Komentarz do Konstytucji RP art. 5, 18, 19

Spis treści:

Wykaz skrótów
Komentowane przepisy Konstytucji RP

Artykuł 5

1. Uregulowania w poprzednich konstytucjach
2. Uregulowania w innych państwach Unii Europejskiej
3. Charakter prawnokonstytucyjny art. 5 Konstytucji RP
4. Zasada zrównoważonego rozwoju
4.1. Zasada zrównoważonego rozwoju w prawie międzynarodowym
4.2. Zasada zrównoważonego rozwoju w Konstytucji RP
5. Państwo jako gwarant niepodległości i nienaruszalności terytorium
5.1. Podstawy prawne niepodległości i nienaruszalności terytorium
5.2. Analiza podstawowych pojęć
5.3. Siły Zbrojne RP jako gwarant niepodległości i nienaruszalności granic państwa
5.4. Niepodległość i nienaruszalność terytorium państwa a wolność jednostki
5.5. Niepodległość i integralność granic w innych konstytucjach
6. Gwarancja oraz granice wolności i praw człowieka i obywatela
6.1. Wolność a prawa człowieka
6.2. Wolność w Konstytucji RP a współczesne koncepcje wolności
6.3. Wolność i prawa obywatela
6.4. Wolność i prawa człowieka i obywatela w innych konstytucjach
7. Bezpieczeństwo obywateli
7.1. Próba definicji pojęcia bezpieczeństwa obywateli w art. 5 Konstytucji RP
7.2. Bezpieczeństwo obywateli w innych konstytucjach
8. Obowiązek państwa do strzeżenia dziedzictwa narodowego
8.1. Udostępnianie dóbr kultury
8.2. Znaczenie pojęcia dziedzictwa narodowego
8.3. Obowiązek strzeżenia dziedzictwa narodowego ujęty w obcych konstytucjach

Artykuł 18

1. Uregulowania w poprzednich konstytucjach
2. Uregulowania w innych państwach Unii Europejskiej
3. Małżeństwo, rodzina i macierzyństwo jako istotne elementy aksjologii Konstytucji RP
3.1. Koncepcja małżeństwa
3.2. Szczegółowe regulacje prawne dotyczące małżeństwa
3.3. Rodzina
3.4. Macierzyństwo
3.5. Rodzicielstwo

Artykuł 19
 
1. Uregulowania w poprzednich konstytucjach
2. Uregulowania w innych państwach Unii Europejskiej
3. Weterani i inwalidzi wojenni w prawie międzynarodowym
4. Charakter prawny uprawnień weteranów i inwalidów wojennych
5. Zakres podmiotowy art. 19 Konstytucji RP
5.1. Znaczenie pojęcia walki o niepodległość
5.2. Znaczenie pojęć weterana i kombatanta
5.3. Znaczenie pojęcia inwalidy wojennego
5.4. Rozszerzenie pojęcie weterana na uczestników misji pokojowych
6. Obowiązek otoczenia weteranów i inwalidów wojennych opieką przez państwo
7. Zakres opieki nad weteranami

Bibliografia opracowań naukowych

Bibliografia opracowań naukowych
 
Andrzejewski M., Modele interakcji orzeczeń sądów kościelnych i państwo-
wych w sprawach małżeńskich, „Kościół i Prawo” 2021, nr 10.2.  
Antczak A., Unia Europejska. Bezpieczeństwo, strategia, interesy, Józefów 2011.  
Ardant Ph., Institutions politiques et droit constitutionnel, Paris 1991.  
Augustyniak M., Pojęcie, istota oraz geneza wolności i praw człowieka, [w:]
Wolności i prawa człowieka w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, (red.)
M. Chmaj, Warszawa, 2008.  
Avril P., La V République. Histoire politique et constitutionnelle, Paris 1987.
Bagińska E., Prokreacja Medycznie Wspomagana. Studium z Dziedziny Prawa,
„Białostockie Studia Prawnicze” 2020, nr 25.
Bałaban A., Granice interpretacji zasady demokratycznego państwa prawnego,
„Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny” 2018, nr 80.1.
Banaszak B., Prawne znaczenie preambuły do Konstytucji RP z 1997 roku, [w:]
Demokracja w czasach Internetu, (red.) R. Balicki, M. Jabłoński, K. Wójto-
wicz, Wrocław 2018.  
Banaszak B., Preisner A.,  Prawa i wolności obywatelskie w Konstytucji RP,
Warszawa 2002.  
Banaszak B., Preisner A., Prawo Konstytucyjne, Warszawa 2017.
Banaszak B., Prawo konstytucyjne, Warszawa 2017.  
Barbera A., Fusaro C., Corso di diritto costituzionale, Bologna 2020.  Bibliografia     157
Barbosa L.G., Alves M.A.S,. Grelle C.E.V., Actions against sustainability: Disman-
tling of the environmental policies in Brazil, „Land Use Policy” 2021, nr 104.
Baron-Wiaterek M., Konstytucyjnoprawne aspekty zabezpieczenia praw spo-
łecznych  osób  niepełnosprawnych,  [w:]  Zabezpieczenie  społeczne  osób
niepełnosprawnych, (red.) L. Frąckiewicz, W. Koczur, Katowice 2010.
Bartkowiak E., Obraz matki i macierzyństwa w przekazach źródłowych z histo-
rii wychowania, „Wychowanie w Rodzinie” 2015, nr 12.
Belwitt J., Understanding Sustainable Development, London, 2012.  
Beresini F., Il diritto canonico matrimoniale. Commento giuridico-teologico-
pastorale, Torino 1994.  
Bień-Kacała A., Bezpieczeństwo w Konstytucji RP z 1997 r. – wstępna dia-
gnoza, „Przegląd Prawa Konstytucyjnego” 2(2015).  
Bień-Kacała A., Kacała T., Zwierzchnictwo, kierowanie i dowodzenie w Siłach
Zbrojnych RP na tle regulacji konstytucyjnej, „Przegląd Sejmowy” 5(2015).
Bień-Kacała  A.,  Witkowski  Z.,  Naczelny  Dowódca  Sił  Zbrojnych  w  świetle
unormowań Konstytucji RP z 1997 r., [w:] Wokół wybranych problemów
konstytucjonalizmu, (red.) J. Ciapała, P. Mijal, Warszawa 2017.  
