Konflikty technologiczne. Nowa architektura zagrożeń w epoce wielkich wyzwań

Spis treści:

Przedmowa

Wprowadzenie
Konflikty technologiczne i ich znaczenie dla bezpieczeństwa w epoce wielkich wyzwań

Rozdział 1. Pojęcie konfliktu technologicznego i naukowe zainteresowania tym zjawiskiem

Rozdział 2. Współczesne areny konfliktów technologicznych

2.1. Makrokonflikty technologiczne i ich modelowe przykłady
2.1.1. Konflikt wokół energetyki jądrowej
2.1.2. Konflikty wokół inżynierii genetycznej i genetycznie modyfikowanych organizmów (GMO)
2.1.3. Konflikty wokół technologii łączności bezprzewodowej piątej generacji (5G)
2.2. Mikrokonflikty technologiczne i ich modelowe przykłady
2.2.1. Konflikt wokół rozbudowy lotniska we Frankfurcie nad Menem
2.2.2. Konflikt wokół elektrowni jądrowej Krümmel
2.2.3. Konflikt wokół składowiska odpadów atomowych w Gorleben

Rozdział 3. Geneza konfliktów technologicznych

3.1. Ambiwalencje technologii, społeczeństwo ryzyka, wygrani i przegrani
3.2. Normalne katastrofy. Zagrożenia systemowe, kombinacyjne i skumulowane
3.3. Normalna nauka, pułapki obliczalności, pokusy komercjalizacji i „fałszywe” obietnice bezpieczeństwa
3.4. Przemysł ryzyka, zorganizowana nieodpowiedzialność, niepewność faktów i domniemanie niewinności  
3.5. Powściągliwość administracji publicznej, pasywne bezpieczeństwo, reagowanie kryzysowe i uczenie się „po szkodzie”
3.6. Prywatyzacja ryzyka, syndrom NIMBY, nauka obywatelska i media społecznościowe jako nowe pole walki

Rozdział 4. Wewnętrzna struktura konfliktów technologicznych i ich odniesienia. Wstęp do analizy konfliktu technologicznego

4.1. Konflikty poznawcze   
4.2. Konflikty aksjonormatywne (konflikty wartości)
4.3. Konflikty dystrybucyjne (konflikty interesów)

Rozdział 5. Zapobieganie konfliktom technologicznym, które trudno przezwyciężyć

5.1. Społeczna ocena technologii – nowa „postnormalna” oferta nauki dla świata polityki i administracji
5.2. Wewnętrzne systemy alarmowania (whistleblowing) w przedsiębiorstwach i instytucjach nadzoru – próba odbudowy zaufania poprzez wymuszanie odpowiedzialności
5.3. Partycypacyjne procedury zarządzania technologiami – od informowania (informing), poprzez włączanie (involving), angażowanie (engaging), aż do pełnego upodmiotowienia – upełnomocnienia – współdecydowania (empowering)

Rozdział 6. Przezwyciężanie konfliktów technologicznych, którym trudno zapobiec

6.1. Tradycyjne sposoby rozstrzygania konfliktów –  autorytarne decyzje i konfrontacje na sali sądowej
6.2. Alternatywne sposoby polubownego rozwiązywania konfliktów (ADR)
6.2.1. Arbitraż
6.2.2. Postępowania rozjemcze
6.2.3. Mediacje
6.2.4. Negocjacje, okrągłe stoły

Rozdział 7. Mediacje w zgiełku ulicznych protestów – analiza egzemplaryczna

7.1. Istota i cele mediacji oraz typowy przebieg postępowania mediacyjnego
7.2. Doświadczenia z mediacjami w rozwiązywaniu konfliktów technologicznych
7.3. Wady i zalety mediacji jako sposobu przezwyciężania konfliktów technologicznych
7.4. Warunki powodzenia mediacji i wymagania stawiane mediatorom oraz pozostałym uczestnikom postępowań mediacyjnych
7.5. Prawnoadministracyjne i cywilistyczne aspekty wykorzystywania mediacji w rozwiązywaniu konfliktów  technologicznych w warunkach polskich

