 76, s. 105–129
Jacobson, N.S., Gayla M. (1979). Marital therapy. strategies based on social learning and beha-
vior exchange principles. New York: Bruner/Mazel Publishers.
Janicka, I. (2014). Kohabitacja jako nawa forma życia pary. W: I. Janicka, H. Liberska
(red.). Psychologia Rodziny (s. 259–284). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Janicka, I. (2012). Człowiek w relacjach rodzinnych. W: E. Bielawska-Batorowicz (red.),
Wprowadzenie do psychologii dla ekonomistów (s. 127–162). Warszawa: PWE.
Janicka, I., Niebrzydowski, L. (1994). Psychologia małżeństwa. Łódź: Wydawnictwo Uni-
wersytetu Łódzkiego.
Jankowiak, B. (2007). Problematyka jakości i trwałości relacji partnerskich w teorii i bada-
niach. Przegląd Terapeutyczny, 3, s. 1–25.
Jarończyk,  B.  (2011).  Jakość  życia  małżeńskeigo  kobiet  w  okresie  pustego  gniazda.
W: H. Liberska, A. Malina (red.). Wybrane problemy współczesnych małżeństw i rodzin
(s. 121–129). Warszawa: Difin.
Jędrzejewski, P. (2009). Judaizm bez tajemnic. Kraków: Tora Pardes.
Johnson, D.R., Booth, A. (1998). Marital quality: A product of the dyadic environment of
individual factors. Social Forces, 76, s. 883–904.
Johnson, S.M. (2002). Emotionally Focused Couple Therapy with trauma survivors: Strengthe-
ning attachment bonds. New York: Guilford Press.
Johnson, S.M. (2008). Emotionally Focused Couple Therapy. W: A.S. Gurman (red.). Clini-
cal Handbook of Couple Therapy (s. 107–137). New York London: The Guilford Press.
Kaczmarek, B.L.J. (2005). Misterne gry w komunikację. Lublin: Wydawnictwo UMCS.153 Bibliografia
Kaczmarek, B.L.J. (1998). Mózg, język, zachowanie. Lublin: Wydawnictwo UMCS.
Kaniok, P.E. (2012). Z historii badań nad rodzicami dzieci z niepełnosprawnością. Semi-
nare. Poszukiwania Naukowe, 31, s. 197–206.
Karney, B.R. (2015). Why marriages change over time. [W:] M. Mikulincer, Ph.R. Shaver,
J.A. Simpson, J.F. Dovidio, J.F. (red.). APA handbook of personality and social psycho-
logy, Volume 3: Interpersonal relations. APA handbooks in psychology (s. 557–579). Wa-
shington, DC, US: American Psychological Association.
Karney, B.R., Bradbury, T.N. (1995). The longitudinal course of marital quality and stabi-
lity: a review of theory, method, and research. Psychological Bulletin, 118 (1), s. 3–34.
Kawczyńska-Butrym, Z. (2008). Wyzwania  rodziny:  zdrowie,  choroba,  niepełnosprawność,
starość. Lublin: Wydawnictwo Makmed.
Kawczyńska-Butrym, Z. (2001). Rodzina – Zdrowie – Choroba. Koncepcje i praktyka pielę-
gniarstwa rodzinnego. Lublin: Wydawnictwo CZELEJ.
Kaźmierczak, M., Plopa, M. (2012). Komunikacja w bliskich związkach. Teoria i metoda ba-
dania. Warszawa: VIZJA PRESS & IT.
Kerkmann, B.C., Lee, T.R., Lown, J.M., Allgood, S.M. (2000). Financial management, fi-
nancial problems and marital satisfaction among recently married university stu-
dents. Financial Counselling and Planning, 11, s. 55–64.
Kerr, L.M., Harrison, M.B., Medves, J., Tranmer, J. (2004). Supportive care needs of parent
of children with cancer: transition from diagnosis to treatment. Oncology Nursing
Forum, 36(6), s. 116–126.
Kline, Rex (2011). Principles and Practice of Structural Equation Modeling. Nowy Jork: The
Guilford Press.
Kliza, E. (2003). Cechy osobowościowe a motywacja wyboru współmałżonka. W: I. Janicka,
T. Rostowska (red.). Psychologia służbie rodziny (s. 89–101). Łódź: Wydawnictwo UŁ.
Kodeks Prawa Kanonicznego (2008). Poznań: Pallottinum.
