Bez szablonu. Twórcza praca dydaktyczna w doświadczeniach nauczycieli akademickich

Spis treści:

Podziękowania
Wstęp

Rozdział 1. Twórcza praca w teorii The Evolving Systems Approach to Creative Work

1.1. Istota i kryteria twórczej pracy w systemowej teorii H.E. Grubera
1.2. Uwarunkowania twórczej pracy w perspektywie teorii H.E. Grubera
1.3. Innowacje jako efekt twórczej pracy

Rozdział 2. Specyfika twórczej pracy pedagogicznej w szkole wyższej

2.1. Obszary twórczej pracy nauczyciela akademickiego
2.2. Specyfika i czynniki twórczej pracy pedagogicznej
2.3. Wyniki twórczej pracy pedagogicznej

Rozdział 3. Procedura badań własnych w kontekście podejścia teoretyczno-metodologicznego H.E. Grubera

3.1. Badanie twórczej pracy w perspektywie paradygmatu konstruktywistycznego
3.2. Podejście fenomenologiczno-krytyczne
3.3. Studium przypadku w poznawaniu doświadczeń osób wykonujących twórczą pracę
3.4. Cel badań
3.5. Problemy badawcze
3.6. Metody i techniki badań
3.7. Dobór osób do badań
3.8. Harmonogram badań
3.9. Model analizy i interpretacji badań

Rozdział 4. Twórcza praca dydaktyczna w doświadczeniach badanych nauczycieli akademickich – obrazy indywidualne

4.1. Nakładanie się na siebie inspirujących wpływów oraz aktywne przechodzenie między rolami w pracy dydaktycznej z dramą dr Kamili Witerskiej
4.2. Zbudowane na teorii uczenia się twórcze wykorzystywanie różnych inspiracji, humoru i absurdu w motywowaniu studentów do nauki i projektowaniu gier dydaktycznych przez dr. Wojciecha Glaca
4.3. Nasycone pedagogiką zabawy równoległe aktywizowanie studentów i seniorów w pracy dydaktycznej i środowiskowej dr Zofii Zaorskiej
4.4. Inspirowane twórczością, biografistyką i sztuką refleksyjne odchodzenie od schematu w budowaniu modelu zajęć z odniesieniami autobiograficznymi przez Kamilę Lasocińską
4.5. Pasja poszukiwania i odkrywania oraz eksperymentowanie z różnymi metodami i myśleniem wizualnym w „nauczeństwie”  dr. hab. Stanisława Czachorowskiego
4.6. Progresywne przejścia między rolami, systemowa perspektywa wdrożeń i oscylowanie między satysfakcją a frustracją w pracy dydaktycznej z wykorzystaniem LARP-ów dr. Michała Mochockiego
4.7. Wieloaspektowa afirmacja pytań, niedyrektywność oraz łączenie wpływów z różnych metod w warsztatach z dociekań filozoficznych prof. dr hab. Aldony Pobojewskiej
4.8. Pasja programowania kursów i wykorzystywanie narzędzi e-learningowych w pracy dydaktycznej dr. Michała Kuciapskiego
4.9. Zanurzone w inspirującym otoczeniu satysfakcjonujące pobudzanie studentów do twórczego myślenia w pracy dydaktycznej z wykorzystaniem case study dr Magdaleny Markiewicz
4.10. Zabieranie studentów w refleksyjną podróż w  głąb siebie i prowokowanie ich do kreatywności podczas warsztatów twórczych prof. dr. hab. Eugeniusza Józefowskiego
4.11. Refleksyjne i twórcze przetwarzanie inspiracji i budowanie z nich własnych koncepcji i rozwiązań w pracy dydaktycznej prof. dr. hab. Stanisława Dylaka

Rozdział 5. Uwarunkowania twórczej pracy dydaktycznej nauczycieli akademickich – ujęcie przekrojowe

5.1. Elementy i właściwości warsztatu twórczej pracy dydaktycznej nauczycieli akademickich
5.2. Rozwój warsztatu twórczej pracy dydaktycznej badanych nauczycieli akademickich
5.3. Specyfika, rodzaje i ewolucja rozwiązań dydaktycznych proponowanych przez badanych nauczycieli
5.4. Przekuwanie inspiracji z różnych źródeł w działania oraz przemycanie rozwiązań dydaktycznych w procesie ich wymyślania i wdrażania
5.5. Samonapędzający się mechanizm: pasja, przyjemność i satysfakcja w doświadczeniach stymulujących nauczycieli akademickich do twórczej pracy dydaktycznej
5.6. Poszukiwanie alternatywnych rozwiązań i działania mimo krytyki i frustracji w pokonywaniu trudności towarzyszących twórczej pracy dydaktycznej nauczycieli akademickich
5.7. Splot aktywności związanych z wdrażaniem i propagowaniem wprowadzanych rozwiązań dydaktycznych przez nauczycieli akademickich
5.8. Powinienem/chcę/działam – organizacja czasu w twórczej pracy i życiu nauczycieli akademickich

Rozdział 6. Od teorii H.E. Grubera do własnej propozycji systemowego modelu twórczej pracy dydaktycznej nauczycieli akademickich. Dyskusja dotycząca wyników badań

Zakończenie
Bibliografia

Wstęp

Prof. zw. dr hab. Krzysztof J. Szmidt, Wydział Nauk o Wychowaniu UŁ, Katedra Edukacji Artystycznej i Pedagogiki Twórczości:

Książka dr Zofii Okraj jest bardzo starannym, wnikliwym i nowatorskim studium teoretyczno-empirycznym, wykorzystującym po raz pierwszy w pedagogice polskiej podejście badawcze słynnego, nie żyjącego już psychologa amerykańskiego, ucznia Jeana Piageta, Howarda Grubera. Podejście to określane jako Evolving Systems Approach to Creative Work stosowane jest do badań pracy twórczej wybitnych uczonych, artystów czy nowatorów społecznych, w tym przypadku zostało zastosowane przez Autorkę do badań twórczości dydaktycznej nauczycieli akademickich. Diagnozując niuanse twórczej pracy dydaktycznej wybitnych nauczycieli akademickich z różnych uczelni polskich, Autorka dociekała, co czyni ich pracę innowacyjną, efektywną i tak odmienną od znanych nam z auli uniwersyteckich nudy i dydaktycznej sztampy. Zastosowanie pogłębionych studiów przypadków pozwoliło nie tylko poddać teorię Howarda Grubera empirycznej weryfikacji, lecz uzupełnić ją twórczo o nowe, autorskie elementy oraz sformułować bardzo przydatne każdemu nauczycielowi akademickiemu – zarówno nowicjuszowi, jak i mistrzowi – heurystyczne zasady i wskazówki do ulepszenia własnej pracy ze studentami żyjącymi w nowym tysiącleciu. „Uczyć inaczej”, „uczyć poza schematem”, „uczyć bez szablonu” – oto hasła tej nowej dydaktyki szkoły wyższej.