Konkluzje
Bibliografia

Abramowicz B. (2009): Dialog  społeczny  w  Polsce  –  instytucjonalizacja  i  praktyka, „Ruch
Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny”, nr 71, 4, s. 225–244.
Agersnap T. (1992): Consensus Conferences for Technology Assessment, [w:] Technology & De-
mocracy. Proceedings of the 3th European Conference on Technology Assessment, Copenha-
gen, s. 45–54.
Althammer  Ch.  (2015):  Verbraucher-ADR  –  Herausforderungen  für  eine  neue  Streitkultur,
[w:] Althammer Ch. (red.), Verbraucherstreibeilegung: Aktuelle Perspektiven für die Umset-
zung der ADR-Richtlinie, Frankfurt am Main: Metzner, s. 9–18.
Althammer Ch., Meller-Hannich C. (red.) (2017): VSBG. Verbraucherstreitbeilegungsgesetz.
Kommentar, Frankfurt am Main: C.H. Beck.
Andersen I.E., Jaeger B. (1999): Danish Participatory Models. Scenario-Workshops and Consen-
sus Conferences: towards more Democratic Decision Making, „Science and Public Policy”,
Vol. 26, 5, s. 331–340.
Arnstein S.R. (1969): A Ladder of Citizen Participation, „Journal of the American Planning
Association”, Vol. 35 (4), s. 216–224.
Bajons E.-M. (2009): Mediation: Der Weg von einem österreichischen Pilotprojekt bis zur
EU-Mediationsrichtlinie,  [w:]  Stürner  R.,  Matsumoto  H.,  Lüke  W.,  Deguchi  M.
(red.), Festschrift für Dieter Leipold zum 70. Geburtstag, Tübingen: Mohr Siebeck,
s. 499–518.
Banse G. (2002): Über den Umgang mit Unbestimmtheit, [w:] Banse G., Kiepas A. (red.),
Rationalität  heute.  Vorstellungen,  Wandlungen,  Herausforderungen,  Münster–Ham-
burg–London: LIT Verlag, s. 211–234.
Banse G. (2013): Sicherheit, [w:] Grunwald A. (red.), Handbuch Technikethik, Stuttgart–We-
imar: J.B. Metzler, s. 22–27.
Banse G. Bechmann G. (1998): Interdisziplinäre Risikoforschung. Eine Bibliographie, Opladen,
Wiesbaden: Westdeutscher Verlag.
Banse G., Bechmann G. (2006): Interdyscyplinarne badania ryzyka – topiki i punkty widzenia,
[w:] Klamut R., Michalski K. (red.), Percepcja, ocena i akceptacja ryzyka. Wybrane zagad-
nienia, Kraków: EikonPlus, s. 7–48.
Bauer M.W., Gaskell G. (2002): Biotechnology. The Making of a Global Controversy, New
York: Cambridge University Press.232 Bibliografia
Beck U. (2002): Społeczeństwo ryzyka. W drodze do innej nowoczesności [tłum. S. Cieśla], War-
szawa: Scholar.
Beck U., Giddens A., Lash S. (2009): Modernizacja refleksyjna. Polityka, tradycja i estetyka
w porządku społecznym nowoczesności [tłum. J. Konieczny], Warszawa: Wydawnictwo
Naukowe PWN.
Beckmann J., Keck G. (1999): Beteiligungsverfahren in Theorie und Anwendung, Stuttgart:
Akademie für Technikfolgenabschätzung.
Benighaus Ch., Kastenholz H., Renn O. (2010): Kooperatives Konfliktmanagement für Mo -
bilfunksendeanlagen,  [w:]  Feindt  P.,  Saretzky  T.  (red.),  Umwelt  und  Technikkonflikte,
Wiesbaden: VS Verlag für Sozialwissenschaften, Springer Fachmedien, s. 275–296.
Berry B. (2004): Organizational Culture: A Framework and Strategies for Facilitating Employee
Whistleblowing, „Employee Responsibilities and Rights Journal”, Vol. 16, s. 1–11.
Bertalanffy L. von (1950): An Outline of General System Theory, „The British Journal for the
Philosophy of Science”, Vol. 1, 2 (sierpień 1950), s. 134–165.
BGR – Bundesanstalt für Geowissenschaften und Rohstoffe (2019): Ehemaliges Erkun-
dungsbergwerk Gorleben, Berlin: Bundesministerium für Wirtschaft und Energie.
Bińczyk E. (2012): Technonauka w społeczeństwie ryzyka. Filozofia wobec niepożądanych następstw
praktycznego sukcesu nauki, Toruń: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu M. Kopernika.
Birnbacher D. (2013): Kernenergie, [w:] Grunwald A. (red.), Handbuch Technikethik, Stutt-
gart–Weimar: Metzler, s. 303–307.
Böhme G., Daele van den W., Krohn W. (1976): Finalization in Science, „Social Science
Information”, Vol. 15 (2–3), s. 307–330.
Böschen S., Pfersdorf S. (2014): Partizipation von zivilgesellschaftlichen Organisationen in
Innovationsentwicklung  und  Risikobewältigung,  „Forschungsjournal  Soziale  Bewe-
gungen” 4, s. 50–59.
Bogner A., Menz W. (2010): Konfliktlösung durch Dissens? Bioethikkommissionen als Instru -
ment der Bearbeitung von Wertkonflikten , [w:] Feindt P., Saretzky T. (red.), Umwelt und
Technikkonflikte, Wiesbaden: VS Verlag für Sozialwissenschaften, Springer Fachme-
dien, s. 335–353.
Bonacker  T.  (2005):  Sozialwissenschaftliche  Konflikttheorien –   Einleitung  und  Überblick,
[w:] Bonacker T. (red.), Sozialwissenschaftliche Konflikttheorien. Eine Einführung, Wies-
baden: VS Verlag für Sozialwissenschaften, Springer Fachmedien, s. 9–29.
Bonney R. (1996): Citizen Science: A Lab Tradition, „Living Bird”, Vol. 15 (4), s. 7–15.
Bonβ W. (1997): Die gesellschaftliche Konstruktion von Sicherheit, [w:] Lippert E., Prüfer A.,
Wachtler G. (red.), Sicherheit in der unsicheren Gesellschaft, Opladen: Leske & Budrich,
s. 21–41.
Bornemann B., Saretzky T. (2018): Konfliktfeldanalyse –  das Beispiel „Fracking” in Deutsch-
land, [w:] Holstenkamp L., Radtke J. (red.), Handbuch Energiewende und Partizipation,
Wiesbaden: VS Verlag für Sozialwissenschaften, Springer Fachmedien, s. 563–581.
Braczyk H.-J. (1996): „Das Expertendilemma” – ein Kommentar, [w:] Nennen H.-U., Garbe
D. (red.), Das Expertendilemma. Zur Rolle wissenschaftlicher Gutachter in der öffentlichen
Meinungsbildung, Berlin: Springer, s. 25–34.233 Bibliografia
Brand R.A. (2012): Party Autonomy and Access to Justice in the UNCITRAL Online Di-
spute Resolution Project, „Loyola University Chicago International Law Review”,
Vol. 10, 1.
Bucchi M., Neresini F. (2008): Science and Public Participation, [w:] Hackett E.J., Amster-
damska O., Lynch M., Wajcman J. (red.), Handbook of Science and Technology Studies,
Cambridge, MA: MIT Press, s. 449–475.
Buczkowski P., Matczak P. (red.) (2004): Konflikt nieunikniony. Wspólnoty i władze lokal-
ne wobec konfliktów spowodowanych rozwojem , Poznań: Wydawnictwo Wyższej Szkoły
Bankowej w Poznaniu.
Büscher  Ch.  (2011):  Systemic  Risk  as  a  Perspective  for  Interdisciplinary  Risk  Research,
„Technikfolgenabschätzung – Theorie und Praxis”, Vol. 3/20, s. 4–12.
Butler C. (2001): Tajniki Value at Risk: Praktyczny podręcznik zastosowań metody VaR,
Warszawa: Liber.
Caddy J., Vergez Ch. (2001): Citizens as Partners: Information, Consultation and Public Par-
ticipation in Policymaking, Paris: Organization for Economic Cooperation and Deve-
lopment (OECD).
Callon M. (1999): The Role of Lay People in the Production and Dissemination of Scientific
Knowledge, „Science, Technology & Society”, Vol. 4, s. 81–94.
Callon M., Lascoumes P., Barthe Y. (2009): Acting in an Uncertain Wold: An Essay on Tech-
nical Democracy, Cambridge, London: MIT Press.
Carson R. (1962): Silent Spring, Boston: Houghton Mifflin.
Casal J.C., Zalkind S.S. (1995): Consequences of Whistleblowing: A Study of the Experiences of
Management Accountants, „Psychological Reports”, Vol. 77, s. 795–802.
Castells M. (2007): Społeczeństwo sieci [tłum. M. Marody, K. Pawluś, J. Stawiński, S. Szy-
mański],Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Cebula R. (2011): Mediacja w polskim prawie cywilnym, Warszawa: Ministerstwo Sprawie-
dliwości.
Christin D. (2016): Privacy in mobile participatory sensing: Current trends and future challen-
ges, „Journal of Systems and Software”, Vol. 116, s. 57–68.
Clausen L. (2003): Reale  Gefahren  und  katastrophensoziologische  Theorie, [w:] Clausen L.,
Geenen E.M., Macamo E. (red.), Entsetzliche soziale Prozesse. Theorie und Empirie der
Katastrophen, Münster: LIT Verlag, s. 51–76.
Cleeland B. (2011): Contributing Factors to the Emergence of Systemic Risks, „Technikfolge-
nabschätzung – Theorie und Praxis”, Vol. 3/20, s. 13–21.
Coates J.F., Coates V.T. (2012): Wartościowanie  techniki  w  społeczności  biznesu  w  Stanach
Zjednoczonych Ameryki, [w:] Zacher L.W. (red.), Nauka – technika – społeczeństwo. Podej-
ścia i koncepcje metodologiczne, wyzwania innowacyjne i ewaluacyjne, Warszawa: Poltext,
s. 401–408.
Cohen S.N., Chang A.C.Y., Boyer H.W., Helling R.B. (1973): Construction of biologically
functional bacterial plasmids in vitro, „Proceedings of the National Academy of Scien-
ces”, Vol. 70/11, s. 3240–3244.
Collingridge D. (1980): The Social Control of Technology, London: F. Pinter.234 Bibliografia
Collins H., Evans R. (2002): The Third Wave of Science Studies: Studies of Expertise and Expe-
rience, „Social Studies of Science”, Vol. 32 (2), s. 235–296.
Collins R. (1975): Conflict Sociology: Toward an Explanatory Science, New York: Academic.
Coser L.A. (2009): Funkcje konfliktu społecznego  [tłum. S. Burdziej], Kraków: Nomos.
