Opozycja polityczna w Europie. Ujęcie porównawcze

Spis treści:

Wstęp

Rozdział I. Opozycja jako czynnik wpływu i zmiany politycznej

1. Władza i opozycja
1.1. Konstytucjonalizm i legitymizacja opozycji
1.2. Parlamentaryzm i opozycja parlamentarna
2. Inkorporacja konfliktu społecznego w systemie reprezentacji
2.1. Modele podziałów socjopolitycznych
3. Modele i typologie opozycji parlamentarnej
3.1. Wybrane typologie w literaturze zachodniej
3.2. Wybrane typologie w literaturze polskiej
4. Zjawisko „znikania” opozycji i depolityzacja
4.1. Demokracja deliberatywna

Rozdział II. Zjednoczone Królestwo: archetyp opozycji parlamentarnej

1. Geneza brytyjskiego systemu parlamentarnego i opozycji
2. Proces instytucjonalizacji opozycji
2.1. Rywalizacja partyjna w Izbie Gmin
3. Prerogatywy i struktura opozycji
3.1. Lider opozycji
3.2. Gabinet cieni
3.3. Debaty i większość w Izbie Gmin
3.4. Zapytania w Izbie Gmin
3.5. Petycje
4. Przyszłość instytucjonalna parlamentu Zjednoczonego Królestwa

Rozdział III. Niemcy: między modelem koncyliacyjnym i konfrontacyjnym

1. Monarchiczna tradycja parlamentaryzmu niemieckiego
1.1. System totalitarno-nazistowski i opozycja
1.2. Opozycja w III Rzeszy
2. Konstytucyjne gwarancje prawa do opozycji
2.1. Status opozycji parlamentarnej
2.2. Federalizm i opozycja
3. Instytucjonalizacja funkcji opozycji
3.1. Frakcje parlamentarne
3.2. Organizacja pracy Bundestagu i opozycja
4. Procedury obrad Bundestagu i konstruktywna opozycja
4.1. Niemiecki model opozycji kooperatywnej

Rozdział IV. Francja: trudna i opóźniona instytucjonalizacja opozycji

1. V Republika: opozycja w warunkach systemu semiprezydenckiego
1.1. Opozycja antysystemowa
1.2. „Trzecia droga” Giscarda d’Estaing
2. Alternacja władzy i koabitacja
2.1. Koabitacja jako regulowana alternacja władzy
3. Zmiany instytucjonalne i opozycja
3.1. Reforma konstytucyjna z 2008 roku
3.2. Funkcje kontrolne
4. Bilans reform instytucjonalnych i stabilność rządowa

Rozdział V. Włochy: od zablokowanej demokracji do alternacji władzy

1. System polityczny bez alternacji władzy
1.1. „Pierwsza” Republika
1.2. Kryzys i upadek „pierwszej” Republiki
2. Opozycja w doktrynie włoskiego prawa konstytucyjnego
2.1. Zmiany regulaminów parlamentarnych
2.2. Reformy konstytucji
3. Wpływ ordynacji wyborczej na system partyjny
3.1. Struktura partyjna i opozycja
4. Destrukturyzacja systemu politycznego
4.1. Destrukturyzacja systemu partyjnego
4.2. Zmiana wyznaczników relewancji opozycji

Rozdział VI. Polska: opozycyjność i opozycja jako czynniki zmiany systemowej

1. Geneza podziału politycznego
1.1. Zachowania opozycyjne w PRL
2. Fasadowość demokracji w III RP
2.1. Specyfika podziału politycznego
2.2. Alternacja władzy
3. Konstytucyjne podstawy i praktyka organizowania się opozycji w sejmie
3.1. Status ugrupowań opozycyjnych w sejmie
3.2. Dyscyplina klubowa i powoływanie organów sejmu
3.3. Decyzje ustawodawcze oraz funkcja kontrolna
4. Podział polityczny i opozycja po wyborach w 2015 roku

Rozdział VII. Unia Europejska: demokracja bez opozycji parlamentarnej?

1. Pierwiastki federalizmu w systemie politycznym Unii Europejskiej
1.1. Proces polityczny
1.2. Wyjściowe założenia integracji europejskiej
2. Mechanizm systemu instytucjonalnego
2.1. Opozycja w systemie instytucjonalnym UE
3. Kierownictwo parlamentarne, frakcje, komisje, tworzenie koalicji
4. Labirynt instytucjonalny i opozycja

Zakończenie

Punkt wyjścia

Opozycja w systemach demokratycznych

Opozycja w systemach niedemokratycznych

Jakość demokracji i czynniki instytucjonalizacji opozycji

Opinia publiczna i opozycja polityczna

Bibliografia

Prof. UW, dr hab. Jarosław Szymanek:

Książka prof. Zbigniewa Machelskiego jest pracą napisaną na znakomitym wręcz poziomie merytorycznym. Autor wykazał się perfekcyjną znajomością problemów oraz, co równie ważne, bardzo dobrym rozeznaniem poziomu jego zbadania w nauce światowej, o czym najlepiej świadczy bogata, wielojęzyczna literatura, w której nie zabrakło praktycznie żadnej liczącej się pracy na temat opozycji i wszelkie tematy pochodne.