Gospodarka regionalna w obliczu kryzysu wywołanego pandemią COVID-19

Spis treści:

Wprowadzenie

1. Mechanizmy funkcjonowania gospodarki regionalnej

1.1. Uwarunkowania rozwoju społeczno-gospodarczego regionów
1.2. Model rozwoju regionu
1.3. Wrażliwość gospodarek regionalnych na zakłócenia procesów rozwojowych
1.4. Polityka Polski i Unii Europejskiej jako determinanta rozwoju regionalnego

2. Społeczno-gospodarcze konsekwencje kryzysu wywołanego pandemią COVID-19

2.1. Kryzys spowodowany COVID-19 jako szok makroekonomiczny
2.2. Makroekonomiczne prognozy konsekwencji kryzysu COVID-19 dla gospodarki Polski na tle wybranych krajów
2.3. Wpływ pandemii COVID-19 na gospodarkę w ujęciu sektorowym
2.4. Skutki pandemii COVID-19 w Polsce w ujęciu regionalnym

3. Działania podejmowane przez Unię Europejską i Polskę w obliczu pandemii COVID-19

3.1. Pierwszy etap działań Unii Europejskiej
3.2. Drugi etap działań Unii Europejskiej
3.3. Działania podejmowane przez Polskę w obliczu pandemii COVID-19

4. Rekomendowane działania wobec problemów i wyzwań rozwojowych gospodarek regionalnych

4.1. Założenia wstępne
4.2. Wyzwania i rekomendowane działania wobec problemów postrzeganych z punktu widzenia gospodarstw domowych
4.3. Wyzwania i rekomendowane działania wobec problemów postrzeganych z punktu widzenia przedsiębiorstw
4.4. Wyzwania i rekomendowane działania wobec problemów postrzeganych z punktu widzenia samorządowego sektora publicznego
4.5. Wyzwania i rekomendowane działania wobec problemów organizacji pozarządowych
4.6. Filary nowoczesnej i odpornej na zakłócenia gospodarki regionalnej
4.7. Warunki i bariery skutecznej implementacji zaproponowanych rozwiązań

