Edukacja w zmieniającym się społeczeństwie

Spis treści:

Wstęp

Rozdział I. Zmiana społeczna

Trwałość i zmiana w życiu społecznym
Czym jest zmiana społeczna?
Istota zmiany społecznej, jej rodzaje i właściwości
Rozwój i postęp społeczny vs. regres i kryzys społeczny
Zmiana edukacyjna i jej podłoże społeczne

Rozdział II. Gwałtowna zmiana

Ciągłość tradycji a procesy zmiany społecznej
Gwałtowna zmiana społeczna – charakterystyczne zjawisko naszych czasów

Rozdział III. Zmiana społeczna a edukacja przyszłości

Sformułowanie problemu
Szkoła w warunkach zmiany społecznej
Jaka ma być edukacja w przyszłości?
Edukacja jutra

Rozdział IV. Edukacja jako wartość w zmieniającym się świecie

Zmiana społeczna a zrównoważony rozwój
Wartość edukacji w okresie zmiany społecznej

Rozdział V. Konstruowanie tożsamości w warunkach zmiany społecznej

Czym jest tożsamość?
Tożsamość w społeczeństwie tradycyjnym, nowoczesnym i ponowoczesnym
Konstruowanie tożsamości młodzieży w zmieniającym się społeczeństwie

Rozdział VI. Szkoła w warunkach gwałtownej zmiany społecznej

Szkoła współczesna w ogniu krytyki
Kierunki zmian

Rozdział VII. Wykształcenie jako zapomniana kategoria debaty edukacyjnej

Dlaczego „kategoria zapomniana”?
Debaty na temat wykształcenia warte przypomnienia

Rozdział VIII. Wychowanie człowieka w zmiennej rzeczywistości

Zmienna rzeczywistość
Zmienność burzliwa
Globalizacja
Wychowanie wobec wyzwań globalizacji

Rozdział IX. Dziecko w zmieniającym się społeczeństwie

Człowiek zależny od społeczeństwa
Autonomia jednostki
Dziecko w świecie kultury
Modele relacji dorosły–dziecko
Wartości dziecka

Rozdział X. Wartości młodzieży w zmieniającej się rzeczywistości

Istota wartości
Zmiany wartości młodzieży

Rozdział XI. Nauczyciel wobec nierówności społecznych

Nierówności społeczne dawniej i dziś
Edukacja a nierówności społeczne
Nauczyciel wobec nierówności społecznych

Rozdział XII. Obcy jako szczególna kategoria Innego – jak jest i jak być może

Inny
Obcy
Czy Obcy może być bliskim Innym?

