The profession of a family assistant in Poland

Table of Contents:

Introduction

1. Definitions and characteristic features of assistantship
2. The genesis of family assistantship in Poland
3. The original concept of family assistantship
4. Legal basis of the profession of a family assistant
5. Development of family assistantship in Poland through the lens of quantitative analysis
6. The work methodology model of a family assistant
7. Different ways of implementing family assistantship in practice

Conclusion
References
A note about the author

Assumptions of the draft Act on Family Support and Foster  Care System, Warsaw 2008,
http://www.frs.pl/docs/zalozenia_ustawy_o_wsparciu_rodziny_i_systemie_pieczy_
zastepczej_nad_dzieckiem_luty_2009_roku.pdf [accessed on: 30.10.2021].
Bernaś M., Trojanowski P. & Tworek I., Problemy wdrożeniowe asystencji rodzinnej w świe-
tle deklaracji i opinii jej adeptów i ich opiekunów, Wrocław 2014.
Bojarska M. & Karlińska B., Usługi asystenckie w systemie wsparcia osób niepełnospraw-
nych, Szczecin 2007.
Boryczko M., Krytyczność jako refleksja o własnej praktyce – o edukacyjnym współdziała-
niu pracowników socjalnych, [in:] Praca socjalna jako edukacja ku zmianie. M. Mendel,
B. Skrzypczak (eds.), Warsaw 2013.  
Ciczkowska-Giedziun M., Pracownicy socjalni o asystentach rodziny raz jeszcze, “Praca So-
cjalna” 2012. No. 1.
Ciczkowska-Giedziun M., Praca socjalno-wychowawcza z rodziną, Olsztyn 2015.
Ciczkowska-Giedziun M., Podmiotowość w pracy socjalno-wychowawczej, Kraków 2020.
Czechowska-Bieluga M. & Sordyl-Lipnicka B., Rola zawodowa asystentów rodziny w świe-
tle analiz, “Praca Socjalna” 2020, No. 5.  
Dębska-Cenian A., Asystowanie – rozważania na temat istoty tego silnie zindywidualizowa-
nego wsparcia, [in:] Asystentura – nowa metoda w pomocy społecznej w Polsce, M. Szpu-
nar (ed.), Gdynia 2010.
Dębska-Cenian A. & Olech P. (eds.), Od ulicy do samodzielności życiowej. Standardy spo-
łecznej i zawodowej (re)integracji w sześciu sferach, Gdańsk 2008.
Dębska-Cenian A. & Olech P. (eds.), Standard asystowania. Od ulicy do samodzielności ży-
ciowej, Gdańsk 2008.
Domaradzki P., Krzyszkowski J., Sosnowski M. & Włoch A., Superwizja pracy socjalnej dla
praktyków, Łódź 2016.
Dudkiewicz M., Granosik M. & Racław M., Rekonstrukcje uwarunkowań i rekomendacje,
[in:] Pracownicy socjalni: pomiędzy instytucją pomocy społecznej a środowiskiem lokal-
nym, M. Dudkiewicz (ed.), Warsaw 2011.
Dunajska A., Dunajska D. & Klein B., Asystentura w pomocy społecznej, Warsaw 2011. 118 | References
Granosik M., Profesjonalizacja zawodów społecznych, [in:] Pedagogika społeczna Vol. 1,  
E. Marynowicz-Hetka (ed.), Warsaw 2006
Granosik M., Profesjonalny wymiar pracy socjalnej, Katowice 2006.
Grygiel B., Asystent rodziny nie zadziała? Organizacje pozarządowe krytykują nowe prawo,
Gazeta.pl,  http://m.wiadomosci.gazeta.pl/wiadomosci/1,117915,10920903,Asystent_
rodzinny_nie_zadziala__Organizacje_pozarzadowe.html [accessed on: 06.01.2012].
Guć M., Asystentura – szanse i zagrożenia z perspektywy gminy, [in:] Asystentura rodziny
nowatorska metoda pomocy społecznej w Polsce, M. Szpunar (ed.), Gdynia 2010.
Iwaniec D. & Seddon H., Interwencja w przypadkach emocjonalnego krzywdzenia dzieci i
nieorganicznego zaburzenia rozwoju, [in:] Zaburzenia rozwojowe dzieci krzywdzonych
emocjonalnie, D. Iwaniec, J. Szmagalski (eds.), Warsaw 2000.
Information of the Council of Ministers on the implementation in 2012–2020 of the Act
of  9  June  2011  on  Family  Support  and  Foster  Care  System,  https://www.gov.pl/
web/rodzina/sprawozdania-z-realizacji-ustawy [accessed on: 02.10.2021].
