Komentarz do Konstytucji RP art. 7, 8, 9

Spis treści:

Wykaz skrótów
Komentowane przepisy Konstytucji RP
 
Artykuł 7

1. Uregulowania w poprzednich konstytucjach
2. Uregulowania w innych państwach Unii Europejskiej
3. Pojęcie zasady legalizmu
4. Zasada legalizmu a zasada państwa prawnego
5. Konstytucjonalizacja zasady legalizmu
6. Zakres podmiotowy zasady legalizmu
7. Zasada legalizmu a prawna reglamentacja działalności prawotwórczej
8. Charakter prawny norm kompetencyjnych
9. Zasada legalizmu a reguły interpretacyjne
10. Interpretacja pojęcia prawa
11. Interpretacja pojęcia działania na podstawie prawa
12. Interpretacja pojęcia działania w granicach prawa
13. Zasada legalizmu a wzorce kontroli konstytucyjności ustaw
14. Znaczenie zasady legalizmu w różnych obszarach prawa
15. Znaczenie zasady legalizmu w procedurach administracyjnych
16. Zasada legalizmu w procedurze karnej

Artykuł 8

1. Uregulowania w poprzednich konstytucjach
2. Uregulowania w innych państwach Unii Europejskiej
3. Ogólna charakterystyka konstytucji jako ustawy zasadniczej
4. Konstytucja jako akt normatywny
5. Konstytucja jako akt pozytywnoprawnego ustanowienia a prawo naturalne
6. Najwyższa moc prawna konstytucji
7. Kryteria kontroli konstytucyjności prawa
8. Najwyższa moc konstytucji a członkostwo Polski w Unii Europejskiej
9. Zasada bezpośredniego stosowania konstytucji
10. Samoistne stosowanie konstytucji a jej współstosowanie
11. Zakres przedmiotowy i podmiotowy bezpośredniego stosowania konstytucji
12. Problem kompetencji sądów do odmowy zastosowania ustawy niezgodnej z Konstytucją RP
13. Renesans rozproszonej kontroli konstytucyjności ustaw
14. Badanie konstytucyjności aktów niższych niż ustawa

Artykuł 9

1. Uregulowania w poprzednich konstytucjach
2. Uregulowania w innych państwach Unii Europejskiej
3. Ogólna charakterystyka zasady przychylności prawu międzynarodowemu
4. Zasada przychylności wobec prawa Unii Europejskiej
5. Modele relacji prawa krajowego i prawa międzynarodowego
6. Interpretowanie pojęcia źródła prawa międzynarodowego
7. Interpretacja pojęcia przestrzegania prawa międzynarodowego
8. Konstytucyjna zasada przychylności prawu międzynarodowemu w orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego
9. Znaczenie konstytucyjnej zasady przychylności prawu międzynarodowemu

Bibliografia opracowań naukowych

Bibliografia opracowań naukowych

Adamiak B., Borkowski J., Postępowanie administracyjne i administracyjnoprawne,
wyd. 13, Warszawa 2015.
Aksjologiczne fundamenty Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, [w:] P. Ochmann,
R. Piotrowski (red.), M. Pisz, Prawo konstytucyjne. Kompendium, 2 wyd., War-
szawa 2018.
Alexy R., Proportionality, constitutional law, and sub-constitutional law: A reply to
Aharon Barak, „International Journal of Constitutional Law” 2018, nr 3.
Alter K.J., Establishing the supremacy of European law: the making of an interna-
tional rule of law in Europe, Oxford 2001.
Avbejl A., Komarek J., Constitutional Pluralism in the European Union and Beyond,
Oxford 2012.
Bainczyk M., Polski i niemiecki Trybunał Konstytucyjny wobec członkostwa państwa
w Unii Europejskiej, Wrocław 2017.
Balicki R., Bezpośrednie stosowanie Konstytucji przez sądy, [w:] Pytania prawne do
Trybunału Konstytucyjnego. Wybrane zagadnienia, Poznań 2018.
Balicki R., Życie bez Trybunału. Rozproszona kontrola konstytucyjności, [w:] Pań-
stwo i jego instytucje: konstytucja, sądownictwo, samorząd terytorialny, (red.)
R. Balicki, M. Jabłoński, Wrocław 2018.
Banaszak B., Bezpośrednie stosowanie konstytucji, [w:] Minikomentarz dla maksi-
profesora. Księga jubileuszowa Profesora Leszka Garlickiego, (red.) M. Zubik,
Warszawa 2017. 266   Bibliografia
Banaszak B., Komentarz do art. 188, [w:] Konstytucja RP. Komentarz, (red.) L. Gar-
licki, Warszawa 2012.
Banaszak B., Konstytucja RP a umowy międzynarodowe, [w:] Konstytucja i władza
we współczesnym świecie.  Doktryna –  prawo –  praktyka. Prace dedykowane
Profesorowi Wojciechowi Sokolewiczowi na siedemdziesięciolecie urodzin, (red.)
M. Kruk, J. Trzciński, J. Wawrzyniak, Warszawa 2002.
Banaszak B., Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, wyd. 2, Warszawa
2012.
Banaszkiewicz B., Bogdanowicz P. (opr.), Relacje między prawem konstytucyjnym
a prawem wspólnotowym w orzecznictwie sądów konstytucyjnych Unii Europej-
skiej, Warszawa 2006.
Barcik J., Niezawisłość sędziowska jako wartość konstytucyjna Unii Europejskiej
– glosa do wyroku Trybunału Sprawiedliwości z 27.02.2018 r., C-64/16, Asso-
ciação Sindical dos Juízes Portugueses, „Europejski Przegląd Sądowy” 2018,
nr 5.
Barcz  J.,  Członkostwo  Polski  w  Unii  Europejskiej  a  nowa  konstytucja, „Państwo
i Prawo” 1993.
Barcz  J.,  Konstytucyjnoprawne  problemy  stosowania  prawa  Unii  Europejskiej
w świetle dotychczasowych doświadczeń państw członkowskich, [w:] Prawo
międzynarodowe i wspólnotowe w wewnętrznym porządku prawnym, (red.)
M. Kruk, Warszawa 1997.
Barcz  J.,  Unia  Europejska  wobec  niepraworządnego  państwa  członkowskiego,
„Państwo i Prawo” 2019, z. 1.
Barcz  J.,  Zasadnicze  reformy  strukturalne  ustroju  Unii  Europejskiej,  [w:]  Traktat
z Lizbony. Główne reformy ustrojowe Unii Europejskiej, (red.) J. Barcz, War-
szawa 2008.
Barcz J., Gajda A., Grzelak A., Ostropolski T., Postępowanie prejudycjalne w Prze-
strzeni  Wolności,  Bezpieczeństwa  i  Sprawiedliwości  Unii  Europejskiej,  War-
szawa 2007
Bator A.,  Bezpośrednie  stosowanie  Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej (Artykuł
recenzyjny), „Państwo i Prawo” 2006, nr 10.
Benoît-Rohmer  F.,  Klebes  H.,  Prawo  Rady  Europy.  W  stronę  ogólnoeuropejskiej
przestrzeni prawnej, Warszawa 2006.
Bielejewska I., Mechanizmy ochrony rządów prawa w systemie Unii Europejskiej,
[w:] Meandry demokratycznego państwa prawnego, (red.) M. Zubik, F. Dymi-
trowski, Warszawa 2017. Bibliografia      267
Biernat S., Członkostwo Polski w Unii Europejskiej w świetle orzecznictwa Trybu-
nału Konstytucyjnego, [w:] Doświadczenia prawne pierwszych lat członkostwa
Polski w Unii Europejskiej, Warszawa 2011.
Biernat S., Prawo Unii Europejskiej a Konstytucja RP i prawo polskie – kilka refleksji,
„Państwo i Prawo” 2004, nr 11.
Biernat S., Prawo Unii Europejskiej a prawo państw członkowskich, Warszawa 2003.
Biernat S., Wpływ członkostwa Polski w Unii Europejskiej na polskie sądy, „Przegląd
Sądowy” 2001, nr 11−12.
Biernat S., Niedźwiedź M., Znaczenie prawa międzynarodowego i unijnego prawa
administracyjnego i administracji publicznej w świetle Konstytucji RP, [w:] Kon-
stytucyjne podstawy funkcjonowania administracji publicznej, (red.) R. Hauser,
Z. Niewiadomski, A. Wróbel, Warszawa 2012.
Birch S., Electoral Systems and Party Systems in Europe East and West, [w:] Pan-
European Perspectives on Party Politics, (red.) P. Lewis, P. Webb, Leiden−Boston
2003.
Bitner M., Kulesza M., Zasada legalizmu a zdolność kontraktowa jednostek samo-
rządu terytorialnego, „Samorząd Terytorialny” 2009, nr 6.
Błachut M., Gromski W., Kaczor J., Technika prawodawcza, Warszawa 2008.
Bogdanowicz P., Jak Trybunał Sprawiedliwości „aktywował” art. 19 ust. 1 TUE w kon-
tekście praworządności: uwagi na tle sprawy C-64/16 Associação Sindical dos
Juizes Portugueses, [w:] Sądowe mechanizmy ochrony praworządności w Polsce
w  świetle  najnowszego  orzecznictwa  Trybunału  Sprawiedliwości  UE,  (red.)
J. Barcz, A. Zawidzka-Łojek, Warszawa 2018.
Bogdanowicz P., Opinia prawna na temat skutków prawnych orzeczenia Trybunału
Konstytucyjnego w sprawie o sygn. akt K 3/21 dotyczącego niezgodności prze-
pisów Traktatu o Unii Europejskiej z Konstytucją Rzeczypospolitej Polskiej w świetle
prawa Unii Europejskiej, Warszawa 2021.
Borski M., Glajcar R., Przywora B., Postępowanie ustawodawcze w Polsce – prawo,
zwyczaje i praktyka, Sosnowiec – Katowice – Częstochowa 2015.
Brodie I., Nevitte N., Evaluating the Citizens' Constitution Theory, „Canadian Jour-
nal of Political Science” 1993, nr 2.
Broniecka R., Umorzenie absorpcyjne – wyjątek od zasady legalizmu, [w:] Zasada
legalizmu w procesie karnym, (red.) B. Dudzik, J. Kosowski, E. Kruk, I. Nowikow-
ski, t. 2, Lublin 2015.
Bosek L., Bezpośrednie stosowanie Konstytucji RP w orzecznictwie Sądu Najwyż-
szego – Izby Cywilnej, [w:] Sądownictwo konstytucyjne., Teoria i praktyka, t. II,
(red.) M. Granat, Warszawa 2019. 268   Bibliografia
Bosek L., M. Wild, Kontrola konstytucyjności prawa. Zagadnienia ustrojowe, proce-
sowe i materialnoprawne. Komentarz praktyczny dla sędziów i pełnomocników
procesowych, Warszawa 2014.
Bossy W., Zwyczaj i prawo zwyczajowe jako „źródło” prawa, „Acta Universitatis Wra-
tislaviensis”, Prawo, 1988, nr 150.