Rozdział XIII. Kształcenie i wychowanie dla przyszłości

Zamiast zakończenia
Summary
Indeks nazwisk
Indeks rzeczowy
Bibliografia

Wstęp

Adamski W., Typy orientacji życiowych młodego i starszego pokolenia Polaków, „Studia So-
cjologiczne” 1980, nr 1.
Anasz  W.,  Wartości  młodego  pokolenia  w  dobie  transformacji  ustrojowej,  Wydawnictwo
WSP, Częstochowa 1995.
Aronowitz  S.,  H.A.  Giroux,  Postmodern  education,  University  of  Minnesota  Press,
Minneapolis 1991.
Aronson E., Człowiek jako istota społeczna, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2009.
Bailey Ch., Beyond the present and particular: a theory of liberal education, Routledge and
Kegan Paul, London 1984.
Banach Cz., Wśród praw i powinności. Aforyzmy – myśli, Wydawnictwo Nauczycielskie,
Jelenia Góra 2003.
Bauman Z., Dwa szkice o moralności ponowoczesnej, Instytut Kultury, Warszawa 1994.
Bauman Z., Globalizacja: i co z tego dla ludzi wynika, Państwowy Instytut Wydawniczy,
Warszawa 2006.
Bauman Z., Kultura w płynnej nowoczesności, Agora, Warszawa 2011.
Bauman Z., Płynna nowoczesność, Wydawnictwo Literackie, Kraków 2006.
Bauman Z., Płynne czasy. Życie w epoce niepewności, Sic!, Warszawa 2007.
Bauman Z., Płynne życie, Wydawnictwo Literackie, Kraków 2007.
Bauman Z., To nie jest dziennik, Wydawnictwo Literackie, Kraków 2012.
Bauman Z., Tożsamość – jaka była, jest, i po co?, [w:] A. Jawłowska (red.) Wokół problemów
tożsamości, Wydawnictwo LTW, Warszawa 2001.
Bauman Z., 44 listy ze świata płynnej nowoczesności, Wydawnictwo Literackie, Kraków 2011.
Bauman Z., Zindywidualizowane społeczeństwo, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne,
Gdańsk 2014.
Beck U., Społeczeństwo ryzyka. W drodze do innej nowoczesności, Wydawnictwo Naukowe
Scholar, Warszawa 2002.
Berger P., Modernizacja jako uniwersalizacja herezji, [w:] H. Grzymala-Moszczyńska (red.),
Religia a życie codzienne, Instytut Religioznastwa UJ, Kraków 1990, s. 13–66.
Bernstein B., Class, Codes and Control, t. 1. Theoretical Studies towards a Sociology of Lan-
guage. Routledge, London–New York 1971; 2003.221 Bibliografia
Bertman S., Hiperculture. The Human Cost of Speed, Praeger, Westport (Connecticut) 1998.
Biała Księga Kształcenia i Doskonalenia. Nauczanie i uczenie się. W drodze do uczącego się spo-
łeczeństwa, Komisja Europejska – WSP TWP, edycja polska: Warszawa 1997.
Borawska-Kalbarczyk K., Kompetencje informacyjne uczniów w pespektywie zmian szkolnego
środowiska uczenia się, Wydawnictwo Akademickie Żak, Warszawa 2015.
Borowicz  R.,  Nierówności  społeczne  w  dostępie  do  wykształcenia.  Casus  Suwalszczyzny,
Wszechnica Mazurska, Olecko 2000.
Botkin J.W., M. Elmandjra, M. Malitza, Uczyć się – bez granic. Jak zewrzeć „lukę ludzką”,
PWN, Warszawa 1982.
Boudon R., Efekt odwrócenia, Oficyna Naukowa, Warszawa 2008.
Brzezińska  A.,  Społeczna  psychologia  rozwoju,  Wydawnictwo  Naukowe  SCHOLAR,
Warszawa 2000.
Chałasiński J., Wstęp, [w:] Awans pokolenia, Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza, Warsza-
wa 1964.
Chałasiński J., Społeczeństwo i wychowanie, PWN, Warszawa 1969.
Chłopecki  J.,  Ciągłość,  zmiana  i  powrót,  Wydawnictwo  Wyższej  Szkoły  Pedagogicznej,
Rzeszów 1997.
Collins R. (1979), The Credential Society. An Historical Sociology of Education and Stratifica -
tion, Academic Press, New York 1979.
Chubb J.E., T.M. Moe, Politics, Markets, and America’s School, Brookings Institution, Bro-
okings Institution, Washington 1990.
Cybal-Michalska A., Tożsamość młodzieży w perspektywie globalnego świata, Wydawnictwo
Naukowe UAM, Poznań 2006.
Czerwiński K., Wychowanie dla wspólnoty – zaniedbana funkcja edukacji? „Lubelski Rocz-
nik Pedagogiczny” 2016, nr 1, s. 55–71.
Danilewska J., Wspólnota ludzi uczących się i wspierających edukację innych, [w:] J. Danilew-
ska (red.), Fundamenty edukacyjnej wspólnoty, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagielloń-
skiego, Kraków 2005.
Denek  K.,  Edukacja  jutra.  Drogowskazy  –  aksjologia  –  osobowość,  Oficyna  Wydawnicza
„Humanitas”, Sosnowiec 2015.
Drucker P., Społeczeństwo pokapitalistyczne, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1999.
Durkheim É., Zasady metody socjologicznej, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2000.
