Etyka zawodowa funkcjonariuszy służb państwowych. Wydanie 2

Spis treści:

Wstęp

Rozdział 1. Rola etyki w państwie demokratycznym

1.1. Pojęcie etyki i moralności
1.2. Deontologia, etyka zawodowa i etos zawodowy, infrastruktura etyczna
1.3. Etyka prywatna a etyka publiczna
1.4. Etyka kodeksowa a etyka sytuacyjna

Rozdział 2. System wartości funkcjonariuszy państwowych

2.1. Specyfika pracy funkcjonariuszy służb państwowych
2.2. Praworządność
2.3. Patriotyzm
2.4. Misja służby publicznej i honor
2.5. Odpowiedzialność
2.6. Neutralność polityczna
2.7. Bezstronność
2.8. Profesjonalizm, rzetelność i lojalność
2.9. Godne zachowanie w służbie i poza służbą

Rozdział 3. Etyka funkcjonariuszy policji w wybranych państwach

3.1. Znaczenie kodeksów etycznych
3.2. Kodeksy etyczne policji w USA
3.3. Etyka zawodowa policji w Anglii, Walii i Szkocji
3.4. Etyka policji w Irlandii Północnej
3.5. Kodeks etyczny francuskiego policjanta

Rozdział 4. Kodeksy etyczne służb mundurowych w Polsce

4.1. Etyka funkcjonariuszy policji
4.2. Zasady etyczne Centralnego Biura Antykorupcyjnego
4.3. Zasady etyczne Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego
4.4. Kodeks etyczny Służby celno-Skarbowej
4.5. Kodeks etyczny Straży Granicznej
4.6. Etyka funkcjonariuszy Służby Więziennej
4.7. Etyka funkcjonariuszy Służby Ochrony Państwa
4.8. Etyka funkcjonariuszy Straży Pożarnej
4.9. Etyka Straży Marszałkowskiej

Rozdział 5. Etyka służb umundurowanych

5.1. Etyka funkcjonariuszy Służby Ochrony Kolei
5.2. Etyka straży gminnej/miejskiej
5.3. Etyka w inspekcji transportu Drogowego

Rozdział 6. Wybrane problemy etyczne służb państwowych

6.1. Przyczyny łamania standardów etycznych przez funkcjonariuszy służb państwowych
6.2. Nadmierne upolitycznienie instytucji bezpieczeństwa wewnętrznego
6.3. Problemy naboru i zarządzania instytucjami służb państwowych
6.4. Korupcja
6.5. Mobbing i molestowanie seksualne
6.6. Cynizm i omnipotencja

Zakończenie
Bibliografia

Wstęp

prof. dr hab. Andrzej Misiuk, Uniwersytet Warszawski:

Od czasu pierwszego wydania nie ukazała się na rynku księgarskim żadna publikacja, która mogłaby konkurować z pracą prof. J. Itrich Drabarek. Recenzowane opracowanie nadal jest pionierskim przedsięwzięciem (mimo drugiego i poszerzonego wydania), gdyż stanowi próbę pełnego przedstawienia różnych aspektów etyki zawodowej służb mundurowych.

prof. dr hab. dr h.c. Brunon Hołyst, Uczelnia Łazarskiego:

Publikacja stanowi udaną prezentację zagadnień stosunkowo rzadko poruszanych i analizowanych w dyskursie naukowym. […] Z pewnością publikacja ta będzie ważnym przyczynkiem do dyskusji o wartościach etycznych pracowników i funkcjonariuszy realizujących zadania publiczne.

prof. dr hab. Jadwiga Stawnicka, Uniwersytet Śląski:

Charakter studium etyki, osadzonego w rzeczywistych, realnych sytuacjach funkcjonowania służb państwowych, ich życia zawodowego czyni książkę bardzo wartościową i przydatną, również poprzez bazowanie na badaniach i diagnozach dotyczących zarówno współczesnej Polski, jak i na przykładach zaczerpniętych z analiz prowadzonych w innych krajach.

