Horyzonty pedeutologii

Spis treści:

Wstęp

Rozdział 1. Pedeutologia wobec dynamiki zmian rzeczywistości

1.1. Pedeutologia jako nauka o nauczycielu i zawodzie nauczycielskim
1.2. Ontologiczne podstawy pedeutologii
1.3. Charakterystyka współczesnych problemów społecznych i ich implikacje edukacyjne
1.4. Pedeutologia – termin (nie)kontrowersyjny?
1.5. Myślenie pedeutologiczne w kształceniu nauczycieli

Rozdział 2. Horyzonty pedeutologii

2.1. O ważności otwierania horyzontów
2.2. Horyzonty pedeutologii
2.3. Możliwości łączności horyzontów pedeutologicznych w rzeczywistości akademickiej i szkolnej
2.4. Kilka uwag o doskonaleniu zawodowym nauczycieli

Rozdział 3. Deontologiczne konteksty pracy nauczyciela

3.1. Takt w sztuce pedagogicznego obcowania
3.2. O umiejętności zachowywania umiaru
3.3. Horyzont: zawsze ku Człowiekowi

Zakończenie
Bibliografia

Adamski  F.,  Personalizm  –  chrześcijański  nurt  myślenia  o  człowieku  i  wychowaniu,
[w:] Wychowanie osobowe, praca zbiorowa pod redakcją F. Adamskiego, Wydaw-
nictwo PETRUS, Kraków 2011.
Arcta M., Słownik wyrazów obcych, Wydawnictwo S. Arcta, Warszawa 1947.
Banach Cz., Pedeutologia, [w:] Encyklopedia Pedagogiczna XXI wieku, t. 4, redaktor na-
ukowy T. Pilch, Wydawnictwo Akademickie „Żak”, Warszawa 2005.
Barbaro de B., O miłości w czasach „nieśmiertelności”, [w:] Rozmowy o przyszłości. W któ-
rą stronę zmierza świat, K. Janowska, G. Jankowicz, M. Sowiński, MANDO, Kra-
ków 2020.
Bąkiewicz P., Berossos, histurion.pl/historia/postacihistoryczne/wyświetl/berossos.html.
Bezzina  Ch.,  Argumenty  za  upodmiotowieniem:  brakujący  element  kluczowy,  [w:]  Przy-
wództwo  nauczycieli,  redakcja  naukowa  J.  Madalińska-Michalak,  Wydawnictwo
FRSE, Warszawa 2018.
Bielski J., Nauczyciel doskonały, Oficyna Wydawnicza „Impuls”, Kraków 2017.
Biłat A., Metaontologia. O naturze pojęć i teorii ontologicznych, Copernicus Center Press
Sp. z o.o., Kraków 2018.
Bortnowska H., O kształtowaniu młodych umysłów i o godnym życiu na starość, [w:] Ludzkie
sprawy, pyta i odpowiada Wiktor Osiatyński, Wydawnictwo Agora, Warszawa 2020.
Bralczyk J., 1000 słów, Prószyński Media Sp. z.o.o., Wydawnictwo Agora, Warszawa 2017.
Broniewski S. – „Orsza”, za: W. Bartoszewski, Dni walczącej Stolicy. Kronika Powstania
Warszawskiego, Świat Książki, Warszawa 2014.
Carnegie D., Jak zostać skutecznym przywódcą i polepszyć jakość życia?, Helion SA, Gli-
wice 2020.
Csepregi G., Du Tact, „Science et Esprit”, XLVII/3, 1995.
Cubała A., Tylko nie zjadajcie wszystkich krów, „Plus Minus”, nr 176, 31 lipca–1 sierp-
nia 2021.
Dalajlama, Droga do wolności, Dom Wydawniczy REBIS, Poznań 2003.
Däniken von E., W imieniu Zeusa, Grupa Wydawnicza Bertelsmann, Warszawa 2000.
Day Ch., Od teorii do praktyki. Rozwój zawodowy nauczyciela, GWP, Gdańsk 2008.
Dewey J., Jak myślimy?, PWN, Warszawa 1988.202 Bibliografia
Doroszewska J., Pedagogika specjalna, t. I, Zakład Narodowy im. Ossolińskich Wydawnic-
two, Wrocław 1989.