Bożyk S., Konstytucja jako ustawa zasadnicza w państwie, [w:] Silne państwo, (red.)
M. Szyszkowska, Białystok 1999.
Braveman D., On law and democratic development: popular constitutionalism and
judicial supremacy, „Syracuse Journal of International Law and Commerce”
2005, nr 1.
Breuer M., Principled Resistance to ECtHR Judgments – a New Paradigm?, Berlin
– Heidelberg 2019.
Broniecka R., Umorzenie absorpcyjne – wyjątek od zasady legalizmu, [w:] Zasada
legalizmu w procesie karnym, (red.) B. Dudzik, J. Kosowski, E. Kruk, I. Nowikow-
ski, t. 2, Lublin 2015.
Brooded T., Shany Y., The Shifting Alocation of Authority in International Law: Con-
sidering Sovereignty, Supremacy and Subsidiarity, London 2008.
Bryant M., Supremacy of International Law to National Law, „Criminal Justice”
2007, vol. 2.
Castiglione D., The Political Theory of the Constitution, [w:] Constitutionalism in
Transformation:  European  and  Theoretical  Perspectives,  (red.)  R.  Bellamy,  
D. Castiglione, Cambridge – Oxford 1966.
Chmielarz-Grochal A., Bezpośrednie stosowanie art. 45 ust. 1 Konstytucji Rzeczy-
pospolitej Polskiej, „Przegląd Prawa Konstytucyjnego” 2016, nr 3.
Chmielarz-Grochal  A.,  Konstytucja  Rzeczypospolitej  Polskiej  a  wtórne  prawo
europejskie  w  świetle  zasady  nadrzędności  Konstytucji,  „Acta  Universitatis
Lodziensins”, Folia Iuridica 2009, nr 70.
Chruściak R., Miejsce umów międzynarodowych i prawa stanowionego przez orga-
nizacje  międzynarodowe  w  krajowym  porządku  prawnym,  [w:]  Wymiar  spo-
łeczny członkostwa Polski w Unii Europejskiej, (red.) T. Mołdawa, K.A. Wojtasz-
czyk, A. Szymański, Warszawa 2003.
Cichórz R., Bezpośrednie stosowanie Konstytucji RP przez sądy (art. 8 ust. 2 Konsty-
tucji), „Firma i Rynek” 2005, nr 2
Cieślak M., Polska procedura karna. Podstawowe założenia teoretyczne, Warszawa
1973. Bibliografia      269
Ciżyńska A., Karakulski J., Kos K., Pyłko J., Prawo konstytucyjne wraz z orzecznic-
twem Trybunału Konstytucyjnego, Warszawa 2017.
Complak  K.,  Komentarz  do  art.  9,  [w:]  Konstytucja  Rzeczypospolitej  Polskiej.
Komentarz, (red.) M. Haczkowska, Warszawa 2014.
Complak K., Normy pierwszego rozdziału Konstytucji RP, Wrocław 2007.
Complak K., Zasada konstytucjonalizmu w prawie porównawczym w przyszłej kon-
stytucji RP, „Acta Universitas Wratislaviensis” No 1969, Prawo CCLVIII, 1997.
Constitutionalism and the rule of law: bridging idealism and realism, (red.) A.C.M.
Meuwese, E.M.H. Hits Ballin, Cambridge 2017.
Cora  S.,  Zasada  legalizmu  ścigania  a zawiadomienie  o  przestępstwie, „Państwo
i Prawo” 2010, nr 10.
Cordorelli L., Customary International Law: the Yesterday, Today and Tomorrow of
General International Law, [w:] Realizing Utopia: the Future of International
Law, (red.) A. Cassese, Oxford 2012.
Czapliński W., Wzajemny stosunek prawa międzynarodowego i polskiego prawa we-
wnętrznego w świetle przepisów Konstytucji RP oraz orzecznictwa, [w:] Konsty-
tucyjne podstawy stosowania prawa, (red.) M. Wyrzykowski, Warszawa 2001.
Czapliński W., Saganek P., Demokratyczna forma rządu i ochrona praw człowieka
w Unii Europejskiej w świetle traktatów z Maastricht i Amsterdamu, [w:] Kon-
stytucja  Rzeczypospolitej  Polskiej z  1997  roku  a  członkostwo  Polski w  Unii
Europejskiej, (red.) C. Mik, Toruń 1999.
Czarnota A., Paździora M., Stambulski M.,  Konstytucjonalizm a sfera publiczna,
[w:] Nowy konstytucjonalizm. Polityczność, tożsamość, sfera publiczna, (red.)  
A. Czarnota, M. Paździora, M. Stambulski, Warszawa 2021.
Czarny P., Glosa do wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 22.9.2006 r., U 4/06, „Prze-
gląd Sejmowy” 2007, nr 1.
Czarny P., Naleziński B., Bezpośrednie stosowanie konstytucji; normy samowyko-
nalne w konstytucji, [w:] J. Trzciński (red.), Charakter i struktura norm konstytu-
cji, (red.) J. Trzciński, Warszawa 1997.
Czeszejko-Sochacki Z., Sądownictwo konstytucyjne w Polsce na tle porównawczym,
Warszawa 2003.
Czeszejko-Sochacki Z., Sądownictwo konstytucyjne. Tradycja a współczesność, [w:]
Zgromadzenie Ogólne Sędziów Trybunału Konstytucyjnego 14 marca 2001 roku,
Studia i Materiały, t. XII, Warszawa 2001.
Czeszejko-Sochacki Z., Garlicki L., Trzciński J., Komentarz do ustawy o Trybunale
Konstytucyjnym, Warszawa 1999. 270   Bibliografia
Czubik P., Żółkiewicz K., Matematyczne ustalenie zakresu obowiązywania prawa
międzynarodowego  umownego  i zwyczajowego, „Problemy  Współczesnego
Prawa Międzynarodowego, Europejskiego i Porównawczego” 2011, vol. 9.
Dani N., Constitutionalism and dissonances: has Europe paid off its debt to func-
tionalism?, “European Law Journal” 2009, nr 3.
Daszkiewicz W., Pokrzywdzony przestępstwem a zasada legalizmu w procesie kar-
nym, „Gdańskie Studia Prawnicze” 2003, t. 11.
Dąbrowski K., Legalizm czy oportunizm? – analiza postępowania w sprawie odpo-
wiedzialności konstytucyjnej, „Przegląd Prawa Konstytucyjnego” 2019, nr 1.
Dąbrowski K., Legalizm czy oportunizm? Analiza przestępstwa dyscyplinarnego wo-
bec adwokatów i aplikantów adwokackich, „Palestra” 2017, nr 6.
Dąbrowski M., Antywartości konstytucyjne. Wprowadzenie do problematyki, „Prze-
gląd Sejmowy” 2018, nr 5.
Dąbrowski M., Funkcje Trybunału Konstytucyjnego związane z hierarchiczną kon-
trolą konstytucyjności prawa, Olsztyn 2015.
Dąbrowski M., Skuteczność pytań prawnych kierowanych przez sądy do Trybunału
Konstytucyjnego, [w:] Pytania prawne do Trybunału Konstytucyjnego. Wybrane
zagadnienia, (red.) K. Urbaniak, wyd. II, Poznań 2018.
Doczekalska A., Język prawny w tworzeniu i transpozycji prawa Unii Europejskiej.
Proces hybrydyzacji, Warszawa 2021.
Domańska A., Czy zgodnie z Konstytucją RP możliwa jest ratyfikacja decyzji Rady
Europejskiej (UE, Euratom) 2020/2053 z 14 grudnia 2020 r. dotyczącej systemu
zasobów własnych Unii Europejskiej bez zgody wyrażonej w ustawie przez Sejm
i Senat RP?, Zeszyty Prawnicze Biura Analiz Sejmowych 2021, nr 2.
Domaradzki S., Rozszerzająca się Unia Europejska w obliczu wyzwań praworząd-
ności, [w:] Polska w Unii Europejskiej. Nowe wyzwania, (red.) J. Barcz, S. Doma-
radzki, R. Kuligowski, M. Szewczyk, E. Szklarczyk-Amati, Warszawa 2018.
Duży J., Zasada legalizmu a cele procesu karnego, „Państwo i Prawo” 2011, nr 10.
Dynia E., Zasada demokracji, praworządności i poszanowania praw człowieka jako
warunek członkostwa w Radzie Europy, „Stosunki Międzynarodowe – Interna-
tional Relations” 2020, nr 4.
Działocha  K.,  Komentarz  do  art.  8,  [w:]  Konstytucja  Rzeczypospolitej  Polskiej.  
Komentarz, (red.) L. Garlicki, M. Zubik, t. 1, wyd. 2, Warszawa 2016.
Działocha  K,  Komentarz  do  art.  89,  [w:]  Konstytucja  Rzeczypospolitej  Polskiej.
Komentarz, (red.) L. Garlicki, Warszawa 2002. Bibliografia      271
Działocha K., Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z 1997 roku w świetle badań
praktyki jej stosowania. Prezentacja raportu końcowego, [w:] Stosowanie Kon-
stytucji RP z 1997 roku – doświadczenia i perspektywy. Międzynarodowa Kon-
ferencja Naukowa, (red.) Z. Maciąg, Kraków 2006.
Działocha K., Konstytucyjna koncepcja prawa i jego źródeł w orzecznictwie Trybu-
nału Konstytucyjnego, [w:] Księga XX-lecia orzecznictwa Trybunału Konstytu-
cyjnego, (red.) M. Zubik, Warszawa 2006.
Działocha K., O znaczeniu sporu w sprawie konstytucyjnej koncepcji prawa w Ko-
misji  Konstytucyjnej  ZN, „Acta  Universitats  Wratislaviensis”,  nr  2342,  t.  L,  
Wrocław 2002.
Działocha K., Podstawy prawne integracji Polski z Unią Europejską w pracach nad
nową konstytucją, „Państwo i Prawo” 1996, nr 4−5.
Działocha K., Wpływ Konstytucji i orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego na two-
rzenie ustaw, „Przegląd Legislacyjny” 2006, nr 1.
Działocha K., Zasada bezpośredniego stosowania Konstytucji RP, [w:] Podstawowe
problemy stosowania Konstytucji RP, (red.) A. Preisner, T. Zalasiński, Wrocław
2005.
Dzieżyc A., Zasada przestrzegania przez Polskę prawa międzynarodowego i jej zna-
czenie dla ochrony praw i wolności jednostki, „Studenckie Zeszyty Naukowe”
2019, nr 42.
Eckes C., Protecting supremacy from external influences: a precondition for a Con-
stitutional legal order, „European Law Journal” 2012, nr 2.
Ehrlich L., Prawo międzynarodowe, Warszawa 1958.
Elementy socjologii prawa, t. 5, Prawo zwyczajowe. Wybór tekstów, (red.) A. Kojder,
E. Łojko, W. Staśkiewicz, A. Turska, Uniwersytet Warszawski, Warszawa 1993.
EU budget for the  future  sound financial management and the rule of law,  Lu-
xembourg 2018.
