Doświadczenia rodzinne jako czynnik rozwoju wybitnych twórców

 Spis treści:

Wprowadzenie

Rozdział 1. Istota rozwoju psychicznego

1.1. Rozwój w poglądach filozoficznych
1.2. Psychologiczne ujęcie rozwoju
1.3. Rozwój w ujęciu psychologii biegu życia

Rozdział 2. Twórczość w ujęciu współczesnej psychologii

2.1. Wielowymiarowość i interakcyjność twórczości
2.2. Osobowościowe uwarunkowania twórczości
2.3. Twórczość a rozwój jednostki

Rozdział 3. Rodzina a rozwój jednostki

3.1. Rodzina jako system interakcji
3.2. Percepcja interakcji rodzinnych a podmiotowość jednostki
3.3. Czynniki rozwoju jednostki w rodzinie

Rozdział 4. Rodzice jako osoby znaczące w rozwoju dziecka

4.1. Jakość małżeństwa rodziców a interakcje rodzinne
4.2. Stymulująca i ograniczająca rola matki w rozwoju twórczym człowieka
4.3. Realizowanie roli ojca a stymulowanie rozwoju dziecka

Rozdział 5. Analiza materiałów biograficznych jako metoda badania społecznych u-warunkowań rozwoju wybitnej twórczości

Rozdział 6. Doświadczenia wybitnych twórców – kobiety

6.1. Maria Skłodowska-Curie (1867–1934)
6.2. Marina Cwietajewa (1892–1941)
6.3. Isadora Duncan (1877–1927)
6.4. Frida Kahlo (1907–1954)

Rozdział 7. Doświadczenia wybitnych twórców – mężczyźni

7.1. Albert Einstein (1879–1955)
7.2. Pablo Picasso (1881–1973)
7.3. Zygmunt Freud (1850–1939)
7.4. Andrzej Panufnik (1914–1991)
7.5. Czesław Miłosz (1911–2004)
7.6. Steve Jobs (1955–2011)

Rozdział 8. Doświadczenia rodzinne wybitnych twórców a rozwój ich twórczego potencjału – dyskusja dotycząca zaprezentowanych wyników

8.1. Cechy rodzin pochodzenia wybitnych twórców
8.2. Jakość małżeństwa rodziców, rodzice jako osoby znaczące
8.3. Doświadczenia wybitnych twórców związane z rodziną prokreacyjną

