Komentarz do Konstytucji RP art. 68, 69

Spis treści:

Wykaz skrótów
Wprowadzenie
Komentowane przepisy Konstytucji RP

Artykuł 68 ust. 1–4

1. Uregulowania w poprzednich konstytucjach
2. Uregulowania w innych państwach Unii Europejskiej
3. Prawo do ochrony zdrowia w aktach prawa międzynarodowego i europejskiego
4. Problematyka zdrowia jako przedmiot unormowania Konstytucji RP
5. Prawo każdego do ochrony zdrowia (art. 68 ust. 1)
6. Równy dostęp obywateli do świadczeń opieki zdrowotnej finansowanej ze środków publicznych (art. 68 ust. 2)
7. Zapewnienie szczególnej opieki zdrowotnej dzieciom, kobietom ciężarnym, osobom niepełnosprawnym i osobom w podeszłym wieku (art. 68 ust. 3)
8. Obowiązek władz publicznych zwalczania chorób epidemicznych (art. 68 ust. 4 in principio)
9. Obowiązek władz publicznych zapobiegania negatywnym dla zdrowia skutkom degradacji środowiska (art. 68 ust. 4 in fine )

Artykuł 68 ust. 5

1. Uregulowania w poprzednich konstytucjach
2. Uregulowania w konstytucjach innych państw Unii Europejskiej
3. Prawo do kultury fizycznej i sportu w aktach oraz w doktrynie prawa międzynarodowego i europejskiego
4. Przedmiot unormowania art. 86 ust. 5 Konstytucji RP w ramach unormowania wolności i praw człowieka i obywatela – prawo do kultury fizycznej?

Artykuł 69

1. Uregulowania w poprzednich konstytucjach
2. Uregulowania w konstytucjach innych państw Unii Europejskiej
3. Prawa osób niepełnosprawnych w ujęciu aktów i innych dokumentów prawa międzynarodowego i prawa europejskiego
4. Zakres przedmiotowy i podmiotowy art. 69
5. Treść obowiązku władz publicznych określonego w art. 69 a prawa osób niepełnosprawnych

