Rodzina z dziećmi. Rodzina dysfunkcyjna. Pedagogika, praca socjalna, terapia

Spis treści:

O serii 
Wstęp  

Rozdział 1. Charakterystyka rodziny współczesnej  

1.1. Definicje rodziny – ujęcie tradycyjne   
1.2. Przemiany rodziny   
1.3. Typy rodzin funkcjonujących prawidłowo   
1.4. Struktura rodziny   
1.5. Dobro dziecka   
1.6. Potrzeby i cele rodziny   
1.7. Funkcje rodziny   
1.8. Zasoby rodziny   
1.9. Klimat rodzinny, więzi w rodzinie oraz interakcje z innymi systemami  
1.10. Postawy i style wychowania 
 
Rozdział 2. Charakterystyka rodzin dysfunkcyjnych  

2.1. Definicje, typy oraz cechy rodzin dysfunkcyjnych   
2.2.  Zaniedbywanie dzieci oraz czynniki ryzyka i objawy wystąpienia przemocy wobec dzieci  
2.3. Sytuacja dzieci z rodzin ubogich

Rozdział 3. Między wsparciem rodziny a ochroną dzieci przed krzywdzeniem  

3.1. Familiocentryzm jako podstawa pracy socjalnej z rodziną z dziećmi   
3.2. Główne zadania wybranych zawodów w obszarze wsparcia rodziny, pomocy społecznej i ochrony dziecka przed krzywdzeniem  
3.3. Praca w zespołach multiprofesjonalnych z rodziną i na jej rzecz – zasady systematycznej międzyresortowej i międzysektorowej współpracy   
3.4. Postępowanie pracownika instytucji w przypadku podejrzenia o występowaniu krzywdzenia dziecka
3.5. Współczesne strategie w pracy z rodziną zaniedbującą dzieci
3.6. Działania skierowane do dzieci zaniedbanych, zranionych, z doświadczeniem kompleksowej traumy

Rozdział 4. Rola i zadania pracownika socjalnego w pracy z rodziną z dziećmi w kontekście działań asystenta rodziny

4.1. Specyfika metodycznego działania z  rodziną z dziećmi
4.2. Uwarunkowania, zasady współpracy i podział zadań pomiędzy pracownikiem socjalnym a asystentem rodziny
4.3.  Przebieg procedury odebrania dziecka przez pracownika socjalnego  
4.4. Praca nad reintegracją rodziny  
4.5. Praca grupowa z rodziną z dziećmi

Zakończenie
Bibliografia
Aneks

 Między wsparciem rodziny a ochroną dzieci przed krzywdzeniem

dr hab. Anna Kanios, prof. UMCS:

Bardzo wartościową częścią książki są rekomendacje. Mają one ważny aspekt aplikacyjny, praktyczny, ponieważ pokazują konkretne drogi działania przedstawicieli służb społecznych w przypadku zetknięcia się z sytuacją trudną, nową w ich profesjonalnym działaniu. Dodatkowym atutem książki są różnorodne wzory/przykłady dokumentów przydatne w pracy z rodziną. (…) Treści zawarte w pracy stanowią wartościowy materiał i mogą pełnić rolę podręcznika dla przedstawicieli służb społecznych, jak również studentów takich kierunków jak m.in. praca socjalna, pedagogika, nauki o rodzinie czy psychologia.

dr Joanna Staręga-Piasek:

Autorka łączy w swojej aktywności zawodowej wiedzę teoretyczną, doświadczenie praktyczne i pasję dydaktyczną. Ten konglomerat w pełni wykorzystany jest w prezentowanej publikacji. Izabela Krasiejko zajmuje się rodziną z dziećmi zarówno wówczas, gdy wypełnia ona swoje role, jak i w sytuacjach jej dysfunkcjonalności. Zaprezentowała również unikalną rolę służb społecznych w pracy z rodzinami. Szereg odniesień do współczesnych trendów pedagogicznych i psychologicznych dodaje wartych odnotowania wartości całej pracy. Należy podkreślić, że publikacja Izabeli Krasiejko będzie również istotnym materiałem dla dydaktyków różnych poziomów i różnych kierunków nie tylko w przygotowywaniu zajęć, ale, co bardzo ważne przy tak rozproszonych instytucjach kształcących, w unifikacji treści edukacyjnych.