Podsumowanie – doświadczenia rodzinne sprzyjające narodzinom geniusza

Summary
Bibliografia

Ainsworth M.D.S. (1979). Attachment is related to mother-infant interaction.
Advances in the study of Behavior, 9, 2‒51.
Amabile T.M. (1996). Creativity in context. Boulder, CO: Westview Press, Inc.
Augustyn J. (1999). Ojcostwo. Warszawa: WAM.
Bade P. (1994). Renoir. Warszawa: Oficyna Panda.
Baltes P.B., Reese H.W. (1984). The life-span perspective in developmental psychology. W: M.H. Borstein, M.E. Lamb (red.) Developmental psychology. An advanced textbook. New York: Erlbaum.
Barron F. (1969). Creative person and personality freedom. New York: Van Nostrand.
Barron F., Harrington D.M. (1981). Creativity, intelligence and personality. Annual
Review of Psychology, 32, 439‒476.
Bee H. (2004). Psychologia rozwoju człowieka. Poznań: Wydawnictwo Zysk i Sk-a.
Birch A. (2005). Psychologia rozwojowa w zarysie wydanie nowe. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Bowlby J. (2007). Przywiązanie. Warszawa: PWN.
Braun-Gałkowska M. (1991). Metody badania systemu rodzinnego. Lublin: Katedra Psychologii Wychowawczej KUL.
Braun-Gałkowska M. (1992). Psychologiczna analiza systemów rodzinnych osób zadowolonych i niezadowolonych z małżeństwa. Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL.
Braun-Gałkowska M. (1992a). Związek między zadowoleniem z małżeństwa a inte-rakcjami systemu rodzinnego. W: A. Januszewski, P. Oleś, T. Witkowski (red.), Wykłady z psychologii w KUL, t.6 (s. 97‒124). Lublin: Wydawnictwo KUL.
Brian D. (1996). Einstein. A Life. New York.
Brian D. (2005). Rodzina Curie nigdy nie opowiedziana historia życia prywatnego i pracy najbardziej kontrowersyjnej rodziny w dziejach nauki. Warszawa: Amber.
Bronfenbrenner U. (1976). Ekologia rozwoju człowieka: historia i perspektywy. Psychologia Wychowawcza, 5.
Bronfenbrenner U. (1979). The ecology of human development. Cambridge, MA: Harvard University Press.
Brzezińska A. (2000). Społeczna Psychologia rozwoju. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
Bühler Ch. (1999), Bieg życia ludzkiego. Warszawa: PWN.
Bullinger, H. (1997). Mężczyzna czy ojciec? Warszawa: Niezależna Oficyna Wydawni-cza.
Buss D.M. (2001). Psychologia ewolucyjna. Jak wytłumaczyć społeczne zachowania człowieka? Najnowsze koncepcje. Gdańsk: GWP.
Brunner J.S. (1978). Warunki działalności twórczej. W: J.S. Brunner (red.). Poza dostarczone informacje: studia z psychologii poznawania (s. 361‒377). Warszawa: PWN.
Całek A. (2011). Jak badać życie wielkich twórców? O biograficznych granicach między psychologią a literaturoznawstwem i ich przekraczaniu. W: B. Bartosz, A. Keplinger, M. Straś-Romanowska (red.). Transgrecje – innowacje – twórczość (s. 417–434). Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.
Całek A. (2013). Biografia naukowa: od koncepcji do narracji. Interdyscyplinarność, teorie, metody badawcze. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Całek A. (2015). Psychobiografia naukowa: od metody badawczej do tekstu. W: M. Modrzejewska-Świegulska (red.), Biograficzne badania nad twórczością. Teo-ria i empiria. Seria Wydawnicza Twórczość i Edukacja. Tom 3. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
Csikszentmihalyi M. (1988). The domain of creativity. W: R.J. Sternberg (red.), The nature of creativity. Contemporary psychological perspectives (s. 325–339). Cam-bridge UK: Cambridge University Press.
