Współczesne bezpieczeństwo Polski. Międzynarodowy wymiar instytucjonalny

Spis treści:

Wstęp

ROZDZIAŁ 1. Teoretyczne i praktyczne aspekty bezpieczeństwa Polski

1.1. Wprowadzenie
1.2. Jak rozumieć bezpieczeństwo i jakie są jego najważniejsze elementy składowe?
1.3. W jaki sposób można badać (analizować) problematykę bezpieczeństwa?
1.4. Jakie działania są lub mogą być realizowane na rzecz bezpieczeństwa danego podmiotu (w tym przypadku Polski)?
1.5. Konkluzje
Literatura

ROZDZIAŁ 2. Polska w systemie bezpieczeństwa zbiorowego ONZ

2.1. Wprowadzenie
2.2. Cele i struktura Organizacji Narodów Zjednoczonych
2.3. ONZ wobec problematyki bezpieczeństwa międzynarodowego – aspekt normatywno-instytucjonalny
2.4. Polska wobec działalności ONZ na rzecz międzynarodowego pokoju i bezpieczeństwa – próba bilansu
2.5. Reforma systemu bezpieczeństwa zbiorowego ONZ. Perspektywy dla Polski
2.6. Konkluzje
Literatura

ROZDZIAŁ 3. Wybrane organizacje wyspecjalizowane ONZ a bezpieczeństwo Polski – UNESCO, WHO, FAO

3.1. Wprowadzenie
3.2. Organizacja Narodów Zjednoczonych do Spraw Oświaty, Nauki i Kultury
3.2.1. Słowo wstępne
3.2.2. Wkład Polski w rozwój funkcjonowania UNESCO
3.2.3. Wpływ aktywności UNESCO na bezpieczeństwo Polski
3.2.4. Konkluzje
3.3. Światowa Organizacja Zdrowia
3.3.1. Polska działalność w WHO
3.3.2. Wpływ WHO na Polskę
3.3.3. Konkluzje
3.4. Organizacja ds. Wyżywienia i Rolnictwa
3.4.1. Zaangażowanie Polski w działalność FAO
3.4.2. Działalnoś FAO w Polsce
3.4.3. Konkluzje
Literatura

ROZDZIAŁ 4. Udział Polski w mechanizmach współpracy Unii Europejskiej na rzecz bezpieczeństwa i obrony

4.1. Wprowadzenie
4.2. Mechanizm działania Unii Europejskiej w obszarze wspólnej polityki bezpieczeństwa i obrony
4.3. Zaangażowanie Polski na rzecz rozwoju współpracy w obszarze wspólnej polityki bezpieczeństwa i obrony UE
4.3.1. Udział w misjach cywilnych i operacjach wojskowych UE
4.3.2. Udział w pracach Europejskiej Agencji Obrony
4.3.3. Udział w grupach bojowych
4.3.4. Udział w debacie o rozwoju polityki bezpieczeństwa i obrony w okresie 2004–2010
4.3.5. Priorytety dotyczące WPBiO podczas sprawowania przez Polskę przewodnictwa w Radzie UE w roku 2011
4.3.6. Aktywność Polski na forum UE wobec koncepcji wzmocnienia WPBiO po roku 2012
4.3.7. Udział Polski w PESCO
4.4. Konkluzje
Literatura

ROZDZIAŁ 5. Euroatlantycki kontekst bezpieczeństwa Polski – NATO

5.1. Wprowadzenie
5.2. Istota NATO
5.3. Ewolucja mechanizmów zapewniania bezpieczeństwa NATO
5.4. Kierunki adaptacji Sojuszu do zmieniających się uwarunkowań środowiska bezpieczeństwa międzynarodowego
5.5. Inicjatywy odstraszające podejmowane przez NATO na rzecz stabilizowania sytuacji bezpieczeństwa międzynarodowego
5.6. Zasadność respektowania porozumienia NATO–Rosja
5.7. Ocena korzyści dla bezpieczeństwa wynikających ze stałej obecności wojsk NATO w Polsce
5.8. Konkluzje
Literatura

ROZDZIAŁ 6. Międzynarodowe organizacje finansowo-gospodarcze a bezpieczeństwo Polski – Międzynarodowy Fundusz Walutowy, Bank Światowy, Światowa Organizacja Handlu

6.1. Wprowadzenie
6.2. Międzynarodowy Fundusz Walutowy
6.3. Bank Światowy
6.4. Światowa Organizacja Handlu
6.5. Konkluzje
Literatura

ROZDZIAŁ 7. Inne subregionalne i regionalne mechanizmy bezpieczeństwa Polski – OBWE, Rada Europy, Grupa Wyszehradzka, Rada Państw Morza Bałtyckiego

7.1. Wprowadzenie
7.2. Rada Europy
7.3. Organizacja Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie
7.4. Grupa Wyszehradzka
7.5. Rada Państw Morza Bałtyckiego
7.6. Konkluzje
Literatura

Uwagi końcowe – współczesne wyzwania i zagrożenia dla bezpieczeństwa na przykładzie Polski
Literatura