Akty prawne

Prawo polskie
Konstytucja rzeczypospolitej polskiej z 2 kwietnia 1997 r., Dz.U. 1997 Nr 78, poz. 483
z późn. zm.
Ustawa z 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy, tekst jedn. Dz.U. 2019, poz. 1043 z późn. zm.
Ustawa z 6 kwietnia 1990 r. o policji, tekst jedn. Dz.U. 2019, poz. 161 z późn. zm.
Ustawa z 12 października 1990 r. o Straży Granicznej, tekst jedn. Dz.U. 2019, poz. 147
z późn. zm.
Ustawa  z 24  sierpnia  1991  r.  o  państwowej  Straży  pożarnej,  tekst  jedn.  Dz.U.  2019,  
poz. 1499.
Ustawa z 6 czerwca 1997 r. Kodeks karny, tekst jedn. Dz.U. 2018, poz. 1600 z późn. zm.
Ustawa z 29 sierpnia 1997 r. o strażach gminnych, tekst jedn. Dz.U. 2019, poz. 1795.
Ustawa z 6 września 2001 r. o transporcie drogowym, tekst jedn. Dz.U. 2019, poz. 58
z późn. zm.
Ustawa  z  24  maja  2002  r.  o  Agencji  Bezpieczeństwa  Wewnętrznego  oraz  Agencji
Wywiadu, tekst jedn. Dz.U. 2018, poz. 2387.
Ustawa z 28 marca 2003 r. o transporcie kolejowym, tekst. jedn. Dz.U. 2019, poz. 710.
Ustawa z 9 czerwca 2006 r. o służbie funkcjonariuszy Służby Kontrwywiadu Wojsko-
wego oraz Służby Wywiadu Wojskowego, tekst jedn. Dz.U. 2019, poz. 1529.
Ustawa z 9 czerwca 2006 r. o centralnym Biurze Antykorupcyjnym, tekst jedn. Dz.U.
2019, poz. 1921.
Ustawa z 9 kwietnia 2010 r. o Służbie Więziennej, tekst jedn. Dz.U. 2019, poz. 1427
z późn. zm.
Ustawa z 16 listopada 2016 r. o Krajowej Administracji Skarbowej, tekst jedn. Dz.U.
2019, poz. 768.
Ustawa z 8 grudnia 2017 r. o Służbie Ochrony państwa, tekst jedn. Dz.U. 2019, poz. 828.
Ustawa z 26 stycznia 2018 r. o Straży Marszałkowskiej, Dz. U. 2018, poz. 729.
rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z 28 czerwca 2002 r.
w  sprawie  przeprowadzania  postępowania  dyscyplinarnego  wobec  funkcjonariuszy
Straży Granicznej, Dz.U. Nr 118, poz. 1015 z późn. zm.268 Bibliografia
rozporządzenie Ministra infrastruktury z 14 lipca 2004 r. w sprawie szczegółowego
zakresu  działania  oraz  sposobu  organizacji  straży  ochrony  kolei,  Dz.U.  Nr  164,  
poz. 1718.
rozporządzenie prezesa rady Ministrów z 7 marca 2019 r. w sprawie opiniowania służ-
bowego funkcjonariusza Straży Marszałkowskiej, Dz.U. 2019, poz. 543.
Zarządzenie  nr  70  prezesa  rady  Ministrów  z  6  października  2011  roku  w  sprawie
wytycznych w zakresie przestrzegania zasad służby cywilnej oraz w sprawie zasad
etyki korpusu służby cywilnej, M.p. 2011 Nr 93, poz. 953.
Wyrok trybunału Konstytucyjnego z 19 października 2004 r., Sygn. akt K 1/04, Dz.U.
2004 Nr 236, poz. 2371.
Wyrok WSA w Łodzi, iii SA/Łd 1043/14 [online], http://orzeczenia.nsa.gov.pl/doc/
e6eD663764.
postanowienie Sądu Najwyższego z 9 maja 2007 r., i pZp 2/07 [online], https://www.
saos.org.pl/judgments/85796 [dostęp: 15.09.2019].
Zarządzenie nr 11 Komendanta Głównego Straży Granicznej z 20 marca 2003 r. w spra-
wie zasad etyki zawodowej funkcjonariuszy Straży Granicznej, Dz.Urz. KGSG Nr 1,  
poz. 7.
Zarządzenie  nr  805  Komendanta  Głównego  policji  z  31  grudnia  2003  r.  w  sprawie
„Zasad etyki zawodowej policjanta”, Dz.Urz. KGp 2004 Nr 1, poz. 3.
Zarządzenie nr 2 Szefa Biura Ochrony rządu z 25 stycznia 2006 r. w sprawie zasad etyki
zawodowej funkcjonariusza Biura Ochrony rządu.
Zarządzenie nr 17 Komendanta Głównego policji z 6 czerwca 2013 r. w sprawie wpro-
wadzenia w Komendzie Głównej policji Wewnętrznej procedury Antymobbingowej,
Dz.Urz. KGp 2013, poz. 43.
Zarządzenia  nr  32/2013  Dyrektora  Generalnego  Służby  Więziennej  z  18  lipca  2013
r.  w  sprawie  zapobiegania  i  przeciwdziałania  zjawiskom  mobbingu,  dyskrymina-
cji  i  molestowania  w  Służbie  Więziennej  [online],  http://edu.cossw.pl/file/redir.
php?id=5957 [dostęp: 15.09.2019].
Zarządzenie nr 9 Komendanta Służby Ochrony państwa z 26 lutego 2018 r. w sprawie zasad
etyki zawodowej funkcjonariuszy Służby Ochrony państwa [online], https://www.
sop.gov.pl/pl/o-sluzbie/struktura-i-dzialanie/etyka-funkcjonariuszy/211,etyka-
zawodowa-funkcjonariuszy-SOp.html [dostęp: 24.09.2019].
Zarządzenie  Nr  90  Szefa  Agencji  Bezpieczeństwa  Wewnętrznego  z  8  października
2018 r. w sprawie „Zasad etyki zawodowej funkcjonariusza Agencji Bezpieczeństwa
Wewnętrznego”, Dz.Urz. ABW 2018 Nr 41.
Zarządzenie nr 1 Szefa Krajowej Administracji Skarbowej z 4 stycznia 2019 r. w sprawie
Zasad etyki funkcjonariuszy Służby celno-Skarbowej [online], http://www.mazo-
wieckie.kas.gov.pl/mazowiecki-urzad-celno-skarbowy-w-warszawie/organizacja/
zasady-etyki [dostęp: 15.09.2019].
Decyzja nr 121/99 Komendanta Głównego policji z 14 lipca 1999 r. –  Zasady etyki zawo-
dowej  policjanta,  http://www.policja.pl/download/35/207820/zasadyetykizawodo-
wejpolicjanta-decyzjanr12199.pdf [dostęp: 10.06.2014].269 Bibliografia
Decyzja  nr  48/07  Szefa  centralnego  Biura  Antykorupcyjnego  z  21  listopada  2007  r.
w sprawie Kodeksu etyki zawodowej funkcjonariusza centralnego Biura Antykorup-
cyjnego, Dz.Urz. cBA Nr 2, poz. 65.
Decyzja nr 104 Komendanta Głównego Straży Granicznej z 19 czerwca 2012 r. w spra-
wie wprowadzenia w Komendzie Głównej Straży Granicznej Wewnętrznej procedury
Antymobbingowej [online], http://e-dziennik.strazgraniczna.pl/#/legalact/2012/37/
[dostęp: 15.09.2019].
Decyzja nr 27 Szefa Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego z 25 marca 2015 r. w spra-
wie Kodeksu etyki zawodowej funkcjonariusza Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrz-
nego, Dz.Urz. ABW 20015, poz. 7.
Kodeks etyki funkcjonariusza Służby celnej, 2000 [online], http://www.mf.gov.pl/slu-
zba-celna/dzialalnosc/kodeks-etyki [dostęp: 10.07.2015].
procedura antymobbingowa i antydyskryminacja w jednostkach organizacyjnych pań-
stwowej Straży pożarnej, zatwierdzona przez Komendanta Głównego państwowej
Straży  pożarnej  17  czerwca  2014  r.  [online],  http://www.bip.straz.gorzow.pl/wp-
-content/uploads/2016/04/procedura%20antymobbingowa%20i%20antydyskrymi-
nacyjna.doc [dostęp: 15.09.2019].
regulamin nr 1 Dyrektora Generalnego Służby Więziennej z 18 października 2010 r. w spra-
wie zasad etyki zawodowej funkcjonariuszy i pracowników Służby Więziennej, http://
www.nszzfipw.org.pl/vademecum/zarzadzenia/reg_etyka.pdf [dostęp: 10.07.2015].
Zasady etyki zawodowej funkcjonariuszy państwowej Straży pożarnej [online], https://
www.sgsp.edu.pl/aktualnosci-wibc/seminarium-zakladu-nauk-spolecznych-3.html
[dostęp: 10.07.2015].
Decyzja nr 38/1985 ministra spraw wewnętrznych wprowadzająca zasady etyki i obycza-
jów funkcjonariuszy SB i MO prl.
inne akty prawne *
Kodeks postępowania funkcjonariuszy porządku prawnego, rezolucja nr 34/169 Zgro-
madzenia Ogólnego ONZ z 17 grudnia 1979 r. [online], [code of conduct for law
enforcement Officials Adopted by General Assembly resolution 34/169 of 17 Decem-
ber 1979], https://archiwum.giodo.gov.pl/536/id_art/715/j/pl [dostęp: 15.09.2019].
Deklaracja o policji, rezolucja 690 Zgromadzenia parlamentarnego rady europy z 8 maja
1979  r.  [online],  http://www.assembly.coe.int/nw/xml/Xref/Xref-XMl2HtMl-