Jacków M., Budowanie relacji pomagania w oparciu o metodę towarzyszenia, [in:] Wypro-
wadzić na prostą. Innowacyjne metody aktywizacji społecznej i zawodowej na przykła-
dzie wdrażania modelu lokalnej sieci wsparcia osób bezdomnych i zagrożonych bez-
domnością, A. Wiktorska-Święcka (ed.), Wrocław 2008.
Jacków  M.,  Przewodnik  akompaniatora,  http://www.pfwb.org.pl/wp-content/uploads/
2009/11/09-przewodnik_akompaniatora.pdf [accessed on: 12.10.2012].
Jaraczewska J.M., Wspieranie w asystenturze poprzez Dialog Motywujący, an annex to the
book by I. Krasiejko, Zawód asystenta rodziny w procesie profesjonalizacji, Toruń 2013.
Jaraczewska J.M. & Krasiejko I. (eds.), Dialog Motywujący w teorii i praktyce, Motywowanie
do zmiany w pracy socjalnej i terapii, Toruń 2012.
Jarosz E., Ochrona dzieci przed krzywdzeniem. Perspektywa globalna i lokalna, Katowice
2008.
Józefczyk J., Szanse i zagrożenia i zagrożenia dla asystentury rodziny – refleksja praktyka,
[in:] Asystentura – nowa metoda w pomocy społecznej w Polsce, M. Szpunar (ed.), Gdy-
nia 2010.
Józefczyk J., Perspektywy rozwoju pracy socjalnej w Miejskim Ośrodku Pomocy Społecznej
w  Gdyni,  [in:]  Asystentura  rodziny  analiza  efektywności  specjalizacji  pracy  socjalnej  
w kontekście projektu systemowego MOPS w Gdyni „Rodzina bliżej siebie”, M. Szpunar
(ed.), Gdynia 2011.
Jedynak T. & Stasiak K. (eds.), Zarys metodyki pracy kuratora sądowego, Warsaw 2008.
Kamińska-Jatczak I., Aktywność asystentów rodziny, Łódź 2021.
Karasowska A. & Szulirz A., Ocalić więzi. Praca socjoterapeutyczna z rodziną zagrożoną,
Warsaw 2015.
Kawula S., Pedagogizacja rodziców, [in:] Encyklopedia pedagogiczna, W. Pomykało, War-
saw 1996. References | 119
 
 
Kątna M., Przyborowska K., Dalek M. & Drab D., Monitorowanie Losów Dziecka – interdy-
scyplinarna ochrona dzieci przed krzywdzeniem i przemocą, Warsaw 2015.
Kot J., Kompleksowy system wsparcia na podłożu metody towarzyszenia, [in:] Wyprowadzić
na prostą, A. Wiktorska-Święcka (ed.), Wrocław 2008.
Kotlarska-Michalska A., Przejawy dysfunkcji w pomocy społecznej i możliwości jej naprawy,
[in:]  Jaka  pomoc  społeczna?,  R.  Szarfenberg,  D.  Trawkowska  (eds.)  http://recesja.
icm.edu.pl/ips/problemyps/forum13_14.pdf [accessed on: 20.11.2012].
Kotlarska-Michalska A., Praca socjalna w rodzinie, z rodziną i dla rodziny w perspektywie
ról  zawodowych  pracownika  socjalnego  i  asystenta  rodziny,  [in:]  Asystent  rodzinny.
Nowy zawód i nowa usługa w systemie wspierania rodzin. Od opieki i pomocy do wspar-
cia, A. Żukiewicz (ed.), Kraków 2011.
Krasiejko I. Methodology of family assistant's activity, First edition, Katowice 2010.
Krasiejko I., Nowa rola asystenta rodziny, [in:] Pomoc społeczna wobec rodzin, Interdyscy-
plinarne  rozważania  o  publicznej  trosce  o  dziecko  i  rodzinę,  D.  Trawkowska  (ed.),  
Toruń 2011.
Krasiejko I., Praca socjalna w praktyce asystenta rodziny. Przykład podejścia skoncentro-
wanego na rozwiązaniach, Katowice 2011.
Krasiejko I., Zawód asystenta rodziny w procesie profesjonalizacji, Toruń 2013.
Krasiejko I., Praca socjalno-wychowawcza asystenta z rodziną, [in:] Wyzwania współcze-
snego dzieciństwa i rodzicielstwa. Praca socjalna w perspektywie działań wychowaw-
czych, J. Szymanowska (ed.), Toruń 2014.  