Bisztyga A. Europejska Konwencja Praw Człowieka a Karta Praw Podstawo-
wych Unii Europejskiej: stan kompatybilności czy konkurencyjności, „Prze-
gląd Prawa Konstytucyjnego” 2011, nr 3.  
Bisztyga A., Godność człowieka jako wartość konstytucyjna. Interpretacja arty-
kułu 30 Konstytucji RP z 2 kwietnia 1997 roku, „Zeszyty Naukowe”/Gór-
nośląska Wyższa Szkoła Handlowa w Katowicach 2003, nr 17.  
Bisztyga A., Gospodarstwo rodzinne jako kategoria konstytucyjna. Wykładnicze
uwagi do art. 23 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, [w:] Samorząd te-
rytorialny w procesie rozwoju gospodarczego obszarów wiejskich. 25 lat
doświadczeń – nowe wyzwania, (red.) P. Litwiniuk, Warszawa 2015.
Bisztyga A., Prawa socjalne i ich ochrona w świetle Konstytucji Rzeczypospo-
litej Polskiej, [w:] Ochrona praw człowieka. Zagadnienia praktyczne, (red.)
A. Hauser, M. Urbaniak, Poznań 2019.
Bisztyga A., The Council of Europe Commissioner for Human Rights as a non-
judicial institution for the protection and promotion of human rights, [w:]
Ubi societas ibi ius. Z okazji powstania Wydziału Prawa i Administracji,
Zielona Góra 2015.
Blanco R.T., Development of Tourist Resorts in Spain: Marbella, „International
Legal Practice” 1995, nr 20. 158     Bibliografia
Blewitt J., Understanding sustainable development, London 2012.
Błaszczak Ł., Komentarz do art. 31, [w:] Komentarz do ustawy: Konstytucja
Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 roku, Warszawa 2021,
Legalis, nr 137.
Boehmer-Christiansen S., The Precautionary Principle in Germany-enabhng
Government, [w:] Interpreting the precautionary principle, (red.) T. O’Rior-
dan, J. Cameron, New York 2013.  
Bojarski M., Prawo osób niepełnosprawnych do pomocy państwa – uwagi na
tle art. 69 Konstytucji, [w:] Wokół problematyki stosowania prawa, (red.)
D. Fleszer, A. Rogacka-Łukasik, Sosnowiec 2016.
Bonisławska  B.,  Współczesne  zagrożenia  dla  bezpieczeństwa  publicznego,
„Zeszyty Naukowe WSEI seria: Administracja” 2012, nr 2.1.  
Borski M., Godność człowieka jako wartość uniwersalna, „Przegląd Prawa Pu-
blicznego” 3(2014).
Borysiak W., Komentarz do art. 18 [w:] Konstytucja RP. Komentarz do art. 1–86,
t. 1, (red.) M. Safjan, L. Bosek, Warszawa 2016, nb 112−119.  
Borysiak W., Komentarz do art. 18, [w:] Konstytucja RP, t. 1: Komentarz do
art. 1–86, (red.) M. Safian, L. Bosek, Warszawa 2016, Legalis 1-2.  
Bosek L., Ochrona godności człowieka w prawie Unii Europejskiej a konstytu-
cyjne granice przekazywania kompetencji państwa, „Przegląd Sejmowy”
2008, nr 2.
Bosek L., Wild M., Kontrola konstytucyjności prawa. Komentarz praktyczny dla
sędziów  i  pełnomocników  procesowych.  Wzory  pism  procesowych,  War-
szawa 2014.  
Bourg D., Transition écologique, plutôt que développement durable, „Vraiment
durable” 2012, nr 1.  
Bujwid ‐ Kurek E., Samodzielne Kosowo – studium przypadku, [w:] Doktryny,
historia, władza: księga dedykowana profesorowi Wiesławowi Kozub-Ciem-
broniewiczowi z okazji czterdziestolecia pracy naukowej, (red.) A. Citkow-
ska ‐ Kimla, M. Kiwior ‐ Filo, B. Szlachta, Kraków 2009.  
Bukowski Z., Konstytucyjne podstawy obowiązków państwa w zakresie ochrony
środowiska, „Prawo i Środowisko” 2002, nr 4.  
Cartabia  M.,  La  giurisprudenza  costituzionale  relativa  all’art.  32,  secondo
comma, della Costituzione italiana, „Quaderni costituzionali” 2012 nr 32.2.
Debbash Ch., Bourdon J., Pontier J.M. e Ricci J.Cl., Droit constitutionnel et
institutions politiques, Paris 1990.  Bibliografia     159
Chmaj M. (red.), Wolności i prawa człowieka w Konstytucji Rzeczypospolitej
Polskiej, Warszawa 2008.  
Chmaj  M.,  Human  Freedom  in  the  Constitution  of  the  Republic  of  Poland,
„Przegląd Prawa Konstytucyjnego” 2019, nr 5/51.
Chmaj M., Pojęcie i geneza wolności i praw człowieka, [w:] Konstytucyjne wol-
ności i prawa w Polsce, t. 1: Zasady ogólne, (red.) M. Chmaj, Zakamycze
2002.  
Chruściak R. (oprac.), Projekty Konstytucji 1993–1997, cz. 2, Warszawa 1997.
Ciuklin-Sarnocińska K., Surogacja w ujęci karnoprawnym i kryminologicznym,
rozprawa doktorska, Białystok 2019, https://repozytorium.uwb.edu.pl/
jspui/bitstream/11320/8739/1/K_Ciulkin-Sarnocinska_Surogacja_w_
ujeciu_karnoprawnym_i_kryminologicznym.pdf (dostęp: 20.01.2022).  
Complak K., O prawidłowe pojmowanie godności osoby ludzkiej w porządku
RP, [w:] Prawa i wolności obywatelskie w Konstytucji RP, (red.) B. Bana-
szak, A. Preissner, Warszawa 2002.
Cudak S., Znaczenie więzi emocjonalnych w rodzinie dla prawidłowego funk-
cjonowania dzieci, „Pedagogika Rodziny” 2012, nr 2/4.
Czech E.K., Publiczne prawa podmiotowe do środowiska podmiotów korzysta-
jących ze środowiska, Białystok 2021.  
Czuryk  M.,  Bezpieczeństwo  jako  dobro  wspólne,  „Zeszyty  Naukowe  KUL”
2018, nr 61.3.  