Adams R., Social works and empowerment, London 2003.
Adamski F., Rodzina. Wymiar społeczno-kulturowy, Kraków 2007.
Amrozik W., Dewiacje wychowawcze w środowisku wiejskim, Poznań 1997.
Arczewska M., Dobro dziecka jako przedmiot troski społecznej, Warszawa 2017.
Badura-Madej W. (red.), Wybrane zagadnienia interwencji kryzysowej. Poradnik dla pracowników socjalnych, Katowice 1999.
Bakiera L., Rodzina w teorii psychologicznej, „Studia Edukacyjne”, nr 6, 2004.
Balcerzak-Paradowska B., Rodzina i polityka rodzinna na przełomie wieków, Warszawa 2004.
Bartnicka D., Metoda środowiskowa w ujęciu polskich i zagranicznych teoretyków pracy socjalnej,  [w:]  M. Orłowska, L.  Malinowski (red.), Praca  socjalna w poszukiwaniu metod i narzędzi, Toruń 2000.
Bednarski H., Przemoc w rodzinie jako przykład dysfunkcjonalności rodziny, „Mazowieckie Studia Humanistyczne” t. 13, nr 1/2, 2012.
Berg I.K., Family-Based Services: a solution-focused approach, New York 2004.
Biedrzycka E., Sprawozdanie z działalności Ośrodka Pomocy Społecznej Dzielnicy Wola m. st. Warszawy za rok 2015, Warszawa 2016, www.ops-ola.waw.pl/opswola.pl [dostęp dnia: 13.06.2018].
Biedrzycki  W.,  Świerczewski  K.,  Charakterystyka  funkcjonowania  dzielnicowego  w  policji, Legionowo 2014.
Bielecka E., Niesiobędzka M., Dziecko krzywdzone [w:] Zaburzenia rozwojowe dzieci krzywdzonych emocjonalnie, D. Iwaniec, J. Szmagalski (red.), Warszawa 2005.
Biernat T., Przeperski J., Zintegrowane wsparcie rodziny w środowisku lokalnym. Centrum dla Rodzin, Toruń 2015.
Bitner M., Luberadzka-Gruca J., Wojtasińska E., Skalec A., Kulig B., Kwaśniewska-Sadkowska A., Iwanowski D., Raport. Postępy deinstytualizacji w pieczy zastępczej w Polsce, Warszawa 2018.
Błasiak A., Funkcje rodziny w zmieniającej się rzeczywistości, [w:] Wybrane zagadnienia pedagogiki rodziny, A. Błasiak, E. Dybowska (red.), Kraków 2010.
Boguszewski  R.,  Współczesne  rozumienie  i  rodziny  w  Polsce,  „Zeszyty  Naukowe  KUL”,  nr 4 (232), 2015.
Boryczko M., Pracownik socjalny – ambiwalencja roli w kontekście problemu przemocy w społeczeństwie i zagrożenia bezpieczeństwa, [w:] Bezpieczeństwo pracy pracownika socjalnego.
Niech ktoś nas wysłucha, A. Dunajska, M. Boryczko, A. Grodzicka, M. Krause (red.), Warszawa 2016.
Braun-Gałkowska M., Poznawanie systemu rodzinnego, Lublin 2007.
Brągiel J., Zrozumieć dziecko skrzywdzone, Opole 1996.
Burkacka I., Monoparentalność, wielorodzina i rodzina zrekonstruowana. Współczesne nazwy modeli życia rodzinnego, „Artes Humanae” nr 2, 2017.
Chroczyński M., Wychowanie pajdocentryczne a realizacja ról społecznych, „Forum Pedagogiczne UKSW” nr 2, 2012.
Ciecieląg  J.,  Kategorie  samotnych  matek,  [w:]  Samotne  macierzyństwo  i  polityka  społeczna, M. Rymsza (red.), Warszawa 2001.
Ciczkowska-Giedziun M., Praca socjalno-wychowawcza z rodziną, Olsztyn 2016.
Cudak  H.,  Dysfunkcje  rodziny  i  jej  zagrożenia  opiekuńczo-wychowawcze,  „Pedagogika Rodziny. Family Pedagogy” nr 1(2), 2011.
Cudak H., Szkice badań nad rodziną, Kielce 1995.
Cholerzyńska E., Rosiak L., Metodologiczne aspekty projektowania socjalnego [dostęp dnia: 3 03. 2018].
Czabański K., Rodziny specjalnej troski, Warszawa 1981.
Danecka M., Kęska A., Pląsek R., Dylematy pieczy zastępczej, Warszawa 2018.
Dąbrowski Z., Pedagogika opiekuńcza w zarysie, Olsztyn 2006.
Doniec  R., Rodzina wielkiego miasta. Przemiany społeczno-moralne w świadomości trzech pokoleń, Kraków 2001.
Drozdowski L., Model and diagnosis posttraumatic developmental disorders in children and adolescents, „Annals of Diagnostic Paediatric Pathology”, 16.
Drozdowski L., „T” Dziecko – dziecko z doświadczeniem kompleksowej traumy, [w:] Rodzinne domy dziecka – opieka, wychowanie, terapia, L. Drozdowski, B. Weigl (red.), Warszawa 2001.
Drozdowski L., Dufner H., Mazurska M., Jak pomóc dziecku, które przeżyło zbyt wiele, Jarosławiec 2011.
Drozdowski L., Szlajter M., Wiem, reaguję, pomagam. Zaburzenia regulacji emocji i inne zaburzenia posttraumatyczne występujące u dzieci i młodzieży. Poradnik dla profesjonalistów pracujących z dziećmi i młodzieżą, Jarosław 2011.
