Niepełnosprawność w Polsce w wymiarze politycznym i społecznym. Analiza wybranych zagadnień

Spis treści:

Wstęp

Rozdział I. Wielowymiarowa problematyka niepełnosprawności

1. Pojęcie niepełnosprawności w różnych aspektach
2. Modele niepełnosprawności
3. Przyczyny i rodzaje niepełnosprawności

Rozdział II. Prawny i instytucjonalny wymiar niepełnosprawności w Polsce

1. Wybrane prawne rozwiązania w zakresie niepełnosprawności w Polsce
2. Rządowy i samorządowy wymiar instytucji działających na rzecz osób z niepełnosprawnościami
3. Komisje sejmowe i zespoły parlamentarne funkcjonujące na rzecz osób z niepełnosprawnościami
4. Organizacje pozarządowe działające na rzecz osób z niepełnosprawnościami

Rozdział III. Polityczny wymiar niepełnosprawności w Polsce

1. Wybrane zagadnienia polityki państwa wobec osób z niepełnosprawnościami
2. Polityka państwa w zakresie dostępu do dóbr kultury, wypoczynku i spędzania wolnego czasu
3. Rekomendacje dla Polski w zakresie polityki wdrażania Konwencji Praw Osób Niepełnosprawnych
4. Niepełnosprawność w polskiej debacie politycznej

Rozdział IV. Problemy niepełnosprawności w kampanii wyborczej do Sejmu i Senatu w 2019 r.

1. Korzystanie z praw obywatelskich przez osoby z niepełnosprawnościami
2. Problemy osób z niepełnosprawnościami w kampanii wyborczej
3. Rezultaty wyborów z punktu widzenia osób z niepełnosprawnościami

Rozdział V. Rola sportu w integracji społecznej osób z niepełnosprawnościami

1. Historia sportu osób z niepełnosprawnościami
2. Sport jako kontynuacja rehabilitacji osób z niepełnosprawnościami
3. Adaptowana aktywność fizyczna i sport adaptowany
4. Sport rekreacyjny osób z niepełnosprawnościami
5. Sport wyczynowy osób z niepełnosprawnościami
6. Sport w integracji społecznej osób z niepełnosprawnościami
7. Wybrane formy instytucjonalnego wsparcia sportu osób z niepełnosprawnościami

Rozdział VI. Stosunek społeczeństwa polskiego do wybranych problemów osób z niepełnosprawnościami

1. Wykluczenie społeczne
2. Bariery urbanistyczne
3. Integracja społeczna
4. Przepisy ograniczające funkcjonowanie osób z niepełnosprawnościami
5. Społeczne skutki stereotypu niepełnosprawności

Zakończenie
Bibliografia

Wstęp

Prof. dr hab. Ryszard Kowalczyk, Wydział Nauk Politycznych i Dziennikarstwa, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu:

Nieczęsto problematyka niepełnosprawności jest podejmowana w badaniach politologicznych. Przedstawiona do recenzji monografia „Niepełnosprawność w Polsce w wymiarze politycznym i społecznym. Analiza wybranych zagadnień” dotyczy bardzo istotnej społecznie problematyki, która z każdym kolejnym rokiem staje się bardziej aktualna. Współcześnie niepełnosprawność wzbudza coraz większe zainteresowanie, zyskuje nowe znaczenie, staje się ogromnym wyzwaniem dla społeczeństwa. Pojawienie się ponownie w polskiej przestrzeni publicznej w 2019 roku rodziców dzieci z niepełnosprawnościami oraz związanych z nimi sporów spowodowało szybkie przeniesienie tych kwestii do agendy politycznej. Autorka podjęła ważny politycznie i społecznie problem w oryginalnym ujęciu. Swoją książką  wpisuje się w poznawczo i normatywnie ważną dyskusję, jaka toczy się wokół osób niepełnosprawnych, zarówno wśród teoretyków, jak i praktyków. (…) Cennym pomysłem było zaproszenie do współpracy w tej monografii osób z przygotowaniem medycznym  i rehabilitacyjnym. Dzięki temu problemy osób niepełnosprawnych zostały przedstawione w ujęciu multidyscyplinarnym.