Kozieł, D., Naszydłowska, E., Zdziebło, K. (2003). Rodzina w zdrowiu i chorobie. Małżeń-
stwo i Rodzina, 2, s. 35–38.
Konarski, R. (2010). Modele równań strukturalnych. Teoria i praktyka. Warszawa: Wydawnic-
two Naukowe PWN.
Krąpiec, M.A. (2005). Ja – człowiek. Lublin: KUL.
Krok,  D.,  Murlowska,  M.  (2011).  Komunikacja  interpersonalna  między  małżonkami
a poziom satysfakcji z małżeństwa. W: D. Krok, D. Klejnowski-Różycki (red.). Re-
lacje rodzinne i społeczne w kulturze środkowoeuropejskiej i chińskiej (s. 127–149). Opole:
Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Opolskiego.
Kulik, M., Otrębski, W. (2011). Sytuacja rodziny z dzieckiem niepełnosprawnym w wy-
niku choroby genetycznej. W: H. Liberska. Rodzina  z  dzieckiem  niepełnosprawnym
– możliwości i ograniczenia rozwoju (s. 129–150). Warszawa: Difin.
Kulik, M.M. (2015). Rodzina wobec niepełnosprawności. Kontekst rozwoju osobowego.
W: J. Mariański, M. Marczewski (red.). Pedagogika rodziny. Podejście interdyscyplinarne
(s. 273–321). Gdańsk: Wyższa Szkoła Społeczno-Ekonomiczna w Gdańsku.154 Bibliografia
Kumar, P.S. (2015). Psychological well being and marital adjustment: a study on elderly
couples in post parental stage of life. Indian Journal of Gerontology, 29(1), s. 77–90.
Kurdek, L.A. (2005). What do we know about gay and lesbian couples? Current Directions
in Psychological Science, 14(5), s. 251–254.
Kurdek, L.A. (2004). Are gay and lesbian cohabiting couples really different from hetero-
sexual married couples? Journal of Marriage and Family, 66(4), s. 880–900.
Kurdek, L.A. (1999). The nature and predictors of the trajectory of change in marital
quality for husbands and wives over the first 10 years of marriage. Developmental
Psychology, 35(5), s. 1283–1296.
Kurdek, L.A. (1994). Conflict resolution styles in gay, lesbian, heterosexual nonparent,
and heterosexual parent couples. Journal of Marriage and the Family, 56, s. 705–722.
Kwak, A. (2007). Rodzina w dobie przemian. Małżeństwo i kohabitacja. Warszawa: Wydaw-
nictwo Akademickie „Żak”.
Lachowska, B. (2012). Praca i rodzina – konflikt czy synergia? Konflikt i facylitacja między
rolami rodzinnymi i zawodowymi – uwarunkowania i znaczenie dla jakości życia kobiet
i mężczyzn. Lublin: Wydawnictwo KUL.
Lawrence, E., Rothman, A.D., Cobb, R.J., Rothman, M.T., Bradbury, T.N. (2008). Marital
satisfaction across the transition to parenthood. Journal of Family Psychology, 22(1),
s. 41–50.
Lavner, J.A., Karney, B.R., Bradbury, T.N. (2016). Does couples’ communication predict
marital satisfaction, or does marital satisfaction predict communication? Journal of
Marriage and Family, 78(3), s. 680–694.
Lavner, J.A., Karney, B.R., Bradbury, T.N. (2014). Relationship problems over the early
years of marriage: Stability or change? Journal of Family Psychology, 28(6), s. 979–985.
Lavner, J.A., Bradbury, T.N. (2012). Why Do Even Satisfied Newlyweds Eventually Go on
to Divorce? Journal of Family Psychology, 2012, 26 (1), s. 1–10.
Leman, P.J., Achmed, S., Ozarow, L. (2005). Gender, gender relations, and the social dyna-
mics of children’s conversations. Developmental Psychology, 41, s. 64–74.
Levinger, G. (1965). Marital cohesiveness and dissolution: An integrative review. Journal
of Marriage and the Family, 27, s. 19–28.
Levinger, G. (1976). A social psychological perspective on marital dissolution. Journal of
Social Issues, 32, s. 21–47.
