Analiza strategiczna w dziedzinie bezpieczeństwa. Wybrane metody

Spis treści:

Wstęp

Rozdział 1. Analiza strategiczna w dziedzinie bezpieczeństwa. Geneza, istota, zakres rozwiązywanych problemów

1.1. Geneza
1.2. Istota i zakres
1.3. Analiza strategiczna na tle procesu planowania strategicznego
1.4. Kategorie analizy strategicznej
1.5. Niektóre cechy otoczenia państwa jako determinanty analizy strategicznej
1.6. Analiza strategiczna w dziedzinie bezpieczeństwa. Synteza

Rozdział 2. Modele środowiska bezpieczeństwa

2.1. Model środowiska bezpieczeństwa państwa
2.1.1. Sfera polityczna
2.1.2. Sfera demograficzna
2.1.3. Sfera biofizyczno-ekologiczna
2.1.4. Infrastruktura krytyczna
2.2. Model środowiska bezpieczeństwa powiatu/gminy
2.3. Model relacyjny

Rozdział 3. Analiza strategiczna. Podejście klasyczne

3.1. Wybór i adaptacja modelu środowiska bezpieczeństwa
3.2. Identyfikacja trendów
3.3. Identyfikacja wyzwań
3.4. Identyfikacja zagrożeń i szans
3.5. Redukcja i opis zagrożeń
3.6. Redukcja i opis szans
3.7. Identyfikacja sił i słabości
3.8. TOWS jako algorytm procesu analizy strategicznej

Rozdział 4. Analiza strategiczna dużych zbiorów danych

4.1. Metoda morfologiczna
4.2. Metoda grupowania danych k-means
4.3. Metoda grupowania danych k-medoids

Rozdział 5. Prognozowanie i projektowanie w dziedzinie bezpieczeństwa. Wybrane metody

5.1. Analiza strategiczna a prognozowanie
5.2. Metody jakościowe
5.2.1. Metoda ekspercka
5.2.2. Metoda scenariuszowa
5.3. Metody statystyczne. Wyznaczanie trendu metodą mechaniczną
5.4. Analiza strategiczna a projektowanie
5.4.1. Projektowanie. Istota, treść, zakres rozwiązywanych problemów
5.4.2. Luka strategiczna jako narzędzie projektowania bezpieczeństwa państwa

Zakończenie
Bibliografia
Spis rysunków
Spis tabel

Wstęp

dr hab. Tomasz r. Aleksandrowicz, prof. WSPol w Szczytnie:

(...) analiza strategiczna to nie tylko rozważania teoretyczne i problem naukowy, lecz także niezwykle istotna kwestia praktyczna: bez racjonalnej strategii, więc i analizy, niemożliwe jest przetrwanie i rozwój żadnego podmiotu bezpieczeństwa, a przede wszystkim państwa. (...) Publikacja jest nie tylko pozycją naukową, ale i swego rodzaju podręcznikiem, nie tylko dla studentów, lecz także dla praktyków odpowiedzialnych za opracowanie strategii w dziedzinie bezpieczeństwa na poziomie państwa i poszczególnych jednostek administracyjnych. Monografia jest aktualna z uwagi na zapowiedziane przez władze RP prace nad nową edycją Narodowej Strategii Bezpieczeństwa RP, jak i trwający stan pandemii (którego skutki będą długofalowe) i konieczność przygotowania strategii na wypadek wystąpienia w przyszłości tego typu zagrożeń.

dr hab. Piotr Daniluk prof. AWL:

Autor monografii zadeklarował swoje podstawy epistemologiczne ulokowane w szkole planistycznej, określając analizę strategiczną jako myślenie o przyszłości w kategoriach zagrożeń, szans, słabości i mocnych stron. (…) zaproponowane spojrzenie na analizę strategiczną pozwala, korzystając z obowiązujących procedur, uwolnić kreatywne myślenie dostrzegające większą złożoność i zmienność otoczenia. Jest to możliwe dzięki prezentacji modeli środowiska bezpieczeństwa, które mogą być rekonfigurowane na potrzeby różnych podmiotów i zaistniałych sytuacji. U podstaw takich modeli stoi potrzeba rozważania dużych zbiorów danych. (…) Autor przedstawia w publikacji zbiór konkretnych podejść, metod i technik analizy strategicznej przydatnych dla coraz większej  rzeszy podmiotów odpowiedzialnych za planowanie bezpieczeństwa.