Dokumenty drukowane
Ustawa z dnia 28 czerwca 1996 r. o zmianie niektórych ustaw o zaopatrzeniu emery-talnym i o ubezpieczeniu społecznym (Dz. U. z 1996 r., poz. 461).
Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. uchwalona przez Zgromadzenie Narodowe w dniu 2 kwietnia 1997 r., przyjęta przez Naród w refe-rendum konstytucyjnym w dniu 25 maja 1997 r., podpisana przez Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej w dniu 16 lipca 1997 r. (Dz. U. z 1997 r., poz. 483 ze zm.).
Ustawa z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrud-nianiu osób niepełnosprawnych (Dz. U. z 1997 r., poz. 776).
Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warun-ków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz. U.
z 2002 r., poz. 690 ze zm.).
Ustawa z dnia 19 maja 1996 r. o wykonywaniu mandatu posła i senatora (Dz. U. z 2003 r.,
poz. 2199 ze zm.).
Ustawa z dnia 20 grudnia 2002 r. o zmianie ustawy o rehabilitacji zawodowej i spo-łecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych oraz o zmianie niektórych in-nych ustaw (Dz. U. 2003 r., poz. 79).
Ustawa z dnia 27 maja 2011 r. o zmianie ustawy – Kodeks wyborczy oraz ustawy – Przepisy wprowadzające ustawę – Kodeks wyborczy (Dz. U. z 2011 r. Nr 147, poz. 881).
Ustawa z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrud-nianiu osób niepełnosprawnych (Dz. U. z 2011 r., poz. 721).
Ustawa z dnia 15 czerwca 2012 r. o ratyfikacji Konwencji o prawach osób niepełno-sprawnych, sporządzonej w Nowym Jorku dnia 13 grudnia 2006 r. (Dz. U. z 2012 r., poz. 882).
Obwieszczenie Marszałka Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 17 września 2014 r.
w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu ustawy – Kodeks pracy (Dz. U. z 2014 r., poz. 1502 ze zm.).
Rozporządzenie Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 15 lipca 2003 r. w sprawie orzekania o niepełnosprawności i stopniu niepełnosprawności (Dz. U.
z 2015 r., poz. 1328).
Ustawa z 4 listopada 2016 roku o wsparciu kobiet w ciąży i rodzin „Za życiem” (Dz. U.
z 2016 r., poz. 1860).
Ustawa z dnia 9 maja 2018 r. o szczególnych rozwiązaniach wspierających osoby
o znacznym stopniu niepełnosprawności (Dz. U. z 2018 r., poz. 932).
Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 19 czerwca 2018 r. sygn. akt SK 19/17 (Dz. U. z 2018 r., poz. 1241).
Ustawa z dnia 31 lipca 2019 r. oświadczeniu uzupełniającym dla osób niezdolnych do samodzielnej egzystencji (Dz. U. z 2019 r., poz. 1622).
Uchwała Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 1 sierpnia 1997 r – Karta Praw Osób Niepełnosprawnych (M.P. z 1997 r. Nr 50, poz. 475).
Regulamin Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej (M.P. z 2002 r. Nr 23, poz. 398 ze zm.).
Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 27 maja 2013 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie warunków wynagradzania za pracę i przyznawania innych świadczeń związanych z pracą dla pracowników zatrudnionych w niektórych jednostkach sfery budżetowej działających w ochronie zdrowia (Dz. Urz. MPiPS z 2013 r., poz. 27).
Monografie i artykuły
Abu-Omar K., Rütten A., Lehtinen V., Mental health and physical activity in the European Union, Sozial und Präventivmedizin 2004.
Aleksandrowicz J., Nie ma nieuleczalnie chorych, Warszawa 1982.
Bakalarczyk R., Co rząd zrobił czego zaniechał, co naprawić. Przypominamy politykom wszystkich opcji, 2019a, www.oko.press/niepelnosprawnosc/, dostęp: 31.10.2019.
Bakalarczyk R., Fundusz Solidarnościowy ma pokryć 13. Emeryturę. Pomysł tak bez-duszny że aż trudno uwierzyć, 2019b. dostęp: 20.11.2019.