Ablewicz K., Miejsce badań fenomenologicznych w poznawaniu sytuacji wychowawczych, [w:]
(red.) D. Kubinowski, M. Nowak, Metodologia pedagogiki zorientowanej humanistycznie,
Oficyna Wydawnicza Impuls, Kraków 2006.
Amabile T.M., Growing up creative: Nurturing a lifetime of creativity, Buffalo, CEF Press 1989.
Andrzejczak A., Uniwersytet przedsiębiorczy i odpowiedzialny społecznie, „Edukacja Ekono-
mistow i Menedżerow”, 2015, nr 4 (38).
Antoszkiewicz J., Metody heurystyczne, Warszawa 1982.
Antoszkiewicz J., Innowacje w firmie:praktyczne metody wprowadzania zmian , Wydawnic-
two Poltext, Warszawa 2008.
Aronson E., Patnoe S., Coopration in the classroom, Pinter & Martin Limited, 2011.
Babbie E., Podstawy badań społecznych, Wyd. PWN, Warszawa 2008.
Baruk J., Nowa gospodarka a innowacje, „Problemy Jakości”, 2003, nr 12.
Bartosz B., Zubik A., Przez pryzmat małych narracji. Próba ujęcia tożsamości w kontekście
doświadczeń  autobiograficznych ,  [w:]  Straś-Romanowska  M.,  Bartosz  B.,  Żurko  M.,
Badania narracyjne w psychologii, Wyd. Psychologii i Kultury Eneteia, Warszawa 2010.
Bartnicka-Michalska A., Polimorficzność motywacji osób twórczych. Implikacje pedagogiczne,
„Kwartalnik Pedagogiczny”, nr 3 (237), s. 34-52.
Bereźnicki F., Zagadnienia dydaktyki szkoły wyższej, WSH TWP w Szczecinie, Szczecin
2009.
Bereźnicki F., Wybrane aspekty efektywności kształcenia w szkole wyższej, [w:] Ciechanow-
ska D. (red.), Uwarunkowania efektów kształcenia akademickiego, Wyd. WSH TWP
w Szczecinie, Szczecin 2012, s. 13–18.
Bereźnicki F., Wybrane aspekty efektywności kształcenia w szkole wyższej, [w:] D. Ciechanow-
ska, Uwarunkowania efektów kształcenia akademickiego, Wyd. WSH TWP w Szczecinie,
Szczecin 2012.
Bizon W., Efektywne wykorzystanie case study w nauczaniu przedsiębiorczości, [w:] S. Moro-
zowska, G. Penkowska (red.), Uniwersytet jutra, Wyd. Libron, Kraków 2015.
Berliński L., Projektowanie i ocena strategii innowacyjnych, Wyd. AJG, Bydgoszcz, 2003.
Brower R., Constructive Repetition, Time and the Evolving System Approach, [w:] „Creativity
Research Journal”, Special issue: Festschrift for Howard E. Gruber, 2003, nr 1 (15).Bibliografia 540
Bruner J.S., The process of education, Harvard University Press, Cambridge, Massachusetts,
London, England, 1960.
Bućko J., Procesy i organizacje innowacyjne (wybrane zagadnienia), [w:] J. Bućko, Innowacje,
kształcenie, zarządzanie, Wyd. Instytutu Technologii Eksploatacji – PIB, Radom 2006.
Bunn, J.W., Scientific principles of coaching, Englewood Cliffs, Prentice-Hall, New York 1972.
Casas J., Whitaker T., Zoul J. (red.), 10 perspectives of innovation in education, Taylor@Fran-
cis, Routlege, New York 2019.
Chmielińska A., Dynamika transgresji twórczych. Studia przypadków pedagogów, Wydawnic-
two UŁ, Łódź 2017.
Christensen C.R., Każdy student uczy i kazdy wykładowca zdobywa wiedzę: wzajemne obda-
rowywanie  się  w  uczeniu  przez  dyskusję,  [w:]  J.  Stewart  (red.),  Mosty  zamiast  murów:
o komunikowaniu się między ludźmi, PWN, Warszawa 2002.
Cohen L., Mannion L., Morrison K., Research Methods in Education, Routledge, New York
2007.
Connel  R.,  Teacher’s  Work,  [w:]  Denzin  N.K.,  Lincoln  Y.S.,  Wprowadzenie.  Dziedzina
i praktyka badań jakościowych, [w:] N.K. Denzin, Y.S. Lincoln (red.), Metody badań jako-
ściowych, tom 1, przeł. Krzysztof Podemski, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa
2014.
Creswell J.W., Projektowanie badań naukowych: metody jakościowe, ilościowe i mieszane, Wyd.
Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2013.
Csikszentmihalyi M., Przepływ. Psychologia optymalnego doświadczenia, Studio Emka, War-
szawa 1990.
Csikszentmihalyi M., Creativity. Flow and the psychology of discovery and invention, New
York: Harper Collins 1996.
Csikszentmihalyi, M., Where is the evolving milieu? A response to Gruber, „Creativity Rese-
arch Journal”, 1988, nr 1 (1), s. 60–62.
Costa A.L., & Garmston R.J., Cognitive coaching: A foundation for renaissance schools. Chri-
stopher-Gordon Publishers, Inc. 2002.
Chlewiński Z., Umysł: dynamiczna organizacja pojęć. Analiza psychologiczna, PWN, War-
szawa 1999.
Chłopecki J., Wstęp, [w:] A. Rozmus (red.), Wykładowca doskonały: podręcznik nauczyciela
akademickiego, Oficyna a  Wolter Kluwer Business, Warszawa 2010.
Deci E.L., & Ryan, R.M. (2000). The “what” and “why” of goal pursuits: Human needs and the
self-determination of behavior, „Psychological Inquiry”, 11, 227–268.
Denek K., Uniwersytet w perspektywie społeczeństwa wiedzy, tom 1, 2, 3, WN Wyższa Szkoła
Pedagogiki i Administracji, Poznań 2011.
Denek K., O lepszą dydaktykę akademicką, [w:] A. Karpińska, W. Wróblewska (red.), Dydak-
tyka akademicka: wybrane obszary badawcze, Wyd. Akademickie „Żak”, Warszawa 2014.
Denzin N.K., Lincoln Y.S., Wprowadzenie. Dziedzina i praktyka badań jakościowych, [w:]
N.K. Denzin, Y.S. Lincoln (red.), Metody badań jakościowych, tom 1, przeł. Krzysztof
