Jak działa mój mózg. Jak lepiej go zrozumieć i utrzymać w zdrowiu
- Autor: Barbara Koltuska-Haskin
- Wydawca: Difin
- ISBN: 978-83-8270-213-2
- Data wydania: 2023
- Liczba stron/format: 164/128 x 194 mm
- Oprawa: miękka
Cena detaliczna
-
49.00 zł
44.10 zł
- Najniższa cena z ostatnich 30 dni: 44.10 zł
- Darmowa dostawa od 200 zł
- Wysyłka w ciągu 24h
10% taniej
Celem książki, wynikającej z ponad trzydziestoletniego doświadczenia autorki jako neuropsychologa, jest wyjaśnienie, w jaki
sposób ocena neuropsychologiczna może pomóc ci zrozumieć, jak
działa twój mózg, abyś mógł w pełni wykorzystać swój potencjał
i/lub może pomóc ci wyleczyć się po urazie mózgu lub uprać się
z innymi problemami czy chorobami z tym związanymi. Autorka dzieli się kilkoma swoimi ulubionymi pomysłami i praktykami
dotyczącymi poprawy i utrzymania zdrowia twojego mózgu, które
wykorzystuje w swojej praktyce klinicznej i w życiu codziennym.
Wersja angielska książki dr Barbary Koltuskiej-Haskin pt. How My Brain Works, A Guide to Understanding it Better and Keeping it Healthy zdobyła siedem nagród w USA, dwie nagrody międzynarodowe i pięć nagród krajowych. Jest finalistką m.in.: International Book Awards 2021; New Mexico/Arizona Book Awards, New York City Big Book Awards; Independent Author Network Book of the Year; Royal Dragonfly Book Awards 2021 (I miejsce); Readers Favorite 2021 International Book Awards (srebrny medal).
Słowo wstępu
Przedmowa
Podziękowania
Część I. Oceniając mózg
1. Neuropsychologia: trochę historii
2. Czym jest neuropsychologia i co się kryje pod pojęciem „ocena neuropsychologiczna”?
3. Jaki jest cel oceny neuropsychologicznej?
4. Co obejmuje ocena neuropsychologiczna?
5. Potęga obserwacji klinicznej
6. Jak ocena neuropsychologiczna może pomóc tobie, Czytelniku tej książki
7. Jak ocena neuropsychologiczna może pomóc twojej rodzinie
8. Jak ocena neuropsychologiczna może pomóc, jeśli jesteś studentem
9. Jak ocena neuropsychologiczna może pomóc, jeśli masz trudności z wypełnianiem swoich obowiązków w pracy
10. Jak ocena neuropsychologiczna może pomóc twojemu lekarzowi pierwszego kontaktu, neurologowi, psychiatrze i innym lekarzom
11. Jak ocena neuropsychologiczna może pomóc twojemu terapeucie
12. Sesja końcowa: omówienie wyników ewaluacji i rekomendacji
13. Poznaj swoje mocne strony
14. Jak postępować z bliską osobą, której mózg „szwankuje”
15. Menopauza i pamięć
Część II. Zdrowie mózgu
16. Potęga właściwego odżywiania się
17. Jak ważny jest dobry sen?
18. Moc ćwiczeń fizycznych
19. Znaczenie praktykowania jogi
20. Potęga aktywnej nauki i pozytywnej stymulacji mózgu
21. Ogrodnictwo: pokarm dla duszy, ciała i umysłu (i bardzo dobre ćwiczenie mózgu)
22. Żyjąc w teraźniejszości: potęga ważności
23. Praktyka wdzięczności dla poprawy stanu psychicznego
24. Praktyka medytacji
25. Nawiązanie kontaktu z własnym duchowym ja
26. Moc dobroci i współczucia
27. Potęga inspiracji
28. Stawiaj na postęp, nie na doskonałość
29. Uwagi końcowe
Piśmiennictwo
dr hab. Aneta R. Borkowska, prof. Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej:
Dużym walorem książki jest jej wymiar praktyczny. Autorka prowadzi swojego rodzaju dialog z Czytelnikiem, bezpośrednio wskazując na konkretne elementy diagnostyki neuropsychologicznej przydatnej w konkretnych problemach pacjenta. Przedstawia także, jak ocena neuropsychologiczna może pomóc studentom, osobom mającym trudności w pracy, czy też opiekunom osób starszych. Podkreśla również, że ocena neuropsychologiczna może pomóc lekarzom w diagnozowaniu i leczeniu różnych zaburzeń poznawczych.