Dylak S., Tworzenie programów nauczania dla szkół artystycznych, CENSA, Warszawa 2008.
Dziama A., Nauczycieli nie zastąpią roboty, (rozmowa: K. Nowicka), „Gazeta Wyborcza”,
dodatek: Nauczyciele. Architekci zmian. 23 sierpnia 2019.
Edwards C.H., Dyscyplina i kierowanie klasą, (M. Bogdanowicz, tłum.), Wydawnictwo
Naukowe PWN, Warszawa 2006.
Ekiert-Oldroyd E., Pedeutologiczne konteksty dydaktyki twórczości i ich pragmatyczne implika-
cje (pedeutologia twórczości a dydaktyka twórczości), [w:] Dydaktyka twórczości, redakcja
naukowa K.J. Szmidt, Oficyna Wydawnicza „Impuls”, Kraków 2005.
Fazlagić J., Polskie szkoły szkołami dla innowatorów, „Meritum” 2019, nr 1.
Fontana U., Relacja sekretem wszelkiego wychowania, Wydawnictwo Salezjańskie, War-
szawa 2002.
Furmanek W., Zarys humanistycznej teorii pracy, IBE, Warszawa 2006.
Gesicki J., Przywództwo naukowe w pedagogice, [w:] Przywództwo edukacyjne. Współczesne
wyzwania, redakcja naukowa S.M. Kwiatkowski, J. Madalińska-Michalak, Wolters
Kluwer SA, Warszawa 2014.
Goffman E., Człowiek w teatrze życia codziennego, Wydawnictwo KR, Warszawa 2000.
Goleman D., Inteligencja emocjonalna w praktyce, (A. Jankowski, tłum.), Media Rodzina,
Poznań, 2004.
Góralski A., Teoria twórczości. Eseje filozoficzne i pedagogiczne, Wydawnictwo APS, War-
szawa 2003.
Górniewicz J., Kategorie pedagogiczne, Wydawnictwo UWM, Olsztyn 2001.
Greenstone  J.L.,  Leviton  S.,  Interwencja  kryzysowa,  (M.  Gajdzińska,  tłum.),  GWP,
Gdańsk 2004.
Grün A., Sztuka zachowywania umiaru, Wydawnictwo Święty Wojciech, Poznań 2016.
Grzegorzewska M., Listy  do  Młodego  Nauczyciela, Wydawnictwo Akademii Pedagogiki
Specjalnej, Warszawa 1996.
Gurycka A., Struktura i dynamika procesu wychowawczego, PWN, Warszawa 1979.
Hajduk Z., Ogólna metodologia nauk, Wydawnictwo KUL, Lublin 2007.
Harari Y.N., 21 lekcji na XXI wiek, Wydawnictwo Literackie, Kraków 2018.
Hattie J., Widoczne uczenie się nauczycieli, Centrum Edukacji Obywatelskiej, Warszawa 2015.
Janowski A., Pedagogika praktyczna, Fraszka Edukacyjna, Warszawa 2002.
Janowski A., Na czym polega lub powinien polegać profesjonalny rozwój nauczyciela, [w:] Roz-
wój własny nauczyciela, redaktor S.D. Głazek, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszaw-
skiego, Warszawa 2019.
Jaspers K., Filozofia egzystencji, PIW, Warszawa 1990.
Kabat-Szymaś M., Twórcza, refleksyjna aktywność nauczyciela , Wydawnictwo Naukowe
Polskiego Towarzystwa Pedagogicznego, Oddział w Poznaniu, Poznań 2001.
Kalinowska M., O sztuce wychowania – w dialogu z profesor Antoniną Gurycką, „Psychologia
w Szkole” 2004, nr 4.203 Bibliografia
Kant I., Prelegomena do wszelkiej przyszłej metafizyki, która będzie mogła wystąpić jako na -
uka, PWN, Warszawa 1993.
Kierkegaard S., Albo – Albo, t. II, (K. Toeplitz, tłum.), PWN, Warszawa 1982.
Kissinger H., Porządek światowy, Wydawnictwo Czarne, Wołowiec 2017.