Bibliografia opracowań naukowych

Bibliografia opracowań naukowych

Bernaczyk M., Konstytucyjne prawa podmiotowe a normy programowe Konstytucji, w: Wolności i prawa jednostki w Konstytucji RP, t. 1: Idee i zasady przewodnie konstytucyjnej regulacji wolności i praw jednostki w RP, red. M. Jabłoński, Warszawa 2010.
Błaszczak-Banasiak A. i in., Analiza wszystkich rozwiązań prawnych z zakresu wsparcia osób z niepełnosprawnościami, w tym analizy aktów
prawnych pod kątem Konwencji ONZ o prawach osób niepełnosprawnych, Warszawa 2022 – https://wyrownywanieszans.mrips.gov.pl/materialy-do-pobrania/.
Bosek L., [Art. 68], w: Konstytucja RP. Tom I. Komentarz, red. M. Safjan, L. Bosek, Warszawa 2016.
Bosek L., Opinia prawna na temat rządowego projektu ustawy o zdrowiu publicznym (druk nr 3675) z dnia 31 lipca 2015 r. – sejm.gov.pl-archiwum (prace Sejmu VII kadencji).
Breczko A., Prawo do godnej przyszłości oraz prawo życia w czystym środowisku w świetle wartości i zasad konstytucyjnych, PPK 2021/5.
Brzozowski W., Konstytucyjne gwarancje ochrony zdrowia, w: System prawa medycznego, t. 1, Pojęcie, źródła i zakres prawa medycznego, red. R. Kubiak, L. Kubicki, Warszawa 2018.
Budzisz R., Wstęp oraz Zagadnienia prawne, w: Zapobieganie oraz zwalczanie zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi. Zagadnienia prawne, red. R. Budzisz, Warszawa 2023.
Buján A. de, Konstytucja a niepełnosprawność – ochrona osób niepełnosprawnych jako paradygmat państwa społecznego w Hiszpanii, „Prawo w Działaniu” 2022/49.
Canter A.S., The United Nations Convention on the Rights of Persons with Disabilities and Its Implications for the Right of Elderly People Under
International Law, „Georgia State University Law Review” 2009/3.
Chapman A.R., Carbonetti B., Human Rights Protection for Vulnerable and Disadvantaged Groups. The Contributions of the UN Committee on Economic, Social and Cultural Rights, „Human Rights Quarterly” 2011/3.
Chmaj M., Komentarz do Konstytucji RP. Art. 30, 31, 32, 33, Warszawa 2019.
Chmaj M., Komentarz do Konstytucji RP. Art. 59, 60, Warszawa 2022.
Cienciara D., Odnowione przez WHO podstawowe funkcje zdrowia publicznego powinny być mapą drogową dla budowy potencjału zdrowia pu-
blicznego i odpornego systemu zdrowia w Polsce, „Medycyna Ogólna i Nauki o Zdrowiu” 2023/2.
Cima E., The right to a healthy environment. Reconceptualizing human rights in the face of climate change, „Review of European, Comparative and International Environmental Law” 2022/1
Czechowicz S., Pojęcie bezpieczeństwa sanitarno-epidemiologicznego i jego konteksty prawne, „Opolskie Studia Administracyjno-Prawne” 2020/3.
Czekałowska M., Zagadnienia ochrony środowiska na podstawie Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 roku, Warszawa 2022.
Dąbrowska J., Problematyka odpowiedzialności władz publicznych za ochronę środowiska, „Studia Iuridica” 2022/94
Dercz M., Konstytucyjne prawo dziecka do szczególnej opieki zdrowotnej, Warszawa 2016.
Doczi T., Sport for All (SFA), w: Sport Science and Physical Education, t. 2, red. V.N. Kharkin, Paris 2017 (Encyclopedia of Life Support Systems – EOLSS).
Drago R., La gestion administrative du sport, „La Revue Administrative” 1998/305.
Eckhardt K., Prawo do ochrony zdrowia. Zagadnienia wybrane, „Prawa Człowieka. Humanistyczne Zeszyty Naukowe” 2006/10.
Florczak-Wątor M., [Art. 68], [Art. 69], w: Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, red. P. Tuleja, Warszawa 2019.
Forman L., Caraoshi L., Chapman A.R., Lamprea E., Conceptualising Minimum Core Obligations under the Right to Health. How Should We Define and Implement the „Morality of the Depths”?, w: The Healthcare as a Human Rights Issue. Normative Profile, Conflicts and Implementation, red. S. Klotz, H. Bielefeldt, M. Schmidhuber, A. Frewer, Bielefeld 2017.
Garlicki L., Prawo do ochrony zdrowia na tle „prawa do życia” (uwagi o aktualnym orzecznictwie Europejskiego Trybunału Praw Człowieka), w:
Dookoła Wojtek… Księga pamiątkowa poświęcona Doktorowi Arturowi Wojciechowi Preisnerowi, red. R. Balicki, M. Jabłoński, Wrocław 2018.
