Komentarz do Konstytucji RP art. 59, 60

Spis treści:

Wykaz skrótów
Komentowane przepisy Konstytucji RP

Artykuł 59

1. Uregulowania w poprzednich konstytucjach
2. Uregulowania w innych państwach Unii Europejskiej
3. Swoboda zrzeszania się w umowach oraz dokumentach międzynarodowych
4. Wolności związkowe w orzecznictwie ETPCz
5. Geneza wolności zrzeszania się w związkach zawodowych, organizacjach społeczno-zawodowych rolników oraz w organizacjach pracodawców w Polsce
6. Kontekst ogólnokonstytucyjny
7. Istota wolności zrzeszania się w związkach zawodowych, organizacjach społeczno-zawodowych rolników oraz w organizacjach pracodawców
8. Zakres pojęcia wolności związkowych
9. Wolność zrzeszania się i prawa związkowe jako źródło praw podmiotowych
10. Aspekt podmiotowy wolności zrzeszania się w związkach zawodowych, organizacjach społeczno-zawodowych rolników oraz w organizacjach pracodawców
11. Relacja pomiędzy zasadą ustrojową zawartą w art. 12, wolnością zrzeszania się wskazaną w art. 58 a wolnościami zawartymi w art. 59
12. Związki zawodowe, organizacje społeczno-zawodowe rolników oraz organizacje pracodawców jako element społeczeństwa obywatelskiego
13. Pojęcie związku zawodowego i jego tworzenie
14. Pojęcie organizacji społeczno-zawodowej rolników i jej tworzenie
15. Pojęcie organizacji pracodawców i jej tworzenie
16. Prawo do rokowań
17. Prawo do zawierania układów zbiorowych pracy i innych porozumień
18. Prawo do organizowania strajków pracowniczych i innych form protestu
19. Ograniczenia bądź zakaz prowadzenia strajku w odniesieniu do określonych kategorii pracowników lub w określonych dziedzinach
20. Dobrowolność członkostwa
21. Równość związków zawodowych, organizacji społeczno-zawodowych rolników oraz organizacji pracodawców
22. Ograniczenie wolności związkowych z art. 59 na podstawie art. 13 w związku z art. 58 ust. 2
23. Ograniczenie wolności związkowych z art. 59 na podstawie art. 31 ust. 3
24. Możliwość wprowadzenia ograniczeń wolności związkowych na podstawie art. 59 ust. 4
25. Wolność zrzeszania się i prawa związkowe w czasie stanów nadzwyczajnych

Artykuł 60

1. Uregulowania w poprzednich konstytucjach
2. Uregulowania w innych państwach Unii Europejskiej
3. Dostęp do służby publicznej w umowach oraz dokumentach międzynarodowych
4. Geneza prawa dostępu do służby publicznej w Polsce
5. Kontekst ogólnokonstytucyjny
6. Pojęcie służby publicznej
7. Pojęcie dostępu i jego ograniczenia
8. Znaczenie określenia „jednakowe zasady” w kontekście równości wobec prawa gwarantowanej w art. 32 i art. 33
9. Prawo dostępu do służby publicznej jako publiczne prawo podmiotowe
10. Prawo do zaskarżenia decyzji oraz prawo do sądu w kontekście naruszeń prawa wynikającego z art. 60
11. Ograniczenia podmiotowe przepisu
12. Ograniczenia dostępu do służby cywilnej

Bibliografia opracowań naukowych

Bibliografia opracowań naukowych
 
Balwicka-Szczyrba  M.,  Instytucja  ubezwłasnowolnienia  w  perspektywie
unormowań Konstytucji RP oraz Konwencji ONZ o prawach osób nie-
pełnosprawnych, „Gdańskie Studia Prawnicze” 2018, t. XL.
Bałaban A., Komentarz do Konstytucji RP. Art. 87, 88, 89, 90, 91, War-
szawa 2021.
Bałaban A., Konstytucyjny system źródeł prawa po 15 latach obowiązywa-
nia, [w:] Źródła prawa w Rzeczypospolitej Polskiej. W 15 lat po wejściu
w życie Konstytucji z 2 kwietnia 1997 roku, (red.) A. Bałaban, J. Cia-
pała, P. Mijal, Szczecin 2013.
Banaszkiewicz A., Karta Praw Podstawowych jako „uwieńczenie” unijnego
systemu ochrony praw człowieka, „Wrocławskie Studia Erazmiańskie”
2010, tom IV.
Baran K.W., Funkcja ochronna zbiorowego prawa pracy, „Studia z Zakresu
Prawa Pracy i Polityki Społecznej” 2009, nr 1.
Baran K.W., Konstytucyjne aspekty wolności związkowych, „Przegląd Sej-
mowy” 2001, nr 6.
Baran K.W., Wolności związkowe i ich gwarancje w systemie ustawodaw-
stwa polskiego, Bydgoszcz−Kraków 2001.