Knopek N., Miej umiar. 52 kroki do życia po swojemu, Wydawnictwo Pascal, Bielsko-
-Biała 2018.
Kołakowski L., Mini wykłady o maxi sprawach, Wydawnictwo Znak, Kraków 2005.
Kopaliński W., Koty w worku, czyli z dziejów pojęć i rzeczy, Oficyna Wydawnicza RYTM,
Warszawa 2006.
Korczak J., Dziecko i wychowawca. Fragmenty tekstów Janusza Korczaka, [w:] Dziecko
i wychowawca, M. Chymuk, WSF-P IGNATIANUM, Wydawnictwo WAM, Kra-
ków 2009.
Kordziński J., Nauczyciel, trener, coach, Wolters Kluwer Polska SA, Warszawa 2013.
Kostkiewicz R., Profesjonalny rozwój nauczyciela, [w:] Rozwój własny nauczyciela, redak-
tor S.D. Głazek, Wydawnictwa UW, Warszawa 2019.
Kosyrz Z., Oblicza człowieka i rozdroża jego natury, Centrum Profilaktyki Społecznej
– Oficyna Wydawnicza von Velke, Oficyna Wydawnicza ASPRA, Warszawa 2019.
Kościelniak P., Mądrze już było, „Plus Minus”, nr 28, 2021.
Kotusiewicz A.A., Wprowadzenie  –  Pedeutologia  jako  nauka, [w:] Myśl  pedeutologiczna
i działanie nauczyciela, redakcja A.A. Kotusiewicz, Wydawnictwo Trans Humana,
Białystok 2000.
Kotusiewicz A.A., Wprowadzenie – Pedeutologia jako refleksja filozoficzna , [w:] Myśl pedeuto-
logiczna i działanie nauczyciela, pod redakcją A.A. Kotusiewicz, t. II, Trans Humana,
Białystok 2000.
Koźmiński  A.K.,  Ograniczone  przywództwo.  Studium  empiryczne,  Wydawnictwo  Poltext,
Warszawa 2013.
Krawczuk A., Poczet cesarzy rzymskich, Wydawnictwo Iskry, Warszawa 1986.
Krimsky S., Nauka skorumpowana?, PIW, Warszawa 2006.
Kunowski S., Podstawy współczesnej pedagogiki, Wydawnictwo Salezjańskie, Warszawa 1993.
Kupisiewicz Cz., Kupisiewicz M., Słownik pedagogiczny, Wydawnictwo Naukowe PWN,
Warszawa 2009.
Kwiatkowska  H.,  Ontologia  działania  pedagogicznego  inspiracją  kształcenia  nauczycieli,
[w:] Problemy współczesnej pedeutologii. Teoria – praktyka – perspektywy, pod redakcją
D. Ekiert-Oldroyd, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice 2003.
Kwiatkowska H., Procesy integracyjne w Europie i ich implikacje dla szkolnictwa wyższego,
[w:] Etos nauczyciela w jednoczącej się Europie, pod redakcją A.A. Kotusiewicz, Trans
Humana, Białystok 2004.
Kwiatkowska H., Pedeutologia, WAiP, Warszawa 2008.
Kwiatkowski  S.T.,  Uwarunkowania  skuteczności  zawodowej  kandydatów  na  nauczycieli
wczesnej  edukacji:  Studium  teoretyczno-empiryczne,  Wydawnictwo  Naukowe  ChAT,
Warszawa 2018.204 Bibliografia
Kwieciński Z., Pedagogie postu. Preteksty – konteksty – podteksty, Oficyna Wydawnicza
„Impuls”, Kraków 2012.
Kwieciński Z., Grzęzawisko. Eseje z  pedagogiki społecznej i  krytycznej socjologii edukacji,
Studio KROPKA dtp – Piotr Kabaciński, Stary Toruń 2019.
Legowicz J., Helwecjusz i jego traktat O człowieku, [w:] O człowieku jego zdolnościach umysło-
wych i wychowaniu, C.A. Helvétius, Ossolineum, Wrocław 1976.
