Kierunki współczesnej promocji zdrowia i prewencji zaburzeń. Profilaktyka XXI wieku. Zagrożenia i wyzwania. Teoria i praktyka

Spis treści:

Wstęp

Rozdział 1. Profilaktyka, promocja zdrowia, prewencja zaburzeń - podobieństwa i różnice

Rozdział 2. Profilaktyka we współczesnym świecie – kontekst teoretyczny i odniesienia empiryczne, znaczenie psychoedukacji w oddziaływaniach profilaktycznych

Rozdział 3.  Program profilaktyczne – jak opracowywać, jak wdrażać, jak ewaluować

Rozdział 4.  W stronę człowieka zdrowego, w stronę człowieka chorego – obszary promocji zdrowia i prewencji zaburzeń w XXI w.,możliwości i ograniczenia

Rozdział 5.  Profilaktyka w ujęciu siedliskowym – rodzina, przedszkole, szkoła, praca – i wyznaczniki jej oddziaływań

Rozdział 6.  Zasoby osobiste i społeczne jako najważniejszy element współczesnej profilaktyki

Rozdział 7.  Przykłady opracowywania programów profilaktycznych dla dorosłych osób zdrowych – obszar promocji zdrowia i prewencji zaburzeń

Rozdział 8.  Przykładyopracowywaniaprogramówprofilaktycznych dladorosłych osób chorych – obszar prewencji zaburzeń II i III stopnia

Rozdział 9.  Przykłady opracowywania programów profilaktycznych dla dzieci i młodzieży – obszar promocji zdrowia i prewencji zaburzeń

Rozdział 10.  Profilaktyka XXI wieku – wyzwanie dla współczesnych nauk o człowieku?

Przykładowe scenariusze ćwiczeń do wykorzystania w programach profilaktycznych. Podsumowanie i przykłady

Bibliografia

Wstęp

dr hab., prof. APS Ewa Zasępa:

Żyjemy w czasach, w których istnieje coraz więcej czynników ryzyka problemów zarówno somatycznych, jak i psychicznych. Pomimo wielkich osiągnięć medycznych i psychologicznych poważne choroby somatyczne i psychiczne dotykają coraz więcej osób. W bardzo wielu przypadkach  choroby te wynikają z niewłaściwego stylu życia oraz z nieumiejętności radzenia sobie ze stresem. Dlatego oddziaływania profilaktyczne są niezwykle istotne dla współczesnych dzieci, młodzieży, dorosłych i starszych. Pomagają uczyć zdrowego stylu życia, wzmacniać zasoby osobiste skuteczne w radzeniu sobie z czynnikami ryzyka, wreszcie pomagają wzmacniać efektywne radzenie sobie z chorobą. […] Głównym atutem książki są bardzo dokładnie (wręcz krok po kroku) opisane programy profilaktyczne skierowane do osób w różnym wieku i w różnym stanie zdrowia. […] Książka ta może być użyteczna nie tylko dla profesjonalistów zajmujących się działaniami profilaktycznymi, dla studentów psychologii, ale też dla wszystkich, którzy chcą odpowiedzialnie troszczyć się o własne zdrowie i zdrowie najbliższych.

Patrycja Stawiarska

psycholog, specjalizuje się w psychologii zdrowia i jakości życia. Jest  wykładowcą na Uniwersytecie SWPS, adiunktem w Zakładzie Psychologii Klinicznej i Zdrowia. Zajmuje się szeroko pojętą profilaktyką w obszarze promocji zdrowia i prewencji zaburzeń w kontekście teoretycznym oraz praktycznym. Wyniki swoich badań prezentowała na konferencjach naukowych – ogólnopolskich i międzynarodowych. Jest laureatką Stypendium Ministra Edukacji Narodowej.