Creighton J.L. (2005): The Public Participation Handbook: Making Better Decisions through
Citizen Involvement, San Fransisco: John Wiley & Sons.
Crosby B.N., Hottinger J.C. (2011): The Citizens Jury Process, [w:] The Book of the States
2011, The Council of State Governments, 2011, s. 321–325.
Czada R. (2013): Reaktorkatastrophen und Anti-Atom Bewegung. Die Auswirkungen von Three
Mile Island, Tschernobyl und Fukushima, [w:] Szell G., Czada R. (red.), Fukushima. Die
Katastrophe und ihre Folgen, Frankfurt am Main: PL Academic Research, s. 263–280.
Dahrendorf R. (1961): Elemente  einer  Theorie  des  sozialen  Konflikts, [w:] Dahrendorf R.
(red.), Gesellschaft und Freiheit, München: Piper, s. 197–235.
Dahrendorf R. (1993): Nowoczesny konflikt społeczny. Esej o  polityce wolności [tłum. S. Brat-
kowski i in.], Warszawa: Czytelnik.
Dahrendorf R. (2008): Klasy i konflikt klasowy w  społeczeństwie przemysłowym, Kraków:
Nomos.
Decker M. (2007): Angewandte interdisziplinäre Forschung in der Technikfolgenabschätzung,
Graue Reihe Nr. 41, Bad Neuenahr-Ahrweiler: Europäische Akademie.
De Maria W. (1995): Whistleblowing, „Alternative Law Journal”, Vol. 20 (6), s. 270–281.
Dickson D. (2000): Science and Its Public: The Need for a ‘Third Way’, „Social Studies of
Science”, Vol. 30 (6), s. 917–923.
Dienel P.C., Trütken B. (1999): Die Planungszelle, [w:] Bröchler S., Simonis G., Sunder-
mann K. (red.), Handbuch Technikfolgenabschätzung, Berlin: Edition Sigma, s. 551–562.
Douglas M., Wildavsky A. (1983): Risk and Culture: An Essay on the Selection of Technologi-
cal and Environmental Dangers, Berkeley: University of California Press.
Dowd K. (1998): Beyond Value at Risk. The New Science of Risk Management, Chichester:
Wiley.
Dryzek J.S., Tucker A. (2008): Deliberative Innovation to Different Effects: Consensus Con-
ferences in Denmark, France, and the United States, „Public Administration Review”,
Vol. 68, 5, s. 864–876.
Durant J. (1999): Participatory Technology Assessment and the Democratic Model of the Public
Understanding of Science, „Science and Public Policy”, Vol. 26 (5), s. 313–319.
Dworkin T.M., Baucus M.S. (1998): Internal vs. External Whistleblowers: A Comparison of
Whistleblowing Processes, „Journal of Business Ethics”, 17, s. 1281–1298.
Dwyer P., Carney D., Borrus A., Woellert L., Palmeri C. (2002): Year of the whistleblower:
The personal costs are high, but a new law protects truth-tellers as never before, „Business
Week”, 3, s. 72–77.
Eckhardt A., Rippe K.P. (2016): Risiko und Ungewissheit bei der Entsorgung hochradioaktiver
Abfälle, Zürich: ETH.
Elstub S. (2010): The Third Generation of Deliberative Democracy, „Political Studies Review”,
Vol. 8 (3), s. 291–307.235 Bibliografia
Ereciński T. (red.) (2012):  Kodeks  postępowania  cywilnego.  Komentarz, t. 1, Warszawa:
LexisNexis.
Etzkowitz H. (2010): The Triple Helix: University-Industry-Government Innovation in Action,
London: Routledge.
European Commission (2016): Open Innovation, Open Science, Open to the World. A Vision
for Europe, Bruxelles.
European  Medicines  Agency,  EMA  (2009):  Recommendation  on  the  Evaluation  of  the
Benefit-Risk Balance of Veterinary Medicinal Products (EMA/CVMP/248499/2007),
London: EMA.
Federczyk W. (2013): Mediacja w postępowaniu administracyjnym i sądowoadministracyjnym,
Warszawa: Wolters Kluwer.
Feindt P.H. (2011): Regierung durch Diskussion? Diskurs- und Verhandlungsverfahren im Kon-
text von Demokratietheorie und Steuerungsdiskussion, Frankfurt am Main: Suhrkamp.
Feindt H.P., Saretzky T. (red.) (2010): Umwelt und Technikkonflikte, Wiesbaden: VS Verlag
für Sozialwissenschaften, Springer Fachmedien.
Fischer F. (2009): Democracy and Expertise: Reorienting Policy Inquiry, Oxford: Oxford Uni-
versity Press.
Fischhof B. (1995): Risk Perception and Communication Unplugged: Twenty Years of Process,
„Risk Analysis”, Vol. 15 (2), s. 137–145.
Fischhoff B., Slovic P., Liechtenstein S., Read S., Combs B. (2000): How Safe is Safe Enough?
A Psychometric Study of Attitudes towards Technological Risks and Benefits, [w:] Slovic P.
(red.), The Perception of Risk, London–Washington: Earthscan Publications, s. 80–103.
Fiss O.M. (1984): Against Settlement, „Yale Law Journal”, Vol. 93, 6, s. 1073–1090.
Fox R.G. (1993): Protecting the whistleblower, „Adelaide Law Review”, Vol. 15 (6), s. 137–163.
Frame D., Allen M.R. (2008): Climate Change and Global Risk, [w:] Bostrom N., Cirkovic
M.M. (red.): Global Katstrophic Risks, Oxford: Oxford University Press, s. 265–286.
Frankenfeld P. (1992): Technological Citizenship: A Normative Framework for Risk Studies,
„Science, Technology & Human Values”, Vol. 17 (4), s. 459–484.
Franze L.M. (2002): The whistleblower provisions of the Sarbanes – Oxley Act of 2002, „Insi-
ghts: The Corporate and Securities Law Advisor”, Vol. 16 (12), s. 12–21.
Friedrich B., Hackfort S., Boyer M., Gottschlich D. (2019): Conflicts over GMOs and their
Contribution to Food Democracy, „Politics and Governance”, Vol. 7/4, s. 165–177.
Frieske K.W. (2005): Dialog społeczny i demokracja, [w:] Zalewski D. (red.), Dialog społecz-
ny  na  poziomie  regionalnym.  Ocena  szans  rozwoju, Warszawa: Instytut Pracy i Spraw
Socjalnych.
Funtowicz S.O., Ravetz J.R. (1992): Three Types of Risk Assessment and the Emergence of Post-
-Normal Science, [w:] Krimsky S., Golding D. (red.), Social Theories of Risk, Westport,
Connecticut–London: Preager, s. 251–274.
Funtowicz S.O., Ravetz J.R. (1993a): Science for the Post-Normal Age, „Futures”, Vol. 25, 7.
Funtowicz S.O., Ravetz J.R. (1993b): The Emergence of Post-Normal Science, [w:] von Schom-
berg R. (red.), Science, Politics and Morality. Scientific Uncertainty and Decision Making,
Dordrecht: Kluwer Academic Publisher.236 Bibliografia
Furdyna K. (2020): Wpływ masowej imigracji z krajów muzułmańskich na poziom przestępczo-
ści wobec kobiet w Niemczech, Rzeszów: Politechnika Rzeszowska (manuskrypt pracy
magisterskiej).
Gadomska M. (2009): Społeczna konstrukcja ryzyka technologicznego, „Kultura i Społeczeń-
stwo”, Vol. 53, 1, s. 43–67.
Geis  A.  (2003):  Umstritten,  aber  wirkungsvoll:  Die  Frankfurter  Flughafen-Mediation,
HSFK-Report  13/2003,  Frankfurt  am  Main:  Hessische  Stiftung  Friedens-  und
Konfliktforschung.
Geis A. (2005): Regieren mit Mediation. Das Beteiligungsverfahren zur zukünftigen Entwic-
klung  des  Frankfurter  Flughafens,  Wiesbaden:  VS  Verlag  für  Sozialwissenschaften,
Springer Fachmedien.
Geis  A.  (2010):  Beteiligungsverfahren  zwischen  Politikberatung  und  Konfliktregelung:  Die
Frankfurter Flughafen-Mediation, [w:] Feindt P., Saretzky T. (red.), Umwelt- und Tech-
nikkonflikte, Wiesbaden: VS Verlag für Sozialwissenschaften, Springer Fachmedien,
s. 259–274.
Gethmann C.F. (2006): Probleme wissenschaftlicher Politikberatung in Deutschland, „New-
sletter der Europäischen Akademie Bad Neuenahr-Ahrweiler”, Vol. 60.
Gibbons M. (2000): Mode 2 Society and the Emergence of Context-sensitive Science, „Science
and Public Policy”, Vol. 27 (3), s. 159–163.
Glasl  F.  (2011):  Das  Anwendungsspektrum  unterschiedlicher  Mediationsformen:  Ein  kontin-
genztheoretisches Modell, [w:] Mehta G., Rückert K. (red.), Mediation und Demokratie:
Neue Wege des Konfliktmanagements in größeren Systemen , Heidelberg: Verlag Carl Auer,
s. 102–118.
Gliński P. (2006): Style działań organizacji pozarządowych w Polsce. Grupy interesu czy pożyt-
ku publicznego?, Warszawa: Wydawnictwo Instytutu Filozofii i Socjologii PAN.
Gloede F. (2007): Unfolgsame Folgen. Begründungen und Implikationen der Fokussierung auf
Nebenfolgen  bei  TA,  „Technikfolgenabschätzung  –  Theorie  und  Praxis”,  Vol.  1/16,
s. 45–54.
Gmurzyńska E. (2004): Mediacje – czy nowa metoda rozstrzygania sporów w systemie sądów
powszechnych? Uwagi krytyczne na temat mediacji w systemie amerykańskim, „Przegląd
Prawniczy Uniwersytetu Warszawskiego”, Vol. 2.
Gmurzyńska E. (2007): Mediacja w sprawach cywilnych w amerykańskim systemie prawnym
– zastosowanie w Europie i Polsce, Warszawa.
Gmurzyńska E., Morek R. (red.) (2014): Mediacje – teoria i praktyka, wyd. 2, Warszawa:
Wolters Kluver.
Goldman J., Shilton K., Burke J., Estrin D., Hansen M., Ramanathan N., Reddy S., Sa-
manta V., Srivastava M., West R. (2009): Participatory Sensing: A citizen-powered approach
to illuminating the patterns that shape our world, Foresight & Governance Project, White
Paper, Washington, D.C.: Wilson Center.
Gordon  W.  (1961):  Synectics:  The  development  of  creative  capacity,  New  York:  Harper  &
Brothers.
Gójska A. (2011): Mediacja w sprawach rodzinnych, Warszawa: Ministerstwo Sprawiedliwości.237 Bibliografia
