Efektywność energetyczna budynków. Studium administracyjnoprawne

Spis treści:

Wykaz wybranych skrótów
Od autora

Część I. EFEKTYWNOŚĆ ENERGETYCZNA W UJĘCIU METODOLOGICZNYM

Rozdział 1. Wprowadzenie

1.1. Sformułowanie problemu
1.2. Metodologia badań własnych
1.3. Przegląd piśmiennictwa – przykłady

Część II. EFEKTYWNOŚĆ ENERGETYCZNA BUDYNKÓW W PRAWIE WSPÓLNOTOWYM

Rozdział 2. Dyrektywa 2010/31/UE – po zmianach z 2018 r.

2.1. Główne cele i wymagania
2.2. Katalog definicji legalnych
2.3. Długoterminowa strategia renowacji
2.4. Metodologia obliczania charakterystyki energetycznej budynków
2.5. Postępowanie z różnymi kategoriami budynków
2.6. Świadectwa charakterystyki energetycznej
2.7. Systemy ogrzewania i wentylacji – przeglądy i sprawozdania
2.8. Niezależny ekspert
2.9. Niezależny system kontroli
2.10. Kampanie informacyjne
2.11. Sankcje
2.12. Transpozycja do prawa krajowego

Rozdział 3. Efektywność energetyczna budynków w innych aktach prawa wspólnotowego

3.1. Dyrektywa 2012/27/UE w sprawie efektywności energetycznej
3.2. Dyrektywa 2010/30/UE oraz rozporządzenie 2017/1369
3.3. Dyrektywa w sprawie promowania stosowania energii ze źródeł odnawialnych
3.4. Ekoprojekt
3.5. Dyrektywa 89/106/EWG oraz rozporządzenie 305/2011
3.6. Rozporządzenie 2018/1999
3.7. Dyrektywa w sprawie wspierania kogeneracji

Część III. EFEKTYWNOŚĆ ENERGETYCZNA W PRAWIE POLSKIM

Rozdział 4. Charakterystyka energetyczna budynków

4.1. Wprowadzenie
4.2. Ustawa – Prawo budowlane
4.3. Ustawa o charakterystyce energetycznej budynków
4.4. Wymagania techniczne dla budynków

Rozdział 5. Efektywność energetyczna budynków w innych aktach prawa krajowego oraz dokumentach planistycznych

5.1. Ustawa – Prawo energetyczne
5.2. Ustawa o odnawialnych źródłach energii
5.3. Ustawa o efektywności energetycznej
5.4. Ustawa o wspieraniu termomodernizacji i remontów oraz o centralnej ewidencji emisyjności budynków
5.5. Ustawa o etykietowaniu energetycznym produktów
5.6. Ustawa o wyrobach budowlanych
5.7. Polityka energetyczna Polski
5.8. Krajowy plan działań dotyczący poprawy efektywności energetycznej
5.9. Krajowy plan działań w zakresie energii ze źródeł odnawialnych
5.10. Krajowy plan mający na celu zwiększenie liczby budynków o niskim zużyciu energii
5.11. Strategia na rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju
5.12. Krajowy plan na rzecz energii i klimatu na lata 2021–2030
5.13. Wymiar społeczny efektywności energetycznej
5.14. Efektywność energetyczna – wymiar ekonomiczny

