Książka podejmuje szczególnie istotną w ostatnim okresie problematykę etyki dziennikarskiej. Dzięki temu zapełnia wyraźnie odczuwaną lukę, ponieważ do tej pory nie było na rynku podręcznika poświęconego temu zagadnieniu. Etyka dziennikarska jest tu przedstawiona problemowo, w szerokiej filozoficznej perspektywie. Autor – dziennikarz i nauczyciel akademicki – wyraźnie skłania się ku etyce cnót, przypisując mniejsze znaczenie dziennikarskiej etyce normatywnej. Ta pionierska na polskim rynku wydawniczym praca powinna być interesującą lekturą nie tylko dla studentów dziennikarstwa i kierunków pokrewnych, ale również dla dziennikarzy, którzy swój zawód traktują jako misję, a nie tylko jako źródło utrzymania.
Jeśli media stały się czwartą – o ile nie pierwszą władzą społeczną – to ich odpowiedzialność nie może być mniejsza niż władz pozostałych. Tymczasem wśród dziennikarzy dominuje postawa „Wolnoć Tomku w swoim domku”, uzasadniana konstytucyjną klauzulą wolności prasy. Jednak nie ma sprzeczności między wolnością a odpowiedzialnością, tak jak wolność wyboru kierunku jazdy samochodem nie oznacza lekceważenia przepisów drogowych.(...). Aktualna, potrzebna i mądra książka Jana Pleszczyńskiego „Etyka dziennikarska” powinna stać się obowiązkową lekturą dla wszystkich dziennikarzy i ich naczelnych. Skorzystają z niej wiele studenci, praktycy public relations, politycy, a nade wszystko codzienni użytkownicy mediów, czyli my – obywatele.
Podmiot odpowiedzialny za bezpieczeństwo produktu: Difin sp z o.o., ul. F. Kostrzewskiego 1, 00-768 Warszawa (PL), adres e-mail: info@difin.pl, tel (22) 851 45 61
Autor książki
Pleszczyński Jan
adiunkt w Zakładzie Komunikacji Społecznej Wydziału Politologii UMCS, dziennikarz i publicysta. Absolwent biologii (UMCS), doktor filozofii (KUL). W 2014 r. habilitował się w dziedzinie nauk społecznych na podstawie pracy "Epistemologia komunikacji medialnej", wyróżnionej przez rektora UW na VII Targach Książki Akademickiej i Naukowej w Warszawie. W 2007 r. opublikował w wydawnictwie Difin "Etykę dziennikarską". W latach 1990-2003 dziennikarz "Gazety Wyborczej Lublin". Publikował m.in. w RWE, BBC, "Tygodniku Powszechnym", "Tygodniku Solidarność", "Rzeczpospolitej". Obecnie współpracuje z różnymi mediami jako freelancer.
Spis treści:
Przedmowa
Wprowadzenie
Podziękowania
Rozdział 1. ETYKA DZIENNIKARSKA A ETYKA MEDIÓW
Etyka profesjonalna i etyka stosowana
Po co etyka mediów?