Czuryk M., Właściwość Ministra Spraw Wewnętrznych oraz Ministra Obrony
Narodowej w dziedzinie bezpieczeństwa publicznego, [w:] Prawo bezpie-
czeństwa publicznego, (red.) M. Karpiuk, K. Walczuk, Warszawa 2013.
Ćwiąkalski Z., Komentarz do art. 189a, [w]: A. Zoll, Kodeks karny, t. 2, War-
szawa 2006.
Danek A., Czy suweren prowadzi politykę? Przywództwo państwowe wobec su-
werenności, „Horyzonty Polityki” 2016, nr 18.  
Danek A., Racja stanu jako suwerenność państwa in actu, „Przegląd Geopoli-
tyczny” 2015, nr 13.  
Dobroński A.Cz., Związek Inwalidów Wojennych RP, „Niepodległość i Pamięć”
2008, nr 15/2.
Dobrowolski M., Status prawny rodziny w świetle nowej Konstytucji Rzeczy-
pospolitej Polskiej, „Przegląd Sejmowy” 1999, nr 4.  
Dudek D., W sprawie projektu ustawy o związkach partnerskich, „Przegląd Sej-
mowy” 2012, nr 4.  160     Bibliografia
Dyczewski L., Więź między pokoleniami w rodzinie, Lublin 2002.
Dziadzio A., Koncepcja państwa w XIX wieku
−
 idea i rzeczywistość, „Czaso-
pismo Prawno-Historyczne” 2005, nr 57, z. 1.  
Eberhardt P., Formowanie się polskiej granicy wschodniej po II wojnie świato-
wej, „Dzieje Najnowsze” 2018, nr 50.2.  
Fasoli E., The possibilities for nongovernmental organizations promoting en-
vironmental protection to claim damages in relation to the environment in
France, Italy, the Netherlands and Portugal, „Review of European, Com-
parative & International Environmental Law” 2017, nr 26.1.  
Fioranelli M., Roccia M., Historical Evolution of Disability Concept, „History
of Medicine and Ethics Journal” 2015, nr 1.1.
Fiszer J.M., Skutki członkostwa w Unii Europejskiej dla suwerenności i tożsa-
mości kulturowej Polski, „Myśl Ekonomiczna i Polityczna” 2011, nr 1-2.  
Flaszyńska E., Od kryzysu do współpracy – rodzina w pomocy społecznej, [w:]
Między wyzwaniami a wartościami. Księga pamiątkowa dedykowana Pro-
fesorowi Andrzejowi Potockiemu, (red.) H. Markiewiczowa, P. Boryszew-
ski, Warszawa 2018.
Florczak-Wątor  M.,  Komentarz do  art.  5,  1-2,  [w:]  Konstytucja RP.  Tom I.
Komentarz do art. 1-86, Warszawa 2016, Legalis.  
Florek I., Eroglu S.E., The Need for Protection of Human Rights in Cyberspace,
„Journal of Modern Science” 2019, nr 3/42.
Frankiewicz A., Znaczenie prawne regulacji dziedzictwa narodowej i dóbr kul-
tury w rozdziale I Konstytucji RP, „Przegląd Prawa i Administracji” 2012,
nr 88.
Fras M., Abłażewicz D., Reżim prawny macierzyństwa zastępczego na tle po-
równawczym,  „Problemy  Współczesnego  Prawa  Międzynarodowego,
Europejskiego i Porównawczego” 2008, nr 6.  
Frieden L., Le droit constitutionnelle et les partis politiques au Parlament, „An-
nales de Droit Luxembourgeois” 1991, nr 1.  
Fromm E., Ucieczka od wolności, Warszawa 1994.  
Gabba E., Le origini dell’esercito professionale in Roma: i proletari e la riforma
di Mario, „Athenaeum” 1949, nr 27.
Gagliardi L., La madre tutrice e la madre ejpakolouqhvtria: osservazioni sul
rapporto tra diritto romano e diritti delle province orientali, „Index” 2012,
nr 40.  Bibliografia     161
Gapski M.P., Definicja pojęcia „rodzina” zawartego w ustawie o świadczeniach
rodzinnych. Glosa do wyroku NSA z dnia 14 lutego 2012 r., I OSK 1709/11,
„Samorząd Terytorialny” 2017, nr 12.  
Gardocki L., Prawo karne, Warszawa 203.  
Garlicki L., Komentarz do art. 18, [w:] Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej.
Komentarz, t. 1, (red.) L. Garlicki, M. Zubik, Warszawa 2016.  
Giaro T., Europejska geneza polskich zasad i wartości konstytucyjnych, „Pań-
stwo Prawne” 2013, nr 3.
Gizbert-Studnicki T., Język prawny z perspektywy socjolingwistycznej, Kraków
1986.  
Głódź N., Wartość w rodzinie czy rodzina jako wartość? – w perspektywie pracy
socjalnej, „Wychowanie w Rodzinie” 2021, nr 1.
Gomez Da Silva J.C., Human Rights in the Portuguese Constitution, « Revue
juridique de l’Environnement” 1994, nr 19.4.
Gorlewska E., Ekspresywność Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej w ujęciu lingwi-
stycznym, [w:] Emocje, język, literatura, (red.) D. Saniewska, Kraków 2016.
Góralski W., Ius matrimoniale. Ze studiów nad kościelnym prawem małżeń-
skim, t. 1, Lublin 1990.  
Górnikowska-Zwolak E., Macierzyństwo, [w:] Encyklopedia pedagogiczna XXI
wieku, t. 3, (red.) E. Różycka, Warszawa 2004.  
Górowski W., Zastępcze macierzyństwo a prawo karne. Przegląd krajowego
materialnego  prawa  karnego  i  stanowiska  doktryny  na  temat  surrogate
motherhood (tzw. urodzenia zastępczego) i handlu dziećmi, [w:] Funda-
mentalne problemy prawne surrogate motherhood. Perpsektywa krajowa,
(red.) P. Mostowik, Warszawa 2019.  
Górski M., Komentarz do art. 75, [w:] Konstytucja RP. Tom I, Komentarz do
art. 1-86, (red.) M. Safjan, L. Bosek, Warszawa 2016, Legalis nr 29.  
Grabowska S., Urbaniak M.,  Prawne podstawy realizacji prawa do ochrony
zdrowia w Polsce, „Przegląd Prawa Konstytucyjnego” 2014, nr 5/21.
