Imprezy masowe. Organizacja, bezpieczeństwo, dobre praktyki

Spis treści:

Wstęp

Wykaz zastosowanych skrótów

Rozdział 1. Organizacja i zabezpieczenie imprez masowych

1.1. Charakterystyka imprez masowych
1.2. Podstawy prawne organizacji imprez masowych
1.3. Zagrożenia towarzyszące organizacji imprez masowych

Rozdział 2. Zarządzanie procesem organizacji i zabezpieczenia imprezy masowej

2.1. Organizacja procesu
2.2. Zespół organizacyjny
2.3. Stanowisko dowodzenia
2.4. Organizacja łączności
2.5. Zadania i obowiązki
2.6. Planowanie i przygotowywanie
2.7. Zarządzanie w sytuacjach kryzysowych

Rozdział 3. Warunki i wymagania organizacyjne

3.1. Służby porządkowe i służby informacyjne
3.1.1. Liczebność i rozmieszczenie
3.1.2. Rekrutacja i selekcja
3.1.3. Szkolenie i ćwiczenia
3.1.4. Zatrudnienie i warunki pracy
3.1.5. Wygląd i zachowanie  
3.1.6. Wyposażenie
3.1.7. Uprawnienia, obowiązki, zadania
3.1.8. Procedura rejestracyjna
3.1.9. Odprawa i instruktaż
3.1.10. Nadzór i kontrola
3.1.11. Ocena pracy i raportowanie
3.2. Miejsce imprezy masowej
3.2.1. Zarządzanie obiektem (terenem)  
3.2.2. Zabezpieczenie techniczne  
3.2.3. Zaplecze higieniczno-sanitarne
3.2.4. Obsługa gastronomiczna  
3.2.5. Zabezpieczenie medyczne
3.2.6. Zabezpieczenie przeciwpożarowe
3.2.7. Zabezpieczenie pirotechniczne  
3.2.8. System nadzoru wizyjnego
3.2.9. Zarządzanie kontrolą dostępu
3.2.10. Ochrona zawodników i osób funkcyjnych  
3.2.11. Alternatywne wykorzystanie obiektów sportowych
3.3. Zarządzanie tłumem

Rozdział 4. Obsługa uczestników imprezy masowej

4.1. Transport
4.1.1. Komunikacja piesza
4.1.2. Komunikacja rowerowa
4.1.3. Komunikacja samochodowa i autokarowa
4.1.4. Komunikacja publiczna  
4.2. Polityka informacyjna
4.2.1. Informacja w serwisach internetowych
4.2.2. Informacja w punktach sprzedaży biletów  
4.2.3. Informacja w przestrzeni publicznej  
4.2.4. Informacja na terenie imprezy  
4.2.5. Konferansjer/spiker zawodów sportowych  
4.2.6. Komunikacja w sytuacjach kryzysowych
4.3. Udogodnienia dla osób niepełnosprawnych
4.3.1. Dostosowanie infrastruktury
4.3.2. Oznakowanie i informacja
4.3.3. Opiekunowie i wolontariusze
4.4. Udogodnienia dla rodziców z dziećmi
4.4.1. Sektor rodzinny
4.4.2. Kącik dla dzieci
4.4.3. Zaginięcia dzieci
4.4.4. Pozostałe udogodnienia
4.5. Współpraca z mediami  
4.5.1. Obsługa medialna
4.5.2. System akredytacyjny
4.5.3. Strefy medialne  
4.6. Wolontariat
4.7. Przeciwdziałanie marketingowi pasożytniczemu
4.8.  Przeciwdziałanie mowie i przestępstwom z nienawiści

Zakończenie

Załączniki

Bibliografia

Spis tabel

Spis rysunków

O autorach

Wykaz fotografii

prof. dr hab. Hubert Królikowski, Uniwersytet Jagielloński:

Na polskim rynku wydawniczym dostępne są publikacje mające charakter komentarzy do ustawy o bezpieczeństwie imprez masowych. Jednak organizacja imprez masowych wymaga też, poza zgodnością z literą prawa i procedurami, doświadczenia organizacyjnego i zaangażowania służb porządkowych. Imprezy masowe bowiem wymagają podejmowania wielu działań o charakterze organizacyjnym, w tym w zakresie zapewnienia bezpieczeństwa uczestnikom. W związku z tym zaangażowane są w to instytucje publiczne i prywatne. Recenzowana książka będzie interesująca i pożyteczna zarówno dla praktyków, jak i środowiska akademickiego. Znajdzie też Czytelników wśród osób, którym bliska jest problematyka bezpieczeństwa.