Opracowania zwarte
Ackoff R.L., Zasady planowania w korporacjach, PWE, Warszawa 1973.
Ansoff H.I., Zarządzanie strategiczne, PWE, Warszawa 1985.
Ansoff H.I., Corporate Strategy: An Analytical Approach to Business Policy for Growth and
Expansion, Mc Grow-Hill, New York 1965.
Andrews K.R., The Concept of Corporate Strategy, Richard Irwin, Homewood, Illinois 1987.
Archer L.B., Systematic Method for Designers, Council of Industrial Design, London 1965.
Asimow M., Wprowadzenie do projektowania w technice, WNT, Warszawa 1967.
Bolin R., Stanford L., The Northridge Earthquake: Vulnerability and Disaster, Routledge,
New York 1998.
Borodako K., Foresight w zarządzaniu strategicznym, C.H. Beck, Warszawa 2009.
Bralewski A., Wpływ czynników systemowych i suplementowych na możliwości powsta-
wania sytuacji kryzysowych w kontekście funkcjonowania systemu zarządzania bez-
pieczeństwem, AON, Warszawa 2019.
Broker P.J., Contemporary Teaching of Engineering Design, Institution of Engineering Desi-
gners, London 1964.
Czarnecki W., Kochanowski F., Rutkowski C., Strategiczny poziom planowania sił zbroj-
nych i przygotowania kampanii/operacji, AON, Warszawa 2003.
Daniluk P., Bezpieczeństwo i zrządzanie. Analiza strategiczna, Difin, Warszawa 2015.
Dawidczyk A., Planowanie strategii rozwoju sił zbrojnych, AON, Warszawa 2006.
Dawidczyk A., Jemioło T., Wprowadzenie do metodologii bezpieczeństwa, AON, Warszawa
2008.
Dawidczyk A., Bezpieczeństwo, obronność, wojskowość. Problemy planowania strategicznego,
Difin, Warszawa 2019.
Dawidczyk A., Jurczak J., Łuka P., Metody, technik, narzędzia nauk o bezpieczeństwie, Difin,
Warszawa 2019.
Filipiak-Zalewska P., Zarządzanie strategiczne: narzędzia, scenariusze, procesy, Fundacja na
rzecz Uniwersytetu Szczecińskiego, Szczecin 2000.
Gasparski W., Problemy metodologii projektowania, PWN, Warszawa 1977.164 Bibliografia
Gierszewska G., Romanowska M., Analiza strategiczna przedsiębiorstwa, PWE, Warszawa 1997.
Grabiński T., Wydymus S., Zeliaś A., Metody taksonomii numerycznej w modelowaniu
zjawisk społeczno-gospodarczych, PWN, Warszawa 1989.
Handy Ch., Wiek przezwyciężonego rozumu, Business Press, Warszawa 1998.
Jouvenel B., L’Art de la conjecture, Editions du Rocher, Monaco 1964.
Kaleta A., Strategia przedsiębiorstwa, Wyd. Akademii Ekonomicznej we Wrocławiu, Wro-
cław 2004.
Kaufman L., Rousseeuw P.J., Finding Groups in Data. An Introduction to Cluster Analysis,
Wiley-Interscience, Hoboken (NJ) 2005.
Khan H., On escalation: metaphors and scenarios, Praeger Publishers, 1965.
Klasik A. (red.), Planowanie strategiczne, PWE, Warszawa 1993.
Kononiuk A., Metoda scenariuszowa w antycypowaniu przyszłości (na przykładzie Naro-
dowego Programu Foresight „Polska 2020”), Uniwersytet Warszawski, Warszawa 2010.
Koziej  Z.,  Dawidczyk  A.,  Gryz  J.,  Zarządzanie  strategiczne  bezpieczeństwem.  Teoria  
– praktyka – dydaktyka, WSHE, Łódź 2006.
Krawiec F., Strategiczne myślenie w firmie, Difin, Warszawa 2003.
Kreikebaum H., Planowanie strategiczne w przedsiębiorstwie, PWN, Warszawa 1996.
Krukowski J., Wstęp do nauki o państwie i prawie, Towarzystwo Naukowe KUL, Lublin 2004.
Krupa K., Modelowanie, symulacja i prognozowanie, WNT, Warszawa 2009.