Gasparini W., The Council of Europe and sport: origin and circulation of a European sporting model, w: Digital Encyclopedia of European History  –  ehne.fr/en/encyclopedia/themes/material-civilization/European-sports-circulations/council-europe-and-sport-origin-and-circulation-a-european-sporting-model.
Gawrońska M., Prawo do ochrony zdrowia na gruncie Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, PPP 2014/2.
Górski M., Ochrona praw fundamentalnych w odniesieniu do osób uprawiających sport, „Roczniki Administracji i Prawa” 2021/3.
Grabowska S., Urbaniak M., Prawne podstawy realizacji prawa do ochrony zdrowia w Polsce, PPK 2014/5.
Grzelska K., Health policy in the European Union, „Refleksje. Pismo Naukowe Studentów i Doktorantów WNPiD UAM” 2023/23.
Habuda A., The Right to the Environment in the Republic of Poland, „Studia Prawnoustrojowe” 2019/44.
Hachez I., Vrielink J., L’article 22ter de la Constitution. Quelle(s)plus-value(s) pour les personnes en situation de handicap? – ph.belgium.be/fr/actualit-eacute-s/01-12-2021-I-article-22ter-de-la-constitution-quelle-s-plus-value-s-pour-les-personnes-en-situation-de-handicap.html.
Hunt P., Interpreting the International Right to Health in a Human Rights-Based Approach to Health, „Health and Human Rights” 2016/2.
Izdebski H., [Art. 2], w: M. Dercz, H. Izdebski, T. Rek, Ustawa o zdrowiu publicznym. Komentarz, red. M. Dercz, Warszawa 2016.
Izdebski H., Komentarz do Konstytucji RP. Art. 6, 70, 73, Warszawa 2019.
Izdebski H., Komentarz do Konstytucji RP. Art. 75, Warszawa 2023.
Izdebski H., Legislacja dotycząca COVID-19 i ustawowy nihilizm prawny, w: Pandemia COVID-19 a prawa i wolności obywatela, red. T. Gardocka, D. Jagiełło, Warszawa 2020.
Izdebski H., Prawo do ochrony zdrowia w aspekcie prawno-międzynarodowym, w: M. Dercz, H. Izdebski, T. Rek, Prawo publiczne ochrony zdrowia, red. M. Dercz, Warszawa 2013.
Izdebski H., Uwagi wprowadzające. Podstawowe kwestie, podstawowa terminologia, w: Prawo publiczne ochrony zdrowia, red. M. Dercz, Warszawa 2013.
Jakuszewicz A., Problematyka kultury fizycznej we współczesnych konstytucjach – modele regulacji, w: Problemy kultury fizycznej – aspekty
ekonomiczne, prawne, pedagogiczne, red. M. Tomanek, S. Raniszewski, Bydgoszcz 2015.
Jakuszewicz A., Sport i prawo, „Prace Naukowe Akademii im. J. Długosza w Częstochowie. Kultura Fizyczna” 2013/1.
Janusz G., Prawa człowieka w konstytucjach wybranych państw europejskich, PPK 2021/4.
Jarosz-Żukowska S., Koncepcja „minimum prawa obywatelskiego” wyrażonego w normie programowej – uwagi na tle art. 68 Konstytucji RP, w:
W służbie dobru wspólnemu. Księga jubileuszowa dedykowana Profesorowi Januszowi Trzcińskiemu, red. R. Balicki, M. Masternak-Kubiak, Warszawa 2012.
Jarosz-Żukowska S., Prawo do ochrony zdrowia i dostępu do świadczeń opieki zdrowotnej, w: Realizacja i ochrona konstytucyjnych wolności
i praw w polskim porządku prawnym, red. M. Jabłoński, Wrocław 2014.
Jurczyk T., Ochrona socjalnych praw jednostki w prawie materialnym Wspólnoty Europejskiej i Unii Europejskiej, w: Prawne aspekty prywatyzacji,
red. J. Blicharz, Wrocław 2012.
Klotz S., Bielefeldt H., Schmidhuber M., Frewer A., Healthcare in the Spectrum of Human Rights. An Introduction, w: The Healthcare as a Human
Rights Issue. Normative Profile, Conflicts and Implementation, red.  S. Klotz, H. Bielefeldt, M. Schmidhuber, A. Frewer, Bielefeld 2017.
Kopciuch K., Rozwój regulacji socjalnych w prawie wspólnotowym, „Studia Europejskie” 2014/1.
Krennerich M., The Human Right to Health. Fundamentals of a Complex Right, w: Healthcare as a Human Rights Issue. Normative Profile, Con -
flicts and Implementation, red. S. Klotz, H. Bielefeldt, M. Schmidhuber, A. Frewer, Bielefeld 2017.
Król M.A., Zagrożenia dla środowiska związane ze zmianami klimatu a podmiotowe prawo do środowiska w świetle prawa międzynarodowego, „Gdańskie Studia Prawnicze” 2023/4.
Kuchciak A., „Ruch to zdrowie”, czyli rzecz o popieraniu rozwoju kultury fizycznej przez władze publiczne, „Acta Erasmiana” 2018/16.