Dyczewski L., Kultura polska w procesie przemian, Towarzystwo Naukowe KUL, Lublin 1995.
Edukacja – jest w niej ukryty skarb. Raport dla UNESCO Międzynarodowej Komisji do
spraw Edukacji dla XXI wieku pod przewodnictwem Jacquesa Delorsa, Wydawnictwa
UNESCO – Stowarzyszenie Oświatowców Polskich, Warszawa 1998.
Edukacja narodowa a rozwój oświaty wsi polskiej, Szkoła Wyższa Przymierza Rodzin, War-
szawa 2004.
Edukacja wobec wyzwania demokracji. Rozmowa Lecha Witkowskiego z Henrym A. Giroux,
[w:] H.A. Giroux, L. Witkowski, Edukacja i sfera publiczna. Idee i doświadczenia peda-
gogiki radykalnej, Oficyna Wydawnicza Impuls, Kraków 2010.222 Bibliografia
Erikson E.H., Tożsamość w cyklu życia, Zysk i S-ka, Poznań 2004.
Falski M., Środowisko społeczne młodzieży a jej wykształcenie, Nasza Księgarnia, Warsza-
wa 1938.
Fatyga B., Resentyment, marketing i legenda, [w:] M. Piasecki (red.), Młodzi końca wieku:
pokolenie 2000 czy pokolenie ’89, Agora S.A., W.A.B., Warszawa 1999.
Faure E. i in., Uczyć się, aby być, PWN, Warszawa 1975.
Fittoussi J.-P., P. Rosanvallon, Czas nowych nierówności, Wydawnictwo Znak, Kraków
2000.
Foucault M., Trzeba bronić społeczeństwa, Wydawnictwo KR, Warszawa 1998.
Fukuyama F., Tożsamość. Współczesna polityka tożsamościowa i walka o uznanie, Dom
Wydawniczy REBIS, Poznań 2019.
Freire P., H. Giroux, Edukacja, polityka i ideologia, [w:] Z. Kwieciński (red.) Nieobecne
dyskursy, cz. III, Uniwersytet Mikołaja Kopernika, Toruń 1993.
Galas B., Anomia, lęk, pragmatyzm vs. Patriotyzm. Młoda generacja wobec zmian, Uniwersy-
tet Kardynała Stefana Wyszyńskiego, Warszawa 2013.
Giddens  A.,  Konsekwencje  nowoczesności,  Wydawnictwo  Uniwersytetu  Jagiellońskiego,
Kraków 2008.
Giddens A., Nowoczesność i tożsamość. „Ja” i społeczeństwo w epoce późnej nowoczesności,
Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2002.
Giddens A., Socjologia, Wydawnictwo Naukowe PWN, Kraków 2006.
Giroux H.A., L. Witkowski, Edukacja i sfera publiczna. Idee i doświadczenia pedagogiki
radykalnej, Oficyna Wydawnicza Impuls, Kraków 2010.
Giroux H.A., Schooling and the Struggle for Public Life. Critical Pedagogy in the Modern Age,
University of Minnesota Press, Minneapolis 1991.
Giroux H.G., L. Witkowski, Edukacja i sfera publiczna: idee i doświadczenia pedagogiki rady-
kalnej, Oficyna Wydawnicza Impuls, Kraków 2010.
Goban-Klas T., Od społeczeństwa masowego do społeczeństwa globalnego, [w:] W Strykow-
ski, W. Skrzydlewski (red.), Kompetencje medialne społeczeństwa wiedzy, eMPi2, Po-
znań 2004.
Goban-Klas T., Społeczeństwo masowe, informacyjne, sieciowe czy medialne, „Ethos” 2005,
nr 1–2.
Goffman E., Relacje w przestrzeni publicznej, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2011.
Gogołek W., Big Data. Sieciowe źródło informacji dla edukacji, [w:] M. Tanaś, S. Galanciak
(red.),  Cyberprzestrzeń,  człowiek,  edukacja,  t.  1,  Cyfrowa  przestrzeń  kształcenia  APS,
NASK, Oficyna Wydawnicza Impuls, Kraków 2015.
Goldberg E., Kreatywność. Mózg w dobie innowacji, Wydawnictwo Naukowe PWN, War-
szawa 2018.
Gołaszewska M., Istota i istnienie wartości. Studium o wartościach estetycznych na tle sytuacji
aksjologicznej, PWN, Warszawa 1990.
Górka K., M. Łuszczyk, A. Thier, Powiązania rozwoju zrównoważonego i trwałego z eko-
nomią umiaru, [w:] J. Pach, K. Kowalska, P. Szyja (red.), Ekonomia umiaru. Realna 223 Bibliografia
perspektywa? Nowy paradygmat Grzegorza W. Kołodko, Wydawnictwo Naukowe PWN,
Warszawa 2016.
Gromkowska-Melosik A., M. Szymański, (red.), Edukacja i nierówność. Trajektorie sukcesu
i marginalizacji, Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań 2014.
Grzegorczyk A., Wartości moralne a postawy grup społecznych, [w:] I. Wojnar (red.), Edukacyj-
na kultura przyszłości, Komitet Prognoz „Polska 2000 Plus”, Warszawa 2006.
Granovetter M., The idea of „advancement” in theories of social evolution and development,
„American Journal of Sociology” 1979, nr 3, s. 489–515.
Jagieła  J.  (2009),  Młodzież  i  psychoterapia  w  perspektywie  postmodernizmu,  [w:]  M.  Duda
(red.), Młodzież wobec ponowoczesności, Wydawnictwo Naukowe PAT, Kraków.
Jedliński M., Meandryczne tropy obcości – wstęp, [w:] M. Jedliński, K. Witczak, Obcości. Szki-