Anczewska, M. (2006). Stres i wypalenie zawodowe u pracowników psychiatrycznej opieki medycznej. Warszawa: Instytut Psychiatrii i Neurologii
Antonovsky, A. (1984). The sense of coherence as a determinant of health . [W:] J.D., Matarazzo, N.E. (red.), Behavioral health (s. 114–129). New York: John Wiley
Antonovsky, A. (1995). Rozwikłanie tajemnicy zdrowia. Jak radzić sobie ze stresem i nie zachorować?. Warszawa: Fundacja IPN
Bandura, A. (1977). Social learning theory. Enblewood Clifts: Prentice Hall Inc
Bandura, A. (1997). Self-efficacy: The exercise of control . New York: W.H. Freeman
Bandura, A. (2001). Social cognitive theory: an agentic perspective. Annual Review of Psychology, 52, 1–26
Beaglehole, R., Bonita, R., Kjellstrom, T. (2002). Podstawy epidemiologii. Szkoła Zdrowia Publicznego. Łódź: Instytut Medycy Pracy im. prof. J. Nofera
Bętkowska-Korpała, B. (2004). Rola Wzoru Zachowania A w prewencji wtórnej choroby niedokrwiennej serca. [W:] K. Wrześniewski, D. Włodarczyk (red.), Choroba niedokrwienna serca. Psychologiczne aspekty leczenia i zapobiegania (s. 175–197). Gdańsk: GWP
Bibace, R., Walsh, M.E.. (1980). Development of children’s conceptions of illness. Pediatrics, 66, 912–917
Bishop, G.D. (2000). Psychologia zdrowia. Wrocław: Astrum
Bodenmann, G., Perrez, M., Cina, A., Widmer, K. (2002). The Effectiveness of a coping-focused prevention approach: A two – year longitudinal study. Swiss Journal of Psychology, 61(4), 195–202
Bomba, J. (2012). Zaburzenia zachowania. [W:] I. Namysłowska (red.), Psychiatria dzieci i młodzieży (s. 220–231).Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL
Brzezińska, A. (2000). Psychologia wychowania. [W:] J. Strelau (red.), Psychologia. Podręcznik akademicki (t. 3, s. 228–257). Gdańsk: GWPBibliografia 153
Carver, C.S., Scheier, M.F. (1994). Situational coping and coping dispositions in a stress-full transaction. Journal of Personality and Social Psychology, 66, 184–195
Chambre, S.M. (1987). Good deeds in old ages. Volunteering by the New leisure calss. Lexington: MA: Lexington Books
Chang, M.L. (2009). An appraisal Perspective of Teacher Burnout: Examining the Emotional Work of Teachers. Educational Psychology Review, 21, 193–218
Cofta, L. (1993). Rozpoznanie wzoru zachowania A u chorych z somatycznymi czynnikami zagrożenia chorobą wieńcową. Polski Tygodnik Lekarski, 16/17, 368–371
Conrad, P. (2007). The medicalization of sociaty. On the transformation of human conditions into treatable disorders. Baltimore: Johns Hopkins University Press
Czabała, J.C. (2010). Czynniki leczące w psychoterapii. Warszawa: PWN
Czapiński, J. (2005). Psychologiczne teorie szczęścia. [W:] J. Czapiński (red.), Psychologia pozytywna (s. 51–103). Warszawa: PWN
Czapiński, J. (2017). Psychologia szczęścia. Kto, kiedy, dlaczego kocha życie i co z tego wynika, czyli nowa odsłona teorii cebulowej. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar
Czapiński, J., Panek, T. (2015). Diagnoza społeczna. Warunki i jakość życia Polaków. Raport. Warszawa: Raport Monitoringu Społecznego
Dąbrowska-Kaczorek, M. (2016). Dialog wewnętrzny jako metoda rozwijania motywacji wewnętrznej nastolatków. [W:] A. Kołakowski, M. Dąbrowska-Kaczorek, N. Rappaport, J. Minahan, J.J. Schultz, B. Guzinski (red.), Jak zmieniać zachowania dzieci młodzieży (s. 29–47). Warszawa: Wydawnictwo Fraszka Edukacyjna
Dickson, D., Hargie, O. (2004). Skilled Interpersonal Communication: Research, Theory and Practice. London: Routledge
