Normatywny model współpracy samorządu terytorialnego z organizacjami pozarządowymi. Wybrane zagadnienia

Spis treści:

CZĘŚĆ I. Wprowadzenie

1. Cel opracowania
2. Metodologia analizy
3. Przyjęta terminologia
4. Modele w naukach prawnych

CZĘŚĆ II. Zasady współpracy jednostek samorządu terytorialnego z organizacjami pozarządowymi

Rozdział 1. Przedstawienie dotychczasowego stanu prawnego dotyczącego współpracy samorządu terytorialnego z organizacjami pozarządowymi

1.1. Przepisy dotyczące kształtowania relacji JST–NGO z perspektywy jednostek samorządu terytorialnego
1.2. Przepisy dotyczące kształtowania relacji JST–NGO z perspektywy organizacji pozarządowych

Rozdział 2. Obszary i formy współpracy organów administracji samorządowej z organizacjami pozarządowymi

2.1. Określenie obszarów współpracy samorządu terytorialnego z organizacjami pozarządowymi
2.1.1. Stanowienie prawa
2.1.2. Wykonywanie zadań publicznych
2.2. Normatywne formy współpracy samorządu terytorialnego z organizacjami pozarządowymi
2.2.1. Informowanie
2.2.2. Konsultowanie i opiniowanie
2.2.3. Tworzenie zespołów
2.2.4. Programy współpracy

Rozdział 3. Mechanizmy finansowania współpracy jednostek samorządu terytorialnego i organizacji pozarządowych w realizacji zadań publicznych

3.1. Formy współpracy w zakresie finansowania realizacji zadań publicznych
3.2. Zlecanie realizacji zadań publicznych przez JST a inne źródła finansowania organizacji pozarządowych
3.2.1. Zlecanie realizacji zadań publicznych przez JST w kontekście zjawiska prywatyzacji zadań publicznych
3.2.2. Zlecanie realizacji zadań publicznych przez JST – przekazanie środków publicznych
3.2.3. Zasady współpracy finansowej
3.2.4. Zlecanie realizacji zadań publicznych przez JST na tle zlecenia realizacji zadań publicznych przez dysponentów części budżetowych
3.3. Zlecenie zadania i udzielenie dotacji na zadanie inne niż określone w ustawie o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie
3.4. Zlecanie organizacjom pozarządowym oraz podmiotom wymienionym art. 3 ust. 3 ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie realizacji zadań publicznych
3.4.1. Zakres podmiotowy
3.4.2. Zakres przedmiotowy
3.5. Dotacje jako forma finansowania i dofinansowania realizacji zadań publicznych
3.5.1. Postaci zlecenia realizacji zadań publicznych
3.5.2. Szczególny charakter dotacji
3.5.3. Podstawa prawna udzielenia dotacji
3.6. Tryb udzielenia dotacji na zadanie określone w ustawie o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie
3.6.1. Program współpracy z organizacjami pozarządowymi oraz podmiotami wymienionymi w art. 3 ust. 3
3.6.2. Przygotowywanie projektów programu
3.6.3. Otwarty konkurs ofert
3.6.4. Zlecenie realizacji zadania publicznego z pominięciem otwartego konkursu ofert
3.7. Wniosek o realizację zadania publicznego
3.8. Umowa o wsparcie realizacji zadania publicznego lub o powierzenie realizacji zadania publicznego
3.8.1. Forma i treść umowy
3.8.2. Zagadnienie tzw. dotacji wieloletnich
3.8.3. Regranting
3.9. Inne mechanizmy współpracy dotyczące finansowania realizacji zadań publicznych
3.9.1. Umowy o wykonanie inicjatywy lokalnej
3.9.2. Umowy partnerskie
3.9.3. Porozumienia i umowy o partnerstwie

Rozdział 4. Obowiązki organizacji pozarządowej związane z przyjęciem zlecenia realizacji zadania publicznego