Wykaz schematów i tabel
Bibliografia
Noty o autorach

1992  CBSS  1st  Ministerial  Session  –  Copenhagen  Declaration  (1992),  Council  of  the
Baltic  Sea  States,  http://www.cbss.org/wp-content/uploads/2012/12/1992-CBSS-1st
-Ministerial-Session-Communique.pdf, dostęp: 28.02.2019 r.
8 kluczowych postanowień szczytu NATO w Warszawie. Punkt po punkcie (2016), Por-
tal  internetowy  Gazeta  Prawna  10.07.2016;  https://www.gazetaprawna.pl/arty-
kuly/958812,8-kluczowych-postanowien-szczytu-nato-punkt-po-punkcie-podsumo-
wanie.html, dostęp: 26.02.2019 r.
Action Plan (2005), Rada Europy, https://www.coe.int/t/dcr/summit/20050517_plan_ac-
tion_pl.asp, dostęp: 29.03.2019 r.
Active Engagement, Modern Defence (2010), Strategic Concept for the Defence and Se-
curity of the Members of the North Atlantic Treaty Organisation adopted by Heads
of  State  and  Government  in  Lisbon:  http://www.nato.int/cps/en/natohq/official_
texts_68580.htm, dostęp: 18.04.2017 r.
Adamczyk  A.  (2017),  Państwa  Grupy  Wyszehradzkiej  wobec  kryzysu  imigracyjnego  
w Unii Europejskiej, „Przegląd Europejski”, nr 1(43).
Akt konstytucyjny Organizacji Narodów Zjednoczonych do Spraw Oświaty, Nauki i Kul-
tury, Dz. U. z 1947 r. Nr 46, poz. 242, http://prawo.sejm.gov.pl/isap.nsf/ DocDetails.
xsp?id=WDU19470460242.
Allied  Command  Operations  Comprehensive  Operations  Planning  Directive  COPD
(2010). Interim V1.0 (2010); https://publicintelligence.net/nato-copd/, dostęp:
18.04.2017 r.
ANAKONDA 18, http://anakonda.do.wp.mil.pl/pl/index.html, dostęp: 05.05.2019 r.
Antczak-Barzan A. (2014), Potencjał kryzysowy RP, [w:] Projekt „Polska”. Silne i bez-
pieczne państwo, A. Antczak-Barzan (red.), Warszawa.
Asmus Ronald (1983), Opening NATO’s Door. How the Alliance Remade Itself for a New
Era, New York; https://epdf.tips/opening-natos-door-how-the-alliance-remade-itself-
for-a-new-era.html, dostęp: 26.02.2019 r.
Auleytner J. (2011), Polityka społeczna w Polsce i na świecie, Warszawa.
Balcerowicz B. (2015), O tożsamości metodologicznej nauk o bezpieczeństwie, [w:] Toż-
samość nauk o bezpieczeństwie, S. Sulowski (red.), Toruń.
Balcerowicz B. (2002), Pokój i „nie-pokój” na progu XXI wieku, Warszawa.256 Bibliografia
Baldwin D. (1997), The Concept of Security, ,,Review of International Studies’’, no. 23.
Baltic  Sea  Declaration  (1990),  Helcom,  http://www.helcom.fi/Documents/About%20
us/Convention%20and%20commitments/Ministerial%20declarations/RonnebyDec
l1990.pdf, dostęp: 01.03.2019 r.
Banasik M. (2016), Zarządzanie kryzysowe wobec nowych wyzwań i zagrożeń dla bezpie-
czeństwa, [w:] Organy administracji publicznej i instytucje w zarządzaniu kryzyso-
wym,  G. Sobolewski, D. Majchrzak, Z. Sobejko (red.),Warszawa.
Barcik J. (2008), Europejska Polityka Bezpieczeństwa i Obrony. Aspekty prawne i poli-
tyczne, Bydgoszcz–Katowice.
Barcz J. (2004), Wspólna Polityka Zagraniczna i Bezpieczeństwa w obradach Konwentu
Unii Europejskiej, [w:] Przyszły Traktat Konstytucyjny. Zagadnienia prawno-politycz-
ne, instytucjonalne i proces decyzyjny w Unii Europejskiej, J. Barcz (red.),  Warszawa.
Barcz J. (2008), Zasadnicze reformy strukturalne ustroju Unii Europejskiej, [w:] Traktat
z Lizbony. Główne reformy ustrojowe Unii Europejskiej, J. Barcz (red.), Warszawa.
Bartoszewski W. (2001), Traktat z Nicei. Polski punkt widzenia, wystąpienie na konferencji  
w dniu 22 lutego 2001 r., [w:] Traktat z Nicei. Wnioski dla Polski, MSZ, J. Barcz,  
R. Kuźniar, H. Machińska, M. Popowski (red.),Warszawa.
Belkin P. (2014), NATO: Response to the Crisis in Ukraine and Security Concerns in
Central and Eastern Europe, Waszyngton 2014; https://fas.org/sgp/crs/row/R43478.
pdf, dostęp: 26.02.2019 r.
Biała Księga Bezpieczeństwa Narodowego Rzeczypospolitej Polskiej (2013), Warszawa.
https://www.bbn.gov.pl/pl/wydarzenia/4636,Biala-Ksiega-Bezpieczenstwa-Narodo-
wego-RP.html, dostęp: 10.06.2019 r.
Biennial Collaborative Agreement between the Minister of Health of Poland and the Re-
gional Office for Europe of the World Health Organization , http://www.archiwum.
mz.gov.pl/wp-content/uploads/2018/01/zal.-2-bca-2918-2019_skan.pdf, dostęp:
02.04.2019 r.
Bieńczyk-Missala A. (2008), Polska w Organizacji Narodów Zjednoczonych, „Rocznik
Polskiej Polityki Zagranicznej”, nr 1.
Bobrow D., Haliżak E., Zięba R. (red.) (1997), Bezpieczeństwo narodowe i międzynarodo-
we u schyłku XXI wieku, Warszawa.
Booth K., Wheeler N. (2007), The Security Dilemma. Fear, Cooperation and Trust in
World Politics, New York.
Breedlove Philip (2018), Vershbow Alexander, Permanent Deterrence: Enhancements to the
US Military Presence in North Central Europe, Waszyngton 2018; https://www.atlantic-
council.org/images/publications/Permanent-Deterrence-Enhancements-to-the-US-Mil-
itary-Presence-in-North-Central-Europe.pdf, dostęp: 26.02.2019 r.
Bromke A. (1983), Poland: The Protracted Crisis, Mosaic Press, Oakville.
Brussels Summit Declaration. Issued by the Heads of State and Government participat-
ing in the meeting of the North Atlantic Council in Brussels 11–12 July 2018, Portal 257 Bibliografia
internetowy  NATO;  https://www.nato.int/cps/en/natohq/official_texts_156624.htm,
dostęp: 26.02.2019 r.
Bucharest Summit Declaration (2008), Issued by the Heads of State and Government par-
ticipating in the meeting of the North Atlantic Council in Bucharest on 3 April 2008;
http://www.nato.int/cps/en/natohq/official_texts_8443.htm, dostęp: 18.04.2017 r.
Buczma  L.  (1991),  Czechosłowacja  wobec  „trójkąta”  Warszawa–Praga–Budapeszt,
„Sprawy Międzynarodowe”, nr 11.
Buzan B. (2008), People, States and Fear: An Agenda for International Security Studies
in the Post-Cold War Era.
Buzan B., Hansen L. (2009), The Evolution of International Security Studies, Cambridge.
Calha M. (2015), Hybrid Warfare: NATO’s New Strategic Challenge?, Defence And Secu-
rity Committee 051 DSC 15 E. Brussels.
Cała-Wacinkiewicz E., Menkes J., Nowakowska-Małusecka J., Przyborowska-Klimczak
A.,  Staszewski W.  (2018),  System  Narodów  Zjednoczonych  z  polskiej  pespektywy,
Warszawa.
Centres of Excellence, Portal internetowy NATO.
Chełminiak M. (2015), Teorie bezpieczeństwa, [w:] Podstawowe kategorie bezpieczeń-
stwa  narodowego, A.  Żukowski,  M.  Hartliński, W.T.  Modzelewski,  J. Więcławski
(red.), Olsztyn.
Chełminiak M. (2015), Teorie bezpieczeństwa, [w:] Podstawowe kategorie bezpieczeń-
stwa  narodowego, A.  Żukowski,  M.  Hartliński, W.T.  Modzelewski,  J. Więcławski
(red.), Olsztyn.
Churchill W.  (1946),  Winston  Churchill,  speech  delivered  at  the  University  of  Zurich,  
19 September 1946, Rada Europy, https://rm.coe.int/16806981f3, dostęp: 28.03.2019 r.
Comprehensive Political Guidance (2006), Endorsed by NATO Heads of State and Gov-
ernment on 29 November 2006, Brussels; http://www.nato.int/cps/en/natohq/official_
texts_56425.htm?selectedLocale=en, dostęp: 18.04.2017 r.
Connected  Forces  Initiative,  http://www.nato.int/cps/en/natohq/topics_98527.htm,
dostęp: 08.04.2017 r.
Connolly Gerald E. (2019), NATO at 70: Why The Alliance Remains Indispensable, 085
PCTR  19  E;  Bruksela;  https://www.nato-pa.int/download-file?filename=sites/de -
fault/files/2019-05/085%20PCTR%2019%20E%20-%20NATO%20AT%2070%20
WHY%20THE%20ALLIANCE%20REMAINS%20INDISPENSABLE%20-%20
PCTR%20DRAFT%20REPORT%20-%20CONNOLLY.pdf, dostęp: 03.07.2019 r.
Cordesman A.  (2017), NATO and the Delicate Balance of Deterrence: Strategy versus
Burden Sharing, CSIS, AHC 5/2/2017, https://csis-prod.s3.amazonaws.com/s3fs-pub-
lic/publication/170207_NATO_Delicate_Balance_Deterrence.pdf?OzYCRyUqdoBt-
KCp1QbyFb9gCmIJalvWQ, dostęp: 10.04.2017 r.
Council (2019), Council of the Baltic Sea States, http://www.cbss.org/council/, dostęp:
01.03.2019 r.258 Bibliografia
Czapliński W., Wyrozumska A. (2014), Prawo międzynarodowe publiczne. Zagadnienia
systemowe, Warszawa.
Czaputowicz J. (2011), Bezpieczeństwo w teoriach stosunków międzynarodowych, [w:]
Bezpieczeństwo międzynarodowe. Przegląd aktualnego stanu, K. Żukrowska (red.),
Warszawa.
Czaputowicz  J.  (2012),  Bezpieczeństwo  międzynarodowe.  Współczesne  koncepcje,  
Warszawa.
Czyż A. (2018), Współpraca regionalna państw Grupy Wyszehradzkiej. Doświadczenia  
i perspektywy, Katowice.
Czyż A. (2014), Grupa Wyszehradzka – 20 lat współpracy, „Athenaeum. Polskie Studia
Politologiczne”, vol. 42.
Czyż A., Kubas S. (2014), Państwa Grupy Wyszehradzkiej: pomiędzy przeszłością a teraź-
niejszością. Wybrane aspekty polityki wewnętrznej i zagranicznej, Katowice.
Dahl M. (2014), Ewolucja Grupy Wyszehradzkiej i jej znaczenie dla bezpieczeństwa Pol-
ski, https://pulaski.pl/ewolucja-grupy-wyszehradzkiej-i-jej-znaczenie-dla-bezpieczen
stwa-polski/, dostęp: 25.03.2019 r.
Debates of the Parliamentary Assembly of the Council of Europe on Poland’s application