Krasiejko I., Etapy metodycznego działania asystenta z rodziną w ujęciu Podejścia Skon-
centrowanego na Rozwiązaniach, “Podlaski Przegląd Społeczny” 2014, No. 3 (21).
Krasiejko I., Asystent rodziny jako członek zespołu multiprofesjonalnego, “Doradca w Po-
mocy Społecznej” April 2015.
Krasiejko  I.,  Pedagogiczne  aspekty  pracy  asystenta  rodziny,  [in:]  Wielowymiarowość
wsparcia  we  współczesnej  rodzinie  polskiej,  E.  Kantowicz,  M.  Ciczkowska-Giedziun,  
L. Willan-Horla (eds.), Olsztyn 2015.
Krasiejko  I.,  Asystentura  rodziny.  Rekomendacje  metodyczne  i  organizacyjne,  Warsaw
2016.
Krasiejko I., Podejście Skoncentrowane na Rozwiązaniach w metodycznym działaniu asy-
stentów rodziny, [in:] Praca socjalno-wychowawcza z rodziną w ujęciu wybranych kon-
cepcji. Analiza metodycznego działania z osobami potrzebującymi pomocy, I. Krasiejko,
M. Ciczkowska-Giedziun (eds.), Warsaw 2016.  
Krasiejko I., Asystenci rodziny zatrudnieni na umowę zlecenia jako prekariusze – zagroże-
nia dla profesjonalizacji nowego zawodu, “Polityka Społeczna” 2016, No. 1.
Krasiejko I., Asystent rodziny – towarzysz czy interwent?, “Praca Socjalna” 2016, No. 2.
Krasiejko  I.  (ed.),  Asystentura  rodziny  w  zakresie  wsparcia  kobiet  w  ciąży  i  rodzin  „Za  
życiem” – rekomendacje metodyczne i organizacyjne, Warsaw 2017. 120 | References
Krasiejko I., Wybrane aspekty refleksyjności asystenta rodziny, [in:] Refleksyjne wychowa-
nie – profilaktyka edukacyjna i rodzinna, B. Ecler-Nocoń, M. Kitlińska-Król (eds.). Ka-
towice 2017.
Krasiejko I., Rola asystenta rodziny w odbudowywaniu autorytetu rodziców, [in:] Autorytet
w wychowaniu, M. Przybysz-Zaremba, W. Ziarek (eds.), Olsztyn 2018.
Krasiejko I., Rodzina z dzieckiem, Warsaw 2019.
Krasiejko I., Wsparcie rodzin z dziećmi w okresie pandemii − zadania i organizacja pracy
asystentów rodziny, “Praca Socjalna” 2020, No. 2.
Krasiejko  I.,  Ogólnopolskie  Zloty  Asystentów  Rodziny  jako  forum  wymiany  doświadczeń
oraz szkolenia kadr systemu wsparcia rodziny “Praca Socjalna” 2020, No. 5.
Krasiejko I., Działalność Ogólnopolskiego Stowarzyszenia Asystentów Rodziny, „Problemy
Opiekuńczo-Wychowawcze” 2021, No. 2.
Krasiejko I., Realizacja asystentury rodziny oraz postulaty zmian w ustawie o wspieraniu
rodziny - perspektywa asystentów rodziny, “Praca Socjalna” 2022, awaiting publica-
tion.
Krasiejko I. & Świtek T., Między wsparciem a kontrolą – różane rozumienie roli asystentów
rodziny, [in:] Rodzina w pracy socjalnej – aktualne wyzwania i rozwiązania, T. Biernat,
J.A. Malinowski, K.M., Wasilewska-Ostrowska (eds.), Toruń 2015.
Krasiejko I. & Ciczkowska-Giedziun M. (eds.), Praca socjalno-wychowawcza w ujęciu wy-
branych koncepcji, Warsaw 2016.
Krasiejko I. & Bewz H., Podejście familiocentryczne w pracy socjalnej z rodziną na przykła-
dzie wybranych działań podejmowanych w Polsce i na Ukrainie, “Rocznik Polsko-Ukra-
iński” 2017, No. XIX.
Krasiejko I. & Łukasik B., Refleksyjna edukacja metodycznego działania w pracy socjalno-
wychowawczej, Częstochowa 2017.
Krasiejko I. & Zasępa B. (eds.), Kooperacje 3D  – model wielosektorowej współpracy  na
rzecz wsparcia osób i rodzin, https://rops-katowice.pl/category/aktualnosci-koope-
racje-3d/ [accessed on: 01.03.2019].
