Karty pracy do ćwiczeń funkcji poznawczych. Część 1. Ćwicz swój umysł

Karty pracy zawierają zadania nawiązujące do wymagań i sytuacji życia codziennego. Mają one na celu usprawnianie:
- funkcji wykonawczych – umożliwiają m.in. zaplanowanie dnia, monitorowanie codziennych obowiązków i wykonywanie ich chronologicznie (przygotowanie planów posiłków, miesięcznego budżetu). Dzięki nim można wyhamować niewskazane reakcje, czy też zmienić zachowanie, gdy nie przynosi pożądanych efektów. Angażują elastyczność poznawczą i funkcje językowe.
- procesów pamięciowych – ćwiczenia te angażują: pamięć semantyczną, dotyczącą nabytej w ciągu życia wiedzy; pamięć krótkotrwałą materiału werbalnego, która jest angażowana, np. podczas zapamiętywania wypowiedzi kierowanych do nas przez inne osoby; pamięć krótkotrwałą materiału wzrokowego, która jest pobudzana, gdy chcemy zapamiętać informacje wzrokowe; pamięć długotrwałą, umożliwiającą nam trwałe zapamiętywanie informacji.
- procesów uwagowych – ćwiczenia doskonalące koncentrację (nakierowanie uwagi na jeden, wskazany bodziec) oraz przerzutności, czyli przełączania uwagi pomiędzy kilkoma bodźcami.

Zaproponowane ćwiczenia terapeutyczne są zróżnicowane w zakresie modalności i rodzaju zaangażowanych procesów (werbalno-słuchowe lub wzrokowe, ćwiczenia na materiale językowym, rysunkowym, geometrycznym itd.). Ma to na celu zwiększenie motywacji do zmierzenia się z wyzwaniami, jakie niesie dane ćwiczenie.

Karty pracy przeznaczone są dla dzieci (od 10 lat), osób we wczesnej, średniej, późnej fazie dorosłości oraz seniorów. Mogą być stosowane zarówno przez osoby, które odbywają terapię neuropsychologiczną, jak i te, które chcą pracować samodzielnie i/lub z pomocą rodziny. Ćwiczenia przeznaczone są także dla osób bez zaburzeń poznawczych oraz dla tych, u których zdiagnozowano łagodne zaburzenia funkcji poznawczych (MCI) lub otępienie w stopniu łagodnym.

Patronat:        

W serii:

        

Podmiot odpowiedzialny za bezpieczeństwo produktu: Difin sp z o.o., ul. F. Kostrzewskiego 1, 00-768 Warszawa (PL), adres e-mail: info@difin.pl, tel (22) 851 45 61

Recenzja

Dr hab. Aneta R. Borkowska, Katedra Psychologii Klinicznej i Neuropsychologii, Instytut Psychologii UMCS:

Recenzowana publikacja (...) jest zbiorem konkretnych zadań, ćwiczeń poznawczych, które dotyczą trzech istotnych wymiarów funkcjonowania poznawczego, mianowicie procesów wykonawczych, procesów pamięciowych i uwagi. Po szczegółowym zapoznaniu się z treścią manuskryptu i strukturą ćwiczeń oceniam zawartość merytoryczną pracy bardzo wysoko. Po pierwsze, prawidłowo zostały wybrane obszary poznawcze które podlegają ćwiczeniom. To takie procesy, które najczęściej ulegają pogorszeniu w patologii mózgowej o zróżnicowanym charakterze i etiologii, są wrażliwe na zmiany stanu somatycznego, stanu mózgowia, a także warunków środowiska zewnętrznego. Dlatego trudności wykonawcze, pamięciowe i uwagowe obserwowane są nie tylko u pacjentów z rozpoznaną patologią ośrodkowego układu nerwowego, ale także w wielu stanach ogólnego pogorszenia samopoczucia. Trudności w tych procesach poznawczych są też powodem zaniepokojenia i w konsekwencji pogorszenia jakości życia. Warte podkreślenia jest także to, iż aktualnie na skutek pandemii wirusa SARS-CoV-2 zwiększyła się liczba osób odczuwających konsekwencje neuropsychologiczne przebycia choroby, nawet w jej łagodnej formie. Dlatego niniejsza propozycja wychodzi naprzeciw potrzebom dużej grupy odbiorów, co jest bardzo cenne.