Tadeusz Zygmunt – koordynator krajowy ds. bezpieczeństwa UEFA EURO 2012:

Autorzy opracowania to eksperci znani w środowisku bezpieczeństwa imprez masowych. Pan Andrzej Kruczyński odpowiadał za bezpieczeństwo wielu, całkowicie odmiennych pod względem charakteru imprez sportowych i artystyczno-rozrywkowych, na największym obiekcie sportowym w Polsce. Wymienić można zapewnienie bezpieczeństwa uczestnikom Mistrzostw Europy w Piłce Nożnej UEFA EURO 2012, wielodniowej imprezy muzycznej Orange Festival, czy licznych krajowych i międzynarodowych konferencji. Sergiusz Parszowski natomiast, oprócz bogatego doświadczenia praktycznego, posiada znaczący dorobek naukowy, w tym podręcznik „Bezpieczeństwo społeczności lokalnych. Programy prewencyjne w systemie bezpieczeństwa”, który został bardzo wysoko oceniony przez ekspertów ds. bezpieczeństwa.

Książka może spełniać rolę praktycznego przewodnika adresowanego do szerokiego spektrum odbiorców, w tym firm ochrony osób i mienia, kierowników ds. bezpieczeństwa, pracowników służb informacyjnych i porządkowych, a także innych podmiotów zaangażowanych w organizację i zabezpieczenie imprez masowych.