Csikszentmihalyi M. (1996). Creativity: Flow and psychology of discovery and inven-tion. New York: Harper-Collins Publishers.
Colman A.M. (2009). Autoprezentacja. W: Słownik psychologii. Warszawa: Wydaw-nictwo Naukowe PWN.
Curie E. (1983), Maria Curie. Warszawa: PWN.
Curie M. i córki (2011). Listy. Wrocław: Wydawnictwo Dolnośląskie.
Dąbrowska-Wnuk M. (2007). Na drodze ku nowemu ojcostwu. W: E. Mandal (red.), W kręgu gender. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
Dryll E. (2001). Interakcja wychowawcza. Warszawa: Wydawnictwo IP PAN.
Dudek Z.W. (2009). Od psychologii gębi do psychologii integralnej. Warszawa: Ene-teia, Wydawnictwo Psychologii i Kultury.
Duncan I. (1959). Moje życie. Kraków: Wydawnictwo Literackie.
Duvall E.M. (1957). Family development. Chicago: J.B. Lippincott Company.
Einstein A. (1996). Zapiski autobiograficzne. Kraków.
Emling S. (2013). Maria Skłodowska-Curie i jej córki. Warszawa: Warszawskie Wydawnictwo Literackie Muza.
Erikson E.H. (1964). Insight and Responsibility. New York: Norton.
Erikson E.H. (1976). Toys and Reason. New York: Norton.
Erikson E.H. (1997). Dzieciństwo i społeczeństwo. Poznań: Dom Wydawniczy Rebis.
Erikson E.H. (2002). Dopełniony cykl życia. Poznań: Dom Wydawniczy Rebis.
Erikson E.H. (2004). Tożsamość a cykl życia. Poznań: Zysk i S-ka.
Eysenck H.J. (1992). The definition and measurement of psychoticism. Personality and Indicidual Differennces, 13, 757‒785.
Farnicka M., Liberska H. (2014). Transmisja międzypokoleniowa – procesy zacho-dzące na styku pokoleń. W: I. Janicka, H. Liberska (red.). Psychologia rodziny (s. 184‒202). Warszawa: PWN.
Feist G.J. (1999). The influence of personality on artistic and scientificc creativity. W: R.J. Sternberg (red). Handbook of creativity (s. 273–296). Cambridge, UK: Cambridge University Press.
Feldman D.H. (1999). The development of creativity. W: R.J. Sternberg (red.) Hand-book of creativity (s. 169–186). Cambridge UK: Cambridge University Press.
Franaszek A. (2011). Miłosz. Biografia. Kraków: Wydawnictwo Znak.
Freud Z. (1958). Wstęp do psychoanalizy. Warszawa: Książka i Wiedza.
Freud M. (1993). Freud – mój ojciec. Warszawa: Wydawnictwo Interpress PAI S.A.
Fromm E. (1973). O sztuce miłości. Warszawa: PIW.
Fromm E. (1978). Ucieczka od wolności. Warszawa: PIW.
Fromm E. (1977). Miłość, płeć i matriarchat. Poznań: Dom Wydawniczy Rebis.
Fromm E. (1995). Mieć czy być. Poznań: Dom Wydawniczy Rebis.
Gałdowa A. (1995). Powszechność i wyjątek rozwój osobowości człowieka dorosłego. Kraków: Wydawnictwa Księgarni Akademickiej.
Gardner H. (1993). Creating minds. An Anatomy of Creativity Seen Through the Lives of Freud, Einstein, Picasso, Stravinsky, Eliot, Graham and Gandhi. Basic Books, New York.
Gardner H. (1998). Niepospolite umysły. O czterech niezwykłych postaciach i naszej własnej wyjątkowości. Wolfgang Amadeusz Mozart, Virginia Woolf, Zygmunt Freud, Mahatma Gandhi. Warszawa: Wydawnictwo W.A.B..
Gay P. (2003). Freud życie na miarę epoki. Poznań: Zysk i S-ka Wydawnictwo.
Gidel H. (2004). Picasso biografia. Warszawa: Wydawnictwo W.A.B.
Goldsmith B. i (2006), Geniusz i obsesja wewnętrzny świat Marii Curie. Wrocław: Wydawnictwo Dolnośląskie.
Goth J. (2000). Nieobecność ojca. W: S. Jabłoński (red.). Ojciec… (s. 179–185). Poznań: Wydawnictwo Fundacji Humaniora.