ce z filozofii i literatury, Oficyna Wydawnicza Epigram, Bydgoszcz 2017.
Jedliński M., Przestrzeń i obcość, [w:] M. Jedliński, K. Witczak (red.) Obcości. Szkice z filozofii
i literatury, Oficyna Wydawnicza Epigram, Bydgoszcz 2017.
Joas H., Pojęcie tożsamości a wyzwanie postmodernizmu, [w:] H. Joas, Powstawanie wartości.
Oficyna Naukowa, Warszawa 2009.
Harari Y.N., Homo deus. Krótka historia jutra, Wydawnictwo Literackie, Kraków 2018.
Harari Y.N., Sapiens. Od zwierząt do bogów, Wydawnictwo Literackie, Kraków 2018.
Harari Y.N, 21 lekcji na XXI wiek, Wydawnictwo Literackie, Kraków 2018.
Hegel G.W.F., Fenomenologia ducha, PWN, Warszawa 1963.
Hejnicka-Bezwińska T., W poszukiwaniu tożsamości pedagogiki. Świadomość teoretyczno-me-
todologiczna współczesnej pedagogiki polskiej (geneza i stan), WSP, Bydgoszcz 1989.
Honneth A., Walka o uznanie, Nomos, Kraków 2020.
Hiszpańska B., Pomóż młodzieży znaleźć wartości-drogowskazy, Instytut Badań Edukacyj-
nych, Warszawa 1992.
Húsen T., The Learning Society, Methuen, London 1974.
Juul J., Kryzys szkoły. Co możemy zrobić dla uczniów, nauczycieli i rodziców?, Wydawnictwo
MiND, Podkowa Leśna 2015.
Karwatowska M., Uczeń w świecie wartości, Wydawnictwo UMCS, Lublin 2010.
Kapuściński R., Ten Inny, Wyd. Znak, Kraków 2013.
Karwowska-Struczyk M., Nisze ekologiczne a rozwój dziecka. Instytut badań Edukacyj-
nych, Warszawa 2000.
Karwowski M., Klimat dla kreatywności, Koncepcje, metody, badania, Difin, Warszawa
2009.
Kirenko J., T. Zubrzycka-Maciąg, Współczesny nauczyciel. Studium wypalenia zawodowe-
go, Wydawnictwo UMCS, Lublin 2011.
Kłys-Wojtasińska T., Gdy Sokrates ma 5 lat, Instytut Wydawniczy „Nasza Księgarnia”,
Warszawa 1981.
Kofta M., Stosunek do Obcego. Co na ten temat mówi psychologia społeczna?, [w:] J.M. Brzeziń-
ski (red.), Obcy i swoi. Psychologiczna natura stosunków międzyludzkich, Wydawnictwo
Naukowe Wydziału Nauk Społecznych UAM, Poznań 2017.224 Bibliografia
Kotusiewicz A.A., Pedeutologiczne stanowisko Bogdana R. Nawroczyńskiego, [w:] A.A. Kotusie-
wicz (red.), Myśl pedeutologiczna i działanie nauczyciela, Trans Humana, Białystok 2000.
Kowalik S., Uśpione społeczeństwo, Szkice z psychologii globalizacji, Wydawnictwo Akademic-
kie SEDNO, Warszawa 2015.
Kowalski S., Socjologia wychowania w zarysie, PWN, Warszawa 1974.
Kozakiewicz M., Bariery awansu poprzez wykształcenie, IW CRZZ Warszawa 1973.
Krajewski W., Pojęcia rozwoju i postępu, [w:] J. Kmita, Założenia teoretyczne badań nad rozwo-
jem historycznym, PWN, Warszawa 1977.
Kulesza  M.,  Klimat  szkoły  i  jego  pomiar  w  kontekście  problemowych  zachowań  uczniów,
[w:] J. Surzykiewicz, M. Kulesza (red.), Ciągłość i zmiana w edukacji szkolnej, Wydaw-
nictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 2010, s. 97–113.
Kunce A., Tożsamość i postmodernizm, Dom Wydawniczy Elipsa, Warszawa 2003.
Kupś T., Tożsamość a równość. Wybrane idee filozofii społecznej Immanuela Kanta , [w:] I. Bo-
rowik, K. Leszczyńska (red.), Wokół tożsamości, Zakład Wydawniczy „Nomos”, Kra-
ków 2008, s. 13.
Kwiatkowska H., Edukacja nauczycieli. Konteksty, kategorie, praktyki. Instytut Badań Edu-
kacyjnych, Warszawa 1999, s. 52.
Kwiecińska  E.,  Z.  Kwieciński,  Młodzież  wobec  naczelnych  wartości  życia,  „Nauczyciel
i Wychowanie” 1977, nr 4.
Kwieciński Z., Drogi szkolne a środowisko, WSiP, Warszawa 1980.
Kwieciński Z., Grzęzawisko. Eseje z  pedagogiki społecznej i  krytycznej socjologii edukacji,
Studio KROPKA, Stary Toruń 2019.
Kwieciński Z. Losy szkolne i poziom umysłowy młodzieży a zróżnicowania społeczne, IRWiR
PAN, Warszawa 1973.
Kwieciński Z., Pedagogie postu: preteksty – konteksty – podteksty, Oficyna Wydawnicza
Impuls, Kraków 2012.
Kwieciński Z., Selekcje społeczne w szkolnictwie, IRWiR PAN, Warszawa 1975.
Kwieciński Z., Socjopatologia edukacji. Mazurska Wszechnica Nauczycielska, Olecko 1995.
Kwieciński Z., Wykluczanie, Wydawnictwo UMK, Toruń 2002.
Kwieciński Z., Między patosem a dekadencją. Studia i szkice socjopedagogiczne, Wydawnictwo
Naukowe Dolnośląskiej Wyższej Szkoły Edukacji TWP, Wrocław 2007.
Lambkin M. i in., Zachowanie konsumenta. Koncepcje i badania europejskie, Wydawnictwo
Naukowe PWN, Warszawa 2001.
