Współpraca międzynarodowa polskich miast i gmin

Spis treści:

Wstęp

CZĘŚĆ PIERWSZA

Rozdział I. Geneza, ewolucja i kształt współpracy międzynarodowej wspólnot terytorialnych

Geneza i początki współpracy międzynarodowej wspólnot lokalnych
Rozwój partnerskiej współpracy międzynarodowej samorządów terytorialnych
Organizacje międzynarodowe europejskich samorządów terytorialnych
Rada Europy i Unia Europejska a współpraca międzynarodowa samorządów terytorialnych
Europejskie nagrody za współpracę międzynarodową samorządów terytorialnych
Podsumowanie

Rozdział II. Współpraca międzynarodowa polskich samorządów terytorialnych

Geneza
Ewolucja współpracy międzynarodowej polskich samorządów terytorialnych
Uwarunkowania prawne aktywności zagranicznej gmin, powiatów i województw samorządowych
Współpraca transgraniczna polskich samorządów terytorialnych
Podsumowanie

CZĘŚĆ DRUGA

Rozdział III. Współpraca międzynarodowa Gizałek, gminy wiejskiej

Uwagi wstępne
Działalność międzynarodowa gminy Gizałki
Podsumowanie

Rozdział IV. Współpraca międzynarodowa Olecka, gminy miejsko-wiejskiej

Uwagi wstępne
Działalność międzynarodowa gminy Olecko
Podsumowanie

Rozdział V. Współpraca międzynarodowa Węgrowa, gminy miejskiej

Uwagi wstępne
Działalność międzynarodowa miasta Węgrów
Podsumowanie

Rozdział VI. Współpraca międzynarodowa Płocka, miasta na prawach powiatu

Uwagi wstępne
Działalność międzynarodowa Płocka
Podsumowanie

Rozdział VII. Współpraca międzynarodowa Warszawy

Uwagi wstępne
Współpraca międzynarodowa Warszawy

Podsumowanie
Zakończenie
Bibliografia

Wstęp

Prof. dr hab. Longin Pastusiak:

Autor podejmuje deficytową w Polsce z punktu widzenia naukowego problematykę samorządów, tym bardziej, że dotyczy ona roli samorządów we współpracy międzynarodowej. Samorządy odgrywają ważną rolę w funkcjonowaniu demokracji w każdym państwie. Najstarsze i najbardziej trwałe demokracje wyrosły z roli samorządów i to samorządy stworzyły najbardziej trwałe fundamenty ustrojów demokratycznych. (...) To wartościowa książka, która wzbogaci deficyt publikacji naukowych w tym obszarze badawczym.

I. ŹRÓDŁA

Źródła wywołane
Rozmowy – wywiady

Z Dorotą Bartuś, kierowniczką Referatu Promocji i Współpracy z Zagranicą Urzędu Miasta Płock (19.02.2019).
Z Ewą Basztak, dyrektorką Węgrowskiego Domu Kultury w latach 1996–2008 (25.07.2017).
Z Anną Glapą, zastępczynią wójta gminy Gizałki (06.06.2016).
Z Anną Glapą, zastępczynią wójta gminy Gizałki (07.06.2016).
Z Miłoszem Gosem, naczelnikiem Wydziału Projektów Międzynarodowych w gabinecie prezydenta m.st. Warszawy (30.07.2013).
Z Anną Grocholską, naczelniczką Wydziału Kontaktów Zagranicznych w gabinecie prezydenta m.st. Warszawy (24.10.2013).
Z Anną Grocholską, naczelniczką Wydziału Kontaktów Międzynarodowych w Centrum Komunikacji Społecznej Urzędu m.st. Warszawy (23.09.2014).
Z Marią Lehmann, wdową po byłym wójcie Gizałek Włodzimierzu Lehmannie (06.06.2016).
Z Wandą Kosińską, emerytowana nauczycielką historii (28.07.2017).
Z Hubertem Kowalewskim, naczelnikiem Wydziału Spraw Społecznych Urzędu Miejskiego w Węgrowie (17.07.2017).
Z Robertem Łozą, wójtem gminy Gizałki (06.06.2016).
Z Andrzejem Nowakowskim, prezydentem Płocka (07.02.2019).
Z Wacławem Olszewskim, burmistrzem Olecka (19.10.2015).
Z Tadeuszem Ryczkowskim i Barbarą Szymańską, węgrowskimi radnymi (27.07.2017).
Z Henrykiem Trznadlem, zastępcą burmistrza Olecka (20.10.2015).
Z Henrykiem Trznadlem, zastępcą burmistrza Olecka (02.11.2015).
Z Tadeuszem Wyszogrodzkim, burmistrzem Węgrowa (27.07.2017).
Z Katarzyną Zabadałą, dyrektorką Węgrowskiego Ośrodka Kultury (26.07.2017).
Z Piotrem Zeydler-Zborowskim, głównym specjalistą w Wydziale Projektów Międzynarodowych w gabinecie prezydenta m.st. Warszawy (30.07.2013).