Podemski, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2014, s. 19–76.
Dewey J., Jak myślimy?, Warszawa 1988.Bibliografia 541
Dobrołowicz W., Psychologia  twórczości  technicznej, WN-T Fundacja Książka Naukowo-
-Techniczna, Warszawa 1997.
Dobrołowicz W., Psychodydaktyka kreatywności, Warszawa 1995.
Demetrio D., Autobiografia. Terapeutyczny wymiar pisania o  sobie, Oficyna Wyd. „Impuls”,
Kraków 2000.
Dominicé P., Uczyć  się  z  życia.  Biografia  edukacyjna w   edukacji  dorosłych, WSHE, Łódź
2006; D. Demetrio, Zabawa na tle życia. Gra autobiograficzna w  edukacji dorosłych, Ofi-
cyna Wyd. „Impuls”, Kraków 1999.
Dudzikowa M., Niekomfortowe  położenie  instytucji  uniwersytetu  w  kłopotliwym  kontekście.
Esej w trosce o rozwój (nie tylko) kapitału społecznego, [w:] Dudzikowa M., Wawrzyniak-
-Beszterda R., Jaskulska S., Marciniak M., Bochno E., Bochno I., Knasiecka-Falbier-
ska K., Oblicza kapitału społecznego uniwersytetu. Diagnoza-interpretacje-konteksty, tom 4,
Oficyna Wyd. „Impuls”, Kraków 2013.
Duraj-Nowakowa K., Teoria systemów a pedagogika, WN WSP, Kraków 1992.
Duraj-Nowakowa K., Pedeutologia konteksty – dylematy – implikacje, Wyd. WAM, Kraków 2016.
Dylak S., Wizualizacja w kształceniu nauczycieli, Wyd. UAM, Poznań 1995.
Dylak S., Konstruktywizm jako obiecująca koncepcja kształcenia  nauczycieli, [w:] S. Dylak,
H. Kwiatkowska, T. Lewowicki (red.), Współczesność a kształcenie nauczycieli, WSP ZNP,
Warszawa 2000.
Dylak S., Architektura wiedzy w szkole, Wydawnictwo Difin, Warszawa 2013.
Dylak S., Strategia kształcenia wyprzedzającego, Ogólnopolska Fundacja Edukacji Kompu-
terowej, Poznań 2013.
Ekiert-Grabowska D., Nowatorstwo pedagogiczne nauczycieli, UŚ, Katowice 1989.
Fisher R., Uczymy jak myśleć, Warszawa 1999.
Florida R., Narodziny klasy kreatywnej, Narodowe Centrum Kultury, Warszawa 2010.
Flick U., Projektowanie badania jakościowego, Wyd. Naukowe PWN, Warszawa 2010.
Franklin M.B., A Convergence of Streams: Dramatic Change in the Artistic Work of Melissa
Zink, [w:] H.E. Gruber, D.B. Wallace (red.), Creative People at Work: Twelve Cognitive
Case Studies, Oxford University, New York 1989.
Furedi F., Gdzie się podziali wszyscy intelektualiści?, PIW, Warszawa 2008.
Fontana A., Frey J.H., Wywiad. Od neutralności do politycznego zaangażowania, [w:] Metody
badań jakościowych, WN PWN, Warszawa 2009, tom II.
Garner S., McDonagh-Philp D., Problem interpretation and resolution via visual stimuli: the
use of ‘mood boards’ in design education, „Journal of Art & Design Education”, 2001,  
20 (1), s. 57–64.
Gibbs G., Analizowanie danych jakościowych, WN PWN, Warszawa 2011.
Glasersfeld,E., Radical Constructivism: A Way of Knowing and learning, Falmer Press, 1996.
Goćkowski J., Odpowiedzialność uczonych a ich role społeczne, [w:] R.J. Pawlica (red.), O odpo-
wiedzialności, Kraków 1993.
Goźlińska E., Szlosek F., Podręczny  słownik  nauczyciela  kształcenia  zawodowego, Radom
1997.
Góralski A., Twórcze rozwiązywanie zadań, PWN, Warszawa 1980.Bibliografia 542
Giza T., Przygotowanie studentów do twórczej pracy pedagogicznej, WSP, Kielce 1999.
Gruber H.E., Wallace D.B, (red.), Creative People at Work, Oxford University Press, New
York 1989.
Gruber H.E., Barrett P.H., Darwin on Man. A Psychological Study of Scientific Creativity,
Chicago: University of Chicago Press, 1980.
Gruber H.E., The Evolving Systems Approach to Creative Work, „Creativity Research Jour-
nal”, 1988, nr 1 (1), s. 27–51.
Gruber H.E., The Evolving Systems Approach to Creative Work, [w:] Wallace D.B., Gruber
H.E., Creative People at Work. Twelve Cognitive Case Studies, Oxford University Press,
New York 1989.
Gruber H.E.,  Creativity  and  Human  Survival, [w:] H.E. Gruber, D.B. Wallace, Creative
People at Work. Twelve Cognitive Case Studies, Oxford University Press, New York 1989.
Gruber H.E., Davis S.N., Inching our Way up Mount Olympus: the Evolving-Systems Approach
to Creative Thinking, [w:] R.J. Sternberg (red.), The Nature of Creativity. Contemporary
Psychological Perspectives, Cambridge University Press, Cambridge, 1988, s. 243–270.
Gruber H.E., From Epistemic Subject to Unique Creative Person at Work, „Archives de Psy-
chologie”, 1985, nr 53, s. 167–185.
Gruber H.E., And the Bush Was Not Consumed: The Evolving Systems Approach to Creativity,
[w:] S. Modgil, C. Modgil (red.), Towards a Theory of Psychological Development, NFER
Publishers, Windsor 1980, s. 269–299.
Gruber  H.E.,  On  the  Relation  Between  ‚Aha’  Experiences’  and  the  Construction  of  Ideas,
„History of Science”, 1981, nr 19, s. 41–59.
Gruber H.E., History and Creative Work: From the Most Ordinary to the Most Exalted, „Jour-
nal of the History of the Behavioral Sciences”, 1983, nr 1 (19), s. 4–14.
Gruber H.E., Which Way is Up? A Developmental Question, [w:] R.A. Mines and K.S. Kitche-