Kuźniar D., Prawo do zdrowego środowiska jako konstytucyjnie gwarantowane prawo podstawowe, PPK 2021/3.
Lach D.E., Zasada równego dostępu do świadczeń opieki zdrowotnej, Warszawa 2011.
Lenio P., Publicznoprawne źródła finansowania ochrony zdrowia, Warszawa 2018.
Leśniak N., Obowiązki państwa w zakresie ochrony środowiska i bezpieczeństwa ekologicznego, w: Realizacja i ochrona konstytucyjnych wolności i praw jednostki w polskim porządku prawnym, red. M. Jabłoński, Wrocław 2014.
Lipowski P., Prawo do ochrony zdrowia w ustawodawstwie polskim – zarys problematyki w perspektywie praktycznej, „Studia Ekonomiczne, Prawne i Administracyjne” 2016/1.
Lis-Staranowicz D., Glosa do wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia  8 czerwca 2016 r., sygn. akt K 37/13, „Studia Prawnoustrojowe” 2017.
Lord J.E., Suozzi D., Taylor A.L., Lessons from the Experience of U.N. Convention on the Rights of Persons with Disabilities. Addressing the Democratic Deficit in Global Health Governance, „Journal of Law, Medicine & Ethics” 2010/3.
Łyszkowski M., Sądowa kontrola wojewódzkich programów ochrony powietrza, „Kontrola Państwowa” 2022/3.
Matras T., Sport jako element europejskiej tożsamości w kontekście regulacji Unii Europejskiej, „Politeja” 2018/2.
Mégret F., The Disabilities Convention. Human Rights of Persons with Disabilities or Disability Rights?, w: Equality and Non-Discrimination under International Law, t. 2, red. S. Farrior, London 2015.
Messing S., Krennerich M., Abu-Omar K., Ferschl S., Gelius P., Physical Activity as a Human Right?, „Health and Human Rights” 2021/2.
Mędrzycki R., Sikorski S., Konstytucyjne podstawy szczególnej opieki zdrowotnej nad osobami niepełnosprawnymi – uwagi na tle art. 68 ust. 3
Konstytucji RP, w: Aksjologiczne i prawne aspekty niepełnosprawności, red. A. Drabarz, Białystok 2020.
Miełgieś K., Zadania państwa związane z epidemią choroby zakaźnej, „Acta Iuridica Resoviensia” 2022/2.
Muñoz Velasco J., From a Bounded View to a Globalized Perspective: Considerations on a Human Right to Health, w: Philosophy of Globalization, red. C. Roldán, D. Brauer, J. Rohbeck, Berlin–Boston 2018.
Nosko J., Pojęcie świadczenia zdrowotnego w świetle uregulowań prawnych, „Zdrowie Publiczne” 1999/10.
Olejniczak M., Niepełnosprawność w świetle prawa pracy i prawa ubezpieczeń społecznych, w: Prawo pracy a prawo ubezpieczeń społecznych.
Prawo pracy w systemie prawa, red. E. Staszewska, A. Pietras, I. Miernicka, Łódź 2018.
Piechota M., Konstytucyjne prawo do ochrony zdrowia jako prawo socjalne i prawo podstawowe, „Rocznik Administracji i Prawa. Teoria i Praktyka”
2012.
Pérez González C., ¿Un derecho internacional del deporte? Reflexiones en torno a una rama del derecho internacional publico in stato nascendi,
„Revista Española de Derecho Internacional” 2017/1.
Ponthoreau M.C., Le droit à la santé, une perspective de droit comparé. France. Etude, Bruxelles 2021.
Poździoch S., Prawo do ochrony zdrowia w standardach Międzynarodowej Organizacji Pracy, Kraków 2007.
Raub A., Latz I., Sprague A., Stein M.A., Heymann J., Constitutional Rights of Persons with Disabilities. An Analysis of 193 National Constitutions, „Harvard Human Rights Journal” 2016.
Reimer F., Das Recht auf Gesundheit, eine rechtsvergleichende Perspektive. Deutschland. Studie, Bruxelles 2021.
Rodríguez-Pinzón D., Inter-American Convention on Protecting the Human
Rights of Older Persons, „International Legal Materials” 2016/5.
Rogowska K., Sport i kultura fizyczna w obradach i aktach ustawodawczych polskiego parlamentu w latach 1989–2011, „Rozprawy Naukowe AWF we Wrocławiu” 2018/63.
Romaniuk P., Brukało K., Ochrona zdrowia jako obowiązek państwa. Ewolucja polskiego ustroju konstytucyjnego w aspekcie przepisów dotyczących zdrowia, „Roczniki Nauk Społecznych” 2015/1.
Sakson-Boulet A., Prawo do korzystania z czystego środowiska a zanieczyszczenie środowiska w Polsce, „Przegląd Zachodni” 2020/4.