Lewandowska-Walter,  A.  (2014).  Rodzina  zrekonstruowana.  W:  I.  Janicka,  H.  Liberska
(red.). Psychologia Rodziny (s. 305–330). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Lewis,  R.A.,  Spanier,  G.B.  (1982).  Marital  quality,  marital  stability,  and  social  exchange.
W: F.I. Nye (red.). Family relationships: Rewards and costs (s. 49–65). Beverly Hills, CA: Sage.
Lewis, R.A., Spanier, G.B. (1979). Theorizing about the quality and stability of marriage.
W: R. Burr, R. Hill, F.I. Nye, I.L. Reiss (red.). Contemporary theories about the family.
Research-based theories (s. 268–294). New York: Free Press.
Liberska, H. (2014). Rozwój rodziny i rozwój w rodzinie. W: I. Janicka, H. Liberska (red.).
Psychologia Rodziny (s. 221–240). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.155 Bibliografia
Łukowska, K. (2011). Posiadać więcej, ale czuć się gorzej – konsumpcyjny model współ-
czesnej rodziny. W: H. Liberska, A. Malina (red.). Wybrane problemy współczesnych
małżeństw i rodzin (s. 191–201). Warszawa: Difin.
Majka-Rostek, D. (2004). Komunikacja genderowa jako komunikacja międzykulturowa.
W: A. Kuczyńska, E.K. Dzikowska (red.). Zrozumieć płeć. Studia interdyscyplinarne II
(s. 258–266). Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.
Makara-Studzińska, M. (2000). Zaburzenia nerwicowe a relacje małżeńskie. Lublin: Wydaw-
nictwo UMCS.
Malina, A., Suwalska, D. (2012). Przywiązanie i satysfakcja z realizacji zadań rozwojo-
wych w bliskich związkach a zachowania agresywne między partnerami. Psychologia
Rozwojowa, 17(2), s. 71–86.
Małus, A., Konarzewska, B., Szulc, A., Galińska-Skok, B. (2013). Funkcjonowanie mał-
żeństw zgłaszających się do terapii małżeńskiej. Psychiatria Polska, 47(2), s. 173–184.
Mandal, E. (2012). Miłość, władza i manipulacja w bliskich związkach. Warszawa: Wydaw-
nictwo Naukowe PWN.
Mandel, G. (2010). Islam. Warszawa: Arkady.
Markowska-Gos, E. (2017). Szczęście małżeńskie mieszkańców Podkarpacia – wybrane
aspekty. Kultura – Przemiany – Edukacja, 5, s. 227–252.
Masood, A., Mazahir, S. (2015). Relational communication, emotional intelligence, and
marital satisfaction. International Journal of Research Studies in Psychology, 4(4), s. 2–9.
McCubbin, Hi., Figley, Cr. (1983). Stress and the family: coping with normative transitions.
New York: Brunner/Mazel.
McGraw, S., Walker, A. (2004). Gendered family relations: the more things change, the
more day stay the same. W: M. Coleman, L. Ganong (red.). Handbook of contemporary
families. Considering the past, contemplating the future (s. 174–191). Thousand Oaks: Sage.
McKenry, P.C., Price, S.J. (2005). Families & Change. Coping with stressful events and transi-
tions. Thousand Oaks CA: Sage Publication Inc.
Mellibruda, J. (2003). Ja – Ty – My. Psychologiczne możliwości ulepszania kontaktów między-
ludzkich. Warszawa: Instytut Psychologii Zdrowia.
Monger, G.P. (2004). Marriage customs of the world: from henna to honeymoons. Santa Barba-
ra, California: ABC-CLIO.
Myers, D.G. (2003). Close relationships and a quality of life. W: D. Kahneman, E. Diener,
N. Schwarz (red.), Well-being: the foundation of hedonic psychology. New York: Russel
Sage Foundation, s. 374–391.
Nęcki, Z. (1992). Komunikowanie interpersonalne. Warszawa: Ossolineum.
Nęcki, Z. (2000). Komunikacja międzyludzka. Kraków: Antykwa.
Nydahl,  O.  (2007).  Budda  i  miłość,  czyli  jak  kochać  i  być  szczęśliwym.  Warszawa:  Jacek
Santorski&Co.