Grundahl J. (1995): The Danish Consensus Conference Model, [w:] Joss S., Durant J. (red.), Pu-
blic Participation in Science: The Role of Consensus Conferences in Europe, London: Science
Museum, s. 31–40.
Grunwald  A.  (1996):  Die  Bewältigung  von  Technikkonflikten.  Theoretische  und  praktische
Relevanz einer Ethik der Technik in der Moderne, „Zeitschrift für Philosophische For-
schung”, Vol. 51, s. 437–452.
Grunwald A. (2000): Technik für die Gesellschaft von morgen. Möglichkeiten und Grenzen gesel-
lschaftlicher Technikgestaltung, Frankfurt am Main–New York: Campus.
Grunwald A. (2002): Technikfolgenabschätzung. Eine Einführung, Berlin: Edition Sigma.
Grunwald A. (2003): Experts’ Dilemma, „Science and Public Policy”, Vol. 30 (3), s. 193–198.
Grunwald A. (2018): Technology Assessment in Practice and Theory, Abingdon, New York:
Routledge.
Habermas J. (1977): Technika i nauka jako ideologia (przeł. M. Łukasiewicz), [w:] Szacki J.
(red.), Czy kryzys socjologii?, Warszawa: Czytelnik, s. 342–395.
Habermas J. (1991): Erläuterungen zur Diskursethik, Frankfurt am Main: Suhrkamp.
Habermas J. (1999): Teoria działania komunikacyjnego: Racjonalność działania a racjonalność
społeczna, t. 1, 2 [tłum. A.M. Kaniowski], Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Hagendijk R., Terpstra A. (2004): Technology, Risk and Democracy: The Dutch Nuclear Energy
Debate (1981–1984), Amsterdam: University of Amsterdam.
Hahn A., Kuffer M., Mihalic I., Mittag S., Strasser B. (2020): Grünbuch 2020 zur Öffentli-
chen Sicherheit, Berlin: Zukunftsforum Öffentliche Sicherheit.
Hájek A. (2007): The Reference Class Problem is Your Problem Too, „Synthese”, Vol. 156,
s. 185–215.
Haken H. (1982): Synergetik, Berlin–Heidelberg–New York: Springer.
Halfmann J. (1999): Community and Life-Chances: Risk Movements in the United States and
Germany, „Environmental Values”, Vol. 8 (2), s. 177–179.
Halicka K. (2016): Prospektywna analiza technologii – metodologia i procedury badawcze, Bia-
łystok: Wydawnictwo Politechniki Białostockiej.
Halpern A. (1992): Negotiating Skills, London: Blackstone Press.
Hand E. (2010): Citizen Science. People Power, „Nature”, Vol. 466 (7307), s. 685–687.
Hans Böckler Stiftung – Abteilung Mitbestimmung (1998): Zukunftswerkstatt im Internet:
„Wie kann Betriebsratsarbeit durch Nutzung des Internets unterstützt werden?”, Auswertung
und Schlussfolgerungen, Berlin: Arbeit, Bildung und Forschung e. V.
Harla  A.  (2005):  Sprawy  podlegające  mediacji  przed  sądem  administracyjnym,  „Palestra”,
Vol. 1–2, s. 21–24.
Hartges M. (2011): Das Modell ÖRA: Multi-door Courthouse in Hamburg. Individuelle Rechts-
beratung und auβergerichtliche Streibeilegung unter einem Dach, [w:] Mehta G., Rückert K.
(red.), Mediation und Demokratie: Neue Wege des Konfliktmanagements in größeren Syste-
men, Heidelberg: Verlag Carl Auer, s. 187–208.
Hasemann A., Hübner-Schmid K., Dargatz A. (b.d.): Konfliktanalyse zur Etnwicklung von
Handlungsoptionen für gesellschaftspolitische Kooperationsprogramme. Ein methodischer Leit-
faden, Bonn: Friedrich-Ebert-Stiftung.238 Bibliografia
Helbing  D.  (2009):  Systemic  Risks  in  Society  and  Economics,  Geneva:  International
Risk  Governance  Council  (IRGC),  http://irgc.org/IMG/pdf/Systemic_Risks_
Helbing2.pdf.
Hellström T. (2007): Critical Infrastructure and Systemic Vulnerability: Towards a Planning
Framework, „Safety Science”, Vol. 45/3, s. 415–430.
Hennen L. (1999): Partizipation und Technikfolgenabschätzung, [w:] Bröchler S., Simonis G.,
Sundermann K. (red.), Handbuch Technikfolgenabschätzung (t. 2), Berlin: Edition Sigma,
s. 565–572.
Hennen L. (2004): TA, Partizipation und Öffentlichkeit, „TAB Brief”, Vol. 26, s. 10–14.
Hennen L. (2012): Why do we still need participatory technology assessment?, „Pojesis & Pra-
xis. International Journal of Ethics of Science and Technology Assessment”, Vol. 9
(1–2), s. 27–41.
Herbut R. (2003): Grupy interesu a proces decyzyjny, [w:] Machelski Z., Rubisz L. (red.),
Grupy interesu. Teorie i działanie, Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek, s. 100–109.
Herbut R. (2008): Nowy styl rządzenia a tradycyjne mechanizmy sterowania polityką, [w:] Sro-
ka J. (red.), Wybrane instytucje demokracji partycypacyjnej w polskim systemie politycznym,
Warszawa: Wydawnictwo Instytutu Pracy i Spraw Socjalnych, s. 26–54.
Hirschmann A.O. (1994): Social conflicts as pillars of democratic market society , „Political
Theory”, Vol. 22/2, s. 203–218.
Hocke P. (2013): Endlagerung hochradioaktiver Abfälle, [w:] Grunwald A. (red.), Handbuch
Technikethik, Stuttgart–Weimar: Metzler, s. 263–269.
Hörl K., Weiser S. (2019): Mediation in der Verbraucherstreitbeilegung – Erfahrungen aus Öster-
reich und Deutschland, „Zeitschrift für Konfliktmanagement”, Vol. 22, 6, s. 231–234.
Hofmann M. (2008): Lernen aus Katastrophen. Nach den Unfällen von Harrisburg, Seveso und
Sandoz, Edition Sigma, Berlin.
Homer-Dixon T. (2006): The Upside of Down: Catastrophe, Creativity and the Renewal of
Civilization, Washington, DC: Island Press.
Huang K.L., Kanhere S.S., Hu W. (2010): Preserving privacy in participatory sensing systems,
„Computer Communications”, Vol. 33 (11), s. 1266–1280.
Irrgang B. (1997): Forschungsethik Gentechnik und Biotechnologie. Entwurf einer anwendungso-
rientierten Wissenschaftsethik unter besonderer Berücksichtigung von gentechnologischen Pro-
jekten an Pflanzen, Tieren und Mikroorganismen , Stuttgart-Leipzig: S. Hirzel.
Irwin A. (1995): Citizen Science: A Study of People, Expertise, and Sustainable Development,
London: Routledge.
Iwińska K. (red.) (2010): Konsultacje społeczne wokół inwestycji infrastrukturalnych, Warszawa:
Collegium Civitas Press, Klub Myśli Społecznej „Inicjatywy”.
Jabłoński M. (2018): Jawność działania władz publicznych jako dobro wspólne, „Ruch Praw-
niczy, Ekonomiczny i Socjologiczny”, Vol. 80 (1), s. 39–52.
Jänicke M. (1979): Wie das Industriesystem von seinen Miβständen profitiert, Opladen: West-
deutscher Verlag.
Jajuga K. (2000): Miary ryzyka rynkowego. Część trzecia, „Rynek Terminowy”, Vol. 8,
s. 112–117.239 Bibliografia
Janisch W. (2020): Der Wissenschaftliche Dienst des Bundestages hält das Gesetz, das den Abruf
von Nutzerdaten zur Hassbekämpfung erlauben soll, für teilweise verfassungswidrig, „Süd-
deutsche Zeitung” 16.09.2020, online: https://www.sueddeutsche.de/politik/recht-
sextremismus-hassrede-gesetz-1.5034300 (11.12.2020).
Jasiecki K. (1998): Konsens i konflikt w  poglądach elity politycznej, [w:] Wesołowski W.,
Post B. (red.), Polityka i Sejm. Formowanie się elity politycznej, Warszawa: Wydawnic-
two Sejmowe, s. 61–86.
Jonas  H.  (1996):  Zasada  odpowiedzialności.  Etyka  dla  cywilizacji  technologicznej  [tłum.
M. Klimowicz], Kraków: Platan.
Jubb P.B. (1999): Whistleblowing: A Restrictive Definition and Interpretation , „Journal of
Business Ethics”, Vol. 21, s. 77–94.
Jung F., Kill K.P. (2013): Ein Jahr Mediationsgesetz. Vom Nutzen und Nachteil für Anbieter und
Verbraucher, „Konflikt Dynamik”, Vol. 2, s. 312–318.
Jungk R. (1972): Zukunftswerkstätten, „gdi-topics” 3, s. 83–86.
Jungk R., Müllert N.R. (1981): Zukunftswerkstätten, Hamburg: Hoffmann und Campe.
Jungk R., Müllert N.R. (1983): Zukunftswerkstätten. Wege zur Wiederbelebung der Demokratie,
München: Goldmann.
Jungk R., Müllert N.R. (1989): Zukunftswerkstätten. Mit Phantasie gegen Routine und Resigna-
tion, München: Wilhelm Heyne Verlag.
Jurgilewicz M. (2007): Charakter prawny alternatywnych metod rozstrzygania sporów w świetle
Konstytucji RP na przykładzie mediacji, Kwartalnik Mediator nr (2)41, Wydawca Pol-
skie Centrum Mediacji, s. 34–36.
Jurgilewicz M., Dana A. (2015): Mediacja jako sposób rozwiązywania sporów prawnych, War-
szawa: Wyższa Szkoła Informatyki, Zarządzania i Administracji w Warszawie.
Jurgilewicz M. (2015a): Rola mediacji w rozwiązywaniu sporów gospodarczych, [w:] Babiń-
ski J., Jurgilewicz M., Malec N. (red.), Państwo. Prawo. Bezpieczeństwo, Szczytno: Wy-
dawnictwo Wyższej Szkoły Policji, s. 103–116.
Jurgilewicz M. (2015b): Mediacja w administracji publicznej – wybrane problemy, [w:] Cie-
ślak  Z.,  Kosieradzka-Federczyk  A.  (red.),  Nowe  zjawiska  w  administracji  publicz-
nej.  Prace  studialne  Warszawskiego  Seminarium  Aksjologii  Administracji,  Warszawa,
s. 119–131.
Jurgilewicz M. (2017): Mediacje  w  postępowaniu  administracyjnym, [w:] Jurgilewicz M.,
Leszczyński T.Z., Malec N. (red.), Bezpieczeństwo. Prawo. Polityka, Kraków: Polskie
Towarzystwo Geopolityczne.
Jurgilewicz M. (2018): Mediacja w administracji publicznej, Rzeszów: Oficyna Wydawnicza