Dolińska-Zygmunt, G. (2001a). Teoretyczne podstawy refleksji o zdrowiu . [W:] G. Dolińska-Zygmunt (red.), Podstawy Psychologii Zdrowia (s. 11–18). Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.
Dolińska-Zygmunt, G. (2001b). Behawioralne wyznaczniki zdrowia – zachowania zdrowotne.
[W:] G. Dolińska-Zygmunt (red.), Podstawy Psychologii Zdrowia (s. 33–70). Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego
Doroszewska, A. (2010). Wpływ Internetu na zachowania zdrowiu u chorobie. [W:] K. Popielski, M. Skrzypek, E. Albińska (red.), Zdrowie i choroba w kontekście psychospołecznym (s. 300–311). Lublin: Wydawnictwo KUL
Dudek, B., Waszkowska, M., Hanke, W. (1999). Ochrona pracowników przed negatywnymi skutkami stresu zawodowego. Łódź: Wydawnictwo IMP
Ewles, L., Simnett, I. (2003). Promoting health. A practical guide. Edinburgh: Bailliere Tindall
Forouzanfar, M.H. (2015). Global, regional, and national comparative risk assessment of 79 behavioral, environmental and occupational, and metabolic risks or clusters of risksin 188 countries, 1990–2013: a systematic analysis for the Global Burden of Disease Study 2013, Lance, 386, 2287–2323
Foxcroft, D. (2006). Alcohol Misuse Prevention for Young People: a rapid review of recent evidence WHO Technical Report, School of Health and Social Care. Oxford: Brookes University
Fredrickson, B.L. (1998). What good are positive emotions? Review of General Psychology, 2, 300–319
Fredrickson, B.L. (2001). The role of positive emotions in positive psychology: The broaden-and-build theory of positive emotions. American Psychologist, 56, 218–236
Garcia-Moya I., Rivera, F., Moreno, C. (2013). School context and health in adolescence: The role of sense of coherence. Scandinavian Journal of Psychology, 54, 243–249
Gavine, A.J., Donnelly, P.D., Williams, D.J. (2016). Effectiveness of Universal School-Based Programs for Prevention of Violence in Adolescents. Psychology of Violence, 6(3), 390–399
Goleman, D. (1999). Inteligencja emocjonalna w praktyce. Poznań: Media Rodzina
Graeser, S. (2011). Salutogenic factors for mental health promotion in work settings and organizations. International Review of Psychiatry, 23(6), 508–515
Gwozdecka-Wolniaszek, E., Mateusiak, J. (2013). O stronach internetowych, przekazach medialnych i innych źródłach wiedzy o zdrowiu i chorobie. [W:] M. Górnik-Durose (red.), Kultura współczesna a zdrowie (s. 185–217). Sopot: GWP
Grzegorzewska, M.K. (2006). Stres w zawodzie nauczyciela. Specyfika, uwarunkowania, następstwa. Kraków: Wydawnictwo UJ
Heszen, I. (2008). Pozytywne emocje w negatywnych sytuacjach: skąd się biorą i jak zmieniają radzenie sobie. [W:] I. Heszen, J. Życińska (red.), Psychologia zdrowia. W poszukiwaniu pozytywnych inspiracji (s. 139–151). Warszawa: Academica
Heszen, I. (2013). Psychologia stresu. Warszawa: PWN
Heszen, I., Sęk, H. (2007). Psychologia zdrowia. Warszawa: PWN
Heszen-Niejodek, I. (2000). Psychologiczne problemy chorych somatycznie. [W:] J. Strelau (red.), Psychologia. Podręcznik akademicki (t. 3. S. 513–531). Gdańsk: GWP
Heszen-Niejodek, I. (2002). Radzenie sobie z chorobą – przegląd zagadnień. [W:] I. Heszen-Niejodek (red.), Jak żyć z chorobą a jak ją pokonać (s. 13–33). Katowice: Wydawnictwo UŚ
Heszen-Niejodek, I. (2003). Wymiar duchowy a zdrowie. [W:] Z. Juczyński, N. Ogińska-Bulik (red.), Zasoby osobiste i społeczne sprzyjające zdrowiu jednostki. (s. 33–49). Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Heszen-Niejodek, I., Wrześniewski, K. (2000). Udział psychologii w rozwiązywaniu problemów zdrowia somatycznego. [W:] J. Strelau (red.), Psychologia. Podręcznik akademicki, (t 3, s. 443–464). Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne
Hobfoll, S.E. (2006). Stres, kultura i społeczność. Gdańsk: GWP
Iwanowicz, E. (2009). Health literacy współczesnym wyzwaniem zdrowia publicznego. Medycyna Pracy, 60, 427–437Bibliografia 155
Juczyński, Z. (2001). Narzędzia pomiaru w promocji i psychologii zdrowia. Warszawa: Pracownia Testów Psychologicznych PTP
Juczyński, Z. (2002). Zmaganie się z przewlekłym bólem. [W:] I. Heszen-Niejodek (red.), Teoretyczne i kliniczne problemy radzenia sobie ze stresem (s. 132–152). Poznań: SPA
Kaniasty, K. (2003). Klęska żywiołowa czy katastrofa społeczna? Psychologiczne konsekwencje polskiej powodzi z 1997 roku. Gdańsk: GWP
Kaniasty, K., Norris, F.H. (2004). „Wzlot i upadek utopii” – mobilizacja i deterioracja wsparcia społecznego w sytuacjach klęsk żywiołowych. [W:] H. Sęk, R. Cieslak (red.), Wsparcie społeczne, stres i zdrowie (s. 123–138). Warszawa: PWN
Knoll, N., Schawzer, R. (2004). Prawdziwych przyjaciół…Wsparcie społeczne, stres, choroba i śmierć. [W:] H. Sęk, R. Cieślak (red.), Wsparcie społeczne, stres i zdrowie (s. 29–49). Warszawa: PWN
Kołakowski, A. (2014). Diagnoza zaburzeń zachowania. [W:] A. Kołakowski (red.), Zaburzenia zachowania u dzieci (s. 152–195). Sopot: GWP
Kołakowski, A. (2016). Czy terapia behawioralna może być skuteczna w szkole? [W:] A. Kołakowski, M. Dąbrowska-Kaczorek, N. Rappaport, J. Minahan, J.J. Schultz, B. Guzinski (red.), Jak zmieniać zachowania dzieci młodzieży (s. 9–29). Warszawa: Wydawnictwo Fraszka Edukacyjna
Kozielecki, J. (1987). Koncepcja transgresyjna człowieka. Warszawa: PWN
Krawański, A. (2003). Ciało i zdrowie człowieka w nowoczesnym systemie wychowania fizycznego. Poznań: Akademia Wychowania Fizycznego w Poznaniu
Krawański, A. (2006). Interaktywne uczenie się i nauczanie w wychowaniu fizycznym fizjoterapii. Poznań: Akademia Wychowania Fizycznego w Poznaniu
Kubacka-Jasiecka D. (2002). Psychologia wobec problematyki zmiany. [W:] D. Kubacka-Jasiecka (red.), Człowiek wobec zmiany. Rozważania psychologiczne. Kraków: Wydawnictwo UJ
Kumpfer, K.L., Alvarado, R., Tait, C., Turner, C. (2002). Effectiveness of School-Based Family and Children’s Skills Training for Substance Abuse Prevention among 6-8-Years-Old Rural Children. Psychology of Addictive Behaviors 16(48), 565–571
Levenson, H. (1973). Multidimensional locus of control In psychiatric patients. Journal of Consulting and Clinical Psychology, 41, 397–404
Levi, L. (1983). Stress and coronary heart disease – causes, mechanisms and prevention. [W:] R.H. Rosenman (red.), Psychosomatic risk factors and coronary heart disease: Indications for specific preventive therapy  (s. 15–21). Bern/Stuttgart/Vienna: H. Huber Publishers
Luks, A. (1992). The Healing power of Doing Good. The Health and Spiritual benefits of Helping others. New York: Fawcett Columbine Book
Łuszczyńska, A. (2004). Zmiana zachowań zdrowotnych. Gdańsk: GWP
Łuszczyńska, A. (2007). Nadwaga i otyłość. Interwencje psychologiczne. Warszawa, PWNKierunki współczesnej promocji zdrowia i prewencjizaburzeń – profilaktyka XXI wieku… 156
Martinsen, K.D., Wentzel-Larsen, T., Holen S., Patras, J. Waaktaar, T., Rasmussen, L.M.P., Sund, A.M., Lovaas, M.E.S., Kendall, P.C., Neumer, S.P. (2019). Prevention of Anxiety and Depression in School Children: Effectiveness of the Transdiagnostic EMOTION Program. Journal of Consulting and Clinical Psychology, 37(2), 212–219