Lewowicki T., Problemy teorii i praktyki zawodu nauczycielskiego – pedeutologiczna „kwa-
dratura koła”, [w:] Problemy współczesnej pedeutologii. Teoria – praktyka – perspek-
tywy,  pod  redakcją  D.  Ekiert-Oldroyd,  Wydawnictwo  Uniwersytetu  Śląskiego,
Katowice 2003.
Madalińska-Michalak J., Przywództwo edukacyjne – wyzwania teorii i praktyki, [w:] Przy-
wództwo  nauczycieli,  redakcja  naukowa  J.  Madalińska-Michalak,  Wydawnictwo
FRSE, Warszawa 2018.
Madalińska-Michalak J., Nauczyciel, [w:] Pedagogika. Podręcznik akademicki, redakcja na-
ukowa Z. Kwieciński, B. Śliwerski, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2019.
Manen v. M., The Tact of Teaching. The Meaning of Pedagogical Thoughtfulness, The Universi-
ty of Alberta. The Althouse Press, London 1991.
Martynowicz D., Mimo wszystko wciąż mi się chce, [w:] Belfrzy, D. Kowalska, Wielka Litera
Sp. z o.o., Warszawa 2019.
Mazzini M., Autokratów lęk przed akademią, „Przegląd” 2019, nr 27.
Meirieu P., Relacje między nauczycielem a uczniem ukazane w perspektywie zawieranych mię-
dzy nimi kontraktów, „Niezbędnik pedagoga, psychologa, wychowawcy”, 2009, nr 6.
Michalski J., Rzecz o takcie pedagogicznym nauczyciela, Wydawnictwo APS, Warszawa 2013.
Michalski J., Kategoria oporności wobec wskaźników i parametrów liczbowych w pedeutologii,
[w:] Badanie Dojrzewanie Rozwój (na drodze do doktoratu). Odrębność metodologiczna
a dyscyplinarność danej dziedziny wiedzy, pod redakcją F. Szloska, Instytut Pedagogiki
APS w Warszawie, ITE-PIB w Radomiu, 2016.
Michalski J., Takt w sztuce pedagogicznego obcowania, [w:] Edukacja Zawodowa i Ustawiczna,
redakcja naukowa N. Nyczkało, A. Solak, APS, Warszawa, IOPIOD NAUP Ukrainy,
Warszawa 2016.
Michalski J., Edukacja dla pokoju – kontekst polityki i przywództwa, [w:] Edukacja dla pokoju,
VIII Naukowe Forum Ukraina-Polska, Zbiór prac naukowych, t. 1, Ukraina, Wy-
dawnictwo TOB, 2019.
Michalski J., Myślenie pedeutologiczne w kształceniu nauczycieli, [w:] „Edukacja Zawodowa
i Ustawiczna”, Polsko-Ukraiński Rocznik Naukowy 2019, nr 4.
Mierzejewska-Rogalska K. („Soból”), za: W. Bartoszewski, Dni walczącej Stolicy. Kronika
Powstania Warszawskiego, Świat Książki, Warszawa 2014.
Mirski J., Projekt nauki o nauczycielu, czyli pedeutologji, Public Domain, 2021.
Molesztak A., Tchorzewski A., Wołoszyn W., W kręgu wartości moralnych nauczyciela, WSP
TWP, Warszawa 1996.
Morawski M., Filozofia i jej zadanie, www.ultramontes.pl/morawski_filozofia_1.htm.205 Bibliografia
Nowak-Dziemianowicz M., Etyczny wymiar edukacji. Zobowiązanie wspólnoty czy balast
przeszłości?, [w:] Edukacyjne konteksty współczesności. Z myślą o przyszłości, redakcja
naukowa J. Madalińska-Michalak, N.G. Pikuła, Oficyna Wydawnicza „Impuls”,
Kraków 2018.
Okoń W., Dembska J., Niemierko B., Pięciojęzyczny słownik terminów pedagogicznych, Za-
kład  Narodowy  imienia  Ossolińskich,  Wydawnictwo  Polskiej  Akademii  Nauk,
Wrocław, Warszawa, Kraków, Gdańsk, Łódź 1990.
Okoń W., Nowy słownik pedagogiczny, Wydawnictwo „Żak”, Warszawa 1995.