Politechniki Rzeszowskiej.
Jurgilewicz M., Pacana A. (2019): Zarządzanie bezpieczeństwem środowiskowym w przedsię-
biorstwach, Rzeszów: Oficyna Wydawnicza Politechniki Rzeszowskiej.
Jurgilewicz M. (2020): Peaceful Ways of Solving International Disputes by the Mediation Me-
thod and Legal Security of State, Przegląd Prawa Konstytucyjnego, Bimonthly, No. 6(58),
s. 317–329.240 Bibliografia
Jurgilewicz M., Michalski K. (2020): Teoretyczno-metodologiczne podstawy nauki o bezpie-
czeństwie, [w:] Jurgilewicz M., Michalski K., Krztoń W. (red.), Badania nad bezpie-
czeństwem. Wybrane aspekty, Rzeszów: Oficyna wydawnicza Politechniki Rzeszow -
skiej, s. 13–48.
Jurgilewicz M., Michalski K., Misiuk A., Drotárová J. (2020): Internal Whistleblowing
Systems –New Standards for Active Security Management and Protection Against Systemic
Risks, „European Research Studies Journal”, Vol. 23 (3), s. 339–359.
Kalisz A., Zienkiewicz A. (2014): Mediacja sądowa i pozasądowa. Zarys wykładu, Warsza-
wa: Wolters-Kluwer.
Kaplan S., Garrick J.B. (1993): Die quantitative Bestimmung von Risiko, [w:] Banse G. (red.),
Risiko und Gesellschaft, Opladen: Westdeutscher Verlag, s. 91–124.
Karapiperis T., Ladikas M. (2004): Organised Interests in the European Union`s Science and
Technology  Policy  –  The  Influence  of  Lobbying  Activities, [w:] Decker M., Ladikas M.
(red.), Bridges between Science, Society and Policy. Technology Assessment – Methods and
Impacts, Berlin–Heidelberg–New York: Springer, s. 129–142.
Kastenhofer K., Capari L., Fuchs D., Peissl W. (2019): „Wes Brot ich ess, des Lied ich sing”?
Technikfolgenabschätzung und ihre Auftraggeber, „TATuP. Zeitschrift für Technikfolge-
nabschätzung in Theorie und Praxis”, Vol. 28/1, s. 33–38.
Kastenhofer K., Mesbahi Z., Schaber F., Nentwich M. (2020): 5G-Mobilfunk und Gesun-
dheit, Wien: Austrian Institute of Technology Assessment.
Kastenhofer K., Nentwich M. (2020): 5G und Gesundheit, „TATuP. Zeitschrift für Tech-
nikfolgenabschätzung in Theorie und Praxis”, Vol. 29/2, s. 73.
Kaufman G.G., Scott K.E. (2003): What is Systemic Risk and do Bank Regulators Retard or
Contribute to it?, „Independent Review”, Vol. 7/3, s. 371–391.
Kaźmierczak T. (2011): Partycypacja publiczna: pojęcia, ramy teoretyczne, [w:] Olech A. (red.),
Partycypacja publiczna. O uczestnictwie obywateli w życiu wspólnoty lokalnej, Warszawa:
Instytut Spraw Publicznych, s. 83–99.
Keeney R.L., Renn O., von Winterfeldt D., Kotte U. (1984): Die Wertbaumanalyse. Entsche-
idungshilfe für die Politik, München: High-Tech-Verlag.
Kettemann M.C. (2019): Internationale Regeln für soziale Medien. Menschenrechte wahren und
Desinformation bekämpfen, Bonn: Global Governance Spotlight, Stiftung Entwicklung
und Frieden.
Keyes R. (2017): Czas postprawdy. Nieszczerość i oszustwa w życiu codziennym [tłum. P. Toma-
nek], Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Khazai B., Daniell J.E., Wenzel F. (2011): The March 2011 Japan Earthquake. Analysis of
Losses, Impacts, and Implications for the Understanding of Risks Posed by Extreme Events,
„Technikfolgenanschätzung – Theorie und Praxis”, Vol. 3/20, s. 22–33.
Kiepas A. (2012): Wartościowanie techniki jako proceduralna metoda rozwiązywania konflik -
tów, [w:] Zacher L.W. (red.), Nauka, technika, społeczeństwo. Podejścia i koncepcje metodo-
logiczne, wyzwania innowacyjne i ewaluacyjne, Warszawa: Poltext, s. 417–431.
Kiepas A. (2017): Filozofia techniki w  dobie nowych mediów, Katowice: Wydawnictwo
Uniwersytetu Śląskiego.241 Bibliografia
Kitler  W.  (2018):  Organizacja  bezpieczeństwa  narodowego  Rzeczypospolitej  Polskiej:  aspekty
ustrojowe, prawno-administracyjne i systemowe, Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek.
Klages  H.  (2007):  Beteiligungsverfahren  und  Beteiligungserfahrungen,  Bonn:  Friedrich-
-Ebert-Stiftung.
Klages H., Daramus C., Masser K. (2008): Bürgerbeteiligung durch lokale Bürgerpanels. The-
orie und Praxis eines Instruments breitenwirksamer kommunaler Partizipation, Berlin: Edi-
tion Sigma.
Kmieciak Z. (2003): Postępowanie mediacyjne i uproszczone przed sądem administracyjnym,
„PiP”, Vol. 10.
Kohn M. (2000): Language, Power, and Persuasion: Towards a Critique of Deliberative Demo-
cracy, „Constellations”, Vol. 7 (3), s. 408–429.
Kolmogorow  A.N.  (1933):  Grundbegriffe  der  Wahrscheinlichkeitsrechnung,  Berlin:  Julius
Springer.
Kollek R. (2013): Gentechnik, [w:] Grunwald A. (red.), Handbuch Technikethik, Stuttgart–
Weimar: Metzler, s. 279–287.
Kowalewska-Łukuć M., Staniszewska L. (2019): Obowiązek stosowania przez przedsiębior-
ców wewnętrznych procedur antykorupcyjnych w świetle projektu Ustawy o jawności życia pu-
blicznego, „Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny”, Vol. LXXXI, 3, s. 87–99.
Korybski A. (1993): Alternatywne rozwiązywanie sporów w USA. Studium teoretycznoprawne,
Lublin: Redakcja Wydawnictw KUL.
Knapp  M.L.,  Hall  J.A.  (1997):  Komunikacja  niewerbalna  w  interakcjach  międzyludzkich
[tłum. A. Śliwa, L. Śliwa], Wrocław: Astrum.
Krajewska A. (2011): Prawne aspekty partycypacji na poziomie lokalnym, [w:] Makowski G.,
Sobiesiak P. (red.), Prawo a partycypacja publiczna. Bilans monitoringu 2010, Warszawa:
Instytut Spraw Publicznych.
Kreutzfeldt M. (2010): Menschenkette gegen Atomkraft: Hochgesteckte Ziele weit übertroffen,
„Die Tageszeitung” 26.04.2010, taz.de.
Krimsky S. (1982): Genetic Alchemy. The Social History of the Recombinant DNA Controversy,
Cambridge, Mass.: Cambridge University Press.
Krimsky S. (2006): Nauka skorumpowana? O niejasnych związkach nauki i biznesu, Warsza-
wa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
Krohn W., Krücken G. (1993): Riskante Technologien: Reflexion und Regulation. Einführung in
die sozialwissenschaftliche Risikoforschung, Frankfurt am Main: Suhrkamp.
Krztoń W. (2017a): Walka  informacyjna  –  zagrożeniem  dla  bezpieczeństwa  w  XXI  wieku,
[w:] Gitling M., Wojaczek I. (red.), Zagrożenia ładu społecznego oraz bezpieczeństwa naro-
dowego. Wybrane aspekty, Przemyśl: Państwowa Wyższa Szkoła Wschodnioeuropejska
w Przemyślu, s. 91–101.
Krztoń W. (2017b): Walka o informację w cyberprzestrzeni w XXI wieku, Warszawa: Rambler
Press.
Kubiak A., Krzewińska A. (2012): Sondaż deliberatywny (R) – inwentarz problemów,
„Przegląd Socjologiczny”, Vol. 61, 1, s. 9–30.
Kuhn T. (1968): Struktura rewolucji naukowych, Warszawa: PWN.242 Bibliografia
Kurath M., Gisler P. (2009): Informing, Involving or Engaging? Science Communication in the
Ages of Atom-, Bio- and Nanotechnology, „Public Understanding of Science”, Vol. 18, 5,
s. 559–573.
Leipold D. (2013): Schlichtung, Mediation und Zivilprozess, „Ritsumeikan Law Review”,
Vol. 30, s. 135–163.
Lekka-Kowalik A. (2010): Nauka jako zawód i powołanie – sto lat po analizach Maxa Webera,
[w:] Walczak M. (red.), Metodologia: tradycja i perspektywy, Lublin: Redakcja Wydaw-
nictw Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, s. 75–91.
Levidow L. (2002): Ignorance-Based Risk Assessment? Scientific Controversy over Genetically
Modified Food Safety , „Science as Culture”, Vol. 11, 1, s. 61–67.
Lewenstein B., Schindler J., Skrzypiec R. (2010): Partycypacja społeczna i aktywizacja w roz-
wiązywaniu problemów społeczności lokalnych, Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu
Warszawskiego.
Liebert W. (2013): Dual-use-Forschung und –Technologie, [w:] Grunwald A. (red.), Handbuch
Technikethik, Stuttgart–Weimar: Metzler, s. 243–248.
Liebert W., Schmidt J.C. (2018): Ambivalenzen im Kern der wissenschaftlich-technischen
Dynamik.  Ergänzende  Anforderungen  an  eine  Theorie  der  Technikfol-genabschätzung,
„TATuP.  Zeitschrift  für  Technikfolgenabschätzung  in  Theorie  und  Praxis”,
Vol. 27/1, s. 52–58.
Lipman F. (2012): Whistleblowers: Incentives, Disincentives, and Protection Strategies, New
Jersey: John Wiley & Sons Inc.
Luhmann N. (1983): Legitimation durch Verfahren, Frankfurt am Main: Suhrkamp.
Luhmann  N.  (1984):  Soziale  Systeme.  Grundriss  einer  allgemeinen  Theorie,  Frankfurt  am
Main: Suhrkamp.
Luhmann N. (1990): Technology, Environment and Social Risk: A Systems Perspective, Indu-
strial Crisis Quarterly”, Vol. 4 (3), s. 223–231.
Luhmann N. (1991): Soziologie des Risikos, Berlin–New York: Springer.
Łucki Z., Misiak W. (2010): Energetyka a społeczeństwo. Aspekty socjologiczne, Warszawa:
Wydawnictwo Naukowe PWN.
Makowski  G.,  Waszak,  M.  (2016):  Ustawa  o  ochronie  sygnalistów  w  Polsce  –  o  potrzebie
i  perspektywach  jej  wprowadzenia,  Warszawa,  http://www.sygnalista.pl/wp-content/
uploads/2016/10/Ustawa-o-ochronie-sygnalistow-w-Polsce_PP.pdf.