for accession (2 October 1990), Council of Europe – Parliamentary Assembly. Offi-
cial Report. Forty-second ordinary session. 26 September – 4 October 1990. Volume
II. Sittings 9 to 18. 1991. Strasbourg: Council of Europe. Accession of Poland to the
Council of Europe (2 October 1990), https://www.cvce.eu/obj/debates_of_the_par-
liamentary_assembly_of_the_council_of_europe_on_poland_s_application_for_ac-
cession_2_october_1990-en-b3ac4939-49c8-42fc-b4ad-a6999f47cc20.html, dostęp:
25.07.2019 r.
Decyzja z dnia 15 marca 2011. Informacje związane z UE, Dokument Program 6-mie-
sieczny polskiej prezydencji w Radzie Unii Europejskiej w II połowie 2011 r., przed-
łożony przez pełnomocnika rządu ds. przygotowania organów administracji rządowej  
i sprawowania przez RP przewodnictwa w Radzie UE.
Deklaracja o współpracy Rzeczypospolitej Polskiej, Czeskiej i Słowackiej Republiki Fe-
deracyjnej i Republiki Węgierskiej w dążeniu do integracji europejskiej (1995), [w:]
Grupa Wyszehradzka, P. Deszczyński, M. Szczepaniak, Toruń.
Dempsey J. (2017), Nato’s Eastern Flank And Its Future Relationship With Russia, Brus-
sels,  https://carnegieendowment.org/files/CP_318_Eastern_Flank_FNL4WEB.pdf,
dostęp: 28.03.2019 r.
Denková A., Zgut E., Kokoszczyński K., Szalai P. (2017), Grupa Wyszehradzka i przy-
szłość UE, „Euroactiv Special” 27.03–31.03.2017 r., https://www.euractiv.pl/section/
grupa-wyszehradzka/special_report/grupa-wyszehradzka-i-przyszlosc-ue-raport-spe-
cjalny/, dostęp: 25.03.2019 r.
Deszczyński P., Szczepaniak M. (1995), Grupa Wyszehradzka, Toruń.
Dobrosielski M. (1980), Szanse i dylematy. Eseje polityczne i filozoficzne , Warszawa.
Dobrowolska-Polak J. (2014), Pomoc humanitarna, [w:] Organizacje Międzynarodowe  
w działaniu, A. Florczak, A. Lisowskiej (red.), Wrocław.259 Bibliografia
Doktryna  Cyberbezpieczeństwa  Rzeczypospolitej  Polskiej  (2015),  Warszawa.  https://
www.bbn.gov.pl/ftp/dok/01/DCB.pdf, dostęp: 10.06.2019 r.
Doliwa-Klepacki Z.M. (1997), Encyklopedia organizacji międzynarodowych, Warszawa.
Doran Peter B., Wojcik COL (Ret.) Ray (2018), Unfinished Business. Why and How the
U.S.  Should  Establish  a  Permanent  Military  Presence  on  NATO’s  Eastern  Flank,
Waszyngton; https://www.cepa.org/unfinished-business, dostęp: 28.03.2019 r.
Drent M., Hendriks R., Zandee D. (2015), New Threats, New EU and NATO Respons-
es,  Hague,  https://www.clingendael.nl/sites/default/files/New%20Threats_New%20
EU_Nato%20Responses_Clingendael_July2015.pdf, dostęp: 10.04.2017 r.
Droit R.P. (2005), Humanity in the making: overview of the intellectual history of UNE-
SCO: 1945–2005.
Dubas-Jakóbczyk  K.,  Kocot  E.,  Czerw A.,  Juszczyk  G.,  Karwowska  P.  (2018),  Bettina
Menne, Health as an investment in Poland in the context of the Roadmap to implement
the 2030 Agenda for Sustainable Development and Health 2020, http://www.euro.who.
int/__data/ assets/pdf_file/0010/385570/health-polonia.pdf, dostęp: 07.04.2019 r.
Dylematy polityki bezpieczeństwa Polski na początku drugiej dekady XXI wieku (2014),
K. Czornik, M. Lakomy (red.), Katowice.  
Dyner A.M., Kacprzyk A., Lorenz W., Terlikowski M. (2018), How Russian Violations
of  the  1997  Founding  Act  Influence  NATO–Russia  Relations,  Policy  Paper  PISM  
No. 6(166), Warszawa.
Dziewulska A. (2016), Strategie bezpieczeństwa UE, „Studia Europejskiej”, nr 4.
Ekspert o wkładzie Polski w OBWE i zagrożeniach dla bezpieczeństwa (2015), https://
dzieje.pl/aktualnosci/ekspert-o-wkladzie-polski-w-obwe-i-zagrozeniach-dla-bezpie-
czenstwa, dostęp: 28.02.2019 r.
Emilewicz J. (2018), Odpowiedź na interpelację grupy posłów nr 19906 w sprawie dzia-
łań podjętych przez rząd RP dotyczących złej jakości powietrza w Polsce, Warszawa,
http://orka2.sejm.gov.pl/INT8.nsf/klucz/658C47F2/%24FILE/i19906-o1.pdf, dostęp:
06.04.2019 r.
European Deterrence Initiative (2019), Department of Defense Budget. Fiscal Year 2019,
https://comptroller.defense.gov/Portals/45/Documents/defbudget/fy2019/fy2019
_EDI_JBook.pdf, dostęp: 26.02.2019 r.
Europejska  strategia  bezpieczeństwa,  Bezpieczna  Europa  w  lepszym  świecie,  Bruksela
12.12.2003,  https://www.consilium.europa.eu/pl/documents-publications/publica-
tions/european-security-strategy-secure-europe-better-world/.
FACT SHEET: U.S. Assurance and Deterrence Efforts in Support of NATO Allies, Portal
internetowy  The  White  House;  https://obamawhitehouse.archives.gov/the-press-of-
fice/2016/07/08/fact-sheet-us-assurance-and-deterrence-efforts-support-nato-allies,
dostęp: 26.02.2019 r.
FAO, http://www.fao.org/about/en/, dostęp: 26.03.2019 r.
FAO,  Strona  Ministerstwa  Spraw  Zagranicznych,  https://www.msz.gov.pl/pl/p/msz_pl/
polityka_zagraniczna/organizacje_miedzynarodowe/organizacja_narodow_zjedno-
czonych/agencje_wyspecjalizowane_onz/fao, dostęp: 04.04.2019 r.260 Bibliografia
Fehler W. (2012), Bezpieczeństwo wewnętrzne współczesnej Polski. Aspekty teoretyczne  
i praktyczne, Warszawa.
Fikus D., Środkowoeuropejski szczyt w Bratysławie, „Rzeczpospolita”, dostęp: 11.04.1990 r.
Florczak A.  (1999),  Organizacja  Bezpieczeństwa  i  Współpracy  w  Europie,  [w:]  Orga-
nizacje w stosunkach międzynarodowych. Istota – mechanizmy działania – zasięg,  
T. Łoś-Nowak (red.), Wrocław.
For Women in Science, http://lorealdlakobietinauki.pl/, dostęp: 26.03.2019 r.
Founding Act on Mutual Relations, Cooperation and Security Between NATO and The
Russian Federation (1997), Portal internetowy NATO, https://www.nato.int/nrc-web-
site/media/59451/1997_nato_russia_founding_act.pdf, dostęp: 26.02.2019 r.
Fukuyama F. (1992), The End of History and the Last Man, New York. Polskie wydanie:
Fukuyama F. (1996), Koniec historii, Poznań.
Gaj K., Zuziak J. (2011), Wojsko polskie w międzynarodowych misjach pokojowych (1953–
–2011), „Przegląd Historyczno-Wojskowy 12”, t. 12, nr 5.
Galtung J. (1967), Theories of Peace. A Synthetic Approach to Peace Thinking, Oslo.
Gardiner H.  (2018), State Dept. Was Granted $120 Million to Fight Russian Meddling.  
It Has Spent $0, Portal The New York Times, dostęp: 04.03.2018 r.
Gawron D. (2017), Współpraca Grupy Wyszehradzkiej – implikacje dla jedności i bezpie-
czeństwa wewnątrz Unii Europejskiej, „Krakowskie Studia Międzynarodowe”, nr 2.
Gąsiorowski P. (red.) (2012), Frankiewicz D., Grotte M., Życieńska A., Międzynarodowy
Fundusz Walutowy w reakcji na światowy kryzys finansowy i gospodarczy , Narodowy
Bank Polski, Warszawa.
General Conference, Strona internetowa UNESCO, https://en.unesco.org/ generalconfer-
ence, 27.03.2018 r.
Gizicki W. (2014), Wybrane problemy współpracy wojskowej państw Grupy Wyszehradz-
kiej, „Athenaeum. Polskie Studia Politologiczne”, vol. 42.
Global health security: epidemic alert and response, WHO, Geneva 2001, http://apps.
who.int/iris/bitstream/10665/78789/1/ea54r14.pdf, dostęp: 29.03.2019 r.
Goldstein  J.S.,  Pevehouse  J.C.  (2014),  International  Relations.  Tenth  Edition,  Pearson
Longman, Boston.
Gołembski F., Kupich A. (2000), Grupa Wyszehradzka, [w:] Europejskie struktury współ-
pracy, S. Parzymies (red.), Warszawa.
Górka-Winter B., Terlikowski M., Proatlantycki Europejczyk: Polska wobec polityki bez-
pieczeństwa  i  obrony  Unii  Europejskiej,  „Polski  Przegląd  Dyplomatyczny”  2011,  
nr 1(59).
Grajewski A. (1991), Udział Polski w ugrupowaniach regionalnych, „Rocznik Polskiej
Polityki Zagranicznej”.
Grodzki R. (2017), Podsumowanie prezydencji Polski w Grupie Wyszehradzkiej 2016/17  
i perspektywy dla prezydencji Węgier, „Biuletyn Instytutu Zachodniego”, nr 318.261 Bibliografia
Grupa Wyszehradzka wspiera partnerstwo Wschodnie (2011), https://www.osw.waw.pl/pl/
publikacje/analizy/2011-06-29/grupa-wyszehradzka-wspiera-partnerstwo-wschod-
nie, dostęp: 25.03.2019 r.
Grupa  Wyszehradzka,  https://msz.gov.pl/pl/polityka_zagraniczna/europa/grupa_wyszeh-
radzka/, dostęp: 28.02.2019 r.
Gruszczak A. (red.) (2018), Meandry współczesnego bezpieczeństwa. Między regional-
izacją a globalizacją, Kraków.
Grygiel J., Wess M.A. (2014), The Best Defense. A Preclusive Strategy to Defend the
NATO Frontier, Portal internetowy American Interest; https://www.the-american-in-
terest.com/2014/12/02/a-preclusive-strategy-to-defend-the-nato-frontier/, dostęp:
28.03.2019 r.
Gryz J. (2012), Polska polityka bezpieczeństwa w procesie transformacji bezpieczeństwa
międzynarodowego, [w:] Bezpieczeństwo państw i narodów w procesie integracji eu-
ropejskiej, W. Śmiałek, J. Tymanowski (red.), Toruń.
Guzzini S., Jung D. (2004), Contemporary Security Analysis and Copenhagen Peace Re-
search, London.
Haliżak E., Kuźniar R. (red.) (2006), Stosunki międzynarodowe. Geneza, struktura, dyna-
mika, Warszawa.
Handler S. (red.) (2013), International Politics. Classic and Contemporary Readings, Los
Angeles.
Health 2020: A European policy framework and strategy for the 21st century (2013), World