Fallon R.J., The nature of constitutional rights: the invention and logic of strict ju-
dicial scrutiny, Cambridge 2019.
Fiszer J.M., Suwerenność i tożsamość narodowa Polski po akcesji do Unii Euro-
pejskiej, [w:] Państwo i prawo wobec współczesnych wyzwań. Integracja euro-
pejska  i  stosunki  międzynarodowe.  Księga  jubileuszowa  Profesora  Jerzego
Jaskierni, (red.) R.M. Czarny, K. Spryszak, Toruń 2012.
Flemming M., Międzynarodowe prawo zwyczajowe, „Wojskowy Przegląd Prawni-
czy”, 1995, nr 3−4.
Florczak-Wątor M., Horyzontalny wymiar praw konstytucyjnych, Kraków 2014. 272   Bibliografia
Florczak-Wątor M., Komentarz do art. 7, [w:] Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej.
Komentarz, (red.) P. Tuleja, Warszawa 2019.
Florczak-Wątor M., Skutki prawne orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego dla
sprawy,  w  której  wystosowano  pytanie  prawne.  Wybrane  zagadnienia,  [w:]
Pytania  prawne  do  Trybunału  Konstytucyjnego.  Wybrane  zagadnienia,  (red.)
K. Urbaniak, wyd. II, Poznań 2018.
Francioni F., Customary International Law and the European Convention on Human
Rights, „Italian Yearbook of International Law” 1999, vol. IX.
Galster J., Witkowski Z., Akcesja Rzeczypospolitej Polskiej do Unii Europejskiej. Kon-
sekwencje dla sądownictwa, [w:] Sądy i trybunały w Konstytucji i w praktyce,
(red.) W. Skrzydło, Warszawa 2005.
Galster J., Przychylność Konstytucji RP wobec Unii Europejskiej, [w:] Minikomentrz
dla  maksiprofesora.  Księga  jubileuszowa  profesora Leszka  Garlickiego,  (red.)
M. Zubik, Warszawa 2017.
Garlicki L., Bezpośrednie stosowanie konstytucji, [w:] Konstytucja w praktyce, War-
szawa 1999.
Garlicki L., Normatywna wartość ustawy zasadniczej, [w:] Konstytucyjne podstawy
systemu prawa, (red.) M. Wyrzykowski, Warszawa 2001.
Garlicki  L.,  Orzecznictwo  Trybunału  Konstytucyjnego  w  2004  roku,  „Przegląd
Sądowy” 2005, nr 7−8.
Garlicki L., Polskie prawo konstytucyjne. Zarys wykładu, 5. wyd., Warszawa 2018.
Garlicki L., Trybunał Konstytucyjny a sądownictwo, „Przegląd Sejmowy” 1998, nr 1.
Gdulewicz E., Konstytucyjny system źródeł prawa, [w:] Polskie prawo konstytucyjne,
(red.) W. Skrzydło, Lublin 2006.
Gianelli A., Customary International Law in the European Union, [w:] International
Law as Law of the European Union, (red.) E. Cannizzaro, P. Palchetti, R.A. Wes-
sel, Leiden 2012.
Gołda-Sobczak M., Kolizja norm ustawowych systemu prawa polskiego z prawem
unijnym. Obowiązek notyfikacji przepisów technicznych w systemie prawa Unii
Europejskiej a rzeczywistość polska, [w:] Pytania prawne do Trybunału Konsty-
tucyjnego. Wybrane zagadnienia, (red.) K. Urbaniak, wyd. II, Poznań 2018.
Gołda-Sobczak M., Problem notyfikacji przepisów technicznych a zasada nadrzęd-
ności Konstytucji, [w:] Pytania prawne do Trybunału Konstytucyjnego. Wybrane
zagadnienia, (red.) K. Urbaniak, Poznań 2016
Gomułowicz A., Zasada legalizmu a zasada praworządności w sądowym wymiarze
sprawiedliwości, „Rzeczpospolita” 17.02.2018. Bibliografia      273
Gonera K., Rozproszona kontrola konstytucyjności w systemie kontroli scentralizo-
wanej – według orzecznictwa Izby Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Pu-
blicznych Sądu Najwyższego, [w:] Sądownictwo konstytucyjne. Teoria i praktyka,
t. II, (red.) M. Granat, Warszawa 2019.
Gostyński Z., Umorzenie postępowania na podstawie art. 11 nowego kodeksu po-
stępowania karnego – odstępstwo od zasady legalizmu, „Prokuratura i Prawo”
1997, nr 8, s. 35.
Górzyńska T., Zasady praworządności i legalności, [w:] Zasady podstawowe polskiej
konstytucji, (red.) W. Sokolewicz, Warszawa 1998.
Grabowska G., Kodyfikacja międzynarodowego prawa zwyczajowego, [w:] Człowiek
państwo prawo. Księga jubileuszowa dedykowana Stanisławowi Leszkowi Stad-
niczeńko, (red.) W. Żyłko, Warszawa 2017.
Grabowski R., Wykładnia w zgodzie z konstytucją – teoria i praktyka, [w:] Pytania
prawne do Trybunału Konstytucyjnego. Wybrane zagadnienia, (red.) K. Urba-
niak, Poznań 2018.
Granat M., O kontroli trybu uchwalania ustaw przez Trybunał Konstytucyjny, [w:]
Państwo i prawo wobec współczesnych wyzwań. Księga jubileuszowa Profesora
Jerzego Jaskierni, t. 5, Zagadnienia prawa konstytucyjnego, (red.) R.M. Czarny,  
K. Spryszak, Warszawa 2012.
Granat M., Prawo konstytucyjne. Pytania i odpowiedzi, wyd. 10, Warszawa 2021.
Grossman H.I., Constitution or Conflict?, „Conflict Management and Peace Sci-
ence” 2004, nr 1.
Grzegorczyk T., Kodeks postępowania karnego oraz ustawa o świadku koronnym.
Komentarz, Warszawa 2008.
Gutowski  M.,  Bezpośrednie  stosowanie  Konstytucji  przez  sądy,  [w:]  Pytania
prawne do Trybunału Konstytucyjnego. Wybrane zagadnienia, (red.) K. Urba-
niak, wyd. II, Poznań 2018.
Gutowski M., Kordas P., Wykładnia i stosowanie prawa w procesie opartym na Kon-
stytucji, Warszawa 2017.
Haczkowska M., Bezpośrednie stosowanie Konstytucji RP przez sądy „po nowemu”,
[w:] Dwie dekady Konstytucji RP. Doświadczenia i wyzwania, (red.) M. Hacz-
kowska, H. Duszka-Jakimko, Opole 2018.
Haczkowska  M.,  Zasada  bezpośredniego  stosowania  konstytucji  w  działalności
orzeczniczej sądów, „Przegląd Sejmowy” 2005, nr 1.
Hartley T.C., The Constitutional foundation of the European Union, „Law Quarterly
Review” 2001, vol. 117. 274   Bibliografia
Harvie Wilkinson III J., Our Structural Constitution, „Columbia Law Review” 2004,
vol. 104.
Hayek F.A., Konstytucja wolności, Warszawa 2006.
Hauser R., Kabat A., Glosa do wyroku NSA z 14 II 2002 r., I SA/Po 461/01, OSP
2003, nr 2, poz. 17.
Hauser R., Trzciński J., Prawotwórcze znaczenie orzeczeń Trybunału Konstytucyj-
nego w orzecznictwie Naczelnego Sądu Administracyjnego, Warszawa 2010.
Heinemann F., Going for the Wallet? Rule-of-Law Conditionality in the Next EU
Multiannual Financial Framework, „Intereconomics” 2018, nr 6.
Helios  J.,  Jedlecka  W.,  Wykładnia  prawa  Unii  Europejskiej  ze  stanowiska  teorii
prawa, Wrocław 2018.
Hermeliński  W.,  Zakres  bezpośredniego  stosowania  konstytucji  przez  sądy,  [w:]
Pytania  prawne  do  Trybunału  Konstytucyjnego.  Wybrane  zagadnienia,  (red.)
K. Urbaniak, wyd. II, Poznań 2018.
International law as law of the European Union, (red.) E. Cannizaro, P. Palchetti,
R.A. Wessel, Leiden 2012.
Jabłoński M., Zieliński M., Zasada pierwszeństwa stosowania prawa UE w pracach
nad Konstytucją RP z 1997 r., [w:] Zasada pierwszeństwa prawa Unii Europej-
skiej w praktyce działania organów władzy publicznej RP, (red.) M. Jabłoński,  
S. Jarosz-Żukowska, Wrocław 2015.
Jagiełłowicz Ł., Znaczenie zasady nadrzędności Konstytucji RP i jej bezpośredniego
stosowania dla systemu prawa karnego procesowego, „Przegląd Legislacyjny”
2012, nr 1.
Jajecznik K., Konstytucja RP z 1997 roku na tle polskiego dziedzictwa konstytucyj-
nego XX wieku, „Społeczeństwo i Polityka” 2007, nr 1.
Jaka konstytucja? Analiza projektów Konstytucji RP zgłoszonych Komisji Konstytu-
cyjnej Zgromadzenia Narodowego w 1993 roku, (red.) M. Kruk, Warszawa 1994.
Jakubowski J.,  Rola zwyczaju w polskim handlu zagranicznym, „Ruch  Prawniczy,
Ekonomiczny i Socjologiczny” 1963, z. 2.
Jamróz A., Refleksje o statusie konstytucji na gruncie europejskiej kultury kontynen-
talnej, [w:] Minikomentarz dla maksiprofesora. Księga jubileuszowa profesora
Leszka Garlickiego, (red.) M. Zubik, Warszawa 2017.
Jarosz Z., Nowa ordynacja wyborcza do Sejmu, „Państwo i Prawo” 1993, nr 7.
Jaskiernia J., Dobro i zło a aksjologia Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, „Pecu-
liarity of Man”, 2000, vol. 5. Bibliografia      275
Jaskiernia J., Funkcje Konstytucji RP a nowe wyzwania ustrojowe, [w:] Piętnaście lat
Konstytucji RP z 1997 roku. Inspiracje, uregulowania, trwałość, (red.) J. Kuciński,
Warszawa 2012.
Jaskiernia J., Funkcje Konstytucji RP w dobie integracji europejskiej i radykalnych
przemian politycznych, Toruń 2020.
Jaskiernia J., Główne problemy procesu integracji europejskiej w debatach publicz-
nych poprzedzających referendum akcesyjne w Polsce, [w:] Filozofia w szkole,
IV, Tradycje, przemiany, dążenia w procesie integracji europejskiej, (red.), B. Bu-
rlikowski, W. Rechlewicz, W. Słomski, Kielce 2003.
Jaskiernia J., Odesłania do ustawy w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, [w:] Kon-
stytucja – wybory – parlament. Studia ofiarowane Zdzisławowi Jaroszowi, (
red.) L. Garlicki, Warszawa 2000.