Opracowania pisemne przygotowane przez urzędników samorządowych na podstawie pytań podanych przez S. Falińskiego

Bartuś D., Współpraca międzynarodowa Płocka. Opracowanie na podstawie pytań przygotowanych przez S. Falińskiego, [Płock, 2019] (na prawach maszynopisu).
Glapa A., Współpraca międzynarodowa gminy Gizałki, Gizałki 2016 (na prawach maszynopisu).
Mieszuk A., Wykaz miast partnerskich z którymi gmina ma podpisane umowy partnerskie oraz zakresy współpracy, Olecko 2015 (na prawach maszynopisu).

Archiwalia i dokumenty urzędowe

Auxerre – Republika Francuska (projekt umowy o współpracy w dziedzinie kultury, nauki, oświaty, ochrony zdrowia i gospodarki, oraz działalności samorządowej podpisano w Płocku dnia 25 maja 1998 roku. Umowę bliźniaczą pomiędzy Auxerre i Płockiem podpisano 17 czerwca 2000 roku w Auxerre i 14 października w Płocku). Notatka służbowa w zasobach Urzędu Miasta Płocka.
Fort Wayne – Plock sister cities agreement – Archiwum Zakładowe Urzędu Miasta Płocka.
Informacja na temat współpracy z miastem Huai’an (Chiny). Notatka służbowa w zasobach Urzędu Miasta Płock.
Loznica (porozumienie o partnerskiej współpracy z 23 września 1972 roku, reaktywowanie umowy o współpracy – 13 maja 2001 roku). Notatka służbowa w zasobach Urzędu Miasta Płocka.
Mażeikiai (Możejki) – Litwa (porozumienie o partnerskiej współpracy z 23 czerwca 1994). Notatka służbowa w zasobach Urzędu Miasta Płocka.
Miasto Auxerre. Umowa bliźniacccza [pisownia oryginalna – S.F.], Archiwum Zakładowe Urzędu Miasta Płocka.
Opis  współpracy  Płock–Nowopołock  (porozumienie  o  współpracy  partnerskiej z 29 maja 1996). Notatka służbowa w zasobach Urzędu Miasta Płocka.
POROZUMIENIE o partnerskiej współpracy między miastem Płock a miastem Darmstadt, Archiwum Zakładowe Urzędu Miasta Płocka.
Porozumienie o partnerskiej współpracy między miastem Płock i Rejonem Mażeikiai, Archiwum Zakładowe Urzędu Miasta Płocka.
Umowa o współpracy partnerskiej w dziedzinie kultury, nauki, oświaty, sportu, ochrony zdrowia, opieki społecznej, gospodarki oraz działalności samorządowej, podpisana w Rustawi dnia 17 września 2016 roku, Archiwum Zakładowe Urzędu Miasta Płocka.
Porozumienie o stałej współpracy Samorządów: Gminy Olecko (Polska) i Kozlu Ruda (Litwa) [pisownia oryginalna – S.F.], Archiwum Zakładowe Urzędu Miejskiego w Olecku.
Porozumienie zawarte w dniu 26.11.1975 r. między Merem miasta Marly i Przewodniczącym Miejskiej Rady Narodowej w Olecku w sprawie współpracy obu miast, Archiwum Zakładowe Urzędu Miejskiego w Olecku.
Prezentacja komputerowa przygotowana w gminie Gizałki 15 lat współpracy Gizałki – Momignes.
Prezentacja komputerowa przygotowana w gminie Gizałki Gizałki – Apen 15 lat współpracy.
Prezentacja  komputerowa  przygotowana  w  gminie  Gizałki  Gizałki  –  Bacsalmas 10 lat współpracy. 2003–2013.
Prezentacja komputerowa przygotowana w gminie Gizałki Gizałki – Spiśske – Vlachy 2001–2011.
Przebieg dotychczasowych kontaktów z miastem Żytomierz na Ukrainie. Notatka służbowa w zasobach Urzędu Miasta Płocka.