Health  Organization,  http://www.euro.who.int/__data/assets/pdf_file/0011/199532/
Health2020-Long.pdf?ua=1, dostęp: 04.04.2019 r.
Health 2020: a European policy framework supporting action across government and
society  for  health  and  well-being  (2013), World  Health  Organization,  http://www.
euro.who.int/__data/assets/pdf_file/0006/199536/Health2020-Short.pdf, dostęp:
03.04.2019 r.
Health in the European Union – facts and figures (2019), Eurostat, https://ec.europa.eu/
eurostat/statistics-explained/pdfscache/37345.pdf, dostęp: 05.04.2019 r.
Hicks K.H., Conley H.A. (2016), Evaluating Future U.S. Army Force Posture in Europe,
Phase II Report.
Hodges  B.,  Bugajski  J.,  Doran  P.B.  (2018),  Securing  The  Suwałki  Corridor:  Strate-
gy,  Statecraft,  Deterrence,  and  Defense,  Waszygton;  https://docs.wixstatic.com/
ugd/644196_e63598001eb54f8387b10bc0b30c5873.pdf, dostęp: 24.03.2019 r.
Holenderscy śledczy: malezyjski samolot zestrzelili Rosjanie (2018), Portal internetowy
wyborcza.pl  24.05.2018;  http://wyborcza.pl/7,75399,23446033,holenderscy-sledczy
-malezyjski-samolot-zestrzelili-rosjanie.html, dostęp: 28.03.2019 r.
Hudyma P. (2011), Udział wojsk polskich w misjach zagranicznych o charakterze pokojo-
wym i stabilizacyjnym w latach 1953–2008, Poznań.
Huntington S. (1996), The Clash of Civilizations and the Remaking of World Order, New
York. Polskie wydanie: Huntington S. (2007), Zderzenie cywilizacji i nowy kształt
ładu światowego, Warszawa.  262 Bibliografia
Huzarski M. (2009), Zmienne podstawy bezpieczeństwa i obronności państwa, Warszawa.
Informacja na temat Grupy Wyszehradzkiej (2012), https://www.senat.gov.pl/download/
gfx/senat/pl/senatekspertyzy/102/plik/inf_wyszegrad.pdf, dostęp: 25.03.2019 r.
Johnson D. (2015), Russia’s Approach to Conflict – Implications for NATO’s Deterrence
and Defence, Research Paper NATO Defense College, Rome, No 111, April 2015,
http://www.ndc.nato.int/news/news.php?icode=797, dostęp: 08.04.2017 r.
Jopling L. (2006), NATO And Civil Protection, 060 CDS 06 E Brussels; http://www.na-
to-pa.int/Default.asp?SHORTCUT=903, dostęp: 18.04.2017 r.
Kamiński K. (2019), U.S. Permanent Military Base in Poland: Favorable Solution For
the NATO Alliance, Warsaw Institute, Warszawa, https://warsawinstitute.org/wp-con-
tent/uploads/2019/02/US-PERMANENT-MILITARY-BASE-IN-POLAND-WAR-
SAW-INSTITUTE-SPECIAL-REPORT.pdf, dostęp: 28.03.2019 r.
Karber P., Petersen P. (2016), The Eastern Front in NATO Strategy – End of the Inter-
regnum,  [w:]  Rethink.  Realign.  React.  Tackling  Security  Challenges  Together,  
K. Redłowska, Warszawa.Karta Narodów Zjednoczonych, Statut Międzynarodowego
Trybunału Sprawiedliwości i Porozumienie ustanawiające Komisję Przygotowawczą
Narodów Zjednoczonych (1945), Dz. U. 1947 Nr 23, poz. 90, http://prawo.sejm.gov.
pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU19470230090.
Katsioulis C. (2011), The New NATO Strategy. A Temporary Compromise, International
Policy Analysis, http://library.fes.de/pdf-files/id/ipa/07796.pdf, dostęp: 17.04.2017 r.
Klepner T. (2014), Współpraca transgraniczna państw Grupy Wyszehradzkiej na rzecz
zapewnienia bezpieczeństwa granic, „Poliarchia”, nr 2(3).
KNZ (1945), Karta Narodów Zjednoczonych, UNIC Warsaw, Ośrodek Informacji ONZ
w Warszawie, http://www.unic.un.org.pl/dokumenty/karta_onz.php, dostęp: kwiecień
2019 r.
Kodeks  Odpowiedzialnego  Rybołówstwa  (1995),  Organizacja Narodów  Zjednoczonych
ds.  Wyżywienia  i  Rolnictwa  –  FAO,  Rzym,  http://www.fao.org/tempref/docrep/
fao/005/ v9878l/v9878l00.pdf, dostęp: 05.04.2019 r.
Kokot M. (2019), Rosja zawiesza traktat INF o produkcji rakiet średniego zasięgu. Czy to
początek nowego wyścigu zbrojeń?, Portal Wyborcza.pl 02.02.2019, http://wyborcza.
pl/7,75399,24423006,rosja-zawiesza-traktat-inf-o-produkcji-rakiet-sredniego-zasie-
gu.html, dostęp: 28.03.2019 r.
Komitet  Ministrów  RE  zaniepokojony  niezapewnieniem  dostępu  do  legalnej  aborcji  
w Polsce (2019), Rzecznik Praw Obywatelskich, https://www.rpo.gov.pl/pl/content/
komitet-ministrow-re-zaniepokojony-niezapewnieniem-dostepu-do-legalnej-aborcji
-w-polsce, dostęp: 29.03.2019 r.
Komunikat  ze  szczytu  NATO  w  Warszawie  (2016),  http://www.mon.gov.pl/d/pliki/roz-
ne/2016/08/Komunikat_ze_Szczytu_PKZPnxg.pdf, dostęp: 10.04.2017 r.
Konstytucja Organizacji Narodów Zjednoczonych do Spraw Wyżywienia i Rolnictwa pod-
pisana w Quebec dnia 16 października 1945 r., Dz. U. 1958 Nr 57, poz. 283, http://
prawo.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU19580570283/O/D19580283.pdf,
dostęp: 06.04.2019 r.263 Bibliografia
Konstytucja  Rzeczypospolitej  Polskiej  z  dnia  2  kwietnia  1997  r.,  Dz.  U.  1997  Nr  78,
poz.  483,  http://prawo.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU19970780483/U/
D19970483Lj.pdf, dostęp: 01.04.2019 r.
Konstytucja Światowej Organizacji Zdrowia, Porozumienie zawarte przez Rządy reprezen-
towane na Międzynarodowej Konferencji Zdrowia i Protokół dotyczący Międzynaro-
dowego Urzędu Higieny Publicznej, podpisane w Nowym Jorku dnia 22 lipca 1946 r.,  
Dz.  U.  z  1948  r.  Nr  61,  poz.  477,  http://prawo.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/
WDU19480610477/O/D19480477.pdf, dostęp: 02.04.2019 r.
Konwencja UNESCO w sprawie ochrony niematerialnego dziedzictwa kulturowego, spo-
rządzona w Paryżu dnia 17 października 2003 r., Dz. U. 2011 Nr 172, poz. 1018,
http://prawo.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU20111721018.
Konwencja w sprawie ochrony i promowania różnorodności form wyrazu kulturowego
(2005), 3–21 października, UNESCO, http://www.unesco.pl/fileadmin/user_upload/
pdf/ Konwencje__deklaracje_raporty/Konwencja_o_ochronie_roznorodnosci_form_
wyrazu_kulturowego.pdf, dostęp: 02.04.2019 r.
Konwencja w sprawie ochrony światowego dziedzictwa kulturalnego i naturalnego, przy-
jęta w Paryżu dnia 16 listopada 1972 r. przez Konferencję Generalną Organizacji
Narodów Zjednoczonych dla Wychowania, Nauki i Kultury na jej siedemnastej sesji
(1972), Dz. U. 1976 Nr 32, poz. 190, http://www.unesco.pl/fileadmin/user_upload/
pdf/ Konwencja_w_sprawie_ochrony_Swiatowego_Dziedzictwa.pdf.
Korzeniowski  L.  (2017),  Podstawy  nauk  o  bezpieczeństwie.  Zarzadzanie  bezpieczeń-
stwem, Warszawa.
Kostecki W. (1998), Poland`s Security Policies in the Baltic Sea Area, [w:] The Nebi Year-
book 1998: North European and Baltic Sea Integration, L. Hedegaard, B. Lindström
(eds.), Heidelberg.
Kostecki  W.  (2012),  Strach  i  potęga.  Bezpieczeństwo  międzynarodowe  w  XXI  wieku,  
Warszawa.
Kowalska-Sendek M. (2019), Unijny dyżur grupy bojowej V4 w 2023 roku, http://www.
polska-zbrojna.pl/home/articleshow/27846#, dostęp: 25.03.2019 r.
Koziej S. (2011), Bezpieczeństwo: istota, podstawowe kategorie i historyczna ewolucja,
„Bezpieczeństwo Narodowe”, nr 18.
Koziej  S.  (2018),  Grupa  Wyszehradzka  a  bezpieczeństwo  Polski  (referat  na  konfe-
rencji:  Miejsce  i  rola  państw  Grupy  Wyszehradzkiej  w  UE,  Uczelnia  Łazarskiego,
10.05.2018),  http://koziej.pl/wp-content/uploads/2018/05/GW-jako-JTF.pdf,  dostęp:
28.02.2019 r.
Koziej S. (2001), Strategia i potencjał obronny Polski w warunkach członkostwa w NATO,
Warszawa.
Kozub-Karkut M. (2014), Realizm neoklasyczny – główne założenia i możliwości, [w:]
Teoria realizmu w stosunkach międzynarodowych. Założenia i zastosowania badaw-
cze, E. Haliżak, J. Czaputowicz (red.), Warszawa.264 Bibliografia
Krajowa lista niematerialnego dziedzictwa kulturowego, Polski Komitet ds. UNESCO,
http://www.unesco.pl/kultura/dziedzictwo-kulturowe/dziedzictwo-niematerialne/li-
sty-dziedzictwa-niematerialnego/krajowa-lista/, dostęp: 05.04.2019 r.
Kubas S. (2014), Geneza i współczesność partii politycznych państw Grupy Wyszehradz-
kiej – analiza porównawcza, „Athenaeum. Polskie Studia Politologiczne”, vol. 42.
Kubin T. (2014), Grupa Wyszehradzka – perspektywy dalszej współpracy, „Athenaeum.
Polskie Studia Politologiczne”, vol. 42.
Kucharczyk  B.,  Bolewski A.  (2011),  Międzynarodowe  operacje  pokojowe  Organizacji
Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie. Udział Polski w misjach terenowych, „Prze-
gląd Historyczno-Wojskowy”, nr 12(63)5.
Kufčák J. (2017), NATO Civil Emergency Planning In A New Security Environment: MOI-
DG FRS CZ Point Of View, The Science For Population Protection 1/2017, http://
www.population-protection.eu/prilohy/casopis/33/269.pdf, dostęp: 10.04.2017 r.
Kühn Ulrich (2018), Preventing Escalation in the Baltics, Carnegie Endowment for Inter-
national Peace, Washington.
Kukułka  J.  (1994),  Narodziny  nowych  koncepcji  bezpieczeństwa,  [w:]  Bezpieczeństwo
międzynarodowe w Europie Środkowej po zimnej wojnie, Warszawa.
Kukułka J. (1995), Nowe uwarunkowania i wymiary bezpieczeństwa międzynarodowego