Krzyżanowski L., O podstawach kierowania organizacjami inaczej, WN PWN, Warszawa
1999.
Kudrycka I., Radziukiewicz M., Metody dekompozycji szeregów czasowych i analiza sta-
bilności wskaźników sezonowych, GUS, Warszawa 2004.
Nadler G., Work Systems Design: The Ideals Concept, R.D. Irwin Inc., Homewood (Il.) 1967.
Obłój K., Strategia organizacji, WN PWN, Warszawa 2002.
Marchesnay, Zarządzanie strategiczne, Poltext, Warszawa 1993.
Meadows D.H., Meadows D.L., Randers J., Behrens III W.W., The Limits To Growth. A Re-
port for the Club of Rome’s Project on the Predicament of Mankind, Universe Books, New
York 1972.
Nowak L., U podstaw marksistowskiej aksjologii, PWN, Warszawa 1974.
Nowak L., Wstęp do idealizacyjnej teorii nauki, PWN, Warszawa 1975.
Nowak L., Zasady marksistowskiej filozofii nauki, PWN, Warszawa 1974.
Nowak-Brzezińska A., Systemy analizy danych – podejście statystyczne, w: Wybrane zagadnie-
nia analizy danych, A. Wakulicz-Deja (red.), Warszawa 2013.
Page J.K., Contribution to Building for People, Ministry of Public, Building and Works, Lon-
don 1966.
Penc J., Przedsiębiorstwo w burzliwym otoczeniu, OPO, Bydgoszcz 2002.
Penc J., Strategie zarządzania, Placet, Warszawa 1997.
Penc-Pietrzak I., Podejście strategiczne w zarządzaniu, Wyd. Profesjonalnej Szkoły Biznesu,
Poznań 1999.
Rutkowski C., Strategia wojskowa państwa – członka sojuszu. Narodowe oraz sojuszni-
cze aspekty kształtu i użycia sił zbrojnych, AON, Warszawa 1998.165 Bibliografia
Rutkowski C., Dawidczyk A., Kasprzewski A., Adaptacja. Rozwój sił zbroj nych w świetle
nowych wyzwań i zagrożeń, AON, Warszawa 2000.
Rutkowski C. i in., Strategiczny poziom planowania sił zbrojnych i przygotowania kam-
panii / operacji, AON, Warszawa 2003.
Schoch P., Vision stratégique 5.0: Pilotez vos actions face aux changements disruptifs de la société,
L`Harmattan, Paris 2019.
Sienkiewicz P., Metody badań nad bezpieczeństwem i obronnością, Warszawa 2010
Simon H.A., The Sciences of Artificial, Massachusetts MIT Press, Cambridge 1969.
Ścibiorek Z., Wiśniewski B., Dawidczyk A., Kuc B., Bezpieczeństwo wewnętrzne. Podręcznik
akademicki, Adam Marszałek, Toruń 2015.
Ścibiorek Z., Wiśniewski B., Dawidczyk A., Kuc B., Bezpieczeństwo wewnętrzne. Podręcznik
akademicki, Adam Marszałek, Toruń 2017.
Taylor E.S., The Interim Report on Engineering Design, Massachusetts Institute of Techno-
logy, Cambridge, 1959.
Toffler A., Szok przyszłości, Zysk i S-ka, Poznań 1998.
Trick E.V., Wprowadzenie do techniki i projektowania technicznego, WNT, Warszawa 1974.
Woodson T.T., Introduction to Engineering Design, Mac Grow-Hill, New York 1966.
Wysokospecjalistyczna platforma wspomagająca planowanie cywilne i ratownictwo w ad-
ministracji publicznej RP oraz w jednostkach organizacyjnych KSRG, projekt finan -
sowany ze środków NCBiR na podstawie zawartej umowy DOB-BIO/11/02/2015
z dnia 22 grudnia 2015 r., realizowany w ramach konsorcjum Politechnika Warszaw-
ska Wydział Zarządzania oraz Medcore Sp. z o.o., konkurs nr 7/2015 r.
Zeliaś A., Teoria prognozy, PWE, Warszawa 1997.
Zeliaś A., Pawełek B., Wanat S., Prognozowanie ekonomiczne. Teoria, przykłady, zastosowania,
WN PWN, Warszawa 2003.
Zwicky F., Discovery, Invention, Research – Trough the Morphological Approach, To-