ner (red.), Adult Cognitive Development, Praeger, New York, s. 112–133.
Gruber H.E., Bödeker K. (red.), Creativity, Psychology and The History Of Science, „Boston
Studies In The Philosophy Of Science”, Springer 2005.
Gruber H.E., Creativity and conflict resolution , [w:] M. Deutsch, P.T. Coleman, E.C. Marcus
(red.), The handbook of conflict resolution , Jossey-Bass, A Viley Imprint, San Francisco
2006, s. 391–401.
Guba E.G., Lincoln Y.S., Kontrowersje  wokół  paradygmatów,  sprzeczności  i  wyłaniające  się
zbieżności, [w:] N.K. Denzin, Y.S. Lincoln, Wprowadzenie. Dziedzina i praktyka badań
jakościowych.
Hebda P., Madejski J., Zawód z pasją, Wyd. Park, Bielsko-Biała 2004.
Holmes  F.,  Antoine  Lavosier  and  Hans  Krebs:  Two  systems  of  Scientific  Creativity ,  [w:]
H.E. Gruber, D.B. Wallace (red.), Creative People at Work. Twelve Cognitive Case Studies,
Oxford University Press, New York 1989.
Helman J., Rosienkiewicz M., Design Thinking jako koncepcja pobudzania innowacji, [w:]
R. Knosala (red.), Innowacje w zarządzaniu i inżynierii produkcji, Oficyna Wydawnicza
Polskiego Towarzystwa Zarządzania Produkcją, Warszawa 2016, s. 62–72.Bibliografia 543
Hurło L., Klus-Stańska D., Łojko M. (red.), Paradygmaty współczesnej dydaktyki. Oficyna
Wyd. „Impuls”, Kraków 2009.
Inglot-Brzęk E., Przemiany demograficzne a  rozwój szkolnictwa wyższego w Polsce, „Nierów-
ności Społeczne a Wzrost Gospodarczy”, 2012, nr 26, 216–229.
Ippolito M.F., Tweney R.D., The Journey to Jacob’s Room: The Network of Enterprise of Virgi-
nia Woolf’s First Experimental Novel, [w:] „Creativity Research Journal”, Special issue:
Festschrift for Howard E. Gruber, 2003, 1 (15).
Jaskot K., Jazukiewicz I., Role zawodowe nauczyciela akademickiego, [w:] K. Jaskot (red.),
Wprowadzenie do pedagogiki szkoły wyższej, Wyd. USz, Szczecin 2006.
Jastrzębski J., Ideologia i komunikacja, Wyd. Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław 2011.
Jeffrey L.F., Writing and Rewriting Poetry: William Wordsworth, [w:] H.E. Gruber, D.B. Wal-
lace (red.), Creative People at Work. Twelve Cognitive Case Studies, Oxford University
Press, New York 1989.
John-Steiner V., From Life to Diary to Art. In the Work of Anais Nin, [w:] H.E. Gruber, D.B.
Wallace (red.), Creative People at Work: Twelve Cognitive Case Studies, Oxford Univer-
sity, New York 1989.
Joyce B., & Showers B., The coaching of teaching, „Educational leadership”, 1982, nr 1 (40).
Józefowski E., Florczykiewicz J., Warsztat twórczy jako okazja rozwoju podmiotowego w prze-
strzeni sztuki, Wyd. Drukarnia JAKS, Wrocław 2015.
Józefowski E., Edukacja artystyczna w działaniach warsztatowych, Wyd. AHE, Łódź 2009.
Józefowski E., Arteterapia – praktyka oddziaływań terapeutycznych przy pomocy kreacji plastycznej
– pytania i próby odpowiedzi, „Arteterapia – Terapia Sztuką w Praktyce”, nr 3 (11), 2010.
Józefowski E., Akcje, „Plastyka w Szkole”, nr 2/89, WSiP, 1989.
Józefowski  E.,  Warsztaty  twórcze  przy  kreacji  plastycznej  jako  doświadczenie  partycypacji
w sztuce, Wydawnictwo Difin, Warszawa 2017.
Józefowski E., Florczykiewicz J., Warsztat twórczy jako okazja rozwoju podmiotowego w prze-
strzeni sztuki, Wyd. Drukarnia JAKS, Wrocław 2015.
Jonassen  D.,  Constructivism  and  computer  mediated  communication  in  distance  education,
„American Journal of Distance Education”, 1995, nr 2 (9), s. 7–26.
Jung-Miklaszewska J., Innowacje oświatowe, [w:] M. Żelazkiewicz (red.), Tendencje rozwoju
oświaty we współczesnym świecie, Warszawa 1976.
Juszczyk S., Konstruktywizm w nauczaniu, [w:] W. Pilch (red.), Encyklopedia pedagogiczna
XXI wieku, t. I–VI, Wyd. Akademickie „Żak”, Warszawa 2003–2007.
Karwat T., Podstawy innowatyki w oświacie, CDN, Kalisz 1987.
Karwowski  M.,  Zgłębianie  kreatywności:  studia  nad  pomiarem  poziomu  i  stylu  twórczości,
Wyd. APS, Warszawa 2009.
Karwowski M.  , Gralewski J.  , Zmotywowana kreatywność:synergia motywacyjna postawy-
twórczej młodzieży, „Chowanna” nr 1 (45), s. 45-58.
Kawka Z., Między misją a frustracją. Społeczna rola nauczyciela, Wyd. UŁ, Łódź 1989.
Kaufman J.C., Kreatywność, Wydawnictwo APS, Warszawa 2011.Bibliografia 544
Kegan R.T., How Charles Darwin Became a Psychologist, [w:] H.E. Gruber, D.B. Wallace
(red.), Creative People at Work. Twelve Cognitive Case Studies, Oxford University Press,
New York 1989.
Kędzior-Niczyporuk E., Wprowadzenie do pedagogiki zabawy. Wybór tekstów drukowanych
w „Kropli” w latach 1992-1994, Wydawnictwo „Klanza”, Lublin 2003.
Kędzior-Niczyporuk E., O metodzie KLANZY. Teoria i praktyka, Wyd. KLANZA, Lublin 2010.
Kirton M.J., De Ciantis S.M., Cognitive style and personality: The Kirton adaption-innovation
and Cattell’s sixteen personality factor inventories, „Personality and Individual Differen-
ces”, 1986, 7 (2), s. 141–146.
Klus-Stańska D., Polska rzeczywistość dydaktyczna – paradygmatyczny taniec św. Wita, [w:]
L. Hurło, D. Klus-Stańska, M. Łojko M. (red.): Paradygmaty współczesnej dydaktyki.