Grac, J. (1995). Wzory osobowe oddziałujące na młodego człowieka ‒ analiza teore-tyczna. Człowiek i Społeczeństwo, 13,
Gruber H.E. (1982). Darwin on man. Chicago: University of Chicago Press.
Gurba E. (2011). Wczesna dorosłość. W: J. Trempała (red.), Psychologia rozwoju człowieka podręcznik akademicki (s. 287–311). Warszawa: PWN.
Guilford J.P. (1978). Natura inteligencji człowieka. Warszawa: 1978.
Grzywak-Kaczyńska M. (1975). Miłości trzeba się uczyć. Zagadnienia Wychowawcze a zdrowie Psychiczne, 6, s. 7‒18.
Hall C.S., Lindzey G. (1990). Teorie osobowości. Warszawa: PWN.
Harwas-Napierała B. (1995). Rodzina jako kontekst rozwojowy jednostki. W: J. Trempała (red.), Rozwijający się człowiek w zmieniającym się świecie, Materiały IV Ogólnopolskiej Konferencji Psychologów Rozwojowych (s. 303–316). Bydgoszcz: Wydawnictwo Uczelniane WSP.
Havighhurst R. (1972). Developmental tasks and education. New York: David McKay.
Hennesseey B.A., Amabile T.M. (1988). The conditions of creativity. W: J.R. Sternberg (red.). The nature of creativity. Contemporary psychological perspectives (s. 11‒38). Cambridge UK: Cambridge University Press.
Henry N. (2016). Uczone siostry rodzinna historia Marii i Broni Skłodowskich. Wro-cław: Wydawnictwo Dolnośląskie.
Herrera H. (2003). Frida – życie i twórczość Fridy Kahlo. Warszawa: Świat Książki.
Hillgard E.R. (1967). Wprowadzenie do psychologii. Warszawa: PWN.
Hoffman L.W. (1978). Effects of the firs child on the woman’s role. W: W.B. Miller, L.F. Newman (red.), The first child and family formation (s. 340‒367). University of Carolina: Chapel Hill.
Isaacson W. (2010). Einstein jego życie, jego wszechświat. Warszawa: Wydawnictwo W.A.B.
Isaacson W. (2011). Steve Jobs. Kraków: Insignis.
Jamison K.R. (1995). Manic-depressive illness and creativity. Scientific American, 272, 46‒51.
Jones H. (2009). Marina Cwietajewa. W: J. Patrick (red). 501 wielkich pisarzy wy-czerpujący przewodnik najwybitniejsi pisarze świata (s. 320‒321). Warszawa: Wydawnictwo MWK.
Kielar-Turska M. (2000). Rozwój człowieka w pełnym cyklu życia. W: J. Strelau (red.). Podręcznik akademicki, t. 1 (s. 285–332). Gdańsk: GWP.
Kielar-Turska M. (2011). Kształtowanie się naukowej psychologii rozwoju człowieka. W: J. Trempała (red.). Psychologia rozwoju człowieka (s. 3–27). Warszawa: PWN.
Kindlon D., Thompson M. (2004). Sposób na Kaina. Jak chronić życie emocjonalne chłopców. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Krajewski S. (1977). Pojęcie rozwoju i postępu. W: J. Kmita (red.). Założenia teore-tyczne badań nad rozwojem historycznym (s. 12‒45), Warszawa: PWN.
Kubicka D. (2003). Twórcze działanie dziecka w sytuacji zabawowo-zadaniowej. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Kuryś K. (2008). Doświadczanie pierwszego rodzicielstwa w narracjach kobiet i mężczyzn. W: H. Polańska-Wrona, G. Rudkowska, L. Wrona (red.). Człowiek – ro-dzina – kultura. Szkice psychologiczne (s. 43‒55). Kraków: Wydawnictwo Uni-wersytetu Pedagogicznego.
Kurzke H. (2005). Tomasz Mann życie jako dzieło sztuki. Warszawa: Wydawnictwo Twój Styl.
Labouvie-Vief G. (1981). Proactive and reactive aspects of constructivism: Growth and aging in life-span perspective. W: R.M. Lerner, N.A. Busch-Rossnagel (red),
Individuals as producers of their development. A life-span perspective. New York: Academic Press.