-en.asp?fileid=16101&lang=en [dostęp: 15.09.2019].
rada  europy,  Zalecenie  rec  2000(10)  Komitetu  Ministrów  rady  europy  z  11  maja
2000 r. w sprawie kodeksu postępowania urzędników w służbie publicznej [online],
http://workspace.unpan.org/sites/internet/Documents/UNpAN038306.pdf [dostęp:
17.09.2019].
rada europy, Zalecenie rec (2001)10 Komitetu Ministrów z 19 września 2001 r. doty-
czące europejskiego Kodeksu etyki Zawodowej policji [online], https://docplayer.
pl/58102086-rada-europy-komitet-ministrow.html [dostęp: 15.09.2019].
*  Włączono tu przede wszystkim dokumenty o charakterze „prawa miękkiego”.270 Bibliografia
Dyrektywa  rady  2000/78/We z 27  listopada  2000  r.  ustanawiająca ogólne warunki
ramowe  równego  traktowania  w  zakresie  zatrudnienia  i  pracy,  Dz.Urz.  l  303,
02/12/2000  p.  0016-0022  [online],  http://eur-lex.europa.eu/lexUriServ/lexUri-
Serv.do?uri=celeX:32000l0078:pl:HtMl [dostęp: 10.02.2015].
central intelligence Agency code of conduct, 1982 [online], http://ethics.iit.edu/eco-
des/node/3401 [dostęp: 10.02.2015].
code of ethics for policing in Scotland, 2003 [online], http://www.scotland.police.uk/
about-us/code-of-ethics-for-policing-in-scotland/ [dostęp: 10.08.2015].
code of ethics. A code of practice for the principles and Standards of professional
Behaviour  for  the  policing  profession  of  england  and  Wales,  July  2014  [online],
www.college.police.uk/en/docs/code_of_ethics.pdf [dostęp: 2.03.2015].
code de déontologie de la police nationale et de la la Gendarmerie nationale [online],
https://www.lapolicenationalerecrute.fr/Media/lapolicenationalerecrute.fr/Files/
Autre/code-de-deontologie-de-la-police-nationale-et-de-la-la-Gendarmerie-
nationale [dostęp: 17.09.2019].
police Service of Northern ireland code of ethics, 2008 [online], http://www.legisla-
tion.gov.uk/nisr/2016/41/schedule/part/1/made [dostęp: 25.09.2019].
The revised Arusha Declaration, Declaration of the customs cooperation council, con-
cerning Good Governance and integrity in customs [online], http://www.wcoomd.
org/en/topics/integrity/~/media/WcO/public/Global/pDF [dostęp: 21.05.2015].
Monografie i opracowania
Acton, lord, Nationality. Essays on Freedom and Power, Gloucester 1972.
Autorytet i godność służb penitencjarnych a skuteczność metod resocjalizacji, red. J. świtek,  
M. Kuć, i. Niewiadomska, lublin 2004.
Bajger J., Polityka antykorupcyjna stosowana w Straży Granicznej, [w:] Europa bez korupcji,
cBA, iii Międzynarodowa Konferencja Antykorupcyjna, Warszawa 2013.
Barker t., Police Ethics. Crisis in Law Enforcement, Springfield, il. 2006.
Baron M., Patriotism and ‘Liberal’ Morality, [w:] Mind, Value, and Culture: Essays in Honor
of E. M. Adams, red. D. Weissbord, Atascadero: ridgeview 1989.
Bauman Z., Moralność w niestabilnym świecie, poznań 2006.
Bauman Z., Szanse etyki w zglobalizowanym świecie, Kraków 2007.
Bauman Z., Etyka ponowoczesna, Warszawa 2012.
Bechowska-Gebhardt A., Stalewski t., Mobbing. Patologia zarządzania personelem, War-
szawa 2004.
Bezpieczeństwo wewnętrzne państwa, red. S. Sulowski, M. Brzeziński, Warszawa 2009.
Bezpieczeństwo wewnętrzne RP w ujęciu systemowym i zadania administracji publicznej,
red. B. Wiśniewski, S. Zalewski, Bielsko-Biała 2006.
Birnbacher D., Odpowiedzialność za przyszłe pokolenia, tłum. B. Andrzejewski, p. Jac-
kowski Warszawa 1999.
Bogucka i., pietrzykowski t., Etyka w administracji publicznej, Warszawa 2009.271 Bibliografia
Borowski A., Czynniki dezintegracji społecznej funkcjonariuszy więziennictwa i ich rodzin,
[w:]  Tożsamość społeczna grup dyspozycyjnych,  red.  J.  Maciejewski,  W.  Nowosielski,
Wrocław 2009.
Bortkiewicz p., Czynności operacyjno-rozpoznawcze jako problem etyczny. Uwagi wprowa-
dzające, [w:] Przestępczość terrorystyczna. Ujęcie praktyczno-dogmatyczne, red. K. indecki,
poznań–Bialystok–Łódź 2006.
Bossaert D., Demmke ch., Main Chelenges in the Field of Ethics and Integrity in the EU
Member States, Maastricht 2005.
Brandt r.B., Etyka. Zagadnienia etyki normatywnej i metaetyki, tłum. B. Stanosz, War-
szawa 1986.
Braswell M.c., Mccarthy B.r., Justice, Crime and Ethics, Newark 2008.
Buryś M., Mobbing w kontekście etyki zawodowej policjanta i jego odpowiedzialności dyscy-
plinarnej, [w:] Zasady etyki zawodowej w służbach mundurowych, Biblioteka Kwartal-
nika prawno-Kryminalistycznego, nr 3, piła 2013.
Byczyk M., Kowalewska M., Zasady etyki zawodowej w służbach mundurowych a reguły
ostrożności, [w:] Zasady etyki zawodowej w służbach mundurowych, Biblioteka Kwartal-
nika prawno-Kryminalistycznego, nr 3, piła 2013.
chudy W., Esej o społeczeństwie i kłamstwie – 2. Kłamstwo jako metoda, Warszawa 2007.
chudzicka-czupała A., Etyczne zachowanie się człowieka w organizacji, Katowice 2013.
chyrowicz B., O sytuacjach bez wyjścia w etyce: dylematy moralne, ich natura, rodzaje i spo-
soby rozstrzygania, Kraków 2008.
ciepły F., Chrześcijańska koncepcja kary kryminalnej a współczesne poglądy na karę, lublin
2010.
ciepły F., Poszanowanie godności skazanego w kontekście zasad etyki zawodowej funkcjo-
nariuszy  Służby  Więziennej,  [w:]  Zasady  etyki  zawodowej  w  służbach  mundurowych,  
red. p. Jóźwiak, K. Opaliński, piła 2013.
cieślarczyk M., Kultura bezpieczeństwa i obronności, Siedlce 2007.
Davis N., Deontologia współczesna, tłum. paweł Łuków, [w:] Przewodnik po etyce, red.  
p. Singer, red. wyd. polskiego J. Górnicka, Warszawa 2002
Dietzch S., Krótka historia kłamstwa. Przekorne eseje filozoficzne , tłum. K. Krzemieniowa,
Warszawa 2000.
Dobro wspólne – władza – korupcja, red. e. popławska, Warszawa 1997.
Dobrowolski Z., Korupcja w życiu publicznym, Zielona Góra 2001.
Dobrowolski Z., Korupcja w państwie. Przyczyny, skutki, kierunki przeciwdziałania, Sule-
chów 2005.
Dominiowska A., Etyka niezależna, [w:] Wybrane zagadnienia etyki policji, red. J. czer-
niakiewicz, Szczytno 1997.
Droliński K., Mosio t., Prawa człowieka a policja – skargi do Rzecznika Praw Obywatel-
skich jako instrumenty ochrony praw i wolności, [w:] Policja w Polsce. Stan obecny i per-
spektywy, red. A. Szymaniak, W. ciepiela, poznań 2007.272 Bibliografia
Duro Mansilla M., Instrumenty antykorupcyjne w kontroli granicy Unii Europejskiej. Rola
Frontexu, [w:] Europa bez korupcji, cBA, iii Międzynarodowa Konferencja Antyko-
rupcyjna, Warszawa 2013.
Dylus A., Kulturowe uwarunkowania korupcji. Doświadczenia Polski, [w:] Korupcja. Obli-
cza, uwarunkowania, przeciwdziałanie, red. A. Dylus, A. rudowski, M. Zaborski,
Wrocław, Warszawa, Kraków 2006.
Działoszyński M., Szymborski r., Wójcik J., Korupcja i inne zjawiska przestępcze w pol-
skiej  Policji  z  perspektywy  funkcjonowania  Biura  Spraw  Wewnętrznych,  [w:]  Policja
w Polsce – stan obecny i perspektywy, red. A. Szymaniak, W. ciepiela, poznań 2007.
Encyklika Veritatis splendor Ojca Świętego Jana Pawła II do wszystkich biskupów Kościoła
Katolickiego o niektórych podstawowych problemach nauczania moralnego Kościoła, War-
szawa 2007.
Etyka a współczesność, red. r. Kozłowski, K.M. cern, poznań 2007.