Lamri J., Les Competénces du 21e siècle – Comment faire la difference? Créativité, Communica-
tion, Esprit Critique, Cooperation, Dunod, Paris 2018.
Lyotard J.-F., The Postmodern Condition, University of Minnesota Press, Minneapolis 1984.
Łukasik J.M., Zmiana społeczna a współczesny nauczyciel, [w:] J.M. Łukasik, K. Jagielska,
S. Kowal (red.), W poszukiwaniu dróg. Refleksje na tle relacji mistrz –  uczeń, Oficyna
Wydawnicza „Impuls”, Kraków 2020, s. 179–192.
Łukaszewski W., Tożsamość wieloraka, [w:] W. Łukaszewski i in., Tożsamość. Trudne pytanie
kim jestem, Wydawnictwo Smak Słowa, Kraków 2012.225 Bibliografia
Mendel M., Koniec szkoły? Oświatowi liderzy ku dobru publicznemu w czasach prywatyzacji,
[w:] J. Madalińska-Michalak, N.G. Pikuła (red.), Edukacyjne konteksty współczesności.
Z myślą o przyszłości, Oficyna Wydawnicza „Impuls”, Kraków 2018, s. 191–204.
Majerek B., Niepewność w społeczeństwie współczesnym. Studium socjopedagogiczne, Oficyna
Wydawnicza „Impuls”, Kraków 2018.
Mariański J., Młodzież między tradycją a ponowoczesnością, Wartości moralne w świadomości
maturzystów, Redakcja Wydawnictw KUL, Lublin 1995.
McLaren P., Życie w szkołach. Wprowadzenie do pedagogiki krytycznej, Wyd. Dolnośląskiej
Szkoły Wyższej, Wrocław 2015.
Mead  M.,  Kultura  i  tożsamość.  Studium  dystansu  międzypokoleniowego,  Wydawnictwo
Naukowe PWN, Warszawa 2000.
Meighan R., Socjologia edukacji, Uniwersytet Mikołaja Kopernika, Toruń 2013.
Melosik Z., Kultura popularna i tożsamość młodzieży. W niewoli władzy i wolności, Oficyna
Wydawnicza Impuls, Kraków 2013.
Melosik Z., Pedagogika i tożsamość młodzieży w kulturze kontroli i rozproszenia, [w:] Z. Melo-
sik, M.J. Szymański – (red.), Tożsamość w warunkach zmiany społecznej, Wyd. Akade-
mii Pedagogiki Specjalnej, Warszawa 2016, s. 27–47.
Mialaret G., Wprowadzenie do pedagogiki, PWN, Warszawa 1968.
Mendel M., Zrównoważony rozwój a edukacja, [w:] Człowiek i świat – wymiary odpowiedzial-
ności. Suplement do półrocznika „Człowiek – Niepełnosprawność – Społeczeństwo”
2007, nr 2, s. 29–44.
Mialaret G., Éducation, Presses Universitaires de France, Paris 1981.
Michalski K., Przedmowa, [w:] K. Michalski (red.), Tożsamość w czasach zmiany, Społeczny
Instytut Wydawniczy Znak, Fundacja im. Stefana Batorego, Warszawa 1995.
Miczyńska-Kowalska  M.,  Socjalizacja  w  społeczeństwie  ponowoczesnym,  Wydawnictwo
KUL, Lublin 2012.
Mikiewicz P., Kapitał społeczny a edukacja, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2014.
Mishan E.J., The Cost of Economic Growth, Preager, New York 1967.
Mishan E.J., The Economic Growth Debate: An Assessment, George Allen & Unwin, Lon-
don 1991.
Misztal M., Problematyka  wartości  w  socjologii, Wydawnictwo Naukowe PWN, War-
szawa 1980.
Młodzi  2028,  http://mlodzi2028.pl,  s.  6  (dostęp:  11.11.2020).Modrzewski  J.,  Socjali-
zacja  a  uczestnictwo  społeczne.  Studium  socjopedagogiczne,  Wydawnictwo  Naukowe
UAM, Poznań 2004.
Morzyńska-Wrzosek B., M. Kurkiewicz, I. Szczukowski, Słowo wstępne, [w:] B. Morzyń-
ska-Wrzosek, M. Kurkiewicz, I. Szczukowski (red.), Tożsamość – Kultura – Nowocze-
sność, T. 2, Wydawnictwo Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego, Bydgoszcz 2017.
Muszyńska M., Szkoła według Franza Kafki, „Amicus” 1999, nr 2.
Mysłakowski Z., Wychowanie człowieka w zmiennej społeczności, Książka i Wiedza, War-
szawa 1965.226 Bibliografia
Naisbitt J., P. Aburdene, Dziesięć nowych kierunków zmieniających nasze życie, Zysk i S-ka,
Poznań 1997.
Najsbitt J., P. Aburdene, Megatrends 2000.Ten New Directions for the 1990’s, William Mor-
row, New York 1990.
Nasz kruchy świat. Rozmowa z Ryszardem Kapuścińskim, [w:] A. Domosławski, Świat nie
na sprzedaż. Rozmowy o globalizacji i kontestacji, Wydawnictwo Sic!, Warszawa 2002,
s. 220–224.
Nawroczyński B., Kształcenie i wykształcenie, „Muzeum” 1928, nr 2.
Nawroczyński B., Zasady nauczania, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław 1961.
Nawroczyński B., Życie duchowe. Zarys filozofii kultury , Księgarnia Wydawnicza F. Piecząt-
ko, Kraków–Warszawa 1947.
Niesprawiedliwy  start.  Nierówności  edukacyjne  wśród  dzieci  w  krajach  wysokorozwiniętych,
UNICEF Office of Research –  Innocenti, Florencja 2018.