Autorka omawia znaczenie właściwej diety, dobrego snu, ćwiczeń fizycznych, jogi, aktywnej nauki, medytacji oraz nawiązania kontaktu z duchowością. Wszystkie te elementy są kluczowe dla zdrowia mózgu i umysłu. Warto podkreślić, że w książce zawarto mnóstwo praktycznych wskazówek, które każdy może zastosować w swoim życiu.
Barbara Koltuska-Haskin dr, neuropsycholog kliniczny z ponad trzydziestoletnim doświadczeniem. Prowadzi prywatną praktykę w Albuquerque w stanie Nowy Meksyk. Oprócz doktoratu z psychologii/neuropsychologii posiada tytuł magistra psychologii klinicznej. Ukończyła trwający 450 godzin kurs akademicki z psychofarmakologii, sponsorowany przez Southwestern Institute for the Advancement of Psychotherapy/New Mexico State University Collaborative. Jest także klasycznie wykształconą mezzosopranistką.
Piśmiennictwo
Bachmann, Katharina, Alexandra Philomena Lam, Peter Sörös, Manuela
Kanat, Eliza Hoxhaj, Swantje Matthies, Bernd Feige et al. “Effects
of Mindfulness and Psychoeducation on Working Memory in Adult
ADHD: A Randomised, Controlled fMRI Study.” Behaviour Research
and Therapy. 106 (Lipiec 2018): 47–56.
Bavishi, Avni, Martin D. Slade, and Becca R. Levy. “A Chapter a Day: Asso-
ciation of Book Reading with Longevity.” Social Science and Medicine.
164 (Wrzesień 2016): 44–48.
Benedict, Christian, Samantha J. Brooks, Joel Kullberg, Richard Norden-
skjöld, Jonathan Burgos. Madeleine Le Grevès, Lena Kilander et al.
“Association Between Physical Activity and Brain Health in Older
Adults.” Neurobiology of Aging. 34, no. 1 (Styczeń 2013): 83–90.
Billioti de Gage, Sophie., Bernard Bégaud, Fabienne Bazin, Hélène Verdoux,
Jean-François Dartigues, Karine Pérès, Tobias Kurth, and Antoine Pa-
riente. “Benzodiazepine Use and Risk of Dementia: Prospective Popu-
lation Based Study.” BMJ 345 (Wrzesień 27, 2012): e.6231.
Bolte-Taylor Jill. My Stroke of Insight: A Brain Scientist’s Personal Journey,
Penguin Books, 2008.
Bolte-Taylor Jill. Udar i przebudzenie. Moja podróż w głąb mózgu. Łódź:
Galaktyka, 2015.
Bonaccio, M., A. Di Castelnuovo, G. Pounis, S. Costanzo, M. Persichillo, C.
Cerletti, M.B. Donati et al. “High Adherence to the Mediterranean
Diet Is Associated with Cardiovascular Protection in Higher, but Not in
Lower Socioeconomic Groups: Prospective Findings from the Moli-Sani
Study.” International Journal of Epidemiology. 46, no. 5 (Październik 1,
2017): 1478–1487.Piśmiennictwo
156
Bowtell, Joanna L., Zainie Aboo-Bakkar, Myra E. Conway, Anna-Lynne R.
Adlam, and Jonathan Fulford. “Enhanced Task-Related Brain Activation
and Resting Perfusion in Healthy Older Adults After Chronic Blueberry
Supplementation.” Applied Physiology, Nutrition, and Metabolism. 42,
no. 7 (Lipiec 2017): 773–779.