Zakończenie
Bibliografia
Spis rysunków, tabel i wykresów

I. Literatura
Adamski B., Trendy rozwoju urządzeń klimatyzacyjnych a certyfikacja energetyczna budynków ,
„Energia i Budynek” 2010, nr 5.
Apanowicz J., Metodologia ogólna, Wyższa Szkoła Administracji i Biznesu, Gdynia 2009.
Baehr J., Lissoń P., Pokrzywniak J., Szambelańczyk M. (red.), Ustawa o odnawialnych źródłach
energii. Komentarz, Wolters Kluwer, Warszawa 2016.
Bartosiewicz A., Kubacki R., PIT. Komentarz, LEX, Warszawa 2015.
Bąkowski I., Mały trójpak energetyczny. Podsumowanie zmian, „GLOBEnergia” 2013, nr 5.
Blim M., BMS – integracja systemów i dezintegracja oczekiwań, „Zabezpieczenia” 2004, nr 6.
Bobrowicz J., Tworek J., Zharmonizowane warunki wprowadzania do obrotu wyrobów budow-
lanych – Rozporządzenie nr 305/2011, Politechnika Warszawska, Instytut Techniki Budow-
lanej, Warszawa 2012.
Bochnia K., Budynki niemal zeroenergetyczne, „Builder” 2017, nr 237.
Boć J., Prawo administracyjne, Kolonia Limited 2002.
Bogdan A., Czy czeka nas rewolucja w warunkach technicznych? – zmiany w EPBD i ich konse-
kwencje w krajowej legislacji, „Chłodnictwo i Klimatyzacja” 2017, nr 7.
Bogdan A., Wentylacja hybrydowa – rozwiązanie przyszłości w budownictwie, „Bezpieczeństwo
Pracy. Nauka i Praktyka” 2008, nr 1.
Bojarski M., Warunki techniczne i usytuowanie budynków. Zagadnienia administracyjnoprawne,
LexisNexis, Warszawa 2009.
Brzeziński J., Metodologia badań psychologicznych, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa
2009.
Bujalski W., Szanse i zagrożenia dla rozwoju kogeneracji, „Nowa Energia” 2020, nr 1.
Burchart-Korol D., Ekoprojektowanie – holistyczne podejście do projektowania, „Problemy Eko-
logii” 2010, nr 3.
Bundyra-Oracz G., Deklaracja właściwości użytkowych oraz oznakowanie CE, „Budownictwo,
Technologie, Architektura” 2013, nr 4.
Chapman R.G., Problem-definition in marketing research studies, „Journal of Services Marke-
ting” 1989, nr 3. 452 Bibliografia
Chomiak A., Krajowy system poprawy efektywności energetycznej jako realizacja zadań wynika-
jących z dyrektywy 2006/32/WE (ESD), „Energia i Budynek” 2010, nr 1–2.
Czarnecka M., Ogłódek T. (red.), Prawo energetyczne. Efektywność energetyczna, t. 1: Komentarz,
wyd. 2, C.H. Beck, Warszawa 2023.
Czarnecka M., Ogłódek T. (red.), Odnawialne źródła energii. Rynek mocy. Inwestycje w zakresie
elektrowni wiatrowych. Promowanie energii z wysokosprawnej kogeneracji oraz w morskich
farmach wiatrowych, t. 2: Komentarz, wyd. 2, C.H. Beck, Warszawa 2023.
Ćwik B., Kwiatkiewicz P., Szczerbowski R. (red.), Energetyka – szanse, wyzwania i zagrożenia.
Logistyka – ekonomia – prawo – polityka – bezpieczeństwo – obronność – technika, Wojskowa
Akademia Techniczna, Poznań 2016.
Damasiewicz A., Efektywność energetyczna. Komentarz, LEX/el. 2012, art. 17.
Danecka D., Konwersja odpowiedzialności karnej w administracyjną w prawie polskim, Walters
Kluwer, Warszawa 2018.
Fedorczak-Cisak M., Furtak M., Romańska-Zapała A., Wdrażanie dyrektywy EPDE w Polsce
w aspekcie działań Politechniki Krakowskiej – Małopolski Certyfikat Budynku Energooszczęd -
nego, „Przegląd Budowlany” 2015, nr 86.
Giemza M., Sikora T. (red.), Wielowymiarowość systemów zarządzania, Uniwersytet Ekono-
miczny w Krakowie, Katedra Zarządzania Jakością, Wydawnictwo Naukowe PTTŻ, Kraków
2015.
Gogojewicz P., Etykietowanie energetyczne, „Elektroinstalator” 2013, nr 2.
Encyklopedia pedagogiczna XXI wieku, t. 1, Wydawnictwo Akademickie Żak, Warszawa 2004.
Dreger M., Kompleksowa modernizacja, [w:] M. Zaborowski, E. Walczak (red.), Efektywność
energetyczna w Polsce. Przegląd 2017, Instytut Ekonomii Środowiska, Kraków 2018.
Dziczek R., Spółdzielnie mieszkaniowe. Komentarz, wzory pozwów i wniosków sądowych,  
wyd. 5, LexisNexis, Warszawa 2009.
Góralczyk W., Sawicki S., Prawo międzynarodowe publiczne w zarysie, LexisNexis, Warszawa
2009.
Góralski J.M., Świadectwa energetyczne budynków, LexisNexis, Warszawa 2009.
Górka K., Poskrobko B., Radecki W., Ochrona środowiska, PTE, Warszawa 2001.
Górski M. (red.), Prawo ochrony środowiska, Wolters Kluwer, Warszawa 2014.
Górzyński J., Efektywność energetyczna w działalności gospodarczej, Wydawnictwo Naukowe
PWN, Warszawa 2017.
Hałabura S., Efektywność energetyczna a ubóstwo energetyczne w budownictwie wielorodzinnym,
Fundacja na rzecz Czystej Energii, Poznań 2018.
Herbuś B., Zalety i wymogi kompleksowego podejścia do gminnej gospodarki energetycznej, Ma-
teriały z konferencji: „Efektywność energetyczna w samorządach. Praktyka, finansowanie,
technologie”, Park Naukowo-Technologiczny Euro –Centrum, Katowice 4 czerwca 2012.
Herbuś I, Ubóstwo energetyczne jako wzrastający problem współczesnych samorządów, „Zeszyty
Naukowe Politechniki Częstochowskiej. Zarządzanie” 2017, nr 25.
Hernas A., Efektywność energetyczna jako czynnik kształtujący świadomość ekologiczną społe-
czeństwa, [w:] M. Szyszkowska. T. Mędzelowski (red.), Wokół światopoglądu i gospodarki,
Kresowa Agencja Wydawnicza, Białystok 2019.Bibliografia 453
Hernas, A. Efektywność energetyczna na przykładzie gminy – szanse i wyzwania, „Energia i Bu-
dynek” 2012, nr 7–8.
Hernas A., Efektywność energetyczna – szóste paliwo jednostek samorządu terytorialnego, [w:]
D. Woźniak, P. Wicher (red.), 25 lat samorządu terytorialnego w Polsce – jednostka i społe-
czeństwo, teraźniejszość i perspektywy, Wydawnictwo Wyższej Szkoły Biznesu – National
Louis University, Nowy Sącz 2016.
Hernas A., Fotowoltaika a efektywność energetyczna budynku, „Polski Instalator” 2014, nr 3
(Numer Specjalny).
Hernas A., Ocena efektywności energetycznej budynku, „Polski Instalator” 2013, nr 12.
Hernas A., Świadectwa charakterystyki energetycznej w Polsce – kilka uwag, „Energia i Budynek”
2010, nr 6.
Hernas A., Świadectwa charakterystyki energetycznej w Polsce – propozycje de lege ferenda,
„Energia i Budynek” 2012, nr 5.
Hernas A., Świadectwo energetyczne w postępowaniu administracyjnym, „Energia i Budynek”
2011, nr 12.
Hernas A., Świadectwo energetyczne w postępowaniu cywilnym, „Energia i Budynek” 2012, nr 1.
Hernas A., Wpływ fotowoltaiki na efektywność energetyczną budynku, cz. 1, „Elektroinstalator”
2013, nr 4.
Hernas A., Wpływ fotowoltaiki na efektywność energetyczną budynku, cz. 2, „Elektroinstalator”
2013, nr 6.
Jakubiak M., Kordylewski W., Toryfikacja biomasy , „Archiwum Spalania” 2010, nr 1–2.
Jeszka A.M., Problemy badawcze i hipotezy w naukach o zarządzaniu, „Organization and Ma-
nagement” 2003, nr 158.
Kadam R., Mahamuni P., Parikh Y., Smart Home System, „International Journal of Innovative
Research in Advanced Engineering” 2015, Volume 2, Issue 1.
Kisilowska H., Smarż J., Ustawa o wyrobach budowlanych. Komentarz, Wolters Kluwer, War-
szawa 2017.
Klepacki B., Wybrane zagadnienia związane z metodologią badań naukowych, „Roczniki Nauk
Rolniczych” 2009, nr 96.
Klugmann-Radziemska E. (red.), Możliwości szerokiego wykorzystania biopaliw w transporcie
drogowym na terenie miasta Gdańska, Urząd Miejski w Gdańsku, Gdańsk 2011.
Kłos M., Generacja rozproszona w krajowym systemie elektroenergetycznym – korzyści i pro-
blemy, [w:] J. Rączka, M. Swora, W. Stawiany (red.), Generacja rozproszona w nowoczesnej
polityce energetycznej – wybrane problemy i wyzwania, Narodowy Fundusz Ochrony Śro-
dowiska i Gospodarki Wodnej, Warszawa 2012.
Kosiński E., Czy istnieje prawo energetyczne?, Cz. 1: przedmiot, podmioty i metoda regulacji
prawa energetycznego, „Acta Universitatis Wratislaviensis” 2022, nr 4101.
Kosiński E., Czy istnieje prawo energetyczne?, Cz. 2: cele, prawne środki i początki rozwoju prawa
energetycznego, „Przegląd Prawa i Administracji” 2022, t. 129.
Kosiński E., Trupkiewicz M., Gmina jako podmiot systemu wspierania wytwarzania energii
elektrycznej z odnawialnych źródeł energii, „Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny”
2016, z. 3. 454 Bibliografia
Krajewski M., O metodologii nauk i zasadach pisarstwa naukowego, Wydawnictwo Naukowe
Novum, Płock 2010.
Krzemień K., Budownictwo energooszczędne jest w modzie, „Energia i Budynek” 2007, nr 2.
Krzykowski M. Wytwarzanie energii elektrycznej w technologii wysokosprawnej kogeneracji –
zmiany legislacyjne w ciągu ostatnich lat, „Forum Prawnicze” 2017, nr 1.
Laskowski L., Ochrona cieplna i charakterystyka energetyczna budynku, Oficyna Wydawnicza
Politechniki Warszawskiej, Warszawa 2005.
Lichołai L. (red.), Budownictwo ogólne, t. 3: Elementy budynków. Podstawy projektowania, Wy-
dawnictwo Arkady, Warszawa 2008.
Lipski A., Prawne podstawy ochrony środowiska, Kantor Wydawniczy Zakamycze, Kraków 2004.
Luc S., Zasada pomocniczości w polityce gospodarczej Unii Europejskiej, [w:] J. Stacewicz (red.),
Pomiędzy polityką stabilizacyjną i polityką rozwoju, Prace i Materiały Instytutu Rozwoju
Gospodarczego SGH, Warszawa 2012.
Łaskowiec K., Żurawski J., Kontrowersje wokół Warunków Technicznych. Czy to się opłaca?,
„Izolacje” 2017, nr 2.
Maj R., Efektywność energetyczna w gospodarstwie domowym jest niedoceniana czy przeceniana?
Analiza na przykładzie zużycia energii elektrycznej, Pracodawcy Rzeczypospolitej Polskiej,
Warszawa 2015.
Moj E., Śliwiński M., Podstawy budownictwa, cz. 1, Wydawnictwo Politechniki Krakowskiej,
Kraków 2000.
Marzec T., Prawne perspektywy rozwoju spółdzielni energetycznych w Polsce, „internetowy Kwar-
talnik Antymonopolowy i Regulacyjny” 2021, nr 10.
Maszke A.W., Metodologiczne postawy badań empirycznych, Wydawnictwo Uniwersytetu Rze-
szowskiego, Rzeszów 2004.
Mataczyńska E., Kucharska A. (red.), Klastry energii. Regulacje, teoria i praktyka, Instytut Po-
lityki Energetycznej im. Ignacego Łukasiewicza, Rzeszów 2020.
Mazanek Ł., Świat M., Polityka energetyczna Polski do 2040 roku – perspektywy oraz wyzwania,
„Zeszyty Naukowe Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN” 2022,
nr 110.
Mazurek-Łopacińska K., Badania marketingowe, Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego,
Wrocław 2006.
Mering T., Polityka przeciwdziałania ubóstwu energetycznemu UE w latach 2019–2023, „Rocznik
Integracji Europejskiej” 2021, nr 17.
Miros A., Wyzwania stawiane systemom dociepleń wynikające ze zmian w warunkach technicz-
nych, „Prace Instytutu Ceramiki i Materiałów Budowlanych” 2014, nr 19.
Mirowski W. (red.), Świadomość ekologiczna i społeczne ruchy „zielonych” w Polsce, Instytut Filozofii
i Socjologii PAN, Warszawa 1999.
Mroczko G., Zharmonizowane warunki wprowadzania do obrotu wyrobów budowlanych, „Bez-
pieczeństwo i Technika Pożarnicza” 2012, nr 2.
Niewiadomski Z. (red.), Prawo budowlane. Komentarz, C.H. Beck, Warszawa 2018.
Nowacki T.W., Leksykon pedagogiki pracy, Wydawnictwo i Zakład Poligrafii Instytutu Techno -
logii Eksploatacji, Radom 2004. Bibliografia 455
Nowak R., Pietrasz A., Trzmiel G., Sterowanie i wizualizacja w instalacjach budynku inteli-
gentnego, „Poznan University of Technology Academic Journals. Electrical Engineering
” 2018, no.  96.