Nikitorowicz J., Etnopedagogika w kontekście wielokulturowości i ustawicznie kształtującej się
tożsamości, Impuls, Kraków 2018.
Nowak S. (red.), Ciągłość i zmiana tradycji kulturowej, PWN, Warszawa 1989.
Nowak-Dziemianowicz M., Szkoła jako przestrzeń uznania, Wydawnictwo Naukowe PWN,
Warszawa 2020.
Nowak-Dziemianowicz M., Walka o uznanie w narracjach: jednostka i wspólnota w proce-
sie poszukiwania tożsamości, Wydawnictwo Naukowe Dolnośląskiej Szkoły Wyższej,
Wrocław 2016.
Nowosad I., Autonomia szkoły publicznej w Niemczech: poszukiwania – konteksty – uwarunko-
wania, Zielona Góra: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Zielonogórskiego 2008.
Nowosad I., Edukacja i zmiana – konteksty i zależności. „Edukacja” 2003, nr 4, s. 5–12.
Nowosad I., Kultura szkoły w rozwoju szkoły, Oficyna Wydawnicza „Impuls”, Kraków
2019.
Nowosad I., O komplementarności ciągłości i zmiany w poznawaniu rzeczywistości oświato-
wej nauczyciela, [w:] J.M. Michalak, Praca nauczyciela: ciągłość – zmiana – konteksty,
Wydawnictwo Scriptum, Kraków 2017, s. 57–70.
Nowosad  I.,  O  potrzebie  integralnego  podejścia  do  zmiany  w  edukacji  szkolnej.  Od  zmian
w szkole do zmian szkoły, „Studia Pedagogiczne” 2011, t. LXIV, s. 27–42.
Nowosad I., Perspektywy rozwoju szkoły. Szkice z teorii szkoły, Wydawnictwo Instytutu
Badań Edukacyjnych, Warszawa 2003.
Nowosad I., O komplementarności ciągłości i zmiany w poznawaniu rzeczywistości oświato-
wej nauczyciela, [w:] J.M. Michalak, Praca nauczyciela: ciągłość – zmiana – konteksty,
Wydawnictwo Scriptum, Kraków 2017, s. 57–70.
Okoń W., Podstawy wykształcenia ogólnego, WSiP, Warszawa 1987.
Obuchowski  K.,  Od  przedmiotu  do  podmiotu,  Wydawnictwo  Akademii  Bydgoskiej,
Bydgoszcz 2001.
Obuchowski K., Przez galaktykę potrzeb. Psychologia dążeń ludzkich, Zysk i S-ka, Poznań
1995.227 Bibliografia
Ogrodzka-Mazur E., Kompetencja aksjologiczna dzieci w młodszym wieku szkolnym. Studium
porównawcze środowisk zróżnicowanych kulturowo, Wydawnictwo Uniwersytetu Ślą-
skiego, Katowice 2007.
Ostasz L., Czym są wartości? Zarys aksjologii, Wydawnictwo Uniwersytetu Warmińsko-
-Mazurskiego, Olsztyn 2009.
Palak W., Wartości i cele życiowe pokolenia Y, [w:] P. Długosz, H. Kotarski, W. Jedynak (red.),
Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, Rzeszów 2014.
Piketty T., Ekonomia nierówności, Wydawnictwo Krytyki Politycznej, Warszawa 2015.
Piketty T., Kapitał w XXI wieku, Wydawnictwo Krytyki Politycznej, Warszawa 2015.
Potulicka E., Nowa Prawica a edukacja, cz. II Reforma edukacji według modelu demokracji
rynkowej oraz perspektywy demokracji liberalno-etycznej i socjaldemokratycznej, Wydaw-
nictwo EDYTOR, Poznań–Toruń 1996.
Potulicka E., J. Rutkowiak, Neoliberalne uwikłania edukacji, Oficyna Wydawnicza Impuls,
Kraków 2010.
Półturzycki  J.  (red.),  Rozwój  oświaty  dorosłych  w  Polsce  Ludowej,  Instytut  Programów
Szkolnych, Warszawa 1981.
Przyszczypkowski K., Opozycja polityczna w Polsce – wyzwania dla edukacji, Poznań–To-
ruń: Wydawnictwo „EDYTOR” 1993.
Radziewicz-Winnicki  A.,  Modernizacja  niedostrzeganych  obszarów  rodzimej  edukacji,
„Śląsk”, Katowice 1995.
Radziewicz-Winnicki A., Społeczeństwo w trakcie zmiany. Rozważania z zakresu pedago-
giki społecznej i socjologii transformacji, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne,
Gdańsk 2004.
Robinson K., L. Aronica, Kreatywne szkoły – oddolna rewolucja, która zmienia edukację,
Wydawnictwo Element, Kraków 2015.
Rokeach M., Belives, Attitudes, and Values, Jossey-Bass, San Francisco 1968.
Rostańska  E.,  Proces  a  rezultat.  Bazowe  i  docelowe  składniki  przestrzeni  edukacyjnej,
[w:] J. Skibska, J. Wojciechowska (red.), Współczesna edukacja. Wielopłaszczyznowość
zadań, Wydawnictwo Libron – Filip Lohner, Kraków 2016.
Rowid H., Szkoła twórcza: podstawy teoretyczne i drogi urzeczywistnienia nowej szkoły, Gebe-
thner i Wolff, Kraków 1929.
Sajdak-Michnowska E., L. Michnowski, Ekohumanizm i wiedza o przyszłości w przeciwdzia-
łaniu globalnej katastrofie, [w:] H. Ciążela, W. Dziarnowska, W. Tyburski (red.), Wy-
dawnictwo Akademii Pedagogiki Specjalnej, Warszawa 2010, s. 27–40.