Etyka i polityka, red. e. Nowicka-Włodarczyk, Kraków 1998.
Etyka przywództwa. Ujęcie interdyscyplinarne, red. i. Kuraszko, Warszawa 2014.
Etyka służby publicznej, red. M. Kulesza, M. Niziołek, Warszawa 2010.
Etyka w służbie publicznej, red. J. czaputowicz, Warszawa 2012.
Etyka w zarządzaniu policją, red. A. letkiewicz, Szczytno 2011.
Etyka wobec sytuacji granicznych, red. D. prabucka, Kraków 2007.
Etyka wojny. Antologia tekstów, red. t. Żuradzki, t. Kuniński, Warszawa 2009.
Etyka zawodowa policjanta, Materiały pokonferencyjne, red. M. róg, Szczytno 1999.
Etyka zawodowa Straży Granicznej, red. J.r. Szczerba, Kętrzyn 2000.
Europejski Kodeks Dobrej Administracji  (wprowadzenie, tekst i komentarz o zastosowaniu
kodeksu w warunkach polskich procedur administracyjnych), oprac. J. świątkiewicz, War-
szawa 2007.
Filutowska K., Etyka zawodowa, Warszawa 2009.
Gewirth  A.,  Etyka  zawodowa:  teza  o  odrębności,  [w:]  Moralność  i  profesjonalizm,  spór
o pozycję etyk zawodowych, red. W. Galewicz, Kraków 2010.
Giżyńska M., piszcz A., Odpowiedzialność funkcjonariuszy publicznych, toruń 2014.
Glucksmann  A.,  Dostojewski  na  Manhattanie.  Książka  o  źródłach  globalnego  nihilizmu,
tłum. M. Ochab, Warszawa 2003.
Godlewski M., Historyczne i społeczne podłoże zjawisk korupcyjnych w Polsce, Warszawa
2003.
Gogacz M., Ku etyce chronienia osób, Warszawa 1991.
Gorzałczyńska-Mróz A., Psychologia i etyka w praktyce służb kryminalnych – wyzwania
XXI wieku, legionowo 2004.
Hanausek t., Kryminalistyka, Warszawa 2004.
Hołówka J., Etyka w działaniu, Warszawa 2001.
Hołyst  B.,  Społeczno-kulturowe  i  prawne  aspekty  zjawiska  korupcji,  [w:]  Dobre  praktyki
w zakresie wspierania transparentności w sektorze publicznym i prywatnym. Materiały
pokonferencyjne, cBA, Warszawa 2012.273 Bibliografia
Hołyst  B.,  Problematyka  relacji  interpersonalnych  w  działaniach  antykorupcyjnych,  [w:]
Europa bez korupcji, cBA, iii Międzynarodowa Konferencja Antykorupcyjna, War-
szawa 2013.
Hryszkiewicz D., Społeczna odpowiedzialność Policji. Teoria i praktyka, Szczytno 2012.
itrich-Drabarek J., Uwarunkowania, standardy i kierunki zmian służby cywilnej w Polsce na
tle europejskim, Warszawa 2010.
itrich-Drabarek J., Die polnische Innenpolitik nach 1989, [w:] Polen heute, red. S. Sulowski,
Warszawa 2008.
itrich-Drabarek J., Etyka w administracji i w życiu zawodowym, [w:] Etyka w życiu publicz-
nym, red. S. Sowiński, Warszawa 2012.
itrich-Drabarek J., Patriotyzm współczesnego urzędnika (funkcjonariusza publicznego), [w:]
Patriotyzm współczesnych Polaków, red. A. Skrabacz, Warszawa 2012.
itrich-Drabarek J., Bezpieczeństwo sfery publicznej, [w:] Trzy wymiary współczesnego bez-
pieczeństwa, red. S. Sulowski, M. Brzeziński, Warszawa 2014.
itrich-Drabarek J., Problem etyki w państwie demokratycznym, [w:] Demokratyczne i niede-
mokratyczne reżimy polityczne, red. J. Otto, Warszawa 2014.
Janusz-pohl B., Deontologia w Policji a przedmiot postępowania dyscyplinarnego, [w:] Zasady
etyki zawodowej w służbach mundurowych, Biblioteka Kwartalnika prawno-Krymina-
listycznego, nr 3, piła 2013.
Jóźwiak p., Naruszenie zasad etyki zawodowej w służbach mundurowych jako przesłanka
odpowiedzialności dyscyplinarnej w kontekście zasady nullum crimen sine lege, [w:] Zasady
etyki zawodowej w służbach mundurowych, Biblioteka Kwartalnika prawno-Krymina-
listycznego, nr 3, piła 2013.
Juchacz p.W., Sokrates. Filozofia w działaniu , poznań 2004.
Kaczmarek A., Etyczne i sprawnościowe kryteria przydatności zawodowej funkcjonariuszy
Służby Więziennej, [w:] Więziennictwo. Nowe wyzwania, red. B. Hołyst, W. Ambro-
zik, p. Stępniak, Warszawa–poznań–Kalisz 2001.
Kaczorowski p., Państwo w czasach demokracji, Warszawa 2005.
Kępa Z.J., Wybrane zagadnienia z etyki Straży Granicznej, Kętrzyn 1999.
Kępa Z.J., Zasady etyki zawodowej funkcjonariuszy Straży Granicznej z 2000 r. z komenta-
rzem, Kętrzyn 2001.
Kłosińska K., Etyczny i pragmatyczny. Polskie dyskursy polityczne po 1989 roku, Warszawa 2012.
Kmiecik-Baran K., Mobbing – zagrożenie współczesnego miejsca pracy, Gdańsk 2003.
Kodeksy etyczne w Polsce, opr. G. Sołtysiak, Warszawa 2006.
Kondycja moralna społeczeństwa polskiego, red. r. Włodek, Kraków 2006.
Korzeniewska-lasota A., Niekoherencja regulacji w sprawach dyscyplinarnych w służbach
mundurowych,  [w:]  Zasady  etyki  zawodowej  w  służbach  mundurowych,  Biblioteka
Kwartalnika prawno-Kryminalistycznego, nr 3, piła 2013.
Kościuk  D.J.,  Normatywne  podstawy  zapobiegania  przewinieniom  dyscyplinarnym  funk-
cjonariuszy Centralnego Biura Antykorupcyjnego, [w:] Patologie administracji publicznej,
red. p.J. Suwaj, D.r. Kijowski, Warszawa 2009.
Kotarbiński t., Medytacje o życiu godziwym, Warszawa 1985.
Kotowski W., Ustawa o policji. Komentarz, Warszawa 2008.274 Bibliografia
Kowalewska M., Zasady etyki zawodowej w służbach mundurowych a reguły ostrożności, [w:]
Zasady etyki zawodowej w służbach mundurowych, Biblioteka Kwartalnika prawno-
-Kryminalistycznego, nr 3, piła 2013.
Krajowa Administracja Skarbowa. Komentarz, red. nauk., A. Melezini, K. teszner, War-
szawa 2018.
Kratz H.J., Mobbing. Rozpoznawanie, reagowanie, zapobieganie, tłum. J. Żuławski, Gli-
wice 2007.
Kruszka  M.,  Etyka  zawodowa  funkcjonariuszy  i  pracowników  Służby  Więziennej,  [w:]
Zasady etyki zawodowej w służbach mundurowych, Biblioteka Kwartalnika prawno-
-Kryminalistycznego, nr 3, piła 2013.
Ku etycznym zasadom służb mundurowych, red. Z. Kępa, A. Szerauc, płock 2009.
Kuczyński t., Właściwość sądu administracyjnego w sprawach stosunków służbowych, Wro-
cław 2000.
Kudrycka B., Neutralność polityczna urzędników, Warszawa 1998.
latkowski S., pytlakowski p., Agent Tomasz i inni. Przykrywkowcy, Warszawa 2010.
lazari-pawłowska  i.,  Etyki  zawodowe  jako  role  społeczne,  [w:]  eadem,  Etyka.  Pisma
wybrane, Wrocław–Warszawa–Kraków 1992.
legowicz e., Problemy moralne w pracy operacyjnej i dochodzeniowo-śledczej w policji, [w:]
Wybrane zagadnienia etyki policji, red. J. czerniakiewicz, Szczytno 1997.
lisowski M., Zasady etyki zawodowej funkcjonariuszy Centralnego Biura Antykorupcyjnego
i odpowiedzialność za ich nieprzestrzeganie na tle uregulowań obowiązujących w innych
służbach, [w:] Zasady etyki zawodowej w służbach mundurowych, Biblioteka Kwartal-
nika prawno-Kryminalistycznego, nr 3, piła 2013.
litwiński r., Korpus policji II Rzeczypospolitej. Służba i życie prywatne, lublin 2007.
lubimow J., Znaczenie zasad etyki funkcjonariuszy służb publicznych w pogłębianiu zaufa-
nia obywateli do państwa, [w:] Sposoby pojmowania bezpieczeństwa w wybranych obsza-
rach życia publicznego, red. K. Flaga-Gieruszyńska, e. cała-Wacinkiewicz, p. Krzy-
żanowski, D. Wacinkiewicz, Gorzów Wielkopolski 2013.
lyons D., Etyka i rządy prawa, tłum. p. Maciejko, Warszawa 2000.
Macintyre A., Is Patriotism a Virtue?, lawrence 1984.
Maj S., Postępowanie dyscyplinarne w służbach mundurowych, Warszawa 2008.
Makarewicz J., Przebudowa społeczna, lwów 1923.