The City of Fort Wayne. Office of the Mayor. Proclamation. Archiwum Zakładowe Urzędu Miasta Płocka.
Umowa o partnerskiej współpracy w dziedzinie kultury, nauki, oświaty, sportu, ochrony zdrowia, opieki społecznej, gospodarki oraz działalności samorządowej podpisana w Żytomierzu 12 października 2013 roku, Archiwum Zakładowe Urzędu Miasta Płock.
Umowa o utworzeniu miast bliźniaczych Forli – Płock, Archiwum Zakładowe Urzędu Miasta Płock.
Umowa o współpracy pomiędzy [pisownia oryginalna – S.F.] Gminą Olecko (Polska) a Miastem Gussing (Austria), Archiwum Zakładowe Urzędu Miejskiego w Olecku.
Umowa o współpracy gminy Olecko (Polska) z miastem Drohobycz (Ukraina), Archiwum Zakładowe Urzędu Miejskiego w Olecku.
Umowa o współpracy gminy Olecko (Polska) z miastem Gusiew (Rosja), Archiwum Zakładowe Urzędu Miejskiego w Olecku.
Umowa o współpracy miast Olecko – Szczuczyn, Archiwum Zakładowe Urzędu Miejskiego w Olecku.
Umowa o współpracy miast Olecko – Viłkawiszki [pisownia oryginalna – S.F.], Archiwum Zakładowe Urzędu Miejskiego w Olecku.
Umowa o współpracy partnerskiej w dziedzinie kultury, nauki, oświaty, sportu, gospodarki oraz działalności samorządowej podpisana w Płocku dnia 5 maja 2006 roku pomiędzy Mytriszczi a Płockiem, Archiwum Zakładowe Urzędu Miasta Płocka.
Umowa o współpracy partnerskiej w dziedzinie kultury, nauki, oświaty, sportu, ochrony zdrowia, gospodarki oraz działalności samorządowej podpisana w Płocku dnia 5 października 2004 roku pomiędzy Tharrock a Płockiem, Archiwum Zakładowe Urzędu Miasta Płocka.
Umowa o współpracy partnerskiej podpisana w Płocku 7 września 2011 roku pomiędzy Plewen a Płockiem, Archiwum Zakładowe Urzędu Miasta Płock.
Umowa o współpracy partnerskiej zawarta w Płocku dnia 8 lipca 2010 roku pomiędzy Huai’an a Płockiem, Archiwum Zakładowe Urzędu Miasta Płock.
Umowa o współpracy pomiędzy [pisownia oryginalna – S.F.] Gminą Olecko (Polska) a Miastem Gussing (Austria), Archiwum Zakładowe Urzędu Miejskiego w Olecku.
Umowa o współpracy w dziedzinie kultury, nauki, oświaty, sportu, ochrony zdrowia i gospodarki oraz działalności samorządowej podpisana w Bielcach dnia 14.11.2001 r., Archiwum Zakładowe Urzędu Miasta Płock.
Współpraca FORT WAYNE – USA (7 marca 1990 – przyjęcie Płocka jako miasta partnerskiego przez Komitet Miast Siostrzanych Fort Wayne. 4 czerwca 1990 – podpisanie proklamacji o współpracy partnerskiej. Notatka służbowa w zasobach Urzędu Miasta Płocka.
Współpraca międzynarodowa z Darmstadt (Republika Federalna Niemiec) – porozumienie o partnerskiej współpracy z dnia 24 września 1988 roku. Notatka służbowa w zasobach Urzędu Miasta Płocka.
Współpraca partnerska Płock – Bielce w latach 2000–2016. Notatka służbowa w zasobach Urzędu Miasta Płocka.
Współpraca z miastem Plewen (Bułgaria). Notatka służbowa w zasobach Urzędu Miasta Płocka.
Współpraca z Rustawi (Gruzja). Notatka  służbowa w zasobach Urzędu MiastaPłocka.
Wstępne porozumienie w sprawie forma dalszej współpracy społeczno-kulturalnej między Prezydium Miejskiej Rady Narodowej w Płocka a Radą Miejską miasta Loznica w Jugosławii, Archiwum Zakładowe Urzędu Miasta Płocka.