Polski, „Wieś i Państwo”, nr 1, Warszawa.
Kukułka J. (2000), Teoria stosunków międzynarodowych, Warszawa.
Kukułka J., Popiuk-Rysińska I. (red.) (1997), Wkład ONZ w rozwój współżycia narodów.
Materiały z konferencji naukowej WDiNP UW, Warszawa.
Kulczycki R. (2004), Bezpieczeństwo a nauki wojskowe, „Biuletyn Akademii Obrony Na-
rodowej”, nr 4/22.
Kuźniak B., Marcinko M. (2008), Organizacje międzynarodowe, Warszawa.
Kuźniak  B.,  Marcinko  M.,  Ingelević-Citak  M.  (2017),  Organizacje  międzynarodowe,
Warszawa.
Kuźniar R. (red.) (2012), Bezpieczeństwo międzynarodowe, Warszawa.
Kwasek M. (2015), Z badań nad rolnictwem społecznie zrównoważonym. Analiza bezpie-
czeństwa żywnościowego Polski, Warszawa.
Landler M., Lowrey A., Myers S.L. (2014), Obama Steps Up Russia Sanctions in Ukraine
Crisis, The New York Times 20.03, https://www.nytimes.com/2014/03/21/us/politics/
us-expanding-sanctions-against-russia-over-ukraine.html, dostęp: 16.02.2019 r.
Lasoń M. (2008), Udział Polski w misjach pokojowych Unii Europejskiej na przykładzie
misji w Demojkratycznej Republice Konga i Republice Czadu, „Krakowskie Studia
Międzynarodowe”, nr 4.
Latoszek E., Porczek M. (2006), Organizacje Międzynarodowe we współczesnym świecie,
Warszawa.
Lesiecki Rafał (2018), NATO rusza z programem „4 razy 30”: bataliony, eskadry i okręty  
w gotowości do działania w ciągu miesiąca, Portal internetowy Defence24, 06.06.2018, 265 Bibliografia
https://www.defence24.pl/nato-rusza-z-programem-4-razy-30-bataliony-eskadry
-i-okrety-w-gotowosci-do-dzialania-w-ciagu-miesiaca, dostęp: 28.03.2019 r.
Leszczyński M. (2011), Bezpieczeństwo społeczne Polaków wobec wyzwań XXI wieku,
Warszawa.
Literacy for all remains an elusive goal, new UNESCO data shows, UNESCO, https://
en.unesco.org/news/literacy-all-remains-elusive-goal-new-unesco-data-shows,
dostęp: 28.03.2019 r.
Literacy Rates Continue to Rise from One Generation to the Next, UNESCO, http://uis.
unesco.org/sites/default/files/documents/fs45-literacy-rates-continue-rise-generation
-to-next-en-2017_0.pdf, dostęp: 28.03.2019 r.
Lorenc Z. (2016), Funkcje Organizacji Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie w kształ-
towaniu bezpieczeństwa, „Obronność. Zeszyty Naukowe”, nr 3(19).
Łepkowski W. (red.) (2002), Słownik terminów z zakresu bezpieczeństwa narodowego,
Warszawa.
Łoś-Nowak T. (red.) (1995), Narody Zjednoczone między oczekiwaniem a spełnieniem,
Wrocław.
Madera A.J. (2004), Polityka zagraniczna Polski po 1989 roku (wybrane zagadnienia), „An-
nales Academiae Paedagogicae Cracoviensis”, Folia 22 – „Studia Politologica” II.
Makins C., The Prague Summit and le Defi Americain , https://www.atlcom.nl/ap_archive/
pdf/AP%202002%20nr.%207-8/United%20States.pdf, dostęp: 10.04.2017 r.
Malendowski W. (1998), Współpraca wojskowa Polski z państwami Grupy Wyszehradz-
kiej, „Przegląd Zachodni”, nr 2.
Marcinkowski C. (2011), Istota i ewolucja misji pokojowych ONZ, „Przegląd Historycz-
no-Wojskowy”, t. 12, nr 5.
Мареева  Е.,  (a)  Россия  проголосовала  дверью.  Законодатели  из  РФ  покинули
ежегодную  сессию  ПА  ОБСЕ  из-за  резолюции  по  Крыму,  „Коммерсантъ”  
No. 121, 12.07.2018, https://www.kommersant.ru/doc/3683130, dostęp: 28.07.2018 r.
Мареева  Е.,  (b)  России  готовят  три  резолюции.  В  Берлине  обсудят  Крым  
и Южную Осетию, „Коммерсантъ” No. 07.07.2018, https://www.kommersant.ru/
doc/3680930, dostęp: 28.07.2019 r.
Marmei E., White G. (2017), European Deterrence. Initiative. Bolstering the Defence of
the Baltic States, Tallinn.
Marsh T. (2013), Report on modelling adulthood obesity across the WHO European Re-
gion, WHO Regional Office for Europe.
Mehta A. (2017), Pentagon seeks increased P-8 ties with Norway, UK, Defense News,
https://www.defensenews.com/air/2017/07/03/pentagon-seeks-increased-p-8-ties-
with-norway-uk/, dostęp: 26.02.2019 r.
Menkens J., Wasikowski A. (2010), Organizacje międzynarodowe. Prawo instytucjonal-
ne, Warszawa.266 Bibliografia
Meyer-Minnemann L. (2016), Resilience and Alliance Security:The Warsaw Commitment
to Enhance Resilience, http://transatlanticrelations.org/wp-content/uploads/2016/12/
resilience-forward-book-meyer-minnemann-final.pdf, dostęp: 08.04.2017 r.
Michałek M. (2017), Wielki plan małych państw. Jak Trójmorze wzmocni lub podzieli
Unię, Portal internetowy magazyn tvn24, https://www.tvn24.pl/magazyn-tvn24/wiel-
ki-plan-malych-panstw-jak-trojmorze-wzmocni-lub-podzieli-unie,106,1968,  dostęp:
05.04.2019 r.
Michałowska G. (2012), Polska w Organizacji Narodów Zjednoczonych do spraw Oświa-
ty, Nauki i Kultury, [w:] Udział Polski w Organizacjach międzynarodowych, S. Przy-
mies, I. Popiuk-Rysińska (red.), Warszawa.
(MINI)SŁOWNIK  BBN:  Propozycje  nowych  terminów  z  dziedziny  bezpieczeństwa,
https://www.bbn.gov.pl/pl/bezpieczenstwo-narodowe/minislownik-bbn-propozy
/6035,MINISLOWNIK-BBN-Propozycje-nowych-terminow-z-dziedziny-bezpie-
czenstwa.html, dostęp: 13.05.2019 r.
Misiuk A. (2013), Rzecz o bezpieczeństwie – geneza, istota, rozwój, „e-Politikon”, nr 6.
Misje  terenowe  OBWE,  https://www.msz.gov.pl/pl/polityka_zagraniczna/polityka_bez-
pieczenstwa/obwe/misje_terenowe_obwe/, dostęp: 28.03.2019 r.
Miszczak K. (2008), Reforma Wspólnej Polityki Zagranicznej i Bezpieczeństwa, [w:] Traktat  
z Lizbony. Główne reformy ustrojowe Unii Europejskiej, J. Barcz (red.), Urząd Komi-
tetu Integracji Europejskiej, Warszawa.
Mizera M., Macko P. (2013), NATO Forces 2020: Role of connected forces initiative,
6/2013 Policy Papers, http://cenaa.org/wp-content/uploads/2013/06/PP-6-2013-NA-
TO-Forces-2020-Role-of-connected-forces-initiative.pdf, dostęp: 08.04.2017 r.
Mizerska-Wrotkowska M. (2015), Poland and Sweden in the United Europe, Warszawa.
MSZ (2018), Miesiąc przewodnictwa Polski w Radzie Bezpieczeństwa ONZ, 7.06.2018,
https://www.msz.gov.pl/pl/polityka_zagraniczna/polska_w_rb/podsumowanie,  
dostęp: kwiecień 2019 r.
My Region, Yesterday and Today, and global climate changing, UNESCO, http://www.
unesco.pl/edukacja/article/26/8220my-region-yesterday-and-today-and-glob-
al-climate-changing8221/, dostęp: 28.03.2019 r.
National  Defense Authorization Act  for  Fiscal  Year  2017  (2016), Washington;  https://
www.congress.gov/114/crpt/hrpt840/CRPT-114hrpt840.pdf, dostęp: 26.02.2019 r.
NATO Assurance Measures, Portal internetowy SHAPE, https://shape.nato.int/nato-assur-
ance-measures, dostęp: 26.02.2019 r.
NATO Crisis Response System (NCRS): Policy Guidelines, C-M (2001) 63, Brussels.
NATO Defence Ministers agree to adapt command structure, boost Afghanistan troop lev-
els (2017), Portal NATO, dostęp: 09.11.2017 r.
NATO’s  Enhanced  Forward  Presence,  Portal  internetowy  NATO,  https://www.nato.
int/nato_static_fl2014/assets/pdf/pdf_2018_02/20180213_1802-factsheet-efp.pdf,
dostęp: 26.02.2019 r.267 Bibliografia
NATO’s  Readiness  Action  Plan,  Portal  internetowy  NATO,  https://www.nato.int/nato_
static_fl2014/assets/pdf/pdf_2016_07/20160627_1607-factsheet-rap-en.pdf,  dostęp:
26.02.2019 r.
NCZ Paweł (2019), Za Fort Trump zapłacimy jak za zboże! Cena za „usługi ochroniarskie”
amerykańskiej armii rośnie o połowę, 10.03.2019, https://nczas.com/2019/03/10/za
-fort-trump-zaplacimy-jak-za-zboze-cena-za-uslugi-ochroniarskie-amerykanskiej-ar-
mii-rosnie-o-polowe/, dostęp: 26.02.2019 r.
Nečas P., Terem P., Kelemen M. (2009), From Washington to Lisbon: A New NATO Stra-
tegic Concept.
Nowak E., Nowak M. (2011), Zarys teorii bezpieczeństwa narodowego, Warszawa.
Nowak-Far A. (2010), Przewodnictwo Rady w obszarze Wspólnej Polityki Zagranicznej  
i Bezpieczeństwa, [w:] Prezydencja w Unii Europejskiej. Instytucje, prawo i organiza-
cja, A. Nowak-Far (red.), SGH, Warszawa.
Nye J. (1989), Problem badań nad bezpieczeństwem, „Sprawy Międzynarodowe”, nr 6,
Warszawa.
Organy decyzyjne oraz struktury i instytucje OBWE, https://www.msz.gov.pl/pl/polityka_
zagraniczna/polityka_bezpieczenstwa/obwe/organy_decyzyjne_oraz_struktury_i_in-
stytucje_obwe/, dostęp: 28.03.2019 r.
OSCE, https://www.osce.org, dostęp: 28.03.2019 r.
Oświadczenie  rządowe  z  dnia  11  września  1958  r.  w  sprawie  zmian  wprowadzonych
do  tekstu  Konwencji  dotyczącej  utworzenia  Organizacji  Narodów  Zjednoczonych
dla  Wychowania,  Nauki  i  Kultury,  Dz.  U.  z  1947  Nr  46,  poz.  242,  http://www.
unesco.pl/fileadmin/user_upload/pdf/Akt_Konstytucyjny_UNESCO_1957.pdf,  
dostęp: 28.03.2019 r.
Otrucie Siergieja Skripala (2018), Portal internetowy tvn24.pl, https://www.tvn24.pl/ra-
porty/otrucie-siergieja-skripala,1264, dostęp: 28.03.2019 r.
Our priorities – The Strategic Objectives of FAO (2019), FAO, Rome, http://www.fao.
org/3/I8580EN/i8580en.pdf, dostęp: 06.04.2019 r.
PACE affirms its members’ rights ‘to vote, to speak and to be represented in the Assembly
and  its  bodies’  (2019),  „Parliamentary Assembly”,  http://assembly.coe.int/nw/xml/