Maslach, C., Leite,r M.P. (2010). Pokonać wypalenie zawodowe. Sześć strategii poprawienia relacji z pracą. Warszawa: Oficyna a Wolters Kluwer business
Maslow, A.H. (1990). Motywacja i osobowość. Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX
Mudyń, K. (2003). Czy można mieć zasoby nie mając do nich dostępu? Problem dostępności zasobów. [W:] Z. Juczyński, N. Ogińska-Bulik (red.), Zasoby osobiste i społeczne sprzyjające zdrowiu jednostki. (s. 63–79). Łódź, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Myrin, B., Lagerström, M. (2006). Health behavior and sense of coherence among pupils 14–15. Scandinavian Journal of Caring Sciences, 20, 339–346
Nielsen, M.B., Matthiesen, S.B., Einarsen, S. (2008). Sense of Coherence as a Protective Mechanism Among Targets of Workplace Bullying. Journal of Occupational Health Psychology, 13, 2, 128–136
Ogińska-Bulik, N., Kafilk-Pieróg, M. (2006). Stres zawodowy w służbach ratowniczych. Łódź: Wydawnictwo Wyższej Szkoły Humanistyczno-Ekonomicznej w Łodzi
Okulicz-Kozaryn, K., Dorożko, L. (2008). Adaptacja programu profilaktyki alkoholowej dla nastolatków w wieku 10–14 lat i ich rodziców. [W:] K. Okulicz-Kozaryn, K. Ostaszewski (red.), Promocja zdrowia psychicznego (s. 249–262). Badania i działania w Polsce.
Warszawa: Instytut Psychiatrii i Neurologii
Oldenburg, B., Burton, N.W. (2004). Primary prevention. [W:] A. Kaptein, J. Weinman (red.), Health Psychology (s. 305–336). Oxford: BBS Blackwell
Oman, D., Thoresen, C.E., McMahon, K. (1999). Volunteerism and Mortality among the Community – dwelling Elderly. Journal of Health Psychology, 4(3), 301–316
Ostaszewski, K. (2003). Skuteczność profilaktyki używania substancji psychoaktywnych. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar
Ostaszewski, K., Bobrowski, K. (2008). Polityka i profilaktyka. Bariery w rozwoju programów opartych na naukowej wiedzy. [W:] K. Okulicz-Kozaryn, K. Ostaszewski (red.), Promocja zdrowia psychicznego. Badania i działania w Polsce (s. 53–77). Warszawa: Instytut Psychiatrii i Neurologii
Ostoja-Zawadzka, K. (1997). Cykl życia rodzinnego. [W:] B. Barbaro (red.), Wprowadzenie do systemowego rozumienia rodziny (s. 18–31). Kraków: Collegium Medicum UJ
Padesky, Ch.A., Greenberger, D. (2004). Umysł ponad nastrojem. Kraków: Wydawnictwo UJ
Paluchowski, W.J. (2007). Diagnoza psychologiczna. Proces – narzędzia – standardy. Warszawa: Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne
Pelleboer-Gunning, H.A., Van der Valk, I.E., Branje, J.T., Van Doorn, M.D., Deković, M. (2015). Effectiveness and Moderators of the Preventive Intervention Kids in Divorce Situations: A Randomized Controlled Trial. Journal of Family Psychology, 29(5), 799–805
Pilecka, B. (2005). Kryzys psychiczny u bliskich chorego somatycznie. [W:] D. Kubacka-Jasiecka, T.M. Ostrowski (red.), Psychologiczny wymiar zdrowia, kryzysu i choroby (s. 109–119). Kraków: Wydawnictwo UJ
Pines, A.M. (2000). Wypalenie zawodowe w perspektywie egzystencjalnej. [W:] H. Sęk (red.), Wypalenie zawodowe. Przyczyny, mechanizmy, zapobieganie (s. 32–58). Warszawa: PWN
Pines, A.M. (2002). A Psychoanalitic – Existential Approach to Burnout: Demonstrated in the cases of a Nurse, a Teacher and a Menager. Psychotherapy: Theory/Research/Practice/Training, 39(1), 103–113
Pines, A.M., Guendelman S. (1995). Exploring the relevance of burnout of Mexican blue collar woman. Journal of Occupational Behavior, 47, 1–20