Breines, Juliana G., and Serena Chen. “Self-Compassion Increases Self-
-Improvement Motivation.” Personality and Social Psychology Bulletin.
38, no. 9 (Wrzesień 2012): 1133–43.
Breines, Juliana G., Myriam V. Thoma, Danielle. Gianferante, Luke Hanlin,
Xuejie Chen, and Nicolas Rohleder. “Self-Compassion as a Predictor of
Interleukin-6 Response to Acute Psychosocial Stress.” Brain, Behavior,
and Immunity. 37 (Marzec 2014): 109–114.
Buettner, Dan. The Blue Zones: Lessons for Living Longer from the People
Who’ve Lived the Longest. National Geographic Society, 2008.
Caballero-Salazar, S., Leticia Riverón-Negrete, María Guadalupe Ordaz-
-Téllez, Fikrat Abdullaev, Jesús Javier Espinosa-Aguirre. “Evaluation of
the Antimutagenic Activity of Different Vegetable Extracts Using an In
Vitro Screening Test.” Proceedings of the Western Pharmacology Society.
45 (Luty 2002): 101–103.
Chen, Pin-Liang, Wei-Ju Lee, Wei-Zen Sun, Yen-Jen Oyang, and Jong-Ling
Fuh. “Risk of Dementia in Patients with Insomnia and Long-term Use
of Hypnotics: A Population-Based Retrospective Cohort Study.” PloS
One. 7, no. 11 (Listopad 2012): e49113.
Chopra, Deepak, and Rudolph E. Tanzi. Super Genes: Unlock the Astonishing
PoweR of Your DNA for Optimum Health and Well-Being. New York:
Harmony Books, 2015.
Chopra, Deepak, and Rudolph E. Tanzi. The Healing Self: A Revolutionary
New Plan to Supercharge Your Immunity and Stay Well for Life. New
York: Harmony Books, 2018.
Chopra, Deepak. Ask Deepak About Meditation and Higher Consciousness.
Brilliance Audio, 2014.
Corrada, Maria M., Joshua A. Sonnen, Ronald C. Kim, and Claudia H. Ka-
was. “Microinfarcts Are Common and Strongly Related to Dementia
in the Oldest-Old: The 90+ Study.” Alzheimer’s and Dementia 12, no. 8
(Sierpień 2016): 900–908.157
Piśmiennictwo
Cortese, Samuele, Maite Ferrin, Daniel Brandeis, Martin Holtmann, Pascal
Aggensteiner, David Daley, and Paramala Santosh. “Neurofeedback for
Attention-Deficit/Hyperactivity Disorder: Meta-Analysis of Clinical and
Neuropsychological Outcomes From Randomized Controlled Trials.”
(2016). Journal of the American Academy of Child and Adolescent Psy-
chiatry. 55, no. 6 (Czerwiec 2016): 444–455.
Cramer, Holger, Dennis Anheyer, Felix J. Saha, and Gustav Dobos. “Yoga
for Posttraumatic Stress Disorder—a Systematic Review and Meta-
-Analysis.” BMC Psychiatry 18, no. 1 (Marzec 22, 2018): 72.
Cuddy, Amy. Presence: Bringing Your Boldest Self to Your Biggest Challenges.
Little, Brown and Company, 2015.
Cuddy, Amy. Wstań! Skuteczny sposób, by zyskać pewność siebie, Kraków:
Znak Literanova, 2022.
Dyer, Wayne W. Wishes Fulfilled: Mastering the Art of Manifesting.Hay Hou-
se, 2012.
Edwards, Jerri D., Huiping Xu, Daniel O. Clark, Lin T. Guey, Lesley A. Ross,
and Frederick W. Unverzagt. “Speed Processing Training Results in
Lower Risk of Dementia.” Alzheimer’s and Dementia: Translational
Research and Clinical Interventions. 3, no. 4 (Listopad 2017): 603-611.