Źródła drukowane
Akty prawne

Europejska Karta Samorządu Lokalnego z dnia 15 października 1985, Dz.U. 1994 nr 124, poz. 124.
Europejska Konwencja Ramowa o współpracy transgranicznej między wspólnotami i władzami terytorialnymi, sporządzona w Madrycie dnia 21 maja 1985 r., Dz.U. 1993 nr 61, poz. 287.
Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r., Dz.U. 1997 nr 78, poz. 483.
Ustawa z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym z późniejszymi zmianami, Dz.U. 1990 nr 16, poz. 95.
Ustawa z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie powiatowym, Dz.U. 1998 nr 91, poz. 578.
Ustawa z dnia 5 czerwca 1998  r.  o samorządzie wojewódzkim z późniejszymi zmianami, Dz.U. 1998 nr 91, poz. 576.
Ustawa z dnia 15 września 2000 r. o zasadach przystępowania jednostek samorządu terytorialnego do międzynarodowych zrzeszeń społeczności lokalnych i regionalnych z późniejszymi zmianami, Dz.U. 2000 nr 91, poz. 1009.
Ustawa z dnia 6 maja 2005 r. o Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu terytorialnego oraz o przedstawicielach Rzeczypospolitej Polskiej w Komitecie regionów Unii Europejskiej, Dz.U. 2005 nr 90, poz. 759.
Ustawa z dnia 7 listopada 2008 r. o europejskim ugrupowaniu współpracy terytorialnej, Dz.U. 2008 nr 218, poz. 1390.

Inne źródła drukowane

Ludność. Stan i struktura oraz ruch naturalny w przekroju terytorialnym w 2016 r. Stan w dniu 31.XII, GUS, Warszawa 2017.
Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym w 2015 r., GUS, Warszawa 2015.
Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym w 2019 r., GUS, Warszawa 2019.
Strategia rozwoju m.st. Warszawy do 2020 roku, Urząd m.st. Warszawy, Warszawa 2005.
Wykorzystanie funduszy europejskich w Warszawie: edycja 2018/2019, Urząd m.st. Warszawy, Warszawa 2019.
#Warszawa2030. Strategia, Urząd m.st. Warszawy, Warszawa 2018.