Dybich A., Sytuacja wychowawcza w nowych typach rodzin a zagrożenie niedostosowaniem społecznym, „Zeszyty Naukowe Politechniki Śląskiej ” nr 87, 2016.
Dybowska E. Teoria systemowej pracy z rodziną, Kraków;http://www.szkoleniapokl.rops.krakow.pl/pliki_ed/file/publikacje/Teoria%20systemo wej%20pracy%20z%20rodzin%C4%85.pdf [dostęp dnia: 12.07.2018].
Dyczewski L., Rodzina, społeczeństwo, państwo, Lublin 1994.
Dyczewski L., Więź rodzinna a media elektroniczne, „Ruch prawniczy, ekonomiczny i socjologiczny”, zeszyt 1, 2005.
Faber A., Mazlish E., Jak słuchać, żeby dzieci do nas mówiły. Jak mówić, żeby dzieci nas słuchały, Poznań 2013.
Frysztacki K., Kaszyński H., Socjologia – makropraca socjalna. Teoria dla podejścia socjalnego, [w:] Polityka aktywizacji w Polsce, A. Karwacki, H. Kaszyński (red.), Toruń 2008.
Gajdzica Z., Rembierz M. (red.), Bezradność. Interdyscyplinarne studium zjawiska w kontekście zmiany społecznej i edukacyjnej, Katowice 2005.
Garvin Ch.D., Seabury B.A., Działania interpersonalne w pracy socjalnej, Katowice 1998.
Goldbrunener H., Arbeit mit Problemfamilien, Mainz 1990.
Gordon T., Wychowanie bez porażek, Warszawa 2014.
Górecki M., Pomoc dzieciom krzywdzonym emocjonalnie oraz ich rodzinom. W poszukiwaniu modelu, [w:] Zaburzenia rozwojowe dzieci krzywdzonych emocjonalnie, D. Iwaniec, J. Szmagalski (red.), Warszawa 2005.
Graniewska D., Rodziny wielodzietne w Polsce. Sytuacja społeczno-demograficzna , „Problemy Rodziny” nr 1, 1980.
Graniewska D., Krupa K., Balcerzak-Paradowska B., Samotne matki, samotni ojcowie, Warszawa 1986.
Granosik M., Profesjonalizacja zawodów społecznych, [w:] Pedagogika społeczna t. 1, E. Marynowicz-Hetka, Warszawa 2006.
Granosik M., Profesjonalny wymiar pracy socjalnej, Katowice 2006.
Haas M., Niezniszczalni. Rozwój po traumie, Kielce 2017.
Herriger N., Ressourcen und Ressourcendisgnostick in der Sozial Arbeit, Manuskript, Düsseldorf 2006.
Hrynkiewicz J., Praca socjalna wobec kwestii społecznej, [w] Praca socjalna wobec wyzwań współczesności, tom 1, E. Bojanowska, M. Kawińska (red.), Warszawa 2015.
Iwaniec  D.,  Sneddon  H.,  Monteih  M.,  Definicja i   przejawy  emocjonalnego  krzywdzenia dzieci, [w:] Zaburzenia rozwojowe dzieci krzywdzonych emocjonalnie, D. Iwaniec, J. Szmagalski (red.), Warszawa 2005.
Iwaniec D., Sneddon H., Interwencja w przypadku emocjonalnego krzywdzenia dzieci i nieorganicznego zaburzenia rozwoju, [w:] Zaburzenia rozwojowe dzieci krzywdzonych emocjonalnie, D. Iwaniec, J. Szmagalski (red.), Warszawa 2005.
Izdebska H., Rodzina i jej funkcja wychowawcza, [w:] Encyklopedia pedagogiczna, W. Pomykało (red.), Warszawa 1996.
Izdebska J., Dziecko w rodzinie u progu XXI wieku. Niepokoje i nadzieje, Białystok 2000.
Jadczak-Szumiło T., Teoria  przywiązania  i  jej  zastosowanie  w  pracy  z  rodziną, [w:] Praca socjalno-wychowawcza z rodziną w ujęciu wybranych koncepcji. Analiza metodycznego działania z osobami potrzebującymi pomocy, I. Krasiejko, M. Ciczkowska-Giedziun (red.), Warszawa 2016.
Janowska-Kurdziel  W.,  Rola  koordynatora  rodzinnej  pieczy  zastępczej  w  funkcjonowaniu rodzin zastępczych na terenie miasta Rzeszowa. „Młoda Humanistyka.com” 2017, nr 1 (8) [dostęp online: 07.01.2018].
Jaraczewska J., Krasiejko I. (red.), Dialog Motywujący w teorii i praktyce, Toruń 2013.
Jarosz E., Pomoc i wsparcie rodzin zaniedbujących dzieci, [w:] Praca socjalna z dziećmi, młodzieżą i rodziną, M. Ruszkowska, M. Winiarski (red.), Warszawa 2014.
Jarosz E., Wybrane obszary diagnozowania pedagogicznego, Katowice 2007.
Jarosz E., Wysocka E., Diagnoza psychopedagogiczna, Warszawa 2006.
Jarosz E., Nowak A., Dzieci ofiary przemocy w  rodzinie. Raport Rzecznika Praw Dziecka, Warszawa 2012.
Jarosz M., Dezorganizacja w rodzinie i społeczeństwie, Warszawa 1987.
Jarosz  M.,  Rodziny  dysfunkcjonalne,  [w:]  Rodzina  polska  lat  siedemdziesiątych,  M.  Jarosz (red.), Warszawa 1982.
Jasnoch M., Specjalistyczne poradnictwo rodzinne w Polsce, Warszawa; http://www.wrzos.org.pl [dostęp dnia: 12.03. 2018].