Lech F. (2018), Mistrz. Wprost, 47, 76–79.
Lee N. (2001). Childhood and Society. Buckingham: Open University Press.
Le Clézio J.M.G. (2009). Diego i Frida. Warszawa: Wydawnictwo W.A.B.
Lemire L. (2003). Maria Skłodowska-Curie. Warszawa: Świat Książki.
Levitz-Jones E.M., Orlofsky J.L. (1985). Separation-indivitation and intimacy capacity in college women. Journal of Personality and Social Psychology, 49, 156‒169.
Levinson D. (1978). The seasons of a man’s life. New York: Knopf.
Liberska H., Matuszewska M. (2014). Modele funkcjonowania rodziny. Style wy-chowania. W: I. Janicka, H. Liberska (red.). Psychologia rodziny (s. 116‒139). Warszawa: PWN.
Lombroso C. (1987). Geniusz i obłąkanie. Warszawa: PWN.
Lynn D.B. (1974). The father. His role in child development. Monterey.
McCrae R.R. (1987). Creativity, divergent thinking and openness to experience. Journal of Personality and Social Psychology, 52, 1258–1265.
Mac Kinnon D.W. (1978). In search of human efectiveness: identifying, and developing creativity. Buffalo: Creative Education Fundation Inc.
Margasiński A. (1996). Analiza psychologiczna systemów rodzinnych z chorobą alkoholową. Częstochowa: Wydawnictwo WSP.
Maslow A. (1983). Postawa twórcza. Nowiny Psychologiczne, 8‒9, 58‒71.
May R. (1989). Psychologia a dylemat ludzki. Warszawa: Pax.
May R. (1994). Odwaga tworzenia. Poznań: Dom Wydawniczy Rebis.
Mądrzycki T. (1986). Deformacje w spostrzeganiu ludzi. Warszawa: PWN.
Mednick S.A. (1962). The associative basis of the creative process. Psychological Review, 69, 220‒232.
Mendecka G. (1988). Biographical correlates of technical creativity in coal mining. Polish Psychological Bulletin, 1, 55–63.
Mendecka G. (1995). Characteristics of father and development of creativity in their sons. European Journal for High Ability ECHA, 6.
Mendecka, G. (1996). Attitudes of parents and development of creativity. W: A.J. Cropley, D. Dehn (red.), Fostering the Growth of High Ability: European Perspec-tives (s. 563‒570). New Jersey: Ablex Publishing Corporation Norwood, New Jersey.
Mendecka G. (2003). Środowisko rodzinne w percepcji osób aktywnych twórczo. Częstochowa: Wydawnictwo WSP.
Mendecka G. (2005). Twórczość a rozwój człowieka w biegu życia. Psychologia Rozwojowa 4, 23‒24.
Mendecka G. (2007) Wybitni artyści w relacjach z kobietami. W: E. Mandal (red.),
W kręgu gender (s. 108‒127). Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
Mendecka, G. (2008). Doświadczanie macierzyństwa przez wybitne kobiety. W: H. Polańska-Wrona, G. Rutkowska, L. Wrona (red.) Człowiek ‒ rodzina ‒ kultura. Szkice psychologiczne (s. 29–42). Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Pedago-gicznego.
Mendecka G. (2010). Etos pracy wybitnych twórców. W: G. Mendecka (red.). Oblicza twórczości (s. 52–76). Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
Mendecka G. (2011). Transgresyjna biografia Marii Skłodowskiej-Curie. W: B. Bartosz, A. Keplinger, M. Straś-Romanowska (red.). Transgresje – innowacje – twórczość (s. 435–450). Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.
Mendecka G. (2014). Równowaga między pracą a życiem rodzinnym wybitnych twórców literatury. W: I. Janicka, M. Znajmiecka-Sikora (red.) Rodzina i kariera. Równoważenie czy konflikt ról (s. 29–49). Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