Jaskiernia  J.,  Prawnokonstytucyjny  kontekst  akcesji  Polski  do  Unii  Europejskiej,  [w:]
Prawo wyborcze i problemy akcesji Polski do Unii Europejskiej, (red.) A. Sylwestrzak
(i in.), Olsztyn 2003.
Jaskiernia J., Prawo zwyczajowe w poglądach Leona Petrażyckiego, [w:] Prawo i na-
uka w poglądach Leona Petrażyckiego, (red.) D. Gil, Ł. Pikuła, Lublin 2013.
Jaskiernia J., Spór o istnienie naturalnego porządku prawnego, [w:] Granice ludz-
kiego świata: istniejące – nieistniejące, (red.) R. Stefański, „The Peculiarity of
Man” 2018, nr 1.
Jaskiernia J., Traktat z Lizbony a tendencje rozwojowe Unii Europejskiej, „Przegląd
Sejmowy” 2010, nr 4.
Jaskiernia J., Trybunał Konstytucyjny w systemie ustrojowym III Rzeczypospolitej
− konstrukcja prawna i debata o racjonalności zastosowanego modelu, „Euro-
pejski Przegląd Prawa i Stosunków Międzynarodowych” 2009, nr 3−4.
Jaskiernia  J.,  Uwarunkowania  implementacji  prawa  do  dobrej administracji  jako
standardu europejskiego, Kielce 2020.
Jaskiernia J., Wpływ procesu internacjonalizacji wartości demokratycznych na sys-
tem ustrojowy RP, [w:] Dylematy polskiej demokracji, (red.) Ł. Danel, J. Kornaś,
Kraków 2012.
Jaskiernia J., Współczesne uwarunkowania realizacji przez Rzeczpospolitą Polską
konstytucyjnej zasady wiążącego ją prawa międzynarodowego, [w:] Ustrój pań-
stwa. Myśl polityczno-prawna. Współczesne systemy rządów. Prace ofiarowane
Profesorowi  Adamowi  Jamrozowi  z  okazji  Jego  jubileuszu,  (red.)  S.  Bożyk,  
A. Olechno, Białystok 2018.276   Bibliografia
Jaskiernia J., Zasady demokratycznego w sejmowym postępowaniu ustawodawczym,
Warszawa 1999.
Jastrzębski B., Ustrojowe zasady demokratycznego państwa prawa. Dylematy i mity,
Olsztyn 2002.
Jędrzejczyk T., Legalizm czy dobro dziecka. Problem pierwszeństwa zasad konsty-
tucyjnych  przez  odebranie  dziecka z  rodziny w  sytuacji  kryzysowej, „Ogrody
Nauk i Sztuk – Debiuty” 2016, t. 6.
Józefowicz A., Czy sądy mogą badać konstytucyjność ustaw, „Prawo i Życie” 2000,
nr 7.
Kabat  A.,  Bezpośrednie  stosowanie  Konstytucji  RP  w  orzecznictwie  Naczelnego
Sądu Administracyjnego, [w:] Bezpośrednie stosowanie Konstytucji Rzeczypo-
spolitej Polskiej, (red.) K. Działocha, Warszawa 2005.
Kaczor J., Z problematyki klauzul generalnych w Konstytucji RP, [w:] Z zagadnień
teorii i filozofii prawa. Konstytucja, (red.) A. Bator, Wrocław 1999.
Kapusta  P.,  Wykładnia  Konstytucji  RP  przychylna  prawu  międzynarodowemu
i  prawu  UE,  [w:]  Dwadzieścia  lat  Konstytucji  RP.  Polska  myśl  konstytucyjna  
a międzynarodowe standardy demokratyczne, (red.) J. Jaskiernia, K. Spryszak,
Toruń 2017.
Karabowicz A., Custom and Statute. A Brief History of their Coexistence in Poland,
[w:] Krakowskie Studia z Historii Państwa i Prawa. Dedykowane Prof. dr hab.
Kazimierzowi Baranowi, t. 7, cz. A, Kraków 2014.
Kardas P., Rozproszona kontrola konstytucyjności prawa w orzecznictwie Izby Kar-
nej oraz sądów powszechnych jako przejaw sędziowskiego konstytucyjnego po-
słuszeństwa, „Czasopismo Prawa Karnego i Nauk Penalnych” 2019.
Kardas P., Zagadnienie kontroli rozproszonej w orzecznictwie Izby Karnej Sądu Naj-
wyższego oraz sądów powszechnych, [w:] Sądownictwo konstytucyjne, Teoria
i praktyka, t. II, (red.) M. Granat, Warszawa 2019.
Kardas P., Gutowski M., Konstytucja z 1997 r. a model kontroli konstytucyjności
prawa, „Palestra” 2017, nr 4.
Kastelik-Smaza A., Spór o prymat prawa europejskiego po wejściu w życie Traktatu
z Lizbony, „Przegląd Sejmowy” 2010, nr 4.
Kochenov D., The EU and the rule of law – naivete of a grand design?, [w:] Consti-
tutionalism and the rule of law: bridging idealism and realism, (red.) M. Adams,
A.C.M. Meuwese, E.M.H. Hirsh Ballin, Cambridge 2017.
Kojder A., Wstęp, [w:] Elementy socjologii prawa, t. 5, Prawo zwyczajowe, Warszawa
1993. Bibliografia      277
Kołodziejczyk  A.,  Umorzenie  absorpcyjne  w  polskim  prawie  karnym,  Warszawa
2013.
Koncewicz T.T., Podolska A., Zasada wzajemnego zaufania jako zasada systemowa
Unii Europejskiej. Pomiędzy tekstem traktatu a kontekstem integracji europej-
skiej, [w:] Refleksje z okazji jubileuszu 70-lecia urodzin i 45-lecia pracy nauko-
wej Profesora Andrzeja Szmyta, (red.) A. Gajda, K. Grajewski, A. Rytel-Warzocha,
P. Uziębło, M.M. Wiszowaty, Gdańsk 2020.
Konstytucje  Rzeczypospolitej  Polskiej  oraz  Komentarz  do  Konstytucji  RP z  1997
roku, (red.) J. Boć, Wrocław 1998.
Koper  R.,  Konstytucyjne źródła zasady  legalizmu,  [w:]  Funkcje  procesu  karnego.
Księga  jubileuszowa  Profesora  Janusza Tylmana,  (red.)  T.  Grzegorczyk, War-
szawa 2011.
Kordela M., Formalna interpretacja klauzuli demokratycznego państwa prawnego
w orzecznictwie TK, [w:] Zasada demokratycznego państwa prawnego w Kon-
stytucji RP, (red.) S. Wronkowska, Warszawa 2006.
Kordela M., Kategoria norm i zasad konstytucyjnych. Uwagi metodologiczne w związku
z orzecznictwem Trybunału Konstytucyjnego, „Przegląd Sejmowy” 2009.
Kordela M., Zasady prawa. Studium teoretycznoprawne, Poznań 2012.
Kos K., Działalność orzecznicza Trybunału Konstytucyjnego a wtórna niekonstytu-
cyjność prawa, „Przegląd Prawa Konstytucyjnego” 2019, nr 1.
Kos K., O pojęciu wtórnej niekonstytucyjności prawa, „Przegląd Prawa Konstytu-
cyjnego” 2018, nr 2.
Kotowski A., Obowiązek notyfikacji przepisów technicznych a zagadnienie tożsa-
mości konstytucyjnej, [w:] Z zagadnień prawa i procesu karnego, (red.) J. Godyń,
M. Hudzik, L.K. Paprzycki, Warszawa 2014.
Kowalczyk A., Kilka uwag o modelu kontroli zaniechania ścigania, „Przegląd Są-
dowy” 2020, nr 9.
Kowalczyk A., W stronę racjonalnej i rzetelnej kontroli zaniechania ścigania, [w:]
System kontroli procesu karnego a trafna reakcja karna, (red.) A. Światłowski,
Kraków 2020.
Kowalska-Krzysiak M., Wpływ orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Unii Euro-
pejskiej na orzecznictwo sądów polskich w zakresie spraw cywilnych z udziałem
konsumentów, [w:] Regionalne systemy ochrony praw człowieka w dobie kry-
zysu demokracji liberalnej, (red.) J. Jaskiernia, K. Spryszak, Toruń 2020.  
Kozłowski A., Wyrok Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej w sprawie nieza-
leżności  polskich  sądów  (sprawy  połączone  C-585/18,  C  624/18,  C-625/18) 278   Bibliografia
a konstytucyjny wymóg przestrzegania przez Rzeczpospolitą Polską wiążącego
ją  prawa międzynarodowego:  implikacje, „Acta Universitatis Wratislavienis”,
Przegląd Prawa i Administracji, 2000, t. 120.
Kręcisz W., Władza sądownicza w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z uwzględ-
nieniem problematyki stosowania Konstytucji, [w:] Problemy stosowania Kon-
stytucji Polski i Ukrainy w praktyce, (red.) M. Granat, J. Sobczak, Lublin 2004.
Kręcisz A.,  Stanowisko  sądów  powszechnych wobec  bezpośredniego  stosowania
Konstytucji RP, [w:] Bezpośrednie stosowanie Konstytucji Rzeczypospolitej Pol-
skiej, (red.) K. Działocha, Warszawa 2005.
Kruk M., Idea stabilności i efektywności rządów w Konstytucji RP z 1997 r., [w:]
Prawo w XXI wieku. Księga pamiątkowa Instytutu Nauk Prawnych Polskiej Aka-
demii Nauk, (red.) W. Czapliński, Warszawa 2006.
Krygier M., Rządy prawa: kulturowe osiągnięcie o znaczeniu uniwersalnym, „Res
Publica” 1990, nr 12.
Krzykowski P., Znaczenie zasady praworządności przy wydawaniu decyzji admini-
stracyjnych przez organy administracji publicznej, „Studia Prawnoustrojowe”
2009, nr 9.
Krzyżanowska M., Tworzenie aktów prawa miejscowego jako przejaw stanowienia
prawa przez organy jednostek samorządu terytorialnego, [w:] Tworzenie i sto-
sowanie  prawa w  Polsce. Teoria  i  praktyka,  (red.)  D.  Kotłowski, M. Mazuryk,  
K. Sadowski, Warszawa 2014.
Kubiak  A.,  Państwo  prawne  –  idea,  postulaty,  dylematy,  „Państwo  i  Prawo”  
1990, nr 7.
Kubuj K., Konstytucyjne podstawy uczestnictwa państwa w integracji europejskiej
na tle porównawczym, [w:] Konstytucja RP z 1997 r. na tle zasad współczesnego
państwa prawnego. Zagadnienia wybrane, (red.) M. Kruk, Warszawa 2006.
Kuciński J., O Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z 2 kwietnia 1997 roku. Kom-
pendium, Warszawa 2014.
Kustra  A.,  Współczesny  paradygmat  nadrzędności  konstytucji,  „Studia  Iuridica
Toruniensia” 2008, t. 4.