Chlebowicz P., Chuligaństwo stadionowe. Studium kryminologiczne, Wolters Kluwer, Warsza-
wa 2009.
Dobosz Z. (red.), Skulich J. (kier.), Raport podsumowujący przygotowania i organizację operacji
zabezpieczenia ratowniczego turnieju EURO 2012 przez krajowy system ratowniczo-gaśniczy,
Komenda Główna Państwowej Straży Pożarnej, Szkoła Główna Służby Pożarniczej,
Warszawa 2013.
Jurczak J., Chuligaństwo stadionowe. Symbole i gesty na polskich stadionach, Wyższa Szkoła
Policji w Szczytnie, Szczytno 2011.
Kąkol C., Bezpieczeństwo imprez masowych. Komentarz, Wolters Kluwer Polska Sp. z o.o., War-
szawa 2012.
Kopta T., Użdalewicz Z., Nowotka W., Transport rowerowy, Śląski Związek Gmin i Powia-
tów, Katowice 2000.
Le Bon G., Psychologia tłumu, Wydawnictwo Antyk, Kęty 2004.
Liedel K. (red.), EURO 2012. Mistrzostwa Europy w cieniu terroryzmu, Collegium Civitas,
Warszawa 2007.
Niklas J., Walkowiak A., Drony – nadzór z powietrza, Fundacja Panoptykon, Warszawa 2014.
Orlikowski J., Zabezpieczenie imprez masowych przez PSP na przykładzie Stadionu Miejskiego
w Poznaniu, „W Akcji”, 3/2014.
Pływaczewski W., Kudrelek J. (red.), Przestępczość stadionowa. Etiologia, fenomenologia, prze-
ciwdziałanie zjawisku, Wyższa Szkoła Policji w Szczytnie, Szczytno 2010.
Pływaczewski W., Wiśniewski B. (red.), Przestępczość stadionowa. Diagnoza i przeciwdziałanie
zjawisku, Wyższa Szkoła Policji w Szczytnie, Szczytno 2012.
Potaczek M., Porównanie sposobu prowadzenia przedmeczowego rozpoznania środowiska pseu-
dokibiców w Wielkiej Brytanii i Włoszech przez pryzmat pracy spottersów, [w:] Podnoszenie
kompetencji Policji w zakresie zapewnienia bezpieczeństwa imprez masowych – Euro 2012,
A. Urban (red.), Wyższa Szkoła Policji w Szczytnie, Szczytno 2009.
Sabat M., Euro 2012 w Polsce. Organizacja turnieju oraz zapobieganie zagrożeniom bez-
pieczeństwa publicznego, Wolters Kluwer Polska Sp. z o.o., Warszawa 2012.
Sienkiewicz P., Górny P., Świeboda H., Aspekty systemowe zarządzania bezpieczeństwem, [w:]
Służby mundurowe w systemie bezpieczeństwa EURO 2012, M. Marszałek, A. Glen, B. Wi-
śniewski (red.), Sieradz 2009.260 Imprezy masowe. Organizacja, bezpieczeństwo, dobre praktyki
Szubrycht T., Wnioski z analizy zabezpieczenia masowych imprez sportowych w Europie w la-
tach 2000–2008, [w:] Udział sił zbrojnych w systemie bezpieczeństwa Euro 2010, materiały
z konferencji naukowej, AON, Warszawa 2008.
Vademecum bezpieczeństwa na obiektach piłkarskich w Polsce, Polski Związek Piłki Nożnej,
Warszawa 2010.
Waszkiewicz P., Wielki Brat Rok 2010. Systemy monitoringu wizyjnego – aspekty kryminalistycz-
ne, kryminologiczne i prawne, Wolters Kluwer Polska Sp. z o.o., Warszawa 2011.
Zajdel M., Komputerowe modelowanie zachowań zbiorowości ludzkich w stanach paniki, Roz-
prawa  doktorska,  Akademia  Górniczo-Hutnicza  im.  Stanisława  Staszica,  Kraków
2013.
Zespół autorów, Bezpieczeństwo biznesu w XXI wieku, SASMA Europe, Warszawa 2014.
Zespół autorów, Udział sił zbrojnych w systemie bezpieczeństwa EURO 2012, Akademia Obro-
ny Narodowej, Warszawa 2008.
akty prawne i dokumenty administracji publicznej
Europejska konwencja w sprawie przemocy i ekscesów widzów w czasie imprez sporto-
wych, a w szczególności meczów piłki nożnej, sporządzona w Strasburgu dnia 19 sierp-
nia 1985 r. (Dz.U. z 1995 r. nr 129, poz. 625).
Decyzja Rady (2002/348/WSiSW) z dnia 25 kwietnia 2002 r. dotycząca bezpieczeństwa
w związku z meczami piłki nożnej o charakterze międzynarodowym (Dz.U. L 121
z 8.5.2002).