Bartkowski J., Położenie społeczno-ekonomiczne i jakość życia osób niepełnosprawnych
w Polsce, [w:] (red.) B. Gąciarz, S. Rudnicki, Polscy niepełnosprawni. Od kompleksowej diagnozy do nowego modelu polityki społecznej, Kraków 2014.
Bauman Z., Zbędni, niechciani, odtrąceni – czyli o biednych w zamożnym świecie, „Kultura i Społeczeństwo” 1998, nr 2.
Beck J., Sport w rehabilitacji inwalidów, Warszawa 1977.
Bee H., Psychologie rozwoju człowieka, Poznań 2004.
Bieganowska A., Przekaz medialny w modyfikowaniu postaw studentów pedagogiki wobec niepełnosprawności, Lublin 2015.
Bieganowska A., Społeczny czy indywidualny? Model niepełnosprawności w najskuteczniejszych kampaniach 1%, Edukacja – Technika – Informatyka, tom 2, Rzeszów 2015.
Biernat E., Aktywność fizyczna w życiu współczesnego człowieka, e-Wydawnictwo Narodowego Centrum Badania Kondycji Fizycznej, 2014.
Blicharz J., Fundacje. Wybrane zagadnienia, Wrocław 2016.
Boorsc C., Health as theoretica concept. Filosophy of Sciencie, 1997.
Borkowska M., Niepełnosprawność - definicja, podział na grupy, [w:] (red.) M. Borkowska, Dziecko niepełnosprawne ruchowo. Usprawnianie ruchowe, Warszawa 1997.
Brzezińska A., Kaczan R., Smoczyńska K., Diagnoza potrzeb i modele pomocy dla osób
z ograniczeniami sprawności, Scholar, Warszawa 2010.
Bury M., Hyalth and Illeness in a Changing Society, London 1997.
Ciało i zdrowie w społeczeństwie konsumpcji, (red.) Melosik Z., Toruń – Poznań 1999.
Czechowski K., Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych, [w:] (red.)
A. Wilmowska-Pietruszyńska, O potrzebie rehabilitacji kompleksowej, Rzeszów 2016.
Dega W., Sport i turystyka jako czynnik rehabilitacji osób poszkodowanych na zdrowiu, [w:] (red.) J. Beck, K. Walicki, Możliwości uprawiania sportu przez inwalidów, Warszawa 1971.
Domaradzki J., O definicjach zdrowia i choroby, Folia Medica Lodziensia, Łódź 2013.
Dyscypliny paraolimpijskie, (red.) I. Dybowska, M. Zduńczyk, Wydawca Polski Komitet Paraolimpijski, Warszawa 2017.
Dziak A., Urazy i uszkodzenia sportowe narządu ruchu, [w:] (red.) A. Jegier, K. Nazar, A. Dziak, Medycyna sportowa, Warszawa 2006.
Ekspertyza: Zakorzenienie i uspołecznienie działań organizacji pozarządowych, (red.)
M. Gumkowska, J. Herbst, Warszawa 2009.
Fornal R., Dworzański T., Jędrzejewska B., Epidemiologia urazów jako problem najbliższej przyszłości, [w:] (red.) I.D. Karwat, Problemy rehabilitacyjne i zagadnienia pomocy społecznej osób niepełnosprawnych w Polsce, t. II, Lublin 2002.
Gąciarz B., Kubicki P., Rudnicki S., System instytucjonalnego wsparcia osób niepełnosprawnych w Polsce- diagnoza dysfunkcji, [w:] (red.) B. Gąciarz, S. Rudnicki, Polscy niepełnosprawni. Od kompleksowej diagnozy do nowego modelu polityki społecznej, Kraków 2014.
Gałkowski T., Kiwerski J., Encyklopedyczny słownik rehabilitacji, Warszawa 1986.
Garbat M., Aktywność i aktywizacja zawodowa osób niepełnosprawnych – czynniki, bariery i uwarunkowania, „Aktywizacja Zawodowa Osób Niepełnosprawnych” 2007, nr 2–3 (10–11).
Giełda M., Pojęcie niepełnosprawności, [w:] (red.) M. Giełda, R. Raszewska-Skałecka, Prawno-administracyjne aspekty sytuacji osób niepełnosprawnych w Polsce, Wrocław 2015.
Gitling M., Socjologiczne koncepcje zdrowia, choroby i niepełnosprawności, „Niepełnosprawność i Rehabilitacja. Kwartalnik Instytutu Rozwoju Służb Społecznych” lipiec–wrzesień 2010.
Gumiela D., Dudek D., Wpływ stylu życia na stan kośćca osób starszych, „Pielęgniarstwo Polskie” 2019. vol. 73.
Guttmann L., Significance of sport in rehabilitation of spinal paraplegics and Tetraplegics, „Journal of the American Medical Association” 1976, nr 236(2).