Popielski, K. (1994). Noetyczny wymiar osobowości. Psychologiczna analiza poczucia sensu życia. Lublin: Redakcja Wydawnictwo KUL
Poprawa, R. (2001). Zasoby osobiste w radzeniu sobie ze stresem. [W:] G. Dolińska-Zygmunt (red.), Podstawy Psychologii Zdrowia (s. 103–143). Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego
Praszkier, R. (1992). Zmieniać nie zmieniając. Ekologia problemów rodzinnych. Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne
Puchalski, K. (2008). Uwarunkowania aktywności zdrowotnej w kontekście promocji zdrowia – szkic socjologicznego modelu. [W:] I. Heszen, J. Życińska (red.), Psychologia zdrowia. W poszukiwaniu pozytywnych inspiracji (s. 205–223) Warszawa: Wydawnictwo Academica
Puchalski, K. (2011). Promocja zdrowia w Polsce w obliczu procesu medykalizacji. Przedmiot oraz kontekst dla badań z pogranicza psychologii i socjologii zdrowia. [W:] M. Górnik-Durose, J. Mateusiak (red.), Psychologia zdrowia: konteksty i pogranicza (s. 41–69).
Katowice: Wyd. UŚ
Rakowska, J. (2005). Terapia behawioralno-poznawcza. [W:] L. Grzesiuk (red.), Psychoterapia. Teoria. Podręcznik akademicki (s. 133–177). Warszawa: Wydawnictwo Psychologii i Kultury Eneteia
Reykowski, J. (1992). Kolektywizm i indywidualizm jako kategorie opisu zmian społecznych i mentalności. Przegląd Psychologiczny, 35, 147–171
Rüesch, P., Graf J., Meyer, P.C., Rössler, W., Hell, D. (2004). Occupation, social support and quality of life in persons with schizophrenic or affective disorders. Soc Psychiatry Psychiatr Epidemiol, 39, 686–694
Salovey, P. Mayer J.D., Caruso, D. (2005). Pozytywna psychologia inteligencji emocjonalnej. [W:] J. Czapiński (red.), Psychologia pozytywna. Nauka o szczęściu, zdrowiu, sile i cnotach człowieka (s. 380–398). Warszawa: PWNKierunki współczesnej promocji zdrowia i prewencji zaburzeń – profilaktyka XXI wieku… 158
Schaufeli, W.B. (2000). Ocena skuteczności warsztatu radzenia sobie z wypaleniem dla pielęgniarek. [W:] H. Sęk (red.), Wypalenie zawodowe. Przyczyny. Mechanizmy. Zapobieganie (s. 216–234). Warszawa: PWN
Scheier, M.F, Carver, C.S. (1993). On the power of positive thinking: The benefits of being optimistic. Current Directions In Psychological Science, 2(1), 26–30
Seligman, M.E.P. (1993). Optymizmu można się nauczyć. Poznań: Media Rodzina
Seligman, M.E.P. (2005). Psychologia pozytywna. [W:] J. Czapiński (red.), Psychologia pozytywna. Nauka o szczęściu, zdrowiu, sile i cnotach człowieka (s. 18–33). Warszawa: PWN
Sęk, H. (2001). O wieloznacznych funkcjach wsparcia społecznego. [W:] L. Cierpiałkowska, H. Sęk (red.), Psychologia kliniczna i Psychologia zdrowia (s. 13–31). Poznań: Wydawnictwo Fundacji Humaniora
Sęk, H. (2003). Wsparcie społeczne jako kategoria zasobów i wieloznaczne funkcje wsparcia. [W:] Z. Juczyński, N. Ogińska-Bulik (red.), Zasoby osobiste i społeczne sprzyjające zdrowiu jednostki (s. 17–32). Łódź: Wydawnictwo UŁ
Sęk, H. (2008). Udział pozytywnych emocji w osiąganiu zdrowia. [W:] I. Heszen, J. Życińska (red.), Psychologia zdrowia. W poszukiwaniu pozytywnych inspiracji (s. 73–88). Warszawa: Academica
Sęk, H., Cieślak R. (2004). Wsparcie społeczne – sposoby definiowania, rodzaje i źródła wsparcia, wybrane koncepcje teoretyczne. [W:] H. Sęk, R. Cieślak (red.), Wsparcie społeczne, stres i zdrowie (s. 11–28). Warszawa: PWN
Słońska, Z. (1999). Edukacja zdrowotna a promocja zdrowia. [W:] J.B. Karski (red.), Promocja zdrowia (s. 304–319). Warszawa: Wydawnictwo Ignis
Słońska, Z., Misiunia, M. (1993). Promocja zdrowia. Słownik podstawowych terminów. Warszawa: Zakład Promocji Zdrowia Instytutu Kardiologii