Schleicher A., Edukacja światowej klasy. Jak kształtować systemy szkolne na miarę XXI wieku,
Evidence Institute – Związek Nauczycielstwa Polskiego, Warszawa 2019.
Schulz R., Procesy zmian i odnowy w oświacie. Wstęp do teorii innowacji, PWN, Warszawa 1980.
Schütz A., Powracający do domu, [w:] O wielości światów, Szkice z fenomenologii socjologicz-
nej, Zakład Wydawniczy Nomos, Kraków 2008.
Segiet K., O istocie pomocy dziecku i rodzinie w środowisku z perspektywy pedagogiki społecznej
i pracy socjalnej, [w:] J. Brągiel, B. Matyjas, K. Segiet, Dzieciństwo – w stronę poznania, 228 Bibliografia
zrozumienia i zmiany, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewi-
cza, Poznań 2019.
Seszele 24, On of the luckiest things that can happen to you in life is to have a happy childhood,
[w:] J. Łukasik (wstęp i opracowanie), Z codzienności nauczyciela, Wydawnictwo Black
Unicorn, Warszawa 2011.
Sęk  H.,  Wypalenie  zawodowe  u  nauczycieli.  Uwarunkowania  i  możliwości  zapobiegania,
[w:] H. Sęk (red.), Wypalenie zawodowe. Przyczyny. Mechanizmy. Zapobieganie, Wydaw-
nictwo Naukowe PWN, Warszawa 2000.
Simmel G., Obcy, [w:] P. Sztompka, M. Kucia, Socjologia. Lektury, Wydawnictwo Znak,
Kraków 2005.
Smelser N.J., O związkach między naukami społecznymi a polityką i rozwojem, w: A. Flis
(red.), Stawanie się społeczeństwa, Universitas, Kraków 2006.
Smyła J., Kontrowersje wokół edukacji dziewcząt i chłopców, [w:] E. Bochno, I. Nowosad,
M.J. Szymański (red.), Codzienność  szkoły.  Uczeń, Oficyna Wydawnicza „Impuls”,
Kraków 2014, s. 157–167.
Smyła J., Tożsamościowe dylematy kobiet i mężczyzn w dobie ponowoczesności, [w:] J.M. Łuka-
sik, K. Jagielska, S. Kowal (red.), W poszukiwaniu dróg. Refleksje na temat relacji mistrz
– uczeń, Oficyna Wydawnicza „Impuls”, Kraków 2020.
Sobecki M., D. Misiejuk, J. Muszyńska, T. Bajkowski (red.), Człowiek pogranicza. Wy-
zwania  humanistycznej  edukacji,  Wydawnictwo  Uniwersytetu  w  Białymstoku,
Białystok 2019.
Stachowski  Z.,  Chrześcijańska  tożsamość  narracyjna,  [w:]  I.  Borowik,  K.  Leszczyńska
(red.) Wokół tożsamości: teorie – wymiary – ekspresje, Zakład, Wydawniczy „Nomos”,
Kraków 2008.
Suchodolski B., Badania nowego człowieka, [w:] I. Wojnar, Edukacyjna kultura przyszłości,
Komitet Prognoz 2000 Plus, Warszawa 2006.
Suchodolski B., Edukacja narodu 1918–1968, Wiedza Powszechna, Warszawa 1970.
Suchodolski B. (red.), Model wykształconego Polaka, Zakład Narodowy im. Ossolińskich,
Wrocław 1980.
Suchodolski B., Wychowanie dla przyszłości, PWN, Warszawa 1959.
Sułek A., Wartości życiowe dwóch pokoleń, „Kultura i Społeczeństwo” 1983, nr 2.
Szacka B., Wprowadzenie do socjologii, Oficyna Wydawnicza, Warszawa 2003.
Szczepański J., Elementarne pojęcia socjologii, PWN, Warszawa 1970.
Szczepański J., Refleksje nad oświatą , Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1973.
Szczepański J., Społeczne uwarunkowania rozwoju oświaty, WSiP, Warszawa 1989.
Szczepska-Pustkowska M., Od filozofii dzieciństwa do dziecięcej filozofii życia. Casus władzy
(i demokracji), Oficyna Wydawnicza Impuls, Kraków 2011.
Szempruch J., Nauczyciel w warunkach zmiany społecznej i edukacyjnej, Oficyna Wydawni-
cza Impuls, Kraków 2012.
Szempruch J., Wyzwania i perspektywy pracy nauczyciela wobec przemian współczesnego świa-
ta,  [w:]  J.  Madalińska-Michalak,  N.G.  Pikuła,  K.  Białożyt  (red.),  Edukacja  i  praca 229 Bibliografia
nauczyciela: ciągłość – zmiana – konteksty, Wyd. „Scriptum” Tomasz Sekunda, Kra-
ków 2017.
Sztompka P., Socjologia. Analiza społeczeństwa, Wydawnictwo Znak, Kraków 2002.
Sztompka P., Socjologia zmian społecznych, Wydawnictwo Znak, Kraków 2007.
Szymański M.J., Edukacyjne problemy współczesności, Oficyna Wydawnicza Impuls, Kra -
ków 2014.
Szymański M.J., Krok w przód – dwa kroki wstecz. Uwagi o wyrównywaniu szans edukacyj-
nych dzieci i młodzieży, [w:] T. Lewowicki (red.), „Gorące problemy” edukacji w Polsce,
Komitet Nauk Pedagogicznych PAN, WSP ZNP, Warszawa, s. 125–128.
Szymański  M.J.,  Młodzież  wobec  wartości.  Próba  diagnozy,  Instytut  Badań  Edukacyj-
nych, Warszawa 1998 i 2006.
Szymański M.J., Nierówności społeczne – edukacja, życie wartościowe, [w:] M. Czerepa-
niak-Walczak, J. Madalińska-Michalak, Ku  życiu  wartościowemu.  Idee  –  koncepcje