Baran K.W., Zbiorowe prawo pracy. Komentarz, Warszawa−Kraków 2010. Bibliografia     197
Bartoszewicz  M.,  Priorytet  równości  i  niedyskryminacji  jako  tendencja
ustawodawcza. Szkic do rozważań, „Przegląd Sejmowy” 2013, nr 26.
Bernaczyk M., Pojęcie publicznych praw podmiotowych w świetle Konsty-
tucji RP, [w:] Wolności i prawa jednostki w Konstytucji RP, t. I, Idee i
zasady przewodnie konstytucyjnej regulacji wolności i praw jednostki
w RP, (red.) M. Jabłoński, Warszawa 2010.
Bielecki  L.,  Ruczkowski  P.,  Wolność  zrzeszania  się  i  jej  ograniczenia  
w Konstytucji RP i w Prawie międzynarodowym, „Przegląd Prawa Pu-
blicznego” 2010, nr 7−8.
Bień-Kacała A., Źródła prawa wewnętrznego w Konstytucji Rzeczypospo-
litej Polskiej z 1997 roku, Toruń 2013.
Bisztyga A., Europejska Konwencja Praw Człowieka a Karta Praw Podsta-
wowych Unii Europejskiej – stan kompatybilności czy konkurencyjno-
ści?, „Przegląd Prawa Konstytucyjnego” 2011, nr 3.
Bisztyga A., Kilka uwag o zasadach naczelnych Konstytucji RP, [w:] Zasady
naczelne Konstytucji RP z 2 kwietnia 1997 r., (red.) A. Bałaban, P. Mi-
jal, Szczecin 2011.
Blajer  P.,  Koncepcja  prawna  rolnika  indywidualnego  w  prawie  polskim  
na tle porównawczym, Kraków 2009.
Blajer P., Wymóg kwalifikacji rolniczych w obrocie nieruchomościami rol-
nymi  (studium  prawno-porównawcze),  „Przegląd  Prawa  Rolnego”
2008, nr 2.
Bochenek-Cichoń  K.,  Realizacja  polityki  równości  płci  w  sferze  obsady
stanowisk w organach władzy publicznej, „Przegląd Prawa Publicz-
nego” 2010, nr 3.  
Bonusiak G., Wolność zrzeszeń, [w:] Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej.
Komentarz encyklopedyczny, (red.) W. Skrzydło, S. Grabowska, R. Gra-
bowski, Warszawa 2009.
Borowicz  J.,  Wykonujący  wolny  zawód  jako  pracodawca  w  rozumieniu  
art. 3 k.p., „Praca i Zabezpieczenie Społeczne” 2011, nr 3.
Chlipała M., Zasada proporcjonalności nadzoru nad działalnością samo-
rządu terytorialnego, „Samorząd Terytorialny” 2014, nr 3.
Chmaj M., Komentarz do Konstytucji RP. Art. 11, 13, Warszawa 2019. 198      Bibliografia
Chmaj M., Komentarz do Konstytucji RP. Art. 112, 113, 114, Warszawa
2020.
Chmaj M., Komentarz do Konstytucji RP. Art. 12, 58, Warszawa 2022.
Chmaj M., Komentarz do Konstytucji RP. Art. 30, 31, 32, 33, Warszawa
2019.
Chmaj M., Komentarz do Konstytucji RP. Art. 61, 62, Warszawa 2020.
Chmaj M., Prawna instytucjonalizacja partii politycznych w Polsce, Lublin
1994.
Chmaj M., Urbaniak M., Komentarz do Konstytucji RP. Art. 2, Warszawa
2022.
Chmaj M., Wolność tworzenia i działania partii politycznych. Studium po-
równawcze, Olsztyn 2006.
Czaplicki K.W., Dauter B., Jaworski S.J., Kisielewicz A., Rymarz F., Zbie-
ranek J., Kodeks wyborczy. Komentarz, Warszawa 2018.
Czarny P., Naleziński B., Pojęcie wolności zrzeszania się − aspekt pozy-
tywny i negatywny, [w:] Prawa i wolności obywatelskie w Konstytucji
RP, (red.) B. Banaszak, A. Preisner, Warszawa 2002.
Czarny P., Struktura parlamentu, [w:] Zarys ustroju państwowego Polski.
Zagadnienia podstawowe Małej Konstytucji, (red.) P. Sarnecki, Kraków
1993.
Człowiekowska  J.,  Prawo  do  sądu  jako  publiczne  prawo  podmiotowe,  
„Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego”, 2006, nr 5.
Dąbrowski M., Zatrudnianie obcokrajowców-obywateli UE w polskiej ad-
ministracji samorządowej, „Państwo i Prawo” 2009, z. 11.
Dubowik A., Prawo zrzeszania się w związki zawodowe pracowników sek-
tora publicznego, „Praca i Zabezpieczenie Społeczne” 2002, nr 6.