Graca T., Such-Pyrgiel M., Prawa człowieka i ich upowszechnianie w struktu-
rach różnych poziomów edukacji, [w:] Prawa człowieka w funkcjonowaniu
administracji publicznej, (red.) F. Parente i in., Józefów 2018.
Granat  M.,  Godność  człowieka  z  art.  30  Konstytucji  jako  wartość  i  norma
prawna, „Państwo i Prawo” 2014, nr 8.
Gronowska B. i in., Prawa człowieka i ich ochrona, Toruń 2005.  162     Bibliografia
Haberko  J.,  Anonimowość  rodziców  genetycznych  a  dobrostan  zdrowotny
dziecka. Uwagi na tle rekomendacji 2156(2019) Zgromadzenia Parlamen-
tarnego Rady Europy, „Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny”
2019, nr 4.  
Häberle P., Verfassung als öffentlicher Prozess. Materialien zu einer Verfas-
sungstheorie de offenen Gesellschaft, Berlin 1998.  
Hulak M., Pojęcie suwerenności w kontekście członkostwa Polski w Unii Euro-
pejskiej
−
 wybrane aspekty polityczno-prawne, „Studia Prawnicze i Admi-
nistracyjne” 2019, nr 27/1.  
Hypś S., Komentarz do art. 189a, [w:] Kodeks karny. Komentarz, (red.) A. Grześ-
kowiak, K. Wiak, Warszawa 2017.
Jabłoński M., Prawo weteranów do specjalnej opieki ze strony państwa, [w:]
Realizacja i ochrona konstytucyjnych wolności i praw jednostki w polskim
porządku prawnym, (red.) M. Jabłoński, Wrocław 2014.  
Jamróz L., Wybrane konstytucyjne prawa i wolności w orzecznictwie Trybunału
Konstytucyjnego w latach 1986–1997, „Miscellanea Historico-Iuridica”
2009, nr 8.
Jaskiernia J., Funkcje Konstytucji RP w dobie integracji europejskiej i radykal-
nych przemian politycznych, Toruń 2020.  
Jasudowicz T., Prawo do bezpieczeństwa
−
 próba rekonstrukcji substancji mię-
dzynarodowo chronionej, [w:] Prawne i administracyjne aspekty bezpie-
czeństwa osób i porządku publicznego w okresie transformacji ustrojowo-
gospodarczej, (red.) W. Bednarek, S. Pikulski, Olsztyn 2000.  
Jedlecka W., O konieczności redefinicji pojęcia suwerenności w kontekście in-
tegracji europejskiej, „Przegląd Prawa i Administracji” 2013, nr 95.
Jezusek A., Możliwość instytucjonalizacji związku osób tej samej płci w świetle
art. 18 Konstytucji RP, „Przegląd Sejmowy” 2015, nr 4.
Jurczyk T., Geneza rozwoju praw człowieka, „Homines Hominibus” 2009, nr 1.  
Juros H., Ochrona środowiska naturalnego a redefinicja państwa, [w:] Prawa
człowieka w państwie ekologicznym, (red.) R. Sobański, Warszawa 1998.  
Kałdon B.M., Rodzina jako instytucja społeczna w ujęciu interdyscyplinarnym,
„Forum Pedagogiczne” 2011, nr 1.
Karakulski J., Przesłanki ograniczania praw i wolności konstytucyjnych z art. 31
ust. 3 Konstytucji RP w kontekście potrzeby zapewnienia ochrony przed
terroryzmem,  [w:]  Zagrożenia  dla  prawa  do  prywatności  jednostki  we
współczesnym świecie, (red.) J. Karakulski, Kraków 2019. Bibliografia     163
Kazimierczuk M., Pojęcie, istota oraz źródło wolności i praw człowieka, „Stu-
dia Prawnoustrojowe” 2014, nr 26.  
Kielin-Maziarz J., Zasada zrównoważonego rozwoju
−
 uwagi na tle jej miejsca
w Konstytucji RP, „Krytyka Prawa” 2021, nr 12/1.  
Kitler W., Organizacja bezpieczeństwa narodowego RP w kontekście ochrony
ładu wewnętrznego w państwie, „Zeszyty Naukowe AON” 2013, nr 4/93.
Kocik L., Wzory małżeństwa i rodziny, Kraków 2002.  
Konstytucja Republiki Serbskiej, (tłum.) Bujwid-Kurek E., Warszawa 2018.
Kostrubiec  J.,  Próba  współczesnej  interpretacji  klasycznej  definicji  państwa
Georga Jellinka, [w:] Doktryny polityczne i prawne u progu XXI wieku, (red.)
M. Maciejewski, Wrocław 2002.
Kotlarska-Michalska A., Małżeństwo jako związek, wspólnota, instytucja, pod-
system i rodzaj stosunku społecznego, „Roczniki Socjologii Rodziny”
1998, nr 10.  
Kowalik W. i in., Udostępnianie zdigitalizowanych zasobów kultury w Interne-
cie. Użyteczność–dostępność
−
praktyki, Warszawa 2016.
Kowalska S., Prawna ochrona dóbr kultury. Wybrane regulacje oraz propono-
wane zmiany, „Studia Prawnicze. Rozprawy i Materiały” 2007, nr 5.1.
Kozłowski K., Obowiązek opieki nad weteranami walk o niepodległość państwa
polskiego – analiza konstytucyjnoprawna, „Zeszyty Prawnicze” 2018, nr 3.59.  
Krajewski P., Polityka socjalna i sytuacja ludzi w podeszłym wieku, „Studia
Ecologiae et Bioeticae” 2006, nr 4.  
Krajewski P., Prawo do środowiska niezbywalnym prawem człowieka, „Studia
Prawnoustrojowe” 2008, nr 8.
Krajewski P., Prawo do życia w zdrowym i bezpiecznym środowisku natural-
nym, „Studia Ecologiae et Bioethicae” 2015, nr 13.3.  
Królczyk  K.,  Die  Rechtsstellung  der  Veteranen  im  Römischen  Reich,  „Eos”
2004, nr 91, fasc. 1.  
Królczyk K., Veteranen in den Donauprovinzen des Römischen Reiches (1.-3.
Jh. N. Chr.), Poznań 2009.  