Rezolucja Rady z dnia 3 czerwca 2010 r. w sprawie zaktualizowanego podręcznika z zale-
ceniami w zakresie międzynarodowej współpracy policyjnej oraz w zakresie działań
prewencyjnych i kontrolnych związanych z aktami przemocy i zakłóceniami porządku
podczas międzynarodowych meczów piłki nożnej, które dotyczą co najmniej jednego
państwa członkowskiego (Dz.U. C 165 z 24.6.2010).
Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 30 sierpnia 2011 r. w sprawie wymogów, jakie po-
winni spełniać kierownik do spraw bezpieczeństwa, służby porządkowe i służby infor-
macyjne (Dz.U. z 2011 r. nr 183, poz. 1087 – z późn. zm.).
Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 11 stycznia 2012 r. w sprawie kształce-
nia ustawicznego w formach pozaszkolnych (Dz.U. z 2014 r., poz. 622 – tekst jednolity).
Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków
technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz.U. z 2002 r.
nr 75, poz. 690 – z późn. zm.).
Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 7 czerwca 2010 r.
w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków, i innych obiektów budowlanych i te-
renów (Dz.U. z 2010 r. nr 109, poz. 719).
Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 3 lipca 2003 r. w sprawie szczegółowych
warunków  technicznych  dla  znaków  i  sygnałów  drogowych  oraz  urządzeń  bezpie-
czeństwa ruchu drogowego i warunków ich umieszczania na drogach (Dz.U. z 2003 r.
nr 220, poz. 2181 – z późn. zm.).261 Bibliografia
Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 10 czerwca 2010 r.
w  sprawie  warunków  bezpieczeństwa,  jakie  powinny  spełniać  stadiony,  na  których
mogą odbywać się mecze piłki nożnej (Dz.U. z 2010 r. nr 121, poz. 820).
Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 2 marca 2010 r.
w sprawie przekazywania informacji dotyczących bezpieczeństwa imprez masowych
(Dz.U. z 2010 r. nr 54, poz. 329).
Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych z dnia 11 maja 1983 r. w sprawie zasad
i trybu postępowania w razie wnoszenia napojów alkoholowych na tereny objęte zaka-
zem ich wnoszenia (Dz.U. 1983 r. nr 25, poz. 105).
Rozporządzenie  Ministrów  Infrastruktury  oraz  Spraw  Wewnętrznych  i  Administracji
z dnia 31 lipca 2002 r. w sprawie znaków i sygnałów drogowych (Dz.U. z 2002 r. nr 170,
poz. 1393 – z późn. zm.).
Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 28 maja 1996 r. w sprawie profilaktycznych posił-
ków i napojów (Dz.U. z 1996 r. nr 60, poz. 279).
Rozporządzenie Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego z dnia 15 września 2010 r.
w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy organizacji i realizacji widowisk (Dz.U.
z 2010 r. nr 184, poz. 1240).
Rozporządzenie  Ministra  Transportu,  Budownictwa  i  Gospodarki  Morskiej  z  dnia
16  maja 2013 r. w sprawie lotów próbnych i akrobacyjnych oraz pokazów lotniczych
(Dz.U. z 2013 r., poz. 576 – z późn. zm.).
Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 19 grudnia 2013 r. w sprawie szczegółowego trybu
działań pracowników ochrony (Dz.U. z 2013 r., poz. 1681).
Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 6 lutego 2012 r. w sprawie minimalnych wyma-
gań dotyczących zabezpieczenia pod względem medycznym imprezy masowej (Dz.U.
z 2012 r. nr 16, poz. 73).
Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 10 stycznia 2011 r.
w sprawie sposobu utrwalania przebiegu imprezy masowej (Dz.U. z 2012 r., poz. 181).
Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 11 marca 2010 r. w sprawie obowiązkowego
ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej organizatorów imprez masowych (Dz.U.
z 2010 r. nr 54, poz. 323).
Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 13 sierpnia 2009 r.
w sprawie zakresu instrukcji postępowania w przypadku powstania pożaru lub innego
miejscowego zagrożenia w miejscu i w czasie imprezy masowej (Dz.U. z 2009 r. nr 135,
poz. 1113).
Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 31 lipca 2009 r.
w sprawie szczegółowego trybu ustalania szkód powstałych w związku z działaniami
w miejscu i czasie trwania imprezy masowej oraz trybu występowania o wypłatę od-
szkodowań (Dz.U. z 2009 r. nr 121, poz. 1006).
Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 17 czerwca 2011 r. w sprawie warunków
technicznych, jakim powinny odpowiadać obiekty budowlane metra i ich usytuowanie
(Dz.U. z 2011 r. nr 144, poz. 859).262 Imprezy masowe. Organizacja, bezpieczeństwo, dobre praktyki
Uchwała nr 1 Rady Bezpieczeństwa Imprez Sportowych z dnia 18 lipca 2013 r. w sprawie
kierunków działania na rzecz poprawy stanu bezpieczeństwa masowych imprez spor-
towych w Polsce.
Uchwała nr 2 Rady Bezpieczeństwa Imprez Sportowych z dnia 22 stycznia 2014 r. w spra-
wie rekomendacji w zakresie bezpiecznego przebiegu współzawodnictwa sportowego
dzieci i młodzieży.
Uchwała nr 3 Rady Bezpieczeństwa Imprez Sportowych z dnia 22 stycznia 2014 r. w spra-
wie rekomendacji w zakresie przejazdów grup kibiców.Uchwała nr LIII/723/12 Rady
Miasta Krakowa z dnia 29 sierpnia 2012 r. w sprawie przyjęcia programu parkingowego
dla miasta Krakowa.
Uchwała NR LXXVI/1963/2014 Miasta Stołecznego Warszawy z dnia 13 lutego 2014 r.
w sprawie nieodpłatnych przejazdów środkami lokalnego transportu zbiorowego i ko-
rzystania z parkingów działających w systemie Parkuj i Jedź (Park&Ride) w związku
z organizacją przez Polski Związek Piłki Nożnej meczów piłki nożnej na Stadionie
Narodowym w Warszawie w 2014 roku.
Ustawa z dnia 16 lutego 2007 r. o ochronie konkurencji i konsumentów (Dz.U. z 2015 r. ,
poz. 184 – tekst jednolity).
Ustawa z dnia 16 kwietnia 1993 r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji (Dz.U. z 2003 r.
nr 153, poz. 1503 – tekst jednolity z późn. zm.).
Ustawa z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (Dz.U.
z 2013 r., poz. 1399 – tekst jednolity z późn. zm.).
Ustawa z dnia 16 marca 2001 r. o Biurze Ochrony Rządu (Dz.U. z 2014 r., poz. 170 – t.j.
z późn. zm.).
Ustawa z dnia 18 lipca 2002 r. o świadczeniu usług drogą elektroniczną (Dz.U. z 2013 r.,
poz. 1422 – tekst jednolity).
Ustawa z dnia 20 czerwca 1997 r. Prawo o ruchu drogowym (Dz.U. z 2012 r., poz. 1137 – t.j.
z późn. zm.).
Ustawa z dnia 20 maja 1971 r. Kodeks wykroczeń (Dz.U. z 2013 r., poz. 482 – tekst jedno-
lity).
Ustawa z dnia 20 marca 2009 roku o bezpieczeństwie imprez masowych (Dz.U. z 2013 r.,
poz. 611 – tekst jednolity).
Ustawa z dnia 22 sierpnia 1997 r. o ochronie osób i mienia (Dz.U. z 2014 r., poz. 1099
– tekst jednolity).
Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz.U. z 2014 r., poz. 121 – tekst jedno-
lity z późn. zm.).
Ustawa z dnia 24 maja 2013 r. o środkach przymusu bezpośredniego i broni palnej (Dz.U.
z 2013 r., poz. 628).
Ustawa z dnia 25 października 1991 r. o organizowaniu i prowadzeniu działalności kultu-
ralnej (Dz.U. z 2012 r., poz. 406 – tekst jednolity).
Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks Pracy (Dz.U. z 2014 r., poz. 1502 – tekst jedno-
lity);
Ustawa z dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu al-