Guttmann L., Tekstbook of sport of the disabled, 1976.
Informacja o wynikach kontroli NIK „Dostępność przestrzeni publicznej dla osób starszych i niepełnosprawnych” (LPO.430.001.2018), nr ewidencyjny 111/2018/P/17/
094/LPO.
International Classification of Functioning. Disability and Health, WHO, Genewa 2001.
International Classification of Impairments. Disabilites and Handicaps, WHO, Genewa 1980.
Jackowska E., Stygmatyzacja i wykluczenie społeczne osób chorujących na schizofrenię
– przegląd badań i mechanizmy psychologiczne, „Psychiatria Polska” 2009, tom XLIII, nr 6.
Jager A., Nazar K., Dziak A., Medycyna sportowa, Warszawa 2013.
Jankowska M., Haarhaus M., Qureshi A.R., Lindholm B., Evenepoel P., Stenvinkel P., Sclerostin – A Debutant on the Autosomal Dominant Polycystic Kidney Disease Scene? Kidney Int Rep 2017.
Jarosz M. (red.), Naznaczeni i napiętnowani. O wykluczeniu politycznym (red.) Instytut Studiów Politycznych PAN, Warszawa 2008
Jedlikowska D., Rozmus P., W połowie drogi między sektorami – klientyzm czy partnerstwo? Organizacje pozarządowe jako aktorzy w systemie wsparcia osób niepełnosprawnych w Polsce, „Niepełnosprawność – zagadnienia, problemy, rozwiązania” 2014,
nr II (11).
Juczyński Z., Psychologia zdrowia, [w:] (red.) W. Szewczuk, Encyklopedia psychologii, Warszawa 1998.
Karaś M., Niepełnosprawność, od spojrzenia medycznego do społecznego i Disability Studies, „Przegląd Prawniczy, Ekonomiczny i Społeczny” 2012, nr 4.
Kijak R., Podgórska-Jachnik D., Stec K., Niepełnosprawność. Wyzwania. Praca socjalna, Warszawa 2020.
Kirenko J., Korczyński M., Wobec niepełnosprawności, Lublin 2008.
Klimczak W., Kubiński G., Sikora-Wiśniewska E., Wykluczenie społeczne w Polsce. Wybrane zagadnienia, Wrocław 2017.
Kocejko B., Absolutny przełom. Komitet ONZ mówi Polsce, jak ma przestrzegać praw osób z niepełnosprawnościami, www.oko.pres/niepelnosprawnosc do-stęp:28.10.2019.
Kocejko M., To kawałek autostrady znikąd donikąd. Na mapie minister Rafalskiej nie ma drogi do niezależnego życia osób z niepełnosprawnościami, 2019, www.oko.press, dostęp:25.09.2019.
Kolwitz M., Dąbrowski S., Postawy wobec niepełnosprawności fizycznej w okresie średniowiecza, „Roczniki Pomorskiej Akademii Medycznej w Szczecinie” 2014, nr 60.
Koper M., Tasiemski T., Miejsce sportu w procesie rehabilitacji osób niepełnosprawnych fizycznie, „Niepełnosprawność – zagadnienia, problemy, rozwiązania” 2013, nr III.
Kosmol A., Teoria i praktyka sportu osób niepełnosprawnych, Warszawa 2008.
Kowalik S., Teoria i praktyka oddziaływania na osoby niepełnosprawne, [w:] (red.) S. Kowalik, Dostosowana aktywność ruchowa. Kultura fizyczna osób niepełnosprawnych, Gdańsk 2009a.
Kowalik S., Wykorzystanie ruchu w rehabilitacji osób niepełnosprawnych – historia idei
i jej praktycznych zastosowań, [w:] (red.) S. Kowalik, Dostosowana aktywność ruchowa. Kultura fizyczna osób niepełnosprawnych, Gdańsk 2009b.
Kowalski K., Niepełnosprawność, „Dyskursy Pedagogiki Specjalnej” 2018, nr 32.
Kozarzewski P., Społeczeństwo i elity w transformacji, [w:] (red.) K.P. DePauw, S.J. Gavron, Transformacja. Elity. Społeczeństwo, Disability Sport, Second Edition, 2005.
Księżopolska-Orłowska K., Znaczenie rehabilitacji w ograniczaniu niepełnosprawności, Warszawa 2017.
Kubicki P., Polityka publiczna wobec osób z niepełnosprawnościami, Warszawa 2017.
Kubicki P., Polityka publiczna wobec niepełnosprawności – propozycje perspektyw teoretycznych, „Studia z Polityki Publicznej” 2015, nr 4.