– praktyki, Oficyna Wydawnicza Impuls, Kraków 2018, s. 305–318.
Szymański M.J., Nierówności społeczne w zmieniającym się społeczeństwie, [w:] A. Grom-
kowska-Melosik, M.J. Szymański (red.), Edukacja i nierówność. Trajektorie sukcesu
i marginalizacji, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza,
Poznań 2014, s. 19–34.
Szymański M.J., Procesy selekcyjne w szkolnictwie ogólnokształcącym, PWN, Warszawa
1988.
Szymański M.J., Selekcyjne funkcje szkolnictwa a struktura społeczna, IBE, Warszawa 1996.
Szymański M.J., Socjalizacja w społeczeństwie tradycyjnym, nowoczesnym i ponowoczesnym,
[w:] M.J. Szymański, (red.), Krótkie wykłady z socjologii edukacji. Wolters Kluwer,
Warszawa 2019, s. 64–90.
Szymański M.J., Studia i szkice z socjologii edukacji, Wydawnictwo Akademii Pedagogicz-
nej, Warszawa 2015.
Szymański M.J., Środowiskowe uwarunkowania selekcji szkolnej, PWN, Warszawa 1973.
Szymański M.J., Zmiana społeczna i zmiana edukacyjna, [w:] J. Kostkiewicz, A. Domaga-
la-Kręcioch, M.J. Szymański (red.), Szkoła wyższa w toku zmian. Diagnozy i konsta-
tacje, Oficyna Wydawnicza „Impuls”, Kraków 2011, s. 21–38.
Śliwerski B., Edukacja szkolna wobec koniecznych zmian, Wydawnictwo i Pracownia Poli-
graficzna Łódzkiego Centrum Doskonalenia Nauczycieli i Kształcenia Praktycz-
nego, Łódź 2017.
Śliwerski B., Inność w uwięzieniu, [w:] A. Cybal-Michalska (red.), Tożsamość w kontekście
edukacyjnym i społeczno-kulturowym, Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań 2011.
Śliwerski B., Pedagogika dziecka. Studium pajdocentryzmu, Gdańskie Wydawnictwo Psy-
chologiczne, Gdańsk 2007.
Śliwerski B., (Kontr-)rewolucja oświatowa. Studium z polityki prawicowych reform edukacyj-
nych, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 2020.
Świda-Ziemba H., Obraz świata i bycia w świecie, Instytut Stosowanych Nauk Społecz-
nych UW, Warszawa 2000.230 Bibliografia
Świda-Ziemba H., Wartości egzystencjalne młodzieży lat dziewięćdziesiątych, Instytut Sto-
sowanych Nauk Społecznych UW, Warszawa 1995.
Tarczyński A., Obcy. Perspektywa doświadczenia grupowego, Wydawnictwo Uniwersytetu
Kazimierza Wielkiego, Bydgoszcz 2014.
Tarkowska E., Nie masz kasy, jesteś nikim, [w:] M. Dudzikowa, M. Czerepaniak-Walczak
(red.), Wychowanie. Pojęcia. Procesy. Konteksty. Interdyscyplinarne ujęcie, t. 4, Gdańskie
Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk 2008.
Tischner J., Filozofia dramatu , Wydawnictwo Znak, Kraków 2012.
Tischner J., Inny. Eseje o spotkaniu, Wydawnictwo Znak, Kraków 2017.
Tischner J., Myślenie według wartości, Wydawnictwo Znak, Kraków 1993.
Tłuściak-Deliowska A., Dręczenie szkolne. Społeczno-pedagogiczna analiza zjawiska, Wydaw-
nictwo Akademii Pedagogiki Specjalnej, Warszawa 2017.
Tocqueville de A., Dawny ustrój i rewolucja, Znak, Kraków 1994.
Uczyć  się,  aby  być,  Raport  dla  UNESCO  Komisji  pod  przewodnictwem  E.  Faure’a,
PWN, Warszawa 1975.
Waldenfelds B., Podstawowe motywy fenomenologii obcego, Oficyna Naukowa, Warszawa 2009.
Wallerstein I., Lampart, Książka i Wiedza, Warszawa 2008.
Wielecki K., Wychowanie i wspólnotowość. Poza pedagogikę indywidualizmu i kolektywi-
zmu,  [w:]  J.  Danilewska  (red.),  Fundamenty  edukacyjnej  wspólnoty,  Wydawnictwo
Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2005.
Wiśniewska-Paź B., Autonomia edukacji a ład społeczny. Struktura szkolnictwa w Szwajca-
rii wobec zdecentralizowanej koncepcji społeczeństwa i państwa. Kwestie porównawcze
ze strukturami państw ościennych, Semper, Warszawa 2009.
Wojciechowska M., Wartości młodzieży i jej rodziców, Wydawnictwo Uniwersytetu Jana
Kochanowskiego, Kielce 2018.
Wojniak  J.,  Obywatel  w  społeczeństwie  sieci.  Warunki  i  narzędzia  społecznej  partycypacji
w ponowoczesnym świecie, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Pedagogicznego,
Kraków 2016.
Wysocka E., Podstawowe wyznaczniki kształtowania się tożsamości w percepcji młodzieży
studenckiej, [w:] I. Borowik, K. Leszczyńska (red.), Wokół tożsamości: teorie – wymia-
ry – ekspresje, Zakład Wydawniczy „Nomos”, Kraków 2008, s. 309–326.
Zandecki A., Wykształcenie a jakość życia, Edytor, Toruń–Poznań 1999.
Znaniecki F., Współczesne narody, PWN, Warszawa 1990.