koholizmowi (Dz.U. z 2012 r., poz. 1356 – t.j. z późn. zm.).263 Bibliografia
Ustawa z dnia 26 stycznia 1984 r. Prawo prasowe (Dz.U. z 1984 r. nr 5, poz. 24 – z późn.
zm.).
Ustawa z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu
osób niepełnosprawnych (Dz.U. z 2001 r. nr 127, poz. 721 – t.j. z późn. zm.);
Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. o ochronie danych osobowych (Dz.U. z 2014 r., poz. 1182
– tekst jednolity).
Ustawa z dnia 30 czerwca 2000 r. Prawo własności przemysłowej (Dz.U. z 2013 r., poz. 1410
– tekst jednolity).
Ustawa z dnia 31 sierpnia 2011 r. o zmianie ustawy o bezpieczeństwie imprez masowych
oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2011 r. nr 217, poz. 1280).
Ustawa z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych (Dz.U. z 2006 r.,
nr 90, poz. 631 – t.j. z późn. zm.).
Ustawa z dnia 4 lutego 2011 r. o opiece nad dziećmi w wieku do lat 3 (Dz.U. z 2013 r.,
poz. 1457 – tekst jednolity).
Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks karny (Dz.U. z 1997 r. nr 88, poz. 553 tekst jedno-
lity).
Ustawa z dnia 6 kwietnia 1990 r. o Policji (Dz.U. z 2015 r., poz. 355 – tekst jednolity);
Ustawa z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz.U. z 2004 r. nr 256, poz. 2572 – t.j.
z późn. zm.).
Ustawa z dnia 17 maja 1989 r. o stosunku Państwa do Kościoła Katolickiego w Rzeczypo-
spolitej Polskiej (Dz.U. z 2013 r., poz. 1169 – tekst jednolity).
Ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (Dz.U. z 2013 r., poz. 1409 – tekst jednolity
z późn. zm.).
Ustawa z dnia 24 sierpnia 1991 r. o ochronie przeciwpożarowej (Dz. U. z 2009 r. nr 178,
poz. 1380 – tekst jednolity z późn. zm.).
Ustawa z dnia 9 listopada 1995 r. o ochronie zdrowia przed następstwami używania tyto-
niu i wyrobów tytoniowych (Dz.U. z 2015 r., poz. 298 – tekst jednolity).
Ustawa z dnia 16 marca 2001 roku o Biurze Ochrony Rządu (Dz.U. z 2014 r., poz. 170
– tekst jednolity).
Ustawa z dnia 12 października 1990 r. o Straży Granicznej (Dz.U. z 2014 r., poz. 1402
– tekst jednolity).
Ustawa z dnia 24 sierpnia 1991 r. o Państwowej Straży Pożarnej (Dz.U. z 2013 r., poz. 1340
– tekst jednolity z późn. zm.).
Wyrok Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z dnia 27 września 2012 r., sygn. akt III Aua447/12.
Wyrok Sądu Najwyższego – Izby Cywilnej z 20 lipca 2005 roku. sygn. akt II CK 794/04.
Zarządzenie Komendanta Głównego Policji nr 982 z dnia 21 września 2007 r. w sprawie
zasad organizacji i trybu wykonywania przez Policję zadań związanych z rozpozna-
niem, zapobieganiem, zwalczaniem przestępstw i wykroczeń popełnianych w związku
z imprezami sportowymi oraz gromadzenia i przetwarzania informacji dotyczących
bezpieczeństwa masowych imprez sportowych.
Zarządzenie nr 1114 Komendanta Głównego Policji z dnia 19 grudnia 2006 r. w sprawie
szyków, ugrupowań oraz przemieszczania oddziałów i pododdziałów Policji (Dz. Urz.
KGP z 2007 r. nr 1, poz. 1).264 Imprezy masowe. Organizacja, bezpieczeństwo, dobre praktyki
Zarządzenie nr 84 Prezesa Rady Ministrów z dnia 1 października 2012 r. w sprawie Rady
Bezpieczeństwa Imprez Sportowych (MP z 2012 r., poz. 696).
Raporty i opracowania
Bezpieczeństwo imprez masowych w 2014 roku – Raport, Komenda Główna Policji, Warszawa
2015.
Bezpieczeństwo sanitarne imprez masowych, prezentacji multimedialnej mgr inż. Romana Glapy
– kierownika Oddziału Higieny Komunalnej Wojewódzkiej Stacji Sanitarno-Epidemiologicz-
nej w Gorzowie Wielkopolskim.
Diagnoza stanu rozwoju obrotu bezgotówkowego w Polsce, Narodowy Bank Polski, Warszawa
2013.