Działocha K., Zamknięty system źródeł prawa powszechnie obowiązują-
cego w Konstytucji i praktyce, [w:] Konstytucyjny system źródeł prawa
w praktyce, (red.) A. Szmyt, Warszawa 2005.
Działocha K., Źródła prawa a praktyka konstytucyjna, [w:] System źródeł
prawa w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, (red.) M. Granat, Nałę-
czów 2000.
Falski J., Ewolucja wykładni zasady równości w orzecznictwie Trybunału
Konstytucyjnego, „Państwo i Prawo” 2000, z. 1. Bibliografia     199
Florek L., Interes pracodawcy w prawie pracy, „Państwo i Prawo” 2012, z. 5.
Florek L., Pojęcie i zakres wolności związkowej, [w:] Zbiorowe prawo pracy
w  XXI  w.,  (red.)  A.  Wypych-Żywicka,  M.  Tomaszewska,  J.  Stelina,
Gdańsk 2010.
Florek L., Ustawa i umowa w prawie pracy, Warszawa 2010.
Florek L., Zakres ograniczenia wolności związkowych (art. 59 ust. 4 Kon-
stytucji), „Państwo i Prawo” 2000, z. 12.
Florek L., Znaczenie układów zbiorowych pracy, „Praca i Zabezpieczenie
Społeczne” 2013, nr 2.
Fuks T., Łopatka A., Rybicki M., Skrzydło W., Ustrój polityczny Polskiej
Rzeczypospolitej Ludowej, Warszawa 1981.
Garlicki L., Konstytucyjny system źródeł prawa (na tle orzecznictwa Trybu-
nału Konstytucyjnego), [w:] System źródeł prawa w Konstytucji Rzeczy-
pospolitej Polskiej, (red.) M. Granat, Nałęczów 2000.
Gdulewicz E.,  Regulamin Sejmu, [w:]  Konstytucja Rzeczypospolitej Pol-
skiej. Komentarz encyklopedyczny, (red.) W. Skrzydło, S. Grabowska,
R. Grabowski, Warszawa 2009.  
Gersdorf M., Jeszcze w sprawie sporu o pojęcie pracodawcy, „Praca i Za-
bezpieczenie Społeczne” 1997, nr 2.
Goździkiewicz G., Układy zbiorowe pracy jako źródło prawa pracy, [w:]
Układy  zbiorowe  pracy.  W  stulecie  urodzin  profesora  Wacława  Szu-
berta, (red.) Z. Góral, Warszawa 2013.  
Góra-Błaszczykowska A., Glosa do wyroku SN z dnia 12 sierpnia 2004 r.
III PK 38/2004, „Orzecznictwo Sądów Polskich” 2005, nr 7−8.
Góralczyk M.T., Związek między konstytucyjną zasadą społeczeństwa oby-
watelskiego a partycypacją społeczną – zarys problematyki, „Przegląd
Sejmowy” 2020, nr 6.
Górnicz-Mulcahy A., Agencja rządowa jako pracodawca, „Przegląd Prawa  
i Administracji” 2018, t. 113.
Górzyńska T., W drodze do osiągnięcia europejskiego wymiaru służby cy-
wilnej i szerzej służby publicznej, czyli w poszukiwaniu wspólnych war-
tości, [w:] Administracja polska w zjednoczonej Europie, (red.) W. Woł-
piuk, Warszawa 2006.  200      Bibliografia
Grabowska S., Odpowiedzialność konstytucyjna, [w:] Konstytucja Rzeczy-
pospolitej  Polskiej.  Komentarz  encyklopedyczny,  (red.)  W.  Skrzydło,  
S. Grabowska, R. Grabowski, Warszawa 2009.  
Granat M., Prawo konstytucyjne. Pytania i odpowiedzi, Warszawa 2021.
Groński P., Organizacje pracodawców, [w:] Wolność zrzeszania się w Pol-
sce, (red.) M. Chmaj, Warszawa 2008.  
Grygiel-Kaleta Ż., Wolność zrzeszania się w związkach zawodowych, War-
szawa 2015.
Grzebyk P., Ogólnopolski Strajk Kobiet, aborcja i prawo do strajku, „Pań-
stwo i Prawo” 2021, z. 8.
Grzybowski K., Historia państwa i prawa polskiego. Tom IV: Od uwłasz-
czenia do odrodzenia państwa, Warszawa 1982.  
Hadrowicz E., Prawo o stowarzyszeniach. Komentarz, Warszawa 2020.
Hajn Z., Pojęcie pracodawcy po nowelizacji kodeksu pracy, cz. 1, „Praca  
i Zabezpieczenie Społeczne” 1997, nr 6.
Hajn Z., Pojęcie układu zbiorowego pracy i jego uznanie przez państwo  
a reprezentatywność związkowa, „Państwo i Prawo” 2021, z. 5.