Sierpowska I., Konstytucja RP a prawa osób z niepełnosprawnością – web.swps.pl/strefa-prawa/artykuły/17061-konstytucja-rp-a-prawa-osob-niepelnosprawnych
Sitek M., Sitek J., Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Konstytucyjna ochrona praw i obowiązków dzieci i młodzieży w Polsce, Józefów 2023.
Stankiewicz R., Krajowe systemy ochrony zdrowia a Unia Europejska. Przykład Polski, Warszawa 2016.
Suchy J., Prawo do ochrony zdrowia jako publiczne prawo podmiotowe jednostki, „Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Gospodarki w Bydgoszczy. Ekonomia” 2017/9.
Surówka A., Miejsce konstytucyjnego prawa do ochrony zdrowia w systemie praw i wolności człowieka i obywatela, PPK 2012/3.
Susło R., Paplicki M., Zapobieganie zagrożeniom epidemicznym i ich zwalczanie oraz organizacja pomocy medycznej na przykładzie działalności
jednostek administracji publicznej z uwzględnieniem doświadczeń zwalczania epidemii COVID-19 – uwagi wstępne, w: Powszechna ochrona
ludności. Krajowy system ratowniczy. Ochotnicze straże pożarne, red. T. Kocowski, M. Raduła, Wrocław 2023.
Szczepaniak R., Smog a odpowiedzialność odszkodowawcza władz publicznych, „Zeszyty Prawnicze Biura Analiz Sejmowych Kancelarii Sejmu” 2020/2.
Szwed K., Konstytucyjny obowiązek prowadzenia polityki zapewniającej bezpieczeństwo ekologiczne współczesnemu i przyszłym pokoleniom, PPK 2022/3.
Świderska M., Obawy związane ze starością, „Pedagogika Rodziny” 2015/3.
Tabaszewski R., Prawo do zdrowia w systemach ochrony praw człowieka, Lublin 2016.
Tieleman N., Vers une convention internationale du droit des jeunes, „Journal du Droit des Jeunes” 2011/10.
Tikhonov A., Zjawisko niepełnosprawności: od przeszłości ku przyszłości, w: Aksjologiczne i prawne aspekty niepełnosprawności, red. A. Drabarz,
Białystok 2020.
Trzciniecka D., Czy prawo do życia w czystym środowisku jest dobrem osobistym? Glosa krytyczna do uchwały Sądu Najwyższego z 28 maja 2021 r. (sygn. III CZP 27/20), „Studia Administracyjne” 2024/1.
Trzcińska D., Kierzkowska J., Bezpieczeństwo ekologiczne w realizacji zadań publicznych, Warszawa 2020.
Trzciński J., [Art. 68], w: Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, red. L. Garlicki, t. 3, Warszawa 2003.
Trzciński J., Konstytucyjne prawo ochrony zdrowia na tle art. 35 Karty Podstawowych Praw Unii Europejskiej, w: Sześć lat Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej. Doświadczenia i inspiracje, red. L. Garlicki, A. Szmyt, Warszawa 2003.
Tuleja P., [Art. 60], w: Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz,  red. P. Tuleja, Warszawa 2019.
Urbaniak M., Konstytucyjna zasada równego dostępu do świadczeń opieki zdrowotnej a jej ustawowa realizacja w prawie polskim. Wybrane problemy, PPK 2013/4.
Urbaniak M., Mikos M., Prawo do bezpiecznej ochrony zdrowia w świetle Konstytucji RP oraz rekomendacji Rady Europy i Rady Unii Europejskiej, „Wokanda Medyczna” 2016/8.
Vanhala L., The Diffusion of Disabilities Rights in Europe, „Human Rights Quarterly” 2015/4.
Veal A.J., Sport and human rights: assessing the performance of nation states in assuring the right to sport participation, „European Journal
for Sport and Society” 2023/2.
Winance M., La notion de handicap et ses transformations à travers les classifications internationales du handicap de l’OMS, 1980 et 2001,
„Dynamis” 2008/28.
Winczorek P., Komentarz do Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 roku, Warszawa 2008.
Wrześniewska-Wal I., Zdrowie publiczne w regulacjach Unii Europejskiej, „Postępy Nauk Medycznych” 2016/5.
Zachorowski R., Zachorowska J., Ekonomiczne uwarunkowania wykładni prawa do ochrony zdrowia w Konstytucji RP, PPK 2023/1.
Zdyb M., Istota prawa do ochrony zdrowia w świetle art. 68 Konstytucji RP ze szczególnym uwzględnieniem art. 68 ust. 1. Dylematy i kontrowersje,
„Annales UMCS” 2024/1.
Zemke-Górecka A., Od budżetowego do ubezpieczeniowego systemu finansowania świadczeń zdrowotnych w Polsce, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu” 2010/142.
Ziller J., Le droit à la santé, une perspective de droit comparé. Conseil de l’Europe. Etude, Bruxelles 2021.