Elliot, Andrew J. “Color and Psychological Functioning: A Review of Theo-
retical and Empirical Work.” Frontiers in Psychology 6 (Kwiecień 2,
2015): 368.
Elliot, Andrew J., and Daniela Niesta. “Romantic Red: Red Enhances Men’s
Attraction to Women.” Journal of Personality and Social Psychology. 95,
no. 5 (Listopad 2008): 1150–1164.
Erickson, Karl I., Cyrus Raji, O.L. Lopez, James Becker, Caterina Rosano,
A.B. Newman, H.M. Gach, Paul Thompson, A.J. Ho, and L.H. Kuller.
“Physical Activity Predicts Gray Matter Volume in Late Adulthood:
The Cardiovascular Health Study.” Neurology 75, no. 16 (Październik
19, 2010): 1415–1422.
Erickson, Kirk I., and Arthur F. Kramer. “Aerobic Exercise Effects on Cog -
nitive and Neural Plasticity in Older Adults.” British Journal of Sports
Medicine 43, 1 (Styczeń 2009): 22–24.Piśmiennictwo
158
Erickson, Kirk I., Michelle W. Voss, Ruchika Shaurya Prakash, Chandra-
mallika Basak, Amanda Szabo, Laura Chaddock, and Jennifer S. Kim
et al. “Exercise Training Increases Size of Hippocampus and Improves
Memory.” The Proceedings of the National Academy of Sciences 108,
no. 7 (Luty 15, 2011): 3017–3022.
Franklin, DeVon. Produced by Faith: Enjoy Real Success Without Losing Your
True Self. Howard Books, a division of Simon and Schuster, 2011.
Fung, Jason. Obesity Code: Unlocking the Secrets of Weight Loss. Greystone
Books, 2016.
Fung, Jason. Kod otyłości. Sekrety utraty wagi, Białystok: Vital, 2017.
Fung, Jason. The Complete Guide to Fasting: Heal Your Body Through Inter-
mittent, Alternate-Day, and Extended Fasting. Victory Belt Publishing
Inc., 2016.
Gilbert, Elizabeth. Eat Pray Love. New York: Riverhead Books, an imprint
of Penguin Random House LLC, 2006.
Grosso, Giuseppe, Stefano Marventano, Justin Yang, Agnieszka Micek,
Andrzej Pajak, Luca Scalfi, Fabio Galvano, and Stefanos N. Kales.
“A Comprehensive Meta-Analysis on Evidence of Mediterranean Diet
and Cardiovascular Disease: Are Individual Components Equal?” Cri-
tical Reviews in Food Science and Nutrition 57, no. 15 (Październik 13,
2017): 3218–3232.
Gruson, Lindsey. “Color Has a Powerful Effect on Behavior, Researchers
Assert.” New York Times (Październik 19, 1982): 0001.
Hanh, Thich Nhat. Cud uważności. Prosty podręcznik medytacji. Warszawa:
Czarna Owca, 2020.
Harris, Dan. Meditation for Fidgety Skeptics: A 10% Happier How-to Book.
New York: Spiegel and Grau, an imprint of Random House, 2017.
Harris, Dan. Szczęśliwszy o 10%. Warszawa: Samo Sedno, 2016.
Herbert, Anne, and Anna Esparham. “Mind-Body Therapy for Children
with Attention-Deficit/Hyperactivity Disorder.” Children (Basel) 4,
no. 5 (Maj 2017): 31.
Hess, Nicole Catherine L., Gudrun Dieberg, James R McFarlane, and Neil
A Smart. “The Effect of Exercise Intervention on Cognitive Performance
in Persons at Risk of, or with, Dementia: A Systematic Review and
Meta-Analysis.” Healthy Aging Research (Lipiec 2014).159
Piśmiennictwo
Homskaya, Evgenia D. Alexander Romanovich Luria: A Scientific Biography.
New York: Kluwer Academic/Plenum Publishers, 2001.
Israili, Zafar H., and Sally J. Israili. “Tango Dance: Therapeutic Benefits:
A Narrative Review.” International Journal of Advances in Social Science
and Humanities. 5, no. 9 (Wrzesień 2017).