Matczak P. (1996): Społeczne uwarunkowania eliminacji syndromu NIMBY, [w:] Cichocki R.
(red.), Podmiotowość społeczności lokalnej, Poznań: Media G.T., s. 295–308.
Mautz R. (2010): Konflikte um die Offshore-Windkraftnutzung –  eine neue Konstellation der
gesellschaftlichen  Auseinandersetzung  um  Ökologie,  [w:]  Saretzky  T.,  Feindt  P.  (red.),
Umwelt- und Technikkonflikte, Wiesbaden: VS Verlag für Sozialwissenschaften, Sprin-
ger Fachmedien, s. 181–197.
Mazur A. (1981): The Dynamics of Technical Controversy, Washington D.C.: Communica-
tions Press.
Miceli M.P., Near J.P. (1992): Blowing the Whistle: The Organizational and Legal Implications
for Companies and Employees, New York: Lexington Books.243 Bibliografia
Michalski K. (2009): Partycypacyjna ocena technologii w demokratycznej polityce technologicznej
(jako przykład zaawansowanej konkretyzacji idei uczestnictwa obywatelskiego), „Zeszyty
Naukowe Politechniki Rzeszowskiej. Zarządzanie i Marketing”, Vol. 16, 4, s. 225–240.
Michalski  K.  (2011):  Dylemat  ekspertowy  w  ocenie  technologii.  Zarys  problemu,  „Zeszyty
Naukowe Politechniki Rzeszowskiej. Ekonomia i Nauki Humanistyczne”, Vol. 18,
s. 123–134.
Michalski K. (2012): Integracyjna koncepcja zrównoważonego rozwoju (IKoNE), „Zeszyty Na-
ukowe Politechniki Rzeszowskiej. Ekonomia i Nauki Humanistyczne”, Vol. 19 (286),
3, s. 49–61.
Michalski K. (2016a): Etyka w przedsiębiorstwie. Od pozorowania społecznej odpowiedzialno-
ści do rzeczywistego zaangażowania społecznego firmy , „Etyka Biznesu i Zrównoważony
Rozwój. Interdyscyplinarne Studia Teoretyczno-Empiryczne”, z. 3, s. 57–73.
Michalski K. (2016b): Problemy implementacyjne etyki korporacyjnej, „Etyka Biznesu i Zrów-
noważony Rozwój. Interdyscyplinarne Studia Teoretyczno-Empiryczne”, z. 4, s. 51–61.
Michalski K. (2017a): Programy etyczne w instytucjach publicznych i ich znaczenie dla bezpie-
czeństwa narodowego, [w:] Oleksiewicz I. (red.), Wybrane aspekty bezpieczeństwa państwa
w wymiarze zewnętrznym i wewnętrznym, Warszawa: Rambler Press, s. 137–163.
Michalski K. (2017b): Programy etyczne w zarządzaniu organizacjami zainteresowania pu-
blicznego, „Humanities and Social Sciences”, t. XXII, z. 24, s. 181–195.
Michalski  K.  (2017c):  Konflikty  interesów  związane z   bezpieczeństwem  danych  osobowych
i ochroną prywatności w społeczeństwie cyfrowym, „Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły In-
formatyki, Zarządzania i Administracji w Warszawie”, Vol. 15, 3/40, s. 55–78.
Michalski K. (2017d): Autonomizacja techniki i niepożądane skutki eliminowania człowieka
jako źródła błędów, „Filo-Sofija”, Vol. 39/I (2017/4/I), s. 79–95.
Michalski K. (2019): Technology Assessment. Ocena technologii – nowe wyzwania dla filo -
zofii nauki i  ogólnej metodologii nauk, Rzeszów: Oficyna Wydawnicza Politechniki
Rzeszowskiej.
Michalski K. (2020a): Ochrona infrastruktur elektroenergetycznych przed zagrożeniami i ryzy-
kami  systemowymi  –  nowy  paradygmat  w  zarządzaniu  bezpieczeństwem  energetycznym,
„Rocznik Bezpieczeństwa Międzynarodowego”, Vol. 14, 1, s. 207–228.
Michalski K. (2020b): Ochrona przed zagrożeniami systemowymi jako nowy obszar badań i za-
dań dla polityki bezpieczeństwa, [w:] Delong M., Puacz-Olszewska J. (red.), Współczesna
polityka bezpieczeństwa w Europie Środkowo-Wschodniej. Uwarunkowania – Wyzwania
– Zagrożenia, Rzeszów: Oficyna Wydawnicza Politechniki Rzeszowskiej, s. 9–54.
Michalski K. (2020c): Metodyka analizy ryzyka i oceny bezpieczeństwa, [w:] Jurgilewicz M.,
Michalski K., Krztoń W. (red.), Badania nad bezpieczeństwem. Wybrane aspekty, Rze-
szów: Oficyna Wydawnicza Politechniki Rzeszowskiej, s. 49–86.
Misztal W. (2011): Dialog obywatelski we współczesnej Polsce, Lublin: Wydawnictwo Uni-
wersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.
Mohr H. (1996): Das Expertendilemma, [w:] Nennen H.-U., Garbe D. (red.), Das Expertendi-
lemma. Zur Rolle wissenschaftlicher Gutachter in der öffentlichen Meinungsbildung, Berlin:
Springer, s. 3–24.244 Bibliografia
Morek R. (2007): Mediacja i arbitraż. Komentarz, Warszawa: C.H. Beck.
Mól A. (2001): Pojęcie i znaczenie alternatywnych metod rozstrzygania sporów (ADR), „PPH”,
Vol. 12.
Mucha J. (1978): Konflikt i społeczeństwo. Z problematyki konfliktu społecznego we współcze-
snych teoriach zachodnich, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Nanz P., Fritsche M. (2012): Handbuch Bürgerbeteiligung. Verfahren und Akteure, Chancen
und Grenzen, Bonn: Bundeszentrale für politische Bildung.
Near J.P., Miceli M.P. (1985): Organizational dissidence: The case of whistleblowing, „Journal
of Business Ethics”, Vol. 3, s. 72–77.
Near J.P., Miceli M.P. (1986): Retaliation against Whistle Blowers: Predictors and Effects,
„Journal of Applied Psychology”, Vol. 1 (71), s. 137–145.
Nelkin D. (1979): Science, Technology and Political Conflict, [w:] Nelkin D. (red.), Controversy.
Politics of Technical Decisions, London: Sage, s. 9–24.
Nelkin D., Pollak M. (1982): The Atom Besieged: Antinuclear Movements in France and
Germany, Cambridge, Mass.: MIT Press.
Nennen H.-U. (1998): Das Expertendilemma. Ein Fazit, „TA-Informationen”, Vol. 3.
Nida-Rümelin J., Schulenburg J. (2013): Risiko, [w:] Grunwald A. (red.), Handbuch Techni-
kethik, Stuttgart-Weimar: Metzler, s. 18–22.
Niemiec W., Pacana A., Jurgilewicz O., Jurgilewicz M. (2013), Aspekty zarządzania środowi-
skiem w praktyce inżynierskiej, Rzeszów: Oficyna Wydawnicza Politechniki Rzeszowskiej.
NIK (2010): Informacja o wynikach kontroli zapewniania społeczeństwu udziału w postępowa-
niach dotyczących środowiska, Warszawa: Najwyższa Izba Kontroli.
Nowotny H., Scott P., Gibbons M. (2003): ‘Mode 2’ revisited: The New Production of Know-
ledge, „Minerva”, Vol. 41, s. 179–194.
Nowotny H. (2008): Democratising Expertise and Socially Robust Knowledge, „Science and
Public Policy”, Vol. 30 (3), s. 151–156.
Obermeier F., Obermeyer B., Wormer V., Jaschensky W. (2016): About the Panama Papers,
„Süddeutsche  Zeitung”  3.04.2016,  https://panamapapers.sueddeutsche.de/article-
s/56febff0a1bb8d3c3495adf4/ [dostęp: 28.01.2021].
Obermeier F., Obermeyer B. (2016): The Panama Papers: Breaking the Story of How the Rich
and Powerful Hide Their Money, London: ONEWorld Publication.
OECD (2003): Emerging Systemic Risks in the 21st Century: An Agenda for Action. Final
Report to the OECD Futures Project, Paris: Organization for Economic Cooperation
and Development.
OECD (2009): Focus on Citizens: Public Engagement for Better Policy and Services, Paris:
Organization for Economic Cooperation and Development.
O`Hare M. (1977): ‘Not On My Block You Don’t’ – Facilities Siting and the Strategic Impor-
tance of Compensation, „Public Policy”, Vol. 25, 4, s. 407–458.
Ohlhorst D., Schön S. (2010): Windenergienutzung in Deutschland im dynamischen Wandel
von Konfliktkonstellationen und Konflikttypen , [w:] Feindt P., Saretzky T. (red.), Umwelt-
und Technikkonflikte, Wiesbaden: VS Verlag für Sozialwissenschaften, Springer Fach-
medien, s. 198–218.245 Bibliografia
Ohme-Reinicke A. (2014): Vom Maschinensturm zur Schlichtung? Zur Bedeutung von Tech-
nikparadigmen  in  der  Konstitution  sozialer  Bewegungen,  „Forschungsjournal  Soziale
Bewegungen”, Vol. 4, s. 30–39.
Okońska A. (2017). Zakres kognicji sądów powszechnych w Niemczech, Warszawa: Instytut
Wymiaru Sprawiedliwości.
Orwat C. (2011): Systemic Risks in the Electric Power Infrastructure?, „Technikfolgenabschät-
zung – Theorie und Praxis”, Vol. 3/20, s. 47–55.
Osowski S., Wilk B. (2016): Jawność jako zasada demokratycznego państwa prawa, „Krajowa
Rada Sądownictwa”, Vol. 4 (33), s. 27–34.
Pazdan M. (2004): O mediacji i projekcie jej unormowania w Polsce, „Rejent”, Vol. 2.
Perrow Ch. (1984): Normal Accidents. Living with High-Risk Technologies, New York: Basic
Books.
Perrow C. (2007): The Next Catastrophe. Reducing Our Vulnerabilities to Natural, Industrial,
and Terrorist Disasters, Princeton N.J.: Princeton University Press.
Petersen J.C., Farrell D. (1986): Whistleblowing: Ethical and Legal Issues in Expressing Dissent,
Dubuque, Iowa: Kendall/Hunt Publishing Company.
Philipp-Gerlach U. (2006): Der Ausbau des Frankfurter Flughafens – Beitrag einer Einwender
betreuenden Rechtsanwältin, Frankfurt am Main (manuskrypt opinii prawnej).
Philippe M. (2014): ODR Redress System for Consumer Disputes Clarifications, UNCITRAL
Works & EU Regulation on ODR, „International Journal of Online Dispute Resolu-
tion”, Vol. 1 (1), s. 57–69.
Piasecki A.K. (2005): Demokracja bezpośrednia w Polsce lokalnej – błędny model, zła praktyka,
„Studia Regionalne i Lokalne”, Vol. 6, 21, s. 7–84.