4.1. Wykorzystanie i zwrot środków finansowych
4.2. Rachunkowa ewidencja środków otrzymanych na realizację umowy i dokumentacja związana z realizacją zadania publicznego
4.3. Sprawozdawczość
4.4. Obowiązki i uprawnienia informacyjne
4.5. Uprawnienie do rozwiązania i odstąpienie od umowy
4.6. Zakaz zbywania rzeczy nabytych za środki pochodzące z dotacji
4.7. Odpowiedzialność wobec osób trzecich

Rozdział 5. Uprawnienia JST związane z przyjęciem przez organizację pozarządową zlecenia realizacji zadania publicznego

5 1. Kontrola i ocena realizacji zadania
5.2. Uprawnienie do rozwiązania umowy
5.3. Dostęp do informacji publicznej
5.4. Odpowiedzialność za naruszenie dyscypliny finansów publicznych

Rozdział 6. Kooperacja organizacji pozarządowych z jednostkami samorządu terytorialnego – próba socjologicznej syntezy

6.1. Uwagi wstępne
6.2. Konteksty metodologiczne i teoretyczne
6.3. Analizy
6.4. Wnioski

Rozdział 7. Podsumowanie

CZĘŚĆ III. Podstawowe założenia zakładanego modelu współpracy samorządu terytorialnego z organizacjami pozarządowymi

1. Zastrzeżenia dotyczące obecnych rozwiązań prawnych
2. Pożądane kierunki zmian
3. Proponowane założenia modelu współpracy samorządu terytorialnego z organizacjami pozarządowymi. Uwagi de lege ferenda