Malec N., Rola Służby Więziennej w zapewnieniu bezpieczeństwa i porządku w jednostkach
penitencjarnych w Polsce, Siedlce 2018.
Marciniak  J.,  Przeciwdziałanie  dyskryminacji  w  zatrudnieniu.  Jak  w  praktyce  zwalczać
mobbing i inne formy dyskryminacji, Ostrołęka 2004.
Mariański J., Socjologia moralności, lublin 2006.
Mączyński M., Policja państwowa w II Rzeczypospolitej, Kraków 1997.
Melezini A., Prawne instrumenty zapobiegania i zwalczania korupcji przez kontrolę skar-
bową, Warszawa 2012.
Misiuk A., Policja Państwowa 1919–1939, Warszawa 1996.
Misiuk A., Historia policji w Polsce od X wieku do współczesności, Warszawa 2008.275 Bibliografia
Misiuk A., Instytucjonalny system bezpieczeństwa wewnętrznego, Warszawa 2013.
Misiuk A., Historia bezpieczeństwa wewnętrznego w Polsce, Warszawa 2015.
Misiuk A., System wartości moralnych w policji polskiej okresu międzywojennego, [w:] Poli-
cja – etyka – Kościół, red. e. Wiszowaty, G. Kędzierska, W. pływaczewski, Szczytno
2002.
Mocarska D., Nadużycie władzy przez funkcjonariuszy Policji w świetle przeprowadzonych
nadań kryminologicznych, [w:] Etyka w zarządzaniu policją, A. letkiewicz, Szczytno
2011.
Modernizacja policji, red. G. rydlewski, Warszawa 2013.
Moralność  i  profesjonalizm:  spór  o  pozycję  etyk  zawodowych,  red.  W.  Galewicz,  Kraków
2010.
Morawski Z., Prawne determinanty pozycji, roli i statusu warstw dyspozycyjnych społeczeń-
stwa Polski na przykładzie trzech organizacji formalnych, Wrocław 2005.
Murdoch J., roche r., Europejska Konwencja Praw Człowieka a działania policji. Podręcz-
nik dla funkcjonariuszy policji i innych organów ścigania, rada europy, 2013.
Mysłek W., Etyka zawodowa. Uwarunkowania. Konteksty. Zastosowania, Olsztyn 2010.
Nathanson S., Patriotism, Morality, and Peace, lanham 1993.
Novotny p., [przemówienie], [w:] Europa bez korupcji, cBA, iii Międzynarodowa Kon-
ferencja Antykorupcyjna, Warszawa 2013.
Nowak e., cern K., Ethos w życiu publicznym, Warszawa 2008.
Opolski  K.,  Modzelewski  p.,  Zarządzanie  jakością  w  usługach  publicznych,  Warszawa
2009.
pawłowski A., Zasady etyki zawodowej policjanta, Szczytno 1994.
pawłowski  A,  Tradycje  etyki  zawodowej  w  służbach  policyjnych  na  ziemiach  polskich,
Szczytno 2003.
pawłowski A., Etyka polskiej policji. Próba zestawienia głównych problemów, [w:] Policja
w Polsce – stan obecny i perspektywy, red. A. Szymaniak, W. ciepiela, poznań 2007.
penc J., Kultura i etyka w organizacji. Aspekty pragmatyczne i strategiczne, Szczytno 2010.
perry J., Tortury. Bezpieczeństwo narodowe i normy etyczne, tłum. W. Gadowski, Kraków
2008.
petrażycki l., O pobudkach postępowania i o istocie moralności i prawa, Warszawa 2002.
pieprzny S., Policja. Organizacja i funkcjonowanie, Warszawa 2007.
piluś H., Słomski W., Wprowadzenie do etyki. Wybrane problemy, Warszawa 2008.
piskorski  J.,  Wzorce  osobowe  etyki  policyjnej.  Próba  rekonstrukcji  funkcji  społecznych,  [w:]
Zasady etyki zawodowej w służbach mundurowych, Biblioteka Kwartalnika prawno-
-Kryminalistycznego, nr 3, piła 2013.
piwowarski J., Etyka funkcjonariusza policji. Źródła, motywacje, realizacja, Kraków 2012.
płowucha S., Zagadnienia prawne organizacji i funkcjonowania policji, Szczytno 1995.
poklek r., Motywacja do pracy i doskonalenia zawodowego personelu więziennego w uję-
ciu dwuczynnikowej koncepcji motywacji-higieny Fredericka Irvinga Herzberga, Kalisz
2012.
Policja – etyka – Kościół, red. e. Wiszowaty, G. Kędzierska, W. pływaczewski, Szczytno 2002.276 Bibliografia
Policja  w  Polsce.  Stan  obecny  i  perspektywy,  t.  i  i  ii,  red.  A.  Szymaniak,  W.  ciepiela,
poznań 2007.
Problematyka antykorupcyjna, oprac. J. Mańdok, Katowice 2005.
rauhut r., Etyka zawodowa, piła 2008.
reemtsma  J.p.,  Zaufanie  i  przemoc.  Esej  o  szczególnej  konstelacji  nowoczesności,  poznań
2011.
Rzetelność życia publicznego. Metody zapobiegania korupcji, oprac. J. pope, tłum. M. per-
tyński, Warszawa 1999.
Sagan S., Zasady etyki zawodowej policji w ujęciu „Deklaracji o policji” Rady Europy, [w:]
Nauka administracji wobec wyzwań współczesnego państwa prawa, red. J. Łukasiewicz,
rzeszów–ciasna 2002.
Sarkowicz r., Stelmach J., Teoria prawa, Kraków 2001.
Sennett r., Upadek człowieka publicznego, tłum. H. Jankowska, Warszawa 2009.
Singer p., Etyka praktyczna, tłum. A. Sagan, Warszawa 2003.
Skargowość w Policji, red. G. Kędzierska, t. Frączek, Szczytno 2002.
Składanowski H., Polityka a służby specjalne w Polsce: historia przemian i rzeczywistość,
toruń 2012.
Służba więzienna, komentarz, red. M. Mazuruk, M. Zoń, Warszawa 2013.
Służby specjalne we współczesnym państwie, red. Z. Siemiątkowski, A. Zięba, Warszawa
2016.
Sprengel B., Służby mundurowe ochrony bezpieczeństwa wewnętrznego. Zarys problematyki,
toruń 2008.
Stawnicka  J.,  Budowanie  autorytetu  Policji  (przez  pryzmat  założeń  projektu  badawczego
„Komunikacja  społeczna  Policji”),  [w:]  Autorytet  w  Policji,  red.  M.  Hermanowski,  
S. Weremiuk, poznań 2013.
Stähr H.J., Prewencja korupcji w niemieckiej służbie celnej, [w:] Europa bez korupcji, cBA,
iii Międzynarodowa Konferencja Antykorupcyjna, Warszawa 2013.
Stefański M., Etyka zawodowa policjanta, Słupsk 1996.
Sternberger D., Verfassungspatriotismus, Frankfurt/M. 2000.
Sułek  M.,  świniarski  J.,  Etyka  jako  filozofia  dobrego  działania  zawodowego.  Podręcznik
akademicki, Warszawa 2001.
Suwaj p.J., Etyka i świadomość zagrożeń korupcyjnych, Warszawa 2011.
Szawarski Z., Niepewność moralna i problem nauczania etyki, [w:] Nauczanie etyki w uczel-
niach medycznych, red. J. Suchorzewska, M. Olejniczak, Gdańsk 2007.
Szczepaniak p., Wybrane problemy personelu więziennego w Polsce – wzorce a rzeczywistość,
[w:] Służba Więzienna wobec problemów resocjalizacji penitencjarnej, red. W. Ambrozik,
p. Stępniak, poznań–Warszawa–Kalisz 2004.
Sztompka p., Zaufanie. Fundament społeczeństwa, Kraków 2007.
Szustakiewicz p., Stosunki służbowe funkcjonariuszy służb mundurowych i żołnierzy zawo-
dowych jako sprawa administracyjna, Warszawa 2012.
Szwejkowski Ł., Korupcja – wybrane zagadnienia, legionowo 2013.277 Bibliografia
Szymanowska  A.,  Więźniowie  i  funkcjonariusze  wobec  norm  obyczajowych  i  prawnych,
Warszawa 1998.
Szymborska W., Minuta ciszy po Ludwice Wawrzyńskiej, [w:] eadem, Wołanie do Yeti, Kra-
ków 1957.
ślipko t., Zasady etyki ogólnej, Kraków 1984.
tidikis r., Znaczenie etyki w pracy funkcjonariuszy policji, tłum. e. legowicz, [w:] Poli-
cja – etyka – Kościół, red. e. Wiszowaty, G. Kędzierska, W. pływaczewski, Szczytno
2002.
trutkowski c., Koryś p., Przeciwdziałanie korupcji w praktyce. Polityka antykorupcyjna
w polskiej administracji publicznej, Warszawa 2013.
Trzy wymiary współczesnego bezpieczeństwa, red. S. Sulowski, M. Brzeziński, Warszawa
2014.
Ustawa o Biurze Ochrony Rządu. Komentarz, red. K. Zeidler, Warszawa 2008.
Vardy p., Grosch p., Etyka: poglądy i problemy, tłum. J. Łoziński, poznań 2004.
Weber M., Polityka jako zawód i powołanie, tłum. A. Kopacki, p. Dybel, Warszawa–Kra-