News/News-View-EN.asp?newsid=7534&lang=2&cat=8, dostęp: 25.07.2019 r.
Pachocka M. (2016), Globalne dobra publiczne w kontekście koncepcji zrównoważonego
rozwoju w działalności WHO i UNDP, [w:] Zrównoważony rozwój a globalne dobra
publiczne w teorii i praktyce organizacji międzynarodowych, E. Latoszek, M. Pro-
czek, M. Krukowska (red.), Warszawa.
Palmer Diego A. Ruiz (2015), Back to the future? Russia’s hybrid warfare, revolutions in
military affairs, and Cold War comparisons, Research Paper NATO Defense College,
Rome – No. 120 – October 2015, https://www.files.ethz.ch/isn/194718/rp_120.pdf,
dostęp: 08.04.2017 r.
Parzymies S., Popiuk-Rysińska I. (red.) (1998), Polska w organizacjach międzynarodo-
wych, Warszawa.268 Bibliografia
Parzymies S., Zięba R. (2004), Instytucjonalizacja wielostronnej współpracy międzynaro-
dowej w Europie, Warszawa.
Pellerin  C.  (2017),  2018  Budget  Request  for  European  Reassurance  Initiative  Grows  
to  $4.7  Billion,  U.S.  Department  of  Defense  2017,  https://dod.defense.gov/
News/Article/Article/1199828/2018-budget-request-for-european-reassur-
ance-initiative-grows-to-47-billion/, dostęp: 26.02.2019 r.
Pietraś J.Z. (1997), Teoria stosunków międzynarodowych, [w:] Współczesne stosunki mię-
dzynarodowe, T. Łoś-Nowak (red.), Wrocław.
Pietraś J.Z. (2000), Wspólna Polityka Zagraniczna i Bezpieczeństwa Unii Europejskiej  
w nowym systemie bezpieczeństwa, [w:] NATO u progu XXI wieku, E. Cziomer (red.),
Kraków.
Pietraś M. (red.) (2006), Międzynarodowe stosunki polityczne, Lublin.
Piotrowska M. (2002), History of cooperation of Poland with FAO, Polish FAO National
Committee, https://cbr.gov.pl/agroweb/faonc/status.htm, dostęp: 04.04.2019 r.
Piskorska  B.  (2018),  Globalna  Strategia  a  redefinicja  polityki  UE  w  jej  sąsiedztwie ,
„Roczniki Nauk Społecznych”, 10(46).
Piwowarski J. (2018), Nauki o bezpieczeństwie. Między kulturą bezpieczeństwa a studiami
bezpieczeństwa, Warszawa.
Podstawowe kategorie bezpieczeństwa narodowego (2015), A. Żukowski, M. Hartliński,
W. Modzelewski, J. Więcławski (red.), Olsztyn.
Pokruszyński W. (2010), Teoretyczne aspekty bezpieczeństwa, Józefów.
Polacy  w  organach  Rady  Europy,  Stałe  Przedstawicielstwo  Rzeczypospolitej  Polskiej
przy Radzie Europy w Strasburgu, https://strasburgre.msz.gov.pl/pl/polska_w_re/po-
lacy_organy/, dostęp: 29.03.2019 r.
Poland (2019), Rada Europy, https://www.coe.int/web/portal/poland, dostęp: 29.03.2019 r.
Polska  Broszura  WHO,  http://pssekrosno.pl/wp-content/uploads/2008/04/WHO-broszu-
ra1.pdf, dostęp: 03.04.2019 r.
Polska  sieć  Szkół  Stowarzyszonych  UNESCO  2018,  Przegląd  Polskiego  Komitetu  do
spraw UNESCO, Biuletyn 2017/2018, http://www.unesco.pl/fileadmin/user_upload/
Publikacje/ UNESCO_Biuletyn_2017-2018_PL.pdf, dostęp: 02.04.2019 r.
Polska w Unii Europejskiej. Nasze warunki członkostwa, UKIE, Warszawa, marzec 2003.
Polski  handel  zagraniczny  produktami  rolno-spożywczymi  w  2018  r.  (2019),  Krajowy
Ośrodek  Wsparcia  Rolnictwa,  Biuro  Analiz  i  Strategii,  http://www.kowr.gov.pl/
uploads/pliki/analizy/handel_zagraniczny/Polski%20handel%20zagraniczny%20
produktami%20rolno-spo%C5%BCywczymi%20w%202018%20r., pdf, dostęp:
05.04.2019 r.
Polskie obiekty na Liście Światowego Dziedzictwa, Polski Komitet ds. UNESCO, http://
www.unesco.pl/kultura/dziedzictwo-kulturowe/swiatowe-dziedzictwo/polskie
-obiekty/, dostęp: 03.04.2019 r.
Porozumienie ustanawiające Światową Organizację Handlu (WTO), Marakesz 1994.04.15
(Dz. U. z 1995 r. Nr 98, poz. 483).269 Bibliografia
Priorytety polskiej polityki zagranicznej 2012–2016, Rada Ministrów RP, Warszawa 2012.
Priorytety Prezydencji (2019), Ministerstwo Spraw Zagranicznych, https://msz.gov.pl/pl/
polityka_zagraniczna/baltyk/prezydencja/priorytety/, dostęp: 02.03.2019 r.
Proczek M. (2006), System NZ – wybrane organizacje wyspecjalizowane NZ, [w:] Orga-
nizacje międzynarodowe we współczesnym świecie, E. Latoszek, M. Proczek (red.),
Warszawa.
Program dla szkół (2017), http://www.owocewszkole.org/8-o-programie/1-o-programie,
dostęp: 05.04.2019 r.
Program Pamięć Świata, Polski Komitet ds. UNESCO, http://www.unesco.pl/ komunika-
cja-i-informacja/pamiec-swiata/, dostęp: 5.04.2019 r.
Promote health, keep the world safe, serve the vulnerable (2018), Thirteenth general pro-
gramme of work 2019–2023, 25 may, World Health Organization, https://apps.who.int/
iris/bitstream/handle/10665/324775/WHO-PRP-18.1-eng.pdf, dostęp: 02.04.2019 r.
Przegląd  Polskiego  Komitetu  do  spraw  UNESCO,  Biuletyn  2014,  Polski  Komitet  do
spraw  UNESCO,  http://www.unesco.pl/fileadmin/user_upload/pdf/Biuletyn_2014_
PL.pdf, dostęp: 28.03.2019 r.
Przewodnictwo Polski w Radzie Europy, Stałe Przedstawicielstwo Rzeczypospolitej Pol-
skiej przy Radzie Europy w Strasburgu, https://strasburgre.msz.gov.pl/resource/abc-
74247-412d-401d-b6fe-71f94ed1815b, dostęp: 28.03.2019 r.
Przybylska-Maszner B. (2013), Bezpieczeństwo Polski a wspólna polityka bezpieczeństwa
i obrony Unii Europejskiej, [w:] Kluczowe determinanty bezpieczeństwa Polski na
progu XXI wieku, S. Wojciechowski, A. Wejkszner (red.), Warszawa.
Przybylska-Maszner B. (2011), Polska prezydencja w obszarze Wspólnej Polityki Bezpie-
czeństwa i Obrony. Uwarunkowania. Mechanizm działania, założenia, [w:] Priorytety
polskiego przewodnictwa w Radzie Unii Europejskiej, Z. Czachór, T. Szymczyński
(red.), Warszawa.
Przybylska-Maszner B. (2016), Udział Polski w misjach i operacjach wojskowych Unii
Europejskiej w Afryce, „Przegląd Politologiczny” nr 3.
Przybylska-Maszner B. (2011), Wspólna polityka bezpieczeństwa i obrony Unii Europej-
skiej – ewolucja, mechanizm, obszary zaangażowania, [w:] Unia Europejska w sto-
sunkach międzynarodowych, M. Rewizorski (red.), Warszawa.
Rada i Grupy Robocze (2019), Ministerstwo Spraw Zagranicznych, https://msz.gov.pl/pl/
polityka_zagraniczna/baltyk/prezydencja/grupy/, dostęp: 28.02.2019 r.
Rakhmanin V. (2015), Poland and FAO. Partnering to achieve sustainable food systems,
FAO, http://www.fao.org/3/az522e/AZ522E.pdf, dostęp: 05.04.2019 r.
Raport na temat rezultatów negocjacji o członkostwo RP w Unii Europejskiej, Rada Mini-
strów, Warszawa, grudzień 2002.
Rasmussen F. (2013), NATO after ISAF – staying successful together, Remarks by NATO
Secretary General Anders Fogh Rasmussen at the Munich Security Conference; http://
www.nato.int/cps/en/natohq/opinions_94321.htm, dostęp: 08.04.2017 r.270 Bibliografia
Readiness  Action  Plan,  (2014);  http://www.nato.int/nato_static_fl2014/assets/pdf/pd -
f_2014_12/20141202_141202-facstsheet-rap-en.pdf, dostęp: 08.04.2017 r.
Realizacja  Celów  Zrównoważonego  Rozwoju  w  Polsce  (2018),  Raport  przyjęty  przez
Radę  Ministrów  5  czerwca,  http://www.opzz.org.pl/assets/opzz/media/files/8ff-
040da-6265-458a-9c28-55eb562ce44a/2018-raport-sdg-mpii-polska.pdf, dostęp:
05.04.2019 r.
Remarks by President Obama and President Komorowski of Poland in a Joint Press Con-
ference (2014), The White House 03.06.2014; https://obamawhitehouse.archives.gov/
the-press-office/2014/06/03/remarks-president-obama-and-president-komorowski-
poland-joint-press-conf, dostęp: 26.02.2019 r.
Report on Stabilization and Reconstruction (2007), PO(2007)0095-AS1, Brussels.
Reviving Co-operative Security in Europe through the OSCE (2015), contribution of the
OSCE Network of Think Tanks and Academic Institutions to the Panel of Eminent
Persons,  edited by T. Tiilikainen, http://osce-network.net/file-OSCE-Network/doc -
uments/Reviving_Co-operative_Security_in_Europe_through_the_OSCE_web.pdf,
dostęp: 28.07.2019 r.
Rewizorski M. (red.) (2015), Instytucje międzynarodowe w dobie globalnego zarządzania,
Warszawa.
Riga Summit Declaration (2006), Issued by the Heads of State and Government participat-
ing in the meeting of the North Atlantic Council in Riga on 29 November 2006; http://
www.nato.int/cps/en/natohq/official_texts_37920.htm, dostęp: 18.04.2017 r.
Ringsmose J., Rynning S. (2011), NATO’s New Strategic Concept; a Comprehensive As-
sessment, DIIS Report 2011:02;
Rocznik Strategiczny 1998/99. Przegląd Sytuacji Politycznej, Gospodarczej i Wojskowej  
w Środowisku Międzynarodowym Polski (1999), Warszawa.
Rocznik Strategiczny 2000/01. Przegląd Sytuacji Politycznej, Gospodarczej i Wojskowej  
w Środowisku Międzynarodowym Polski (2001), Warszawa.
Rocznik Strategiczny 2001/02. Przegląd Sytuacji Politycznej, Gospodarczej i Wojskowej  
w Środowisku Międzynarodowym Polski (2002), Warszawa.
Rocznik Strategiczny 2002/03. Przegląd Sytuacji Politycznej, Gospodarczej i Wojskowej  
w Środowisku Międzynarodowym Polski (2003), Warszawa.
Rocznik Strategiczny 2003/04. Przegląd Sytuacji Politycznej, Gospodarczej i Wojskowej  
w Środowisku Międzynarodowym Polski (2004), Warszawa.
Rocznik Strategiczny 2005/06. Przegląd Sytuacji Politycznej, Gospodarczej i Wojskowej  