Kustra-Rogatka A., Wróblewska I., Włoch W., Osobliwy sąd. Idea sądownictwa kon-
stytucyjnego w kontekście rządów prawa, demokracji i praw jednostki, Toruń
2021.
Kuźma M., Instytucja umorzenia absorpcyjnego jako przejaw oportunizmu proceso-
wego, [w:] Nowa kodyfikacja procesu karnego, t. 19, (red.) B. Dudzik, J. Kosowski,
E. Kruk, I. Nowikowski, Wrocław 2006.Bibliografia      279
Laskowska  M.,  Dostosowanie  prawa  do  Konstytucji  Rzeczypospolitej  Polskiej
z 1997 roku, Warszawa 2010.
Laskowska M., Taborowski M., Obowiązek wykładni przyjaznej prawu Unii Europej-
skiej – między otwartością na proces integracji a ochroną tożsamości konstytu-
cyjnej, [w:] Prawo Unii Europejskiej a prawo konstytucyjne państw członkow-
skich, (red.) S. Dudzik, N. Półtorak, Warszawa 2013.
Lewicka R.S., Lewicki M., Konstytucja a jednolitość orzecznictwa sądowoadmini-
stracyjnego, [w:] Zasady w prawie administracyjnym. Teoria, praktyka, orzecz-
nictwo, (red.) Z. Duniewska, M. Stahl, A. Krakała, Warszawa 2018.
Lic  J.,  Zwyczaje  handlowe w  orzecznictwie  sądowym,  [w:]  Prawo  handlowe XXI
wieku. Czas stabilizacji, ewolucji czy rewolucji. Księga jubileuszowa Profesora
Józefa Okolskiego, (red.) M. Modrzejewska, Warszawa 2010.
Liivoja R., The scope of the supremacy clause of the United Nations Charter, „The
International and Comparative Law Quarterly” 2008, nr 3.
López Garrido L., Lopez Castillo A., The EU framework for enforcing the respect of
the rule of law and the Union’s fundamental principles and values, Brussels
2019.
Lukashuk I.L., Customary Norms in Contemporary International Law, [w:] Theory of
International Law at the Threshold of the 21st Century.  Essays in honour of
Krzysztof  Skubiszewski,  (red.)  J. Makarczyk, The  Hague  − London  −  Boston
1996.
Łabieniec P., Jerzego Wróblewskiego krytyka koncepcji prawa naturalnego, „Studia
Prawno-Ekonomiczne” 2006, nr 74.
Ławniczak A.,  Konstytucja  III  RP  a  prawo  europejskie, „Acta  Universitatis  Wra-
tislaviensis. Przegląd Prawa i Administracji” 2010, nr 82.
Łazowski A., Łabędzka A., Wprowadzenie do Traktatu z Lizbony, Warszawa 2010.
Łętowska  E.,  Aktualność  sporu  o  zdekoncentrowaną  kontrolę  konstytucyjności
w Polsce, [w:] Minikomentarz dla maksiprofesora. Księga jubileuszowa Profe-
sora Leszka Garlickigo, (red.) M. Zubik, Warszawa 2017.
Łętowska E., Kilka uwag o wykładni, „Kwartalnik Prawa Prywatnego” 2002, z. 1.
Łętowski J., Prawo administracyjne. Zagadnienia podstawowe, Warszawa 1990.
Łukowiak B., Zależność pomiędzy ustrojem organów ścigania a zasadnością stoso-
wania rozwiązań oportunistycznych w procesie karnym. Uwagi na tle projektu
ustawy o odpowiedzialności podmiotów zbiorowych, „Palestra” 2021.
MacCormick N., Beyond the Sovereign State, „Modern Law Review” 1993, nr 1. 280   Bibliografia
Majchrzak K., Prawo zwyczajowe jako źródło prawa Unii Europejskiej, [w:] Rządy
prawa i europejska kultura prawna, (red.) A. Bator, J. Helios, W. Jedlecka, Wro-
cław 2014.
Malinowska I., Prawo zwyczajowe, [w:] Encyklopedia politologii. Instytucje i sys-
temy polityczne, (red.) B. Dziemidok-Olszewska, W. Sokół, 2 wyd., Warszawa
2012.
Małajny R.M., Konstytucja, [w:] Polskie prawo konstytucyjne na tle porównawczym,
(red.) R.M. Małajny, Warszawa 2013.
Mancano L., The European Union and deprivation of liberty: a legislative and judi-
cial analysis from the perspective of the individual, Oxford 2019.
Martinico G., The tangled complexity of the EU constitutional process: on com-
plexity as a constitutional theory of the EU, „Yearbook of European Law” 2012,  
vol. 31.  
Masternak-Kubiak M., Dopuszczalność nieformalnej zmiany Konstytucji RP (uwagi
w kontekście prawa wyborczego obywateli Unii Europejskiej), [w:] Prawo w służ-
bie  państwu  i  społeczeństwu.  Prace  dedykowane  Profesorowi  Kazimierzowi
Działosze z okazji osiemdziesiątych urodzin, (red.) B. Banaszak, M. Jabłoński,  
S. Jarosz-Żukowska, Wrocław 2012.
Masternak-Kubiak  M.,  Glosa  do  wyr. Trybunału  Konstytucyjnego  z  3.11.2006  r.,  
K 31/06, „Przegląd Sejmowy” 2007, nr 2.
Masternak-Kubiak  M.,  Glosa  do  wyroku Trybunału  Konstytucyjnego z  11  marca
2015, sygn. akt P 4/14, „Zeszyty Naukowe Sądownictwa Administracyjnego”
2015, nr 5.
Masternak-Kubiak M., Obowiązywanie i skuteczność nieratyfikowanych umów mię-
dzynarodowych w konstytucyjnym systemie źródeł prawa, [w:] Minikomentarz
dla  maksiprofesora.  Księga  jubileuszowa  profesora Leszka  Garlickiego,  (red.)
M. Zubik, Warszawa 2017.
Masternak-Kubiak M., Odesłania do prawa międzynarodowego w Konstytucji RP,
Wrocław 2013.
Masternak-Kubiak M., Odesłania do umów międzynarodowych w Konstytucji RP,
[w:]  Dziesięć  lat  Konstytucji  Rzeczypospolitej  Polskiej,  (red.)  E.  Gdulewicz,  
H. Zięba-Załucka, Rzeszów 2007.
Masternak-Kubiak M., Przestrzeganie prawa międzynarodowego w świetle Konsty-
tucji RP, Warszawa 2003.
Masternak-Kubiak  M.,  Stosunek  prawa  międzynarodowego  do  prawa  krajowego
 w projektach Konstytucji RP, „Państwo i Prawo” 1994, nr 3. Bibliografia      281
Masternak-Kubiak M., Ustawa a zwyczajowe prawo międzynarodowe i ogólne za-
sady prawa uznawane przez narody cywilizowane, [w:] Postępowanie ustawo-
dawcze w polskim prawie konstytucyjnym, (red.) J. Trzciński, Warszawa 1994.
Masternak-Kubiak M., Zwyczaj i prawo zwyczajowe, [w:] Prawo międzynarodowe
 i wspólnotowe w wewnętrznym porządku prawnym, (red.) M. Kruk, Warszawa
1997.
Matczak M., Imperium tekstu. Prawo jako postulowanie i poszukiwanie świata moż-
liwego, Warszawa 2018.
Mączyński A., Bezpośrednie stosowanie konstytucji przez sądy, „Państwo i Prawo”
2000, z. 5.
Mączyński A., Łyszkowska, Bezpośrednie stosowanie Konstytucji RP przez Trybunał
Konstytucyjny, [w:] Bezpośrednie stosowanie Konstytucji Rzeczypospolitej Pol-
skiej, (red.) K. Działocha, Warszawa 2005.
Menkes  J.,  Konstytucja,  suwerenność,  integracja  –  spóźniona  (?)  polemika,  [w:]
Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z 1997 roku a członkostwo Polski w Unii
Europejskiej, (red.) C. Mik, Toruń 1999.
Menkes  J.,  Zwyczaj,  [w:]  Pochodzenie,  tworzenie  i  efektywność  prawa,  (red.)
P. Chmielnicki, Warszawa 2014.
Mielnik B., Zgodność prawa krajowego z prawem międzynarodowym na przykładzie
Polski: uwagi ogólne, „Acta Universitatis Wratislaviensis”, nr 3978, „Przegląd
Prawa i Administracji” 2020, CXX/1.
Mieszkała K., Znaczenie zasady legalizmu w procesie planowania wydatków budże-
towych gminy, [w:] J. Korczak (red.), Województwo – region – regionalizacja:
15 lat po reformie terytorialnej i administracyjnej, Wrocław 2013.
Mik C., Fenomenologia regionalnej integracji państw. Studium prawa międzynaro-
dowego, t. II: Regionalne organizacje integracyjne z perspektywy analitycznej
prawa międzynarodowego, Warszawa 2019.
Mik C., Tryb ratyfikacji decyzji Rady Europejskiej (UE, Euratom) 2020/2053 w spra-
wie  systemu  zasobów  własnych  Unii  Europejskiej  oraz  uchylającej  decyzję
2014/335/UE, Euratom (Dz.Urz. UE L 424 z 15 grudnia 2020 r.), Zeszyty Praw-
nicze Biura Analiz Sejmowych 2021, nr 2.
Młynarska-Sobaczewska A., Autorytet państwa. Legitymizacyjne znaczenie prawa
w państwie transformacji ustrojowej, Toruń 2010.
Moczulski L., Dezintegracja i integracja europejska, [w:] Państwo i prawo wobec
współczesnych wyzwań. Księga jubileuszowa Profesora Jerzego Jaskierni, t. 5,
Integracja europejska i stosunki międzynarodowe, (red.) R.M. Czarny, K. Spry-
szak, Toruń 2012. 282   Bibliografia
Mokry W., Charakterystyka norm proceduralnych regulujących postępowanie przed
Trybunałem Konstytucyjnym oraz zasad naczelnych tego postępowania, „Acta
Uniwersitatis Wratislawiensis” 1987, nr 1037.
Monahan J., L. Walker L., Empirical Questions without Empirical Answers, „Wiscon-
sin Law Review” 1991.
Morawska E., Klauzula państwa prawnego w Konstytucji RP na tle orzecznictwa
Trybunału Konstytucyjnego, Toruń 2003.
Morawski L., Zasady wykładni prawa, Toruń 2006.
Murphy J.P., The Philosophy of Customary Law, Oxford 2014.
Murphy W.F., Constitutionalism, „International Encyclopedia of Social & Behav-
ioral Sciences”, (red.) N.J. Smesler, P.B. Baltes, Amsterdam 2001.
Negishi Y., The Pro Homine Principle’s Role in Regulating the Relationship between
Conventionality Control and Constitutionality Control, „European Journal of In-
ternational Law” 2017, nr 2.
Nita B., Glosa do uchwały Sądu Najwyższego z 4.07.2001 r. (III ZP 12/01), „Przegląd
Sądowy” 2002, nr 5.