Pieckowski S. (2006): Mediacja w sprawach cywilnych, Warszawa: Difin.
Pieckowski S. (2010): Mediacja w sprawach gospodarczych, [w:] Mediacja w praktyce wymiaru
sprawiedliwości, Ustka: Sąd Okręgowy w Słupsku, s. 19–42.
Poller  S.,  Teubel  J.  (red.)  (2013):  Gesamtes  Kostenhilferecht.  Prozesskosten  –  Beratungshilfe
– Pflichtverteidigung –  Gebühren – Rechtsschutzversicherung. Handkommentar, Baden-Ba-
den: Nomos.
Polskie  Centrum  Mediacji  (2003):  Kodeks  etyki  mediatora,  Warszawa:  Polskie  Centrum
Mediacji.
Porta D., Diani M. (2009): Ruchy społeczne. Wprowadzenie, Kraków: Wydawnictwo Uni-
wersytetu Jagiellońskiego.
Powell M.C., Colin M. (2009): Participatory Paradoxes. Facilitating Citizen Engagement in
Science and Technology from the Top-down?, „Bulletin of Science, Technology & Socie-
ty”, Vol. 29 (4), s. 325–342.
Preston B. (2016): Public Lab Puts Eco Justice in the Hands of Citizen Scientist, http://makezi-
ne.com/2016/02/09/public-lab-puts-eco-justice-in-the-hands-of-citizen-scientists/
[dostęp: 21.12.2018].
Przybylska A. (2014): Jaką przyszłość mają w Polsce deliberatywne formy konsultacji społecz-
nych, [w:] Przybylska A., Giza A. (red.), Partycypacja obywatelska: od teorii do praktyki
społecznej, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.246 Bibliografia
Ravetz J.R. (1987): Usable Knowledge, Usable Ignorance: Incomplete Science with Policy Impli-
cations, „Science Communication”, Vol. 9 (1), s. 87–116.
Renn O. (1999a): Diskursive Verfahren der Technikfolgenabschätzung, [w:] Peter-Mann T.,
Coenen  R.  (red.),  Technikfolgenabschätzung  in  Deutschland.  Bilanz  und  Perspektiven,
Frankfurt am Main: Campus, s. 115–130.
Renn O. (1999b): Die Wertbaumanalyse. Ein diskursives Verfahren zur Bildung und Begrün-
dung von Kriterien zur Bewertung von Technikfolgen, [w:] Bröchler S., Simonis G., Sun-
dermann K. (red.), Handbuch Technikfolgenabschätzung, t. 2, Berlin: Edition Sigma,
s. 617–624.
Renn O. (2013a): Bürgerbeteiligung, [w:] Grunwald A. (red.), Handbuch Technikethik,
Stuttgart–Weimar: Metzler, s. 400–406.
Renn  O.  (2013b):  Technikkonflikte,  [w:]  Grunwald  A.  (red.),  Handbuch  Technikethik,
Stuttgart–Weimar: Metzler, s. 72–76.
Renn  O.,  Keil  F.  (2008):  Systemische  Risiken:  Versuch  einer  Charakterisierung,  „GAIA”,
Vol. 17/4, s. 349–354.
Renn  O.,  Webler  T.  (1996):  Der  kooperative  Diskurs:  Grundkonzeption  und  Fallbeispiel,
„Analyse und Kritik”, Vol. 18, s. 175–207.
Renn O., Webler T. (1998): Der kooperative Diskurs – Theoretische Grundlagen, Anforde-
rungen, Möglichkeiten, [w:] Renn O., Kastenholz H., Schild P., Wilhelm U. (red.),
Abfallpolitik  im  kooperativen  Diskurs,  Zürich:  Eidgenössische  Technische  Hoch-
schule, s. 3–103.
Renn O., Webler T., Rakel H., Dienel P., Johnson B. (1993): Public Participation in Decision
Making: A Three-Step Procedure, „Policy Sciences”, Vol. 26, 3, s. 189–214.
Revermann Ch. (2003): Risiko Mobilfunk. Wissenschaftlicher Diskurs, öffentliche Debatte und
politische Rahmenbedingungen, Berlin: Edition Sigma.
Rodzynkiewicz M. (2018): Projekt ustawy o jawności życia publicznego, czyli jak utrudnić dzia-
łanie przedsiębiorcom, „Rzeczpospolita” 5.02.2018.
Röhlig K.-J., Eckhardt A. (2017): Primat der Sicherheit. Ja, aber welche Sicherheit ist gemeint?,
„GAIA”, Vol. 26/2, s. 105–107.
Röhlig  K.-J.,  Hocke  P.  (2016):  Safety  Case,  Interdisziplinarität  und  Transdisziplinarität,
[w:] Smeddinck U., Kuppler S., Chaudry S. (red.), Inter- und Transdisziplinarität bei der
Entsorgung radioaktiver Reststoffe. Grundlagen – Beispiele – Wissenssynthese, Wiesbaden:
Springer Fachmedien, s. 77–87.
Rosner L. (2013): The Technological Fix: How People Use Technology to Create and Solve Pro-
blems, London: Routledge.
Rothkegel A., Banse G., Renn O. (2010): Interdisziplinäre Risiko- und Sicherheitsforschung,
[w:] Winzer P., Schnieder E., Bach F.-W. (red.), Sicherheitsforschung – Chancen und Per-
spektiven, Berlin-Heidelberg: Springer, s. 147–162.
Rucht D. (2007): Umweltproteste in der Bundesrepublik Deutschland. Eine vergleichende Per-
spektive, [w:] Jacob K., Biermann F., Busch P.-O., Feindt P.H. (red.), Politik und Umwelt,
PVS-Sonderheft 39/2007, Wiesbaden: VS Verlag für Sozialwissenschaften, Springer
Fachmedien, s. 518–539.247 Bibliografia
Rüppel  H.  (2004):  Zukunftswerkstatt-online  –  Wege  zu  einer  telekooperativen  Lernkultur?
Explorative Erkundung zur Theorie und Praxis einer telekooperativen Lernumgebung, Kas-
sel: Universität Kassel (manuskrypt rozprawy doktorskiej).
Ruff V. (1999): Die Umweltverträglichkeitsprüfung (UVP), [w:] Bröchler S., Simonis G., Sun-
dermann K. (red.), Handbuch  Technikfolgenabschätzung (t. 2), Berlin: Edition Sigma,
s. 633–640.
Ruiz-Mallen I. i in. (2016): Citizen Science, „Science Communication”, Vol. 38 (4), s. 523–534.
Rycielska L., Rycielski P. (2007): Deliberacja demokratyczna jako sposób rozwiązywania kon-
fliktów przestrzennych , [w:] Reykowski J. (red.), Konflikt i  porozumienie. Psychologiczne
podstawy demokracji deliberatywnej, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Szkoły Wyższej
Psychologii Społecznej Academica, s. 93–107.
Salinger L.M. (2004): Encyclopedia of White-Collar & Corporate Crime, Sage.
Saretzky  T.  (1997):  Mediation,  soziale  Bewegungen  und  Demokratie,  „Forschungsjournal
Neue Soziale Bewegungen”, Vol. 10 (4), s. 27–42.
Saretzky T. (2001): Entstehung, Verlauf und Wirkungen von Technisierungskonflikten: Die Rol-
le von Bürgerinitiativen, sozialen Bewegungen und politischen Parteien, [w:] Simonis G.,
Martinsen R., Saretzky T. (red.), Politik und Technik. Analysen zum Verhältnis von techno-
logischem, politischem und staatlichem Wandel am Anfang des 21. Jahrhunderts. Wiesbaden:
VS Verlag für Sozialwissenschaften, Springer Fachmedien, s. 185–210.
Saretzky T. (2010): Umwelt- und Technikkonflikte: Theorien, Fragestellungen, Forschungsper-
spektiven, [w:] Feindt P., Saretzky T. (red.), Umwelt- und Technikkonflikte, Wiesbaden:
VS Verlag für Sozialwissenschaften, Springer Fachmedia, s. 33–53.
Sawczyk A. (1999): Wprowadzenie do metodologii pomiaru ryzyka. Value at Risk, „Rynek
Terminowy”, Vol. 6, s. 132–137.
Schäfer M.S. (2009): From Public Understanding to Public Engagement. An Empiri-cal Asses-
sment of Changes in Science Coverage, „Science Communication”, Vol. 30 (4), s. 475–505.
Schäfer W. (2012): Finalization in Science: The Social Orientation of Scientific Progress, Berlin-
-Heidelberg: Springer Science & Business Media.
Scheer J. (1987): Grenzen der Wissenschaftlichkeit bei der Grenzwertfestlegung. Kritik der Low-
-Dose-Forschung, [w:] Burkart L. (red.), Technik und sozialer Wandel, Frankfurt am Main:
Campus Verlag, s. 447–454.
Scheffran J. (2010): Criteria for a Sustainable Bioenergy Infrastructure and Lifecycle, [w:] Ma-
scia P.N., Scheffran J., Widholm J.M. (red.), Plant Biotechnology for Sustainable Produc-
tion of Energy and Co-products, Heidelberg: Springer, s. 409–443.
Scheffran J. (2015): Technikkonflikte  in  der  vernetzten  Welt, „Wissenschaft und Frieden”,
Vol. 2/15, s. 6–10.
Scheffran J., Cannaday T. (2013): Resistance Against Climate Change Policies – The Conflict
Potential of Non-Fossil Energy Paths and Climate Engineering, [w:] Maas A., Bodó B., Co-
mardicea I. Roffey R. (red.), Global Environmental Change: New Drivers for Resistance,
Crime and Terrorism?, Baden-Baden: Nomos, s. 261–292.
Schicketanz S., Naumann J. (2003): Bürgerkonferenz: Streitfall Gendiagnostik. Ein Modellpro-
jekt der Bürgerbeteiligung am bioetischen Diskurs, Opladen: Leske–Budrich.248 Bibliografia
Schweizerische Rückversicherungsgesellschaft (2008): Natur- und Man-made-Katastrophen
im Jahr 2007: hohe Schäden in Europa, nr 1/2008, Zürich.
Selech J., Kurczewski P. (2010): Metoda szacowania kosztu cyklu życia (LCC) i jej zastoso-
wanie w dziedzinie budowy i eksploatacji obiektów technicznych, „Inżynieria i Aparatura
Chemiczna”, Vol. 49, 5, s. 105–106.
Singer P.W., Brooking E.T. (2018): LikeWar: The Weaponization of Social Media, Boston:
Mariner Books.
Skorupinski B., Ott K. (2002): Partizipative TA als ethisches Erfordernis. Warum das Urteil
der Bürger unverzichtbar ist?, Arbeitsdokument des Zentrum TA-SWISS, „TA-Daten-
bank”, Vol. 31.
Sojak R., Wicenty D. (2005): Zagubiona rzeczywistość. O społecznym konstruowaniu niewie-
dzy, Kraków: Oficyna Naukowa.
Spławski M., Zybertowicz A. (2005): Dialog społeczny jako ciało obce w tkance polskiego życia
społecznego. Analiza wstępna, [w:] Zalewski D. (red.), Dialog społeczny na poziomie regio-
nalnym. Ocena szans rozwoju, Warszawa: Instytut Pracy i Spraw Socjalnych.