Obrębska, M., Kleka, P. (2016). Wpływ aktywizacji schematu płci i potrzeby dostosowa-
nia interpersonalnego na wybory leksykalne kobiet i mężczyzn. Psychologia Społecz-
na, 11(2), s. 170–182.156 Bibliografia
Opalach, C. (2012). Psychologiczne czynniki wspierające małżeństwo. Forum Teologiczne,
13, s. 85–96.
Oppermann, K., Weber, E. (2000). Język kobiet, język mężczyzn. Jak porozumieć się w miejscu
pracy. Gdańsk: GWP.
Ozorowski, E. (red.) (1999). Słownik małżeństwa i rodziny. Warszawa–Łomianki: Wydaw-
nictwo Akademii Teologii Katolickiej.
Parol,  M.  (2013).  Potrzeby  a  relacje  między  mężczyznami  i  kobietami.  Fides  et  Ratio.
Kwartalnik Naukowy, 2(13), s. 5–15.
Pąchalska, M. (1999). Afazjologia. Warszawa-Kraków: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Pąchalska, M. (2007). Neuropsychologia kliniczna: Urazy mózgu. Tom 2. Warszawa: Wydaw-
nictwo Naukowe PWN.
Pearson, J.C. (1985). Tender and communication, Dubuque. Iowa: Wm.C. Brown.
Perlee, M.B. (1979). Conversational politics. Psychology Today, s. 48–56.
Plopa, M. (2011a). Psychologia rodziny. Teoria i badania. Kraków: Oficyna Wydawnicza
Impuls.
Plopa, M. (2011b). Rodzicielstwo jako wyzwanie dla małżeństwa: perspektywa teorii sys-
temowej. W: H. Liberska, A. Malina (red.). Wybrane problemy współczesnych małżeństw
i rodzin (s. 15–41). Warszawa: Difin SA.
Plopa, M. (2006). Więzi w małżeństwie i rodzinie. Metody badań. Kraków: Oficyna Wydaw -
nicza Impuls.
Plopa, M. (2003). Intymność a „jego” i „jej” satysfakcja ze związku małżeńskiego. W: I. Ja-
nicka, T. Rostowska (red.). Psychologia w służbie rodziny (s. 10–18). Łódź: UŁ.
Popiel, A., Pragłowska, E. (2008). Psychoterapia poznawczo-behawioralna. Teoria i praktyka.
Warszawa: Paradygmat.
Poręba, P. (1977). Psychologiczne uwarunkowania życia małżeńskiego. Lublin: RW KUL.
Priem, J.S., Solomon, D.H., Steuber, K.R. (2009). Accuracy and bias in perceptions of
emotionally  supportive  communication  in  marriage.  Personal  Relationships,  16,
s. 531–552.
Proulx, C.M., Helms, H.M., Buehler, C. (2007). Marital quality and personal well-being:
A meta-analysis. Journal of Marriage and Family, 69, s. 576–593.
Pupin, Z., Waldmajer, J. (2013). Komunikacyjne zachowania w małżeństwie z perspekty-
wy własnej i partnera. Family Forum, 3, s. 187–200.
Reiss, I.L. (1980). Family system in America. New York: Holt, Rinehart and Winston.
Reis, H.T., Sprecher, S. (red.) (2009). Encyclopedia of human relationships. Thousand Oaks,
CA: Sage.
Renick, M.J., Blumberg, S.L., Markman, H.J. (1992). The Prevention and Relationship En-
hancement Program (PREP): An empirically based preventive intervention program
for couples. Family Relations, 41, s. 141–147.
Rhoades G.K., Stanley S.M., Markman H.J., (2012). The impact of the transition to co-
habitation on relationship functioning: Cross-sectional and longitudinal findings.
Journal of Family Psychology, 26(3), s. 348–358.157 Bibliografia
Rogers, S.J. (1996). Marital quality, mothers’ parenting and children’s outcomes: A com-
parison  of  mother/father  and  mother/stepfather  families.  Sociological  Focus,  29,
s. 325–340.
Rostowska, T. (2008). Małżeństwo, rodzina, praca a jakość życia. Kraków: Oficyna Wydaw -
nicza „Impuls”.
Rostowska, T. (2001). Konflikt międzypokoleniowy w  rodzinie. Łódź: Wydawnictwo UŁ.