John-Borys M., Założenia i formy postępowania psychokorekcyjnego w pracy z dziećmi ze środowisk dysfunkcyjnych wychowawczo, [w:] Pomoc dzieciom zagrożonym patologią środowiska rodzinnego i lokalnego, M. John-Borys (red.), s. 50–53, Katowice 1997.
Jong P., Berg I.K., Rozmowy o rozwiązaniach, Kraków 2007.
Jundziłł I., Pedagog szkolny [w:] Encyklopedia pedagogiczna, W. Pomykało (red.), Warszawa 1993.
Juras R., Rodziny znacznego ryzyka społecznego, „Problemy Rodziny” nr 4, 1985.
Kadela K., Kowalczyk J., Standardy pracy socjalnej, Warszawa 2014.
Kamińska U., Zranione dzieciństwo. Wychowankowie domu dziecka mówią, Katowice 2000.
Kamiński  T.,  Zakres  i  podstawowe  pojęcia  pedagogiki  społecznej  Heleny  Radlińskiej,  [w:] H. Radlińska, Pedagogika społeczna, Wrocław 1961.
Kanios A., Praca socjalna z rodziną zagrożoną, Kraków 2016.
Kantowicz E., Elementy teorii i praktyki pracy socjalnej, Olsztyn 2001.
Kantowicz E., Pedagogika (w) pracy socjalnej, Olsztyn 2012.
Kantowicz E., W poszukiwaniu nowych modeli i metod pracy socjalnej z rodziną, [w:] Rodzina w  pracy  socjalnej  –  aktualne  wyzwania  i  rozwiązania,  T.  Biernat,  J.A.  Malinowski, K.M. Wasilewska-Ostrowska (red.), Toruń 2015.
Karasowska A., Szulirz A., Ocalić więzi. Praca socjoterapeutyczna z rodziną zagrożoną, Warszawa 2015.
Kawula S., Problemy rodzin wielodzietnych, „Problemy Opiekuńczo-Wychowawcze” nr 10, 1980.
Kawula S., Brągiel J., Janke A.W. (red.), Pedagogika rodziny, Toruń 1998.
Kawula  S.,  Pedagogiczna  typologizacja  rodzin  a  formy  pomocy  społecznej,  [w:]  Pedagogika rodziny, S. Kawula, J. Brągiel, A.W. Janke, (red.), Toruń 2002.
Kawula S., Pedagogia społeczna. Dzisiaj i jutro, Toruń 2012.
Kawula S., Funkcja opiekuńczo-wychowawcza współczesnej rodziny polskiej, [w:] Pedagogika rodziny, S. Kawula, J. Brągiel, A.W. Janke (red.), Toruń 1998.
Keck G.C., Kupecky R., Wychowanie zranionego dziecka, Warszawa 2010.
Kelm A., Formy opieki nad dzieckiem, Warszawa, WSZiP, Warszawa 1983.
Kelm A., Węzłowe problemy pedagogiki opiekuńczej, Warszawa 2000.
Kirikilions E., Więź daje siłę, Warszawa 2016.
Kłos A., Kontrakt socjalny w teorii i praktyce, Częstochowa 2011.
Kocowski  T.,  Potrzeby  człowieka.  Koncepcja  systemowa,  Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk-Łódź 1982.
Kodeks postępowania cywilnego (Dz.U. z 2014 r., poz. 101, z późn. zm.).
Konstytucja Rzeczpospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz.U. z 1997 nr 78, poz. 486).
Kotlarska-Michalska A., Obraz życia rodzinnego z perspektywy półwiecza badań nad rodziną polską,  [w:] Rodzina  wobec  wyzwań  współczesności.  Wybrane  problemy,  I.  Taranowicz, S. Grotowska (red.), Wrocław 2015.
Kotlarska-Michalska A., Więź w rodzinach wielodzietnych, „Roczniki Socjologii Rodziny” tom IV, 2002.
Kotlarska-Michalska A., Więź rodzinna jako szczególny rodzaj więzi społecznej, „Roczniki Socjologii Rodziny” tom IV, 1992.
Kowalczyk B., Modele pracy asystenta rodziny i współpracy z pracownikiem socjalnym, „Praca Socjalna” nr 4, 2012.
Kowalczyk B., Obszary współpracy asystenta rodziny i pracownika socjalnego, [w:] A. Żukiewicz (red.), Asystent rodzinny. Nowy zawód i nowa usługa w systemie wspierania rodzin. Od opieki do wsparcia, Kraków 2011.
Kowalczyk  J.,  Wartości  w  pracy  socjalnej  a  prawa  człowieka  do  samostanowienia,  „Praca Socjalna” nr 6, 2013.
Kowalski S., Struktura społeczna rodziny, „Wiedza i Życie” nr 3, 1948.
Krasiejko I., Asystentura rodziny. Rekomendacje metodyczne i organizacyjne, Warszawa 2016.
Krasiejko I. (red.), Asystentura rodziny w zakresie wsparcia kobiet w ciąży i rodzin „Za życiem” – rekomendacje metodyczne i organizacyjne, Warszawa 2017.
Krasiejko I., Asystent rodziny jako członek zespołu multiprofesjonalnego, „Doradca w Pomocy Społecznej”, kwiecień 2015.
Krasiejko I., Polityka rodzinna i praca socjalno-wychowawcza jako działania na rzecz rodzin niepełnych, „Praca Socjalna” nr 6, 2018.
Krasiejko I., Praca socjalna w praktyce asystenta rodziny, Katowice 2013.