Królikowska-Olczak M., Promowanie stosowania energii ze źródeł odnawial-
nych  w  prawie  unii  Europejskiej,  [w:]  Zarządzanie  informacją  i  energią  
w systemie bezpieczeństwa Unii Europejskiej, (red.) B. Sitek, R. Trzaskalik,
Józefów 2010.
Langrod J., Ogrodzki K., Opieka społeczna, „Praca Socjalna” 2019, nr 4.  164    Bibliografia
Latos-Miłkowska M., Ochrona rodzicielstwa osób zatrudnionych na podstawie
umów cywilnoprawnych, „Praca i Zabezpieczenie Społeczne” 2019, nr 1.
Leonowicz R., Zarządzanie migracją w zakresie cudzoziemców o nieuregulo-
wanym statusie jako element polityki bezpieczeństwa, [w:] Wartościowanie
bezpieczeństwa w dobie kryzysu, (red.) W. Bednarek, A. Ukleja, Józefów 2013.
Lesiński B., Rozwadowski W., Historia prawa, Warszawa-Poznań 1985.  
Lewandowska E., Małżeństwo jako związek kobiety i mężczyzny…
−
 konstytu-
cyjny model małżeństwa, „Kortowski Przegląd Prawniczy” 2016, nr 3.
Lewandowski S., Kontrowersje wokół preambuł, „Studia Iuridica” 1996, nr 31.
Łętowska E., Woleński J., Instytucjonalizacja związków partnerskich a Konsty-
tucja RP z 1997 r., „Państwo i Prawo” 2013, nr 6.  
Maciejewski S., Dobro rodziny a konstytucyjne zadania państwa, [w:] Usługi
społeczne wobec rodziny, (red.) A. Kubowa, J. Szczepaniak, Wrocław 2011.
Majer P., Bezpieczeństwo wewnętrzne w rozwoju dziejowym, Olsztyn 2016.  
Majer P., Znaczenie kanonicznej formy zawarcia małżeństwa, „Annales Cano-
nici” 2015, nr 2.  
Majer P., Opieka nad inwalidami wojennymi i weteranami powstań narodo-
wych  w  Drugiej  Rzeczypospolitej  Polskiej,  „Przegląd  Polsko-Polonijny”
2012, nr 4.2.
Mancarella M., Il principio dello sviluppo sostenibile: tra politiche mondiali,
diritto internazionale e Costutuzioni nazionali, „Giuristi Ambientali” 2006,
http://www.giuristiambientali.it/documenti/20061114_AM.pdf  (dostęp:
22.12.2021).  
Mann J.C., The settlement of veterans in the Roman Empire, doctoral thesis,
London 1956.  
Marchewka  M.,  Weterani  poszkodowani.  Rzeczywistość  życia  po  powrocie
z misji, „Ekonomia” 2017, nr 23/1.
Martin D.B, The construction of the ancient family: methodological consider-
ations, „The Journal of Roman Studies” 1996, nr 86.
Mączyński A., Konstytucyjne i międzynarodowe uwarunkowania instytucjona-
lizacji związków homoseksualnych, [w:] Związki partnerskie. Debata na te-
mat projektowanych zmian prawnych, (red.) M. Andrzejewski, Toruń 2013.  
Mączyński A., Konstytucyjne podstawy prawa rodzinnego, [w:] Państwo prawa
i  prawo  karne.  Księga  Jubileuszowa  Profesora  Andrzeja  Zolla,  (red.)
P. Kardas, T. Sroka, W. Wróbel, Warszawa 2012.Bibliografia     165
Melliou E., Psimmas Th., Right to Environment: the principle of sustainability
in the Greek legal order, [w:] Introduction to Sustainable Development,
(red.) G. Goniadis, Thessaloniki 2015.  
Michalak A., Czy ochrona dziedzictwa kulturalnego może usprawiedliwiać in-
gerencję w prawo własności – uwagi na tle orzecznictwa Trybunału Kon-
stytucyjnego i Europejskiego Trybunału Praw Człowieka, [w:] Aktualne pro-
blemy polskiego i litewskiego prawa konstytucyjnego, (red.) D. Górecki,
Łódź 2015.  
Michałowska G., Odpowiedzialność karna za niszczenie dóbr kultury w czasie
konfliktów zbrojnych, „Stosunki Międzynarodowe” 2017, nr 53.2.
Mik  C.,  Europejskie  prawo  wspólnotowe,  Zagadnienia  teorii  i  praktyki,  t.  1,
Warszawa 2000, nb. 1075.
Mikluszka M., Czy można kupić dziecko, czyli problemy prawne i etyczne zwią-
zane  z  macierzyństwem  zastępczym,  [w:]  Współczesne  wyzwania  bio-
etyczne, (red.) L. Bosek, M. Królikowski, Warszawa 2010.
Misiuk A., Administracja spraw wewnętrznych w Polsce (od połowy XVIII wieku
do współczesności). Zarys dziejów, Olsztyn 2005.
Molesztak A.M., Dynamika współczesnej rodziny, „Horyzonty Wychowania”
2017, nr 16.38.
Mróz B., System ochrony granicy państwowej wobec współczesnych zagrożeń
bezpieczeństwa państwa, „Journal of Modern Science” 2016, nr 2/29.
Mróz B., Wpływ zagrożeń migracyjnych na bezpieczeństwo wewnętrzne pań-
stwa, „Journal of Modern Science” 2017, nr 33/2.
Musiała A., Kwestia spełnienia przesłanek okresu zatrudnienia „w szczegól-
nych warunkach” lub „w szczególnym charakterze” z przepisów art. 184
ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z FUS, „Praca
i Zabezpieczenie Społeczne” 2015, nr 12.
Nesterowicz M., Prawo medyczne, Toruń 2005.
Ossowska-Salamonowicz D., Giżyńska M., Prawa rodziców w zakresie wycho-
wania moralnego i religijnego dzieci w świetle Konstytucji Rzeczypospoli-
tej Polskiej, „Studia Prawnoustrojowe” 2018, nr 41.  
Oszkinis B., Pojęcie konkubinatu w świetle polskiej doktryny i orzecznictwa,
„Miscellanea historico-iuridica” 2014, nr 13.2.  