Nowakowska P., Leśniak A., Spółdzielnie energetyczne. Przegląd regulacji prawnych, „Nowa
Energia” 2022, nr 2.
Nowakowski M.J., Unia Europejska (Wspólnoty Europejskie) – organizacja, zasady działania,
Biuro Studiów i Ekspertyz Kancelarii Sejmu, Warszawa 2002.
Ochendowski E., Prawo administracyjne. Część ogólna, Wydawnictwo Dom Organizatora,  
Toruń 2009.
Ofiarska M., Zmodyfikowane zasady udzielania i rozliczania premii termomodernizacyjnych ,
„Przegląd Ustawodawstwa Gospodarczego” 2021, nr 11.
Panek D., Rucińska J., Jak zdefiniować budynek o niemal zerowym zużyciu energii, „Energia
i Budynek” 2011, nr 6.
Papuziński A., Świadomość ekologiczna w świetle teorii i praktyki. Zarys politycznego modelu
świadomości ekologicznej, „Problemy Ekorozwoju” 2006, nr 1.
Paprzyca K., Środowiskowe oczekiwania dotyczące budynków, „Architektura” 2010, nr 14.
Parczewski Z., Efektywność energetyczna w wybranych krajach UE, USA oraz w Polsce (trendy
zmian, mechanizmy i instrumenty polityki), Instytut Energetyki – Instytut Badawczy w War-
szawie, Warszawa 2014.
Paska J., Surma T., „Pakiet zimowy” Komisji Europejskiej a kierunki i realizacja polityki energe-
tycznej do 2030 roku, „Rynek Energii” 2017, nr 2.
Paska J, Surma T., Polityka energetyczna Polski na tle polityki energetycznej Unii Europejskiej,
„Polityka Energetyczna” 2013, t. 16, z. 4.
Pawełczyk M., Sokal P., Ustawa o efektywności energetycznej. Komentarz, Wydawnictwo Dom
Organizatora, Toruń 2012.
Pelc M., Elementy metodologii badań naukowych, Wydawnictwo Akademii Obrony Narodowej,
Warszawa 2012.
Piędel A., Bezpieczeństwo energetyczne. Zagrożenia i wyzwania, [w:] A. Piędel, J. Pomiankie-
wicz, A. Żebrowski (red.), Państwo, prawo, bezpieczeństwo, ekonomia i edukacja w obliczu
zagrożeń XXI wieku, t. 1, Nisko 2014.
Pilch T., Bauman T., Zasady badań pedagogicznych. Strategie ilościowe i jakościowe, Wydawnic-
two Akademickie Żak, Warszawa 2010.
Pinkas A., Ochrona klimatu determinantem integracji systemu energetycznego, „Folia Iuridica
Universitatis Wratislaviensis” 2022, nr 11.
Piotrowski M., Wdrożenie przekształcenia dyrektywy w sprawie charakterystyki energetycznej bu-
dynków (19 maja 2010 r.) – wybrane aspekty wdrożenia w przepisach krajowych, „Przegląd
Budowlany” 2011, nr 82.
Podgórski R.A., Metodologia badań socjologicznych. Kompendium wiedzy metodologicznej dla
studentów, Oficyna Wydawnicza Branta, Bydgoszcz–Olsztyn 2007.
Popczyk J., Jak zapewnić ochronę bezpieczeństwa energetycznego Polski do 2020 roku oraz unik-
nąć stranded costs w horyzoncie 2030 i później, [w:] Generacja rozproszona w nowoczesnej
polityce energetycznej, Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej,
Warszawa 2012.456 Bibliografia
Rubacha K., Metodologia badań nad edukacją, Wydawnictwo Akademickie i Profesjonalne,
Warszawa 2008.
Rychlak M., Studium krytyczne koncepcji prawno-ekonomicznej funkcjonowania spółdzielni
energetycznych w Polsce, „Przegląd Prawno-Ekonomiczny” 2023, nr 3.
Sadowska B., Wskaźniki EU, EK, EP a jakość (klasa) energetyczna budynków, „Budownictwo
i Inżynieria Środowiska” 2015, nr 6.
Słownik języka polskiego, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2007.
Smarż J., Postępowanie w sprawie uznawania kwalifikacji zawodowych i świadczenie usług trans-
granicznych, LEX/el. 2022.
Smuga-Kogut M., Znaczenie produkcji biopaliw w Polsce na przykładzie bioetanolu, „Autobusy”
2015, nr 6.
Siudy M., Efektywność energetyczna w ujęciu dynamicznym a sprawność systemu gospodarcze-
go, „Studia Ekonomiczne. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach”
2014, nr 176.
Staniszewska-Chlebowska E., Fleszar A., Geryło R., Szer J., Zasady wprowadzania do obro-
tu i udostępniania wyrobów budowlanych na rynku europejskim oraz krajowym, „Builder
Science” 2021, nr 25.
Sujkowski Z., Efektywność energetyczna budynków w zarządzaniu nieruchomościami spółdziel-
czymi, „Studia i Materiały Towarzystwa Naukowego Nieruchomości” 2011, nr 2.
Szczechowiak E., Parametry budynków niemal zero-energetycznych w warunkach polskich,
[w:] M. Wesołowska (red.), Budownictwo energooszczędne w Polsce – stan i perspektywy,
Wydawnictwo Uczelniane Uniwersytetu Technologiczno-Przyrodniczego w Bydgoszczy,
Bydgoszcz 2015.
Szkarłat K., Mróz T., Wpływ systemów zarządzania budynkiem (BMS) na charakterystykę ener-
getyczną budynku, „Energia i Budynek” 2010, nr 8.
Sowa J. (red.), Budynki o niemal zerowym zużyciu energii, Oficyna Wydawnicza Politechniki
Warszawskiej, Warszawa 2017.
Stanisz K., Gomuła S., Energetyka prosumencka w budownictwie rozproszonym, „Czasopismo
Inżynierii Lądowej, Środowiska i Architektury/Journal of Civil Engineering Environment
and Architecture” 2016, z. 63.
Stawecki T., Rejestry publiczne. Funkcje instytucji, LexisNexis, Warszawa 2005.
Stefaniak A., Prawo spółdzielcze oraz ustawa o spółdzielniach mieszkaniowych. Komentarz,
orzecznictwo, wyd. 10 zmienione, Oficyna Wydawnicza Spółdzielni Pracy Delta, Warsza -
wa 2009.
Surma T., Leśniak A., Pespektywy rozwoju wysokosprawnej kogeneracji w Polsce w świetle pakietu
regulacji Fit for 55, „Rynek Energii” 2023, nr 3.
Sztumski J., Wstęp do metod i technik badań, Wydawnictwo Naukowe Śląsk, Katowice 2005.
Szyja P., Wybrane aspekty efektywności energetycznej w dobie kształtowania gospodarki nisko-
emisyjnej, Difin, Warszawa 2020.
Szymala A., Kogeneracja wysokosprawna, „Nowa Energia” 2008, nr 3.
Szyrski M., A New EU Energy Policy: Towards Local Democracy, „Zeszyty Prawnicze” 2018, z. 3.
Szyrski M., Ruch spółdzielczy w energetyce. Nowe trendy w energetyce lokalnej, „Ruch Prawniczy,
Ekonomiczny i Socjologiczny” 2021, z. 3.Bibliografia 457
Tatarzyński M., Polityka energetyczna Unii Europejskiej, „Bezpieczeństwo Narodowe” 2007,
nr 3–4.
Tomaszewski K., Klastry energii w Polsce – w kierunku poprawy bezpieczeństwa energetycznego.
Koncepcje i uwarunkowania, „Państwo i Prawo” 2019, nr 4.
Tomson H., Bouzarovski S., Rethinking the measurement of energy poverty in Europe: A critical
analysis of indicators and data, „Indoor and Built Environment” 2009, vol. 26.
Trela M., Dubel A., Porównanie systemów wsparcia odnawialnych źródeł energii w Polsce: zie-
lone certyfikaty vs system aukcyjny, na przykładzie instalacji PV , „Polityka Energetyczna”
2017, nr 2.
Tuszyńska L., Edukacja i świadomość ekologiczna polskiego społeczeństwa, „Edukacja Ustawicz-
na Dorosłych. Polish Journal of Continuing Education” 2014, nr 3.
Tworek J., Zmiany we wprowadzaniu na rynek wyrobów budowlanych, „Izolacje” 2013, nr 4.
Wasilewski J., Kaleta M., Baczyński D., Wybrane zagadnienia rozwoju mikrosieci energetycznych
w Polsce, „Polityka Energetyczna – Energy Policy Journal” 2015, t. 18, z. 1.
Wiśniewska M.P., Pusz A., Rogalski D., Rozwój odnawialnych źródeł energii (OZE) w Unii  
Europejskiej i w Polsce, „Polish Journal of Sustainable Development” 2020, nr 24.
Wojtas K., O efektywności energetycznej i ekonomicznej pomp ciepła w teorii i praktyce, „Energia
i Budynek” 2010, nr 10.
Wojtkowska-Łodej G., Globalne przywództwo technologiczne i innowacyjne Unii Europejskiej
w dziedzinie energii i klimatu, „Studia Ekonomiczne. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Eko-
nomicznego w Katowicach” 2018, nr 352.
Worek B., Kocór M., Micek D., Lisek K., Szczucka A., Społeczny wymiar rozwoju energetyki roz-
proszonej w Polsce – kluczowe czynniki i wyzwania, „Energetyka Rozproszona” 2021, nr 5–6.
Zaczyński W., Praca badawcza nauczyciela, Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa
1995.
II. Źródła prawa
1. Prawo Unii Europejskiej
Traktaty i umowy
Traktat Ustanawiający Wspólnotę Europejską (wersja skonsolidowana 2006), Dz. Urz. UE C
321 E z 29.12.2006, s. 1.
Traktat z Lizbony zmieniający Traktat o Unii Europejskiej i Traktat ustanawiający Wspól-
notę Europejską podpisany w Lizbonie dnia 13 grudnia 2007 r., Dz. Urz. UE C 306/50
z 17.12.2007, s. 1.
Traktat o Funkcjonowaniu Unii Europejskiej (wersja skonsolidowana 2012), Dz. Urz. UE C
326 z 26.10.2012, s. 47.
Traktat o Unii Europejskiej (wersja skonsolidowana 2016), Dz. Urz. UE C 202 z 7.6.2016, s. 13.
Umowa między rządem Stanów Zjednoczonych Ameryki a Unią Europejską w sprawie koor-
dynacji programów znakowania efektywności energetycznej urządzeń biurowych, Dz. Urz.
UE L 63 z 6.03.2013, s. 7. 458 Bibliografia
Rozporządzenia
Rozporządzenie (WE) nr 178/2002 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 28 stycznia 2002 r.
ustanawiające ogólne zasady i wymagania prawa żywnościowego, powołujące Europejski
Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności oraz ustanawiające procedury w zakresie bezpieczeń-
stwa żywności, Dz. Urz. WE L 31 z 1.02.2002.
Rozporządzenie (WE) nr 842/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 17 maja 2006 r.
w sprawie niektórych fluorowanych gazów cieplarnianych, Dz. Urz. WE L 161 z 14.06.2006.
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady nr 106/2008 z dnia 15 stycznia 2008 r.
w sprawie wspólnotowego programu znakowania efektywności energetycznej urządzeń
biurowych, Dz. Urz. UE L 39 z 13.02.2008 z późn. zm.
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 764/2008 z dnia 9 lipca 2008 r. usta-
nawiające procedury dotyczące stosowania niektórych krajowych przepisów technicznych
do produktów wprowadzonych legalnie do obrotu w innym państwie członkowskim oraz
uchylające decyzję nr 3052/95/WE, Dz. Urz. UE L 219 z 13.08.2008.
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 765/2008 z dnia 9 lipca 2008 r.
ustanawiające wymagania w zakresie akredytacji i nadzoru rynku odnoszące się do warun-
ków wprowadzania produktów do obrotu i uchylające rozporządzenie (EWG) nr 339/93,  
Urz. UE L 218 z 13.08.2008.
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1221/2009 z dnia 25 listopada 2009 r.  
w sprawie dobrowolnego udziału organizacji w systemie ekozarządzania i audytu we
Wspólnocie (EMAS), uchylające rozporządzenie (WE) nr 761/2001 oraz decyzje Komisji
2001/681/WE i 2006/193/WE, Dz. Urz. UE L 342 z 22.12.2009.
Rozporządzenie delegowane Komisji (UE) nr 1060/2010 z dnia 28 września 2010 r. uzupełnia-
jące dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady 2010/30/UE w odniesieniu do wymogów
dotyczących ekoprojektu dla urządzeń chłodniczych dla gospodarstw domowych, Dz. Urz.
UE L 314 z 30.11.2010.
Rozporządzenie delegowane Komisji (UE) nr 1061/2010 z dnia 28 września 2010 r. uzupeł-
niające dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady 2010/30/UE w odniesieniu do etykiet
efektywności energetycznej dla pralek dla gospodarstw domowych, Dz. Urz. UE L 314
z 30.11.2010.
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 305/2011 z dnia 9 marca 2011 r.
ustanawiające zharmonizowane warunki wprowadzania do obrotu wyrobów budowlanych
i uchylające dyrektywę Rady 89/106/EWG, Dz. Urz. UE L 88 z 4.04.2011.
Rozporządzenie delegowane Komisji (UE) nr 244/2012 z dnia 16 stycznia 2012 r. uzupełniające
dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady 2010/31/UE w sprawie charakterystyki ener-
getycznej budynków i ustanawiające ramy metodologii porównawczej do celów obliczania
optymalnego pod względem kosztów poziomu wymagań minimalnych dotyczących charak-
terystyki energetycznej budynków i elementów budynków, Dz. Urz. UE L 81 z 21.03.2012.
Sprostowanie do rozporządzenia delegowanego Komisji (UE) nr 244/2012 z dnia 16 stycznia
2012 r. uzupełniającego dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady 2010/31/UE w spra-
wie charakterystyki energetycznej budynków i ustanawiającego ramy metodologii porów-
nawczej do celów obliczania optymalnego pod względem kosztów poziomu wymagań Bibliografia 459
minimalnych dotyczących charakterystyki energetycznej budynków i elementów budyn-
ków, Dz. Urz. UE L 250 z 15.09.2012.
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 525/2013 z dnia 21 maja 2013 r.
w sprawie mechanizmu monitorowania i sprawozdawczości w zakresie emisji gazów cie-
plarnianych oraz zgłaszania innych informacji na poziomie krajowym i unijnym, mających
znaczenie dla zmiany klimatu, oraz uchylające decyzję nr 280/2004/WE, Dz. Urz. UE L
165 z 18.06.2013.
Rozporządzenie Komisji (UE) nr 666/2013 z dnia 8 lipca 2013 r. w sprawie wykonania dyrek-
tywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/125/WE w odniesieniu do wymogów doty-
czących ekoprojektu dla odkurzaczy, Dz. Urz. UE L 192 z 13.07.2013.
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 2017/1369 z dnia 4 lipca 2017 r.
ustanawiające ramy etykietowania energetycznego i uchylające dyrektywę 2010/30/UE, Dz.
Urz. UE L 198 z 28.07.2017.
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 2018/1999 z dnia 11 grudnia 2018 r.
w sprawie zarządzania unią energetyczną i działaniami w dziedzinie klimatu, zmiany dyrek-
tywy 94/22/WE, dyrektywy 98/70/WE, dyrektywy 2009/31/WE, rozporządzenia (WE) nr
663/2009, rozporządzenia (WE) nr 715/2009, dyrektywy 2009/73/WE, dyrektywy 2009/119/
WE, dyrektywy 2010/31/UE, dyrektywy 2012/27/UE, dyrektywy 2013/30/UE i dyrektywy
2015/652 oraz uchylenia rozporządzenia (UE) nr 525/2013, Dz. Urz. UE L 328 z 21.12.2018.
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 2019/1020 z dnia 20 czerwca 2019 r.
w sprawie nadzoru rynku i zgodności produktów oraz zmieniające dyrektywę 2004/42/WE
oraz rozporządzenia (WE) nr 765/2008 i (UE) nr 305/2011, Dz. Urz. UE L 169 z 25.06.2019.
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 2021/1119 z dnia 30 czerwca 2021 r.  
w sprawie ustanowienia ram na potrzeby osiągnięcia neutralności klimatycznej i zmia-
ny rozporządzeń (WE) nr 401/2009 i (UE) 2018/1999 (Europejskie prawo o klimacie),  
Dz. Urz. UE L 243 z 9.07.2021.
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady nr 2022/257 z dnia 22 grudnia 2022 r. usta-
nawiające ramy służące przyspieszeniu wdrażania rozwiązań w zakresie energii odnawialnej,
Dz. Urz. L 336 z 29.12.2022.
Dyrektywy
Dyrektywa Rady 89/106/EWG z dnia 21 grudnia 1988 r. w sprawie zbliżenia przepisów usta-
wowych, wykonawczych i administracyjnych Państw Członkowskich odnoszących się do
wyrobów budowlanych, Dz. Urz. WE L 40 z 11.02.1989.
Dyrektywa Rady 92/42/EWG z dnia 21 maja 1992 r. w sprawie wymogów sprawności dla
nowych kotłów wody gorącej opalanych paliwem płynnym lub gazowym, Dz. Urz. WE L
167 z 22.06.1992.
Dyrektywa Rady 93/68/EWG z dnia 22 lipca 1993 r. zmieniająca dyrektywy 87/404/EWG
(zbiorniki ciśnieniowe zwykłe), 88/378/EWG (bezpieczeństwo zabawek), 89/106/EWG
(materiały budowlane), 89/336/EWG (kompatybilność elektromagnetyczna), 89/392/EWG
(maszyny), 89/686/EWG (sprzęt ochrony osobistej), 90/384/EWG (wagi nieautomatycz-
ne), 90/385/EWG (czynne implanty medyczne), 90/396/EWG(urządzenia gazowe), 91/263/460 Bibliografia
EWG (terminale telekomunikacyjne), 92/42/EWG (nowe kotły wodne zasilane paliwem
ciekłym lub gazowym) i 73/23/EWG (urządzenia elektryczne do ograniczonego zakresu
napięć), Dz. Urz. WE L 220 z 30.08.1993.
Dyrektywa Rady 93/76/EWG z 13 września 1993 r. w celu ograniczenia emisji ditlenku węgla
poprzez poprawienie efektywności energetycznej (SAVE), Dz. Urz. WE L 237 z 22.09.1993.
Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 94/22/WE z dnia 30 maja 1994 r. w sprawie
warunków udzielania i korzystania z zezwoleń na poszukiwanie, badanie i produkcję wę-
glowodorów, Dz. Urz. WE L 164 z 30.06.1994.
Dyrektywa 96/57/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 3 września 1996 r. w sprawie
wymagań efektywności energetycznej chłodziarek, chłodziarko-zamrażarek i zamrażarek
typu domowego, Dz. Urz. WE L 236 z 18.09.1996.
Dyrektywa Komisji 96/60/WE z dnia 19 września 1996 r. wykonująca dyrektywę Rady 92/75/
EWG w zakresie etykiet efektywności energetycznej pralko-suszarek bębnowych typu do-
mowego, Dz. Urz. L 266 z 18.10.1996.
Dyrektywa 98/70/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 13 października 1998 r. odno-
sząca się do jakości benzyny i olejów napędowych oraz zmieniająca dyrektywę Rady 93/12/
EWG, Dz. Urz. WE L 350 z 28.12.1998.
Dyrektywa 2000/55/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 18 września 2000 r. w sprawie
wymogów efektywności energetycznej stateczników do oświetlenia fluorescencyjnego, Dz.
Urz. WE L 279 z 1.11.2000.
Dyrektywa 2001/77/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 27 września 2001 r. w sprawie
wspierania produkcji na rynku wewnętrznym energii elektrycznej wytwarzanej ze źródeł
odnawialnych, Dz. Urz. WE L 283 z 27.10.2001.
Dyrektywa 2002/91/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z 16 grudnia 2002 r. w sprawie
charakterystyki energetycznej budynków, Dz. Urz. UE L 1 z 4.01.2003.
Dyrektywa 2003/30/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 8 maja 2003 r. w sprawie
wspierania użycia w transporcie biopaliw lub innych paliw odnawialnych, Dz. Urz. WE L
123 z 17.05.2003.
Dyrektywa 2003/54/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 26 czerwca 2003 r. dotycząca
wspólnych zasad rynku wewnętrznego energii elektrycznej, Dz. Urz. WE L 176 z 15.07.2003.
Dyrektywa 2003/87/WE Parlamentu Europejskiego I Rady z dnia 13 października 2003 r. usta-
nawiająca system handlu przydziałami emisji gazów cieplarnianych we Wspólnocie oraz
zmieniająca dyrektywę Rady 96/61/WE, Dz. Urz. UE L 275 z 25.10.2003.
Dyrektywa 2004/8/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 11 lutego 2004 r. w sprawie
wspierania kogeneracji w oparciu o zapotrzebowanie na ciepło użytkowe na rynku we-
wnętrznym energii oraz zmieniającej dyrektywę 92/42/EWG, Dz. Urz. UE L 52 z 21.02.2004.
Dyrektywa 2004/18/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 31 marca 2004 r. w sprawie
koordynacji procedur udzielania zamówień publicznych na roboty budowlane, dostawy
i usługi, Dz. Urz. UE L 134 z 30.04.2004.
Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady nr 2005/32/WE z dnia 6 lipca 2005 r. ustanawiają-
ca ogólne zasady ustalania wymogów dotyczących ekoprojektu dla produktów wykorzystu-
jących energię oraz zmieniająca dyrektywę Rady 92/42/EWG, oraz dyrektywy Parlamentu
Europejskiego i Rady 96/57/WE i 2000/55/WE, Dz. Urz. UE L 191 z 22.07.2005.Bibliografia 461
Dyrektywa 2006/32/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 5 kwietnia 2006 r. w sprawie
efektywności końcowego wykorzystania energii i usług energetycznych oraz uchylająca
dyrektywę Rady 93/76/EWG, Dz. Urz. UE L 114 z 27.04.2006.
Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/28/WE z dnia 23 kwietnia 2009 r. w sprawie
promowania stosowania energii ze źródeł odnawialnych, Dz. Urz. UE L 140 z 5.06.2009.
Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/31/WE z dnia 23 kwietnia 2009 r. w sprawie
geologicznego składowania dwutlenku węgla oraz zmieniająca dyrektywę Rady 85/337/
EWG, dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2000/60/WE, 2001/80/WE, 2004/35/
WE, 2006/12/WE, 2008/1/WE i rozporządzenie (WE) nr 1013/2006, Dz. Urz. WE L 140
z 5.06.2009.
Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/72/WE z dnia 13 lipca 2009 r. dotycząca
wspólnych zasad rynku wewnętrznego energii elektrycznej i uchylająca dyrektywę 2003/54/
WE, Dz. Urz. WE L 211 z 14.08.2009.
Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/73/WE z dnia 13 lipca 2009 r. dotycząca
wspólnych zasad rynku wewnętrznego gazu ziemnego i uchylająca dyrektywę 2003/55/WE,
Dz. Urz. WE L 211 z 14.08.2009.
Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/81/WE z dnia 13 lipca 2009 r. w sprawie ko-
ordynacji procedur udzielania niektórych zamówień na roboty budowlane, dostawy i usługi
przez instytucje lub podmioty zamawiające w dziedzinach obronności i bezpieczeństwa
i zmieniająca dyrektywy 2004/17/WE i 2004/18/WE, Dz. Urz. WE L 216 z 20.08.2009.
Dyrektywa Rady 2009/119/WE z dnia 14 września 2009 r. nakładająca na państwa członkowskie
obowiązek utrzymywania minimalnych zapasów ropy naftowej lub produktów ropopo -
chodnych, Dz. Urz. WE L 265 z 9.10.2009.
Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/125/WE z dnia 21 października 2009 r.
ustanawiająca ogólne zasady ustalania wymogów dotyczących ekoprojektu dla produktów
związanych z energią, Dz. Urz. WE L 285 z 31.10.2009.
Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2010/30/UE z dnia 19 maja 2010 r. w sprawie
wskazania poprzez etykietowanie oraz standardowe informacje o produkcie, zużycia energii
oraz innych zasobów przez produkty związane z energią, Dz. Urz. UE L 153 z 18.06.2010.
Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2010/31/UE z dnia 19 maja 2010 r. w sprawie
charakterystyki energetycznej budynków (recast), Dz. Urz. UE L 153 z 18.06.2010.
Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2012/27/UE z dnia 25 października 2012 r. w spra-
wie efektywności energetycznej, zmiany dyrektyw 2009/125/WE i 2010/30/UE oraz uchy-
lenia dyrektyw 2004/8/WE i 2006/32/WE, Dz. Urz. UE L 315 z 14.11.2012.
Dyrektywa Rady 2013/18/UE z dnia 13 maja 2013 r. dostosowująca dyrektywę Parlamentu Eu-
ropejskiego i Rady 2009/28/WE w sprawie promowania stosowania energii ze źródeł odna-
wialnych, w związku z przystąpieniem Republiki Chorwacji, Dz. Urz. UE L 158 z 10.06.2013.
Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2013/30/UE z dnia 12 czerwca 2013 r. w sprawie
bezpieczeństwa działalności związanej ze złożami ropy naftowej i gazu ziemnego na ob -
szarach morskich oraz zmiany dyrektywy 2004/35/WE, Dz. Urz. UE L 178 z 28.06.2013.
Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2014/24/UE z dnia 26 lutego 2014 r. w sprawie
zamówień publicznych, uchylająca dyrektywę 2004/18/WE, Dz. Urz. UE L 94 z 28.03.2014.462 Bibliografia
Dyrektywa Rady (UE) 2015/652 z dnia 20 kwietnia 2015 r. ustanawiająca metody obliczania
i wymogi w zakresie sprawozdawczości zgodnie z dyrektywą 98/70/WE Parlamentu Eu-