Nollkaemper A.,  Rethinking  the  supremacy  of  international law, „Zeitschrift fὒr
őffentlkiches Recht” 2010, nr 1.
Nowacki J., Tobor J., Wstęp do prawoznawstwa, wyd. II, Warszawa 1994.
Oniszczuk J., Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej w orzecznictwie Trybunału Kon-
stytucyjnego, Kraków 2000.
Oniszczuk J., Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej w orzecznictwie Trybunału Kon-
stytucyjnego na początku XXI w., Zakamycze 2004.
Opaliński B., Czy zgodnie z Konstytucją RP możliwa jest ratyfikacja decyzji Rady
Europejskiej (UE, Euratom) 2020/2053 z 14 grudnia 2020 r. dotyczącej systemu
zasobów własnych Unii Europejskiej bez zgody wyrażonej w ustawie przez Sejm
i Senat RP?, Zeszyty Prawnicze Biura Analiz Sejmowych 2021, nr 2.
Ostrowska A., Zasada legalizmu a kompetencja do udzielania dotacji z budżetu
samorządu terytorialnego, „Samorząd Terytorialny” 2016, nr 3.
Panas M.K., Zasada legalizmu jako instrument ochrony interesu pokrzywdzonego
w procesie karnym, [w:] Pokrzywdzony jako uczestnik postępowań represyjnych:
czwarty wierzchołek trójkąta?, (red.) B. Czarnecki, A. Światłowski, Warszawa
2021.
Paprocka A., Ziółkowski M., Zaniechanie prawodawcze jako potencjalny przedmiot
kontroli Trybunału Konstytucyjnego w świetle zasady nadrzędności Konstytucji
oraz doświadczeń trybunałów międzynarodowych, [w:] Księga XXV-lecia Trybunału Bibliografia      283
Konstytucyjnego – założenia i ich praktyczna realizacja, (red.) K. Budziło, War-
szawa 2010.
Parish M., International courts and the European legal order, „European Journal  
of International Law” 2012, nr 1.
Paździora M., Konstytucjonalizm czy dogmatyka konstytucji?, [w:] Nowy konstytu-
cjonalizm. Polityczność, tożsamość, sfera publiczna, (red.) A. Czarnota, M. Paź-
dziora, M. Stambulski, Warszawa 2021.
Peters A., Supremacy Lost: International Law Meets Domestic Constitutional Law,
„Vienna Online Journal on International Constitutional Law” 2009, nr 3.
Petrażycki L., Zagadnienia prawa zwyczajowego, [w:] L. Petrażycki, O nauce, prawie
i moralności. Pisma zebrane, opr. A. Kojder, Warszawa 1985.
Pęcak P., „Miękkie” prawo międzynarodowe w procesie stosowania prawa krajowego,
[w:] Wykładnia prawa. Odrębności w wybranych gałęziach prawa, (red.) L. Lesz-
czyński, Lublin 2006.
Piasecki A.K., Wybory. Parlamentarne – samorządowe – prezydenckie, Zielona Góra
2004.
Pietrzyk  D.,  Prawnicze  i  socjologiczne  definicje  prawa zwyczajowego w  polskiej  
filozofii i socjologii prawa, [w:] Interdyscyplinarne ujęcie prawa, Materiały kon-
ferencyjne (Warszawa, 2-3.12.2011 r.), (red.) M. Żuralska, Warszawa 2013.
Piotrowicz R., The Time Factor in the Creation of Rules of Customary International
Law, “Polish Yearbook of International Law”, t. 21, 1994.
Piotrowski  R.,  Konstytucja  a  członkostwo  Polski w  Unii  Europejskiej, „Problemy
Prawa i Administracji” 2010, nr 1.
Pływaczewski E.W., Szymański S., Zasada legalizmu w praktyce wymiaru sprawie-
dliwości (wybrane zagadnienia prawa karnego), „Państwo i Prawo” 2016, nr 11.
Podkowik J., Niekonstytucyjność prawa i jej skutki cywilnoprawne, Warszawa 2019.
Podkowik  J.,  Oczywista  niekonstytucyjność  jako  przesłanka  odmowy  stosowania
ustawy  przez  sąd.  Glosa  do  wyroku  WSA z  dnia  8  marca  2017  r.,  II  SA/Po
1034/16, „Państwo i Prawo” 2018, nr 5.
Podkowik J., Zasada nadrzędności konstytucji a wspólnotowy porządek prawny, [w:]
Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Próba oceny i podsumowania z perspek-
tywy dziesięciolecia stosowania, (red.) K. Górka, T. Litwin, Kraków 2008.
Polański P., Zwyczaj w okresie rewolucji technologicznych, „Państwo i Prawo” 2007,
nr 12.
Polit-Langierowicz K., Legalizm czy oportunizm ścigania karnego?: dylemat współ-
czesnej polityki karnej, „Studia Iuridica Toruniensia” 2006, t. 3. 284      Bibliografia
Prawo konstytucyjne, (red.) Z. Witkowski, Toruń 2002.
Preisner A., Dookoła Wojtek. Jeszcze o bezpośrednim stosowaniu Konstytucji RP,
[w:]  Sześć  lat  Konstytucji  RP.  Doświadczenia  i  inspiracje,  (red.)  L.  Garlicki,  
A. Szmyt, Warszawa 2003.
Preisner A., Zwyczaj i prawo zwyczajowe, [w:] Charakter i cechy norm konstytucji,
(red.) J. Trzciński, Warszawa 1997.
Proces prawotwórczy w świetle orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego. Wypowie-
dzi Trybunału  Konstytucyjnego  dotyczące zagadnień związanych z  procesem  
legislacyjnym, wyd. XIV, Warszawa 2015.
Przywora B., Tryb ratyfikacji przez Rzeczpospolitą Polską decyzji Rady Europejskiej
(UE, Euratom) 2020/2053 z  14  grudnia 2020  r. w  sprawie  systemu zasobów
własnych, Zeszyty Prawnicze Biura Analiz Sejmowych 2021, nr 2.
Pułło A., Idea konstytucjonalizmu w systemie zasad prawa konstytucyjnego, „Prze-
gląd Sejmowy” 1996, nr 5.
Ramraj V.V., Constitutional Tipping Points: Sustainable Constitutionalism in Theory
and Practice, „Transnational Legal Theory” 2010, nr 2.
Ranney J.,  World peace through  law:  replacing war with the global rule of law,
Abington – New York 2018.
Repel J., Funkcja sygnalizacyjna Trybunału Konstytucyjnego, „Nowe Prawo” 1989,
nr 1.
Rogacka-Rzewnicka  M.,  Oportunizm  i  legalizm  ścigania  przestępstw  w  świetle
współczesnych przeobrażeń procesu karnego. Warszawa 2007.
Rogacka-Rzewnicka M., Oportunizm ścigania przestępstw – wybrane aspekty teo-
retyczne, „Prokuratura i Prawo” 2004, nr 11−12.
Rogalski M., Zasady legalizmu w procesie karnym po noweli do kodeksu postępo-
wania karnego z dnia 27 września 2013 r., „Prokuratura i Prawo” 2015, nr 1−2.
Rozmaryn S., Konstytucja jako ustawa zasadnicza PRL, Warszawa 1967.
Roznai Y., The theory and practice of "supra-constitutional" limits on constitutional
amendments, „International and Comparative Law Quarterly” 2013, nr 3.
Rusinek  K.,  Zasada  pierwszeństwa  prawa  europejskiego  po Traktacie z  Lizbony,
„Przegląd Prawa Konstytucyjnego” 2013, nr 2.
Ruszkowski J.,  Europeizacja. Analiza  oddziaływania  Unii Europejskiej, Warszawa
2019.
Ruszkowski J., Unia Europejska wobec procesów globalizacji, [w:] Państwo i prawo
wobec współczesnych wyzwań. Integracja europejska i stosunki międzynaro-
dowe.  Księga  jubileuszowa  Profesora  Jerzego  Jaskierni,  (red.)  R.M.  Czarny,  
K. Spryszak, Toruń 2012. Bibliografia      285
Ruys T., ‘Armed attack’ and Article 51 of the UN Charter: Evolutions in Customary
Law and Practice, Cambridge 2010.
Rybicki Z., Piątek S., Zarys prawa administracyjnego i nauki administracji, War-
szawa 1984.
Rytel-Warzocha A., Over Or Under The Constitution? The Place Of EU Law In The
Polish Legal Order In The Light Of The Jurisprudence Of The Constitutional Tri-
bunal, „Gdańskie Studia Prawnicze” 2017, nr 38.
Rząsa G., Zasada legalizmu w ogólnym postępowaniu administracyjnym (wybrane
zagadnienia), „Monitor Prawniczy Miesięcznik Prawa Polskiego” 2016, nr 13.
Safjan M., Rządy prawa a wymiar sprawiedliwości, [w:] Przyszłość Europy opartej
na rządach prawa, „Studia i Analizy Sądu Najwyższego” 2019, t. VIII.
Safjan  M.,  Trybunał  Konstytucyjny  po  30  latach  –  doświadczenia  i  przyszłość,  
„Przegląd Konstytucyjny” 2017, nr 1.
Salachna  J.M.,  Konstytucyjne  uwarunkowania  samodzielności  finansowej  samo-
rządu terytorialnego w aspekcie decyzyjnym (zarządczym), [w:] Konstytucyjne
uwarunkowania  tworzenia  i  stosowania  prawa  finansowego  i  podatkowego,
(red.) P.J. Lewkowicz, J. Stankiewicz, Białystok 2010.
Salagierski  C.W.,  Tymecki  B.,  Zasada  legalizmu  w  postępowaniu  notarialnym,  
„Rejent” 2005, nr 9.
Sanetra W., Bezpośrednie stosowanie Konstytucji RP w orzecznictwie Sądu Najwyż-
szego, [w:] Bezpośrednie stosowanie Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej,
(red.) K. Działocha, Warszawa 2005.
Sanetra W., Konstytucyjna zasada legalizmu a prawo pracy, [w:] Demokracja, teoria
prawa, sadownictwo konstytucyjne. Księga jubileuszowa dedykowana profeso-
rowi zw. nauk prawnych Adamowi Jamrozowi z okazji pięćdziesięciolecia pracy
zawodowej, (red.) M. Aleksandrowicz, M. Andruszkiewicz, A. Breczko, S. Oliw-
niak, Białystok 2018.
Sarnecki  P.,  Komentarz  do  art.  9,  [w:]  Konstytucja  Rzeczypospolitej  Polskiej.  
Komentarz, (red.) L. Garlicki, M. Zubik, t. I, wyd. 2, Warszawa 2016.
Sarnecki P., Stosowanie Konstytucji PRL w orzecznictwie NSA, „Studia Prawnicze”
1988, z. 3.
Scharf M.P., Customary International Law in Times of Fundamental Change: Re-
cognizing Grotian Moments, Cambridge 2013.