Hajn Z., Pracodawca jako strona stosunków cywilnoprawnych, „Przegląd
Prawa i Administracji” 2018, t. 113.
Hajn Z., Status prawny organizacji pracodawców, Warszawa 1999.  
Hajn Z., Związkowa reprezentacja praw i interesów pracowniczych a za-
sada negatywnej wolności związkowej, [w:] Reprezentacja praw i inte-
resów pracowniczych, (red.) G. Goździewicz, Toruń 2001.
Hofmański P., Prawo do sądu w ujęciu konstytucji i ustaw oraz standardów
prawa międzynarodowego, [w:] Wolności i prawa jednostki oraz ich
gwarancje w praktyce, (red.) L. Wiśniewski, Warszawa 2006.  
Jabłoński M., Jarosz-Żukowska S., Zakładowe układy zbiorowe pracy jako
źródło prawa powszechnie obowiązującego – dylematy konstytucyjno-
prawne, „Acta Universitatis Wratislaviensis. Przegląd Prawa i Admi-
nistracji C/2” 2015, nr 3661.  
Jabłoński M., Prawo dostępu do służby publicznej, [w:] Prawa i wolności
obywatelskie w Konstytucji RP, (red.) B. Banaszak, A. Preisner, War-
szawa 2002. Bibliografia     201
Jackiewicz A., Uwagi na temat „niedomknięcia” źródeł prawa powszechnie
obowiązującego w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z 2 kwietnia
1997 r., [w:] Prawo, parlament i egzekutywa we współczesnych syste-
mach rządów. Księga poświęcona pamięci profesora Jerzego Stembro-
wicza, (red.) S. Bożyk, Białystok 2009.
Jagielski J., Rączka K., Komentarz do ustawy o służbie cywilnej, Warszawa
2001.
Jaśkowski K., Maniewska E., Kodeks pracy. Komentarz, Warszawa 2019.
Juchniewicz J., Kazimierczuk M., Wolności i prawa polityczne, [w:] Wol-
ności i prawa człowieka w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, (red.)
M. Chmaj, Warszawa 2016.
Kaczyński L., Czy postanowienia normatywne układów zbiorowych pracy
dotyczące treści indywidualnych stosunków pracy są przepisami po-
wszechnie obowiązującymi, „Przegląd Sądowy” 1999, nr 11−12.  
Kazimierczuk M., Wolność zrzeszania się jako element społeczeństwa oby-
watelskiego, „Studia Prawnoustrojowe” 2015, nr 28.  
Kazimierczuk M., Wolność zrzeszania się w związkach zawodowych, [w:]
Wolność zrzeszania się w Polsce, (red.) M. Chmaj, Warszawa 2008.  
Kazimierczuk M., Wolność zrzeszania się w związki zawodowe w systemie
Rady Europy, „Polski Rocznik Praw Człowieka i Prawa Humanitar-
nego” 2015, nr 6.
Kijonka M., Strajk. Definicja według wzorca normatywnego − ujęcie trój-
płaszczyznowe, „Studia z Zakresu Prawa Pracy i Polityki Społecz-
nej” 2011, nr 1.
Konarska D., Zakaz dyskryminacji ze względu na wiek w świetle prawa
polskiego  oraz  standardów  europejskich,  [w:]  Efektywność  europej-
skiego systemu ochrony praw człowieka. Obszary analizy skuteczności
europejskiego systemu praw człowieka, (red.) J. Jaskiernia, Toruń 2012.
Konarska P., Pomiędzy konstytucyjną definicją małżeństwa a zasadą rów-
ności  i  zakazem  dyskryminacji,  czyli  ochrona  małżeństwa  i  rodziny  
a legalizacja związków partnerskich, „Kortowski Przegląd Prawniczy”
2015, nr 2. 202      Bibliografia
Kozłowska B., Status zawodowy rolnika i reprezentacja interesów rolni-
czych, [w:] Prawo rolne, (red.) A. Stelmachowski, Warszawa 2003.
Kozłowski M., Konstytucyjne przesłanki dostępu do służby cywilnej w świetle
Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r., „Prze-
gląd Prawa Konstytucyjnego” 2016, nr 2.
Królikowski  J.,  Wyrok TK z  2.06.2015  r.  (K  1/13),  „Europejski  Przegląd
Sądowy”, 2015, nr 10.
Kubas S., Regulamin Sejmu – problem demarkacji, [w:] Ustroje: historia  
i współczesność: Polska − Europa − Ameryka Łacińska: księga jubileu-
szowa dedykowana profesorowi Jackowi Czajowskiemu, (red.) M. Grzy-
bowski, G. Kuca, P. Mikuli, Kraków 2013.
Kucharski O., Organizacje pracodawców w procesie stanowienia prawa,
„Przegląd Prawa Publicznego” 2019, nr 6.