ropejskiego i Rady odnoszącą się do jakości benzyny i olejów napędowych, Dz. U. UE L
107 z 25.04.2015.
Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2015/1513 z dnia 9 września 2015 r. zmie-
niająca dyrektywę 98/70/WE odnoszącą się do jakości benzyny i olejów napędowych oraz
zmieniająca dyrektywę 2009/28/WE w sprawie promowania stosowania energii ze źródeł
odnawialnych, Dz. Urz. UE L 239 z 5.09.2015.
Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2018/2001 z dnia 11 grudnia 2018 r. w spra-
wie promowania stosowania energii ze źródeł odnawialnych (wersja przekształcona), Dz.
Urz. UE L 328 z 21.12.2008.
Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2018/2002 z dnia 11 grudnia 2018 r. zmie-
niająca dyrektywę 2012/27/UE w sprawie efektywności energetycznej, Dz. Urz. UE L 328
z 21.12.2008.
Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/944 z dnia 5 czerwca 2019 r. w sprawie
wspólnych zasad rynku wewnętrznego energii elektrycznej oraz zmieniająca dyrektywę
2012/27/UE, Dz. Urz. UE L 158 z 14.06.2019.
Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2023/2413 z dnia 18 października 2023 r.  
zmieniająca dyrektywę (UE) 2018/2001, rozporządzenie (UE) 2018/1999 i dyrektywę 98/70/
WE w odniesieniu do promowania energii ze źródeł odnawialnych oraz uchylająca dyrek-
tywę Rady (UE) 2015/652, Dz. Urz. UE L 2023/2413 z 31.10.2023.
Decyzje
Decyzja Rady 1999/468/WE z dnia 28 czerwca 1999 r. ustanawiającej warunki wykonywania
uprawnień wykonawczych przyznanych Komisji, Dz. Urz. WE L 184 z 17.07.1999.
Decyzja Komisji 2007/589/WE z dnia 18 lipca 2007 r. ustanawiająca wytyczne dotyczące moni-
torowania i sprawozdawczości w zakresie emisji gazów cieplarnianych zgodnie z dyrektywą
2003/87/WE Parlamentu Europejskiego i Rady, Dz. Urz. UE L 229 z 31.08.2007.
Decyzja Parlamentu Europejskiego i Rady nr 406/2009/WE z dnia 23 kwietnia 2009 r. w sprawie
wysiłków podjętych przez państwa członkowskie, zmierzających do zmniejszenia emisji
gazów cieplarnianych w celu realizacji do roku 2020 zobowiązań Wspólnoty dotyczących
redukcji emisji gazów cieplarnianych, Dz. Urz. UE L 140 z 5.06.2009.
Decyzja Komisji 2009/548/WE z dnia 30 czerwca 2009 r. ustanawiająca schemat krajowych
planów działania w zakresie energii ze źródeł odnawialnych na mocy dyrektywy 2009/28/
WE Parlamentu Europejskiego i Rady, Dz. Urz. UE L 182 z 15.07.2009.
Opinie, protokoły, rezolucje, zalecenia, zawiadomienia
Opinia Europejskiego Komitetu Regionów – Pakiet dotyczący unii energetycznej, Dz. Urz. UE
C 423 z 17.12.2015.
Protokół w sprawie stosowania zasad pomocniczości i proporcjonalności, Dz. Urz. UE C 306/50
z 17.12.2007.Bibliografia 463
Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 15 grudnia 2021 r. w sprawie wdrożenia dyrektywy
w sprawie charakterystyki energetycznej budynków (2021/2077(INI), Dz. Urz. UE C 251
z 30.06.2022.
Zalecenie Komisji (UE) 2016/1318 z dnia 29 lipca 2016 r. w sprawie wytycznych dotyczących
promowania budynków o niemal zerowym zużyciu energii oraz najlepszych praktyk słu-
żących zapewnieniu, aby w terminie do 2020 r. wszystkie nowe budynki były budynkami
o niemal zerowym zużyciu energii, Dz. Urz. UE L 208 z 2.08.2016.
Zawiadomienie dotyczące stwierdzenia nieważności rozporządzenia delegowanego Komisji
(UE) nr 665/2013 uzupełniającego dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady 2010/30/
UE w odniesieniu do etykietowania energetycznego odkurzaczy, Dz. Urz. C 96 z 13.03.2019.
2. Prawo krajowe
Konstytucja i ustawy
Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r., Dz. U. z 1997 r. Nr 78,  
poz. 483 ze zm.
Ustawa z dnia 16 września 1982 r. ‒ Prawo spółdzielcze, t.j. Dz. U. z 2021 r. poz. 648, z 2023 r.  
poz. 1450.
Ustawa z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym, t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 40 ze zm.
Ustawa z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych, Dz. U. z 1991 r.
Nr 80, poz. 350.
Ustawa z dnia 3 kwietnia 1993 r. o badaniach i certyfikacji, Dz. U. z 1993 r. Nr 55, poz. 250
i z 1994 r. Nr 27, poz. 96.
Ustawa z dnia 24 czerwca 1994 r. o własności lokali, Dz. U. z 1994 r. Nr 85, poz. 388.
Ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. – Prawo budowlane, Dz. U. z 1994 r. Nr 89, poz. 414, Dz. U. z 2003 r.  
Nr 207, poz. 2016 oraz z 2004 r. Nr 6, poz. 41.
Ustawa z dnia 22 czerwca 1995 r. o zakwaterowaniu Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej,
Dz. U. z 2005 r. Nr 41, poz. 398 ze zm.
Ustawa z dnia 29 czerwca 1995 r. o statystyce publicznej, Dz. U. z 2019 r. poz. 649 i 730.
Ustawa z dnia 20 grudnia 1996 r. o gospodarce komunalnej, Dz. U. z 2021 r. poz. 679.
Ustawa z dnia 10 kwietnia 1997 r. – Prawo energetyczne, Dz. U. z 1997 r. Nr 54, poz. 348 oraz
z 2006 r. Nr 89, poz. 625 z późn. zm.
Ustawa z dnia 18 grudnia 1998 r. o wspieraniu przedsięwzięć termomodernizacyjnych, Dz. U.
z 1998 r. Nr 162, poz. 1121.
Ustawa z dnia 26 października 2000 r. o giełdach towarowych, t.j. Dz. U. z 2019 r. poz. 312.
Ustawa z dnia 15 grudnia 2000 r. o Inspekcji Handlowej, Dz. U. z 2001 r. Nr 4, poz. 25.
Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. ‒ Prawo ochrony środowiska, t.j. Dz. U. z 2024 r. poz. 54.
Ustawa z dnia 21 czerwca 2001 r. o zmianie ustawy o wspieraniu przedsięwzięć termomoder-
nizacyjnych, Dz. U. z 2001 r. Nr 76, poz. 808.
Ustawa z dnia 22 lipca 2002 r. o zmianie ustawy – Prawo energetyczne, Dz. U. z 2002 r.  
Nr 135, poz. 1144.
Ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. o systemie oceny zgodności, Dz. U. z 2002 r. Nr 166, poz. 1360.464 Bibliografia
Ustawa z dnia 12 września 2002 r. o normalizacji, Dz. U. z 2002 r. Nr 169, poz. 1386.
Ustawa z dnia 29 stycznia 2004 r. ‒ Prawo zamówień publicznych, Dz. U. z 2004 r. Nr 19,  
poz. 177 oraz t.j. Dz. U. z 2015 r. poz. 2164.
Ustawa z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług, Dz. U. 2004 r. Nr 54, poz. 535.
Ustawa z dnia 16 kwietnia 2004 r. o wyrobach budowlanych, Dz. U. z 2004 r. Nr 92, poz. 881.
Ustawa z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej, Dz. U. z 2004 r. Nr 173,
poz. 1807.
Ustawa z dnia 16 lipca 2004 r. – Prawo telekomunikacyjne, Dz. U. z 2004 r. Nr 171, poz. 1800.
Ustawa z dnia 4 marca 2005 r. o zmianie ustawy – Prawo energetyczne oraz ustawy – Prawo
ochrony środowiska, Dz. U. z 2005 r. Nr 62, poz. 552.
Ustawa z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi, t.j. Dz. U. z 2014 r. poz.
94 z późn. zm.
Ustawa z dnia 6 grudnia 2006 r. o zasadach prowadzenia polityki rozwoju, Dz. U. z 2016 r.
poz. 383.
Ustawa z dnia 19 września 2007 r. o z mianie ustawy – Prawo budowlane, Dz. U. z 2007 r.  
Nr 191, poz. 1373.
Ustawa z dnia 21 listopada 2008 r. o wspieraniu termomodernizacji i remontów, Dz. U. z 2008 r.  
Nr 223, poz. 1459.
Ustawa z dnia 6 grudnia 2008 r. o podatku akcyzowym, Dz. U. z 2009 r. Nr 3, poz. 11.
Ustawa z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych, t.j. Dz. U. z 2013 r. poz. 885 z późn.
zm. oraz t.j. Dz. U. z 2019 r. poz. 869 ze zm.
Ustawa z dnia 27 sierpnia 2009 r. o zmianie ustawy – Prawo budowlane oraz ustawy o gospo-
darce nieruchomościami, Dz. U. z 2009 r. Nr 161, poz. 1279.
Ustawa z dnia 5 marca 2010 roku o zmianie ustawy o wspieraniu termomodernizacji i remon-
tów, Dz. U. z 2010 r. nr 76, poz. 493.
Ustawa z dnia 21 maja 2010 r. o zmianie ustawy o wyrobach budowlanych oraz ustawy o sys-
temie oceny zgodności, Dz. U. z 2010 r. Nr 114, poz. 760.
Ustawa z dnia 15 kwietnia 2011 r. o efektywności energetycznej, Dz. U. z 2011 r. Nr 94, poz. 551.
Ustawa z dnia 13 lipca 2012 r. o zmianie ustawy o działach administracji rządowej oraz nie-
których innych ustaw, Dz. U. z 2012 r. poz. 951.
Ustawa z dnia 14 września 2012 r. o obowiązkach w zakresie informowania o zużyciu energii
przez produkty wykorzystujące energię, Dz. U. z 2012 r. poz. 1203.
Ustawa z dnia 10 października 2012 r. o zmianie ustawy o efektywności energetycznej, Dz. U.
z 2012 r. poz. 1397.
Ustawa z dnia 13 czerwca 2013 r. o zmianie ustawy o wyrobach budowlanych oraz ustawy
o systemie oceny zgodności, Dz. U. z 2013 r. poz. 898.
Ustawa z dnia 26 lipca 2013 r. o zmianie ustawy – Prawo energetyczne oraz niektórych innych
ustaw, Dz. U. z 2013 r. poz. 984.
Ustawa z dnia 29 sierpnia 2014 r. o charakterystyce energetycznej budynków, Dz. U. z 2014 r.
poz. 1200.
Ustawa z dnia 20 lutego 2015 r. o odnawialnych źródłach energii, Dz. U z 2015 r. poz. 478.
Ustawa z dnia 27 maja 2015 r. o zmianie ustawy o obowiązkach w zakresie informowania
o zużyciu energii przez produkty wykorzystujące energię oraz niektórych innych ustaw,
Dz. U. z 2015 r. poz. 1069.Bibliografia 465
Ustawa z dnia 25 czerwca 2015 r. o zmianie ustawy o wyrobach budowlanych, ustawy – Prawo
budowlane oraz ustawy o zmianie ustawy o wyrobach budowlanych oraz ustawy o systemie
oceny zgodności, Dz. U. z 2015 r. poz.1165.
Ustawa z dnia 29 grudnia 2015 r. o zmianie ustawy o efektywności energetycznej, Dz. U. z 2015 r.  
poz. 2359.
Ustawa z dnia 13 kwietnia 2016 r. o systemach oceny zgodności i nadzoru rynku, Dz. U. z 2016 r.  
poz. 542.
Ustawa z dnia 20 maja 2016 r. o efektywności energetycznej, Dz. U. z 2016 r. poz. 831, Dz. U.
z 2016 r. poz. 831.
Ustawa z dnia 22 czerwca 2016 r. o zmianie ustawy o odnawialnych źródłach energii oraz
niektórych innych ustaw, Dz. U. z 2016 r. poz. 925.
Ustawa z dnia 20 lipca 2017 r. o zmianie ustawy o odnawialnych źródłach energii, Dz. U. z 2017 r.  
poz. 1593.
Ustawa z dnia 6 marca 2018 r. ‒ Prawo przedsiębiorców, t.j. Dz. U. z 2018 r. poz. 646.
Ustawa z dnia 7 czerwca 2018 r. o zmianie ustawy o odnawialnych źródłach energii oraz nie-
których innych ustaw, Dz. U. z 2018 r. poz. 1276.
Ustawa z dnia 6 grudnia 2018 r. o zmianie ustawy o wspieraniu termomodernizacji i remontów
oraz niektórych innych ustaw, Dz. U. z 2019 r. poz. 51.
Ustawa z dnia 12 kwietnia 2019 r. o zmianie ustawy o informowaniu o zużyciu energii przez
produkty wykorzystujące energię oraz o kontroli realizacji programu znakowania urządzeń
biurowych oraz niektórych innych ustaw, Dz. U. z 2019 r. poz. 1030.
Ustawa z dnia 19 lipca 2019 r. o zmianie ustawy o odnawialnych źródłach energii oraz niektó-
rych innych ustaw, Dz. U. z 2019 r. poz. 1524.
Ustawa z dnia 23 stycznia 2020 r. o zmianie ustawy o wspieraniu termomodernizacji i remon-
tów, Dz. U. z 2020 r. poz. 412.
Ustawa z dnia 13 lutego 2020 r. o zmianie ustawy – Prawo budowlane i niektórych innych ustaw,
Dz. U. z 2020 r. poz. 471 z późn. zm.
Ustawa z dnia 16 lipca 2020 r. o zmianie ustawy o odnawialnych źródłach energii, Dz. U. z 2020 r.  
poz. 1503.
Ustawa z dnia 28 października 2020 r. o zmianie ustawy o wspieraniu termomodernizacji
i remontów oraz niektórych innych ustaw, Dz. U. z 2020 r. poz. 2127.
Ustawa z dnia 17 września 2021 r. o zmianie ustawy o odnawialnych źródłach energii oraz
niektórych innych ustaw, Dz. U. z 2021 r. poz. 1873.
Ustawa z dnia 29 października 2021 r. o zmianie ustawy o odnawialnych źródłach energii oraz