Źródła internetowe

http://eurocities.eu/eurocities/about_us
http://kukljica.hr./
http://www.//anor.fr/
http://www.// bacsalmas.lap.hu./
http://www.baltmet.org/
http://www.gemeinde-petersberg. de/
http://www.polskawliczbach.pl/Olecko#dane-demograficzne
http://www.// schoenau – im. at./
http://www.umolecko.bip.doc.pl
http://www.//zujunai.lt./
https://aer.eu/
https://brukselaue.msz.gov.pl/pl/polska_w_brukseli.przedstawiciele_w_komitecie_regionow/148 Bibliografia
https://www.berlin.de/rbmskzl/en/international-relations/city-networks/ucue/artikel.23474.en.php
https://www.ccre.org/
https://www.ccre.org/en/article/introducing_cemr
https: //www.//momignies.be/
https:// www. //spisskevlachy.sk/
https:// www.uceu.org/UCEU.htm
https://europa.eu/european-union/about-eu/bodies/european-committee-regions_pl
https://isp.org.pl/pl/publikacje/wspolpraca-zagraniczna-polskich-samorzadow-wnioski-z-badan
https://portal.cor.europa.eu/egtc/CoRActivities/Pages.Register /PL.aspx
https://sistercities.org/
https://strasburgre.msz.gov.pl/pl/o_re/organy_re/kongres/
www.//apen.de/
www. gizalki.pl/files/file/samarzad/umowa_anor.pdf
www.gizalki.pl/files/file/samarzad/umowa_apen.pdf
www.gizalki.pl/files/file/samorzad/umowa_belgia.pdf
www.gizalki.pl/files/file/samorzad/umowa_chorwacja.pdf
www.gizalki.pl/files/file/samorzad/umowa_dania.pdf
www.gizalki.pl/files/file/samorzad/umowa_litwa.pdf
www.gizalki.pl/files/file/samorzad/umowa_morl.pdf
www.gizalki.pl/files/file/samorzad/umowa_schonau.pdf
www.gizalki.pl/files/file/samorzad/umowa_spiske_vlachy.pdf
www.gizalki.pl/files/file/samorzad/umowa_starosiljie.pdf
www.gizalki.pl/files/file/samorzad/umowa_szklo.pdf
www.gizalki.pl/files/file/samorzad/umowa_wegry.pdf
www.gizalki.pl/files/file/samorzad/umowa_wielki_meder.pdf
www.gizalki.pl/polozenie.html
www. eurodesk. Pl/nasza – baza/organizacja/PL0010000339
www.plock.eu/pl/auxerre_francja.html
www.plock.eu/pl/bielce_moldowia.html
www.plock.eu/pl/darmastadt_niemcy.html
www.plock.eu/pl/huaian_chiny.html
www.plock.eu/pl/miasta_partnerskie.html
www.plock.eu/pl/mozejki_litwa.html
www.plock.eu/pl/nowopolock_bielarus.htmlwww.plock.eu/pl/forli_wlochy.html
www.plock.eu/pl/plewen_bulgaria.htm
www.plock.eu/pl/rustawi_gruzja.html
www.plock.eu/pl/thurrock_wielka_brytania.html149 Bibliografia
www.plock.eu/pl/zytomierz_ukraina.html
www.um.warszawa.pl/o-warszawie/kompendium-wiedzy/miasta-partnerskie
www.wegrow.com.pl
www.wegrow.com.pl/uploads/pub/pages/page_37/text_images/4481
www.wegrow.com.pl/uploads/pub/pages/page_37/text_images/4482www.
wegrow.com.pl/uploads/pub/pages/page_37/text_images/UMOWA%20Nr%203.pdf
www.wegrow.com.pl/uploads/pub/pages/page_37/text_images/4483
www.wegrow.com.pl/uploads/pub/pages/page_37/text_images/4484
www.wegrow.com.pl/strona-322-pan_twardowski_na_kogucie_niematerialne.html
www.wegrow.com.pl/strona-318-zakonczenie_projektu_pan_twardowski_na.html
www.wegrow.pl/strona-400-wegrow_swieciany_valsolda_trzy_miasta.html