Proponowane ćwiczenia mają różny poziom trudności. To duża zaleta tego zbioru zadań, ponieważ pozwala na dostosowanie ćwiczeń do ogólnych możliwości poznawczych pacjenta, ale też do jego stanu w danym dniu czy momencie wykonywania ćwiczeń. Osoby z problemami funkcjonowania OUN charakteryzuje duża zmienność poziomu czujności i wydolności psychicznej, zatem zróżnicowanie poziomu trudności ćwiczeń jest niezwykle przydatne. Kolejną mocną stroną recenzowanego zbioru ćwiczeń jest zróżnicowanie materiału terapeutycznego w zakresie modalności i rodzaju zaangażowanych procesów. Można wybrać ćwiczenia werbalno-słuchowe lub wzrokowe, a z drugiej strony, ćwiczenia na materiale językowym, semantycznym, rysunkowym, geometrycznym itd. Wiele ćwiczeń lokuje się w nurcie terapii ekologicznej, co oznacza, że w swojej istocie nawiązują do wymagań i sytuacji życia codziennego, w których pacjenci odczuwają i przeżywają problemy. Na przykład jest to planowanie wydatków na zakupy spożywcze czy planowanie zakupów konkretnych produktów pozwalających na wykonanie przewidywanych potraw.(...)

Bardzo cenne są też ćwiczenia językowe angażujące dostęp do zasobów leksykalnych i wymagające zaangażowania strategii przeszukiwania. Pozwalają na trening zarówno  systemu językowego jak i funkcji wykonawczych oraz aktualizacji zasobów poznawczych w pamięci długotrwałej. Kilka ćwiczeń ma charakter zadań twórczych, wymagających od ćwiczącego wyjścia poza schematy myślenia, zatem wspomagają procesy elastyczności umysłowej.

Fragment książki

Przeczytaj fragment

Autor książki

Bidzan-Bluma Ilona

specjalista psychologii klinicznej, neuropsycholog, trener EEG-Biofeedback, doktorantka Uniwersytetu Gdańskiego, asystent w Akademii Nauk Stosowanych w Elblągu. Autorka ponad 20 artykułów naukowych i popularnonaukowych, dot. przede wszystkim neuropsychologii. Pracuje z pacjentami m.in. w prywatnym gabinecie, w Wojewódzkim Szpitalu Psychiatrycznym w Gdańsku, prowadząc diagnozy i terapie neuropsychologiczne. W 2014 r. została uhonorowana tytułem Ambasador SM przyznawanym przez Polskie Towarzystwo Stwardnienia Rozsianego za film dokumentalny SM o osobach chorujących na stwardnienie rozsiane.

Dąbrowska Paulina

specjalista psychologii klinicznej. Dyplomowana psychoterapeutka w trakcie procesu certyfikacji PTP (w 2018 r. ukończyła całościowe szkolenie psychoterapeutyczne, atestowane przez Sekcję Naukową Psychoterapii oraz Sekcję Naukową Terapii Rodzin Polskiego Towarzystwa Psychiatrycznego). Prowadzi konsultacje oraz psychoterapię indywidualną osób dorosłych i młodzieży, oraz terapię par i małżeństw. Od 2015 r. związana zawodowo z Poradnią Zdrowia Psychicznego dla osób dorosłych, gdzie zajmuje się pracą terapeutyczną oraz diagnozą psychologiczną. Od 2016 r. prowadzi prywatny gabinet psychoterapii i pomocy psychologicznej.

Karpiczenko Joanna

doktor nauk humanistycznych, psycholog w trakcie specjalizacji z psychologii klinicznej, logopeda, neurologopeda. Od 2014 r. pracuje w Oddziale Neurologii z Oddziałem Udarowym w Szpitalu Specjalistycznym im. F. Ceynowy w Wejherowie. Jej głównymi obszarami zainteresowań są: diagnoza neuropsychologiczna zespołów otępiennych, zaburzenia językowe u pacjentów po przebytym udarze, zaburzenia komunikacji u osób chorych na schizofrenię oraz dysfagia w wyniku udaru mózgu. Jest autorką publikacji na temat schizofazji i diagnostyki zespołów otępiennych.

Ponichtera-Szczęch Monika

absolwentka psychologii na Uniwersytecie Gdańskim. Obecnie w trakcie szkolenia specjalizacyjnego z psychologii klinicznej na Uniwersytecie Gdańskim. Ukończyła Profesjonalną Szkołę Psychoterapii w Instytucie Psychologii Zdrowia PTP w Warszawie. Przez ostatnich dziesięć lat zawodowo związana ze Szpitalem dla Nerwowo i Psychicznie Chorych im. Stanisława Kryzana w Starogardzie Gdańskim. Obecnie pracuje w Wojewódzkim Ośrodku Terapii Uzależnień w Gdańsku.

Rudnik Agata

twórczyni i dyrektorka Akademickiego Centrum Wsparcia Psychologicznego Uniwersytetu Gdańskiego, adiunkt w Zakładzie Psychologii Klinicznej i Zdrowia w Instytucie Psychologii UG, psycholożka m.in. w Szpitalu MSWiA w Gdańsku, obecnie w trakcie specjalizacji z psychologii klinicznej (dzieci i młodzieży). Przygląda się i bada przede wszystkim jakość życia uwarunkowaną stanem zdrowia i to, jak możemy zadbać o nasz dobrostan. Realizowała staże i stypendia m.in. w Karolinska Institutet, na Uniwersytecie Szkokholmskim, University College London, Birkbeck, University of London oraz na Uniwersytecie Edynburskim.