Krasiejko I., Pedagogiczne aspekty pracy asystenta rodziny, [w:] Wielowymiarowość wsparcia we
współczesnej rodzinie polskiej, (red.) E. Kantowicz, M. Ciczkowska-Giedziun, L. Willan-Horla (red.), Olsztyn 2015.
Krasiejko I., Rola asystenta rodziny w odbudowywaniu autorytetu rodziców, [w:] M. Przybysz-Zaremba, W. Ziarek (red.), Autorytet w wychowaniu, Olsztyn 2018.
Krasiejko I.,Ciczkowska-Giedziun M. (red.), Praca socjalno-wychowawcza w ujęciu wybranych koncepcji, Warszawa 2016.
Krasiejko I., Metodyka działania asystenta rodziny, wyd. 1, Katowice 2010.
Krasiejko I., Zawód asystenta rodziny w procesie profesjonalizacji, Toruń 2013.
Krasiejko I., Znaki Bezpieczeństwa – koncepcja pracy w ochronie dzieci przed maltretowaniem i zaniedbywaniem, „Pracownik socjalny” nr 3, 4, 5, 2011.
Krasiejko I., Etapy metodycznego działania asystenta z rodziną w ujęciu Podejścia Skoncentrowanego na Rozwiązaniach, „Podlaski Przegląd Społeczny”, 2014, nr 3 (21).
Krasiejko I., Bewz H., Podejście familiocentryczne w pracy socjalnej z rodziną na przykładzie wybranych działań podejmowanych w Polsce i na Ukrainie, „Rocznik Polsko-Ukraiński” nr XIX, 2017.
Krasiejko I., Łukasik B., Refleksyjna edukacja metodycznego działania w  pracy socjalno-wychowawczej, Częstochowa 2017.
Krasiejko I., Zasępa B. (red.), Kooperacje 3D – model wielosektorowej współpracy na rzecz wsparcia osób i rodzin, https://rops-katowice.pl/category/aktualnosci-kooperacje-3d/[dostęp dnia: 1.03.2019].
Klimowicz I., Juźwiak S., Interwencyjne odbieranie dzieci – interpretacyjne problemy ze stosowaniem „Procedury 12 A” „Doradca w Pomocy Społecznej” nr 58, 2018.
Kuczkowski S., Strategie wychowawcze, Kraków 1986.
Kulesza E., Prawo człowieka do samostanowienia a obowiązek udzielania pomocy przez instytucje pomocy społecznej, „Praca Socjalna” nr 6, 2013.
Kunowski S., Podstawy współczesnej pedagogiki, Warszawa 2001.
Kwak A., Rodzina w dobie przemian. Małżeństwo i kohabitacja, Warszawa 2005.
Kwaśniewicz W., Rodzina [w:] Encyklopedia socjologii. Tom 3, O-R, Z. Bokszański (red.), Warszawa 2000.
Lesiak E., Dobrzyńska-Mesterhazy A., Rodziny w kryzysie: diagnoza i interwencja kryzysowa, [w:] Wybrane zagadnienia interwencji kryzysowej. Poradnik dla pracowników socjalnych, W. Badura-Madej (red.), Katowice 1999.
Lewandowska-Walter A., Obszary problemowe i zasoby rodziny zrekonstruowanej, [w:] Psychologia rodziny. Małżeństwo i rodzina wobec współczesnych wyzwań, T. Rostowska (red.), Warszawa 2009.
Lewko G., Obraz kliniczny dziecka trafiającego do rodzinnej pieczy zastępczej, [w:] Rodzinne domy dziecka – opieka, wychowanie, terapia, L. Drozdowski, B. Weigl (red.), Warszawa 2001.
Levine P.A., Trauma i pamięć, Warszawa 2017.
Liciński L., Przemoc w pomocy, kategoria: „Filozofia liberalnej polityki społecznej” nr 32, 2011, http://liberte.pl/przemoc-w-pomocy/ [dostęp dnia: 16.12.2018].
Lietz A., Hayes M.J., Cronin T.W., Julien-Chinn F., Supporting  Family-Centered  Practice Through Supervision: An Evaluation of Strengths-Based Supervision, „Families in Society: The Journal of Contemporary Social Services” nr 4 (95), 2014.
Lipowska-Teutsch A., Rodzina a przemoc, Kraków 1992.
Lisowska E., Przemoc wobec dzieci: rozpoznawanie i przeciwdziałanie, Kielce 2005.
Łobocki M., Teoria wychowania w zarysie, Kraków 2005.
Łuczyńska M., Instytucja pomocy społecznej, [w:] Wprowadzenie do pomocy społecznej, T. Kaźmierczak, M. Łuczyńska (red.), Katowice 1998.
Matyjas B., Pedagog szkolny, [w:] Encyklopedia pedagogiczna XXI wieku, t. IV., T. Pilch (red.), Warszawa 2005.
Marynowicz-Hetka E., Kultura praktyki w pracy socjalno-wychowawczej z rodziną – uwagi na marginesie lektury, [w:] Rodzicielstwo zastępcze w perspektywie teoretycznej i praktycznej, A. Żukiewicz (red.), Toruń 2011.
Marynowicz-Hetka  E.,  Narzędzie  oceny  progu  rozwoju  biosocjokulturalnego  dziecka,  [w:]
I. Lepalczyk, J. Badura (red.), Elementy diagnostyki pedagogicznej, Warszawa 1987.
Marynowicz-Hetka E., Orientowanie  działania  –  rama  konceptualna  pojmowania  kultury praktyki, Łódź 2014.