Kulik T.B., Koncepcje zdrowia w medycynie, [w:] (red.) T.B. Kulik, M. Latalski, Zdrowie publiczne, Lublin 2002.
Kupisiewicz M., Słownik pedagogiki specjalnej, Warszawa 2013.
Kurowski K., Wolności i prawa człowieka i obywatela z perspektywy osób z niepełnosprawnościami, Biuro Rzecznika Praw Obywatelskich, Warszawa 2014.
Kurzynowski A., Rehabilitacja i zatrudnienie osób niepełnosprawnych na wolnym rynku pracy, „Problemy Rehabilitacji Społecznej i Zawodowej” 1997, nr 152.
Kwolek A., Rehabilitacja medyczna, Wrocław 2013.
Lalonde M., A New Perspective on the Health of Canadians, Canada 1981.
Letnie Igrzyska Paraolimpijskie Rio 2016, (red.) Szeliga Ł., Dybowska I., Polski Komitet Paraolimpijski, Warszawa 2017.
Majewski T., Międzynarodowa Klasyfikacja Uszkodzeń, Niepełnosprawności i Upośledzeń – problemy i nowe propozycje, „Problemy Rehabilitacji Społecznej i Zawodowej” 1998, nr 1.
Majewski T., Rehabilitacja zawodowa osób niepełnosprawnych, Zakład Badań Centrum Badawczo-Rozwojowego Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych, 1995.
Majewski T., W sprawie definicji osoby niepełnosprawnej, „Problemy Rehabilitacji Społecznej i Zawodowej” 1994, nr 1.
Marszałek L., Padrak A., Niepełnosprawność jako determinant automarginalizacji społecznej, [w:] A. Fidelus (red.), Oblicza wykluczenia i marginalizacji społecznej, Wydawnictwo UKSW, Warszawa 2011.
Międzynarodowa Klasyfikacja Uszkodzeń, Niepełnosprawności i Upośledzeń, Centrum Systemów Informacyjnych Ochrony Zdrowia, WHO Genewa 2010.
Mikołajów K., Przestrzeń publiczna osoby niepełnosprawnej, Wrocław 2015.
Miler J., Zatrudnienie i aktywizacja zawodowa osób niepełnosprawnych, Warszawa 1998.
Misiewicz H., Niepełnosprawność jako problem społeczny, chowanna.us.edu.pl, dostęp: 18.12.2019.
Morgulec-Adamowicz N., Kosmol A., Kosmol B., Molik B., Adaptowana aktywność fizyczna dla fizjoterapeutów, Warszawa 2015.
Narodowy Spis Powszechny Ludności i Mieszkań. Powszechny Spis Rolny 2002.
Niedbalski J., Racław M., Żuchowska-Skiba D., Oblicza niepełnosprawności w teorii i praktyce, Łódź, 2017.
Niepełnosprawność – wybrane zagadnienia społeczne i prawne, Kancelaria Senatu, 2014.
Orzech J., Sobiecka J., Sport osób niepełnosprawnych, Kraków 1989.
Osoby niepełnosprawne czy z niepełnosprawnością?, „Niepełnosprawność – zagadnienia, problemy, rozwiązania” 2013 (9), nr IV.
Parandowski J., Mitologia, Warszawa 2004.
Paraolimpiada – parasportowcy – paraludzie? Sport osób z niepełnosprawnością w Internecie. Niepełnosprawność, Warszawa 2008.
Petrila J., Brink T., Mental illness and changina definitions of disability under the Americans with disabilities, Acta Psychiatr, Serv 2001.
Pfeiffer D., The problem of disability definition: again, Disabil. Rehabil. 1999.
Piotrowicz E., Piotrowicz R., Cardiac telerehabilitation: current situation and future challenges, Eur J Prev Cardiol 2013.
Polscy niepełnosprawni. Od kompleksowej diagnozy do nowego modelu polityki społecznej, (red.) B. Gąciarz, S. Rudnicki, Kraków 2014.
Prawno-administracyjne aspekty sytuacji osób niepełnosprawnych w Polsce, (red.) M. Giełda, R. Raszewska-Skałecka, Wrocław 2015.
Raciborski J., Polskie wybory. Zachowania wyborcze społeczeństwa polskiego 1989–1995, Warszawa 1997.
Raport 2017a: Wdrażanie Konwencji o prawach osób niepełnosprawnych – Wspólna sprawa. Raport syntetyczny „Bariery prawne, administracyjne i organizacyjne wdrażania Konwencji o prawach osób niepełnosprawnych oraz kierunki działań dotyczące przezwyciężania tych barier”, Warszawa 2017.
Raport 2017b: Włączenie w społeczeństwo, niezależne życie w społeczności lokalnej, Warszawa 2017.