Liciński M., Asysta rodzinna,  2008 http://www.frs.pl/docs/Asysta_rodzinna_-_M_Licin-
ski.pdf [accessed on: 22.10.2021].
Liciński M., Asysta rodzinna, [in:] Zawód asystenta rodziny w procesie profesjonalizacji, an
annex to the book by I. Krasiejko, Toruń 2013.
Liciński  M.,  Przemoc  w  pomocy,  2010,  http://www.frs.pl/docs/przemoc_w_pomocy_-
_marek_licinski.pdf [accessed on: 26.10.2021].
Lubińska-Tomczak M., Stan asystentury rodziny w Polsce. Doniesienia z badań własnych,
“Praca Socjalna” 2020, No. 5.
Łangowska K., Asystent rodziny jako nowa metoda pracy pomocy społecznej, [in:] Asysten-
tura – nowa metoda w pomocy społecznej w Polsce, M. Szpunar (ed.), Gdynia 2010.
Marynowicz-Hetka E., Praca socjalno-wychowawcza z rodzin niepełną, Warsaw 1980. References | 121
 
 
Mizerek H., Dyskursy współczesnej edukacji nauczycielskiej. Między tradycjonalizmem a po-
nowoczesnością. Olsztyn 1999.
Nelsen J., Pozytywna dyscyplina, Warszawa 2016.
Olubiński A., Wsparcie społeczne w pracy socjalno-wychowawczej (zarys problematyki),
[in:] Wsparcie społeczne w różnych układach ludzkiego życia, E. Kantowicz (ed.), Olsz-
tyn 1997.
Olubiński A., Praca socjalna – aspekty humanistyczne i pedagogiczne, Toruń 2004.
Owczaruk I., Odzyskać dziecko, Warsaw 2008.
Piątek K., Kilka uwag na temat pomocy społecznej w Polsce w ujęciu badań socjologicznych,
[in:]  Jaka  pomoc  społeczna?,  R.  Szarfenberg,  D.  Trawkowska  (eds.),  http://recesja.
icm.edu.pl/ips/problemyps/forum13_14.pdf [accessed on: 20.11.2012].
Poradnik asystenta rodziny, www.mbcenter.pl [accessed on: 21.10.2015].
Prusinowska-Marek  A.,  Procedura  udzielenia  rodzinie  wsparcia  w  formie  asystenta  ro-
dziny, [in:] Teczka dokumentacji pracy z rodziną, Poznań 2014.
Racław M., Zmiany w pracy socjalnej z rodziną – w stronę kontroli stylu życia i zarządzania
marginalizacją,  [in:]  Pracownicy  socjalni  i  praca  socjalna  w  Polsce.  Między  służbą  
a urzędem, M. Rymsza (ed.), Warsaw 2012.
Racław M. & Trawkowska D., Zależność od szlaku − społeczne i prawne konteksty uchwa-
lania ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej, “Praca Socjalna”, 2015,
No. 2.
Regulation of the Minister of Labour and Social Policy of 9 December 2011 on training as
a family assistant [Polish Journal of Laws] (Dz. U. 2011 No. 272, item 1608).
Robertis C., Metodyka działania w pracy socjalnej, Katowice 1998.
Rudnik M., Asystentura rodzin realizowana w ośrodkach pomocy społecznej w Polsce, [in:]
Asystentura – nowa metoda w pomocy społecznej w Polsce, M. Szpunar (ed.), Gdynia
2010.
Rymsza M., Praca socjalna i pracownicy socjalni w modelu aktywnej polityki społecznej,
[in:]  Socjologia  i  polityka  społeczna  a  aktualne  problemy  pracy  socjalnej,  K.  Wódz,  
K. Piątek (eds.), Toruń 2004.  
Rymsza M., Opieka zastępcza nad dzieckiem a praca socjalna, czyli o niedostatkach zrefor-
mowanego  systemu  pomocy  społecznej  w  Polsce,  [in:]  Z  opieki  zastępczej  w  dorosłe  
życie. Założenia a rzeczywistość, A. Kwak (ed.), Warsaw 2006.  
Rymsza M., Reformowanie systemu opieki zastępczej w Polsce: od konsensu do konfrontacji,
[in:] Pomoc społeczna wobec rodzin. Interdyscyplinarne rozważania o publicznej trosce
o dziecko i rodzinę, D. Trawkowska (ed.), Toruń 2011.
Strojna E. & Żywiec-Dąbrowska E., Klasyfikacja zawodów i specjalności na potrzeby rynku
pracy, Warsaw 2014.