Paczuski R., Bezpieczeństwo ekologiczne jako kryterium koniecznych działań
na rzecz zrównoważonego rozwoju, [w:] Zrównoważony rozwój od utopii
do praw człowieka, (red.) A. Papuziński, Bydgoszcz 2005. 166    Bibliografia
Padzik J., Rola i znaczenie normy art. 5 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej
dla obszaru prawa kształtującego system obronny państwa, „Studia Bez-
pieczeństwa Narodowego” 2018, nr 8.  
Parchomiuk  J.,  Przesłanki  dopuszczalności  ograniczeń  własności  zabytków
w świetle konstytucyjnych i konwencyjnych standardów ochrony własno-
ści, „Roczniki Nauk Prawnych” 2017, nr 27.3.
Pawliczak J., Zarejestrowany związek partnerski a małżeństwo, Warszawa 2014.
Paździor M., Szmulik B. (red.), Instytucje bezpieczeństwa narodowego, War-
szawa 2012.
Piechowiak M., Dobro wspólne jako fundament polskiego porządku konstytu-
cyjnego, Warszawa 2012.
Piechowiak M., Filozoficzne podstawy rozumienia dobra wspólnego, „Kwar-
talnik Filozoficzny” 2003, nr 31.2.
Piechowiak M., Prawo naturalne a prawa człowieka, [w:] Substancja. Natura.
Prawo naturalne, (red.) A. Maryniarczyk, K. Stępień, P. Gondek, Lublin 2006.
Piechowiak  M.,  Preambuła  Konstytucji  Rzeczypospolitej  Polskiej  z  1997  r.
Aksjologiczne podstawy prawa, Warszawa 2020.  
Pieniążek A., Kilka uwag na temat rozwiązań ustrojowych przyjętych w Kon-
stytucji RP z 1997 r. i ich funkcjonowanie, „Studia Iuridica Lublinensia”
2013, nr 19.  
Pietrzak H., Glosa do wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 23 listopada
2010 r., K 5/10 w sprawie prawa osób pełnoletnich, uczących się i posia-
dających  dzieci  do  świadczeń  alimentacyjnych  z  funduszu  alimentacyj-
nego, „Prawo Kanoniczne” 2011, nr 54.1-2.
Piotrowska M., Rodzina – jej wartość i znaczenie z perspektywy życia doro-
słych dzieci rozwiedzionych rodziców, „Wychowanie w Rodzinie” 2012,
nr 6.2.
Piotrowski R., Opinia w sprawie projektu ustawy o związkach partnerskich,
„Przegląd Sejmowy” 2012, nr 4.  
Pisaneschi A., Diritto costituzionale, Torino 2020.  
Pływaczewski  W.,  Grabież  i  niszczenie  światowego  dziedzictwa  kultury  na
przykładzie tzw. Państwa Islamskiego (ISIS), „Studia Prawnoustrojowe”
2018, nr 40.
Pokruszyński W., Bezpieczeństwo. Teoria i praktyka, Józefów 2012.  
Pokruszyński W., Polityka a strategia bezpieczeństwa, Józefów 2011. Bibliografia     167
Pokruszyński W., Teoretyczne aspekty bezpieczeństwa, Józefów 2010.  
Potocki A., Kompleksowość prawa kultury jako gałęzi prawa, „Rynek – Społe-
czeństwo – Kultura” 2017, nr 26 (spec.).  
Prieur M., La non-régression, condition du développement durable, „Vraiment
durable” 2013, nr 1.
Prochowicz J.R., Wojska Ochrony Pogranicza 1945-1965, Piotrków Trybunal-
ski 2011.  
Radecki W., Konstytucyjny obowiązek dbałości o stan środowiska i odpowie-
dzialność́ za jego pogorszenie, „Ochrona Środowiska. Prawo i Polityka”
2000, nr 1/19.  
Rakowska-Trela  A.,  Zasada  demokratycznego  państwa  prawnego  a  zmiany
w prawie wyborczym, „Studia Wyborcze” 2018, nr 25.
Rawls J., Teoria sprawiedliwości, (tłum.) M. Panufnik, J. Pasek, A. Romaniuk,
Warszawa 2009.  
Robaczyński W., Glosa do uchwały składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego
z dnia 13 maja 1992 r. III CZP 27, „Palestra” 1993, nr 37/5.  
Rogala R., Komentarz do art. 25, [w:] Ustawa o cudzoziemcach. Komentarz,
(red.) J. Chlebny, Warszawa 2015.  
Rymarz F., Prawa i wolności obywatelskie w orzecznictwie Trybunału Konsty-
tucyjnego
−
 zagadnienia wybrane, „Palestra” 1995, nr 39/3-4.
Ryś M., Kształtowanie się poczucia własnej wartości i relacji z innymi w róż-
nych systemach rodzinnych, „Kwartalnik Naukowy Fides et Ratio” 2011,
nr 2.6.
Sadowski J., Organizacja i zadania instytucji bezpieczeństwa w Polsce, „Logi-
styka” 2014, nr 3.
Schwarzgruber M., Weteran czy kombatant, „Polska Zbrojna” 2013, nr 10.  
Serowaniec M., Włoch W., Kategoria bezpieczeństwa w ujęciu prawno-filozo-
ficznym, „Studia Iuridica Toruniensia” 2016, nr 18.
Sitek B., Bednarek W., Konstytucyjna ochrona rodziny a ideologia nowego ładu
społecznego, „Journal of Modern Science” 2014, nr 1/20.
Sitek B., Koncepcja małżeństwa w definicji małżeństwa według Modestyna,
„Czasopismo Prawno-Historyczne” 1998, nr 50, z. 1.
Sitek B., The good (well-being) of the child and proceedings in cases of minors
in Polish law, „Journal of Modern Science” 2019, nr 3/42.
Sitek M., Koncepcja rodziny w świetle postanowień Europejskiego Trybunału
Praw Człowieka, „Journal of Modern Science” 2014, nr 1/20. 168    Bibliografia
Sitek M., Konstytucyjna ochrona środowiska naturalnego w państwach człon-
kowskich Unii Europejskiej i w Polsce, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu
Szczecińskiego” 2000, nr 12.  
Sitek M., OD GATT do WTO. Zagadnienia ochrony środowiska; kwestie ciągle
otwarte  i  ich  ewolucja,  [w:]  Procesy  ujednolicania  prawa  prywatnego
w świetle integracji europejskiej. Rola samorządu terytorialnego w kształ-
towaniu procesu integracji europejskiej na przykładzie doświadczeń samo-
rządu w Polsce i we Włoszech, (red.) B. Ziemianin, B. Sitek, M. Tkaczuk,
Szczecin 2002.  