Rekomendacja Regionalnych Rzeczników Osób Niepełnosprawnych. Raport monito-ringowy z realizacji wybranych artykułów Konwencji ONZ o prawach osób niepełnosprawnych, opracowanie M. Kocejko, Warszawa 2016.
Rzempowska J., Socjomedyczne aspekty funkcjonowania młodych osób niepełnosprawnych w środowisku wiejskim, rozprawa doktorska, promotor Alicja Krzyżaniak, Poznań 2011.
Sahaj T., Wizerunek niepełnosprawności w literaturze, kulturze wizualnej i mediach, „Niepełnosprawność i Rehabilitacja” 2010 nr 4.
Schuntermann M.F., The International Classification of Impairments, Disabilites and Hanolicaps – results and problems, Int. J. Rehabil. Res, 1996, 19, 1.
Sherrill C., DePauw K.P., Adapted physical activity and education, [w:] (red.) J.D. Massengale, R.A. Swanson, Champaign, The history of exercise and sport science, Human Kinetics, 1997.
Slany K., Osoby niepełnosprawne w świetle Narodowego Spisu Powszechnego Ludności
i Mieszkań z 2011 r. – wybrane zagadnienia, „Niepełnosprawność – zagadnienia, problemy, rozwiązania” 2014, nr 11.
Słownik języka polskiego, t. X, (red.) W. Doroszewski, Warszawa 1968.
Słownik rehabilitacji, (red.) J. Kiwerski, Warszawa 2013.
Sobiecka J., Rola sportu w procesie kompleksowej rehabilitacji polskich uczestników igrzysk paraolimpijskich, AWF, Studia i Monografie nr 9, Kraków 2000.
Sowa J., Pedagogika społeczna w zarysie, Rzeszów 1997.
Sygit M., Zdrowie publiczne, Warszawa 2010.
Sytuacja osób głuchych w Polsce. Raport Zespołu ds. g/Głuchych przy Rzeczniku Praw Obywatelskich, Warszawa, 2014.
Tasiemski T., Kompleksowa rehabilitacja na przykładzie National Spinal Injuries Centre w Szpitalu Stoke Mandeville, „Postępy Rehabilitacji” 1999, t. XIII, z. 4.
Tasiemski T., Satysfakcja z życia i aktywność sportowa osób po urazach rdzenia kręgowego. Badania porównawcze polsko-brytyjskie, Poznań 2007.
Traum D., Celizic M., Achilles nowe możliwości, 2011.
Trębicka-Postrzygacz B., O niepełnosprawności i regulacjach prawnych w perspektywie inkluzji społecznej, „Student Niepełnosprawny, szkice i rozprawy” 2017, z. 17.
Uzasadnienie rządowego projektu ustawy o ratyfikacji Konwencji o prawach osób niepełnosprawnych, sporządzonej w Nowym Jorku dnia 13 grudnia 2006 r., za-łącznik do druku sejmowego 408 w VII kadencji Sejmu RP.
Wąsiewicz E.P., Berkowska M., Bryl W., Gałęcki J., Krzyżaniak A., Wiesiołowska A., Woźniak Z., Potrzeby rehabilitacyjne osób niepełnosprawnych na przykładzie województwa poznańskiego, Poznań 1990.
WHO Światowy Raport o niepełnosprawności-podsumowanie, Światowa Organizacja Zdrowia, Genewa 2011.
Wielowymiarowość integracji społeczno-zawodowej studentów z niepełnosprawnością, (red.) B. Szczupał, K. Kutek-Sładek, Kraków 2016.
Williams G., Representing disability: Some questions of nomenology and politics, [w:] Exploring the Divide: Illness and Disability, (red.) C. Barnes, G. Mercer, Leeds Disability Press, 1996.
World Health Organizations. International Classification of Functioning. Disability and Health, ICF, Genewa 2001.
Woynarowska B., Edukacja zdrowotna, Warszawa 2013.
Zabłocki J.K., Wprowadzenie do rewalidacji, Toruń 1997.
Zasadzień M., Midor K., Wałek T.L., Badania w zakresie identyfikacji potrzeb i oceny barier w dostępie do usług publicznych i rozwoju osób z niepełnosprawnością, [w:] (red.) J. Bartnicka, Kształtowanie przestrzeni publicznej z uwzględnieniem osób niepełnosprawnych, Gliwice 2011.
Żółkowska T., Zaufanie. Szkice teoretyczne, Warszawa 2014.
Żuchowski G., Góral B., Kaźmierska M., Działalność organizacji pozarządowych w zakresie integracji społecznej i zawodowej osób niepełnosprawnych, PFRON, Warszawa 2010.