Stankiewicz P. (2007): Konflikty technologiczne w  społeczeństwie ryzyka. Przykład sporu o bu-
dowę masztu telefonii komórkowej, „Studia Socjologiczne”, Vol. 4 (187), s. 87–116.
Stankiewicz P. (2009): The Role of Risks and Uncertainties in Technological Conflicts: Three
Strategies of Constructing Ignorance, „Innovation. The European Journal of Social Scien-
ce Research”, Vol. 22 (1), s. 105–124.
Stankiewicz  P.  (2010):  Za  kulisami  nauki  czyli  eksperci  w  służbie  biznesu,  „Obywatel”,
Vol. 48/1, s. 85–92.
Stankiewicz P. (2015): Klasyczna i partycypacyjna ocena technologii, „Studia Biura Analiz
Sejmowych”, Vol. 3 (43), s. 35–54.
Stankiewicz P. (2017): Gra w atom. Społeczne zarządzanie technologią w rozwoju energetyki
jądrowej w Polsce, Toruń: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika.
Stankiewicz P., Stasik A., Suchomska J. (2015): Od  informowania  do  współdecydowania
i z powrotem. Prototypowanie technologicznej demokracji, „Studia Socjologiczne”, Vol. 3
(218), s. 65–101.
Stasik A. (2015): Jak prowadzić partycypacyjną ocenę technologii? Przegląd metod i technik,
„Studia Biura Analiz Sejmowych”, Vol. 3 (43), s. 87–112.
Stasik A. (2019): Współwytwarzanie wiedzy o technologii. Gaz łupkowy jako wyzwanie dla
zbiorowości, Toruń: Wydawnictwo Uniwersytetu Mikołaja Kopernika.
Stecura A. (2019): Zagrożenia dla ludności i bezpieczeństwa państwa związane z nielegalnym
obrotem niebezpiecznymi odpadami w Polsce, Rzeszów: Politechnika Rzeszowska [ma-
nuskrypt pracy licencjackiej].
Stelzer V., Rösch Ch., Raab K. (2007): Zrównoważony rozwój w rolnictwie dzięki energe-
tycznemu wykorzystaniu użytków zielonych?, [w:] Banse G., Kiepas A. (red.), Zrówno-
ważony rozwój w Polsce i Niemczech. Rolnictwo – turystyka – edukacja, Berlin 2009:
Edition Sigma, s. 129–170.
Stępień  A.B.  (1989):  Wstęp  do  filozofii,  Lublin:  Towarzystwo  Naukowe  Katolickiego
Uniwersytetu Lubelskiego.249 Bibliografia
Stirling A. (2008): „Opening up” and „Closing down”: Power, Participation and Pluralism in
the Social Appraisal of Technology, „Science, Technology and Human Values”, Vol. 33/2,
s. 262–294.
Stürner R. (2014): Die Rolle des dogmatischen Denkens im Zivilprozessrecht, „ZZP. Zeitschrift
für Zivilprozess”, Vol. 127, 3, s. 271–332.
Szczurek T. (2019): Wyzwania dla bezpieczeństwa – niepewna przyszłość – między zagrożenia-
mi a szansami, Warszawa: Wydawnictwo Wojskowej Akademii Technicznej.
Szpyra R. (2012): Bezpieczeństwo militarne państwa, Warszawa: Wydawnictwo Akademii
Obrony Narodowej.
Sztompka P. (2000): Trauma wielkiej zmiany. Społeczne skutki transformacji, Warszawa:
Instytut Studiów Politycznych PAN.
Sztumski J. (1987): Konflikt społeczny , Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
Sztumski J. (2000): Konflikty społeczne i negocjacje jako sposoby ich przezwyciężania, Często-
chowa: Wydawnictwo Wydziału Zarządzania Politechniki Częstochowskiej.
Szumański A. (red.) (2015): System prawa handlowego, t. 8: Arbitraż handlowy, Warszawa:
C.H. Beck.
Szymanek A. (2006): Bezpieczeństwo i ryzyko w technice, Radom: Wydawnictwo Politech-
niki Radomskiej.
Świątkowski A.M. (2015): Sygnalizacja (whistleblowing) a prawo pracy, „Przegląd Sądowy”,
Vol. 5 (116), s. 6–25.
Tacke K. (1999): Planungswerkstatt, [w:] Bröchler S., Simonis G., Sundermann K. (red.),
Handbuch Technikfolgenabschätzung (t. 2), Berlin: Edition Sigma, s. 679–686.
Taleb  N.N.  (2014):  Czarny  łabędź.  O  skutkach  nieprzewidywalnych  zdarzeń,  Warszawa:
Kurhaus.
The Jefferson Center (2004): Citizen Jury Handbook. Updated and Revised, Minneapolis/
St. Paul.
US-National Research Council of the National Academies (2008): Public Participation
in Environmental Assessment and Decision Making, Washington: National Academies
Press.
Vogel S.A. (2009): The Politics of Plastics: The Making and Unmaking of Bisphenol A „Safety”,
„American Journal of Public Health” 99 (Suppl. 3), s. 559–566.
Vohland  K.,  Göbel  C.  (2017):  Open  Science  and  Citizen  Science  als  symbiotische  Bezie-
hung?, „TATuP. Zeitschrift für Technikfolgenabschätzung in Theorie und Pra-xis”,
Vol. 26/1–2, s. 18–24.
Vorwerk V. (1999): Mediation. Konfliktvermittlung im Umweltbereich: Ein Verfahren zur Be-
teiligung, Verhandlung oder Konfliktlösung?, [w:] Bröchler S., Simonis G., Sundermann
K. (red.), Handbuch Technikfolgenabschätzung (t. 2), Berlin: Edition Sigma, s. 705–712.
Wach A. (2005): Alternatywne formy rozwiązywania sporów sportowych, Warszawa: Liber.
Wachlin K.D., Renn O. (1999): Diskurse an der Akademie für TA in Baden-Württemberg.
Verständigung,  Abwägung,  Gestaltung,  Vermittlung, [w:] Bröchler S., Simonis G., Sun-
dermann K. (red.), Handbuch  Technikfolgenabschätzung (t. 2), Berlin: Edition Sigma,
s. 713–722.250 Bibliografia
Wang X., Chen G. (2012): A chaotic system with only one stable equilibrium, „Communica-
tions in Nonlinear Science and Numerical Simulation”, Vol. 17, s. 1264–1272.
Wasilewski J. (2007): Demokracja deliberatywna: stanowiska i nadzieje, [w:] Skarżyńska K.,
Jakubowska U., Wasilewski J. (red.), Konflikty międzygrupowe. Przejawy, źródła i meto-
dy rozwiązywania, Warszawa: Wydawnictwo Szkoły Wyższej Psychologii Społecznej
Academica, s. 313–334.
Weber K., Kleine N., Pallas F., Ulbricht M.-R. (2017): Technik zur Unterstützung von Citizen
Science und Open Science, „TATuP. Zeitschrift für Technikfolgenabschätzung in The-
orie und Praxis”, Vol. 26 (1–2), s. 25–30.
Wehling P. (2012): From Invited to Uninvited Participation (and Back?): Rethinking Civil So-
ciety Engagement in Technology Assessment and Development, „Poiesis & Praxis. Interna-
tional Journal of Ethics of Science and Technology Assessment”, Vol. 9, 1–2, s. 43–60.
Weidner H. (1996): Umweltmediation: Entwicklungen und Erfahrungen im In- und Ausland,
[w:] Feindt P.H., Gessenharter W., Birzer M., Fröchling H. (red.), Konfliktregelung in
der offenen Bürgergesellschaft, Forum für interdisziplinäre Forschung 17, Dettelbach:
Röll, s. 137–168.
Weydner-Volkmann  S.  (2019):  Ethische  Technikfolgenabschätzung  als  Kartografie  situativer
Wertungskonflikte Moralpragmatische Perspektiven zum Neutralitätsproblem , „TATuP. Ze-
itschrift für Technikfolgenabschätzung in Theorie und Praxis”, Vol. 28/1, s. 39–44.
Wilts H., Galinski L., Marin G., Paleari S., Zoboli R. (2017): Assessment of waste incineration
capacity and waste shipments in Europe, Wuppertal: European Topic Centre on Waste
and Materials in a Green Economy (ETC/WMGE).
Wiśniewski B. (2020): Praktyczne aspekty badań bezpieczeństwa, Warszawa: Difin.
Wojciechowska-Nowak A. (2012): Założenia do ustawy o ochronie osób sygnalizujących nie-
prawidłowości w środowisku zawodowym. Jak polski ustawodawca może czerpać z doświad-
czeń państw obcych?, Warszawa: Fundacja Batorego.
Wolsink M. (1994): Entanglement of Interests and Motives: Assumptions behind the NIMBY-
-Theory on Facility Siting, „Urban Studies”, Vol. 31, 6, s. 851–866.
Wolsink M. (2000): Wind Power and the NIMBY-Myth: Institutional Capacity and the Limi-
ted Significance of Public Support, „Renewable Energy”, Vol. 21, s. 49–64.
Wołejszo J. (2020): Proces szkolenia obronnego, Kalisz: Wydawnictwo Kaliskie Towarzystwo
Przyjaciół Nauk.
Wujczyk M. (2014): Podstawy whistleblowingu w polskim prawie pracy, „Przegląd Sądowy”,
Vol. 6, s. 114–121.
WWF (2007): Jakość konsultacji społecznych w Polsce. Krajowa praktyka a uwarunkowania
prawne, Warszawa: WWF Polska.
Wynne B. (2006): Public Engagement as a Means of Restoring Public Trust in Science – Hitting
the Notes, but Missing the Music?, „Public Health Genomics”, Vol. 9 (3), s. 211–220.
Zacher L.W. (2012): Ocena techniki i jej skutków jako wyzwania dla polityki, [w:] Zacher L.W.
(red.), Nauka – technika – społeczeństwo. Podejścia i koncepcje metodologiczne, wyzwania
innowacyjne i ewaluacyjne, Warszawa: Poltext, s. 391–400.
Zienkiewicz A. (2005): Mediator w sprawach cywilnych, „Rejent”, nr 5.Bibliografia
Zilleßen H. (red.) (1998): Mediation. Kooperatives Konfliktmanagement in der Umweltpolitik .
Opladen: Westdeutscher Verlag.
Ziman J. (1996): Post-Academic Science: Knowledge with Networks and Norms, „Science
Studies”, Vol. 9 (1), s. 67–80.
Zybertowicz A. (2009): Kontrola społeczna trzeciego stopnia, [w:] Kwaśniewski J., Wieczo-
rek J. (red.), Idee naukowe Adama Podgóreckiego, Warszawa: Wydawnictwo Uniwersyte-
tu Rzeszowskiego, s. 152–178.
Zybertowicz A. (2013): Dynamika nieformalnych grup interesów: perspektywa teorii wybo-
ru publicznego – wprowadzenie, [w:] Stankiewicz P., Pietrowicz K. (red.), Za kulisami.
Szkice o władzy, interesach i bezpieczeństwie, Poznań: Zysk i S-ka, s. 19–70.