Kuczyński T., Pracodawca jako kategoria systemu prawa, „Przegląd Prawa  
i Administracji” 2018, t. 113.
Kumor-Jezierska E., Pojęcie pracodawcy w razie przejścia zakładu pracy,
„Roczniki Nauk Prawnych” 2015, nr 3.
Lata H., Lokaut jako ultima ratio pracodawców wobec nielegalnego strajku,
„Z Problematyki Prawa Pracy i Polityki Socjalnej” 2002, nr 15.
Leszczyński  L.,  Kryterium  "konieczności  w  demokratycznym  społeczeń-
stwie" w Europejskiej Konwencji Praw Człowieka − studium teoretycz-
noprawne, „Europejski Przegląd Sądowy” 2014, nr 1.
Lewandowicz-Machnikowska  M.,  Osoba  fizyczna  jako  pracodawca,
„Przegląd Prawa i Administracji” 2018, t. 113.
Lichorowicz A., Instrumenty oddziaływania na strukturę gruntową Polski  
w  ustawie  z  11  kwietnia  2003  r.  o  kształtowaniu  ustroju  rolnego,
„Kwartalnik Prawa Prywatnego” 2004, z. 2.
Liszcz T., Praca i kapitał w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, „Studia
Iuridica Lublinensia” 2014, nr 22.
Liszcz T., Prawo pracy, Warszawa 2007.
Lubeńczuk  G.,  Prawo  równego  dostępu  do  służby  publicznej,  „Annales
Universitatis Mariae Curie-Skłodowska Lublin – Polonia, Sectio G”,
2017, vol. LXIV. Bibliografia     203
Łączkowski W., Prawne zasady równości i sprawiedliwości, „Ruch Praw-
niczy, Ekonomiczny i Socjologiczny” 2011, nr 2.
Łukaszczuk  A.,  Prawo  dostępu  do  służby  publicznej,  [w:]  Realizacja  
i ochrona konstytucyjnych wolności i praw jednostki w polskim po-
rządku prawnym, (red.) A. Bisztyga, M. Jabłoński, Wrocław 2014.
Majewski A., Problematyka kwalifikacji do prowadzenia działalności rol-
niczej w gospodarstwach rolnych, „Studia Iuridica Agraria” 2005, t. V.
Makowski W., Prawo o stowarzyszeniach, związkach i zgromadzeniach pu-
blicznych, Warszawa 1913.
Maniewska E., Holding a pojęcie pracodawcy, „Praca i Zabezpieczenie
Społeczne” 2016, nr 12.
Masternak-Kubiak  M.,  Kuczma  P.,  Prawo  petycji  jako  publiczne  prawo
podmiotowe  (aspekt  podmiotowy  i  przedmiotowy),  [w:]  Teoretyczne  
i praktyczne aspekty realizacji prawa petycji, (red.) R. Balicki, M. Ja-
błoński, e-wydawnictwo, Prawnicza i Ekonomiczna Biblioteka Cyfrowa,
Wrocław 2015.
Matey-Tyrowicz M., Dialog społeczny jako instytucja konstytucyjna i eu-
ropejska,  [w:]  Konstytucja  i  władza  we  współczesnym  świecie:  dok-
tryna-prawo-praktyka. Prace dedykowane Profesorowi Wojciechowi Soko-
lewiczowi na siedemdziesięciolecie urodzin, (red.) M. Kruk, J. Trzciński,
J. Wawrzyniak, Warszawa 2002.
Mazuryk M., Dialog społeczny w Polsce sensu largo i sensu stricto, „Ius
Novum” 2009, nr 4.
Michalska A., Międzynarodowa ochrona wolności związkowej, „Ruch praw-
niczy, Ekonomiczny i Socjologiczny” 1982, z. 1.
Michna W., Organizacje wiejskie i rolnicze oraz ich rola w rozwoju obywa-
telskiej demokracji i krajowej gospodarki, Warszawa 2010.
Miernicka I., Spółka cywilna jako pracodawca, „Gdańsko-Łódzkie Rocz-
niki Prawa Pracy i Prawa Socjalnego” 2014, nr 4.
Morawska E.H., Prawa konstytucyjne człowieka i obywatela w Rzeczypo-
spolitej Polskiej a prawa podstawowe Unii Europejskiej. Analiza po-
równawcza, „Przegląd Sejmowy” 2009, nr 1. 204      Bibliografia
Morawska E.H., Zasada proporcjonalności jako konstytutywny element pa-
radygmatu zasady państwa prawnego, [w:] Minikomentarz dla Maksi-
profesora.  Księga  jubileuszowa  profesora  Leszka  Garlickiego,  (red.)  
M. Zubik, Warszawa 2017.
Niedzielska B., Legitymacja związków zawodowych i organizacji praco-
dawców do inicjowania postępowania przed  Trybunałem Konstytu-
cyjnym w świetle orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego, „Studia
Iuridica Lublinensia” 2015, nr 4.