Ołdakowski J., Powstańcem jest się na całe życie, (E. Olczyk, rozmowa), „Plus Minus”, nr 30,
31 lipca–1 sierpnia 2021.
Owen J., Przywództwo. Biblia lidera, Samo Sedno, Warszawa 2012.
Palka S., Pedeutologia w perspektywie badawczej pedagogiki, [w:] Problemy współczesnej pedeuto-
logii. Teoria – praktyka – perspektywy, pod redakcją D. Ekiert-Oldroyd, Wydawnictwo
Uniwersytetu Śląskiego, Katowice 2003.
Pearson A.T., Nauczyciel. Teoria i praktyka w kształceniu nauczycieli, WSiP, Warszawa 1994.
Pedler M., Aspinwall K., Przedsiębiorstwo uczące się, Wydawnictwo PETIT, Warszawa 1999.
Petty G., Nowoczesne nauczanie, GWP, Sopot 2010.
Pękala J.L., Etos nauczycieli – mit czy rzeczywistość?, Wydawnictwo UW, Warszawa 2017.
Piechota O., Problem mistrzostwa pedagogicznego w kontekście rozwoju zawodowego nauczy-
ciela, [w:] Filozofia mistrzostwa pedagogicznego , redakcja wydania polskiego M. Kopsz-
tejn, D. Szeligiewicz-Urban, F. Szlosek, ITE, Radom–Siemianowice Śląskie 2009.
Plebańska  M.,  Innowacyjne  działania  nauczycieli  w  budowaniu  kluczowych  kompetencji
uczniów, „Meritum” 2019, nr 1.
Potyrała B., Nauczyciel wobec wyzwań nowego stulecia, [w:] Edukacyjne przestrzenie. Wy-
brane problemy pedeutologii, opieki i wychowania w ujęciu komplementarnym, redakcja
naukowa R. Fudali, Uniwersytet Zielonogórski, Zielona Góra 2009.
Průcha  J.,  Pedeutologia,  [w:]  Pedagogika,  t.  2,  redakcja  naukowa  B.  Śliwerski,  GWP,
Gdańsk 2006.
Radziewicz J., Samoobrona przed manipulacją. Demokracja w zasięgu ręki, zeszyt 9, Oficy -
na Wydawnicza „Profi”, Warszawa 1993.
Radziewicz J., Środowisko  społeczno-wychowawcze  szkoły, [w:] Pedagogika  społeczna, pod
redakcją T. Pilcha i I. Lepalczyk, Warszawa 1995.
Radziewicz J., Kontakt, „Nowa Szkoła” 1998, nr 10.
Radziwiłł A., Jakubowski J., Sawicki M. w rozmowie z K. Romanowską, Dobra szkoła.
Szkoła w życiu – życie w szkole, Ego Dom Wydawniczy, Warszawa 2004.
Ratajek Z., Nauczyciel jako „puchar napełniony” czy „dzban pusty”? Refleksja pedeutologiczna
o emocjonalnej i profesjonalnej więzi nauczyciel – uczeń we współczesnej szkole, [w:] War-
tości w pedagogice. Miłość jako wartość we współczesnej pedagogice, pod redakcją W. Fur-
manka, URZ – IBE, Rzeszów 2009.
Robinson K., Kreatywne szkoły, Wydawnictwo „Element”, Kraków 2015.
Rubacha K., Metodologia badań nad edukacją, Oficyna Wydawnicza Łośgraf, Warszawa 2011.206 Bibliografia
Schwartz D.L., Tsang J.M., Blair K.P., Jak się uczymy. 26 naukowo potwierdzonych mechani-
zmów, Wydawnictwo Naukowe PWN SA, Warszawa 2017.
Schulz R., Twórczość pedagogiczna. Elementy teorii i badań, IBE, Warszawa 1994.
Słownik Języka Polskiego, t. II, PWN, Warszawa 1988.
Szempruch J., Pedeutologia, Oficyna Wydawnicza „Impuls”, Kraków 2013.
Szempruch J., Pytania (d)o nauczyciela w czasach zmian społecznych, [w:] Szkoła i Nauczyciel
w obliczu zmian społecznych i edukacyjnych, redakcja naukowa J.M. Łukasik, I. Nowo-
sad, M.J. Szymański, Oficyna Wydawnicza „Impuls”, Kraków 2021.