Zakończenie
Bibliografia
Spis tabel
Spis rysunków

  1.  Baldwin  R.,  Weder  di  Mauro  B.  (2020),  Economics  in  the  Time  of  
COVID-19, a VoxEU.org eBook, CEPR Press.
  2.  Decydujący  moment  dla  Europy:  naprawa  i  przygotowanie  na  na-
stępną generację, Komunikat Komisji Europejskiej z dnia 27.05.2020 r.
COM(2020) 456 final, Bruksela.
  3.  GUS (2020), Dynamika produkcji sprzedanej przemysłu w kwietniu
2020 r.
  4.  ILO Sectoral Brief, COVID-19 and the impact on agriculture and food
security (2020), Genewa.
  5.  IMF, World Economic Outlook, April 2020: The Great Lockdown.
  6.  Komisja  Europejska  (2018),  Wniosek.  Rozporządzenie  Parlamentu
Europejskiego i Rady ustanawiające wspólne przepisy dotyczące Eu-
ropejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Fundu-
szu Społecznego Plus, Funduszu Spójności i Europejskiego Funduszu
Morskiego i Rybackiego, a także przepisy finansowe na potrzeby tych
funduszy oraz na potrzeby Funduszu Azylu i Migracji, Funduszu Bez-
pieczeństwa Wewnętrznego i Instrumentu na rzecz Zarządzania Gra-
nicami i Wiz, Strasburg.
  7.  Komisja Europejska (2010), Europa 2020. Strategia na rzecz inteligent-
nego i zrównoważonego rozwoju sprzyjającego włączeniu społeczne-
mu, Bruksela.
  8.  Komisja Europejska (2020), European Economic Forecast, Institutional
Paper 125.
  9.  Krajowa  Strategia  Rozwoju  Regionalnego  2030.  Rozwój  społecznie
wrażliwy  i  terytorialnie  zrównoważony  (2019),  Warszawa,  Załącznik
do uchwały nr 102 Rady Ministrów z dnia 17 września 2019 r., Dz.U.
2019, poz. 1060.
10. Krugman P., Wells R. (2014), Makroekonomia, Wydawnictwo Naukowe
PWN, Warszawa.142 Bibliografia
11. Kudełko  J.  (2013),  Uwarunkowania  i  kierunki  rozwoju  województw
Polski  Wschodniej  jako  regionów  słabo  rozwiniętych,  „Studia  KPZK
PAN”, t. CLI.
12. Kudełko  J.  (2016),  Nowy  paradygmat  rozwoju  w  realizacji  polityki
spójności, Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu,
nr 449, Ekonomia.
13. Kudełko  J.  (2017),  Proces  rozwoju  społeczno-gospodarczego  i  jego
uwarunkowania, [w:] Wybrane problemy polityki rozwoju społeczno-
-gospodarczego, J. Kudełko (red.), Fundacja Uniwersytetu Ekonomicz-
nego w Krakowie, Kraków.
14. Kudłacz T. (2010), Polityka rozwoju regionalnego Polski drugiej dekady
XXI w. Spostrzeżenia i oceny dotyczące rozwiązań przyjętych w KSRR,
[w:] Rozwój regionalny w Polsce w świetle wyzwań XXI w., T. Kudłacz,
„Studia KPZK PAN”, t. CXXXI.
15. Ministerstwo Infrastruktury i Rozwoju (2014), Programowanie perspek-
tywy finansowej na lata 2014–2020 –  Umowa Partnerstwa, Warszawa.
16. Ministerstwo Inwestycji i Rozwoju (2019), Założenia do Umowy Part-
nerstwa na lata 2021–2027, Warszawa.
17. Ministerstwo  Rozwoju  Regionalnego  (2010),  Krajowa  Strategia  Roz-
woju  Regionalnego  2010–2020.  Regiony,  Miasta,  Obszary  wiejskie,
Warszawa, Dokument przyjęty uchwałą Rady Ministrów w dniu 13 lipca
2010 roku.
18. Najwyższa  Izba  Kontroli  (2015),  Gospodarowanie  rezerwami  strate-
gicznymi, https://www.nik.gov.pl/plik/id,10046,vp,12355.pdf (dostęp:
10.06.2020).
19. Narodowy Program Infrastruktury Krytycznej, Uchwała nr 121/2018
Rady  Ministrów  z  dnia  7  września  2018  r.  zmieniającej  uchwałę
w sprawie przyjęcia Narodowego Programu Ochrony Infrastruktury
Krytycznej.
20. OECD Economic Outlook, czerwiec 2020, Vol. 2020, Iss. 1.
21. OECD, Territorial impact of COVID-19: managing the crisis across
levels of government, April 2020.