Rostowski, J. (2003). Style przywiązania a kształtowanie w się związków interperso-
nalnych. W: I. Janicka, T. Rostowska (red.). Psychologia w służbie rodziny (s. 19–31).
Łódź: UŁ.
Rostowski, J. (1987). Zarys psychologii małżeństwa. Psychologiczne uwarunkowania dobranego
związku małżeńskiego. Warszawa: PWN.
Rostowski, J., Rostowska, T. (2011). Satisfying psychological needs and quality of life
among marriage and cohabitating couples. W: H. Liberska (red.). Relations in Mar-
riage and Family: Genesis, Quality and Development (s. 67–98). Bygdoszcz: Wydaw-
nictwo UKW.
Ruffieux, M., Nussbeck, F.W., Bodenmann, G. (2014). Long-Term Prediction of Relation -
ship Satisfaction and Stability by Stress, Coping, Communication, and Well-Being.
Journal of Divorce & Remarriage, 55(6), s. 485–501.
Ruszel, M.E. (2010). Rodzina,  wartości,  przemiany. Stalowa Wola–Rzeszów: Fundacja
Uniwersytecka.
Ruvolo, A.P. (1998). Marital well-being and general happiness of newlywed couples: re-
lationships across time. Journal of Social and Personal Relationships, 15, s. 470–489.
Ryś, M. (1999). Psychologia małżeństwa w zarysie. Warszawa: Centrum Metodyczne Pomo-
cy Psychologiczno-Pedagogicznej Ministerstwa Edukacji Narodowej.
Ryś, M. (1994). Jakość i trwałość małżeństwa: propozycja skali. Problemy Rodziny, 34(3),
s. 19–24.
Ryś, M. (1996). Jakość małżeństwa, a komunikowanie się i sposoby rozwiązywania wza-
jemnych konfliktów. Problemy Rodziny, 4, s. 5–8.
Ryś, M. (1999). Psychologia małżeństwa w zarysie. Warszawa: CMPP-P.
Sadowski,  M.  (2011).  Religie  monoteistyczne  o  państwie  i  prawie.  W:  M.  Sadowski,
P.  Szymanie  (red.).  Wrocławskie  studia  erazmiańskie,  zeszyt  V,  Religia  prawo  i  pań-
stwo (s. 13–48). Wrocław: Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii Uniwersytetu
Wrocławskiego.
Satir, V. (2000). Terapia rodziny. Teoria i praktyka. Gdańsk: GWP.
Satir, V. (1972). Peoplemaking. Palo Alto: Science and Behavior Books.
Satir, V. (1967). Conjoint family therapy. Palo Alto: Science and Behavior Books.
Sawa, H. (1994). Prawosławne pojmowanie małżeństwa. Białystok.
Schmid Mast, M., Sczesny, S. (2010). Gender, power and nonverbal behavior. W: J.C. Chri-
sler, D.R. McCreary (red.). Handbook of gender research in psychology (s. 411–425). Ber-
lin: Springer.
Schneider, D. (2005). The psychology of stereotyping. New York: Guilford Press.158 Bibliografia
Schulz von Thun, F. (2006). Sztuka rozmawiania. Część 4. W porozumieniu z sobą i innymi
– komunikacja i kompetencje społeczne. Kraków: WAM.
Schulz von Thun, F. (2004a). Sztuka rozmawiania. Część 3. Dialog wewnętrzny. Kraków: WAM.
Schulz von Thun, F. (2004b). Sztuka wyjaśniania. Poradnik dla prowadzących trudne rozmo-
wy. Kraków: WAM.
Schulz von Thun, F. (2001a). Sztuka rozmawiania. Część 1. Analiza zaburzeń. Kraków: WAM.
Schulz von Thun, F. (2001b). Sztuka rozmawiania. Część 2. Rozwój osobowy. Kraków: WAM.
Sevier, M., Eldridge, K., Janice Jones, J., Doss, B.D., Christensen, A. (2008). Observed
Communication and Associations With Satisfaction During Traditional and Inte-
grative Behavioral Couple Therapy. Behavior Therapy, 39, (2), s. 137–150.
Sęk, H. (2006). Wypalenie zawodowe. Przyczyny i zapobieganie. Warszawa: Wydawnictwo
Naukowe PWN.