Szarfenberg  R.,  Interwencja  rodzinna  i  piecza  zastępcza  –  pomiędzy  mediami,  polityka  
i dowodami, [in:] Pomoc społeczna wobec rodzin, D. Trawkowska (ed.), Toruń 2011. 122 | References
Szmagalski J., Współczesne tendencje w pracy socjalnej - wciąż te same problemy? (komen-
tarz),  [in:]  Pracownicy  socjalni  i  praca  socjalna  w  Polsce.  Między  służbą  a  urzędem  
(raport z badań), M. Rymsza (ed.), Warsaw 2012.
Trawkowska D., Od buntu „elit” do buntu „wiedzy”. Co mówi o innowacji i rutynie w pracy
socjalnej pojawienie się asystentury rodziny w pomocy społecznej?, “Problemy Polityki
Społecznej” 2020, No. 49(2).
Trawkowska D., From the “elite” rebellion to the “knowledge” rebellion. What does intro-
ducing of family assistantship say about routine in social work? The Polish case “Problemy
Polityki  Społecznej”  2020,  No.  49(2),  http://www.problemypolitykispolecznej.pl/
From-the-elite-rebellion-to-the-knowledge-rebellion-What-the-appearance-of-fam-
ily,128024,0,1.html [accessed on: 30.10.2021].
Trojanowski P., Tworek I. & Wawrzyniak-Kostrowicka M., Asystent rodziny jako innowa-
cyjny instrument pomocy na tle mechanizmów przeciwdziałających wykluczeniu spo-
łecznemu rodzin, Łódź 2012.  
Act of 9 June 2011 on Family Support and Foster Care System [Polish Journal of Laws]
(Dz. U. 2016, item 575).
Act of 4 November 2016 on supporting pregnant women and families "For life" [Polish
Journal of Laws] (Dz. U. 2016, item 1860).
Act of 18th March 2016 to amend the Family and Guardianship Code [Polish Journal of
Laws] (Dz. U. item 406).
Act of 9 June 2011 on Family Support and Foster Care System [Polish Journal of Laws]
(Dz. U. 2011 No. 149, item 887 with further amendments).
Social Assistance Act of 12 March 2004 [Polish Journal of Laws] (Dz. U. 2019 item 1507,
1622, 1690, 1818 and 2473).
The Civil Code of 23 April 1964 − [Polish Journal of Laws] Dz. U. No. 16, item 93, with
further amendments).
Sałustowicz P., Praca socjalna między kontrolą a solidarnością – kilka uwag, [in:] Praca
socjalna.  Przeszłość  –  teraźniejszość  –  przyszłość,  A.  Kotlarska-Michalska,  P.  Sikora
(eds.), Opole 2015.
Słowik S., Duchowy wymiar metody towarzyszenia (etyczno-moralne aspekty pracy z bene-
ficjentem), [in:] Wyprowadzić na prostą. Innowacyjne metody aktywizacji społecznej  
i zawodowej na przykładzie wdrażania modelu lokalnej sieci wsparcia osób bezdom-
nych i zagrożonych bezdomnością, A. Wiktorska-Święcka (ed.), Wrocław 2008.
Stein A., Dziecko z bliska. Zbuduj szczęśliwą relację, Warsaw 2019.  
Świtek T., Asystentura rodziny – parę refleksji o wspieraniu zmian w rodzinie an annex to
the book by I. Krasiejko, Zawód asystenta rodziny w procesie profesjonalizacji, Toruń
2013.
Świtek T., Ścieżki rozwiązań, Kraków 2007. Willan-Horla L., Superwizja jako niezbędny element kształcenia do/w pracy socjalnej, [in:]
Ewaluacja  w  pracy  socjalnej.  Badania,  kształcenie,  praktyka,  J.  Szymanowska  (ed.),
Kraków 2011.
Woronowicz W., Edukacja refleksyjna, Słupsk 1996.
Zeller L., Asystent rodziny wspiera rodziców, ale w sytuacjach trudnych chroni dzieci, annex
to the book by I. Krasiejko, Zawód asystenta rodziny w procesie profesjonalizacji, Toruń
2013.
Żukiewicz A., Asystent rodzinny: profesja i pomoc. Odniesienia do etycznych aspektów inte-
gracji w życie rodzinne, [in:] Asystent rodzinny. Nowy zawód i nowa usługa w systemie
wspierania rodzin. Od opieki i pomocy do wsparcia, A. Żukiewicz (ed.), Kraków 2011.