Szkudlarek T., Po co nam szkoła i nauczyciele?, „Gazeta Wyborcza, dodatek: Nauczyciele.
Architekci zmian. 23 sierpnia 2019.
Szlosek F., Potrafić czuć, myśleć i działać pedagogicznie, czyli mistrzostwo pedagogiczne Iwa-
na A. Zjaziuna, [w:] Filozofia mistrzostwa pedagogicznego , M. Kopsztejn, D. Szeligie-
wicz-Urban, F. Szlosek (red.), (T. Kowalik, tłum.), ITE-PIB; Niepubliczna Placówka
Kształcenia Ustawicznego Siemianowicki Ośrodek Szkoleniowy, Radom–Siemiano-
wice Śląskie 2010.
Szlosek F., Tożsamość pedagogiki pracy w kontekście przemian systemowych, Wydawnictwo
Akademii  Pedagogiki  Specjalnej,  Współpraca  Wydawnicza  ITE-PIB  w  Radomiu,
Warszawa 2015.
Szołtysek A.E., Filozofia człowieka. Biologiczny rozwój a  kulturowe kształtowanie, Oficyna
Wydawnicza „Impuls”, Kraków 2015.
Szpunar O., Dzień Brakującego Nauczyciela. Tylko krok do paraliżu edukacji, „Gazeta Wy-
borcza” 14.10.2021.
Sztompka P., Kapitał  społeczny.  Teoria  przestrzeni  międzyludzkiej, Wydawnictwo Znak,
Kraków 2016.
Szymański M.J., Socjologia edukacji. Zarys problematyki, Oficyna Wydawnicza „Impuls”,
Kraków 2013.
Szymański  M.J.,  Edukacyjne  problemy  współczesności,  Oficyna  Wydawnicza  „Impuls”,
Kraków–Warszawa 2014.
Śliwińska A., Przedsiębiorczy nauczyciel, [w:] Kształtowanie kompetencji przedsiębiorczych,
redakcja naukowa T. Rachwał, Wydawnictwo FRSE, Warszawa 2019.
Tatarkiewicz W., O filozofii i sztuce, PWN, Warszawa 1986.
Tischner J., Jak żyć?, TUM Wydawnictwo, Wrocław 2000.
Tokarczuk O., Czuły narrator, Wydawnictwo Literackie, Kraków 2018.
Tokarczuk O., Czy epoka ma swoje przeczucia?, [w:] Rozmowy o przyszłości. W którą stronę
zmierza świat, K. Janowska, G. Jankowicz, M. Sowiński, MANDO, Kraków 2020.
Tokarski J., Moloch techniki nas przerasta, „Plus Minus” 2021, nr 20.
Twardowski K., Wybór pism psychologicznych i pedagogicznych, WSiP, Warszawa 1992.
Walewska M., Co irytuje twórczych nauczycieli?, „Parezja” 2016, nr 2.
Wiatrowski  Z.,  Nowy  etap  w  pedeutologii  polskiej,  [w:]  Ewolucja  kwalifikacji  nauczycieli
w kontekście przemian edukacyjnych, pod redakcją F. Szloska, ITE – Radom, AP – Sie-
dlce, APS – Warszawa, 2007.Bibliografia
Winkler  I.,  Przedmowa,  [w:]  Bezpieczeństwo  informacji,  D.L.  Pipkin,  (E.  Andrukiewicz,
tłum.), Wydawnictwa Naukowo-Techniczne, Warszawa 2002.
Zbróg Z., Wiedza pedagogiczna przyszłych nauczycieli w perspektywie teorii reprezentacji spo-
łecznych. Ujęcie dynamiczne, Wydawnictwo APS, Warszawa 2019.
Zjaziun I.A. (red.)., Mistrzostwo pedagogiczne, (F. Szlosek, tłum.), ITE – PIB, Warsza-
wa–Radom 2005.
Zjaziun I.A., Pedahohichna maysternist, Kijów 2008.
Żylińska M., Uczenie bez nauczania, (wywiad: B. Steinberg), „Przekrój” 2021, nr 3.