Marynowicz-Hetka E., Praca socjalno-wychowawcza z rodziną niepełną, Warszawa 1985.
Marynowicz-Hetka E., Ramy  kultury  działania  profesjonalnego, [w:] Pedagogika  społeczna t. 1, E. Marynowicz-Hetka, Warszawa 2006.
Merkel-Holguin L., Sharing Power with the People: Family Group Conferencing as a Democratic Experiment, „Journal of Sociology and Social Welfare” nr 1(31), 2004.
Miller J., Byrne O., Poradnictwo krótkoterminowe. Narracje i rozwiązania, Warszawa 2007.
Mikołajewicz W., Praca socjalna jako działanie wychowawcze, Katowice 1999.
Mituła E., Rodziny pełne nie w pełni – eurosieroctwo. Opieka nad dzieckiem a migracja zarobkowa rodziców, [w:] Rodzina we współczesności, A. Ładyżyński (red.), Wrocław 2009.
Morrisons J., DSM-5 bez tajemnic. Praktyczny przewodnik dla klinicystów, Kraków 2016.
Mudrecka I., Wykorzystanie koncepcji „resilience” w profilaktyce niedostosowania społecznego i resocjalizacji, „Resocjalizacja Polska” nr 5, 2013.
Morgan A., Terapia narracyjna, Warszawa 2011.
Mościcka L., Rodziny dysfunkcjonalne, Wrocław 1991.
Nelsen J., Pozytywna dyscyplina, Warszawa 2017.
Nocuń A., Szmagalski J., Podstawowe umiejętności w pracy socjalnej i ich kształcenie, Katowice 1998.
Nowakowska  A.,  Wpływ  migracji  zarobkowej  na  jakość  życia  rodzinnego,  [w:]  Psychologia rodziny. Małżeństwo i rodzina wobec współczesnych wyzwań, T. Rostowska (red.), Warszawa 2009.
Okoń W., Słownik pedagogiczny, Warszawa 1981.
Olechowicz H., Dziecko własnym terapeutą, Warszawa 1995.
Olechowicz H., Jaskiniowcy zagubieni w XXI wieku. Praca terapeutyczna z małymi dziećmi, Warszawa 1999.
Olubiński A., Praca socjalna – aspekty humanistyczne i pedagogiczne, Toruń 2003.
Orpik  E.,  Praca  socjalna  –  motywowanie  do  zmiany,  http://www.frs.pl/materialy.php [dostęp dnia: 1.01. 2019].
Ostafińska-Molik  B.,  Wysocka  E.,  Style  wychowania  w  rodzinie  pochodzenia  w  percepcji  młodzieży  gimnazjalnej  i  ich  znaczenie  rozwojowe  –  próba  teoretycznej  i  empirycznej egzemplifikacji,  http://cejsh.icm.edu.pl/cejsh/element/bwmeta1.element.desklight-3dc7f47e-2a17-4999-8993-a78c547db569/c/Barbara_Ostafinska_Molik_Ewa_
Wysocka_Style_wychowania_w_rodzinie.pdf [dostęp dnia: 12.11.2018].
Ostrouch-Kamińska J., Rodzina partnerska jako relacja współzależnych podmiotów, Kraków 2011.
Owczaruk I., Odzyskać dziecko, Warszawa 2008.
Petr Ch.G., Social Work with Children and their Families: Pragmatic Foundations, New York 1998.
Piekarski J., Diagnoza typologiczna rodziny jako środowiska wychowawczego, [w:] I. Lepalczyk, J. Badura (red.), Elementy diagnostyki pedagogicznej, Warszawa 1987.
Pietruszka L., Wychowanie dzieci w rodzinach ubogich, Lublin 2015.
Pilch T., Lepalczyk I., Pedagogika społeczna, Warszawa 1995.
Pisula  E.,  Potrzeby  rodziców  dzieci  z  zaburzeniami  rozwoju,  www.slideshere.net  [dostęp dnia: 14.08.2016].
Prusinowska-Marek A., Skuteczność i celowość prowadzenia długoletnich (trwających od co najmniej 3 lat) nadzorów wykonywanych przez kuratorską służbę sądową w sprawach małoletnich – raport z badań aktowych, Warszawa 2016.
Prusinowska-Marek A., Zapewnienie bezpieczeństwa i pomoc dziecku w sytuacji kryzysowej. Praktyczny poradnik dla osób pracujących z dzieckiem i rodziną, Warszawa 2015.
Przeperski  J.,  Konferencja  Grupy  Rodzinnej  –  podejście  familiocentryczne  w  pracy  socjalnej z rodziną, Toruń 2015.
Przeperski J., Rodzina wielodzietna w przestrzeni publicznej. Przykład wdrożenia Karty Dużej Rodziny, „Teologia i Moralność” nr 1(15), 2014.
Przetacznik-Gierowska M., Makieło-Jarża G., Psychologia rozwojowa i wychowawcza wieku dziecięcego, Warszawa 1992.
Pudełko T., Metoda pracy grupowej, Warszawa 1978.
Racław M., Zinstrumentalizowane rodzicielstwo, Toruń 2017.
Racław-Markowska M., Sytuacja materialno-bytowa samotnych matek, [w:] Samotne macierzyństwo i polityka społeczna, M. Rymsza (red.), Warszawa 2001.
Reichmann W., Rodzina problemowa, „Wspólne tematy” nr 9–11, 2001.
Rembowski J., Rodzina w świetle psychologii, Warszawa 1986.
Rembowski J., Więzi uczuciowe w rodzinie, Warszawa 1972.