Sitek M., Prawa (potrzeby) człowieka w ponowoczesności, Warszawa 2016.
Sitek M., Prawne ramy bezpieczeństwa jednostki w cyberprzestrzeni, „Journal
of Modern Science” 2018, nr 2/37.
Sitek M., Problemy ekologii w polityce prawnej i prawie Wspólnoty Europej-
skiej. Wkład do Europejskiej Kultury Prawnej, Toruń 1997.
Sitek M., Such-Pyrgiel M., Wpływ cyberkultury na prawa człowieka, „Journal
of Modern Science” 2018, nr 4/39.
Sitek M., Sustinaible development” – ciągły czy zrównoważony rozwój?, „Pań-
stwo i Prawo” 1999, nr 54, z. 2.  
Skrzydło W., Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, Warszawa 2013.
Slany K., Ponowoczesne rodziny: konstruowanie więzi i pokrewieństwa, [w:]
Zagadnienia małżeństwa i rodzin w perspektywie feministyczno-gendero-
wej, (red.) K. Slany, Kraków 2013.  
Smyczyński T., Prawo rodzinne i opiekuńcze, Warszawa 2018.  
Smyczyński T., [w:] System prawa prywatnego, t. 11, Prawo rodzinne i opie-
kuńcze, (red.) T. Smyczyński, Warszawa 2009.
Sobczyk P., Wolność sumienia i religii w art. 53 Konstytucji Rzeczypospolitej
z dnia 2 kwietnia 1997 r., „Prawo Kanoniczne” 2001, nr 44.3-4.
Sobolewski P.J., Prawo kombatanckie w Polsce i za granicą, Warszawa 2005.  
Sokołowski T., Glosa do wyroku TK z dnia 12 kwietnia 2011 r., „Forum Praw-
nicze” 2012.  
Sozański J., Europejskie standardy ochrony praw człowieka, Warszawa 2014.
Staszak B., Rodzina i jej bezpieczeństwo w dobie kryzysu, [w:] Bezpieczeństwo
społeczne w XXI wieku w ujęciu socjologicznym, pedagogicznym, prawnym
i nauk o zarządzaniu, (red.) M. Such-Pyrgiel, Józefów 2013. Bibliografia     169
Stehlík V., The CJEU Crossing the Rubicon on the Same-Sex Marriages? Com-
mentary on Coman Case, „International and Comparative Law Review”
2018, nr 18.2.
Stębelski M., Rodzina jako wartość konstytucyjna, „Przegląd Konstytucyjny”
2021, nr 3.
Strzebniczyk J.F., Prawo rodzinne, Warszawa 2016.  
Sulowski S., Counter-Terrorism: Correlating Security and Freedom, [w:] Radi-
calism and Terrorism in the 21st Century, (red.) A. Sroka i in., Frankfurt
am Main 2016.  
Sulowski S., Państwo i bezpieczeństwo
−
 stały nierozerwalny związek, [w:]
Bezpieczeństwo wewnętrzne państwa. Wybrane zagadnienia, (red.) S. Su-
lowski, M. Brzeziński, Warszawa 2009.
Sylwestrzak A., Instytucja praw i wolności obywatelskich w konstytucjach pol-
skich (1791–1935), „Studia Prawnoustrojowe” 2006, nr 6.
Sylwestrzak A., Instytucja prawa i wolności obywatelskich w konstytucjonali-
zmie radzieckim, „Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny” 1972,
nr 34, z. 3.
Szczepański J., Elementarne pojęcia socjologii, Warszawa 1972.  
Szlachta B., Suwerenność. W poszukiwaniu (problematycznych) źródeł koncep-
cji, „Horyzonty Polityki” 2015, nr 14.
Szlęzak A., Wybrane zagadnienia prawnorodzinne konkubinatu, „Ruch Praw-
niczy, Ekonomiczny i Socjologiczny” 1992, nr 3.  
Szydło M., Instytucjonalizacja związków partnerskich w świetle art. 18 i 32
Konstytucji RP, „Zeszyty Prawnicze” 2017, nr 4.
Szydło W., Cele publiczne w gospodarce nieruchomościami skarbowymi i sa-
morządowymi, „Kwartalnik Prawa Publicznego” 2005, nr 3.
Ślebzak K., Komentarz do art. 19 [w:] Konstytucja RP. Tom I. Komentarz do
art. 1-86, (red.) M. Safjan, L. Bosek, Warszawa 2016, Legalis nr 6.  
Świętoń A., Jurysdykcja wojskowa w IV wieku n.e. w świetle konstytucji cesar-
skich.  Zarys  problemu,  [w:]  Współczesna  romanistyka  prawnicza,  (red.)
A. Dębiński, M. Wójcik, Lublin 2004.
Świętoń A., Organizacja armii rzymskiej, [w:] Rzymskie prawa publiczne, (red.)
B. Sitek, P. Krajewski, Olsztyn 2005.
Świętoń A., Tadajczyk K., Edictum Domitiani de Privilegiis Veteranorum. Edykt
cesarza  Domicjana  o  przyuwilijeach  weteranów,  „Zeszyty  Prawnicze”
2014, nr 14.4. 170    Bibliografia
Telusiewicz  P.,  Dowód  z  zeznań  świadka  w  formie  pisemnej  –  praktyczne
aspekty dopuszczenia i przeprowadzenia dowodu, „Krytyka Prawa” 2021,
nr 13.2.
Tomaszewski A., Rola dziedzictwa kulturowego dla współczesnej cywilizacji.
Przestrzeń dziedzictwa, „Roczniki Geomatyki” 2007, nr 5, z. 8.
Truszkowski B.K., Z prac nad prawnym uregulowaniem ochrony i opieki nad
grobami  wojennymi  w  II  Rzeczypospolitej,  „Czasopismo  Prawno-Histo-
ryczne” 2020, nr 72.2.
Tryfonidou A., The EU Top Court Rules that Married Same-Sex Couples Can
Move Freely Between EU Member States as “Spouses”: Case C-673/16, Relu
Adrian Coman, Robert Clabourn Hamilton, Asociaţia Accept v Inspectoratul
General  pentru  Imigrări,  Ministerul  Afacerilor  Interne,  Feminist  Legal
Studies 2019, nr 27.