Bibliografia
Noty o autorach

Adamiak J., Czupich M., Ignasiak-Szulc A., Wybrane aspekty współpracy samorządu terytorialnego z organizacjami pozarządowymi w realizacji zadań publicznych, „Prawo Budżetowe Państwa i Samorządu” 2013, nr 2(1).
Adamiak  P.,  Charycka  B.,  Gumkowska  M.,  Kondycja  sektora  organizacji  pozarządowych w Polsce 2015. Raport z badań, Stowarzyszenie Klon/Jawor, Warszawa 2016.
Analiza  potrzeb  i  potencjału  krakowskich  organizacji  pozarządowych  w  zakresie poprawy  jakości  świadczonych  usług  we  współpracy  z  administracją  samorządową.  Raport  z  badań  socjologicznych,  Kraków  2010,  go.krakow.pl/zalacznik/247605 [dostęp: 10.09.2020 r.].
Augustyniak M., Moll T., [w:] Ustawa o samorządzie gminnym. Komentarz, wyd. II, B. Dolnicki (red.), Warszawa 2018.
Bandarzewski K., Prywatyzacja zadań publicznych, [w:] Koncepcja systemu prawa administracyjnego, J. Zimmermann (red.), Kraków 2007.
Barański  R.,  Fundacje  i  stowarzyszenia.  Współpraca  organizacji  pozarządowych z administracją publiczną, 2016.
Barczewska-Dziobek A., Prawne formy współpracy jednostek samorządu terytorialnego z organizacjami pozarządowymi w zakresie przeciwdziałania wykluczeniu społecznemu, „Ekonomia Społeczna” 2020, nr 1.
Barczewska-Dziobek A., 4. Uznaniowość przy zlecaniu zadań publicznych organizacjom pozarządowym, [w:] Patologie w administracji publicznej, D.R. Kijowski, P.J. Suwaj (red.), Warszawa 2009.
Bednarek-Szczepańska M., Wiejski kapitał społeczny we współczesnej Polsce. Przegląd badań i uwagi metodyczne, „Acta Universitatis Lodziensis”, Folia Geographica Socio-Oeconomica 2013, nr 13.
Bigo T., Związki publicznoprawne w świetle ustawodawstwa polskiego, Warszawa 1928.
Bitner  J.,  [w:]  Ustawa  o  odpowiedzialności  za  naruszenie  dyscypliny  finansów publicznych,  Misiąg  W.  (red.),  [w:]  Ustawa  o  finansach  publicznych.  Ustawa o odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych. Komentarz, W. Misiąg (red.), wyd. 3, Warszawa 2019, Legalis.
Blicharz J., [w:] Komentarz do ustawy o działalności pożytku publicznego i wolontariacie, [w:] Ustawa o działalności pożytku publicznego i wolontariacie. Ustawa o spółdzielniach socjalnych. Komentarz, Warszawa 2012.
Blicharz J., Kategoria interesu publicznego jako przedmiot działania administracji publicznej, „Acta Universitatis Wratislaviensis. Przegląd Prawa i Administracji” 2004, t. 40.
Błaś A., Formy działania administracji w warunkach prywatyzacji zadań publicznych, [w:] Administracja i prawo administracyjne u progu trzeciego tysiąclecia. Materiały Konferencji Naukowej Katedr Prawa i Postępowania Administracyjnego, Łódź 2000.
Bogacz-Wojnatowska E., Współdziałanie organizacji pozarządowych i publicznych, Kraków 2011.
Broniewska M., Model współpracy jednostek samorządu terytorialnego i organizacji pozarządowych jako element budowy zaufania międzysektorowego, „Zarządzanie i Finanse” 2012, 4/1(10), s. 81–93.
Broniewska M., Społeczna odpowiedzialność w administracji publicznej, [w:] Współczesne  koncepcje  i  metody  zarządzania  organizacjami  –  aspekty  społeczne, B. Kaczmarek (red.), Wyd. Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 2012.
Broniewska M.J., Model współpracy samorządu terytorialnego z organizacjami pozarządowymi, „Acta Universitatis Lodziensis. Folia Oeconomica” 2012, s. 270.
Broniewska  M.J.,  Współpraca  organizacji  pozarządowych  (NGO)  z  administracją publiczną  –  strategia  i  zasady,  „Zeszyty  Naukowe  Uniwersytetu  Przyrodniczo-Humanistycznego w Siedlcach. Seria: Administracja i Zarządzanie” 2013, nr 25(98).