ronto 1969.
Artykuły
Buckle P., A Framework for Assessing Vulnerability, „The Australian Journal of Emergency
Management” 1995, no. 10, s. 11..
Fryc M., Zaskoczenie strategiczne, „Zeszyty Naukowe AON” 2004, nr 2 (55), s 119-132.
Hannan M.T., Freeman J., Structural inertia and organizational change, „[w:] American So-
ciological Review” 1984, nr no. 2, 1984, s. 149-164..
Hill A.A., Cutter S.L., Methods for determining Disaster Proneness, w: In American Hazardsca-
pes: The Regionalization of Hazards and Disasters, S.L. Cutter (red.), Joseph Henry Press,
Washington D.C. 2001, s. 14-15.
Kąkol U., Marczewski M., Metody analizy i oceny ryzyka stosowane w zarządzaniu kryzyso-
wym na poziomie gminnym, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Kra-
kowie” 2016, nr 11 (959), s. 53–69.
Kieżun W., Elementy metodologii projektowania, „Prakseologia” 2001, nr 141 s. 11.166 Bibliografia
Moszkowicz M., Luki strategiczne – statyczna i dynamiczna, „Przegląd Organizacji” 1999,
nr 9, s. 20–23.
Romanowska M., Perspektywy  rozwoju  analizy  strategicznej, „Prace Naukowe WWSZiP”
2012, nr 22 (2) s. 197.
Sułek M., Metodyka analizy geopolitycznej (na przykładzie potęgometrii), „Przegląd Geopoli-
tyczny” 2011, nr 3. s. 14.
Trocki M., Wyrozębski P., Zastosowanie analizy morfologicznej w naukach o zarządzaniu,
„Organizacja i Kierowanie” 2014, nr 2 (162), s. 30.
Źródła internetowe
Bishop P., Hines A., The current state of scenario development: an overview of techniques, www.
researchgate.net/publication/228623754
Co warto wiedzieć o zbiornikach retencyjnych, Państwowe Gospodarstwo Wodne Wody Pol-
skie, http://stopsuszy.pl/co-warto-wiedziec-o-zbiornikach-retencyjnych
Dominiak P., Ocean – drugie płuco planety, https://www.woda.edu.pl/artykuly/ocean/
Eutrofizacja , https://www.wwf.pl/srodowisko/morza-i-oceany/eutrofizacja
 Nowak-Brzezińska A., Przygotowanie danych w środowisku R, https://www.researchgate.
net/publication/264848091
Krajowy Plan Zarządzania Kryzysowego 2013–2015, Rządowe Centrum Bezpieczeństwa,
Warszawa 2013 r., http://rcb.gov.pl/wp-content/uploads/KPZK-2013-2015
Kajstura A., Metoda K-średnich, http://www.statystyka.az.pl.
Ocena zagrożenia Gminy Otmuchów i jej ogólna charakterystyka, http://gczk.otmuchow.pl/
index.php/ocena-zagrozenia-gminy.html
Prognoza ludności rezydującej dla Polski na lata 2015–2050, GUS, Warszawa 2014, http://
stat.gov.pl
Radziukiewicz M., Wyrównywanie szeregów czasowych, https://slideplayer.pl/slide/407135/
Systemy infrastruktury krytycznej, https://rcb.gov.pl/infrastruktura-krytyczna/
Szymańska A., Wykorzystanie analizy skupień metodą data mining do wykreślania profili osób
badanych w badaniach psychologicznych, „Studia Psychologiczne” 2017, t. 55, z. 1, s. 30,
http://www.studiapsychologiczne.pl
Zając S., Izdebski W., Skudlarski J., Metoda ekspercko-matematyczna jako narzędzie wspoma-
gające prognozowanie i naukowe rozwiązywanie skomplikowanych zadań, https://www.
pwsz.krosno.pl
Akty prawne
Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 30 kwietnia 2010 r. w sprawie Raportu o zagro-
żeniach bezpieczeństwa narodowego (Dz.U. z 2010 Nr 83, poz. 540).
Ustawa o zarządzaniu kryzysowym z dnia 26 kwietnia 2007 r. (Dz.U. Nr 89, poz. 590).