niektórych innych ustaw, Dz. U. z 2021 r. poz. 2376.
Ustawa z dnia 27 stycznia 2022 r. o zmianie ustawy o odnawialnych źródłach energii oraz
ustawy o zmianie ustawy o odnawialnych źródłach energii oraz niektórych innych ustaw,
Dz. U. z 2022 r. poz. 467.
Ustawa z dnia 7 lipca 2022 r. o zmianie ustawy – Prawo budowlane oraz niektórych innych
ustaw, Dz. U. z 2022 r. poz. 1557.
Ustawa z dnia 15 września 2022 r. o zmianie ustawy o charakterystyce energetycznej budynków
oraz ustawy – Prawo budowlane, Dz. U. z 2022 r. poz. 2089. 466 Bibliografia
Ustawa z dnia 29 września 2022 r. o zmianie ustawy – Prawo energetyczne oraz ustawy o od-
nawialnych źródłach energii, Dz. U. z 2022 r. poz. 2370.
Ustawa z dnia 17 sierpnia 2023 r. o zmianie ustawy o odnawialnych źródłach energii oraz
niektórych innych ustaw, Dz. U. z 2023 r. poz. 1762.
Rozporządzenia
Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków tech-
nicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie, Dz. U. z 2002 r. Nr 75,
poz. 690.
Rozporządzenie Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 28 kwietnia 2003 r.
w sprawie szczegółowych zasad stwierdzania posiadania kwalifikacji przez osoby zajmujące
się eksploatacją urządzeń, instalacji i sieci, Dz. U. Nr 89, poz. 828.
Rozporządzenie Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 30 maja 2003 r. w spra-
wie szczegółowego zakresu obowiązku zakupu energii elektrycznej i ciepła z odnawialnych
źródeł energii oraz energii elektrycznej wytwarzanej w skojarzeniu z wytwarzaniem ciepła,
Dz. U. z 2003 r. Nr 104, poz. 971.
Rozporządzeniea Ministra Infrastruktury z dnia 11 sierpnia 2004 r. w sprawie sposobów de-
klarowania zgodności wyrobów budowlanych oraz sposobu znakowania ich znakiem bu-
dowlanym, Dz. U. z 2004 r. Nr 198, poz. 2041.
Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 19 grudnia 2005 r. w sprawie szczegółowego
zakresu obowiązków uzyskania i przedstawienia do umorzenia świadectw pochodzenia,
uiszczenia opłaty zastępczej oraz zakupu energii elektrycznej i ciepła wytworzonych w od-
nawialnych źródłach energii, Dz. U. z 2005 r. Nr 261, poz. 2187.
Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 21 stycznia 2008 r. w sprawie przeprowadzania
szkolenia oraz egzaminu dla osób ubiegających się o uprawnienie do sporządzania świa-
dectwa charakterystyki energetycznej budynku, lokalu mieszkalnego oraz części budynku
stanowiącej samodzielną całość techniczno-użytkową, Dz. U. z 2008 r. Nr 17, poz. 1.
Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 6 listopada 2008 r. zmieniające rozporządzenie
w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie,
Dz. U. z 2008 r. Nr 201, poz. 1238.
Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 6 listopada 2008 r. zmieniające rozporządzenie
w sprawie szczegółowego zakresu i formy projektu budowlanego, Dz. U. z 2008 r. Nr 201
poz. 1239.
Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 6 listopada 2008 r. w sprawie metodologii ob-
liczania charakterystyki energetycznej budynku i lokalu mieszkalnego lub części budynku
stanowiącej samodzielną całość techniczno-użytkową oraz sposobu sporządzania i wzorów
świadectw ich charakterystyki energetycznej, Dz. U. z 2008 r. Nr 201, poz. 1240.
Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 28 grudnia 2009 r. w sprawie obowiązkowego ubez-
pieczenia odpowiedzialności cywilnej osoby sporządzającej świadectwa charakterystyki
energetycznej budynku, lokalu mieszkalnego lub części budynku stanowiącej samodzielną
całość techniczno-użytkową, Dz. U. z 2009 r. Nr 224, poz. 1802.Bibliografia 467
Rozporządzenie Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej z dnia 25 kwietnia
2012 r. w sprawie szczegółowego zakresu i formy projektu budowlanego, Dz. U. z 2012 r.
poz. 462.
Rozporządzenie Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej z dnia 5 lipca  
2013 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie warunków technicznych, jakim powinny
odpowiadać budynki i ich usytuowanie, Dz. U. z 2013 r. poz. 926.
Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 4 kwietnia 2014 r. w sprawie sposobu obliczania
końcowego zużycia energii brutto ze źródeł odnawialnych oraz sposobu obliczania ilości
energii elektrycznej i ciepła z takich źródeł, Dz. U. z 2014 r. poz. 487.
Rozporządzenie Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej z dnia 5 lipca  
2013 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie warunków technicznych, jakim powinny
odpowiadać budynki i ich usytuowanie, Dz. U. z 2013 r. poz. 926.
Rozporządzenie Ministra Infrastruktury i Rozwoju z dnia 17 lutego 2015 r. w sprawie wzo-
rów protokołów z kontroli systemu ogrzewania lub systemu klimatyzacji, Dz. U. z 2015 r.  
poz. 247.
Rozporządzenie Ministra Infrastruktury i Rozwoju z dnia 27 lutego 2015 r. w sprawie me-
todologii wyznaczania charakterystyki energetycznej budynku lub części budynku oraz
świadectw charakterystyki energetycznej, Dz. U. z 2015 r. poz. 376.
Rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów z dnia 28 grudnia 2015 r. w sprawie kwot wartości
zamówień oraz konkursów, od których jest uzależniony obowiązek przekazywania ogłoszeń
Urzędowi Publikacji Unii Europejskiej, Dz. U. 2015 poz. 2263.
Rozporządzenie Ministra Energii z dnia 5 października 2017 r. w sprawie szczegółowego za-
kresu i sposobu sporządzania audytu efektywności energetycznej oraz metod obliczania
oszczędności energii, Dz. U. z 2017 r. poz. 1912.
Rozporządzenie Ministra Infrastruktury i Budownictwa z dnia 14 listopada 2017 r. zmieniające
rozporządzenie w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki
i ich usytuowanie, Dz. U. z 2017 r. poz. 2285.
Rozporządzenie Ministra Klimatu i Środowiska z dnia 28 sierpnia 2023 r. w sprawie zmiany
wielkości udziału ilościowego sumy energii elektrycznej wynikającej z umorzonych świa-
dectw pochodzenia potwierdzających wytworzenie energii elektrycznej z odnawialnych
źródeł energii w 2024 r., Dz. U. z 2023 r. poz. 1728.
Uchwały
Uchwała Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 9 listopada 1990 r. w sprawie założeń polityki
energetycznej Polski do 2010 r., M.P. z 1990 r. Nr 43, poz. 332.
Uchwała nr 91 Rady Ministrów z dnia 22 czerwca 2015 r. w sprawie przyjęcia „Krajowego planu
mającego na celu zwiększenie liczby budynków o niskim zużyciu energii”, M.P z 2015 r.
poz. 614.
Uchwała nr 8 Rady Ministrów z dnia 14 lutego 2017 r. w sprawie przyjęcia Strategii na rzecz
Odpowiedzialnego Rozwoju do r. 2020 (z perspektywą do 2030 r.), M.P. z 2017 r. poz. 260.468 Bibliografia
Komunikaty, obwieszczenia, protokoły
Komunikat Ministra Rozwoju, Pracy i Technologii z dnia 25 marca 2021 r. w sprawie określenia
dnia wdrożenia rozwiązań technicznych umożliwiających złożenie deklaracji o źródłach
ciepła lub źródłach spalania paliw z wykorzystaniem systemu teleinformatycznego obsłu-
gującego centralną ewidencję emisyjności budynków, Dz. U. z 2021 r. poz. 583.
Obwieszczenie Ministra Gospodarki z dnia 21 grudnia 2009 r. w sprawie polityki energetycznej
państwa do 2030 r., M.P. z 2010 r. Nr 2, poz. 11.
Obwieszczenie Ministra Energii z dnia 22 kwietnia 2016 r. w sprawie wykazu aktów delego-
wanych, M.P. z 2016 r. poz. 420.
Obwieszenie Ministra Klimatu i Środowiska z dnia 30 listopada 2021 r. w sprawie szczegóło-
wego wykazu przedsięwzięć służących poprawie efektywności energetycznej, M.P. z 2021 r.  
poz. 1188.
Protokół z Kioto do Ramowej Konwencji Narodów Zjednoczonych w sprawie zmian klimatu,
sporządzony w Kioto dnia 11 grudnia 1997 r., Dz. U. z 2005 r. Nr 203, poz. 1684.
III. Orzecznictwo
Wyrok SN z dnia 7 lutego 2002 r., sygn. akt I CKN 1002/99, LEX nr 53157.
Wyrok WSA w Gliwicach z dnia 28 lutego 2008 r., sygn. akt III SA/Gl 1590/07, LEX nr 481434.
Postanowienie WSA w Warszawie z dnia 6 sierpnia 2009 r., sygn. akt II SA/Wa 1010/09, LEX
nr 637137.
Wyrok WSA w Warszawie z dnia 20 listopada 2009 r., sygn. akt II SA/Wa 1010/09, LEX  
nr 589236.
Wyrok WSA w Rzeszowie z dnia 28 stycznia 2010, sygn. akt I SA/Rz 927/09, LEX nr 559556.
Wyrok WSA w Kielcach z dnia 4 lutego 2010 r., sygn. akt I SA/Ke 568/09, LEX nr 569647.
Wyrok WSA we Wrocławiu z dnia 16 lutego 2010 r., sygn. akt II SA/Wr 581/09, LEX nr 638337.
Wyrok WSA w Gliwicach z dnia 30 kwietnia 2010 r., sygn. akt III SA/Gl 1460/09, LEX  
nr 620021.
Wyrok WSA w Kielcach z dnia 19 sierpnia 2010 r., sygn. akt II SA/Ke 359/10, LEX nr 753207.
Wyrok NSA z dnia 12 września 2013 r., sygn. akt I OSK 790/13, LEX nr 1557415.
Wyrok WSA w Kielcach z dnia 3 kwietnia 2014 r., sygn. akt II SA/Ke 141/14, LEX nr 1458006.
Wyrok WSA w Bydgoszczy z dnia 11 lipca 2014 r., sygn. akt I SA/Bd 628/14, LEX nr 1609847.
Wyrok SA w Białymstoku z dnia 4 września 2014 r., sygn. akt I ACa 269/14, LEX nr 1511623.
Wyrok WSA w Opolu z dnia 22 października 2014 r., sygn. akt I SA/Op 407/14, LEX nr 1578973.
Wyrok SO w Siedlcach z dnia 29 września 2014 r., sygn. akt I C 485/12, LEX nr 1846650.
Wyrok  WSA  w  Warszawie  z  dnia  11  marca  2015  r.,  sygn.  akt  VI  SA/Wa  1719/14,  LEX  
nr 1817313.
Wyrok NSA z dnia 9 maja 2017 r., sygn. akt II GSK 2507/15, LEX nr 2323443.
Wyrok WSA w Warszawie z dnia 31 sierpnia 2017 r., sygn. akt VII SA/Wa 2163/16, LEX  
nr 2600356.
Wyrok WSA w Warszawie z dnia 18 grudnia 2017 r., sygn. akt VI SA/Wa 1721/17, LEX  
nr 2596385. Bibliografia 469
Wyrok NSA z dnia 30 listopada 2018 r., sygn. akt I OSK 6/17, LEX nr 2608677.
Wyrok NSA z dnia 9 lipca 2020 r. sygn. akt II GSK 435/20, LEX nr 3047603.
Wyrok WSA w Gorzowie Wielkopolskim z dnia 12 maja 2021 r., sygn. akt II SA/Go 277/21,
LEX nr 3188293.
Wyrok WSA w Łodzi z dnia 30 listopada 2021 r., sygn. akt I SA/Łd 659/21, LEX nr 3284046.
Wyrok TSUE z dnia 12 stycznia 2023 r., sygn. akt C-702/20, LEX nr 3454587.
Wyrok WSA w Bydgoszczy z dnia 28 czerwca 2021 r., sygn. akt II SA/Bd 98/23, LEX nr 3623821.
Wyrok NSA z dnia 12 października 2022 r., sygn. akt II OSK 1482/21, LEX nr 343240.
Wyrok NSA z dnia 17 stycznia 2023 r., sygn. akt II OSK 2706/22, LEX nr 3488407.
Wyrok NSA z dnia 2 czerwca 2023 r., sygn. akt II GSK 1307/22, LEX nr 3659680.
Wyrok WSA w Krakowie z dnia 9 sierpnia 2023 r., sygn. akt I SA/Kr 568/23, LEX nr 559556.
Wyrok WSA w Warszawie z dnia 14 września 2023 r., sygn. akt III SA/Wa 689/23, LEX  
nr 3726067.
Wyrok NSA z dnia 3 października 2023 r., sygn. akt I FSK 2055/18, LEX nr 3632018.
Wyrok NSA z dnia 7 listopada 2023 r., sygn. akt I FSK 577/19, LEX nr 3688000.
IV. Źródła internetowe
BIP URE, Rejestr Klastrów Energii, https://bip.ure.gov.pl/bip/rejestry-i-bazy/klastry/4608,
Rejestr-Klastrow-Energii.html [dostęp: 31.12.2023].
Biuro prasowe: Etykiety na odkurzacze Bosch i Zelmer” https://newsrm.tv/?s=nowa+etykieta+
dla+odkurzacza [dostęp: 06.11.2023].
Build UP, European portal for energy efficiency and renewable energy in buildings, https://
build-up.ec.europa.eu/en/home [dostęp: 25.10.2023].