Robertis C., Metodyka działania w pracy socjalnej, Katowice 1998.
Rodziewicz A., Rodziny wielodzietne w świetle badań i statystyk, „Problemy Rodziny” nr 3, 1978.
Rosengren  D.B.,  Rozwijanie  umiejętności  w  Dialogu  Motywującym.  Podręcznik  praktyka z ćwiczeniami, Kraków 2013.
Rotek J., Rola i zadania grup samopomocowych w Ośrodku Pomocy Społecznej, Warszawa 2005.
Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 9 sierpnia 2017 w sprawie zasad udzielania i organizacji pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach (Dz.U. nr 228, poz. 1487).
Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 12 czerwca 2003 r. w sprawie szczegółowego sposobu wykonywania uprawnień i obowiązków kuratorów sądowych (Dz.U.2014, nr 0.989).
Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 13 września 2011 r. w sprawie procedury „Niebieskie Karty” oraz wzorów formularzy „Niebieska Karta” (Dz.U. z 2011 nr 209 poz. 1245).
Rymsza M. (red.), Samotne macierzyństwo i polityka społeczna, Warszawa 2001.
Ryś M., Systemy rodzinne. Metody badań struktury rodziny pochodzenia i rodziny własnej, Warszawa 2001.
Ryś M., Relacje wewnątrzrodzinne w świetle badań psychologicznych, [w:] Oblicze współczesnej rodziny polskiej, B. Mierzwiński, E. Dybowska (red.), Kraków 2003.
Sakowicz T., Dysfunkcjonalność rodziny a  resocjalizacja. Wybrane teksty z  socjologii rodziny i resocjalizacji, Kraków 2006.
Sałustowicz  P.,  Praca  socjalna  między  kontrolą  a  solidarnością  –  kilka  uwag,  [w:]  Praca socjalna. Przeszłość – teraźniejszość – przyszłość, A. Kotlarska-Michalska, P. Sikora (red.), Opole 2015.
Schooler J.E., Smalley B., Callahan T.J., Zranione dzieci, uzdrawiające domy. Wychowanie dzieci dotkniętych traumą w rodzinach adopcyjnych i zastępczych, Warszawa 2012.
Senator D., Główne tezy teorii przywiązania, [w:] Bliskość w rodzinie. Więzi w dzieciństwie a zaburzenia w dorosłości, B. Tryjarska (red.), Warszawa 2010.
Senator D., Więź z rodzicami a ryzyko zaburzeń rozwoju emocjonalnego dzieci i młodzieży, [w:] Bliskość w rodzinie. Więzi w dzieciństwie a zaburzenia w dorosłości, B. Tryjarska (red.), Warszawa 2010.
Seweryńska A.M., Uczeń z rodziny dysfunkcyjnej. Przewodnik dla wychowawców i nauczycieli, Warszawa 2004.
Slany K., Alternatywne formy życia małżeńsko-rodzinnego w ponowoczesnym świecie, Kraków 2002.
Słyk J., Odbieranie dzieci rodzicom na podstawie art. 12 a ustawy z 29.07.2005 roku o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie, „Prawo w działaniu. Sprawy cywilne” nr 24, 2015.
Smrokowska-Reichmann  A.,  Ci  trudni  klienci.  Jak  pomagać  rodzinie  wieloproblemowej? „Wspólne tematy”, nr 4–5, 2005.
Smrokowska-Reichmann A., Przywrócę  ci  siły.  Koncepcja  empowerment  w  pracy  socjalnej, „Wspólne tematy” nr 4, 1999.
Smrokowska-Reichmann A., Zagrożenie dziecka w rodzinie wieloproblemowej z perspektywy pracy socjalnej, „Wspólne tematy” nr 2–4, 2009.
Stasiak K. (red.), Zarys metodyki kuratora sądowego, Warszawa 2018.
Stein A., Dziecko z bliska. Zbuduj szczęśliwą relację, Warszawa 2012.
Stelmaszuk Z.W., Nowe spojrzenie na rodzinę, [w:] Współczesne kierunki w opiece nad dzieckiem, Z.W. Stelmaszuk (red.), Warszawa 1999.
Strelau J., Psychologia: podręcznik akademicki. T. 1, Podstawy psychologii, Gdańsk 2007.
Szczepański J., Elementarne pojęcia socjologii, Warszawa 1992.
Szczepkowski J., Praca socjalna – Podejście Skoncentrowane na Rozwiązaniach, Toruń 2011.
Szlendak T., Architektura romansu, Warszawa 2002.
Szlendak T., Socjologia rodziny, Warszawa 2012.
Szlendak T., Socjologia rodziny. Ewolucja, historia, zróżnicowanie, Warszawa 2015.
Szmagalski J., Nowe tendencje w pracy socjalnej – wciąż te same problemy? (komentarz), [w:]
Pracownicy socjalni i praca socjalna w Polsce. Między służbą społeczną a urzędem, M. Rymsza (red.), Warszawa 2012.
Szpunar M., Ku  profesjonalizacji  zawodu  asystenta, [w:]  Asystentura  rodziny  –  nowatorska
metoda pomocy społecznej w Polsce, M. Szpunar (red.), Gdynia 2011.
Szukalski P., Wielodzietność we współczesnej Polsce, „Demografia i Gerentologia Społeczna” nr 4, 2012.