Jindani, Farah, Nigel E. Turner, and Sat Bir Singh Khalsa. “A Yoga Intervention
for Posttraumatic Stress: A Preliminary Randomized Control Trial.” Evi-
dence-Based Complementary and Alternative Medicine 2 (Wrzesień 2015).
Kabat-Zinn, Jon Wherever You Go, There You Are: Mindfulness Meditation
In Everyday Life. New York: Hyperion, 1994.
Kabat-Zinn, Jon. Guided Mindfulness Meditation. Sounds True, 2005.
Kabat-Zinn, Jon. Mindfulness For Beginners: Reclaiming the Present Moment—
and Your Life. Boulder Colorado: Sounds True, 2006.
Kawas, Claudia H., Ronald C. Kim, Joshua A. Sonnen, Szofia S. Bullain,
Thomas Trieu, and María M. Corrada. “Multiple Pathologies Are
Common and Related to Dementia in the Oldest-Old: The 90+ Study.”
Neurology 85, no. 6 (Sierpień 2015): 535–542.
Keogh, J. Justin W.L. Andrew Kilding, Philippa Pidgeon, Linda Ashley, and
Dawn Gillis. “Physical Benefits of Dancing for Healthy Older Adults:
A Review.” Journal of Aging and Physical Activity. 17, no. 4 (Październik
2009): 479–500.
Kirkorian, Robert, Marcelle D. Shidler, Tiffany A. Nash, Wilhelmina Kalt,
Melinda R. Vinqvist-Tymchuk, Barbara Shukitt-Hale, and James A. Jo-
seph. “Blueberry Supplementation Improves Memory in Older Adults.”
Journal of Agricultural and Food Chemistry 58, no. 7 (Kwiecień 14,
2010): 3996–4000.
Krishnakumar, Divya, Michael R Hamblin, and Shanmugamurthy Laksh-
manan. “Meditation and Yoga Can Modulate Brain Mechanisms that
Affect Behavior and Anxiety – A Modern Scientific Perspective.” Ancient
Science of Life. 2, no. 1 (Kwiecień 2015):13–19.
Lezak, Muriel Deutsch. Neuropsychological Assessment (3rd ed.). New York:
Oxford University Press, 1995.
Longo, Valter D., and Mark P. Mattson. “Fasting: Molecular Mechanisms and
Clinical Applications.” Cell Metabolism 19, no. 2 (Luty 4, 2014): 181–192.Piśmiennictwo
160
Luria, A.R. The Working Brain: An Introduction to Neuropsychology. New
York: Basic Books, 1973.
Luria, Aleksandr Romanovich. Higher Cortical Functions in Man. Moscow
University Press, 1962.
Macpherson, Helen, Wei-P. Teo, Luke A. Schneider, and Ashleigh E. Smith.
“A Life-Long Approach to Physical Activity for Brain Health.” Frontiers
in Aging Neuroscience 9, (Maj 23, 2017): 147.
Mahendra, Poonam, and Shradha Bisht. “Anti-Anxiety Activity of Corian-
drum Sativum Assessed Using Different Experimental Anxiety Models.”
Indian Journal of Pharmacology 43, no. 5 (Wrzesień 2011) 574–577.
Mitchell, John T., Elizabeth M. McIntyre, Joseph S. English, Michelle F.
Dennis, Jean C. Beckham, and Scott H. Kollins. “A Pilot Trial of Min-
dfulness Meditation Training for ADHD: Impact on Core Symptoms,
Executive Functioning, and Emotion Dysregulation.” Journal of Atten-
tion Disorders 21, no. 13 (Listopad 2017): 1105–1120.
Mitchell, John T., Lidia Zylowska, and Scott H. Kollins, “Mindfulness Medita-
tion Training for Attention-Deficit/Hyperactivity Disorder in Adulthood:
Current Empirical Support, Treatment Overview, and Future Directions.”
Cognitive and Behavioral Practice 22, no. 2 (Maj 2015): 172–191.