Orzeszyna K., Karta Praw Podstawowych w Unii Europejskiej w traktacie  
lizbońskim, „Roczniki Nauk Prawnych” 2009, nr 2.  
Paździor M., Źródła prawa, [w:] Konstytucyjny system organów państwo-
wych, (red.) B. Szmulik, M. Paździor, Warszawa 2014.
Piątkowski J., [w:] Komentarz do ustawy o organizacjach pracodawców,
[w:] Zbiorowe prawo zatrudnienia. Komentarz, Warszawa 2019.
Pietrzyk-Reeves D., Idea społeczeństwa obywatelskiego. Współczesna de-
bata i jej źródła, Toruń 2021.
Pisarczyk Ł., Podstawy normatywności i charakter prawny specyficznych
źródeł prawa pracy, „Państwo i Prawo” 2012, z. 6.
Podemski  K.,  Społeczeństwo  obywatelskie  w  Polsce  25  lat  po  wielkiej
zmianie, „Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny” 2014, z. 2.
Podgórska-Rakiel  E.,  Zakres  podmiotowy  wolności  koalicji  związkowej
pracobiorców. Glosa do wyroku TK z dnia 2 czerwca 2015 r., K 1/13,
„Gdańskie Studia Prawnicze – Przegląd Orzecznictwa” 2017, nr 3.
Podgórska-Rykała  J.,  Zasada  równości  płci  –  wybrane  regulacje  prawa
krajowego, „Roczniki Administracji i Prawa” 2017, tom 17.
Podkowik  J.,  Bezpośrednie  konstytucyjne  granice  wolności  człowieka,
„Państwo i Prawo” 2017, z. 8.  
Półtorak N., Zakres związania państw członkowskich Kartą Praw Podsta-
wowych Unii Europejskiej, „Europejski Przegląd Sądowy” 2014, nr 9.
Prokop K., Podstawowe zasady ustrojowe, [w:] Prawo konstytucyjne, (red.)  
S. Bożyk, Białystok 2014.
Przywora B., Problematyka zgodności z Konstytucją RP alternatywnego
trybu obsadzania stanowisk urzędniczych w administracji samorządowej
(tzw. awansu wewnętrznego), „Samorząd Terytorialny” 2014, nr 7−8. Bibliografia     205
Przywora B.,  Transformacje ustrojowe  polskiej służby cywilnej, Kraków
2012.
Pułło A., Zasada ochrony społeczeństwa obywatelskiego w systemie zasad
konstytucyjnych, „Gdańskie Studia Prawnicze” 2021, t. XXVIII.
Raczyński A., Polskie prawo pracy, Warszawa 1930.  
Rączka  K.,  Wokół  pojęcia  strajku,  „Praca  i  Zabezpieczenie  Społeczne”
2014, nr 4.
Reda A., Wolności związkowe pracowników samorządowych, „Samorząd  
Terytorialny” 2013, nr 9.
Reda-Ciszewska A.,  Wolność koalicji związkowej pracowników nietypo-
wych, osób zatrudnionych na podstawie umów cywilnoprawnych i sa-
mozatrudnionych, „Zeszyty Prawnicze” 2013, nr 13.4.
Ruczkowski P., Wolność w prawie administracyjnym, „Przegląd Prawa  
Publicznego” 2016, nr 7−8.  
Rybski  R.,  Konstytucyjny  status  osób  ubezwłasnowolnionych,  Warszawa
2015.
Sanetra W., Prawa (wolności) pracownicze w Konstytucji, „Praca i Zabez-
pieczenie Społeczne” 1997, nr 11.
Sarnecki P., Konstytucyjny system źródeł prawa o charakterze powszech-
nym,  [w:]  Dziesięć  lat  Konstytucji  Rzeczypospolitej  Polskiej,  (red.)  
E. Gdulewicz, H. Zięba-Załucka, Rzeszów 2007.
Sarnecki P., System źródeł prawa w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej,
Warszawa 2002.
Sarnecki P., Wolność zrzeszania się, Warszawa 1998.
Seweryński M., Porozumienia zbiorowe w prawie pracy, [w:] Źródła prawa
pracy, (red.) L. Florek, Warszawa 2000.
Sękara M., Wybrane aspekty pojęcia strajku i wolności strajkowej w syste-
mie prawa polskiego, „Studia z Zakresu Prawa Pracy i Polityki Spo-
łecznej” 2005, nr 1.
Sierocka I., Równość czy równowaga w zbiorowych stosunkach pracy, [w:]
Ochrona praw człowieka w świetle przepisów prawa pracy i zabezpie-
czenia społecznego, (red.), A. M. Świątkowski Warszawa 2009. 206      Bibliografia
Sikorska-Lewandowska  A.,  Uprawnienia  rolniczego  zrzeszenia  branżo-
wego, „Przegląd Prawa Rolnego” 2016, nr 1.