w Środowisku Międzynarodowym Polski (2006), Warszawa.
Rocznik Strategiczny 2008/09. Przegląd Sytuacji Politycznej, Gospodarczej i Wojskowej  
w Środowisku Międzynarodowym Polski (2009), Warszawa.
Rocznik Strategiczny 2010/11. Przegląd Sytuacji Politycznej, Gospodarczej i Wojskowej  
w Środowisku Międzynarodowym Polski (2011), Warszawa.
Rocznik Strategiczny 2015/16. Przegląd Sytuacji Politycznej, Gospodarczej i Wojskowej  
w Środowisku Międzynarodowym Polski (2016), Warszawa.271 Bibliografia
Rocznik Strategiczny 2016/17. Przegląd Sytuacji Politycznej, Gospodarczej i Wojskowej  
w Środowisku Międzynarodowym Polski (2017), Warszawa.
Rocznik Strategiczny 2017/18. Przegląd Sytuacji Politycznej, Gospodarczej i Wojskowej  
w Środowisku Międzynarodowym Polski (2018), Warszawa.
Rotfeld  A.D.  (1990),  Europejski  system  bezpieczeństwa  in  statu  nascendi,  PISM,  
Warszawa.  
Rybczyński  Antoni  (2018),  Kalibry,  jachonty  i  S-400.  „Lotniskowiec  Krym”  stra-
szy  nie  tylko  Ukrainę,  Portal  internetowy  TVPINFO  30/03.2018;  https://www.tvp.
info/36605928/kalibry-jachonty-i-s400-lotniskowiec-krym-straszy-nie-tylko-ukra-
ine, dostęp: 28.03.2019 r.
Rydzykowski J. (2003), Słownik Organizacji Narodów Zjednoczonych, Warszawa.
Shlapak D.A., Johnson M.W. (2016), Reinforcing Deterrence on NATO’s Eastern Flank.
Wargaming the Defense of the Baltics, Santa Monika 2016; https://www.rand.org/con-
tent/dam/rand/pubs/research_reports/RR1200/RR1253/RAND_RR1253.pdf,  dostęp:
24.03.2019 r.
Sikora B. (1974), Organizacja Narodów Zjednoczonych do spraw Oświaty, Nauki i Kultu-
ry, „Sprawy Międzynarodowe”, nr 1.
Skarżyński M. (2015), Homo Securitas, [w:] Jednostka wobec wyzwań zmieniającego się
środowiska bezpieczeństwa, I. Andruszkiewicz, M. Skarżyński (red.), Poznań.
Skorek A. (2015), Kwestia «zagrożenia demograficznego» w Izraelu w ujęciu wybranych
postpozytywistycznych koncepcji stosunków międzynarodowych, [w:] Normy, warto-
ści i instytucje we współczesnych stosunkach międzynarodowych, t. 2, Ł. Fijałkowski,
E. Stadtmüller (red.), Warszawa.
Słownik terminów z zakresu bezpieczeństwa narodowego (2002), W. Łepkowski (red.),
Warszawa.
Smolarek M. (2016), Udział Wojska Polskiego w operacjach pokojowych na Bałkanach,
[w:] Międzynarodowe operacje pokojowe i stabilizacyjne w polskiej polityce bezpie-
czeństwa w XX i XXI wieku, D.S. Kozerawski (red.), Warszawa.
Stabelski S.L. (2007), Polska w Organizacji Narodów Zjednoczonych, „Rocznik Polskiej
Polityki Zagranicznej”, nr 1.
Stańczyk J. (1996), Współczesne pojmowanie bezpieczeństwa, Warszawa.
Statement  Of  General  Curtis  M.  Scaparrotti,  United  States  Army  Commander  United
States European Command (2018), Waszyngton.
Statement on the implementation of the Joint Declaration signed by the President of the
European  Council,  the  President  of  the  European  Commission,  and  the  Secretary
General of the North Atlantic Treaty Organization (2016), http://www.nato.int/cps/
en/natohq/official_texts_138829.htm?selectedLocale=en, dostęp: 10.04.2017 r.
Statut Rady Europy, przyjęty w Londynie dnia 5 maja 1949 r. (1949), Dz. U. 1994 Nr 118,
poz. 565.
Stefanowicz  J.  (1996),  Przedmowa,  [w:]  Współczesne  pojmowanie  bezpieczeństwa,  
J. Stańczyk, Warszawa.272 Bibliografia
Stiglitz J.E. (2004), Globalizacja, Warszawa.
Stolarczyk M. (2006), Charakter polskiej eurodebaty nad przyszłością Unii Europejskiej,
[w:] Unia Europejska i Polska wobec dylematów integracyjnych na początku XXI
wieku, M. Stolarczyk (red.), Toruń.
Stolarczyk M. (2014), Ewolucja stanowiska Polski wobec Wspólnej Polityki Bezpieczeństwa  
i Obrony Unii Europejskiej, „Studia Politicae Univeritatis Silesiensis” , t. 13.
Stone J., Carroll O. (2019), Sanctions against Russia at Council of Europe lifted sparking
outrage  from  Ukraine,  “Independent”,  https://www.independent.co.uk/news/world/
europe/russia-sanctions-council-europe-ukraine-crimea-echr-human-rights-malay-
sian-airlines-a8973791.html, dostęp: 25.07.2019 r.
Stone M. (2009), Security According to Buzan: A Comprehensive Security Analysis, [w:]
Security Discussion Papers Series 1.
Strategia Bezpieczeństwa Narodowego Rzeczypospolitej Polskiej (2007), Rada Ministrów
RP, Warszawa.
Strategia Bezpieczeństwa Narodowego Rzeczypospolitej Polskiej (2012), Rada Ministrów
RP, Warszawa.
Strategia Bezpieczeństwa Narodowego Rzeczypospolitej Polskiej (2014), Rada Ministrów
RP, Warszawa.
Strategia  Bezpieczeństwa  Polski  (2018),  Warszawa,  https://wei.org.pl/dokumenty/,  Ra-
porty z 26.01.2018, dostęp: 10.06.2019 r.
Strategia Partnerstwa dla Polski na lata 2018–2023 (2018), Grupa Banku Światowego, .
Strategia  Rozwoju  Systemu  Bezpieczeństwa  Narodowego  RP  2012–2022,  Warszawa,
kwiecień 2012.
Strategia  Rozwoju  Systemu  Bezpieczeństwa  Narodowego  RP  2022  (2013),  przyjęta
uchwałą Rady Ministrów z dnia 9 kwietnia 2013 r., Warszawa, https://www.bbn.gov.
pl/ftp/dok/01/strategia_rozwoju_systemu_bezpieczenstwa_narodowego_rp_2022.
pdf,  dostęp: 11.06.2019 r.
Strategia  Rozwoju  Systemu  Bezpieczeństwa  Narodowego  RP  2022  (2013),  przyjęta
uchwałą Rady Ministrów z dnia 9 kwietnia 2013 r., Warszawa.
Straż Graniczna Informacja Statystyczna za 2018 rok (2019), Warszawa. https://strazgra-
niczna.pl/download/1/21257/Biuletynza2018rok.pdf, dostęp: 10.06.2019 r.
Strengthening international networks for crisis management (2014); http://www.nato.int/
cps/en/natohq/news_112077.htm?selectedLocale=en, dostęp: 18.04.2017 r.
Struktura  KAS  (2017),  https://mf-arch2.mf.gov.pl/krajowa-administracja-skarbowa/kas/
struktura-organizacyjna, dostęp: 18.05.2019 r.
Sulowski S. (2015), Tożsamość nauk o bezpieczeństwie, Toruń.
Symonides J. (red.) (2006), Organizacja Narodów Zjednoczonych. Bilans i perspektywy,
Warszawa.
Sytuacja demograficzna Polski do 2017 r. Urodzenia i dzietność (2018), Główny Urząd
Statystyczny, Warszawa.273 Bibliografia
Szacawa  D.  (2014),  Międzynarodowe  organizacje  rządowe  o  charakterze  regionalnym  
w ujęciu realistycznym: analiza na przykładzie Rady Państw Morza Bałtyckiego, [w:]
Teoria realizmu w nauce o stosunkach międzynarodowych, E. Haliżak, J. Czaputo-
wicz (red.), Warszawa.
Szefowie  MSZ  państw  V4  za  dalszą  współpracą  w  ramach  Partnerstwa  Wschodniego
(2019),  https://www.gazetaprawna.pl/artykuly/1410904,grupa-wyszehradzka-wspol-
praca-w-ramach-partnerstwa-wschodniego.html, dostęp: 25.03.2019 r.
Szmygin B. (2016), Światowe Dziedzictwo Kultury UNESCO – charakterystyka, metodo-
logia, zarządzanie, Warszawa–Lublin.
Szpak A. (2016), Nowe instrumenty ONZ zapewnienia bezpieczeństwa międzynarodowe-
go i budowania pokoju, „Rocznik Bezpieczeństwa Międzynarodowego”, Vol 10, nr 1.
Świat w 2025, Scenariusze narodowej rady wywiadu USA (2009), Kraków.
Tambor M., Pavlova, M. (2018), Can people afford to pay for health care? New evidence
on financial protection in Poland , Copenhagen, WHO Regional Office for Europe.
Tarnogórski R. (2009), Polska w Organizacji Narodów Zjednoczonych, „Rocznik Polskiej
Polityki Zagranicznej”, nr 1.
Tarnogórski R., Kulesa Ł. (2005), Przyszłość ONZ – reinterpretacja czy zmiana Karty
Narodów Zjednoczonych?, „Polski Przegląd Dyplomatyczny”, vol. 23, nr 1.
Tarnogórski R., Zaręba S. (2018), Polska w Radzie Bezpieczeństwa ONZ, Polska Zbrojna,
http://www.polska-zbrojna.pl/home/articleshow/24485?t=Polska-w-Radzie-Bezpie-
czenstwa-ONZ, dostęp: kwiecień 2019 r.
Ten threats to global health in 2019, World Health Organization, https://www.who.int/
emergencies/ten-threats-to-global-health-in-2019, dostęp: 04.04.2019 r.
Tertrais B. (2016), Article 5 of the Washington Treaty: Its Origins, Meaning and Future,
Research  Paper  Nr  130,  Rome,  April,  http://www.ndc.nato.int/news/news.php?i-
code=934, dostęp: 08.04.2017 r.
The Alliance’s New Strategic Concept agreed by the Heads of State and Government par-
ticipating in the Meeting of the North Atlantic Council (1991), Rome, http://www.
nato.int/cps/en/natohq/official_texts_23847.htm, dostęp: 12.04.2017 r.
The International Medical Volunteers Association (IMVA), The Major International Health
Organisations, http://www.imva.org/Pages/orgfrm.htm, dostęp: 05.04.2019 r.
Tomescu C. (2015), Political Evolution at Nato Level in Post Cold War Era, Scientific Bul-
letin Vol. XX No 1(39) 2015, Bucharest, https://www.degruyter.com/downloadpdf/j/
bsaft.2015.20.issue-1/bsaft-2015-0026/bsaft-2015-0026.pdf, dostęp: 12.04.2017 r.
Towpik A. (2010), Polska w Organizacji Narodów Zjednoczonych, „Rocznik Polskiej Po-
lityki Zagranicznej”, nr 1.
Treaty list for a specific State (2019), Rada Europy, https://www.coe.int/en/web/conven-
tions/search-on-states/-/conventions/treaty/country/POL, dostęp: 28.03.2019 r.
Umowa o utworzeniu Międzynarodowego Banku Odbudowy i Rozwoju Gospodarczego,