22. Poudel P.B., Poudel M.R., Gautam A., Phuyal S., Tiwari Ch., Bashyal N.,
Bashyal S. (2020), COVID-19 and its Global Impact on Food and Agri-
culture, „Journal of Biology and Today’s World”, 9(5).
23. Ramey  V.A.  (2016),  Macroeconomic  Shocks  and  Their  Propagation,
Handbook of Macroeconomics, Vol. 2, Elsevier B.V.
24. Smil V. (2008), Global Catasthropes and Trends. The next fifty years ,
The MIT Press, London.143 Bibliografia
25. Strategia na Rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju do roku 2020 (z per-
spektywą do 2030 r.) (2017), Warszawa, przyjęta przez Radę Ministrów
14 lutego 2017 roku.
26. Sztompka P. (2005), Socjologia zmian społecznych, Wydawnictwo Znak,
Kraków.
27. Taleb  N.  (2007),  The  black  swan.  The  impact  of  highly  improbable,
Random House, Nowy Jork.
28. Turner II B.L., Kasperson R.E, Matson P.A., McCarthy J.J., Corell R.W.,
Christensen L., Eckley N., Kasperson J.X., Luers A., Martello M.L., Pol-
sky C., Pulsipher A., Schiller A. (2003), A Framework for Vulnerability
Analysis in Sustainability Science, Proceedings of the National Academy
of Sciences of the United States of America, vol. 100(14).
29. UNWTO, maj 2020, Global Guidelines to restart tourism.
30. Ustawa z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związa-
nych  z  zapobieganiem,  przeciwdziałaniem  i  zwalczaniem  COVID-19,
innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych
(Dz.U. 2020, poz. 374).
31. Ustawa z dnia 31 marca 2020 r. o zmianie ustawy o szczególnych roz-
wiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwal-
czaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi
sytuacji  kryzysowych  oraz  niektórych  innych  ustaw  (Dz.U.  2020,
poz. 568).
32. Ustawa z dnia 16 kwietnia 2020 r. o szczególnych instrumentach wspar-
cia  w  związku  z  rozprzestrzenianiem  się  wirusa  SARS-CoV-2  (Dz.U.
2020, poz. 695).
33. Ustawa z dnia 14 maja 2020 r. o zmianie niektórych ustaw w zakre-
sie działań osłonowych w związku z rozprzestrzenianiem się wirusa
SARS-CoV-2 (Dz.U. 2020, poz. 875).
34. Ustawa z dnia 19 czerwca 2020 r. o dopłatach do oprocentowania kre-
dytów bankowych udzielanych przedsiębiorcom dotkniętym skutkami
COVID-19 oraz o uproszczonym postępowaniu o zatwierdzenie układu
w związku z wystąpieniem COVID-19 (Dz.U. 2020, poz. 1086).
35. Winiarski B., Winiarska F. (2001), Przedmiot oddziaływań – gospodar-
ka narodowa, [w:] Polityka gospodarcza, B. Winiarski (red.), Wydaw-
nictwo Naukowe PWN, Warszawa.
36. Winiarski B. (red.) (2006), Polityka Gospodarcza, Warszawa.
37. Zaucha  J.,  Ciołek  D.,  Brodzicki  T.,  Głazek  E.  (2014),  Wrażliwość  pol-
skich  regionów  na  wyzwania  gospodarki  globalnej,  [w:]  Wrażliwość
polskich regionów na wyzwania współczesnej gospodarki. Implikacje 144 Bibliografia
dla polityki rozwoju regionalnego, K. Gawlikowska-Hueckel, J. Szlach-
ta, Wolters Kluwer, Warszawa.
38. Zaucha J., Brodzicki T., Ciołek D., Komornicki T., Mogiła Z., Szlacha J.,
Zaleski J. (2015), Terytorialny wymiar wzrostu i rozwoju, Wydawnic-
two Difin, Warszawa.
Netografia
  1.  Barca F. (2009), Program dla zreformowanej polityki spójności. Podej-
ście ukierunkowane terytorialnie w osiąganiu celów i oczekiwań Unii
Europejskiej, www.mir.gov.pl, (dostęp: 20.04.2020).
  2.  Barua S. (2020), Understanding Coronanomics: The Economic Impli-
cations of the Coronavirus (COVID-19) Pandemic, https://papers.ssrn.
com/sol3/papers.cfm?abstract_id=3566477 (dostęp: 1.04.2020).