Smółka, P. (2008). Kompetencje społeczne. Metody pomiaru i doskonalenia umiejętności interpersonalnych. Kraków: Wolters Kluwer
Sroka, T. (2001). Psychologiczne czynniki ryzyka choroby wieńcowej – Wzór zachowania A. [W:] G. Dolińska-Zygmunt (red.), Podstawy psychologii zdrowia (s. 191–207). Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego
Stawiarska, P. (2002). Zmiany w procesie radzenia sobie ze stresem u osób zdających egzamin poprawkowy (badania w modelu interakcyjnym). [W:] I. Heszen-Niejodek, J. Mateusiak (red.), Konteksty stresu psychologicznego (s. 58–73). Katowice: Wydawnictwo UŚ
Stawiarska, P. (2011). Wolontariat hospicyjny. Perspektywa interdyscyplinarna. Warszawa: Wydawnictwo Difin
Stawiarska, P. (2013). Poczucie sensu życia jako duchowy zasób w pracy wolontariuszy hospicyjnych? Analiza teoretyczna i odniesienia empiryczne. [W:] E. Zasępa (red.), Doświadczanie choroby i niepełnosprawności (s. 308–325). Warszawa: Wydawnictwo Akademii Pedagogiki Specjalnej
Stawiarska, P. (2016). Wypalenie zawodowe w perspektywie wyzwań współczesnego świata. Warszawa: Difin
Stawiarska, P. (2017). Podstawy opracowywania programów profilaktycznych w zakresie przeciwdziałania zagrożeniom związanym z obecnością dzieci i młodzieży w cyberprzestrzeni. [W:] M. Górka (red.), Cyberbezpieczeństwo dzieci i młodzieży. Realny i wirtualny problem
polityki bezpieczeństwa. (s. 306–325). Warszawa: Wydawnictwo Difin
Stawiarska, P., Wojtyna, E. (2011). Struktura roli zawodowej a syndrom wypalenia zawodowego lekarzy i pielęgniarek. [W:] M. Górnik-Durose, J. Mateudiak (red.), Psychologia zdrowia: konteksty i pogranicza (s. 255–275). Katowice: Wydwnictwo UŚ
Stemplewska-Żakowicz, K. (2009). Diagnoza psychologiczna. Diagnozowanie jako kompetencja profesjonalna. Gdańsk: GWP
Sturm, J.S., Ringel, T., Andreyeva M. (2004). Increasing Obesity Rates And Disability Trends. Health Affairs, 23(2), 199–205
Szymańska, J. (2012). Programy profilaktyczne . Warszawa: Ośrodek Rozwoju Edukacji
Taylor, S.E. (1984). Przystosowanie do zagrażających wydarzeń. Nowiny Psychologiczne, 6–7, 15–37
Tobiasz-Adamczyk, B. (2000). Wybrane elementy socjologii zdrowia i choroby. Kraków: Wydawnictwo UJ
Trudeau, L., Spoth R., Randall G.K., Azevedo, K. (2007). Longitudinal Effects of a Universal Family-Focused Intervention on Groeth Patterns of Adolescent Internalizing Symptoms and Polysubstance Use: Gender Comparisons. Journal of Youth and Adolescence, 36(6), 725–740
Wojtyna, E. (2013). O bólu i radzeniu sobie z nim w kontekście współczesnej mentalności. [W:] M. Górnik-Durose (red.), Kultura współczesna a zdrowie (s. 137–155). Aspekty psychologiczne. Gdańsk; GWP
Wojtyna, E., Stawiarska, P. (2013). O współczesnym rozumieniu zdrowia (s. 51–77). [W:] M. Górnik-Durose (red.), Kultura współczesna a zdrowie. Aspekty psychologiczne (s. 51–77). Gdańsk: GWP
Woynarowska, B. (2008). Edukacja zdrowotna. Podręcznik akademicki. Warszawa PWN
Wrona-Polańska, H. (1991). Self-concept and adjustment to illness in leukemia patients. Polish Psychological Bulletin, 22, 169–178
Wrześniewski, K. (1993). Styl życia a zdrowie. Wzór Zachowania A. Warszawa: PAN
Wrześniewski, K. (2000). Psychologiczne uwarunkowania powstawania i rozwoju chorób somatycznych. [W:] J. Strelau (red.), Psychologia. Podręcznik akademicki (t. 3, s. 493–512). Gdańsk: GWP
Young, F.G., Glasgow, N. (1998). Voluntary Social Participation and Health. Research on Aging, 20(3), 339–362