BuildDesk Polska, Raport, Stan energetyczny budynków w Polsce, https://wentylacja.com.pl/
att/article/builddesk_polska_raport_stan_energetyczny_budynkow_w_polscepdf-3610.
pdf [dostęp: 10.12.2023].
Centralny Rejestr Oszczędności Energii Finalnej, https://croef.ios.gov.pl/ [dostęp: 20.12.2023].
Ehrenhalt W., Założenia do strategii rozwoju energetyki w Polsce, https://www.cire.pl/pliki/13/  
2019/zalozenia_do_strategii_rozwoju_energetyki_w_polsce.pdf  [dostęp: 31.12.2023].
Energy Star, An official website of the United States government, https://www.energystar.gov/
[dostęp: 22.12.2023].
European  Commission,  Construction  Products  Regulation  (CPR),  https://single-market-  
economy.ec.europa.eu/sectors/construction/construction-products-regulation-cpr_
en?etrans=pl&prefLang=pl [dostęp: 15.10.2023].
European  Commission,  Energy,  Implementation  Tools,  https://energy.ec.europa.eu/topics/  
energy-efficiency/energy-efficient-buildings/smart-readiness-indicator/sri-implemen
tation-tools_en [dostęp: 20.10.2023].
European  Commission,  Energy,  Renewable  Energy  Directive,  https://energy.ec.europa.eu/  
topics/renewable-energy/renewable-energy-directive-targets-and-rules/renewable-energy-  
directive_pl?etrans=pl [dostęp: 10.11.2023].
European Commission, Environment, The EU Ecolabel, https://environment.ec.europa.eu/
topics/circular-economy/eu-ecolabel_ en?etrans=pl&prefLang=pl [dostęp: 10.11.2023]. 470 Bibliografia
EUR  –  Lex,  Wyroby  budowlane,  https://eur-lex.europa.eu/PL/legal-content/summary/
construction-products.html [dostęp: 15.11.2023].
Eurostat, https://ec.europa.eu/eurostat/statistics-explained/index.php?title=File:Final_energy  
_consumption_by_sector,_EU,_2021,_(%25_of_total,_based_on_terajoules).PNG
[dostęp: 05.10.2023].
Głęboka termomodernizacja, http://renowacja2050.pl [dostęp: 25.10.2023].
Forum odpowiedzialnego biznesu, Platforma EEB jednoczy branżę budowlaną we współpracy  
z sektorem publicznym, https://odpowiedzialnybiznes.pl/aktualności/platforma-eeb-jednoczy-  
branze-budowlana-we-wspolpracy-z-sektorem-publicznym/ [dostęp: 30.12. 2023].
GUNB,  Centralna  Ewidencja  Emisyjności  Budynków,  https://zone.gunb.gov.pl/pl  [dostęp:
20.12.2023].
IEA,  https://www.iea.org/news/pathway-to-critical-and-formidable-goal-of-net-zero-  
emissions-by-2050-is-narrow-but-brings-huge-benefits [dostęp: 15.10.2023].
Komisja Europejska, Europejski Zielony Ład: UE uzgadnia bardziej rygorystyczne przepisy,
aby  przyspieszyć  wprowadzenie  energii  odnawialnej  https://  ec.europa.eu/commission/
presscorner/detail/pl/ip_23_2061 [dostęp: 10.11.2023].
Krajowy Ośrodek Wsparcia Rolnictwa, Wykaz spółdzielni energetycznych, https://www.gov.pl/  
web/kowr/wykaz-s poldzielni-energetycznych [dostęp: 31.12.2023].
Ministerstwo Aktywów Państwowych, Krajowy plan na rzecz energii i klimatu na lata 2021-
2030  przekazany  do  KE,  https://www.gov.pl/web/aktywa-panstwowe/krajowy-plan-na-
rzecz-energii-i-klimatu-na-lata-2021-2030-przekazany-do-ke [dostęp: 30.12.2023].
Ministerstwo  Rozwoju  i  Technologii,  Centralny  rejestr  świadectw  charakterystyki  energe-
tycznej budynków, https://rejestrcheb.mrit.gov.pl/ [dostęp: 10.12.2023].
Ministerstwo  Klimatu  i  Środowiska,  Ekoprojekt,  https://www.gov.pl/web/klimat/ekoprojekt
[dostęp: 10.11.2023].
Ministerstwo Klimatu i Środowiska, Europejskie oznakowanie EU Ecolabel, https://www.gov.
pl/web/klimat/ europejskie-oznakowanie-eu-ecolabel [dostęp: 10.11.2023].
Ministerstwo Klimatu i Środowiska, Krajowy plan na rzecz energii i klimatu na lata 2021–
2030,  https://www.gov.pl/web/klimat/krajowy-plan-na-rzecz-energii-i-klimatu  [dostęp:
30.12.2023].
Ministerstwo Klimatu i Środowiska, Nowy system rozliczania, tzw. net-billing – od 1 kwietnia  
2022 r. dla nowych prosumentów, https://www.gov.pl/web/klimat/nowy-system-rozliczania-
tzw-net-billing---od-1-kwietnia-2022-r-dla-nowych-prosumentow# [dostęp: 15.12.2023].
Ministerstwo  Rozwoju  i  Technologii,  Ekoprojektowanie,  https://www.gov.pl/web/rozwoj-
technologia/ekoprojektowanie [dostęp: 10.11.2023].
Ministerstwo  Rozwoju  i  Technologii,  Prekonsultacje  zmian  regulacji  w  zakresie
wyznaczania  charakterystyki  energetycznej  budynku  lub  części  budynku  oraz  wzorów
świadectw  charakterystyki  energetycznej,  https://www.gov.pl/web/rozwoj-technologia/
Prekonsultacje-zmian-regulacji- w-zakresie-wyznaczania-charakterystyki-energetycznej-
budynku-lub-czesci-budynku-oraz-wzorow-swiadectw-charakterystyki-energetycznej
[dostęp: 15.12.2023].
Ministerstwo Rozwoju i Technologii, Prosument lokatorski – czas, start!, https://www.gov.pl/
web/rozwoj-technologia/prosument-lokatorski--czas-start [dostęp: 15.12.2023].Bibliografia 471
Ministerstwo Rozwoju i Technologii, Prosument zbiorowy w Polsce, https://www.gov.pl/web/
rozwoj-technologia/ prosument-zbiorowy-w-polsce [dostęp: 15.12.2023].
Publications Office of European Union, EU reference scenario 2020, https://op.europa.eu/en/
publication-detail/-/publication/96c2ca82-e85e-11eb-93a8-01aa75ed71a1/language-en
[dostęp: 25.10.2023].
Publications  Office  of  European  Union,   Sustainable  development  in  the  European  Union,
https://op.europa.eu/en/publication-detail/-/publication/6eb49fc7-1c70-11ee-806b-
01aa75ed71a1/ language-en [dostęp: 5.10.2023]
RCL,  Projekt  założeń  projektu  ustawy  o  charakterystyce  energetycznej  budynków,  http://
legislacja.gov.pl/lista/1/projekt/ 36518/katalog/36551 [dostęp: 20.10.2023].
Sejm  RP,  Komisyjny  projekt  ustawy  o  zmianie  ustawy  o  wspieraniu  przedsięwzięć
termomodernizacyjnych, Przebieg procesu legislacyjnego, https://orka.sejm.gov.pl/proc3.
nsf/opisy/2530.htm [dostęp: 20.12.2023].
Szóste paliwo, Kampania społeczna na rzecz poprawy efektywności energetycznej budynków,
https://6paliwo.pl/co-to-jest-6-paliwo/ [dostęp: 05.10.2023].
Urząd  Regulacji  Energetyki,  Moc  zainstalowana  (MW),  https://www.ure.gov.pl/pl/oze/
potencjal-krajowy-oze/ 5753,Moc-zainstalowana-MW.html [dostęp: 12.12.2023].
Your  Europe,  Energy  label,  https://europa.eu/youreurope/business/product-requirements/
labels-markings/energy-labels/ index_pl.htm [dostęp: 06.11.2023].
V. Inne
Amended proposal for a Directive of the European Parliament and of the Council on the energy
performance of buildings (presented by the Commission pursuant to Article 250 (2) of the
EC Treaty), COM (2002) 192 final.
Badanie świadomości i zachowań ekologicznych mieszkańców Polski. Raport Pionu Badań Spo-
łecznych przygotowany dla Ministerstwa Środowiska, Sopot, 28 października 2013.
Commission of the European Communities, Green Paper: A European Strategy for Sustainable,
Competitive and Secure Energy, COM (2006) 105 final.
Commission of the European Communities, Green Paper: Towards a European strategy form
the security of energy supply, COM (2000) 769 final.
Commission of the European Communities, Proposal for a Directive of the European Parlia-
ment and of the Council on the energy performance of buildings (recast), COM (2008)
780 final.
Drugi Krajowy Plan Działań dotyczący efektywności energetycznej dla Polski 2011, Ministerstwo
Gospodarki, Warszawa 2012.
Energetyka przesyłowa i dystrybucyjna. Raport, Polskie Towarzystwo Przesyłu i Rozdziału Energii
Elektrycznej, Poznań 2017.
GUS, Efektywność wykorzystania energii w latach 2005‒2015, Warszawa 2017.
GUS, Energia 2023, Rzeszów 2023.
GUS, Energia ze źródeł odnawialnych w 2019 r. Informacje sygnalne, Warszawa 2020.
GUS, Energia ze źródeł odnawianych w 2022 r. Informacje sygnalne, Rzeszów 2023.472 Bibliografia
GUS, Gospodarka paliwowo-energetyczna w latach 2020 i 2021, Warszawa 2022.
GUS, Zużycie energii w gospodarstwach domowych w 2021 r., Warszawa – Rzeszów 2023.
Klastry energii. Warto wiedzieć więcej, Ministerstwo Energii, Warszawa 2018.
Komunikat Komisji Europejskiej z dnia 6 listopada 2013 r. do Parlamentu Europejskiego i Rady:
„Wdrażanie dyrektywy w sprawie efektywności energetycznej – wytyczne Komisji”, KOM
(2013) 762 wersja ostateczna.
Komunikat Komisji Europejskiej z dnia 25 lutego 2015 r. do Parlamentu Europejskiego, Rady,
Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego, Komitetu Regionów i Europejskiego
Banku Inwestycyjnego: „Pakiet dotyczący unii energetycznej. Strategia ramowa na rzecz
stabilnej unii energetycznej opartej na przyszłościowej polityce w dziedzinie klimatu”, KOM
(2015) 80 wersja ostateczna.
Komunikat Komisji Europejskiej z dnia 30 listopada 2016 r. do Parlamentu Europejskiego,
Rady, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego, Komitetu Regionów oraz Eu-
ropejskiego Banku Inwestycyjnego: „Czysta energia dla wszystkich Europejczyków”, KOM
(2016) 860.
Komunikat Komisji Europejskiej z dnia 11 grudnia 2019 r. do Parlamentu Europejskiego, Rady
Europejskiej, Rady, Komitetu Ekonomiczno-Społecznego i Komitetu Regionów: „Europej-
ski Zielony Ład”, KOM (2019) 640 wersja ostateczna.
Komunikat Komisji Europejskiej z dnia 14 października 2020 r. do Parlamentu Europejskiego,
Rady Europejskiej, Rady, Komitetu Ekonomiczno-Społecznego i Komitetu Regionów: Fala
renowacji na potrzeby Europy – ekologizacja budynków, tworzenie miejsc pracy, poprawa
jakości życia, KOM (2020) 662 wersja ostateczna.
Komunikat Komisji Europejskiej z dnia 14 lipca 2021 r. do Parlamentu Europejskiego, Rady
Europejskiej, Rady, Komitetu Ekonomiczno-Społecznego i Komitetu Regionów „Gotowi
na 55”: osiągnięcie unijnego celu klimatycznego na 2030 r. w drodze do neutralności kli-
matycznej, KOM (2021) 550 wersja ostateczna.
Komunikat Komisji Europejskiej z dnia 18 maja 2022 r. do Parlamentu Europejskiego, Rady
Europejskiej, Rady, Komitetu Ekonomiczno-Społecznego i Komitetu Regionów: Plan RE-
PowerEU, KOM (2022) 230 wersja ostateczna.
Komunikat Komisji Europejskiej z dnia 30 marca 2022 r. do Parlamentu Europejskiego, Rady
Europejskiej, Rady, Komitetu Ekonomiczno-Społecznego i Komitetu Regionów: Uczynienie
zrównoważonych produktów normą, KOM (2022) 140 wersja ostateczna.
Komunikat Komisji Wspólnot Europejskich z dnia 19 października 2006 r. „Plan działania na
rzecz racjonalizacji zużycia energii: sposoby wykorzystania potencjału”, KOM (2006) 545
wersja ostateczna.
Komunikat Komisji Wspólnot Europejskich z dnia 13 listopada 2008 r. dotyczący przekształce-
nia dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie charakterystyki energetycznej
budynków, KOM (2008) 780 wersja ostateczna.
Koncepcja funkcjonowania klastrów energii w Polsce. Opracowanie wykonane w listopadzie  
2016 r. na zlecenie Skarbu Państwa – Ministra Energii przez Krajową Agencję Poszanowania
Energii, WiseEuropa – Fundacja Warszawski Instytut Studiów Ekonomicznych i Euro-
pejskich oraz Atmoterm S.A. przy udziale Krajowego Instytutu Energetyki Rozproszonej.Bibliografia 473
Krajowy plan działań dotyczący efektywności energetycznej dla Polski (EEAP) 2007, Minister-
stwo Gospodarki, Warszawa 2007.