Mendecka G. (1915). Doświadczenia szkolne wybitnych twórców, Psychologia Wy-chowawcza, 8, 88–105.
Mendecka G. (1916). Czy można wykreować wybitnego twórcę? W: I. Pufal-Struzik, Z. Okraj (red.). Kreatywność między mitami, stereotypami a rzeczywistością. Kiel-ce: Wydawnictwo Uniwersytetu im. Jana Kochanowskiego, 71‒84.
Mendecka G. (2018). Biografia naznaczona cierpieniem w narracjach Fridy Kahlo. W: M. Karkowska (red.), Biografie nieoczywiste. Przełom, kryzys, transgresja w perspektywie interdyscyplinarnej (s. 223‒241). Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego,
Mendecka G., Góra B. (1993). Zmienne życia rodzinnego a rozwój zdolności twór-czych. Częstochowa: Wydawnictwo WSP.
Mercer R.T. (1986). First-time motherhood. Expiriences from teens to forties. New York: Springer.
Miłosz Cz. (2001). Rodzinna Europa. Kraków: Wydawnictwo Literackie.
Morris D. (1971). Intimate Behavior. New York: Random House.
Nowakowska A. (2009). Wpływ migracji zarobkowej na jakość życia rodzinnego. W: T. Rostowska (red.). Psychologia rodziny. Małżeństwo i rodzina wobec współcze-snych wyzwań (s. 101–117). Warszawa: Difin.
Namysłowska, I. (1992). Proces terapii rodzinnej. W: A. Pohorecka (red). Rodzina w terapii (s. 52‒76). Warszawa: Instytut Psychiatrii i Neurologii.
Namysłowska I. (1997). Terapia rodzin. Warszawa: Springer PWN.
Nęcka E. (1987). Proces twórczy i jego ograniczenia. Kraków: Wydawnictwo UJ.
Nęcka E. (2001). Psychologia twórczości. Gdańsk: GWP.
Nosal C.S. (1979). Mechanizmy funkcjonowania intelektu. Wrocław: Wydawnictwo Politechniki Wrocławskiej.
Panufnik A. (1914). Panufnik. Autobiografia. Warszawa: Wydawnictwo Marginesy.
Parker B. (2006). Einstein. Pasje uczonego. Warszawa: Wydawnictwo Książkowe Twój Styl.
Penrose R. (1991). Picasso. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
Pietrasiński Z. (1990). Rozwój człowieka dorosłego. Warszawa: WP.
Piwkowska A. (2017). Wyklęta poezja i miłość Mariny Cwietajewej. Warszawa: Wy-dawnictwo Iskry.
Plopa M. (2005). Psychologia rodziny. Teoria i badania. Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls.
Plopa M. (2007). Więzi w małżeństwie i w rodzinie. Metody badań. Kraków. Oficyna Wydawnicza Impuls.
Przetacznikowa M. (1986). Psychologiczne podstawy wychowania w rodzinie. W: M. Przetacznikowa, Z. Włodarski (red.) Psychologia Wychowawcza, t. 2 (s. 434–476), Warszawa: PWN.
Przetacznik-Gierowska M. (1996). Zasady i prawidłowości psychicznego rozwoju człowieka. W: M. Przetacznik-Gierowska, M. Tyszkowa (red.), Psychologia rozwo-ju człowieka (s. 57‒84). Warszawa: WN PWN.
Pospiszyl K. (1980). Ojciec a rozwój dziecka. Warszawa: Książka i Wiedza.
Pufal-Struzik I (1996). Demand for stimulation in young people with different levels of creativity. High Ability Studies, 7, 145‒150.
Pufal-Struzik I. (1997). Możliwości rozwoju aktywności twórczej dzieci i młodzieży na tle warunków wychowawczych w rodzinie. W. Dudkiewicz i I. Pufal-Struzik (red.) Twórczość i aktywność dzieci i młodzieży. Rocznik Świętokrzyski seria A Nauki Humanistyczne. Kielce: Towarzystwo Naukowe PAN w Krakowie, nr 24.
Pufal-Struzik I. (2006). Podmiotowe i społeczne warunki twórczej aktywności arty-stów. Kielce: Wszechnica Świętokrzyska.
Radochoński M. (1988). Choroba a rodzina. Rzeszów: Wydawnictwo WSP.