Sęk, H. (2003). Wsparcie społeczne jako kategoria zasobów i wieloznaczne funkcje wspar-
cia. W: Z. Juczyński, N. Ogińska-Bulik (red.). Zasoby osobiste i społeczne sprzyjające
zdrowiu jednostki (s. 17–32). Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
Sęk, H., Cieślak, R. (2006). Wsparcie społeczne – sposoby definiowania, rodzaje i źródła
wsparcia, wybrane koncepcje teoretyczne. W: H. Sęk, R. Cieślak (red.). Wsparcie spo-
łeczne, stres i zdrowie (s. 11–29). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Sheldon, P., Gilchrist-Petty,   E., Lessley, J.A. (2014). You Did What? The Relationship Be-
tween Forgiveness Tendency, Communication of Forgiveness, and Relationship Sa-
tisfaction in Married and Dating Couples. Communication Reports, 27 (2), s. 78–90.
Silva Da, M.J. i in. (2014). Analysis of psychometric properties of family APGAR with el-
derly in northeast Brazil. Escola Anna Nery Revista de Enfermagem, 18(3), s. 527–532.
Smilkstein, G. (1978). The Family APGAR: A proposal for family function test and its
use by physicians. Journal of Family Practice, 6(6), s. 1231–1239.
Smilkstein, G., Ashworth, C., Montano, D. (1982). Validity and reliability of the Family
APGAR as a test of family function. Journal of Family Practice, 15, s. 303–311.
Spanier, G.B. (1976). Measuring dyadic adjustment: new scales for assessing the quality
of marriage and similar dyads. Journal of the Marriage and the Family, s. 15–28.
Stasiak, H. (1975). Kształty i wnętrza rodziny. Warszawa: Wiedza Powszechna.
Stephens, W.N. (1982). The Family in cross-cultural perspective. New York: University Press
of America.
Storaasli, R.D., Markman, H.J. (1990). Relationship problems in the early stages of mar-
riage: A longitudinal investigation. Journal of Family Psychology, 4, s. 80–98.
Szałachowski, R., Kulik, M.M. (2014). Behawioralne i poznawcze metody terapii par. Psy-
choterapia, 3 (170), s. 57–68.
Szczepański, J. (1972). Elementarne pojęcia socjologii. Warszawa: PWN.
Szlendak, T. (2011). Socjologia rodziny. Ewolucja, historia, zróżnicowanie. Warszawa: Wy-
dawnictwo Naukowe PWN.
Świętochowski, W. (2014). Choroba przewlekłą w systemie rodziny. W: I. Janicka, H. Liber-
ska (red.). Psychologia rodziny (s. 387–409). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.159 Bibliografia
Tannen, D. (2007). Talking voices. Repetition, dialogue, and imagery conversational discourse.
New Yor:. Cambrigde University Press.
Tannen, D. (2003). Rozmowy kobiet z mężczyznami: interakcyjne podejście socjolin-
gwistyczne. W: M.R. Walsh (red.). Kobiety, mężczyźni i płeć (s. 98–110). Warszawa:
Wydawnictwo IFiS PAN.
Tannen, D. (2002). To nie tak! Jak styl konwersacyjny kształtuje relacje z innymi. Poznań: Zysk
i S-ka.
Tannen, D. (1999). Ty nic nie rozumiesz! Kobieta i mężczyzna w rozmowie. Warszawa: Wy-
dawnictwo Zysk i S-ka.
Tannen, D. (1990). You Just Don’t Understand: Women and Men in Conversation. New York:
Ballantine Books.
Thibaut, J.W., Kelley, H.H. (1959). The social psychology of groups. New York: Wiley.
Troost Vanden, A. (2005). Marriage in Motion. A Study on the Social Context and Processes of
Marital Satisfaction. Leuven: Leuven University Press.
Twenge, J.M., Campbell, W.K., Foster, C.A. (2003). Parenthood and marital satisfaction:
a meta-analytic review. Journal of Marriage and Family, 65(3), s. 574–583.
Tyszka, Z. (1974). Socjologia rodziny. Warszawa: PWN.
Tyszka, Z. (2002). Rodzina we współczesnym świecie. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.
Urbano-Contreras, A., Martínez-González, R.A., Iglesias-García, M.T. (2018). Parentho-
od as a Determining Factor of Satisfaction in Couple Relationships. Journal of Child
and Family Studies, 27(5), s. 1492–1501.