  3.  Fernandes  N.  (2020),  Economic  Effects  of  Coronavirus  Outbreak
(COVID-19) on the World Economy, https://papers.ssrn.com/sol3/
papers.cfm?abstract_id=3557504, (dostęp: 22.04.2020).
  4.  Komisja  Europejska  (2020),  Budżet  napędza  plan  odbudowy  dla  Eu-
ropy,  https://ec.europa.eu/info/sites/info/files/2020.2136_pl_02.pdf
(dostęp: 7.06.2020).
  5.  Komisja  Europejska  (2020),  Najważniejsze  instrumenty  wspierające
Plan Odbudowy UE, https://ec.europa.eu/info/sites/info/files/about_
the_european_commission/eu_budget /2020.2138_pl_02.pdf (dostęp:
7.06.2020).
  6.  Nicola M., Alsafi Z., Sohrabi C., Kerwan A., Al-Jabir A., Iosifidis C., Agha
M.,  Kerwan  A.,  The  Socio-Economic  Implications  of  the  Coronavirus
and  COVID-19  Pandemic:  A  review,  https://www.ncbi.nlm.nih.gov/
pmc/articles/PMC7162753 (dostęp: 10.06.2020).
  7.  https://ec.europa.eu/info/live-work-travel-eu/health/coronavirus-
-response/fighting-disinformation_pl (dostęp: 6.06.2020).
  8.  https://ec.europa.eu/info/live-work-travel-eu/health/coronavirus-re-
sponse/public-health_pl#health-crisis-management (dostęp: 5.06.2020).
  9.  https://ec.europa.eu/poland/news/200402_sure_pl (dostęp: 5.06.2020).
10. https://en.unesco.org/covid19/educationresponse (dostęp: 25.06.2020).
11. https://gov.legalis.pl/tarcza-antykryzysowa-3-0-najwazniejsze-zmiany
(dostęp: 15.06.2020).
12. https://gpwbenchmark.pl/karta-indeksu?isin=PL9999999995  (dostęp:
13.05.2020).145 Bibliografia
13. https://gpwcatalyst.pl/notowania-obligacji-obligacje-komunalne  (do-
stęp: 30.06.2020).
14. https://kglegal.pl/2020/05/19/tarcza-anrykryzysowa-3-0-zostala-
uchwalona-przedstawiamy-najwazniejsze-zmiany (dostęp: 15.06.2020).
15. https://pfrsa.pl/tarcza-finansowa-pfr/tarcza-finansowa-pfr-dla-du-
zych-firm.html (dostęp: 16.06.2020).
16. https://rcb.gov.pl/narodowy-program-ochrony-infrastruktury-
krytycznej-2 (dostęp: 30.06.2020).
17. https://rcb.gov.pl/wspolpraca-w-ramach-unii-europejskiej  (dostęp:
4.06.2020).
18. https://www.acea.be/news/article/interactive-map-production-impact-
of-covid-19-on-the-european-auto-industry (dostęp: 25.06.2020).
19. https://www.agropolska.pl/produkcja-zwierzeca/bydlo/epidemia-koro-
nawirusa-niszczy-branze-mleczarska,1392.html (dostęp: 25.06.2020).
20. https://www.asla.org/ContentDetail.aspx?id=43535 (dostęp: 30.06.2020).
21. https://www.biznes.gov.pl/pl/aktualnosci/koronawirus-szczegolne-
rozwiazania-zwiazane-z-zapobieganiem-przeciwdzialaniem-i-
zwalczaniem-covid-19#1 (dostęp: 13.06.2020).
22. https://www.biznes.gov.pl/pl/firma/sprawy-urzedowe/chce-przestrze -
gac-przepisow-szczegolnych/cztery-etapy-odmrazania-gospodarki#2
(dostęp: 13.05.2020).
23. https://www.citypopulation.de/en/italy/covid (dostęp: 25.06.2020).
24. https://www.consilium.europa.eu/pl/infographics/covid-19-eu-emer-
gency-response (dostęp: 3.06.2020).
25. https://www.consilium.europa.eu/pl/policies/covid-19-coronavirus-
outbreak-and-the-eu-s-response (dostęp: 5.06.2020).
26. https://www.ecb.europa.eu/press/pr/date/2020/html/ecb.
pr200318_1~3949d6f266.en.html (dostęp: 6.06.2020).
27. http://www.funduszeeuropejskie.gov.pl/strony/wiadomosci/powola-
nie-europejskiego-funduszu-gwarancyjnego (dostęp: 5.06.2020).
28. https://www.gov.pl/web/finanse/ustawy-tarczy-antykryzysowej-
z-podpisem-prezydenta (dostęp: 14.06.2020).
29. https://www.gov.pl/web/infrastruktura/transeuropejska-siec-transpor-
towa-ten-t (dostęp: 5.06.2020).
30. https://www.gov.pl/web/kas/ustawa-uzupelniajaca-pakiet-tarczy-