ków 1998.
Weber M., Gospodarka i społeczeństwo. Zarys socjologii rozumiejącej, tłum. i wstęp D. lachow-
ska, Warszawa 2002.
Węzłowe  problemy  prawa  dyscyplinarnego  w  służbach  mundurowych,  red.  p.  Jóźwiak,  
K. Opaliński, piła 2012.
Więziennictwo. Nowe wyzwania, red. B. Hołyst, W. Ambrozik, p. Stępniak, Warszawa–
–poznań–Kalisz 2001.
Wiszowaty e., Etyka policji. Między prawem, moralnością i skutecznością, Warszawa 2011.
Woleński J., Hartman J., Wiedza o etyce, Warszawa 2009.
Wybrane orzecznictwo Europejskiego Trybunału Praw Człowieka, Warszawa 2002.
Wybrane zagadnienia etyki policji, red. J. czerniakiewicz, Szczytno 1997.
Zagórski Z., Grupy dyspozycyjno-mundurowe w toku transformacji. Struktura segmentacyjna
a kondycja społeczeństwa Trzeciej Rzeczpospolitej, [w:] Wojsko i inne grupy dyspozycyjne
w perspektywie socjologicznej, red. t. leczykiewicz, Z. Zagórski, Wrocław 2000.
Zasady  etyki  i  obyczajów  funkcjonariuszy  Służby  Bezpieczeństwa  i  Milicji  Obywatelskiej
PRL,  Ministerstwo  Spraw  Wewnętrznych.  Zarząd  Polityczno-Wychowawczy,  War-
szawa 1985.
Znamierowski cz., Oceny i normy, Warszawa 1957.
Artykuły
Awsiukiewicz G., Etos zawodowy policjanta, „policja” 2005, nr 1.
Bartuszek G., Ponad prawem?, „policja 997” 2007, nr 6.
chojecki p., Honor tylko dla frajerów…, „policja 997” 2006, nr 5.
crompton J.l., Adapting Herzberg: A Conceptualization of the Effects of Hygiene and Motiva -
tor Attributes on Perceptions of Event Quality, „Journal of travel research” 2003, nr 41.
cyma-Końska D., Etyka i moralność – przeszłość czy rzeczywista potrzeba?, „policja” 2005,
nr 4.278 Bibliografia
czerniakiewicz J., O moralności policji, „policyjny Biuletyn Szkoleniowy” 1994, nr 3–4.
Dąbrowski r., Analiza wybranych zagrożeń korupcyjnych w poszczególnych pionach Policji,
„Kwartalnik policyjny” 2010, nr 4.
Dębowski r., Flis M., Kamiński A., Zielińska A., Czy można budować bez korupcji?,
„przegląd Antykorupcyjny”, cBA 2011, nr 1.
Domański H., Sawiński Z., Słomczyński K.M., Prestiż zawodów w obliczu zmian spo-
łecznych 1958–2008, „Studia Socjologiczne” 2010, nr 4(199).
Etyka z charakterem, „przegląd pożarniczy” 2012, nr 12.
Etyka  urzędnicza  i  etyka  służby  publicznej.  System  Prawa  Administracyjnego.  pod  red.  
r. Hauser, Z. Niewiadomski, A. Wróbel, Seria: System prawa Administracyjnego,
Warszawa 2016, t. 13.
Fredericson H.G., Hart D.K., The Public Service and the Patriotism of Benevolence, „public
Administration review” 1985, vol. 45, nr 5.
Giersz A., Bezpieczeństwo i higiena pracy w policji, „policja” 2010, nr 3.
Hołyst  B.,  Problemy  etyki w działalności policji,  „Zeszyty  Naukowe  Uniwersytetu  ślą-
skiego” 1996, nr 1550.
Hołyst  B.,  Patologia  w  miejscu  pracy:  mobbing  i  molestowanie  seksualne,  „prokuratura
i prawo” 2004, nr 1.
Hołyst B., Korupcja jako plaga społeczna XXI wieku, „przegląd Antykorupcyjny cBA”,
2011, nr 11.
ivkovic K.S., Measuring Police Corruption, „Journal of criminal law and criminology”
2003, nr 93.
Jankowiak  K.,  Straż  gminna/miejska  formacja  mundurowa  czy  pracownik  administracji?,
„Kultura Bezpieczeństwa. Nauka – praktyka – refleksje” 2014, nr 16.
Jarzęcka-Siwik  e.,  Status  prawny  funkcjonariuszy  publicznych  i  osób  pełniących  funkcję
publiczną, „Kontrola państwowa” 2010, nr 5.
Kocoń  p.,  Zarządzanie wartością przedsiębiorstwa  w  kontekście  teorii  korporacyjnej  inte-
gralności w teorii Thomasa Maaka , „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego”
2012, nr 56.
Kraszewski J., Zachować prestiż zawodu, „etyka” 1994, nr 27.
Krełowski  K.,  Kontratyp  w  uprawnieniach  ABW  i  MI5,  „przegląd  Bezpieczeństwa
Wewnętrznego” 2013, nr 8.
Kuczyński t., Odpowiedzialność funkcjonariusza służb zmilitaryzowanych za przewinienie
dyscyplinarne mniejszej wagi, „Zeszyty Naukowe Sądów Administracyjnych” 2012,
nr 6.
lambert e.G., To Stay or Quit: A Review of the Literature on Correctional Officer Turnover ,
„American Journal of criminal Justice” 2001, nr 26.
lazari-pawłowska i., Etyka zawodowa bez kodeksu, „etyka” 1994, nr 27.
lipczyńska M., Zasada swobodnej wypowiedzi a problem stosowania podstępu przy przesłu-
chaniu, „Zeszyty Naukowe Akademii Spraw Wewnętrznych” 1983, nr 33.
Łabieniec p., Etyka – etyka zawodowa – prawo (zarys problematyki), „prokurator” 2002,
nr 2.
Machajski p., Sikh zmieni polskie prawo?, „Gazeta Wyborcza”, 27.10.2010.279 Bibliografia
Majer p., Prawa policjantów do zrzeszania się i zasada apolityczności w polskich formacjach
policyjnych w latach 1918–2002, „przegląd policyjny” 2009, nr 1.
Miklis p., Sexual harassment w administracji federalnej USA, „Biuletyn Służby cywilnej”
1998, nr 7-8.
Mironowicz M., Przekroczenie uprawnień przez funkcjonariuszy publicznych, „Obronność.
Zeszyty Naukowe” 2015, nr 3(15).
Misiuk  A.,  Nowa  filozofia  działania  policji.  Czas  na  zmiany ,  [w:]  Policja  a  zagrożenia
globalne,  red.  A.  Misiuk,  J.  Gierszewski,  „Z  problemów  Bezpieczeństwa.  Zeszyt
Naukowy powszechnej Wyższej Szkoły Humanistycznej «pomerania»”, 2010, nr 1.
Myron p., Crooks or Cops. We Can’t Be Both, „police chief”, January 1992, nr 1.
Niećko-Bukowska B., Perspektywy ujęcia odpowiedzialności, „investigationes linguisti-
cae” 2008, vol. XVi.
Noszczyński t., Etyka czy prawo?, „Gazeta policyjna” 2003, nr 17.
Noszczyński t., Serce na papierze. Etyka w policji, „Gazeta policyjna” 2003, nr 28.
pawłowski A., O potrzebie edukacji etycznej przełożonego w Policji. Rozważania wstępne,
„policja” 2006, nr 1.
piwowarski J., Etyczność funkcjonariusza Policji, „Zeszyt Naukowy Apeiron” 2011, nr 6.
pless  N.M.,  Maak  t.,  Building  an  Inclusive  Diversity  Culture:  Principles,  Processes  and
Practice, „Journal of Business ethics” 2004, Vol. 54, nr 2.
podgórska J., Koszty szczypania i sapania, „polityka” 2005, nr 2.
poklek r., Wawrzusiszyn A., Motywacja zawodowa policjantów i przedstawicieli grup dys-
pozycyjnych. Część 1. Różnice międzygrupowe, „policja. Kwartalnik Kadry Kierowni-
czej” 2010, nr 3.
poklek r., Wawrzusiszyn A., Motywacja zawodowa policjantów i przedstawicieli grup dys-
pozycyjnych. Część 2. Różnice wewnątrzgrupowe, „policja. Kwartalnik Kadry Kierow-
niczej” 2010, nr 4.
porazińska J., Kto tu rządzi?, „polityka” 2015, nr 36.
ramocka M., Katolicy i protestanci – analiza zróżnicowania deklarowanych wartości jako
potencjalnych determinantów rozwoju gospodarczego, „Zeszyty Naukowe Małopolskiej
Wyższej Szkoły ekonomicznej w tarnowie” 2011, nr 2(19).
Sherman l.W., Learning Police Ethics, „criminal Justice ethics” 1982, nr 1(1).
Siemak Z., Tradycje i etyka zawodowa w świadomości współczesnych policjantów. Raport
z badań, „przegląd policyjny” 2004, nr 1–2.
Skolnick H.J., Corruption and the Blue Code of Silence, „police practice and research”
2002, nr 1.
Sroka  l.,  Dochodzenie roszczeń powstałych ze stosunku służbowego przez funkcjonariuszy
służb mundurowych – wybrane zagadnienia, „roczniki Administracji i prawa. teoria
i praktyka” 2012, nr 12.