Bugdol M., Wymiary i problemy zarządzania organizacja oparta na zaufaniu, Wyd. Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2010.
Chlipała M., 2.2. Inicjatywa lokalna w uchwale organu stanowiącego jednostki samorządu terytorialnego, [w:] Wpływ przemian cywilizacyjnych na prawo administracyjne  i  administrację  publiczną,  P.J.  Suwaj,  J.  Zimmermann  (red.), Warszawa 2013.
Cioch H. , Prawo fundacyjne, Warszawa 2002.
Czaja-Hliniak I., Prawnofinansowe aspekty współpracy jednostek samorządu terytorialnego z organizacjami pozarządowymi w realizacji zadań publicznych na przykładzie gminy – miasta metropolitalnego, [w:] Prawo finansowe samorządu  terytorialnego.  Prawo  finansowe  wobec  wyzwań  XXI  wieku ,  J.  Gliniecka, E. Juchniewicz, T. Sowiński, M. Wróblewska (red.), Wydawnictwa Fachowe CeDeWu, Gdańsk–Nynäshamn–Sztokholm 2013.
Czaja-Hliniak I., Współdziałanie gmin z organizacjami pozarządowymi na przykładzie miasta metropolitalnego, FK 2012, nr 1–2.
Czaja-Hliniak I., Wybrane metody finansowania usług publicznych przez miasta metropolitalne, „Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska Sectio H” 2012, vol. XLVI, nr 3, str. 341–349.
Czajkowska M., Rola zaufania we współczesnych organizacjach, [w:] Nurt metodologiczny  w  naukach  o  zarządzaniu.  Perspektywy  i  zagrożenia  rozwoju,  Wyd. Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 2006.
Czaputowicz J., Zarządzanie w administracji publicznej w dobie globalizacji, [w:] Administracja publiczna. Wyzwania w dobie integracji europejskiej, J. Czaputowicz (red.), Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2008.
Czyż-Gwiazda E., Organizacje pozarządowe i ich znaczenie w kształtowaniu sprawnie działającej administracji publicznej, „Studia Ekonomiczne” 2013, nr 141, Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach, Katowice.
Dąbrowska  J.,  [w:]  Ustawa  o  finansach  publicznych.  Komentarz ,  A.  Mikos-Sitek (red.), wyd. 10, Warszawa 2020.
Dębowska-Romanowska, Prawo finansowe .
Dobranowska-Wittelis M., Centrum Organizacji Pozarządowych w rękach samorządu, „Gazeta NGO” 2010, nr 4.
Dobranowska-Wittels M., Co na wsi działa?, gazeta.ngo.pl, 2008, 03(51), http://fakty.ngo.pl/.
Dolnicki B., Samorząd terytorialny, Kraków 2006.
Dominowska  J.,  Prowadzenie  działalności  gospodarczej  przez  fundacje.  Studium prawne, Warszawa 2017.
Drucker  P.F.,  Innowacja  i  przedsiębiorczość.  Praktyka  i  zasady,  PWE,  Warszawa 1992.
Druk nr 1727, Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie oraz niektórych innych ustaw.
Druk nr 3352, Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o rachunkowości oraz niektórych innych ustaw.
Druk nr 3386, Komisyjny projekt ustawy o zmianie ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie oraz niektórych innych ustaw.
Druk  Sejmowy  nr  263,  Uzasadnienie  ustawy  o  działalności  pożytku  publicznego i o wolontariacie.
Dutkiewicz  M.,  Makowski  G.,  Współpraca  między  organizacjami  pozarządowymi i  administracją  samorządową.  Problemy,  wyzwania  i  rekomendacje,  MPiPS, Warszawa 2011.
Empowering people, driving change. Social innovation in the European Union, BEPA (Bureau of European Policy Advisers), European Communities 2011.
Fandrejewski R., Sekuła A., Zasady, tryb przyznawania i przekazywania dotacji celowych przez jednostki samorządu terytorialnego a naruszenie dyscypliny finansów publicznych, FK 2016, nr 10.
Finansowanie przez jednostki samorządu terytorialnego działalności pożytku publicznego, Warszawa 2012.