antykryzysowej-z-podpisem-prezydenta (dostęp: 15.06.2020).
31. https://www.gov.pl/web/koronawirus/aktualne-zasady-i-ograniczenia
(dostęp: 13.05.2020).146 Bibliografia
32. https://www.gov.pl/web/koronawirus/wykaz-zarazen-koronawirusem-
-sars-cov-2 (dostęp: 25.06.2020).
33. https://www.gov.pl/web/rozwoj/tarcza-finansowa---ochrona-miejsc-
pracy-i-plynnosci-finansowej (dostęp: 16.06.2020).
34. https://www.gov.pl/web/rozwoj/tarcza-40-z-podpisem-prezydenta-rp2
(dostęp: 25.06.2020).
35. https://www.gov.pl/web/tarczaantykryzysowa (dostęp: 12.06.2020).
36. https://www.icao.int/sustainability/Documents/COVID19/ICAO%20
COVID%202020%2005%2025%20Economic%20Impact.pdf  (dostęp:
25.06.2020).
37. https://www.instituteforsupplymanagement.org/news/NewsRoom-
Detail.cfm?ItemNumber=31175 (dostęp: 25.06.2020).
38. http://www.izba.info/images/Tarcza_Antykryzysowa_-_wersja-
_1.0_2.0_i_3.0_1.pdf (dostęp: 15.06.2020).
39. https://www.markiteconomics.com/Public/Release/PressReleases
(dostęp: 13.05.2020).
40. https://www.nfz.gov.pl/aktualnosci/aktualnosci-oddzialow/infolinia-
nfz-najczesciej-zadawane-pytania-zwiazane-z-koronawirusem,387.html
(dostęp: 25.06.2020).
41. https://www.obserwatorfinansowy.pl/forma/warto-wiedziec/raporty/
pandemia-koronawirusa-czarnym-labedziem (dostęp: 20.04.2020).
42. http://www.oecd.org/about/Secretary-General/extraordinary-g20-
tourism-ministerial-virtual-meeting-april-2020.html (dostęp: 25.06.2020).
43. https://www.polskieradio24.pl/42/4496/Artykul/2326192,Dzieki-
-PPP-powstana-nowe-szkoly-i-drogi-a-samorzad-zmniejszy-swoj-dlug
(dostęp: 30.06.2020).
44. https://www.portalsamorzadowy.pl/prawo-i-finanse/budzet-krak-
owa-straci-co-najmniej-1-mld-zl-miasto-chce-oszczedzic-m-in-na-
administracji,177235.html (dostęp: 25.06.2020).
45. https://www.portalspozywczy.pl/mleko/wiadomosci/eda-covid-19-
a-europejskie-mleczarstwo,182808.html (dostęp: 25.06.2020).
46. https://www.pwc.com/us/en/library/covid-19/coronavirus-impacts-
-industrial-manufacturing.html (dostęp: 25.06.2020).
47. https://www.rp.pl/Administracja/302179950-Kto-moze-liczyc-na-
zwolnienie-z-podatku-od-nieruchomosci.html (dostęp: 24.06.2020).
48. https://www.statista.com/statistics/1090007/china-confirmed-and-
suspected-wuhan-coronavirus-cases-region (dostęp: 25.06.2020).
49. https://www.unwto.org/news/international-tourism-arrivals-could-
-fall-in-2020. (dostęp: 25.06.2020).50. https://www.wielkieslowa.pl/20271-definicja-szalenstwa-jest-robienie-
czegos-w-kolko.html (dostęp: 25.06.2020).
51. https://www.worldometers.info/coronavirus (dostęp: 25.06.2020).
52. OECD (2020), Territorial impact of COVID-19: managing the crisis across
levels  of  government,  http://www.oecd.org/coronavirus/policy-respon-
ses/the-territorial-impact-of-covid-19-managing-the-crisis-across-levels-
of-government-d3e314e1 (dostęp: 12.06.2020).
53. OEES,  Alert  samorządowy  12.  Finanse  samorządów,  https://oees.pl/
alerty-eksperckie (dostęp: 20.05.2020).
54. PIE  (2020),  Pandenomics  Zestaw  narzędzi  fiskalnych i   monetarnych
w  dobie  kryzysów,  Warszawa,  https://www.triodos-im.com/artic-
les/2020/economic-outlook-q2-2020 (dostęp: 25.06.2020).
55. https://devpolicy.org/the-endgame-for-covid-19-has-no-end-thinking-
through-your-pivot-strategy-20200506-3 (dostęp: 25.06.2020).
56. WTO (2020),Trade in services in the context of COVID-19, https://ro-
scongress.org/en/materials/torgovlya-uslugami-v-kontekste-covid-19
(dostęp: 20.06.2020).