II. OPRACOWANIA
Druki zwarte

Barber B. R., Gdyby burmistrzowie rządzili światem. Dysfunkcyjne kraje, rozkwitające miasta, Warszawskie Wydawnictwo Literackie MUZA SA, Warszawa 2014.
Bielecka M., Komitet Regionów Unii Europejskiej a integracja europejska, CeDeWu, Warszawa 2006.
Dollinger P., Dzieje Hanzy (XII–XVII wiek), Wydawnictwo Morskie, Gdańsk 1975.
Dolnicki B., Samorząd terytorialny, Wolters Kluwer, Warszawa 2016.
Dumała H., Transnarodowe sieci terytorialne w Europie, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin 2012.
Dworak K., Współpraca międzynarodowa miast na przykładzie miasta Krakowa, Promotor, Kraków 2011.
Dyplomacja  publiczna,  (red.)  B.  Ociepka,  Wydawnictwo  Uniwersytetu  Wrocławskiego, Wrocław 2008.
Europejska Polityka Sąsiedztwa, (red.) J. Fiszer, Instytut Studiów Politycznych Polskiej Akademii Nauk i Dom Wydawniczy Elipsa, Warszawa 2012.
Faliński S., Warszawski samorząd terytorialny w latach 1990–2002. Geneza, ustrój, idee ustrojowe, aktywność, Difin,Warszawa 2013.
Fuksiewicz A., Łada A., Wenerski Ł., Współpraca zagraniczna polskich samorządów. Wnioski z badań, Instytut Spraw Publicznych, Warszawa 2012.
Gawłowski R., Machalski P., Makowski K., Samorząd terytorialny w systemie administracji publicznej, CeDeWu, Warszawa 2019.
Gawroński H., Zarządzanie strategiczne w samorządach lokalnych, Wolters Kluwer, Warszawa 2010.
Globalization,  Regionalization,  and  Cross-border  Regions, (red.) M. Perkmann, N.L. Sum Ngai-Ling, Polgrave MacMillan, Basingstoke 2002.
Gorzelak G., Smętkowski M., Metropolia i jej region w gospodarce informacyjnej, Wydawnictwo Naukowe SCHOLAR, Warszawa 2005.
Greta M., Euroregiony a integracja europejska. Wnioski dla Polski, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 2003.
Hałas K., Porawski A., Miasta i gminy bliźniacze, Urząd Komitetu Integracji Europejskiej, Warszawa 2003.
Handelsman M., Rozwój narodowości nowoczesnej, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1973.
Hausner  J.,  Zarzadzanie  Publiczne,  Wydawnictwo  Naukowe  Scholar,  Warszawa 2008.
Hałas K., Porawski A., Miasta i gminy bliźniacze, Urząd Komitetu Integracji Europejskiej, Warszawa 2003.
Izdebski H., Samorząd terytorialny. Podstawy ustroju i działalności, Lexis Nexis, Warszawa 2011.
Izdebski H., Kulesza M., Administracja publiczna. Zagadnienia ogólne, Liber, Warszawa 2004.
Jaczynowska  M.,  Mączakowa  A.,  Tyloch  W.,  Historia  starożytna,  Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 1974.
Jagoda J., Sądowa ochrona samodzielności jednostek samorządu terytorialnego, Wolters Kluwer, Warszawa 2011.
Jałowiecki B., Szczepański M.S., Gorzelak G., Rozwój lokalny i regionalny w perspektywie socjologicznej, Śląskie Wydawnictwo Naukowe Wyższej Szkoły Zarządzania i Nauk Społecznych im. ks. Emila Szramka w Tychach, Tychy 2007.
Jałowiecki B., Szczepański M.S., Miasto i przestrzeń w perspektywie socjologicznej, Wydawnictwo Naukowe SCHOLAR, Warszawa 2010.
Jóskowiak K., Samorząd terytorialny w procesie integracji europejskiej. Polskie doświadczenia i wnioski na przyszłość, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice 2008.
Kaczmarek T., Struktury terytorialno-administracyjne i ich reformy w krajach europejskich, Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań 2005.
Karpowicz  M., Carlo i Francesco Ceroni – budowniczowie kościołów w Węgrowie, Urząd Miasta w Węgrowie, Węgrów 2008.