Fleszer D., Udzielanie z budżetu jednostki samorządu terytorialnego dotacji celowych na cele publiczne na podstawie art. 221 ustawy o finansach publicznych, FK 2018, nr 11.
Fleszer D., Umowa o wykonanie inicjatywy lokalnej, FK 2018, nr 10.
Flisykowska-Kacprowicz M., Dotacje z budżetu samorządu dla organizacji pozarządowych prowadzących działalność pożytku publicznego w praktyce miasta Torunia, [w:] Dotacje i subwencje w systemie finansowym samorządu terytorialnego, A. Borodo (red.), TNOiK, Toruń 2013.
Frieske  K.W.,  Pawłowska  K.,  Obywatelska  partycypacja:  migotanie  idei,  [w:]  Partycypacja  publiczna.  O  uczestnictwie  obywateli  w  życiu  wspólnoty  lokalnej, A. Olech (red.), Instytut Studiów Politycznych PAN, Warszawa 2011.
Gados A., [w:] Sposoby realizacji zadań publicznych, B. Dolnicki (red.), Warszawa 2017.
Gasiński Ł., Dopuszczalność wyłączenia prawa do zysku, PPH 2013, nr 10.
Giełda  M.,  Samorząd  terytorialny  w  świetle  Konstytucji  Rzeczpospolitej  Polskiej i orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego, [w:] Studia nad samorządem terytorialnym, A. Błaś (red.), Wrocław 2002.
Gliński  P.,  Lewenstein  B.,  Siciński  A.,  Samoorganizacja  społeczeństwa  polskiego: trzeci sektor, Wydawnictwo Instytut Filozofii i Socjologii PAN, Warszawa 2002.
Glumińska-Pawlic J., Gwóźdź T., Żmuda-Matan K., Dotacje samorządowe udzielane na realizację zadań przez organizacje pozarządowe, Warszawa 2020, LEX/el.
Gonet  W.,  Dotacja  w  systemie  finansów  publicznych  –  wybrane  zagadnienia,  FK 2013, nr 6.
Grobler A., Metodologia nauk, Kraków 2006.
Grzebyk M., Filip P., Rola zarządzania w funkcjonowaniu samorządu gminnego, [w:] Nierówności społeczne a wzrost gospodarczy. Rozwój zrównoważony i problemy obszarów wiejskich, z. 29, Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, Rzeszów 2012.
Grzelońska U., Rola sektora non profit w polskiej gospodarce , „Studia Ekonomiczne” 2011, nr 4(LXXI), Instytut Nauk Ekonomicznych PAN.
Gumkowska  M.,  Organizacje  pozarządowe  jako  partner  administracji  publicznej. Ekonomia Społeczna, Teksty 2006.
Gumkowska M., Wygnański J., III sektor a inne sektory, [w:] Elementarz III sektora, A. Gałązka (red.), Stowarzyszenie Klon/Jawor, Warszawa 2005.
Herbst J., Współpraca organizacji pozarządowych i administracji publicznej w Polsce 2008. Bilans czterech lat, Stowarzyszenie Klon/Jawor, Warszawa 2008.
Holecki T. i in., Współpraca administracji publicznej z podmiotami ekonomii społecznej w ochronie zdrowia, „Samorząd Terytorialny” 2015, nr 5.
https://docplayer.pl/8394244-Obszar-wspolpraca-ngo-z-samorzadem.html  (dostęp: 5.01.2021 r.).
https://www.civitas.edu.pl [dostęp: 8.12.2017 r.].
Izdebski H., Fundacje i stowarzyszenia. Komentarz, orzecznictwo, skorowidz, Łomianki 2001.
Izdebski H., Kulesza M., Administracja publiczna, Warszawa 1999.
Izdebski  H.,  Kulesza  M.,  Administracja  publiczna.  Zagadnienia  ogólne,  wyd.  III, Warszawa 2004.
Izdebski  H.,  Od  administracji  publicznej  do  public  governance,  „Zarządzanie  Publiczne” 2007, nr 1, Kraków, s. 7–20.
Izdebski H., Ustawa o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie – komentarz, Warszawa 2003.
Jóźwiak M., Kopczyńska I., Regulacje dotyczące udzielania dotacji dla podmiotów spoza sektora finansów publicznych , „Finanse Komunalne” 2004, nr 4.
Kała D.P., Glosa do wyroku WSA z dnia 9 maja 2013 r., V SA/Wa 39/13, ST 2014, nr 11.
Karciarz M., Współpraca ze społecznością lokalną, [w:] Vademecum wójta, Z. Jerzmanowski, Warszawa 2018.