Serzhanova V., Krzysztofik E., Zasada państwa prawa w polskim systemie prawnym
oraz konsekwencje jej naruszenia w prawie Unii Europejskiej, [w:] Dookoła
Wojtek… Księga pamiątkowa poświęcona Doktorowi Arturowi Wojciechowi Pre-
isnerowi, (red.) R. Balicki, M. Jabłoński, Wrocław 2018. 286      Bibliografia
Shotwell J.T., The History of History – An Introduction to the History of History  
(Record of Civilization: Sources and Studies), Oxford 1922.
Silva M., State legitimacy and failure in international law, Leiden 2014.
Skorupka J., Uwagi o modelu postępowania przygotowawczego i sądowego, „Ius
Novum” 2010, nr 4.
Skrzydło J., Konieczne zmiany w prawie polskim w perspektywie współpracy sądów
polskich z Trybunałem Wspólnot (na podstawie art. 177 Traktatu WE), „Państwo
i Prawo” 1998, nr 8.
Skrzydło  W.,  Konstytucja  Rzeczypospolitej  Polskiej  z  dnia  2  kwietnia  1990  r.  
Komentarz, Warszawa 2013.
Skubiszewski K., Konstytucyjne ujęcie stosunku prawa polskiego do prawa między-
narodowego, „Państwo i Prawo” 1987, nr 10.
Skubiszewski  K.,  Przyszła  Konstytucja  RP  a  miejsce  prawa  międzynarodowego  
w krajowym porządku prawnym, „Państwo i Prawo” 1994, nr 3.
Skwara B., Rozporządzenie jako akt wykonawczy do ustawy w polskim prawie kon-
stytucyjnym, Warszawa 2010.
Sobolewski Z., Zasada legalizmu w ograniczonym zakresie, [w:] Nowe prawo karne
procesowe. Zagadnienia wybrane.  Ku  czci  Profesora  Wiesława  Daszkiewicza,
Poznań 2009.
Sokolewicz W., Demokracja, rządy prawa i konstytucyjność w postsocjalistycznym
społeczeństwie  Europy Wschodniej,  [w:]  Zagadnienia prawa  konstytucyjnego.
Księga pamiątkowa ku czci Profesora Tadeusza Szymczaka, (red.) M. Domagała,
Łódź 1994.
Sokolewicz W., Wokół konstytucji. Pisma wybrane, Warszawa 2011.
Sokolewicz W., Zubik M., Komentarz do art. 7, [w:] Konstytucja Rzeczypospolitej
Polskiej. Komentarz, (red.) L. Garlicki, M. Zubik, t. I, wyd. 2, Warszawa 2016.
Sołtys  A.,  Pluralistyczna  koncepcja  relacji  prawa  UE  i  prawa  krajowego  wobec
współczesnych  wyzwań  dla  europejskiego  porządku  konstytucyjnego, „Pań-
stwo i Prawo” 2021, nr 4.
Spryszak K., Wpływ „miękkiego prawa” organizacji międzynarodowych na zmiany
norm konstytucyjnych w wybranych państwach Europy, Toruń 2019.
Stawecki T., Dyskusje wokół aktywizmu i pasywizmu sądów konstytucyjnych jako
spór  o  wykładnię  konstytucji,  [w:]  Wykładnia  konstytucji.  Inspiracje,  teorie,  
argumenty, (red.) T. Stawecki, J. Winczorek, Warszawa 2014.
Stefański  R.,  Fundamentalne  wartości  europejskiego  systemu  aksjologicznego  
w  świetle  najważniejszych  dokumentów  Rady  Europy.  Zarys  problemu,  [w:] Bibliografia      287
Ustroje – prawa człowieka – bezpieczeństwo – integracja europejska. Księga
jubileuszowa z okazji 70. urodzin Profesora Jerzego Jaskierni, (red.) R. Czarny,  
Ł. Baratyński, P. Ramiączek, K. Spryszak, Toruń 2020.
Stefański R.A., Umorzenie „absorpcyjne” postępowania odstępstwem od zasady le-
galizmu, [w:] Zasady kodeksu karnego wobec wyzwań współczesności. Księga
ku czci Profesora Stanisława Waltosia, Warszawa 2000.
Stępień-Załucka B., Naruszenie konstytucyjnej zasady legalizmu na tle koncepcji
opodatkowania opłaty od egzekucji komorniczej podatkiem od towarów i usług,
[w:] Państwo i jego instytucje. Konstytucja – sadownictwo – samorząd teryto-
rialny, (red.) R. Balicki, M. Jabłoński, Wrocław 2018.
Studnicki  F.,  Działanie  zwyczaju  handlowego  w  zakresie  zobowiązań  z  umowy,  
Kraków 1949.
Syryt A., Oddziaływanie prawa międzynarodowego na sądownictwo konstytucyjne
w Polsce – perspektywa konstytucyjna, Warszawa 2019.
Szafarz  R.,  Międzynarodowy  porządek  prawny  i  jego  odbicie  w  polskim  prawie  
konstytucyjnym, [w:] Prawo międzynarodowe i wspólnotowe w wewnętrznym
porządku prawnym, (red.) M. Kruk, Warszawa 1997.
Szepietowska B., System źródeł prawa w projektach Konstytucji RP, [w:] Jaka kon-
stytucja? Analiza projektów konstytucji RP zgłoszonych w Komisji Konstytucyj-
nej Zgromadzenia Narodowego w 1993 r., (red.) M. Kruk, Warszawa 1994.
Szpak  A.,  O  wykładni  międzynarodowego  prawa  traktatowego  i  zwyczajowego  
(z uwzględnieniem międzynarodowego prawa humanitarnego), „Ruch Prawni-
czy, Ekonomiczny i Socjologiczny” 2008, nr 1.
Szuniewicz M., Studium prawa zwyczajowego „Customary International Humanita-
rian Law", [w:] Międzynarodowe prawo humanitarne we współczesnym świecie
− osiągnięcia i wyzwania. Materiały konferencyjne (Toruń, 13.12.2006), (red.)  
T. Jasudowicz, współpr.: M. Szuniewicz, M. Balcerzak, Toruń 2007.
Szymanek J., Europejska przestrzeń konstytucyjna, [w:] Ustroje. Tradycje i porówna-
nie. Księga jubileuszowa dedykowana prof. dr. hab. Marianowi Grzybowskiemu
w siedemdziesiątą rocznicę urodzin, (red.) P. Mikuli, A. Kulig, J. Karp, G. Kuca,
Warszawa 2015.
Szwed-Szczygieł A., Bezpośrednie stosowanie Konstytucji w Polsce – przegląd sta-
nowisk, „Gubernaculum et Administratio” 2002.
Świętkowska-Kornaś  E.,  System  źródeł  prawa  w  nowej  konstytucji,  [w:]  Prawo  
w okresie przemian ustrojowych w Polsce. Z badań Instytutu Nauk Prawnych
PAN, Warszawa 1995. 288      Bibliografia
Świątkowski A., Prawo zwyczajowe a ochrona prawa do pracy w Wielkiej Brytanii,
„Polityka Społeczna” 1989, nr 11/12.
The shifting allocation of authority in international law: considering sovereignty,
supremacy  and  subsidiarity:  Essays  in  honour  of  Professor  Ruth  Lapidoth,  
Oxford 2008.
Tkaczyński J.W., Patorski R., Willa R., Unia Europejska. Wybrane aspekty ustrojowe,
Toruń 2007.
Tobor Z., Teoretyczne problemy legalności, Katowice 1998.
Trzciński J., Funkcja prawna konstytucji socjalistycznej, Wrocław 1988.
Trzciński K., Zwyczaj i prawo zwyczajowe jako źródła prawa prywatnego, „Rejent”
1998, nr 3.
Tuleja P., Bezpośrednie stosowanie Konstytucji RP, [w:] Konstytucja Rzeczypospoli-
tej  Polskiej.  Komentarz  encyklopedyczny,  (red.)  W.  Skrzydło,  S.  Grabowska,  
R. Grabowski, Warszawa 2009.
Tuleja P., Co kontroluje Trybunał Konstytucyjny?, [w:] Ustroje, historia i współcze-
sność. Polska – Europa – Ameryka Łacińska. Księga jubileuszowa dedykowana
profesorowi  Jackowi  Czajowskiemu,  (red.)  M.  Grzybowski,  G.  Kuca,  P.  Mikuli,  
Kraków 2013.
Tuleja P., Komentarz do art. 9, [w:] Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komen-
tarz, Warszawa 2019.
Tuleja P., Najwyższe prawo RP, [w:] Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komen-
tarz  encyklopedyczny,  (red.) W.  Skrzydło,  S.  Grabowska,  R.  Grabowski, War-
szawa 2009.
Tuleja P., Podstawowe problemy związane z interpretowaniem Konstytucji RP [w:]
Księga XX-lecia Trybunału Konstytucyjnego, (red.) M. Zubik, Warszawa 2006.
Tuleja P., Stosowanie Konstytucji RP w świetle zasady jej nadrzędności (Wybrane
problemy), Zakamycze 2003.
Tuleja P., Zastane pojęcie państwa prawnego, [w:] Zasada demokratycznego pań-
stwa prawnego w Konstytucji RP, (red.) S. Wronkowska, Warszawa 2006.
Tuleja P., Zgodność z konstytucją, [w:] Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Ko-
mentarz  encyklopedyczny,  (red.)  W.  Skrzydło,  S.  Grabowska,  R.  Grabowski,  
Warszawa 2009.
Tylman J., Zasada legalizmu w procesie karnym, Warszawa 1965.
Urbaniak M., Wniesienie pytania prawnego do Trybunału Konstytucyjnego a zawie-
szenie postępowania sądowego. Wybrane zagadnienia, [w:] Pytania prawne do
Trybunału Konstytucyjnego. Wybrane zagadnienia, Poznań 2018. Bibliografia      289
Vanhamme  J.,  Formation  and  Enforcement  of  Customary  International  Law:  the  
European Union’s Contribution, „Netherlands Yearbook of International Law”
2008.
von Savigny F.K., O powołaniu naszych czasów do ustawodawstwa i nauki prawa,
PWN, Warszawa 1964.
Walter C., International Law in a Process of Constitutionalization, [w:] New Perspec-
tives on the Divide Between National and International Law, (red.) J.E. Nijman,
A. Nolkaeper, Oxford 2007.  
Waltoś S., Hofmański P., Proces karny. Zarys systemu, Warszawa 2013.
Wasilewski A., Władza sądownicza w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, „Pań-
stwo i Prawo” 1998, z. 7.
Wasilewski T., Stosunek wzajemny. Porządek międzynarodowy, prawo międzynaro-
dowe, europejskie prawo wspólnotowe, prawo krajowe, Toruń 2009.
Wasilkowski A.,  Przestrzeganie  prawa  międzynarodowego; art. 9  Konstytucji RP,
[w:]  Otwarcie  konstytucji  na  prawo  międzynarodowe  i  procesy  integracyjne,
(red.) K. Wójtowicz, Warszawa 2006.