zawarta w Bretton Woods dnia 22 lipca 1944 r. (Dz. U. z 1948 r. Nr 40, poz. 292).274 Bibliografia
Umowa o utworzeniu Międzynarodowego Funduszu Walutowego, zawarta w Bretton Wo-
ods dnia 22 lipca 1944 r. (Dz. U. 1948r. Nr 40, poz. 290).
UN (2019), United Nations Security Council. Current Members, UN.org, https://www.
un.org/securitycouncil/content/current-members, dostęp: kwiecień 2019 r.
UNESCO – Organizacja Narodów Zjednoczonych do spraw Oświaty, Nauki i Kultury,
Strona Internetowa Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego, https://www.archi-
wum.nauka.gov.pl/organizacje-i-programy-miedzynarodowe/unesco-organizacja-na-
rodow-zjednoczonych-do-spraw-oswiaty-nauki-i-kultury.html, dostęp: 03.04.2019 r.
UNESCO, Strona internetowa Ministerstwa Spraw Zagranicznych, https://www.msz.
gov.pl/pl/c/MOBILE/polityka_zagraniczna/organizacje_miedzynarodowe/orga-
nizacja_narodow_zjednoczonych/agencje_wyspecjalizowane_onz/unesco, do-
stęp: 03.04.2019 r.
Ustawa o Krajowej Administracji Skarbowej (2016), Dz.U. 2016, poz. 1947.
Ustawa o Policji (2019), Dz. U. 1990 Nr 30, poz. 179.
Ustawa o Służbie Ochrony Państwa (2017), Dz.U. 2018, poz. 138.
Ustawa Prawo o Prokuraturze (2016), Dz.U. 2019, poz. 740.
Uzasadnienie  wniosku  o  udzielenie  zgody  na  podpisanie  Traktatu  ustanawiającego
Konstytucję dla Europy, Ministerstwo Spraw Zagranicznych, 26 październik 2004,  
Warszawa.
Vandiver J. (2017), Mattis, allies eye faster military movement across Europe, Stars and
Stripes, 24.10, https://www.stripes.com/news/mattis-allies-eye-faster-military-move-
ment-across-europe-1.494134, dostęp: 18.02.2018 r.
Vershbow A.R.,  Breedlove  Ph.M.  (2018),  Permanent  Deterrence.  Enhancements  to  the
US  Military  Presence  in  North  Central  Europe.  Preview, Atlantic  Council,  https://
www.atlanticcouncil.org/images/publications/Permanent-Deterrence-Enhance-
ments-to-the-US-Military-Presence-in-North-Central-Europe.pdf, dostęp: 26.02.2019 r.
Vershbow  A.R.,  Breedlove  Ph.M.  (2019),  Permanent  Deterrence.  Enhancements  to
the US Military Presence in North Central Europe, Atlantic Council 2019, https://
uc17dd717f2af0bd457ef3715f9b.dl.dropboxusercontent.com/cd/0/get/Abd_TeE3Cf-
w85pGBJmhLQ14CcJ9QdVubkH91QXWvOkhpFey-zvTS9EUc2ELalDC2iRceB_
oSWFl7TJZ2BzqyeOJ05m9eDkNrFAbHs6vg-0yRdWE0p1jaV01VJ7uIXOtpRuc/
file?dl=1#, dostęp: 20.02.2019 r.
Visegrad Fund, https://www.visegradfund.org/, dostęp: 25.03.2019 r.
Waltz  K.N.  (2000),  Structural  Realism  after  the  Cold  War,  „International  Security”,  
Vol. 25, no. 1.
Washington Summit Comunique (1999), Issued by the Heads of State and Government
participating in the meeting of North Atlantic Council on Washington, (D.C. on 24th
April 1999, An Alliance for the 21st Century), http://www.nato.int/docu/pr/1999/p99-
063e.htm, dostęp: 12.04.2017 r.
Wątor W. (2018), Grupy bojowe Unii Europejskiej. Istota, bilans funkcjonowania, per-
spektywy, „Studia Politicae Univeritatis Silesiensis”, t. 23, Katowice.275 Bibliografia
WHO  –  its  people  and  offices,  WHO,  http://www.who.int/about/structure/en/,  dostęp:
05.04.2019 r.
WHO Country Office, WHO Regional Office in Europe , http://www.euro.who.int/en/coun-
tries/poland/who-country-office, dostęp: 05.04.2019 r.
WHO, Strona internetowa WHO, http://www.who.int/en/, dostęp: 03.04.2019 r.
WHO,  Strona  Ministerstwa  Spraw  Zagranicznych,  https://www.msz.gov.pl/pl/c/MOBI-
LE/polityka_zagraniczna/organizacje_miedzynarodowe/organizacja_narodow_zjed-
noczonych/agencje_wyspecjalizowane_onz/who, dostęp: 06.04.2019 r.
Williams P.D. (red.) (2012), Studia bezpieczeństwa, Kraków.
Williams P., McDonald M. (red.) (2013), Security Studies. An Introduction, London.
Włodarczyk  C.  (2007),  Zdrowie  publiczne  w  perspektywie  międzynarodowej:  wybrane
problemy, Kraków.
Wnioski  z  debaty  na  temat  „Społeczny  wymiar  krajobrazu  kulturowo-przyrodniczego”
(2015), [w:] Krajobraz kulturowo-przyrodniczy z perspektywy społecznej, S. Ratajski,
M. Ziółkowski (red.), Warszawa.
Wnukowska A. (2002), Koncepcje polskich partii politycznych dotyczące Wspólnej Euro-
pejskiej Polityki bezpieczeństwa i Obrony, [w:] Bezpieczeństwo Polski w perspektywie
członkostwa w Unii Europejskiej, K.A. Wojtaszczyk (red.), Warszawa.
Wohlfeld M. (2008), Reconceptualization of Security in the CSCE and OSCE, https://
www.researchgate.net/publication/226362873_Reconceptualization_of_Security_in_
the_CSCE_and_OSCE, dostęp: 28.07.2019 r.
Wohlleben  V.  (2003),  Civil  Protection,  A  General  Overview,  143  CC  03  E  Brussels,
http://www.nato-pa.int/Default.asp?CAT2=0&CAT1=21&CAT0=576&SHORT-
CUT=357&SEARCHWORDS=2002, dostęp: 12.04.2017 r.
Wojciechowski S., Potyrała A. (red.) (2013), Poland’s security. Contemporary Domestic
and International Issues, Berlin.
Wojciechowski S., Potyrała A. (red.) (2014), Bezpieczeństwo Polski. Współczesne wyzwa-
nia, Warszawa.
Wojciechowski S., Osiewicz P. (2017), Zrozumieć współczesny terroryzm. Wybrane as-
pekty fenomenu, Warszawa.
Wojciechowski S., Wejkszner (red.) (2013), Kluczowe determinanty bezpieczeństwa Pol-
ski na początku XXI wieku, Warszawa.
Wojtczak  A  (2009),  Zdrowie  publiczne  wyzwaniem  dla  systemów  zdrowia  XXI  w.,  
Warszawa.
Wspólna Deklaracja Warszawskiego szczytu Partnerstwa Wschodniego, 29–30 września
2011,  http://pl2011.eu/content/wspolna-deklaracja-warszawskiego-szczytu-partner-
stwa-wschodniego, dostęp: 01.10.2012 r.
Wstępna lista priorytetów polskiego przewodnictwa w Radzie Unii Europejskiej w II poło-
wie 2011 r. przyjęta została przez Radę Ministrów w dniu 21 lipca 2010 roku.
Wymiar ludzki OBWE, https://www.gov.pl/web/dyplomacja/wymiar-ludzki-obwe, dostęp:
28.03.2019 r.276 Bibliografia
Wystąpienie Bronisława Geremka Ministra Spraw Zagranicznych na spotkaniu Rady Unii
Europejskiej do spraw Ogólnych z ministrami spraw zagranicznych państw kandy-
dujących do członkostwa w Unii Europejskiej, Bruksela, 30 marca 1998 r., Monitor
Integracji Europejskiej, KIE.
Wystąpienie w Sejmie Minister Spraw Zagranicznych Anny Fatygi w dniu 11 maja 2007 r.,  
http://www.msz.gov.pl/files/file_library/expose2007/expose70511AF.pdf, dostęp:
01.10.2012 r.
Zadania i uprawnienia SW, https://www.sw.gov.pl/strona/zadania-i-uprawnienia-sw, do-
stęp: 11.05.2019 r.
Zadania polskiej polityki zagranicznej w 2001 r. Informacja ministra spraw zagranicznych
Władysława Bartoszewskiego przedstawiona na forum Sejmu RP 6 czerwca 2001 r.
(2001), „Przegląd Rządowy”, nr 7.
Zalasińska K. (2014), Zalecenia dotyczące wdrożenia prawodawstwa UNESCO do pol-
skiego porządku prawnego, [w:] Dlaczego i jak w nowoczesny sposób chronić dzie-
dzictwo kulturowe, A. Rottermund (red.), Warszawa, http://www.unesco.pl/dlaczego-
ijak/ Dlaczego_i_jak_w_nowoczesny_sposob.pdf, dostęp: 01.04.2019 r.
Zapałowski L. (1989), Operacje pokojowe ONZ, Kraków.
Zarządzenie Ministra Gospodarki z dnia 19 lutego 2015 r. w sprawie powołania Zespo-
łu  do  Spraw  Negocjacji Wielostronnych  w  ramach  Światowej  Organizacji  Handlu
(WTO) (Dz.Urz.MG.2015.7).
Zarządzenie Nr 100 Prezesa Rady Ministrów dnia 20 października 2005 r. w sprawie utwo-
rzenia Zespołu do Spraw Światowej Organizacji Handlu (WTO) (M.P.05.62.858).
Zięba R. (red.) (2018), Bezpieczeństwo międzynarodowe w XXI wieku, Warszawa.
Zięba R., Europejska Tożsamość Bezpieczeństwa i Obrony. Polski punkt widzenia (2001)
„Stosunki Międzynarodowe” , nr 1–2.
Zięba R. (1998), Funkcjonowanie paneuropejskiego mechanizmu bezpieczeństwa KBWE/
OBWE, „Studia Europejskie”, nr 3.
Zięba R. (1999), Instytucjonalizacja bezpieczeństwa europejskiego, Warszawa.
Zięba  R.  (1992),  Nowy  regionalizm  w  Europie  a  Polska,  „Sprawy  Międzynarodowe”,  
nr 1–2.
Zięba R. (2012), O tożsamości nauk o bezpieczeństwie, „Zeszyty Naukowe AON”, nr 1.
Zięba R. (2013), Polityka zagraniczna Polski w strefie euroatlantyckiej, Warszawa.
Zięba R. (2014), Treść i zakres pojęcia „bezpieczeństwo Polski”, [w:] Bezpieczeństwo
Polski. Współczesne wyzwania, S. Wojciechowski, A. Potyrała (red.), Warszawa.
Zięba  R.  (1988),  Wkład  Polski  w  umacnianie  bezpieczeństwa  europejskiego,  „Sprawy
Międzynarodowe”, nr 12.
Zrównoważony Rozwój, Portal UNESCO, http://www.unesco.pl/edukacja/dekada-eduka-
cji-nt-zrownowazonego-rozwoju/article/37/spotkanie-europejskiej-sieci-komitetow
-narodowych-ds-unesco-w-krakowie/, dostęp: 28.03.2019 r.Żukowski A., Hartliński M., Modzelewski W., Więcławski J. (red.) (2015), Podstawowe
kategorie bezpieczeństwa narodowego, Olsztyn.
Żukrowska K. (2015), Interdyscyplinarność a tożsamość metodologiczna nauk o bezpie-
czeństwie, [w:] Tożsamość nauk o bezpieczeństwie, S. Sulowski (red.), Toruń.
Żukrowska K., Grącik M. (red.) (2006), Bezpieczeństwo międzynarodowe. Teoria i prak-
tyka, Warszawa.
Żurawski vel Grajewski P. (2012), Bezpieczeństwo międzynarodowe. Wymiar militarny,
Warszawa.