Kijowski  D.,  Umowy  w  administracji  publicznej,  [w:]  Podmioty  administracji  publicznej i prawne formy ich działania. Studia i materiały z konferencji naukowej poświęconej jubileuszowi 80 urodzin Profesora Eugeniusza Ochendowskiego, Toruń 2005.
Kluczyńska J., Guć M., Gosk I., Sienicka A., Prawne uwarunkowania współpracy samorządów i organizacji pozarządowych, http://www.partnerstwo-zrot.pl/images/pliki/prawne_uwarunkowania_wspolpracy.pdf [dostęp: 1.09.2020 r.].
Knysiak-Molczyk H., Umowa cywilnoprawna jako forma działania organów administracji publicznej, [w:] Koncepcja systemu prawa administracyjnego, J. Zimmermann (red.), Kraków 2007.
Koniuszewska E., Organ wykonawczy jednostki samorządu terytorialnego realizatorem współpracy z organizacjami pozarządowymi, [w:] Pozycja ustrojowa organów wykonawczych jednostek samorządu terytorialnego, K. Małysa-Sulińska, M. Stec (red.), Warszawa 2014.
Kotowski J., Barański R., [w:] Fundacje i stowarzyszenia. Współpraca organizacji pozarządowych z administracją publiczną, R. Barański (red.), 2016, wyd. 3.
Kowal N., [w:] Komentarz do ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie, [w:] Tworzenie i rejestracja organizacji pożytku publicznego. Komentarz, Kraków 2005.
Lang J., Z rozważań nad pojęciem interesu w prawie administracyjnym, [w:] Przeobrażenia we współczesnym prawie administracyjnym i w nauce administracji, A. Błaś (red.), „Acta Universitatis Wratislaviensis. Przegląd Prawa i Administracji” 1997, t. 38.
Lemańska  J.,  Umowa  administracyjna  a  umowa  cywilnoprawna,  [w:]  Instytucje współczesnego  prawa  administracyjnego.  Księga  jubileuszowa  prof.  zw.  dra  Józefa Filipka, I. Skrzydło-Niżnik (red.), Kraków 2001.
Leszczyna J., Pozytywizacja prawa w dyskursie dogmatycznym, Kraków 2010.
Leś  E.  (red.),  Analiza  porównawcza  modeli  współpracy  administracji  publicznej z organizacjami non profit w wybranych państwach Unii Europejskiej. Ekspertyza, Biblioteka Pożytku Publicznego, Warszawa 2010.
Lipiec-Warzecha L., Dyscyplina finansów publicznych w pytaniach i odpowiedziach, Warszawa 2016, Legalis.
Lisiecka K., Papaj T., Czyż-Gwiazda E., Public Governance koncepcją zarządzania w administracji publicznej, Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach, Katowice 2011.
Lisowski P., Samorząd terytorialny a jednostka samorządu terytorialnego – rozważania semantyczne, [w:] Między tradycją a przyszłością w nauce prawa administracyjnego, J. Supernat (red.), Wrocław 2009.
Malinowska-Misiąg E., Misiąg W., Finanse publiczne w Polsce, Warszawa 2006.
Malinowski A., Nowak L., Problemy modelowania w teorii prawa, Państwo i Prawo 1972, nr 2.
Michalski M., Spółka akcyjna, wyd. 3, Warszawa 2014.
Miemiec  W.,  [w:]  Ustawa  o  finansach  publicznych.  Komentarz ,  Z.  Ofiarski  (red.), Warszawa 2019.
Milewski R., Podstawy ekonomii, Warszawa 2004.
Ministerstwo  Pracy  i  Polityki  Społecznej,  Zasady  tworzenia  programu  współpracy  jednostek  samorządu  terytorialnego  z  organizacjami  pozarządowymi  oraz z podmiotami, o których mowa w art. 3 ust. 3 ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie. Metodologia i zalecenia, Warszawa 2004.
Misiąg W. (red.), Ustawa o finansach publicznych. Ustawa o odpowiedzialności za naruszenie  dyscypliny  finansów  publicznych.  Komentarz ,  wyd.  3,  Warszawa 2019.
Model  współpracy  administracji  publicznej  i  organizacji  pozarządowych,  Instytut Studiów Politycznych PAN, Warszawa 2012.
Model współpracy administracji publicznej i organizacji pozarządowych. Pobrano z: http://www. pokl541.pozytek.gov.pl [dostęp: 08.12.2017 r.].