Wyd. Impuls, Kraków 2009.
Klus-Stańska D., Paradygmaty dydaktyki. Myśleć teorią o praktyce, PWN, Warszawa 2018.
Kojs W., Autoedukacja jako wyznacznik osobowego i społecznego rozwoju, [w:] A. Karpińska,
W. Wróblewska (red.), Dylematy dydaktyki szkoły wyższej w dialogu i perspektywie, Wyd.
Trans Humana, Białystok 2008.
Komuda J., Jurewicz M., Baryłka M., Dzikie Pola. Rzeczpospolita w ogniu, Wydawnictwo
MAG, Warszawa, 1997.
Konarzewski K., Jak uprawiać badania oświatowe. Metodologia praktyczna, WSiP, Warszawa 2000.
Konecki K., Studia z metodologii badań jakościowych. Teoria ugruntowana, WN PWN, War-
szawa 2000.
Kozielecki J., Psychotransgresjonizm: nowy kierunek psychologii, Wydawnictwo Akademickie
„Żak”, Warszawa 2007.
Kozielecki J., Transgresja i kultura, Wyd. Akademickie „Żak”, Warszawa 1997.
Kozielecki J., Społeczeństwo transgresyjne: szansa i ryzyko, Wyd. Akademickie „Żak”, War-
szawa 2004.
Król I., Pielachowski J., Nauczyciel i jego warsztat pracy, Wyd. EMPI, Poznań 1997.
Kubinowski D., Idiomatyczność – synergia – emergencja. Rozwój badań jakościowych w peda-
gogice polskiej na przełomie XX i XXI wieku, Wydawnictwo Makmed, Lublin 2013
Kuś B., Nuda na zajęciach dydaktycznych… skąd się bierze i jak radzą sobie z nią studenci?
Dociekania teoretyczne i empiryczne, [w:] Z. Okraj (red.), Kreatywność: inspiracje, poszuki-
wania, propozycje, UJK, Kielce 2017.
Kvale  S.,  Interviews:  wprowadzenie  do  jakościowego  wywiadu  badawczego,  Wyd.  Trans
Humana, Białystok 2014.
Kvale S., Prowadzenie wywiadów, WN PWN, Warszawa 2010.
Kubinowski D., Metodologia spod znaku x2 a humanistyczna tożsamość pedagogiki, [w:] Pie-
karski J., Urbaniak-Zając D., Szmidt K.J. (red.), Metodologiczne problemy tworzenia wie-
dzy w pedagogice. Oblicza akademickiej praktyki, Oficyna Wyd. „Impuls”, Kraków 2010.
Kwiatkowska H., Pedeutologia, Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne, Warszawa 2008.
Kwiatkowska H., Tożsamość nauczycieli. Między anomią a autonomią, GWP, Gdańsk 2005.
Kwieciński Z., Mimikra czy sternik? Dramat pedagogiki w sytuacji przesilenia formacyjnego,
[w:] Z. Kwieciński, L. Witkowski (red.), Spory o edukację, Warszawa-Toruń 1993.Bibliografia 545
Kulczycki E., Punktoza jako strategia w grze parametrycznej w Polsce, „Nauka i Szkolnictwo
Wyższe”, 2017, nr 1 (49), s. 63–78.
Kunat B., Pasja jako kategoria badawcza – w świetle dualistycznego modelu R.J. Vallerand’a,
„Psychologia Wychowawcza” 2015, nr 8, s. 31–41.
Lalak D., Życie jak biografia: podejście biograficzne w  perspektywie pedagogicznej, Wydawnic-
two Akademickie „Żak”, Warszawa 2010.
Lasocińska K., Wawrzyniak J., Autobiografia jako twórcze wyzwanie. Scenariusze warsztatów
biograficznych , Wyd. Akademickie „Żak”, Łódź 2013.
Landau E., Twoje dziecko jest zdolne: wychowanie przykładem, Wyd. PAX, Warszawa 2003.
Lavery D., Creative Work: On the Method of Howard Gruber, „The Journal of Humanistic
Psychology”, 1993, 33.2, s. 101–121.
Levin, B.B., Using the case method in teacher education: The role of discussion and experience in
teachers’ thinking about cases, „Teaching and teacher education”, 1995, nr 1 (11), s. 63–79.
Lipman, M., Sharp A.M., Oscanyan F.S., Philosophy in the classroom, Temple University
Press 2010.
Liu D., Chen X.P., Yao X., From Autonomy to Creativity: A Multilevel Investigation of the
Mediating  Role  of  Harmonious  Passion  „Journal  of  Applied  Psychology”  Advance
online publication. doi: 10.1037/a0021294, 2010, November 8.
Luecke R., Zarządzanie kreatywnością i innowacją. Techniki twórczego myślenia, MT Biznes,
Warszawa 2005.
Markiewicz M., Bednarz J., Application of case study method, [w:] W. Bizon, A. Poszewiecki
(red.), Innovative tools for facilitated transfer of enterpreneurial skills and knowledge, Wyd.
UG, Gdańsk 2013.
Markiewicz M., Bednarz J., Znaczenie metody case study w kreowaniu postaw przedsiębior-
czych studentów i absolwentów szkół wyższych, [w:] Bizon W., Poszewiecki A. (red.), Efek-
tywność innowacyjnych narzędzi dydaktycznych w procesach kształtowania postaw przedsię-
biorczych, Wyd. UG, Gdańsk 2013.
Mart Ç.T., A Passionate Teacher: Teacher Commitment and Dedication to Student Learning,
„International Journal of Academic Research in Progressive Education and Develop-
ment”, 2013, nr 1 (2), s. 437–447.
Manoharan P.K., Education & personality development., APH Publishing, New Delhi 2008.
Melosik Z., Tożsamość wuniwersytetu w epoce niepewności, „Nauki o Wychowaniu, Studia
Interdyscyplinarne”, 2018, nr 1 (6), s. 16–24.
Melosik Z., Uniwersytet i społeczeństwo. Dyskursy wolności, wiedzy i władzy, Oficyna  Wyd.
„Impuls”, Kraków 2009.
Miller A.I., Imagery and Intuition in Creative Scientific Thinking: Albert Einstein’s Invention
of the Special Theory of Relativity, [w:] Gruber H.E., Wallace D.B. (red.), Creative People at
Work. Twelve Cognitive Case Studies, Oxford University Press, New York 1989.