Struzik A., Zarządzanie etyczne w służbie publicznej, cz. i i ii, „Wiadomości celne” 2005,
nr 9 i 10.
Suchanek p., Etyka w relacji przełożony–podwładny, „policja” 2005, nr 2.
Szpunar O., J. Sidorowicz, Nóż w twarzy nastolatki, „Gazeta Wyborcza”, 19.11.2012.280 Bibliografia
Szykuła-piec B., Sondowanie etyki, „przegląd pożarniczy” 2012, nr 12.
ślipko t., Wojna sprawiedliwa, „etHOS” 2005, nr 3-4.
świrk Z., Służyć dwom panom, „prawo i Życie” 2001, nr 5.
Waloch A., Siedlecka e., Dyskryminacja czy nie?, „Gazeta Wyborcza” 2011, nr 5-6.
Węgiel t., Etyka zawodowa w służbie celnej, „Wiadomości celne” 2010, nr 11.
Zawadka G., Cennik więziennych usług, „rzeczpospolita”, 15.01.2015.
Zawadka G., Prawda o agresji w policji, „rzeczpospolita”, 4.08.2015.
Zielińska l., Od odpowiedzialności za siebie do współodpowiedzialności, „Annales. etyka
w życiu gospodarczym” 2012, vol. 15.
Żukowski M., Mobbing w prawie pracy, „edukacja prawnicza” 2004, nr 3.
Raporty, dokumenty programowe
Badanie  dotyczące  problemu  występowania  w  Policji  agresji  skierowanej  przeciwko  osobom
spoza Policji, z którymi funkcjonariusz ma kontakt w związku z wykonywaniem obo-
wiązków służbowych. Raport podsumowujący, Synergiona dla MSWiA, 7.12.2015.
Bezpieczeństwo pracy w Polsce 2019. Mobbing, depresja, stres w miejscu pracy, raport z bada-
nia opinii „Bezpieczeństwo pracy w polsce 2019”, Koalicja „Bezpieczni w pracy” 2019
[online],  http://bezpieczniwpracy.pl/bezpieczenstwo-pracy-w-polsce-2018-raport-
z-badania-bezpieczenstwa-pracy-wsrod-obywateli-ukrainy-pracujacych-w-polsce/
[dostęp: 10.10.2019].
cBOS, O społecznym postrzeganiu korupcji, komunikat z badań BS/72/72/97, Warszawa,
maj 1997.
cBOS, Oceny działania instytucji publicznych, komunikat z badań nr 44/2019, Warszawa
marzec 2019.
cBOS, Opinia publiczna o korupcji i lobbingu w Polsce. Korupcyjne doświadczenia Polaków oraz
ich stosunek do łapownictwa, komunikat z badań nr BS/69/2009, Warszawa maj 2009.
cBOS, Opinie o przemycie, podróbkach i pracy celników, komunikat z badań nr BS/136/2011,
Warszawa październik 2011.
cBOS, Polacy o nepotyzmie w życiu publicznym,  komunikat  z  badań  nr  BS/124/2012,
Warszawa wrzesień 2012.
cBOS, Rozumienie patriotyzmu, komunikat z badań nr BS/167/2008, Warszawa listopad
2008.
cBOS,  Stosunek  Polaków  do  łapownictwa  i  doświadczenia  z  nim  związane,  komunikat
z badań nr BS/109/2013, Warszawa lipiec 2013.
cBOS, Szykany w miejscu pracy, komunikat z badań nr 109/2014, Warszawa lipiec 2014.
conseil de l’europe, L’éthique de la police dans une société démocratique: réunion multila-
térale, Strasbourg, 10–12 juin 1996, Strasbourg 1997.
Informacja na temat stanu zagrożenia przestępczością dotyczącą Policji w 2018 roku, Biuro
Spraw Wewnętrznych policji, Warszawa 2019.
Informacja  o  funkcjonowaniu  Biura  Spraw  Wewnętrznych  Komendy  Głównej  Policji  oraz
o zagrożeniu przestępczością w Policji w 2013 r., KG policji, Warszawa 2014.
Mapa korupcji. Stan przestępczości korupcyjnej w Polsce w 2013 r., cBA, Warszawa 2014.281 Bibliografia
Mechanizmy przeciwdziałania korupcji w Polsce. Raport z monitoringu, red. A. Kobylińska,
G. Makowski, M. Solon-lipiński, Warszawa 2010.
Modele  systemów  policyjnych  oraz  zmiany  w  organizacji  policji  w  wybranych  państwach,
raport nr 185, Biuro Studiów i ekspertyz Kancelarii Sejmu, Warszawa 2000.
Nabór, postępowanie kwalifikacyjne i szkolenie nowo przyjętych funkcjonariuszy ABW, CBA,
Policji i funkcjonariuszy Straży Granicznej. Informacja o wynikach kontroli, NiK, War-
szawa 2013.
Prawa osób pozbawionych wolności. Podstawowe problemy prawne i praktyczne – perspektywa
HFPC, Helsińska Fundacja praw człowieka, Warszawa 2018.
Program antykorupcyjny polskiej Służby Celnej 2010–2013+, Warszawa 2010.
Program działań w zakresie etyki zawodowej i normatywnej w służbie celnej na lata 2012–
–2013, Warszawa 2012.
Przeciwdziałanie mobbingowi i dyskryminacji w służbach mundurowych. Analiza i zalecenia,
„Biuletyn  rzecznika  praw  Obywatelskich.  Zasada  równego  traktowania.  prawo
i praktyka” 2018, nr 5.
Raport na temat równego traktowania kobiet i mężczyzn w służbach mundurowych podległych
Ministrowi Spraw Wewnętrznych lub przez niego nadzorowanych, MSWiA, Warszawa
2013.
Służba  Centralna  ds.  Przeciwdziałania  Korupcji  Raport  z  działalności  w  2002  r.  przed-
stawiony Premierowi i Ministrowi Sprawiedliwości Francji, KSBSie,  Biuro  Studiów
i Analiz, czerwiec 2005, nr 342.
The Ethical Perceptions and Attitudes of Queensland Police Service Recruits and First Year Con -
stables, 1995−2008. Report summary, crime and Misconduct commission, Queensland
2010  [online],  http://www.ccc.qld.gov.au/research-and-publications/publications/
police/the-ethical-perceptions-and-attitudes-of-queensland-police-service-recruits-
and-first-year-constables/report-summary-2014-the-ethical-perceptions  and-attitu -
des-of-queensland-police-service-recruits-and-first-year-constables-199520132008.
pdf/download [dostęp: 20.02.2015].
Źródła internetowe
10 przykazań dla polskiego pracownika więziennego, „pracownik Więzienny” 1922, nr 9 [online],
https://sw.gov.pl/strona/centralny-zarzad-sluzby-wieziennej-stulecie-wieziennictwa
[dostęp: 25.09.2019].
Afera korupcyjna w drogówce. Brało aż 10,  wyborcza.pl,  9.02.2014,  http://torun.wybor-
cza.pl/torun/1,35576,15485518,Afera_korupcyjna_w_drogowce__Bralo_az_10__
NOWe_iNFOrMAcJe_.html [dostęp: 22.08.2014].
Andrescu V., Keeling D.G., Vito G., Voinic M.c., Perceptia Politistilor in Contextual
Strategillor Anticoruptie, Romanian and American Police Officers Perceptions of Pro -
fessional Integrity and Ethical Behavior, „revista română de Sociologie” 2012, nr
3–4  [online],  http://www.academia.edu/1852042/rOMANiAN_AND_AMe-
ricAN_pOlice_OFFicerS_perceptiONS_OF_prOFeSSiONAl_
iNteGrity_AND_etHicAl_BeHAViOr [dostęp: 10.03.2015].282 Bibliografia
Bielawa W., lewińska A., Co policjanci bydgoskiej drogówki robili z prostytutkami, wybor-
cza.pl,  19.06.2013  [online]  http://wyborcza.pl/1,87648,14120433,Miedzy_tirow-
ka_a_drogowka.html#Mt [dostęp: 10.03.2015].
Borello  A.,  Focus  on  Ethics,  The  Power  of  Police  Civility ,  „The  FB i  law  enforcement
Bulletin”,  1.08.2012  [online],  https://leb.fbi.gov/articles/focus/focus-on-ethics-the-
-power-of-police-civility [dostęp: 3.10.2019].
cielecki t., Grabowski G., Mobbing w Policji – zmierzyć się z problemem, szukać rozwią-
zań, „policja. Kwartalnik Kadry Kierowniczej w policji” 2007, nr 1 [online], http://
www.wspol.edu.pl/kwartalnikpolicja/index.php/w-numerze-redakcja-rekomen-
duje-35 [dostęp: 20.09.2015].
Davies M., turner l., Theresa May Announces New Code of Ethics for Police, „independent”,
24.10.2013  [online],  http://www.independent.co.uk/news/uk/politics/theresa-may-
announces-new-code-of-ethics-for-police-8901641.html [dostęp: 25.08.2015].
Działoszyński M., Zapobieganie przestępczości i zwalczanie jej na przykładzie działalności
Biura Spraw Wewnętrznych KGP, „policja. Kwartalnik Kadry Kierowniczej policji”