Musiałkiewicz R., Problemy prawne udzielania dotacji na cele publiczne organizacjom pozarządowym przez jednostki samorządu terytorialnego, [w:] Zagadnienia prawne finansów i gospodarki samorządu terytorialnego , A. Borodo (red.), Toruń: TNOiK 2008.
Ofiarska M., Zasady zlecania organizacjom pozarządowym wykonania zadań gminy,  „Annales  Universitatis  Mariae  Curie-Skłodowska”,  Sectio  H  Oeconomia, vol. XLVI, 3, Lublin 2012.
Ofiarski  Z.,  [w:]  Konstytucja  RP.  Tom  II.  Komentarz  do  art.  87–243,  M.  Safjan, L. Bosek (red.), Warszawa 2016.
Ofiarski  Z.,  Finansowanie  zadań  zleconych  przez  gminę  organizacjom  pozarządowym, „Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska”, Sectio H Oeconomia, vol. XLVI, 3, Lublin 2012.
Olejniczak A., Inicjatywa lokalna, Legalis.
Opałek  K.,  Wróblewski  J.,  Prawo:  metodologia,  filozofia,  teoria  prawa ,  Warszawa 1991.
Osiński  J.,  Popławska  J.Z.  (red.),  Oblicza  społeczeństwa  obywatelskiego.  Państwo. Gospodarka. Świat, Warszawa 2014.
Ostrowska A., [w:] Finanse publiczne. Komentarz praktyczny, E. Ruśkowski, J.M. Salachna (red.), Gdańsk 2014.
Ostrowska A., Samorządowe prawo dotacyjne. Dotacje jako wydatki jednostek samorządu terytorialnego, Warszawa 2018.
Pawłowska A., Governance jako podejście teoretyczne – kilka kwestii spornych, „Polityka i Społeczeństwo”, nr 3(14), Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, Rzeszów 2016.
Plichta J., Zadania i funkcje organizacji pozarządowych w realizacji koncepcji dobrego rządzenia, Wydawnictwo L & Techtrading Sp. z o.o., Warszawa 2009.
Płonka-Bielenin K., Zakres pojęcia „zadania publiczne” i próba określenia istoty ich realizacji przez organizacje pożytku publicznego, Admin. 2008, nr 2.
Pogoda A., Zlecanie realizacji zadań publicznych samorządu terytorialnego jako jedna z form współpracy organów administracji publicznej z organizacjami poza-rządowymi, „Roczniki Nauk Prawnych” 2008, nr 18.
Przewłocka  J.,  Współpraca  organizacji  pozarządowych  i  administracji  publicznej w 2009 roku. Raport z badań, Stowarzyszenie Klon/Jawor, Warszawa 2011.
Przywojska J., Nowe zarządzanie i governance w pracy socjalnej, Centrum Rozwoju Zasobów Ludzkich, Warszawa 2014.
Pulka Z., Instrumentalizacja prawoznawstwa, [w:] Instrumentalizacja prawa, A. Kozak (red.), Wrocław 2000.
Raport z realizacji programu współpracy Gminy Miasto Szczecin z organizacjami pozarządowymi  oraz  innymi  podmiotami  prowadzącymi  działalność  pożytku  publicznego  w  2015  roku.  Pobrano  z:  http://bip.um.szczecin.pl  [dostęp: 8.12.2017 r.].
Robaczyński T., Gryska P., Dyscyplina finansów publicznych. Komentarz , Warszawa 2006.
Rogojsza B., Ekonomizacja organizacji pozarządowych – szanse i zagrożenia. Prezentacja dobrych praktyk, [w:] Finanse ekonomii społecznej, M. Majchrzak (red.), Szczecin–Poznań: Wydawnictwo Wyższej Szkoły Bankowej w Poznaniu 2014.
Ruszewski J., Relacje organizacji pozarządowych z samorządem terytorialnym w latach 1989–2009, Samorząd Terytorialny 2010, nr 7–8.
Ruśkowski  E.,  Salachna  J.M.  (red.),  Finanse  publiczne.  Komentarz  praktyczny, Gdańsk 2014.
Rymsza M., Frączak P., Skrzypiec R., Wejcman Z., Standardy współpracy administracji publicznej z sektorem pozarządowym, Instytut Spraw Publicznych, Warszawa 2007.
Rymsza M., Makowski G., Dudkiewicz M. (red.), Państwo a trzeci sektor. Prawo i instytucje w działaniu, Instytut Spraw Publicznych, Warszawa 2007.
Schmidt J., Rozwój organizacji pozarządowych. Teoria i praktyka, Wydawnictwo Naukowe Sedno, Warszawa 2012.