Miles B.M., Huberman A.M., Analiza danych jakościowych, Trans Humana, Białystok
2000.
Mochocki M., Teatralne gry fabularne (LARP-y) na lekcjach historii – raport z badań, „Homo
Ludens”, 2012, nr 1. Bibliografia 546
Mochocki  M., Larping the past: Research report on high-school edu-Larp, 2014.
Mochocki,  M.,  Edu-larp  as  revision  of  subject-matter  knowledge.  „International  Journal
of Role-Playing”, nr 4, s. 55–75.
Mochocki M., Etyka bohaterów narracyjnych gier fabularnych, „Homo Communicativus”,
2008, nr 3(5), s. 229–237.
Mochocki M., Teatralne gry fabularne (LARP-y) w nauczaniu szkolnym, „Homo Ludens”,
2009, nr 1, s. 179–180.
Modrzejewska M., Twórczość codzienna w narracjach pedagogów, Wyd. UŁ, Łodź 2014.
Najder-Stefaniak K., Wstęp do innowatyki, Wydawnictwo SGGW, Warszawa 2010.
Neil T., Kreatywność i innowacje według Johna Adaira, Oficyna a  Wolters Kluwer business,
Kraków 2009.
Nęcka E., Psychologia twórczości, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk 2001.
Nęcka E., Twórcze rozwiązywanie problemów, Oficyna Wyd. „Impuls”, Kraków 1994.
Nowak P., Wolność i uniwersytet, [w:] „Kronos”, 2011, nr 1.
Okoń W., Wprowadzenie do dydaktyki ogólnej, Wydawnictwo „Żak”, Warszawa 1996.
Okoń W., Proces nauczania, PZWS, Warszawa 1966.
Okoń W., Zarys dydaktyki ogólnej, PZWS, Warszawa 1970; Elementy dydaktyki szkoły wyż-
szej, PWN, Warszawa 1971.
Okoń W., Nowy słownik pedagogiczny, Wyd. Akademickie „Żak”, Warszawa 2004.
Okraj Z., Funkcje dyskusji w stymulowaniu twórczego myślenia studentów, Wyd. UJK, Kielce
2012.
Okraj Z., Alfabet twórczych dyskusji, Oficyna Wydawnicza Ston 2, Kielce 2013.
Okraj Z., Twórcze rozwiązywanie problemów z zastosowaniem nowych technik dyskusji, Wyd.
UJK, Kielce 2015.
Okraj  Z.,  Horyzontalność  relacji  nauczycieli  akademickich  ze  studentami  w  dyskusji,  [w:]
A. Karpińska, W. Wróblewska (red.), Dylematy dydaktyki szkoły wyższej w dialogu i per-
spektywie, Wyd. Trans Humana, Białystok 2008.
Osovski J.V., Ensembles of Metaphor in the Psychology of Wiliam James, [w:] Gruber H.E.,
Wallace D.B. (red.), Creative People at Work. Twelve Cognitive Case Studies, Oxford Uni-
versity Press, New York 1989.
Page T.G., Thomas J.V., Internetional Dictionary of Education, Kogan Page, London-Worce-
ster 1979.
Perakyla A., Analiza rozmów i tekstów, [w:] Denzin N.K., Lincoln Y.S., Metody badań jako-
ściowych, WN PWN, Warszawa 2009.
Pietrasiński Z., Ogólne i psychologiczne zagadnienia innowacji, PWN, Warszawa 1970.
Pietrasiński Z., Myślenie twórcze, Warszawa 1969.
Pietrasiński Z., Atakowanie problemów, Nasza Księgarnia, Warszawa 1983.
Pobojewska A., Warsztaty z dociekań filozoficznych – narzędzie edukacji filozoficznej (i   nie
tylko), [w:] A. Pobojewska (red.), Filozofia-eedukacja interaktywna: metody, środki, scena -
riusze, Wydawnictwo Stentor, Warszawa 2012.
Popek S., Człowiek jako jednostka twórcza, Wydawnictwo UMCS, Lublin 2001. Bibliografia 547
Pszczołowski T., Mała encyklopedia prakseologii i teorii organizacji, Ossolineum, Wrocław
1980.
Przyborowska B., Pedagogika innowacyjności: między teorią a praktyką, WN UMK, Toruń
2013.
Pufal-Struzik I., Podmiotowe i społeczne warunki twórczej aktywności artystów, Wyd. WŚ,
Kielce 2006.
Ratajczak Z., Człowiek w sytuacji innowacyjnej, PWN, Warszawa 1980.
Rogers C., O stawaniu się osobą. Poglądy terapeuty na psychoterapię, Rebis, Poznań 2002.
Rubacha K., Prawidłowości i/lub kontekst jako kryteria tworzenia wiedzy pedagogicznej, [w:] Pie-
karski J., Urbaniak-Zając D., Szmidt K.J. (red.), Metodologiczne problemy tworzenia wiedzy
w pedagogice. Oblicza akademickiej praktyki, Oficyna Wyd. „Impuls”, Kraków 2010.
Ruczko M., Studium przypadku w naukach humanistycznych, [w:] H. Kędzierska, Jakościowe
inspiracje w badaniach edukacyjnych, Wyd. UWM, Olsztyn 2010.
Runco M., Where Will We Hang All of the Paintings? An Introduction to the Festschrift for
Howard E. Gruber, „Creativity Research Journal”, Special issue: Festschrift for Howard
E. Gruber, 2003, nr 1 (15), s. 1–2.
Runco M.A., Nemiro J., Creativity in the Moral Domain: Integration and Implication, „Creati-
vity Research Journal”, Special issue: Festschrift for Howard E. Gruber, 2003, nr 1 (15).
Rutkowiak J. (red.), Pytanie, dialog, wychowanie, WN PWN, Warszawa 1992.
Rutkowiak J., Rozwój zawodowy nauczyciela a szkoła, WSiP, Warszawa 1981.
Rusakowska  D.,  Nauczyciel  i  innowacje  pedagogiczne,  Instytut  Wydawniczy  Związków
Zawodowych, Warszawa 1986.
Rusakowska D., W stronę edukacyjnego dyskursu nowoczesności, IBE, Warszawa 1995.
Rostan S.M., In the Spirit of Howard E. Gruber’s Gift: Case Studies of Two Young Artists’Evo-
lving Systems, „Creativity Research Journal”, 2003, nr 1 (15).
Rosmańska E., Metody kształcenia w obszarze zarządzania innowacjami, [w:] J. Bućko, Innowa-
cje, kształcenie, zarządzanie, Wyd. Instytutu Technologii Eksploatacji – PIB, Radom 2006.