Kłopoty z etyką dziennikarską
Warsztat jako warunek etyki profesjonalnej
Wspólne problemy etyki mediów i etyki dziennikarskiej
Podsumowanie
Rozdział 2. ETYKA I WARTOŚCI
Dwa modele etyki
Problemy etyki ogólnej
Natura etyki
Etyka a moralność
Sokratejska etyka i mądrość sofistów
Etyka dziennikarska a etyka
Etos: kultura i geny
Dziennikarstwo i aksjologia
Wartości w mediach i dziennikarstwie
Przestrzeń aksjologiczna i konflikt wartości
Uzasadnianie norm
Postawy wobec wartości etycznych
Sądy powinnościowe
Podsumowanie
Rozdział 3. MEDIA I DZIENNIKARSTWO
Sokratejski i platoński model dziennikarstwa
Media masowe
Funkcje i cele mediów
Niewspółmierność medialna
Dziennikarstwo deontologiczne i teleologiczne
Media jako środowisko wiedzy
Media jako władza
Media jako biznes i instytucja zaufania publicznego
Media, dziennikarze i intelektualiści
Dumbing down
Problem licencji dziennikarskich
Doktryny medialne
Tabloidy i tabloidyzacja mediów
Społeczne konsekwencje tabloidyzacji
Dziennikarze, ludzie mediów i lumpendziennikarze
Media studies
Podsumowanie
Rozdział 4. DZIENNIKARZE A SPOŁECZEŃSTWO
Paternalizm i niezależność
Obowiązki dziennikarzy i mediów
Zdroworozsądkowe złudzenia
Media w społeczeństwie
Obrazy świata
Wspólnota
Dobro wspólne i społeczeństwo obywatelskie
Opinia publiczna
System ombudsmanów
Podsumowanie
Rozdział 5. DZIENNIKARSKA ETYKA NORMATYWNA
Etyka jako zgodność z normami
Normy dziennikarskie
Syntetyczny kodeks etyki dziennikarskiej
Rada Etyki Mediów i Karta etyczna mediów
Krytyka kodeksów etycznych
Etyka a prawo
Dziennikarze a prawo prasowe
Dylematy i konflikt wartości
Kodeksy etyczne i paraetyczne
Tradycja i kryzys epistemologiczny
Minimum etyczne i paradygmat medialny
Podsumowanie
Rozdział 6. DOBRE DZIENNIKARSTWO
Dobro profesjonalne i dobro moralne
Sensy dobra
Dobre cele i ich realizacja
Magnetyzm wartości
Podsumowanie
Rozdział 7. WIEDZA JAKO WARUNEK ETYCZNEGO DZIENNIKARSTWA
Pojęciowa triada
Dwa rodzaje wiedzy
Wiedza medialna
Etyka przekonań i reguła oczywistości
Ideały epistemiczne
Uzasadnianie przekonań i paradoks Łysego Sponsora
Metabolizm informacyjny i etyczne informowanie
Informacja
Zasada rzetelności
Fakty
Kreowanie rzeczywistości
Fakty prasowe (medialne)
Oceny i interpretacje
Intencje
Podsumowanie
Rozdział 8. PRAWDA I OBIEKTYWNOŚĆ
Kłopoty z prawdą
Prawda materialna – dziennikarskie minimum
Standardy prawdy dziennikarskiej
Prawda nadawcy i prawda odbiorcy
Treść i forma przekazu
Koncepcje prawdy
Kłamstwa, złudzenia i przesądy
Obiektywizm i bezstronność
Podsumowanie
Rozdział 9. ODPOWIEDZIALNOŚĆ MEDIÓW I DZIENNIKARZY
On – ja – ty
Dziennikarz a redakcja
Działanie i jego konsekwencje
Kwadrat Pottera
Etyka systemu mediów
Odpowiedzialność w biznesie
Odpowiedzialność i wina
Rodzaje odpowiedzialności
Moc mediów
Wolność
Podsumowanie
Rozdział 10. ETYKA DZIENNIKARSTWA
Etyka dziennikarska – etyka dziennikarzy
Normy w etyce mediów
Normy idealne
Normy okazjonalne
Kłopoty z cnotami
Cnoty a odpowiedzialność
Etyka cnót
Autorytety
Fałszywa alternatywa: dziennikarz dobry lub zły
Cnoty dziennikarskie
Dziennikarskie nie-cnoty
Podsumowanie
Rozdział 11. PRZYKŁADY Z PRAKTYKI
Bezstronność
Charakter
Dumbing down
Edukacja
Forma
Informatorzy
Jakość tabloidowa
Konflikt interesów
Konflikt wartości
Kryptoreklama i advertorial
Linia programowa redakcji
Męstwo
Mistyfikacja
Moc mediów
Podkręcanie
Politycy
Polityczna poprawność
Polityka
Prawda
Profesjonalizm
Prowokacja dziennikarska
Tajne służby i policja
Wiedza medialna
Wyczucie
Wrażliwość
Wolność i odpowiedzialność
ZAKOŃCZENIE
INDEKS NAZWISK