Nagendra, Ravindra P., Nirmala Maruthai, and Bindu M. Kutty. “Meditation
and Its Regulatory Role on Sleep.” Frontiers in Neurology 3 (Kwiecień
18, 2012): 54.
Northrup, Christiane. Women’s Bodies, Women’s Wisdom: Creating Physical
and Emotional Health and Healing. New York: Bantam Books, 2002.
Panza, G.A., Beth A Taylor, Hayley V. Macdonald, Blair T. Johnson, Aman-
da L. Zaleski, Jill Livingston, Paul Daniel Thompson, and Linda S.
Pescatello. “Can Exercise Improve Cognitive Symptoms of Alzheimer’s
Disease?” Journal of the American Geriatrics Society 66, no. 3 (Marzec
2018): 487–495.
Papandreou, Magdalini A., Andriana Dimakopoulou, Zacharoula I. Linarda-
ki, Paul Cordopatis, Dorothy Klimis-Zacas, Marigoula Margarity, and
Fotini Lamari. “Effect of a Polyphenol-Rich Wild Blueberry Extract
on Cognitive Performance of Mice, Brain Antioxidant Markers and
Acetylcholinesterase Activity.” Behavioural Brain Research 198, no. 2
(Marzec 17, 2009): 352–358.161
Piśmiennictwo
Petersson, Sara Danuta, and Elena Philippou. “Mediterranean Diet, Cogni-
tive Function, and Dementia: A Systematic Review of the Evidence.”
Advances in Nutrition. 7, no. 5 (Wrzesień 2016): 889–904.
Pollan, Michael. The Omnivore’s Dilemma: A Natural History of Four Meals.
New York: Penguin Press, 2006. Pounis, George, Simona Costanzo,
Marialaura Bonaccio, Augusto Di Castelnuovo, Amaliade Curtis, Emi-
lia Ruggiero, Mariarosaria Persichillo et al. “Reduced Mortality Risk
by a Polyphenol-Rich Diet: An Analysis from The Moli-Sani Study.”
Nutrition. 48 (Kwiecień 2018): 87–95.
Richardson, Cheryl. Waking Up in Winter: In Search of What Really Matters
at Midlife. HarperOne, 2017.
Richardson, Cheryl. Zadbaj o siebie metodą Extreme Self Care. Zmieniaj swoje
życie z miesiąca na miesiąc, Warszawa: Laurum, 2011.
Rosato, Valentina, Norman J. Temple, Carlo La Vecchia, Giorgio Castellan,
Alessandra Tavani, and Valentina Guercio. “Mediterranean Diet and
Cardiovascular Disease: a Systematic Review and Meta-Analysis of
Observational Studies.” European Journal of Nutrition. (Listopad 25,
2017).
Roth, Geneen. This Messy Magnificent Life: A Field Guide. New York: Scribner
(Simon and Schuster), 2018.
Rucklidge, Julia J., Chris M. Frampton, Brigette Gorman, and Anna Bog-
gis. “Vitamin-Mineral Treatment of Attention-Deficit Hyperactivity
Disorder in Adults: Double-Blind Randomised Placebo-Controlled
Trial.” British Journal of Psychiatry. 204, no. 4 (Kwiecień 2014):
306–315.
Rucklidge, Julia J., Chris M. Frampton, Brigette Gorman, and Anna Boggis.
“Vitamin-Mineral Treatment of ADHD in Adults.” Journal of Attention
Disorders. 21, no. 6 (Kwiecień 2017) 522–532.
Shih, Hsin I., Che Chen Lin, Yi-Fang Tu, Chia-Ming Chang, Hsiang-Chin
Hsu, Chih-Hsien Chi, and Chia Hung Kao. “An Increased Risk of
Reversible Dementia May Occur After Zolpidem Derivate Use in the
Elderly Population: A Population-based Case-Control Study.” Medicine
(Baltimore) 94, no. 17 (Maj 2015): e809.Piśmiennictwo
162
Stanmore, Emma, Brendon Stubbs, Davy Vancampfort, Eling D. de Bruin,
and Joseph Firth. “The Effect of Active Video Games on Cognitive Fun -
ctioning in Clinical and Non-Clinical Populations: A Meta-Analysis of
Randomized Controlled Trials.” Neuroscience and Behavioral Reviews.