Sadowska M., Wyborska K., Konstruktywizm w praktyce szkolnej, Czeszów–Wrocław 2013.
Sajdak A., Paradygmaty kształcenia studentów i wspierania rozwoju nauczycieli akademickich:
teoretyczne podstawy dydaktyki akademickiej, Oficyna Wyd. „Impuls”, Kraków 2013.
Sauerland  K.,  Idea  Uniwersytetu:  aktualność  tradycji  Humboldta?,  „Nauka  i  Szkolnictwo
Wyższe”, 2006, nr 2 (28).
Sękowa H., Tokarz A., Tomasz Kocowski. Szkice z teorii twórczości i motywacji, SAAW,
Poznań 1991.
Schulz R., Twórczość pedagogiczna. Elementy teorii i badań, Wyd. IBE, Warszawa 1994.
Schulz R., Nauczyciel jako innowator, WSiP, Warszawa 1989.
Schulz R. (red.), Kształcenie dla innowacji pedagogicznych, Wydawnictwo UMK, Toruń 1992.
Schulz R., Studia z innowatyki pedagogicznej, Wydawnictwo UMK, Toruń 1996.
Schutz A., O  wielości  światów:  szkice  z  socjologii  fenomenologicznej, Zakład Wydawniczy
NOMOS, Kraków 2008.
Silverman D., Interpretacja danych jakościowych: metody analizy rozmowy, tekstu i interakcji,
Wyd. Naukowe PWN, Warszawa 2007.Bibliografia 548
Simonton D.K., Creativity in Science. Chance, Logic, Genius and Zietgeist, Cambridge Uni-
versity Press, New York 2004.
Sloterdijk P., Krytyka cynicznego rozumu, Wyd. DSW 2008.
Smith  J.A.,  Pietkiewicz  I.,  Praktyczny  przewodnik  interpretacyjnej  analizy  fenomenologicz-
nej w badaniach jakościowych w psychologii, „Psychological Journal”, 2012, nr 2 (18),
s. 361–369.
Smith J.A., Osborn, M. (2004), Interpretative phenomenological analysis, Doing social psy-
chology research, 229–254.
Sobol E. (red.), Nowy słownik języka polskiego, PWN, Warszawa 2003.
Sokół A., Zarządzanie twórczością w organizacji. Koncepcja, metody i narzędzia, CeDeWu  
Sp. z o.o., Warszawa 2015.
Solarczyk H., Eklektyzm w edukacji (dorosłych). Dlaczego? [w:] A. Semenowicz, H. Solar-
czyk,  A.  Szwech  (red.),  Inspiracje  pedagogią  freinetowską.  Studia,  źródła,  wspomnienia
dedykowane Halinie Semenowicz, Wyd. Naukowe UMK, Toruń 2016.
Stake  R.,  Jakościowe  studium  przypadku,  [w:]  Denzin  N.K.,  Lincoln  Y.S.,  Wprowadzenie.
Dziedzina i praktyka badań jakościowych, [w:] N.K. Denzin, Y.S. Lincoln (red.), Metody
badań jakościowych, tom 1, przeł. Krzysztof Podemski, Wydawnictwo Naukowe PWN,
Warszawa 2014.
Stasiak M., Lasocińska K. (red.), Spróbuj inaczej: scenariusze zajęć rozwijających umiejętności
twórcze, WSHE, Łódź 2006.
Stasiakiewicz M., Twórczość i interakcja, WNUAM 1999.
Sternberg R.J., Lubart T.I. Creativity: Its nature and assessment, „School Psychology Interna-
tional”, 1992, 13(3), s. 243–253.
Sternberg R.J., Lubart T.I., Investing in creativity, „American Psychologist”, 1996, 51 (7),
s. 229–231.
Sternberg R.J., Wisdom, intelligence and creativity synthesized, Cambridge University Press,
New York 2003.
Sternberg R.J., Kaufman J.C., Pretz J.E., The  Propulsion  Model  of  Creative  Contributions
Applied to the Arts and Letters, „Journal of Creative Behavior”, 2001, nr 2 (35), s. 75–101.
Stickdorn M., Schneider J., Andrews K., Lawrence A., This is service design thinking: Basics,
tools, cases (Vol. 1), Hoboken 2011, NJ: Wiley.
Straś-Romanowska M., Bartosz B., Żurko M., Badania narracyjne w psychologii, Wyd. Psy-
chologii i Kultury Eneteia, Warszawa 2010.
Stróżewski W., Dialektyka twórczości, Wydawnictwo Znak, Kraków 1983.
Schulz R., Twórczość pedagogiczna. Elementy teorii i badań, Wyd. IBE, Warszawa 1994.
Szempruch  J.,  Pedeutologia.  Studium  teoretyczno-pragmatyczne,  Oficyna  Wyd.  „Impuls”,
Kraków 2013.
Szmidt K.J., ABC kreatywności, Wydawnictwo Difin, Warszawa 2010.
Szmidt K.J., Pedagogika twórczości, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk 2007.
Szmidt K.J., Pedagogika twórczości, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Sopot 2013.
Szmidt K.J., Trening kreatywności: podręcznik dla pedagogów, psychologów i trenerów grupo-
wych, Wyd. Helion, Gliwice 2013.Bibliografia 549
Szmidt K.J., Metody badań w pedagogice twórczości, [w:] Szmidt K.J. (red.), Metody pedago-
gicznych badań nad twórczością: teoria i empiria, Wyd. AHE, Łódź 2009.
Szmidt K.J., Edukacyjne uwarunkowania rozwoju kreatywności, Wyd. UŁ, Łódź 2017.
Szmidt  Krzysztof  J.,  Modrzejewska-Świgulska  M.,  Psychopedagogika  działań  twórczych,
Oficyna Wyd. „Impuls”, Kraków 2005.
Szmidt K.J., Modrzejewska-Świgulska M. (red.), Walidacja komunikacyjna w analizie wyni-
ków badań pedagogicznych, „Przegląd Badań Edukacyjnych”, 2004, nr 2.
Szmidt K.J., Wcześniej niż Fromm i Maslow: Korniłowicza i Radlińskiej koncepcje postawy
twórczej na tle współczesnym, [w:] K.J. Szmidt, K.T. Piotrowski (red.), Nowe teorie twór-
czości: nowe metody pomocy w tworzeniu, Oficyna Wyd. „Impuls”, Kraków 2002.
Szmidt  K.J.  (red.),  Metody  pedagogicznych  badań  nad  twórczością:  teoria  i  empiria,  Wyd.
AHE, Łódź, 2009.
Szmidt K.J., Dydaktyka twórczości: koncepcje – problemy – rozwiązania, Oficyna Wyd. „Impuls”,