Vemer E., Coleman M., Ganong L.H., Cooper, H. (1989), Marital Satisfaction in Remar-
riage: a meta-analysis. Journal of Marriage and the Family, 51, s. 713–715.
Walęcka-Matyja, K. (2014). Role i funkcje rodziny. W: I. Janicka, H. Liberska (red.). Psycho-
logia rodziny (s. 95–104). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Watzlawik, P., Beavin, J.H., Jackson, D.D. (1967). The pragmatics of human communication.
A study of interactional patterns, pathologies and paradoxes. New York: Norton.
Wijnberg-Williams, B.J., Harry B.M. Van de Wiel, H.B.M., Kamps, W., Josette, E.H.M.
Hoekstra-Weebers, ,  J.E.H.M. (2015). Effects of communication styles on marital sa-
tisfaction and distress of parents of pediatric cancer patients: a prospective longitu-
dinal study. Psycho-Oncology, 24(1), s. 106–112.
Wilczek-Rużyczka, E. (2014). Wypalenie zawodowe pracowników medycznych. Warszawa:
Wolters Kluwer.
Wojciszke, B. (2014). Psychologia społeczna. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
Wojciszke,  B.  (2010).  Psychologia  miłości.  Intymność,  namiętność,  zobowiązanie.  Gdańsk:
GWP.
Wojciszke, B. (2002). Człowiek wśród ludzi. Zarys psychologii społecznej. Warszawa: Wydaw-
nictwo Naukowe Scholar.
Wojtyła, K. (2001). Miłość i Odpowiedzialność. Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL.
Wróblewska, E. (2009a). Psychologiczne predyktory komunikacji osobowej w małżeństwie.
Lublin: Kul. Niepublikowana rozprawa doktorska.160 Bibliografia
Wróblewska, E. (2009b). W poszukiwaniu nowych metod badania komunikacji w mał-
żeństwie: Czynnikowy kwestionariusz komunikacji w małżeństwie (CzKKM). Prze-
gląd Badań Edukacyjnych, 2(9), s. 53–66.
Zalewska,  S.  (2017).  Samotność  i  osamotnienie  w  doświadczeniach  i  narracjach  mał-
żeństw z dużym stażem pożycia małżeńskiego. Biblioteka Gerontologii Społecznej Po-
lish Social Gerontology Journal, 2(14), s. 40–55.
Ziemska, M. (1975). Rodzina a osobowość. Warszawa: Wiedza Powszechna.
Żybura, W. (2008). Zachowania komunikacyjne polityków – kobiet i mężczyzn. Roczniki
Psychologiczne, 11(2), s. 137–156.
Źródła internetowe
Główny  Urząd  Statystyczny:  http://stat.gov.pl/gus/definicje_PLK_HTML.htm?id=  
POJ-337.htm [dostęp: 2.09.2018].
http://pl.wikipedia.org/wiki/małżeństwo [dostęp: 2.09.2018].
http://stat.gov.pl/gus/definicje_PLK_HTML.htm?id=POJ-337.htm [dostęp: 2.09.2018].
http://www.slate.com/articles/news_and_politics/jurisprudence/2009/04/noah_we-
bster_gives_his_blblessi.html [dostęp: 2.09.2018].
http://www.slate.com/articles/news_and_politics/jurisprudence/2009/04/noah_we-
bster_gives_his_blessing.html [dostęp: 2.09.2018].
http://www.wsjp.pl/do_druku.php?id_hasla=4707&id_znaczenia=0 [dostęp: 2.09.2018].
Murray, J. (2009). Mathematics in the real world: From brain tumours to saving marriages, wykład
wygłoszony w Królewskiej Akademii Nauk w Londynie dnia 26.03.2009, http://www.
royalsociety.org/events/2009/mathematics-real-world [dostęp: 2.09.2018].
Sherif, Mohammed, On marriage in Islam, http://www.jannah.org/sisters/marr.html
[dostęp: 2.09.2018].
Słownik Języka Polskiego: http://sjp.pwn.pl/szukaj/małżeństwo [dostęp: 2.09.2018].
Wielki Słownik Języka Polskiego: http://www.wsjp.pl/index.php?id_hasla=4707&id_zna-
czenia=2714968&l=15&ind=0 [dostęp: 2.09.2018].