Internet
www.achillesinternational.org
www.achillesinternational.org/
www.ampfutbol.pl
www.antydoping.pl
www.cross.org.pl
www.csios.pl
www.encyklopediapwn.pl
www.far.org.pl
www.ibsasport.org
www.inas-fid.org
www.invictusgamesfoundation.org
www.invictusgamesfoundation.org/
www.issuu.com
www.medonet.pl/zdrowie,rodzajeniepelnosprawnosciwww.medonet.pl/zdrowie,rodzajeniepelnosprawnosci
www.Newsweek.pl/polska/protest-rodzicow-niepelnosprawnych-dzieci data publikacji
www.rmf24.pl/fakty/polska
www.niepelnosprawni.gov..pl/p,98,organizacje
www.niepełnosprawni.pl
www.olimpiadyspecjalne.pl
www.pfon.org
www.phac-aspc.gc.ca
www.piu.org.pl
www.praca.gazetaprawna.pl/artykuły 500plus dla niepełnosprawnych
www.rpo.gov.pl
www.sejm.gov.pl/zespolyparlamentarne
www.sprawnirazem.pl
www.sprawnirazem.pl
www.tvn24.pl/wiadomosci-z-kraju,3
www.who/icidu
www.wiadomosci.dziennik.pl/polityka
www.wiadomosci.onet.pl/ Duda po prostu uciekł. Tego mu nie zapomnimy
www.wybory.com.pl