Seibel W., Anheier H.K., Sociological and political science approaches to the third sector, [w:]  The Third Sector: Comparative Studies of Nonprofit Organisations, H.K. Anheier, W. Seibel (red.), Walter de Gruyter, Berlin–New York 1990.
Skibińska E., Elementy konstrukcji prawnej spółki akcyjnej jako organizacji pożytku publicznego, [w:] Kształtowanie się spółki akcyjnej a doświadczenia polskie, M. Michalski (red.), Warszawa 2020.
Specyfika relacji NGO–samorząd na terenach wiejskich województwa mazowieckie go.
Stahl M., Cele publiczne i zadania publiczne, [w:] Koncepcja systemu prawa administracyjnego, J. Zimmermann (red.), Warszawa 2007.
Starościak J., Iserzon E., Prawo administracyjne w zarysie, Warszawa 1959.
Staszczyk P., Ustawa o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie. Komentarz, Warszawa 2013.
Stec P., Umowy w administracji. Studium cywilnoprawne, Warszawa 2013.
Stępień  J.,  NGOs  –  czyli  organizacje  społeczne,  „Ruch  Prawniczy,  Ekonomiczny i Społeczny” 2017, nr 1.
Stych M., Wybrane zagadnienia administracyjnoprawne współpracy Władysławowa z organizacjami pozarządowymi i innymi podmiotami w 2014 roku, PPP 2014, nr 7–8.
Szaniawska I., Zakres podmiotowy pojęcia „organizacja pozarządowa”, Służba Pracownicza 2005, nr 2.
Szewc A., Jyż G., Pławecki Z., Samorząd gminny. Komentarz, Warszawa 2005.
Szewc A., Szewc T., Uchwałodawcza działalność organów samorządu terytorialnego, Warszawa 1999.
Szyrski M., [w:] Ustawa o finansach publicznych. Komentarz , A. Mikos-Sitek (red.), wyd. 10, Warszawa 2020.
Talik A., Ciąglewicz-Miśta A., [w:] Partycypacja obywateli i podmiotów obywatelskich w  podejmowaniu  rozstrzygnięć  publicznych  na  poziomie  lokalnym,  M.I.  Mączyński, M. Stec (red.), Warszawa 2012.
Trzaskowski R., Działalność gospodarcza organizacji pożytku publicznego, Zeszyty Prawnicze UKSW 2007, 7.1.Waszak Ł., Masłowski P. (red.), Poradnik modelowej współpracy administracji publicznej i organizacji pozarządowych, Sieć Wspierania Organizacji Pozarządowych SPLOT, Warszawa 2012.
wiadomosc/353599.html [dostęp: 30.10.2017 r.].
Wilkin J., Kategoria jakości rządzenia w naukach społecznych – zagadnienia metodologiczne, [w:] Jakość rządzenia w Polsce. Jak ją badać, monitorować i poprawiać?, J. Wilkin (red.), Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa 2013.
Wlaźlak K., Komentarz do art.5a, 5b, 5c ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie (tekst jedn.: Dz. U. z 2010 r. Nr 234, poz. 1536 z późn. zm.), Przegląd Naukowy Disputatio 2013, nr 1.
Wolska H., Realizacja zadań publicznych przez spółkę komunalną w systemie zamówień publicznych, Warszawa 2018.
Zacharko  L.,  Prywatyzacja  zadań  publicznych  gminy.  Studium  administracyjnoprawne, Katowice 2000.
Zieliński M., Wybrane zagadnienia wykładni prawa, Państwo i Prawo 2009 z. 6.
Ziembiński Z., O pojmowaniu celu, zadania, roli i funkcji prawa, „Państwo i Prawo” 1987, nr 12.
Zimmermann J., Prawo administracyjne, Zakamycze 2006.
Ziółkowska  A.,  Gronkiewicz  A., Współpraca administracji samorządowej z organizacjami pozarządowymi jako forma współdziałania jednostek samorządu terytorialnego z podmiotami niepublicznymi, [w:] Formy współdziałania jednostek samorządu terytorialnego, C. Dolicki (red.), Warszawa: Wolters Kluwer Polska 2012.
Żołędowska M., Ustawa o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie. Praktyczny komentarz, Warszawa 2011.
Żurawik A., Klauzula interesu publicznego w prawie gospodarczym krajowym i unijnym, „Europejski Przegląd Sądowy” 2012, nr 12.