Kozłowski A.J., Uwarunkowania polskiego modelu samorządu terytorialnego, Wydaw-nictwo AR-T, Olsztyn 1999.
Leoński Z., Samorząd terytorialny w RP, Wydawnictwo C.H. Beck, Warszawa 2002.
Lokalny samorząd terytorialny w aspekcie międzynarodowym, (red.) S. Faliński, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Przyrodniczo-Humanistycznego w Siedlcach, Siedlce 2018.
Nitschke-Szram B., Międzynarodowa Współpraca Samorządów, Kancelaria Senatu, Warszawa 2017.
Oblicza lokalności. Tradycja i współczesność, (red.) J. Kurczewska, Wydawnictwo Instytutu Filozofii i Socjologii PAN, Warszawa 2006.
Ociepka B., Miękka siła i dyplomacja publiczna Polski, Wydawnictwo Naukowe „Scholar”, Warszawa 2013.
Piasecki A.K.,  Samorząd terytorialny i wspólnoty lokalne,  Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2009.
Pietrzyk I., Polityka regionalna Unii Europejskiej i regiony w państwach członkowskich, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2006.
Pinder  J.,  Usherwood  S., Unia Europejska, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa 2009.
Polityka lokalna. Właściwości, determinanty, podmioty, (red.) E. Ganowicz, L. Rubisz, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2008.
Polski samorząd terytorialny. Europejskie standardy i krajowa specyfika , (red.) A. Lutrzykowski, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2014.
Potoczek A., Polityka terytorialna jako polityka publiczna, Jagiellońskie Wydawnictwo Naukowe, Toruń 2017.
Samorząd lokalny – dobro publiczne, (red.) J. Kleer, CeDeWu, Warszawa 2008.
Samorząd terytorialny. Studium politologiczne, (red.) J. Marszałek-Kawa, Wydawnictwo Duet, Toruń 2007.
Samorząd terytorialny w Europie zachodniej, (red.) L. Rajca, Dom Wydawniczy ELIPSA, Warszawa 2010.
Samsonowicz H., Hanza, władczyni mórz, Wydawnictwo Książka i Wiedza, Warszawa 1958.
Skorupska A., Dyplomacja samorządowa. Efektywność i perspektywy rozwoju, Polski Instytut Spraw Międzynarodowych, Warszawa 2015 [raport z badań].
Społeczności lokalne. Teraźniejszość i przyszłość, (red.) B. Jałowiecki i W. Łukowski, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa 2005.
Stosunki międzynarodowe. Geneza, struktura, dynamika, (red.) E. Haliżak, R. Kuźniar, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2005.
Tradycja  i  współczesność,  (red.)  J.  Kurczewska,  Wydawnictwo  Instytutu  Filozofii i Socjologii PAN, Warszawa 2006.
Unia Europejska 2014+, (red.) E. Małuszyńska, G. Mazur, Difin, Warszawa 2015.
Węgrów – dzieje miasta i okolic w latach 1441–1944, (red.) A. Kołodziejczyk, T. Swat, Towarzystwo Miłośników Ziemi Węgrowskiej, Węgrów 1991.
Współpraca  transgraniczna.  Euroregiony, (red.) R. Żelichowski, Instytut Nauk Politycznych Polskiej Akademii Nauk, Warszawa 2016.
Współpraca międzynarodowa a rozwój regionalny. Cz. I. Uwarunkowania i formy współpracy transgranicznej, (red.) J. Grabowiecki, Wydawnictwo uniwersytetu w Białymstoku, Białystok 2014.
Współpraca  partnerska  samorządów.  Praktyczny  przewodnik,  (red.)  K.  Paczyńska, A. Stachowiak, A. Porawski, H. Leki, Związek Miast Polskich, Poznań 2009.
Zybała A., Państwo i społeczeństwo w działaniu. Polityki publiczne wobec potrzeb modernizacji państwa i społeczeństwa, Difin, Warszawa 2013.
Związki bliźniacze. Współpraca międzynarodowa samorządów lokalnych, (red.) A. Brzozowska, Związek Miast Polskich, Poznań 1998.