Szyszka M., Wielodzietność w Polsce – społeczne postrzeganie i pomoc państwa, https://pracownik.kul.pl/files/10402/public/M._Szyszka._Wielodzietność_w_Polsce.pdf [dostęp dnia: 2.08.2018].
Taylor Ch., Zaburzenia przywiązania u dzieci i młodzieży, Wrocław 2016.
Trawińska M., Rodziny niepełne i wielodzietne, Warszawa 1996.
Turowski J., Przemiany współczesnej rodziny, „Zeszyty Naukowe KUL”, nr 2, 1959.
Turnell A., Edwards S., Signs of Safety: a solution and safety oriented approach to child protection, New York – London: WW. Norton@ Campany 1999.
Tworek I., Praca asystenta rodziny w systemie pieczy zastępczej, [w:] Rodzina w systemie wsparcia społecznego, M. Makuch, J. Pluta (red.), Wrocław 2015.
Tyszka Z., Analiza wybranych funkcji rodzin wielkomiejskich, Poznań 1990.
Tyszka Z., Model  rodziny  współczesnej, [w:] Podstawowe  pojęcia  i  zagadnienia  w  socjologii rodziny, Z. Tyszka, A. Wachowiak (red.), Poznań 1977.
Tyszka Z., Rodzina, [w:] Encyklopedia pedagogiczna, W. Pomykało (red.), Warszawa 1996.
Tyszka Z., Socjologia rodziny, Warszawa 1979.
Tyszka Z., Socjologia rodziny w Polsce, „Ruch prawniczy, ekonomiczny i socjologiczny”, zeszyt 3–4, 1990.
Tyszkowa M., Potrzeby rozwojowe dzieciństwa a warunki wychowania w środowisku zakładowym, „Problemy Opiekuńczo-Wychowawcze” nr 5/6, 1992, s. 193–200
Ustawa z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz.U. z 2019 r., poz. 271).
Ustawa z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (Dz.U. z 2018 r., poz. 107, 138).
Ustawa z dnia 11 lutego 2016 r. o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci (Dz.U. z 2018 r., poz. 107, 138).
Ustawa z dnia 5 grudnia 2014 r. o Karcie Dużej Rodziny (Dz.U. z 2016 r., poz. 785).
Ustawa z dnia 27 lipca 2001 r. o kuratorach sądowych, (Dz.U.2018.0.1014).
Ustawy  o  zmianie  ustawy  z  dnia  25  lutego  1964  r.  Kodeks  rodzinny  i  opiekuńczy  (Dz.U. z 2016 r., poz. 583 z późn. zm.)
Ustawa z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie, (Dz.U. z 2005 nr 180, poz. 1493).
Ustawa z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej (Dz.U. z 2016, poz. 575).
Ustawa z dnia 4 listopada 2016 roku o wsparciu kobiet w ciąży i rodzin „Za życiem” (Dz.U. z 2016, poz.1860).
Walc W., Rola pedagoga szkolnego a wspieranie rodziny ucznia, [w:] Rodzina w środowisku lokalnym. Pomoc – wsparcie – opieka, A. Garbarz, B. Szluz, M. Urbańska, W. Walc (red.), Rzeszów 2011.
Walęcka-Matyja K., Role i funkcje rodziny, [w:] Psychologia rodziny, I. Janicka, H. Liberska (red.), Warszawa 2014.
Walęcka-Matyja K., Zachowania społeczne młodzieży a uwarunkowania rodzinne i osobowościowe, Łódź 2009.
Wolska-Prylińska D., Projekt socjalny w kształceniu i działaniu społecznym, Katowice 2010.
Wideł E., Realizacja funkcji rodzinnych w rodzinach rozbitych, [w:] Funkcjonowanie rodziny a problem profilaktyki społecznej i resocjalizacji, M. Ziemska, A. Kwak (red.), Warszawa 1981.
Witkowski L., Praca socjalna i profesjonalizm pedagogiczny, Łódź 2010.
Witkowski L., W stronę dwoistości – o dojrzewaniu dyskursu pracy socjalnej w Polsce w kontekście trudnej ewolucji pedagogiki społecznej, [w:] Praca socjalna. Przeszłość – teraźniejszość – przyszłość, A. Kotlarska-Michalska, P. Sikora (red.), Opole 2015.
Wódz K., Praca socjalna w środowisku zamieszkania, Katowice 1998.
Wroczyński R., Pedagogika społeczna, Warszawa 1985.
Wronowski G., Jak skutecznie napisać projekt socjalny? Warszawa 2006.
Wysocka E., Człowiek  a  środowisko  życia  –  podstawy  teoretyczno-metodologiczne  diagnozy, Warszawa 2009.
Zaborowski Z., Rodzina jako grupa społeczno-wychowawcza, Warszawa 1980.
Ziemska M., Postawy rodzicielskie, Warszawa 1969.
Ziemska M., Rodzina a osobowość, Warszawa 1975.
Zwoliński A., Krzywdzone dzieci, Kraków 2012.
Żukiewicz A., Asystent rodzinny: profesja i pomoc. Odniesienia do etycznych aspektów integracji w życie rodzinne, [w:] A. Żukiewicz (red.), Asystent rodzinny. Nowy zawód i nowa usługa w systemie wspierania rodzin. Od opieki i pomocy do wsparcia, Kraków 2011.