Radochoński M. (2008). Doświadczanie pierwszego macierzyństwa z perspektywy psychologii ciągu życia. W: H. Wrona-Polańska, G. Rudkowska, L. Wrona (red.). Człowiek ‒ rodzina ‒ kultura. Szkice psychologiczne (s. 21‒28). Kraków: Wydaw-nictwo Naukowe Uniwersytetu Pedagogicznego.
Rembowski J. (1978). Rodzina w świetle psychologii. Warszawa: WSiP.
Rembowski J. (1980). Rodzina jako system powiązań. W: M. Ziemska (red.). Rodzina i dziecko (s. 127‒142), Warszawa: PWN.
Reykowski J. (1977). Osobowość a społeczna percepcja. W: J. Reykowski (red.) O.W. Owczynnikowa, K. Obuchowski (red.) Studia z psychologii emocji, motywacji i osobowości. Wrocław: Ossolineum.
Richards R. (1981). Relationship between creativity and psychopatology: an evalua-tion and interpretation of evidence. Genetic Psychology Monographs, 103, 261‒324.
Risè C.(2005). Ojciec ‒ niezgoda na nieobecność. Kielce: Jedność.
Rostowski J. (1987). Zarys psychologii małżeństwa. Warszawa: PWN.
Rostowski J. (1987a). Wpływ jakości małżeńskiej rodziców na proces socjalizacji ich dzieci. Problemy Rodziny, 4, 3‒11.
Runco M.A. (2014). Creativity. Theories and Themes: Research, Development and Practice, Jamestown., Academic Press.
Ryan P.J. (2008). How new is the „new” social study of childhood? The myth of par-adigm shift. Journal of Interdisciplinary History, 38, 553‒576.
Rzepa T. (1999). Przedmowa do wydania polskiego książki Ch. Bühler Bieg życia ludzkiego (s. 7–23). Warszawa: PWN.
Satir V. (1988). The New People making. Palo Alto, CA: Science and Behavior Books.
Schaffer H.R, (2006). Rozwój społeczny, dzieciństwo i młodość. Kraków: WUJ.
Schultz D.P., Schultz S.E. (2008). Historia współczesnej psychologii. Kraków: WUJ.
Simmons J. (1997). 100 najwybitniejszych uczonych wszech czasów. Warszawa: Świat Książki.
Simonton D.K. (1993). Wiek i produktywność twórcza: nieliniowa estymacja modelu przetwarzania informacji. W: J. Brzeziński (red.), Psychologiczne i psychome-tryczne problemy diagnostyki psychologicznej (s. 177‒191). Poznań: Wydawnic-two UAM.
Skarżyńska K. (1979). Studia nad spostrzeganiem osób: regulacyjna funkcja informa-cji centralnych. Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego.
Skarżyńska K. (1981). Spostrzeganie ludzi. Warszawa: PWN.
Sołowiej J. (1980). Analiza psychologiczna sytuacji rodzinnej twórców na podstawie danych biograficznych. Gdańsk: Zeszyty Naukowe UG, nr 3.
Sołowiej J. (1980a). Rodzina a rozwój zdolności twórczych. W: M. Ziemska (red.). Rodzina i dziecko (s. 423‒437). Warszawa: PWN.
Sołowiej J. (1997). Psychologia twórczości. Gdańsk: Wyd. UG.
Stasiakiewicz M. (1999). Twórczość i interakcja. Poznań: Wydawnictwo UAM.
Sternberg R.J. (1988). A three-facet model of creativity. W: R.J. Sternberg (red.) The nature of creativity. Contemporary psychological perspectives (s. 125–147). Cam-bridge, UK: Cambridge University Press.
Sternberg R.J., Lubart T.I. (1995). Defying the crowd: Cultivating creativity in a culture of conformity. New York: The Free Press.
Stern C. (2006). Poeta i tancerka Isadora Duncan i Siergiej Jesienin. Warszawa: Twój Styl Wydawnictwo Książkowe.
Straś-Romanowska M. (1994). Kierunki poszukiwań w dziedzinie psychologicznych badań nad podmiotowością człowieka. W: A. Gałdowa (red.). Psychologia osobo-wości i antropologia filozoficzna (s. 137–146). Kraków: Uniwersytet Jagielloński.