78 (Lipiec 2017): 34–43.
Staufenbiel, Sabine M., Anne-Marie Brouwer, A.W. Keizer, and Nelleke C.
van Wouwe. “Effect of Beta and Gamma Neurofeedback on Memo -
ry and Intelligence in the Elderly.” Biological Psychology. 95 (Styczeń
2014): 74–85.
Steindl-Rast, David. May Cause Happiness: A Gratitude Journal. Boulder,
CO: Sounds True, 2018.
Steindl-Rast, David. Stop-Look-Go: A Grateful Practice Workbook and Grati-
tude Journal. Wink Books Inc., 2016.
Steindl-Rast, David. Wdzięczność. Serce modlitwy. Droga do pełni życia. Kra-
ków: WAM, 2022.
Thich Nhat Hanh. The Miracle of Mindfulness: An Introduction to the Practice
of Meditations. Boston: Beacon Press, 1975.
Uddin, Kamal, Abdul Shukor Juraimi, Sabir Hossain, Most. Altaf Un Nahar,
Eaqub Ali, and Mosaddiqur Rahman. “Purslane Weed (Portulaca ole-
racea): A Prospective Plant Source of Nutrition, Omega-3 Fatty Acid,
and Antioxidant Attributes.” Scientific World Journal (2014).
Verghese, Joe, Richard B. Lipton, Mindy J. Katz, Charles B. Hall, Carol A.
Derby, Gail Kuslansky, Anne F. Ambrose, Martin Sliwinski, and Herman
Buschke. “Leisure Activities and the Risk of Dementia in the Elderly.”
New England Journal of Medicine. 348 (Czerwiec 19, 2003): 2508–2516.
Verrusio, Walter, Evaristo Ettorre, Edoardo Vicenzini, Nicola Vanacore,
Mauro Cacciafesta, and Oriano Mecarelli. “The Mozart Effect: A Quan-
titative EEG Study.” Consciousness and Cognition. 35 (Wrzesień 2015):
150–155.
Weber, Miriam T., Leah H. Rubin, and Pauline M. Maki. “Cognition in
Perimenopause: The Effect of Transition Stage.” Menopause 20, no. 5
(Maj 2013): 511–517.Piśmiennictwo
Woodyard, Catherine. “Exploring the Therapeutic Effects of Yoga and Its
Ability to Increase Quality of Life.” International Journal of Yoga 4,
no. 2 (Lipiec–December 2011): 49–54.
Zamora-Ros, Raul, Viktoria Knaze, Leila Luján-Barroso, Isabelle Romieu,
Augustin Scalbert, Nadia Slimani, Anette Hjartåker et al. “Differences
in Dietary Intakes, Food Sources and Determinants of Total Flavonoids
Between Mediterranean and Non-Mediterranean Countries Participa-
ting in the European Prospective Investigation into Cancer and Nutri-
tion (EPIC) Study.” British Journal of Nutrition 109, no. 8. (Kwiecień
28, 2013): 1498–1507.
Zelinski, Elizabeth M., and Ricardo Reyes. “Cognitive Benefits of Computer
Games for Adults.” Gerontechnology. 8(4) (Jesień 2009): 220–235.
Zukav, Gary. The Seat of the Soul. New York: Fireside, 1989.
Zukav, Gary. Siedlisko duszy, Białystok: Illuminatio, 2015.
Zylowska, Lidia, Deborah L Ackerman, May Yang, Julie L. Futrell, Nancy L
Horton, Sigi Hale, Caroly Pataki, and Susan L Smalley. “Mindfulness
Meditation Training in Adults and Adolescents with ADHD: A Feasibi-
lity Study.” Journal of Attention Disorders 11(6): (Maj 2008): 737–746.