2008, nr 3 [online] http://www.wspol.edu.pl/kwartalnikpolicja/index.php/2008-rok-
-archiwum-66/32-policja-32008/107-dziasoszy [dostęp: 20.08.2015].
Excellence in Problem-Oriented Policing: The 1999 Herman Goldstein Award Winner, August
2000 [online], https://www.ncjrs.gov/pdffiles1/nij/182731.pdf [dostęp: 10.06.2015].
Grant J.K., Ethics and Law Enforcement, „The FB i law enforcement Bulletin” 2002,  
Vol. 12 [online], http://go.galegroup.com/ps/i.do?id=GAle|A96453523&v=2.1&u-
=csu_au&it=r&p=eAiM&sw=w&asid=75bd315aafc89f7af48dd5816c356f05
[dostęp: 22.08.2015].
Hartman  J.,  Prolegomena  do  teorii  kompetencji,  „Nowa  Krytyka,  czasopismo  Filo-
zoficzne”,  23.06.2005  [online],  http://www.nowakrytyka.pl/spip.php?article167
[dostęp: 6.04.2015].
Kapica J., Od lat podejmujemy działania na rzecz podniesienia etyki zawodowej funkcjonariu-
szy Służby Celnej [list] [online], http://wyborcza.pl/1,76842,12122079,Od_lat_podej-
mujemy_dzialania_na_rzecz_podniesienia.html [dostęp: 22.08.2015].
Kargin V., An Investigation of Factors Proposed to Influence Police Officers’Peer Reporting
Intentions,  indiana  University  of  pennsylvania,  2009  [online],  http://knowledge.
library.iup.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=1746&context=etd [dostęp: 10.09.2019].
Kateb G., On Patriotism, 10.03.2008 [online], http://www.cato-nbound.org/2008/03/10/
george-kateb/on-patriotism/ [dostęp: 4.10.2012].
Keller S., How Patriots Think and Why it Matters? [online], http://www.victoria.ac.nz/
staff/simon_keller/papers/How.pdf [dostęp: 2.11.2012].
Klonowska A., Konsolidacja administracji skarbowej w Polsce [online], https://repozyto-
rium.uwb.edu.pl/jspui/bitstream/11320/7441/1/A_Klonowska_Konsolidacja_admi-
nistracji_skarbowej_w_polsce.pdf [dostęp: 21.08.2019].
Kopińska J., Strażnik, który pękł [online], http://justynakopinska.pl/instalator/wordpres-
s/?page_id=157 [dostęp: 6.04.2015].
Krakowska e., Przeciwdziałanie zachowaniom korupcyjnym w Służbie Więziennej [online],
http://www.sw.gov.pl/pl/aktualnosci/praca-dzialanie-aktywnosc/news,33642,prze-
ciwdzialanie-zachowaniom.html [dostęp: 10.09.2015].283 Bibliografia
Machajski p., Żałoba w Policji, wyborcza.pl [online], http://wyborcza.pl/1,76842,7552972,Za-
loba_w_policji.html [dostęp: 19.06.2013].
Newport F., Gallup Review: Black and White Attitudes Toward Police Criminal Justice
System Viewed Skeptically by Blacks, Gallup, 20.08.2014 [online], http://www.gallup.
com/poll/175088/gallup-review-black-white-attitudes-toward-police.aspx  [dostęp:
21.08.2015].
Patriotism: Philosophical and Political Perspectives, red. i. primorac, A. pavković, Amherst
2002  [online],  http://wxy.seu.edu.cn/humanities/sociology/htmledit/uploadfile/sys-
tem/20100722/20100722201706859.pdf [dostęp: 2.11.2012].
Police Federation Backs New Ethics Code for Officers , 12.07.2014 [online], http://www.bbc.
co.uk/news/uk-28277417 [dostęp: 22.08.2015].
Policjanci oskarżeni ws. korupcji przy wydawaniu licencji ochroniarzom, money.pl, 19.09.2011
[online]  https://www.money.pl/archiwum/wiadomosci_agencyjne/pap/artykul/polic-
janci;oskarzeni;ws;korupcji;przy;wydawaniu;licencji;ochroniarzom,125,0,916605.
htmlwww.niwserwis.pl/…/policjanci-oskarzeni-ws-korupcji-przy-wydawaniu  [dostęp:
24.11.2014].
Polską rządzą tajne służby? „Toczy się walka”, 2.01.2013 [online], http://wiadomosci.onet.
pl/kraj/polska-rzadza-tajne-sluzby-toczy-sie-walka/hyh2y [dostęp: 2.01.2013].
potter G., The History of Policing in the United States [online], http://plsonline.eku.edu/
insidelook/history-policing-united-states-part-1 [dostęp: 11.11.2014].
Pół  miliona  Polaków  prześladowanych  w  pracy,  Deon.pl,  polska  Agencja  prasowa,
23.07.2009  [online],  https://www.deon.pl/swiat/wiadomosci-z-polski/pol-miliona-
-polakow-przesladowanych-w-pracy,59508 [dostęp: 20.08.2015].
pytlakowski  p.,  Mobbing  i  przemoc  w  policji,  „polityka”,  16.01.2010  [online],  https://
www.polityka.pl/tygodnikpolityka/kraj/1502139,1,mobbing-i-przemoc-w-policji.
read [dostęp: 3.10.2019].
rybak M., Wrocławski policjant jest podejrzany o korupcję, bo jadł darmowe obiady, „Gazeta
Wrocławska”,  28.06.2012  [online],  http://www.gazetawroclawska.pl/artykul/606-
591,wroclawski-policjant-jest-podejrzany-o-korupcje-bo-jadl-darmowe-obiady
[dostęp: 28.06.2012].
Salomon J.c., Police Ethics in France: Twenty Years After [online], http://www.erces.com/
journal/articles/archives/volume2/v02/v05.htm [dostęp:10.07.2015].
Stawrowski Z., O niemoralności i moralności polityki [online], http://www.opoka.org.pl/
biblioteka/i/iK/polityka_moraln2.html [dostęp: 31.05.2014].
Study  on  Anti-corruption  Measures  in  EU  Border  Control  [online],  http://www.frontex.
europa.eu/assets/publications/research/ [dostęp: 11.05.2015].
Tajne  służby  rządzą  Polską,  „Wprost”,  24.10.2009  [online],  http://www.wprost.pl/
ar/175993/tajne-sluzby-rzadza-polska [dostęp: 20.06.2015 24,10.2009].
Wojskowa Straż Kolejowa 1918–1920 (szkic monograficzny), Warszawa 1920 [online] http://
www.wbc.poznan.pl [dostęp: 1.02.(2019-02-01)].
Zasady etyki zawodowej policjanta, źródło: http://www.policja.pl/ftp/Gazeta_policyjna/
Do_pobrania/zasady_etyki_zawodowej_policjanta.pdf, dostęp: czerwiec 2013. 284 Bibliografia
Strony internetowe
http://appsso.eurostat.ec.europa.eu/nui/show.do?dataset=crim_off_cat&lang=en
[dostęp: 1.08.(crim_off_cat) [dostęp: 1.08.2019].
http://forumprawne.org/prawo-karne-wykonawcze/383661-zmuszenie-do-podpisania-
mandatow-przez-policje.html [dostęp: 22.08.2014].
http://kwp.radom.pl/33-osoby-zatrzymane-w-aferze-korupcyjnej-22-11-2011,pa1,1746,0/
jednostka/komenda-miejska-policji-w-plocku [dostęp: 23.1108.20115].
http://policeethumanisme.fr/ [dostęp: 18.08.2015].
http://www.cba.gov.pl/pl/aktualnosci/3231,14-Doroczna-Konferencja-epAceAcN.
html [dostęp: 22.08.2014].
http://www.ceo.org.pl/en/node/4476 [dostęp: 18.08.2015].
http://www.clevelandpf.org.uk/regulations/discipline.pdf [dostęp: 22.08.2014].
http://www.college.police.uk/en/20989.htm [dostęp: 22.08.2014].
http://www.dojni.gov.uk/index/statistics-research/stats-research-publications/nics_
quarterly_update_to_june_2011.pdf [dostęp: 2.08.2015].
http://www.elondyn.co.uk/newsy,wpis,18948 [dostęp: 21.07.2015].
http://www.mobilepd.org/ethics.php [dostęp: 22.08.2015].
https://www.parliament.uk/about/living-heritage/transformingsociety/laworder/police-
prisons/overview/metropolitanpolice/ [dostęp: 22.09.2019].
http://www.tvn24.pl/wiadomosci-z-kraju,3/kazimierz-marcinkiewicz-o-aferze-podslu-
chowej,551702.html [dostęp: 15.06.2015].
http://www.tvs.pl [dostęp: 18.12.2012].
http://www.wiadomosci24.pl/tag/policjant.html [dostęp: 15–30.06.2015].
http://www.wprost.pl/swiat/ [dostęp: 17.12.2012].
https://www.cia.gov [dostęp: 15.06.2015].
https://www.straz.gov.pl/panstwowa_straz_pozarna/w_polsce_odrodzonej  [dostęp:
27.09.2019].
policyjny.blox.pl/ [dostęp: 20–30.01.2012].
www.de.psu.edu/harassment/legal/ [dostęp: 18.10.2010].
www.newbritainpolice.org/about-nbpd/code-of-ethics [dostęp: 17.12.2012].