Straś-Romanowska M. (2000). O metodzie jakościowej w kontekście rozważań nad tożsamością psychologii, Prace Psychologiczne LIII, „Acta Universitatis Wratislaviensis” Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.
Stróżewski W. (1983). Dialektyka twórczości. Kraków: PWM.
Strzałecki A. (1991). Style działania twórczego. W: A. Tokarz (red.). Stymulatory i inhibitory aktywności twórczej (s. 46‒65), Poznań: SAAW.
Strzałecki, A. (2003). Psychologia twórczości. Między tradycją a ponowoczesnością. Warszawa: Wydawnictwo UKSW.
Szmidt K.J. (2007). Pedagogika twórczości. Gdańsk: GWP.
Szmidt K.J. (2015). Biografie twórców to też twórczość. Głos w obronie biografii „nienaukowych”. W: M. Modrzejewska-Świgulska (red), Biograficzne badania nad twórczością. Teoria i empiria. Seria Wydawnicza Twórczość i Edukacja 3. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
Szuman S. (1959). O czynnikach kształtujących psychikę dziecka w wieku przed-szkolnym. Kwartalnik Pedagogiczny, 4, 145‒158.
Tatarkiewicz W. (1970). Historia filozofii. Warszawa: PWN.
Tatarkiewicz W. (1975). Dzieje sześciu pojęć. Warszawa: PWN.
Tavris C., Wade C. (1999). Psychologia podejścia oraz koncepcje. Poznań: Zysk i S-ka Wydawnictwo.
Tokarz A. (1991). Stymulatory i inhibitory pracy badawczej, cz. I. Samodzielni a niesamodzielni pracownicy nauki. Zagadnienia naukoznawstwa, 106, 179‒191.
Tokarz A. (1996). Wstępna korekta modelu autonomicznej motywacji poznawczej. Studia z Psychologii, t. 7, s. 205–231. Warszawa: Wydawnictwa ATK.
Tokarz A. (2005). Dynamika procesu twórczego. Kraków: Wydawnictwo UJ.
Tomaszewski T. (1975). Czynności spostrzegania. W: T. Tomaszewski (red.). Psycho-logia (s. 226‒246). Warszawa: PWN.
Trempała J. (2011). Natura rozwoju psychicznego. W: J. Trempała (red.) Psychologia rozwoju człowieka (s. 28–49). Warszawa: PWN.
Troskolański A.T. (1982). O twórczości. Piśmiennictwo naukowo-techniczne. War-szawa: PWN.
Troyat H. (2004). Marina Cwietajewa ‒ wieczna buntownica. Warszawa: Wydawnic-two Książkowe Twój Styl.
Tyszkowa M. (1990). Rodzina, doświadczenie i rozwój jednostki. Paradygmat teore-tyczny badań. W: M. Tyszkowa (red.). Rodzina a rozwój jednostki. Poznań: UAM.
Tyszkowa M. (1996). Pojęcie rozwoju i zmiany rozwojowej. W: M. Przetacznik-Gierowska, M. Tyszkowa (red.), Psychologia rozwoju człowieka. Warszawa: PWN.
Tyszkowa M. (1988). Rozwój psychiczny jednostki jako proces strukturyzacji i re-strukturyzacji doświadczenia. W: M. Tyszkowa (red.) Rozwój człowieka w ciągu życia. Zagadnienia teoretyczne i metodologiczne (s. 44–79). Warszawa: PWN.
Uchnast Z. (1975). Fenomenologiczno-egzystencjalna koncepcja osobowości Rollo Maya. Roczniki Filozoficzne 4.
Walencka-Matyja K. (2014). Rola i funkcje rodziny. W: I. Janicka, H. Liberska (red.). Psychologia rodziny, s. 95‒114.
Weiner E. (2016). Genialni w pogoni za tajemnicą geniuszu. Warszawa: PWN.
Wojciszke B. (1993). Psychologia miłości. Gdańsk. Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
Zamiara K. (1988). Formalne cechy rozwoju w różnych ujęciach modelowych. W:  M. Tyszkowa (red.), Rozwój psychiczny człowieka w ciągu życia. Zagadnienia teo-retyczne i metodologiczne. Warszawa: PWN.
Ziemska M. (1969). Postawy rodzicielskie. Warszawa: Wiedza Powszechna.
Ziemska M. (1980). Postawy rodzicielskie i ich wpływ na osobowość dziecka. W: M. Ziemska (red.), Rodzina i dziecko (s. 155‒197). Warszawa: PWN.