Tuleja P., Komentarz do art. 19 [w:] Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej.
Komentarz, (red.) P. Tuleja, Warszawa 2019.
Tylec G., Nienazwane formy ochrony zabytków nieruchomych będących dzie-
łami architektury wynikające z ustawy o prawie autorskim i prawach po-
krewnych, „Roczniki Nauk Prawnych” 2017, nr 27.4.
Tyszka  Z.,  Rodzina  w  świecie  współczesnym
−
  jej  znaczenie  dla  jednostki
i społeczeństwa, [w:] Pedagogika społeczna, (red.) T. Pilch, I. Leparczyk,
Warszawa 1995.  
Urbanek J., Filozofia E. Fromma na podstawie „Ucieczki od wolności”, „Medy-
cyna Nowożytna” 2005, nr 13/1.  
Urbaniak M., Konstytucyjny status rodziny i prawo do rodzicielstwa, „Pielę-
gniarstwo Polskie” 2013, nr 4.  
Vari M., Accesso alla giustizia e tutela dei diritti e delle libertà fondamentali,
[w:] 1956-2006. Cinquant’anni di Corte costituzionale, Roma 2006.
Verniers E., Bringing animal welfare under the umbrella of sustainable devel-
opment: A legal analysis, „Review of European, Comparative & Interna-
tional Environmental Law” 2021, nr 30.3.
Wawrzusiszyn A., Bezpieczeństwo wewnętrzne Polski wobec zagrożeń między-
narodowych, „Journal of Modern Science” 2016, nr 28/1.
Wawrzusiszyn A., System bezpieczeństwa narodowego
−
 założenia, struktura,
kierowanie,  [w:]  Współczesne  konteksty  bezpieczeństwa,  (red.) M.  Sitek
i in., Józefów 2016.  Bibliografia     171
Wąsik M., Nieuznawanie w Polsce zawartych za granicą związków jednopłcio-
wych – aspekty prawne z perspektywy swobody przepływu osób, „Studia
Europejskie” 2020, nr 1.  
Wątróbski A., Kategoria „wolności od” i „wolności do” w interpretacji wolności
religijnej. Konfrontacja ujęć E. Fromma i I. Berlina z Deklaracją Dignitatis
humanae, „Łódzkie Studia Teologiczne” 2003, nr 1.12.
Wieland J., Verfassungsrang für Nachhaltigkeit, [w:] Rechtsgutachten erstellt
im Auftrag der Geschäftsstelle des Rates für Nachhaltige Entwicklung, Juni
2016. Tekst dostępny pod linkiem: https://dopus.uni-speyer.de/front-
door/deliver/index/docId/1675/file/Verfassungsrangf%c3%bcrNach
haltigkeit_ZUR9-2016.pdf (dostęp: 7.01.2022).
Wilk  A.,  Macierzyństwo  zastępcze  w  Polsce  –  dozwolone  czy  zakazane?,
„Radca Prawny. Zeszyty Naukowe” 2020, nr 1.
Winczorek  P.,  Komentarz  do  Konstytucji  Rzeczypospolitej  Polskiej  z  dnia  2
kwietnia 1997 roku, Warszawa 2008.  
Wiśniewski C., Osoba najbliższa w polskich kodeksach karnych, „Miscellanea
Historico-Iuridica” 2014, nr 13.2 (2).
Witczak P., Prawna sytuacja matek zastępczych, „Iustitia” 2016, nr 24.2.  
Witczak-Bruś P., Surogacja. Aspekty prawne macierzyństwa zastępczego, War-
szawa 2021.  
Witkowski Z., Szewczyk M., Serowaniec M., Model cywilnej i demokratycznej
kontroli egzekutywy nad Siłami Zbrojnymi Rzeczypospolitej Polskiej, To-
ruń 2018.  
Wojteczek R., Uprawnienia weteranów działań poza granicami Rzeczypospo-
litej Polskiej jako wyraz odpowiedzialności Państwa Polskiego za uczest-
ników misji zagranicznych, [w:] Człowiek
−
 jego prawa i odpowiedzialność,
(red.) R.K. Tabaszewski, Lublin 2013.  
Wrzosek S., Geneza uregulowań prawnych dotyczących realizacji zrównowa-
żonego rozwoju, [w:] Rozwój zrównoważony na szczeblu krajowym, regio-
nalnym i lokalnym – doświadczenia polskie i możliwości ich zastosowania
na Ukrainie, (red.) S. Kozłowski, A. Haładyj, Lublin 2007.  
Wyrzykowski M., Publiczne a prywatne w wykładni konstytucyjnej na przykła-
dzie  art.  18  Konstytucji  RP,  [w:]  Interes  publiczny  a  interes  prywatny
w prawie, (red.) T. Giaro, Warszawa 2012.
Zacharasiewicz M., Transkrypcja aktów urodzenia dzieci par jednopłciowych,
„Studia Prawno-Ekonomiczne” 2016, nr 111. 172    Bibliografia
Zajadło J., Godność jednostki w aktach międzynarodowej ochrony praw czło-
wieka, „Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny” 1989, nr 51, z. 2.
Zalasińska  K.,  Decentralizacja  zadań  z  zakresu  ochrony  zabytków  –  stan
obecny i perspektywy zmian ustroju administracji konserwatorskiej, „Ochrona
Zabytków” 2015, nr 2.
Zalasińska K., Prawna ochrona zabytków nieruchomych w Polsce, Warszawa
2010.
Zawisza J., Cyberprzestrzeń jako zagrożenie bezpieczeństwa państwa, „Journal
of Modern Science” 2015, nr 4/27.
Zawisza J., Rola administracji publicznej w kształtowaniu bezpieczeństwa pań-
stwa, [w:] Funkcjonowanie administracji publicznej
−
 historia i stan obecny,
(red.) W. Brzęk, S. Ćmiel, K. Novikova, Józefów 2013.
Zeidler K., Zasady prawa ochrony dziedzictwa kultury – propozycja katalogu,
„Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny” 2018, nr 80.4.
Zięba-Załucka  H.,  Konstytucyjne  aspekty  bezpieczeństwa,  „Studia  Iuridica
Lublinensia” 2014, nr 22.2.  
Żarkowski P., Ochrona dóbr kultury w czasie wojny w świetle prawa między-
narodowego, „Krakowskie Studia Międzynarodowe” 2016, nr 13.3.