Kraków 2003.
Szmidt K.J., Epifania i doświadczenie krystalizujące w biografii twórczej – próba zarysowania
pola badawczego, „Teraźniejszość – Człowiek – Edukacja”, 2012, nr 4/60.
Szmidt K.J., Systemowe teorie twórczości i ich pedagogiczne implikacje, [w:] S. Popek (red.),
Twórczość w teorii i praktyce, Wydawnictwo UMCS, Lublin 2004.
Szmidt  K.J.,  Problem  rywalizacji  w  procesie  wspierania  twórczości  dzieci  i  młodzieży,  [w:]  
K.J. Szmidt, M. Modrzejewska-Świgulska (red.), Psychopedagogika działań twórczych,
Oficyna Wyd. „Impuls”, Kraków 2005, s. 93–115.
Szczuka K., Janion M., Transe – traumy – transgresje, Wyd. Krytyki Politycznej, Warszawa 2014.
Szymański M., Modernizacja systemu szkolnego na wsi, PWN, Warszawa 1978.
Śliwerski B., Antypedagogika/Postpedagogika, [w:] Współczesne teorie i nurty wychowania, Ofi-
cyna Wyd. „Impuls”, Kraków 2015.
Śliwerski B., Kwieciński Z. (red.), Pedagogika: podręcznik akademicki, tom 1, Wyd. Naukowe
PWN, Warszawa 2006.
Śliwerski B., Rozmus A. (red.), Alternatywy w edukacji, Oficyna Wyd. „Impuls”, Kraków 2018.
Tokarz A., Sękowa H. (red.), Tomasz Kocowski. Szkice z teorii twórczości i motywacji,
Wyd. SAWW, Kraków 1991.
Tweney R.D., Fields of Enterprise: On Michael Farady’s Thought, [w:] Gruber H.E., Wallace
D.B., Creative People at Work. Twelve Cognitive Case Studies, Oxford University Press,
New York 1989.
Urban K.K., Toward a componential model of creativity, [w:] Creative intelligence. Toward the-
oretic integration, red. D. Ambrose, L.M. Cohen, A.J. Tannenbaum, Creeskill: Hamp-
ton Press 2003.
Urbaniak-Zając D., W poszukiwaniu kryteriów oceny badań jakościowych, [w:] Kubinow-
ski D., Nowak M. (red.), Metodologia pedagogiki zorientowanej humanistycznie, Oficyna
Wyd. „Impuls”, Kraków 2006.
Urbaniak-Zając D., Jakościowa orientacja w badaniach pedagogicznych, [w:] Urbaniak-Zając
D., Kos E., Badania jakościowe w pedagogice: wywiad narracyjny i obiektywna hermeneu-
tyka. WN PWN, Warszawa 2013.Bibliografia 550
Urbaniak-Zając D., [w:] Piekarski J., Urbaniak-Zając D., Szmidt K.J. (red.), Metodolo-
giczne  problemy  tworzenia  wiedzy  w  pedagogice.Oblicza  akademickiej  praktyki,
Oficyna Wyd. „Impuls”, Kraków 2010.
Wallace D.B., Studying the Individual: The Case Study Method and Other Genres, [w:] Gruber
H.E., The Evolving Systems Approach to Creative Work, [w:] H.E. Gruber, D.B. Wallace
(red.), Creative People at Work: Twelve Cognitive Case Studies, Oxford University, New
York 1989.
Vidal F., Contextual Biography and the Evolving Systems Approach to Creativity, „Creativity
Research Journal”, Special issue: Festschrift for Howard E. Gruber, 2003, nr 1 (15),  
s. 73–82.
Wilkin J., Ekonomiczno-finansowe uwarunkowania rozwoju szkolnictwa wyższego w   Polsce,
[w:] Morawski R.Z., Matusiak A. (red.), Polskie Szkolnictwo Wyższe. Stan, uwarunkowa-
nia i perspektywy, Wyd. UW, 2009.
Wissel C., Szkoły wyższe w roku kreatywności, [w:] Piekarski J., Urbaniak-Zając D., Szkolnic-
two wyższe w procesie zmiany, Wyd. UŁ, Łódź 2010.
Witerska K., Drama: techniki, strategie, scenariusze, Wydawnictwo Difin, Warszawa 2011.
Witerska K., Drama: przewodnik po koncepcjach, technikach i miejscach, Wydawnictwo Difin,
Warszawa 2014.
Witerska K., Teatr Forum. Drama. Edukacja rówieśnicza. Profilaktyka. Wydawnictwo Difin,
Warszawa 2016.
Wallace D.B., Stream of Consciousness and Reconstruction of Self in Dorothy Rochardson’s Pil-
grimage, [w:] H.E. Gruber, D.B. Wallace (red.), Creative People at Work: Twelve Cognitive
Case Studies, Oxford University, New York 1989.
Wallerstein I., Europejski uniwersalizm. Retoryka władzy, Wyd. Naukowe „Scholar” 2007.
Wendlant M., Konstruktywizm komunikacyjny, Wydawnictwo UAM, Poznań 2011.
West M.A., Rozwijanie kreatywności wewnątrz organizacji, WN PWN, Warszawa 2000.
West M.A., T. Rickards, Innovation, [w:] M.A. Runco, S.R. Pritzker (red.), Encyclopedia of
Creativity, San Diego, Academic Press 1999.
Woodward C.E., Art.  And  Elegance  in  the  Synthesis  of  Organic  Compounds:  Robert  Burns
Woodward, [w:] Gruber H.E., Wallace D.B. (red.), Creative People at Work. Twelve Cogni-
tive Case Studies, Oxford University Press, New York 1989.
Vallerand R.J., On the Psychology of Passion: In Search of What Makes People’s Lives Most Worth
Living, „Canadian Psychology”, 2008, nr 1 (49), s. 1.
Yin R.K., Studium przypadku w badaniach naukowych: projektowanie i metody, Wyd. UJ, Kra-
ków 2015.
Zaorska Z., Dodać życia do lat, Wyd. Klanza, Lublin 1999.
Zdanowicz K., Fotografia okiem badacza na świat społeczny , [w:] H. Kędzierska, Jakościowe
inspiracje w badaniach edukacyjnych, Wyd. UWM, Olsztyn 2010.
Zimbardo P.G., Ruch F.L., Psychologia i życie, przeł. J. Radzicki, Wydawnictwo Naukowe
PWN, Warszawa 1997.
Znaniecki F., Społeczne role uczonych, PWN, Warszawa 1984.
Żelazkiewicz M., Skuteczność wychowawcza innowacji w zajęciach pozalekcyjnych, Ossoli-
neum, Wrocław 1980.