Skotnicki K., Prawo dostępu do służby publicznej, [w:] Konstytucja Rze-
czypospolitej Polskiej. Komentarz encyklopedyczny, (red.) W. Skrzydło,
S. Grabowska, R. Grabowski, Warszawa 2009.
Skrzydło W., Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, Warszawa
2013.
Smoktunowicz E., Prawo zrzeszania się w Polsce, Warszawa 1992.
Sokalska E., Służba cywilna – geneza, uregulowania prawne, prognozy,
„Acta Universitatis Wratislaviensis. Przegląd Prawa i Administracji”
2008, t. LXXVIII.
Sokolewicz  W.,  Artykuł  13,  [w:]  Konstytucja  Rzeczypospolitej  Polskiej.  
Komentarz, (red. L. Garlicki), Warszawa 2007.
Sokolewicz W., Wojtyczek K., Artykuł 59, [w:] Konstytucja Rzeczypospoli-
tej Polskiej. Komentarz. Tom II art. 30−86, (red.) L. Garlicki, M. Zubik,
Warszawa 2016.  
Sokolewicz W., Wojtyczek K., Artykuł 60, [w:] Konstytucja Rzeczypospoli-
tej Polskiej. Komentarz, tom II art. 30−86, (red.) L. Garlicki, M. Zubik,
Warszawa 2016.  
Stelina J., Glosa do uchwały SN III ZP 25/2000, „Orzecznictwo Sądów
Polskich” 2002, nr 9.
Sternal S., Równość proceduralna jako podstawowa implikacja zasady dia-
logu społecznego, „Roczniki Administracji i Prawa”, 2013, nr 13.
Stępkowski A., Zasada proporcjonalności w europejskiej kulturze prawnej.  
Sądowa kontrola władzy dyskrecjonalnej w nowoczesnej Europie, War-
szawa 2010.
Studnicki W., Wolność zgromadzeń i stowarzyszania się, [w:] Prawa i wol-
ności I i II generacji, (red.) A. Florczak, B. Bolechów, Toruń 2006.
Suski P., Stowarzyszenia i fundacje, Warszawa 2005.  
Sykulska M., Sądowe mechanizmy ochrony praw jednostki, [w:] Ochrona
praw jednostki, Warszawa 2004.
Szeleszczuk D., Środek karny pozbawienia praw publicznych w polskim
prawie karnym, Warszawa 2013. Bibliografia     207
Szewczyk H., Wolność koalicji w pracowniczym i niepracowniczym zatrud-
nieniu, „Studia Prawnicze” 2010, nr 2.  
Szewczyk H., Zakaz dyskryminacji jako gwarancja prawna wolności związ-
kowych w świetle art. 3 ustawy o związkach zawodowych, „Państwo  
i Prawo” 2021, z. 5.
Szewczyk M., Artykuł 40, [w:] Kodeks karny. Część ogólna. Tom I. Komen-
tarz do art. 1−116 k.k., (red.) A. Zoll, Zakamycze 2004.
Szustakiewicz P., Komentarz do Konstytucji RP. Art. 184, 185, Warszawa
2022.
Szymanek J., Wolność zrzeszania się w organizacjach społeczno-gospo-
darczych rolników, [w:] Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komen-
tarz encyklopedyczny, (red.) W. Skrzydło, S. Grabowska, R. Grabowski,
Warszawa 2009.
Szymanek J., Wolność zrzeszania w związkach zawodowych, [w:] Konsty-
tucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz encyklopedyczny, (red.)  
W. Skrzydło, S. Grabowska, R. Grabowski, Warszawa 2009.
Szymanek J., Wolność związków zawodowych, [w:] Konstytucja Rzeczypo-
spolitej  Polskiej.  Komentarz  encyklopedyczny,  (red.)  W.  Skrzydło,  
S. Grabowska, R. Grabowski, Warszawa 2009.
Szymanik  E.,  Równość  płci.  Aspekty  historyczno-społeczne  i  prawne,  
„Seminare. Poszukiwania naukowe” 2014, tom 35, nr 4.
Świątkowski A.M., Karta praw społecznych Rady Europy, Warszawa 2006.
Świątkowski A.M., Konwencja nr 87 MOP dotycząca wolności zrzeszania
się pracowników w związkach zawodowych, [w:] Z zagadnień współ-
czesnego prawa pracy. Księga jubileuszowa Profesora Henryka Lewan-
dowskiego, (red.) Z. Góral, Warszawa 2009.
Świątkowski A.M., O kontrowersjach wokół pojęcia „autentyczny” praco-
dawca, „Państwo i Prawo” 2018, z. 4.
Świątkowski A.M., Wujczyk M., Przyszłość sądów pracy, „Przegląd Sądowy”
2009, nr 11−12.