Krajowy plan działań dotyczący efektywności energetycznej dla Polski 2014, Ministerstwo
Gospodarki, Warszawa 2014.
Krajowy plan działań dotyczący efektywności energetycznej dla Polski 2017, Ministerstwo
Energii, Warszawa 2017.
Krajowy plan działania w zakresie energii ze źródeł odnawialnych, Ministerstwo Gospodarki,
Warszawa 2010.
Krajowy plan na rzecz energii i klimatu na lata 2021-2030. Założenia i cele oraz polityki i dzia-
łania, Ministerstwo Aktywów Państwowych, wersja 4.1 z 18.12.2019.
Net zero by 2050: A Roadmap for the Global Energy Sector, International Energy Agency, Special
Report, 2021.
NIK, Bariery rozwoju odnawialnych źródeł energii. Informacja o wynikach kontroli. Warszawa
2021.
Nowe zasady rozliczeń prosumentów od 2022 r., Ministerstwo Klimatu i Środowiska, Warszawa
2021.
Ocena realizacji i korekta założeń Polityki energetycznej Polski do 2020 r., Ministerstwo Gospo-
darki, Warszawa 2002.
Opinia prawna do ustawy o zmianie ustawy o wyrobach budowlanych oraz ustawy – Prawo
budowlane, Biuro Legislacyjne Kancelarii Senatu, 26.05.2015.
Opinia prawna i informacja dotycząca transpozycji art. 2 lit. b dyrektywy 2006/32/WE w spra-
wie efektywności końcowego wykorzystania energii i usług energetycznych w kontekście
art. 2 ust. 2 lit. b i art. 13 projektu ustawy o efektywności energetycznej w brzmieniu na-
danym sprawozdaniem podkomisji nadzwyczajnej z dnia 14 stycznia 2011 r., Biuro Analiz
Sejmowych, 17.02.2011.
Projekt założeń projektu ustawy o zmianie ustawy o wyrobach budowlanych oraz niektórych
innych ustaw, wersja z 29.08.2012.
Projekt ustawy o systemie oceny energetycznej budynków i lokali mieszkalnych oraz kontroli
niektórych urządzeń w zakresie efektywności energetycznej, wersja z 18.08.2006.
Projekt ustawy o zmianie ustawy o odnawialnych źródłach energii oraz niektórych innych
ustaw, wersja z 25.02.2019.
Projekt ustawy o zmianie ustawy o informowaniu o zużyciu energii przez produkty wykorzy-
stujące energię oraz kontroli realizacji programu znakowania urządzeń biurowych oraz
niektórych innych ustaw, druk sejmowy nr 3314 z 21.03.2019.
Prosument zbiorowy – praktyczny przewodnik, Ministerstwo Rozwoju i Technologii, Warszawa
2022.
Raport Platformy EEB: „Laboratorium EEB w Polsce, Wspólne działanie w celu zwiększenia
bezpieczeństwa energetycznego Polski”, World Business Council for Sustainable Develop-
ment, Warszawa 2014.
Report on the proposal for a Directive of the European Parliament and of the Council on the
energy performance of buildings, (COM (2001) 226 – C5-0203/2001 – 2001/0098(COD)),
19.03.2001.
Rynek fotowoltaiki w Polsce 2017, Instytut Energii Odnawialnej, Warszawa 2017.474 Bibliografia
Sprawozdanie Komisji dla Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 7 lipca 2016 r. w spra-
wie wdrożenia rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 305/2011 z dnia  
9 marca 2011 r. ustanawiającego zharmonizowane warunki wprowadzania do obrotu wy-
robów budowlanych i uchylającego dyrektywę Rady 89/106/EWG, KOM (2016) 445 wersja
ostateczna.
Sprawozdanie stenograficzne z 69 posiedzenia Sejmu RP 2 kadencji z dnia 10 stycznia 1996 r. –  
wystąpienie Podsekretarza Stanu w Ministerstwie Gospodarki Przestrzennej i Budownictwa
Andrzeja Urbana.
Stanowisko rządu z dnia 12 marca 2001 r. wobec komisyjnego projektu ustawy o zmianie ustawy
o wspieraniu przedsięwzięć termomodernizacyjnych (druk sejmowy nr 2530).
Strategia modernizacji budynków: mapa drogowa 2050, Kraków 2014.
Strategia na rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju do roku 2020 (z perspektywą do 2030 r.), War-
szawa 2017.
Uzasadnienie projektu ustawy o wspieraniu przedsięwzięć termomodernizacyjnych, druk  
sejmowy nr 258 z 13.03.1998.
Uzasadnienie projektu ustawy o zmianie ustawy o wspieraniu przedsięwzięć termomoderni-
zacyjnych, druk sejmowy nr 2530 z 4.01.2001.
Uzasadnienie projektu ustawy o wyrobach budowlanych, druk sejmowy nr 2464 z 19.01.2004.
Uzasadnienie projektu ustawy o zmianie ustawy – Prawo budowlane, druk sejmowy nr 2090
z 23.08.2007.
Uzasadnienie projektu ustawy o wspieraniu termomodernizacji i remontów, druk sejmowy
nr 321 z 5.03.2008.
Uzasadnienie projektu ustawy o zmianie ustawy – Prawo budowlane oraz ustawy o gospodarce
nieruchomościami, druk sejmowy 1853 z 31.03.2009.
Uzasadnienie projektu ustawy o zmianie ustawy o wspieraniu termomodernizacji i remontów,
druk sejmowy nr 2703 z 15.01.2010.
Uzasadnienie projektu ustawy o zmianie ustawy o wyrobach budowlanych oraz ustawy o sys-
temie oceny zgodności, druk sejmowy nr 2785 z 10.02.2010.
Uzasadnienie projektu ustawy o efektywności energetycznej, druk sejmowy nr 3514 z 21.10.2010.
Uzasadnienie projektu ustawy o dostarczaniu informacji o zużyciu energii przez produkty
wykorzystujące energię, druk sejmowy nr 533 z 25.06.2012.
Uzasadnienie projektu ustawy o zmianie ustawy o efektywności energetycznej, druk sejmowy
nr 592 z 5.07.2012.
Uzasadnienie projektu rozporządzenia Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej zmienia-
jącego rozporządzenie w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać
budynki i ich usytuowanie, wersja z 24.06.2013.
Uzasadnienie projektu ustawy o charakterystyce energetycznej budynków, druk sejmowy 2444
z 3.06.2014.
Uzasadnienie projektu ustawy o zmianie ustawy o wyrobach budowlanych oraz niektórych
innych ustaw, druk sejmowy nr 2493 z 12.06.2014.
Uzasadnienie  projektu  ustawy  o  odnawialnych  źródłach  energii,  druk  sejmowy  nr  2604
z 8.07.2014.Bibliografia 475
Uzasadnienie projektu ustawy o zmianie ustawy o obowiązkach w zakresie informowania o zu-
życiu energii przez produkty wykorzystujące energię oraz niektórych innych ustaw, druk
sejmowy nr 3323 z 10.06.2015.
Uzasadnienie projektu ustawy o zmianie ustawy o efektywności energetycznej, druk sejmowy
nr 120 z 14.12.2015.
Uzasadnienie projektu ustawy o efektywności energetycznej, druk sejmowy nr 426 z 14.04.2016.
Uzasadnienie projektu ustawy o zmianie ustawy o odnawialnych źródłach energii oraz niektó-
rych innych ustaw, druk sejmowy nr 476 z 5.05.2016.
Uzasadnienie projektu ustawy o zmianie ustawy o odnawialnych źródłach energii oraz innych
ustaw, druk sejmowy nr 2412 z 26.03.2018.
Uzasadnienie projektu ustawy o zmianie ustawy o wspieraniu termomodernizacji i remontów
oraz niektórych innych ustaw, druk sejmowy nr 2906 z 12.10.2018.
Uzasadnienie projektu ustawy o zmianie ustawy o informowaniu o zużyciu energii przez pro-
dukty wykorzystujące energię oraz o kontroli realizacji programu znakowania urządzeń
biurowych oraz niektórych innych ustaw, druk sejmowy nr 3314 z 21.03.2019.
Uzasadnienie projektu ustawy o zmianie ustawy o odnawialnych źródłach energii oraz niektó-
rych innych ustaw, druk sejmowy nr 3656 z 9.07.2019.
Uzasadnienie ustawy o zmianie ustawy o wspieraniu termomodernizacji i remontów, druk
sejmowy nr 128 z 23.12.2019.
Uzasadnienie projektu ustawy o zmianie ustawy o odnawialnych źródłach energii, druk sej-
mowy nr 455 z 1.07.2020.
Uzasadnienie projektu ustawy o zmianie ustawy o wspieraniu termomodernizacji i remontów
oraz niektórych innych ustaw, druk sejmowy nr 574 z 17.08.2020.
Uzasadnienie projektu ustawy o zmianie ustawy o odnawialnych źródłach energii, druk sej-
mowy nr 1704 z 28.10.2021.
Uzasadnienie projektu ustawy o zmianie ustawy o odnawialnych źródłach energii, druk sej-
mowy nr 1957 z 21.01.2022.
Uzasadnienie projektu ustawy o zmianie ustawy o charakterystyce energetycznej budynków
oraz ustawy – Prawo budowlane, druk sejmowy nr 2539 z 5.08.2022.
Uzasadnienie projektu ustawy o szczególnych rozwiązaniach służących ochronie odbiorców
energii elektrycznej w 2023 roku w związku z sytuacją na rynku energii elektrycznej, druk
sejmowy nr 2630 z 27.09.2022.
Uzasadnienie projektu ustawy o zmianie ustawy – Prawo energetyczne oraz ustawy o odna-
wialnych źródłach energii, druk sejmowy nr 2634 z 28.09.2022.
Uzasadnienie projektu ustawy o zmianie ustawy – Prawo energetyczne oraz ustawy o odna-
wialnych źródłach energii, druk sejmowy nr 3279 z 8.05.2023.
Uzasadniona Opinia Komisji Wspólnot Europejskich w sprawie naruszenia nr 2006/0140, sygn.
K (2007) 2697.
Wniosek Komisji Wspólnot Europejskich z dnia 25 maja 2008 r. w sprawie rozporządzenia Par-
lamentu Europejskiego i Rady ustanawiającego zharmonizowane warunki wprowadzania
do obrotu wyrobów budowlanych, KOM (2008) 311 wersja ostateczna.
Wniosek Komisji Europejskiej z dnia 30 listopada 2016 r. dotyczący wydania rozporządzenia
w sprawie zarządzania unią energetyczną, KOM (2016) 759 wersja ostateczna.476 Bibliografia
Wniosek Komisji Europejskiej z dnia 30 listopada 2016 r. dotyczący zmiany dyrektywy 2012/27/
UE w sprawie efektywności energetycznej, KOM (2016) 761 wersja ostateczna.
Wniosek Komisji Europejskiej z dnia 30 listopada 2016 r. dotyczący zmiany dyrektywy 2010/31/
UE w sprawie charakterystyki energetycznej budynków, KOM (2016) 765 wersja ostateczna.
Wniosek Komisji Europejskiej z dnia 14 lipca 2021 r. w sprawie dyrektywy Parlamentu Europej-
skiego i Rady zmieniającej dyrektywę 2003/87/WE ustanawiającą system handlu przydzia-
łami emisji gazów cieplarnianych w Unii, decyzję (UE) 2015/1814 w sprawie ustanowienia
i funkcjonowania rezerwy stabilności rynkowej dla unijnego systemu handlu uprawnie-
niami do emisji gazów cieplarnianych i rozporządzenie (UE) 2015/757, KOM (2021) 551
wersja ostateczna.
Wniosek Komisji Europejskiej z dnia 14 lipca 2021 r. dotyczący zmiany dyrektywy Parlamentu
Europejskiego i Rady (UE) 2018/2001, rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady
(UE) 2018/1999 i dyrektywy 98/70/WE Parlamentu Europejskiego i Rady w odniesieniu
do promowania energii ze źródeł odnawialnych oraz uchylającej dyrektywę Rady (UE)
2015/652, KOM (2021) 557 wersja ostateczna.
Wniosek Komisji Europejskiej z dnia 14 lipca 2021 r. dotyczący dyrektywy Parlamentu Eu-
ropejskiego i Rady (UE) w sprawie efektywności energetycznej, KOM (2021) 558 wersja
ostateczna.
Wniosek Komisji Europejskiej z dnia 15 grudnia 2021 r. dotyczący zmiany dyrektywy 2010/31/
UE w sprawie charakterystyki energetycznej budynków, KOM (2021) 802 wersja ostateczna.
Wniosek Komisji Europejskiej z dnia 9 listopada 2022 r. dotyczący wydania tymczasowego roz-
porządzenia ustanawiającego ramy służące przyspieszeniu wdrażania rozwiązań w zakresie
energii odnawialnej, KOM (2022) 591 wersja ostateczna.
Wniosek Komisji Europejskiej z dnia 30 marca 2022 r. w sprawie rozporządzenia ustanawiają-
cego ramy ustalania wymogów dotyczących ekoprojektu dla zrównoważonych produktów
i uchylającego dyrektywę 2009/125/WE, KOM (2022) 142 wersja ostateczna.
Wniosek Komisji Europejskiej z dnia 30 marca 2022 r. w sprawie rozporządzenia ustanawiają-
cego zharmonizowane warunki wprowadzania do obrotu wyrobów budowlanych, zmienia-
jącego rozporządzenie (UE) 2019/1020 i uchylającego rozporządzenie (UE) nr 305/2011,
KOM (2022) 144 wersja ostateczna.