Dostęp dla wszystkich. Przewodnik dobrych praktyk UEFA i CAFE dotyczący tworzenia stadio-
nów dostępnych dla wszystkich oraz włączającego podejścia do uczestnictwa w imprezach spor-
towych, Unia Europejskich Związków Piłkarskich (UEFA), Nyon 2011.
FIFA World Cup 2006 Green Goal Legacy Report, Hartmut Stahl, Öko-Institut, Freiburg
2006.
Gromadzenie,  przetwarzanie  i  udostępnianie  informacji  dotyczących  bezpieczeństwa
imprez masowych – Informacja o wynikach kontroli Najwyższej Izby Kontroli KPB-
4101-04/2011.
Guide to Safety at Sports Grounds. Fifth edition, Department for Culture, Media and Sport.
Instrukcja do wydawania opinii o imprezach masowych przez Państwową Straż Pożarną,
Komenda Główna Państwowej Straży Pożarnej, Warszawa 2012 r.
Koncepcja obsługi komunikacyjnej Turnieju Finałowego Mistrzostw Europy w Piłce Noż-
nej UEFA EURO 2012 w Warszawie, Biuro Planowania Rozwoju Warszawy S.A., War-
szawa 2008.
Masowe imprezy artystyczno-rozrywkowe oraz sportowe (1.28.08) – badanie Głównego Urzędu
Statystycznego przeprowadzonego w ramach Programu Badań Statystycznych Staty-
styki Publicznej na 2013 rok.
Pakiet szkoleniowy Polskiego Związku Piłki Nożnej „Stewarding – Najwyższa Jakość Organizacji
Imprez”.
Program szkolenia spikerów uprawniającego do pełnienia funkcji spikera zawodów na meczach
I ligi i klas niższych, Małopolski Związek Piłki Nożnej, Kraków, 12 sierpnia 2014 r.
Przygotowanie i  realizacja policyjnego zabezpieczenia Turnieju Finałowego Mistrzostw Europy
w Piłce Nożnej UEFA EURO 2012. Raport końcowy, Komenda Główna Policji, Warszawa
2013.
Raport  dotyczący  organizacji  i  stanu  bezpieczeństwa  meczów  piłki  nożnej  szczebla  centralnego
PZPN.  Sezon  2013/2014,  Departament  Organizacji  Imprez,  Bezpieczeństwa  i  Infra-
struktury PZPN, Warszawa 2014.
Raport z kontroli wzorców umów stosowanych przez organizatorów imprez masowych, Urząd
Ochrony Konkurencji i Konsumentów, Warszawa 2008.
Regulamin Imprezy Masowej Orange Warsaw Festival 2013.Standardy  dla  trasy  rowerowej  realizowanej  w  ramach  Programu  Operacyjnego  Rozwój  Polski
Wschodniej, T. Kopta – na zlecenie Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości, Kra-
ków 2010.
Wolontariat w sporcie. Sport dla wolontariatu. Rekomendacje. Zaproszenie do dyskusji,
Wolontariat sportowy 2012+, Warszawa 2010.
Zabezpieczenie  Mistrzostw  Europy  w  Piłce  Nożnej  UEFA  EURO  2012  w  Polsce  i  na
Ukrainie 8 czerwca – 1 lipca 2012 roku. Aneks do Krajowego Planu Zarządzania Kry-
zysowego 2012, Rządowe Centrum Bezpieczeństwa, Warszawa 2012.
Zintegrowana koncepcja bezpieczeństwa UEFA EURO 2012 TM  Warszawa.
Strony internetowe:
www.straz.gov.pl
www.alert24.pl
www.samorzad.pap.pl
www.pzpn.pl
www.stadionnarodowy.org.pl
www.cafefootball.eu/pl
www.integracja.org
www.bip.mazowieckie.pl
www.uokik.gov.pl
www.polon.nauka.gov.pl
www.youtube.com
www.msport.gov.pl
www.ebilet.pl
www.praworeklamy.blogspot.com

Załącznik 1. Materiał informacyjny przygotowany przez Stowarzyszenie NIGDY WIĘCEJ
Załącznik 2. Wniosek o wydanie zezwolenia na przeprowadzenie imprezy masowej
Załącznik 3. Wniosek o wydanie opinii w sprawie imprezy masowej
Załącznik 4. Zaświadczenie o ukończeniu szkolenia
Załącznik 5. Raport członka służby informacyjnej i porządkowej
Załącznik 6. Regulamin imprezy masowej
Załącznik 7. Regulamin obiektu sportowego
Załącznik 8. Pismo o udzielenie pomocy policyjnej
Załącznik 9. Pismo przekazujące kierownikowi ds. bezpieczeństwa odpowiedzialność za bezpieczeństwo imprezy
Załącznik 10. Wzór umowy z wolontariuszem