Tereszkiewicz F., Dyrektywa 2014/54/UE − nowe instrumenty egzekwo-
wania  swobody  przepływu  pracowników,  „Przegląd  Nauk  Stosowa-
nych” 2015, nr 9. 208      Bibliografia
Tomanek A., Glosa do wyroku SN z 18 sierpnia 2004 r., sygn. akt III PK
38/04, „Orzecznictwo Sądów Pracy” 2005, nr 7−8.
Tomanek  A.,  Wątpliwości  wokół  nowej  definicji  pracodawcy  w  prawie
związkowym, „Praca i Zabezpieczenie Społeczne” 2019, nr 3.
Tomkiewicz M., Utrata praw publicznych w prawie polskim: przyczyny, za-
kres i skutki, „Przegląd Sądowy” 2012, nr 1.
Tuleja P., Artykuł 12, [w:] Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komen-
tarz, (red.) P. Tuleja, Warszawa 2019.
Uniejewski  J.,  Pazura  A.,  Zasada  równości  wobec  prawa  –  naruszenia  
a dyskryminacja, „Humanistyczne Zeszyty Naukowe Prawa Człowieka”
2013, nr 16.
Unterschütz J., Reprezentatywność związków zawodowych a zasada rów-
nego  traktowania  partnerów  społecznych,  „Annales  Universitatis  
Mariae Curie-Skłodowska”, sectio G, 2015, vol. LXII, 2.
Ura E., Prawo urzędnicze, Warszawa 2004.
Wiącek M., Glosa do wyroku TK z 27 maja 2008 r., (sygn. akt SK 57/06),
„Przegląd Sejmowy” 2009, nr 1.
Wieruszewski  R.,  Zasada  równości  i  niedyskryminacji,  [w:] Prawa  czło-
wieka. Model prawny, (red.) R. Wieruszewski, Ossolineum 1991.
Wiśniewski A., Proporcjonalność i fair balance w orzecznictwie Europej-
skiego Trybunału Praw Człowieka, „Gdańskie Studia Prawnicze” 2019,
nr 2.
Wiśniewski L., Prawo a wolności człowieka – pojęcie i konstrukcja prawna,
[w:] Podstawowe prawa jednostki i ich sądowa ochrona, (red.) L. Wi-
śniewski, Warszawa 1997.
Witkowski Z., Prawo dostępu do służby publicznej, [w:] Wolności i prawa
polityczne, (red.), W. Skrzydło, Kraków 2002.  
Wojtczak D., Zasada społeczeństwa obywatelskiego jako zasada naczelna
konstytucji, „Dyskurs Prawniczy i Administracyjny” 2018, nr 1.
Wratny J., Prawo pracy Rady Europy, [w:] Europejskie prawo pracy i ubez-
pieczeń społecznych, (red.) L. Florek, Warszawa 1996.
Wyrzykowski M., Granice praw i wolności – granice władzy, [w:] Obywatel  
– jego wolności i prawa, (red.) B. Oliwa ‐ Radzikowska, Warszawa 1998. Zając M., Spółka partnerska jako pracodawca, „Praca i Zabezpieczenie
Społeczne” 2010, nr 3.
Zakolska J., Problem klauzuli ograniczającej korzystanie z praw i wolności
człowieka w pracach konstytucyjnych, w poglądach doktryny i orzecz-
nictwa Trybunału Konstytucyjnego, „Przegląd Sejmowy” 2005, nr 5.
Załęski P.S., Neoliberalizm i społeczeństwo obywatelskie, Toruń 2012.
Zdyb M., Służba publiczna, [w:] Prawość i godność. Księga pamiątkowa  
w  70.  rocznicę  urodzin  Profesora  Wojciecha  Łączkowskiego,  (red.)  
S. Fundowicz, F. Rymarz, A. Gomułowicz, Lublin 2003.
Zubik M., „Wolność” a „prawo” (pięć hipotez o stosowaniu pojęć konstytu-
cyjnych dotyczących praw człowieka), „Państwo i Prawo” 2015, z. 9.
Zubik M., Prawo konstytucyjne współczesnej Polski, Warszawa 2020.
Zubik M., Trybunał Konstytucyjny a układy zbiorowe pracy, „Praca i Za-
bezpieczenie Społeczne” 2005, nr 3.  
Zubik M., Uwagi na temat partii politycznych i ich osobowości prawnej  
w świetle Konstytucji i ustawy o partiach politycznych, „BSiE Kance-
larii Sejmu”, raport nr 172, Warszawa luty 2000.
Zych R., Kowalczyk T., Pozbawienie praw publicznych jako środek karny  
w aspekcie realizacji, „Przegląd Prawa Konstytucyjnego” 2012, nr 2.
Żołyński J., Pracodawca a związki zawodowe. Wybrane problemy zbioro-
wego prawa pracy, Warszawa 2011.