Weinrib J., Dimensions of dignity: the theory and practice of modern constitutional
law, Cambridge 2016.
Wiącek M., Rozstrzygnięcie problemu konstytucyjnego przez sąd w przypadku nie-
dopuszczalności pytania prawnego, [w:] Pytania prawne do Trybunału Konsty-
tucyjnego. Wybrane zagadnienia, (red.) K. Urbaniak, wyd. II, Poznań 2018.
Wiener A., Editorial: Evolving Norms of Constitutionalism, “European Law Journal”
2003, nr 1.
Wierzbowski M., Grzywacz M., Konstytucyjna zasada praworządności i legalizmu  
a przejęcie kompetencji organu administracji publicznej przez sąd administra-
cyjny, [w:] Minikomentarz dla maksiprofesora. Księga jubileuszowa profesora
Leszka Garlickiego, (red.) M. Zubik, Warszawa 2017.
Winczorek  P.,  Komentarz  do  Konstytucji  Rzeczypospolitej  Polskiej  z  2  kwietnia  
1997 roku, wyd. 2, Warszawa 2000.
Wojnar J., Odstąpienie od zasady legalizmu – art. 11 k.p.k., „Prokuratura i Prawo”
1999, nr 6.
Wojtczak D., Zasada przychylności wobec integracji europejskiej w orzecznictwie
Trybunału Konstytucyjnego, [w:] Państwo i prawo wobec wyzwań u progu trzej
dekady XXI wieku. Księga jubileuszowa z okazji 70. Urodzin Profesora Jerzego
Jaskierni,  (red.)  R.M.  Czarny, Ł. Baratyński,  P. Ramiączek,  K. Spryszak, Toruń
2020. 290      Bibliografia
Wojtyczek K., Granice ingerencji ustawodawczej w sferę praw człowieka w Konsty-
tucji RP, Kraków 1999.
Wojtyczek K., Prawo do wysłuchania w postępowaniu kontroli norm przez Trybuna-
łem Konstytucyjnym. Wybrane zagadnienia, [w:] Państwo i prawo wobec współ-
czesnych wyzwań. Księga jubileuszowa Profesora Jerzego Jaskierni, t. 5, Zagad-
nienia prawa konstytucyjnego, (red.) R.M. Czarny, K. Spryszak, Warszawa 2012.
Wojtyczek K., Wpływ Traktatu z Lizbony na ustrój Polski, „Przegląd Sejmowy” 2010,
nr 4.
Wojtyczek  K.,  Trybunał  Konstytucyjny  w  europejskim  systemie  konstytucyjnym,
„Przegląd Sejmowy” 2009, nr 4.
Wolfke K., Custom in Present International Law, Wrocław 1964.
Wołpiuk W.J., Zasada demokratycznego państwa prawnego, [w:] Zasady ustroju po-
litycznego państwa w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z 1997 roku, (red.)
J. Kuciński, W.J. Wołpiuk, Warszawa 2012.
Woźniewski K., Problem zasady legalizmu w sprawach o wykroczenia, „Czasopi-
smo Prawa Karnego i Nauk Penalnych” 2011, r. 15.
Wójcik W., Prawo zwyczajowe w polskim ustawodawstwie synodalnym po 1918 r.,
„Roczniki Teologiczno-Kanoniczne” 1968, nr 5.
Wójtowicz K., Autonomia prawa Unii Europejskiej w wersji ofensywnej – uwagi na
tle wyroku Trybunału  Sprawiedliwości w sprawie  Kadi, [w:] Prawo w służbie
państwu i społeczeństwu. Prace dedykowane Profesorowi Kazimierzowi Działo-
sze z okazji osiemdziesiątych urodzin, (red.) B. Banaszak, M. Jabłoński, S. Ja-
rosz-Żukowska, Wrocław 2012.
Wójtowicz K., Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej a członkostwo w Unii Europej-
skiej, [w:] Konstytucja dla rozszerzającej się Europy, (red.) E. Popławska, War-
szawa 2000.
Wójtowicz K., Prawo międzynarodowe w systemie źródeł prawa RP, [w:] System
źródeł prawa w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej. Materiały XLII Ogólno-
polskiej  Konferencji  Katedr  i  Zakładów  Prawa  Konstytucyjnego.  Nałęczów,  
1–3 czerwca 2000, (red.) M. Granat, Lublin 2000.
Wójtowicz K., Przestrzeganie prawa międzynarodowego (art. 9, 88−91), [w:] Konsty-
tucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz encyklopedyczny, (red.) W. Skrzydło,
S. Grabowska, R. Grabowski, Warszawa 2009.
Wójtowicz K., Zachowanie tożsamości konstytucyjnej państwa polskiego w ramach
UE – uwagi na tle wyroku TK z 24.11.2010 r. (K 32/09), „Europejski Przegląd
Sądowy” 2011, n 11. Bibliografia      291
Wronkowska S., Kilka uwag porządkujących dyskusję o tzw. rozproszonej kontroli
konstytucyjności, [w:] Sądownictwo konstytucyjne. Teoria i praktyka, t. II, (red.)
M. Granat, Warszawa 2019.
Wronkowska  S.,  W  sprawie  bezpośredniego  stosowania  Konstytucji,  „Państwo  
i Prawo” 2001, z. 9.
Wronkowska S., Zarys koncepcji państwa prawnego w polskiej literaturze politycz-
nej i prawnej, [w:] Polskie dyskusje o państwie prawa, (red.) S. Wronkowska,
Warszawa 1995.
Wronkowska S., Zieliński M., Zarys teorii prawa, Poznań 1997.
Wrońska I., Skutek krajowy prawa międzynarodowego w polskim porządku praw-
nym na przykładzie stosowania instrumentów międzynarodowej ochrony praw
człowieka, [w:] Umiędzynarodowienie krajowego obrotu prawnego, (red.) I. Kra-
śnicka, W. Hryniewicka-Filipkowska, Białystok 2017.
Wróbel A.,  Naruszenie wspólnotowego  obowiązku  notyfikacji  i zasady  standstill
jako przesłanka odmowy zastosowania przepisów technicznych przez sąd kra-
jowy, [w:] Ius et Amicitia, Tarnobrzeg–Baranów Sandomierski 2000.
Wróbel A., Stosowanie prawa międzynarodowego i prawa Unii Europejskiej przez
sądy RP, [w:] Otwarcie konstytucji na prawo międzynarodowe i procesy integra-
cyjne, (red.) K. Wójtowicz, Warszawa 2006.
Wróbel M., Prawo zwyczajowe w krajach systemów prawa stanowionego w Europie
−  interdyscyplinarny  charakter  zagadnienia,  [w:]  Interdyscyplinarne  ujęcie
prawa. Materiały konferencyjne (Warszawa, 2−3.12.2011 r.), (red.) M. Żuralska,
Warszawa 2013.
Wróblewski J., Sądowe stosowanie prawa, Warszawa 1988.
Wyrozumska A., Glosa do postanowienia TK z 19.12.2006 r. P 35/05 [Dot. Stosowa-
nia prawa wspólnotowego a art. 91, 188 ust. 2 i 193 Konstytucji RP], „Europej-
ski Przegląd Sądowy” 2007.
Wyrozumska A., Prawo międzynarodowe oraz prawo Unii Europejskiej a konstytu-
cyjny system źródeł prawa, [w:] Otwarcie konstytucji na prawo międzynarodowe
i procesy integracyjne, (red.) K. Wójtowicz, Warszawa 2006.
Wyrzykowski M., Zasada demokratycznego państwa prawnego – kilka uwag, [w:]
Księga XX-lecia orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego, (red.) M. Zubik, War-
szawa 2006.
Zajadło J., Ateńskie korzenie idei rządów prawa, „Państwo i Prawo” 2001, nr 7.
Zajadło J., Nieposłuszeństwo sędziowskie, „Państwo i Prawo” 2016, z. 1. 292   Bibliografia
Zając D., Hierarchia dóbr prawnych: różnice i podobieństwa między regulacjami
prawa pozytywnego a romani penem, rozumianym jako romskie prawo zwycza-
jowe, [w:] Prawo a kultura − kultura a prawo. Materiały konferencyjne (Kraków,
26−27.03.2011 r.), (red.) M. Juzaszek, Kraków 2011.
Zakrzewski W., Konstytucja a doktryny polityczne, [w:] Księga pamiątkowa ku czci
Konstantego Grzybowskiego, Kraków 1971.
Zaleśny J., Czy zgodnie z Konstytucją RP możliwa jest ratyfikacja decyzji Rady Eu-
ropejskiej (UE, Euratom) 2020/2053 z 14 grudnia 2020 r. dotyczącej systemu
zasobów własnych Unii Europejskiej bez zgody wyrażonej w ustawie przez Sejm
i Senat?, Zeszyty Prawnicze Biura Analiz Sejmowych 2021, nr 2.
Zamelski P., Wybrane koncepcje dobra wspólnego w ujęciu prawnonaturalnym
i  normatywnym,  [w:]  Efektywność  europejskiego  systemu  ochrony  praw
człowieka, t. 1, Ewolucja i uwarunkowania europejskiego systemu ochrony praw
człowieka, (red.) J. Jaskiernia, Toruń 2012.
Zarębski J., Umorzenie absorpcyjne postępowania karnego – Art. 11 k.p.k. Wyjątek
od zasady legalizmu, Warszawa 2012.
Zasada pierwszeństwa prawa wspólnotowego w krajowych porządkach prawnych
według  orzecznictwa  ETS  i  Sądu  Pierwszej  Instancji.  Omówienie wybranych
orzeczeń (1962−2005), opr. P. Mikłaszewicz, Warszawa 2005.
Zawistowski D., Niezależność sądów i niezależność sędziów w perspektywy prawa
Unii Europejskiej, „Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny” 2016, z. 2.
Zieliński T., Klauzule generalne w prawie pracy, Warszawa 1988.
Zimmermann J., Wokół pojmowania antywartości w prawie administracyjnym, [w:]
Antywartości w prawie administracyjnym, (red.) A. Błaś, Warszawa 2016.
Ziółkowska A., Gronkiewicz A., O znaczeniu zwyczaju w prawie administracyjnym,
[w:] Teoria instytucji prawa administracyjnego. Księga pamiątkowa Profesora
Jerzego Stefana Langroda, (red.) J. Niczyporuk, Lublin−Paryż 2011.
Ziółkowski M., Mozaika tożsamości konstytucyjnych, [w:] Tożsamość konstytucyjna
w  wybranych  państwach  członkowskich  Unii  Europejskiej,  (red.)  A.  Wróbel,  
M. Ziółkowski, Warszawa 2021.
Zubik M., Prawo konstytucyjne współczesnej Polski, Warszawa 2020.
Zwierzchowski E., Działania organów władzy publicznej, [w:] Konstytucja Rzeczy-
pospolitej Polskiej. Komentarz encyklopedyczny, (red.) W. Skrzydło, S. Grabow-
ska, R. Grabowski, Warszawa 2009.