Artykuły i rozdziały w pracach zbiorowych

Antoszewski A., Istota władzy samorządowej, w: Polityka lokalna. Właściwości, determinanty, podmioty, (red.) E. Ganowicz, L. Rubisz, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2008.
Faliński S., Aktywność międzynarodowa Warszawy, „Kwartalnik Naukowy Uczelni Vistula” 2015, nr 3(45).
Faliński S., Dobre praktyki gminy wiejskiej w dziedzinie współpracy międzynarodowej, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Przyrodniczo-Humanistycznego” nr 113, seria: „Administracja i Zarządzanie” 2017, nr 40.
Faliński S., Droga gminy Gizałki do Flagi Europy, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Przyrodniczo-Humanistycznego” nr 113, seria: „Administracja i Zarządzanie” 2017, nr 40.
Faliński S., International cooperation between municipalities of Mazowieckie voivodeship, „Zeszyty Naukowe Ostrołęckiego Towarzystwa Naukowego” 2017, nr XXXI.
Faliński  S.,  Współpraca  międzynarodowa  samorządów  terytorialnych,  w:  Wymiana i konkurencja. Środowisko i formy promocji Polski w świecie, seria: „Studia i analizy dyplomacji kulturalnej i publicznej” nr 2, Instytut Adama Mickiewicza i Collegium Civitas, Warszawa 2011.
Faliński S., Współpraca  międzynarodowa  gminy  miejsko-wiejskiej.  Przypadek  Olecka, „Athenaeum. Polskie Studia Politologiczne” 2016, vol. 49.
Lutrzykowski A., Polski samorząd terytorialny i problemy jego europeizacji, w: Polski samorząd terytorialny. Europejskie standardy i krajowa specyfika , (red.) A. Lutrzykowski, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2014.
Łazutko P., Współpraca międzynarodowa polskich miast w formie miast partnerskich, w: Współpraca międzynarodowa a rozwój regionalny. Cz. I. Uwarunkowania i formy współpracy transgranicznej, (red.) J. Grabowiecki, Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku, Białystok 2014.Łoś-Nowak T., Euroregion jako czynnik kreujący tożsamość europejską. Przesłanki, możliwości, zagrożenia, „Athenaeum” 2016, nr 49.
Machalski P., Współpraca międzynarodowa samorządu terytorialnego. Samorząd terytorialny w Unii Europejskiej, w: R. Gawłowski, P. Machalski, K. Makowski, Samorząd terytorialny w systemie administracji publicznej, CeDeWu, Warszawa 2019.
Modzelewski W.T., Żukowski A., Polski samorząd w stosunkach międzynarodowych. Zarys problematyki, w: Samorząd terytorialny. Studium politologiczne, (red.) J. Marszałek-Kawa, Wydawnictwo Duet, Toruń 2007.
Nowak T., Ruch miast i gmin bliźniaczych w województwie mazowieckim, „Samorząd Terytorialny” 2011, nr 12.
Ociepka B., Dyplomacja publiczna Polski. Model dla państw średnich?, „Sprawy Międzynarodowe” 2015, R. 68, nr 4.
Rajca L., Integracja Polski z Unią Europejską a funkcjonowanie polskiego samorządu terytorialnego, w: Polski samorząd terytorialny. Europejskie standardy i krajowa specyfika , (red.) A. Lutrzykowski, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2014.
Skorupska A., Współpraca międzynarodowa polskich samorządów terytorialnych, „Sprawy Międzynarodowe” 2013, nr 4.
Swianiewicz  P.,  Kontakty  międzynarodowe  samorządów,  „Samorząd  Terytorialny” 2005, nr 10.
Wojnicki J., Współpraca międzynarodowa samorządu lokalnego i regionalnego w Polsce, „Myśl Ludowa” 2017, nr 9.
Woźniak M., Współpraca międzynarodowa jednostek samorządu terytorialnego w świetle prawa polskiego i standardów międzynarodowych, „Samorząd Terytorialny” 2005, nr 4.
Zięba-Załucka H., Współpraca międzynarodowa samorządów, „Samorząd Terytorialny” 2008, nr 1–2.